Temat: гісторыя - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Kościół świętego Michała Archanioła w Iwańcu w diecezji pińskiej w 1933 roku
КАСЦЁЛ СВЯТОГА МІХАЛА АРХАНЁЛА Ў ІВЯНЦЫ Ў ПІНСКАЙ ДЫЯЦЭЗІІ Ў 1933 Г.
КОСТЕЛ СВЯТОГО МИХАИЛА АРХАНГЕЛА В ИВЕНЦЕ В ПИНСКОЙ ЕПАРХИИ В 1933 Г.
The church of St. Miachael the Archangel in Iwaniecc inthe diocese of Pińsk in 1933
Autorzy:: Żurek SDB, Waldemar Witold
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/545212.pdf
Data publikacji:: 2017-12-31
Wydawca:: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
Tematy:: Kresy Wschodnie
historia
parafia
diecezja pińska
Kościół
Iwieniec
Польскія Ўсходнія Крэсы
гісторыя Касцёла
гісторыя парафіі Івянец,
Пінская дыяцэзія
Польские Восточные Окраины
история католической Церкви
история прихода Ивенец
Пинская епархия
Opis:: Decyzją biskupa pińskiego Kazimierza Bukraby dotychczasowego proboszcza w Iwieńcu ks. Leona Bujnowskiego, od połowy grudnia 1933 roku zastąpił ks. Wincenty Frankiewicz. Przekazanie beneficjum iwienieckiego odbyło się w obecności dziekana iwienieckiego – ks. Waleriana Mackiewicza. W czasie tego aktu miała miejsce procedura przekazania swemu następcy świątyni parafialnej i kaplicy w Starzynkach. Tak więc sporządzony inwentarz wyszczególnia: przedmioty i paramenty liturgiczne służące do sprawowania kultu, plebanię i budynki gospodarcze, archiwum parafialne i grunty kościelne.
Па рашэнні Пінскага біскупа Казіміра Букрабы, пробашча ў Івянцы кс. Лявона Буйноўскага ў палове снежня 1933 г. замяніў новы пробашч кс. Вінцэнт Франкевіч. Перадача івянецкіх бенефіцыяў адбылася ў прысутнасці івянецкага дзекана кс. Валер’яна Мацкевіча. Падчас гэтага акту мела месца працэдура перадачы пераемніку парафіяльнай святыні і капліцы ў Старынках. Такім чынам, складзены інвентар уключае ў сябе: прадметы і літургічныя параменты, якія служаць дзеля адпраўлення культу, плябанію і гаспадарчыя будынкі, парафіяльны архіў і касцельную зямлю.
По решению епископа Пинского Казимира Букрабы, настоятеля в Ивенце о. Леона Буйновского в середине декабря 1933 г. заменил новый настоятель о. Викентий Францкевич. Передача ивенецких бенефиций состоялась в присутствии ивенецкого декана о. Валериана Мацкевича. Во время этого акта состоялась процедура передачи преемнику приходского храма и часовни в Старинках. Таким образом, составленный инвентарь включает в себя: предметы и литургическую утварь, которые служат для совершения культа, приходской дом и хозяйственные постройки, приходской архив и наделы костельной земли.
By the decision of the Bishop of Pińsk Kazimierz Bukraba, the parish priest in Iwieniec, Rev. Leon Bujnowski was replaced with Rev. Wincenty Frankiewicz in the middle of December 1933. The benefice of Iwieniec was given in the presence of the Dean of Iwieniec – Rev. Walerian Mackiewicz. At this ceremony the parish church and the chapel in Starzynki were handed over to the successor. The inventory prepared then details: liturgical objects and paraments used for worship, a presbytery and outbuildings, a parish archive and church land.
Źródło:: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2017, 128; 187-201
0137-3218
2720-0590
Pojawia się w:: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Strategie metateatralne we współczesnym dramacie białoruskim
Autorzy:: Siwek, Beata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/624965.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: metatheatricality
intermedium
grotesque
history
drama
metateatralność, intermedium, groteska, historia, dramat
метатэатральнасць
інтэрмедыя
гратэск
гісторыя
п’еса
Opis:: The article was aimed at analyzing the phenomenon metatheatricality in the modern Belarusian drama The sources of construction of meta theater date back to intermedia. Just as they are intended to diversify art the framework. therefore songs, dance, music inserts and conventional scenes play an important role in them. The second type, which originates from the prologue is the theme of the theater within the theater, often used for presenting artistic views of the author. Metadramaticality can hardly be considered only in terms of formal although undoubtedly changes the style of the dramatic text. It simultaneously implements aesthetic evaluation (accurate or caricatured, grotesque reflection of external reality or the reality of work of art and, which seems to be the most important), it becomes an expression of the philosophy and the world outlook of the author, an expression of the way they see and interpret the crucial relationship between the real world and the world presented.
W artykule została podjęta analiza zjawiska metateatralności we współczesnym dramacie białoruskim. Źródła konstrukcji metateatralnych sięgają intermediów. Tak jak one mają na celu urozmaicenie sztuki ramowej, dlatego dużą rolę odgrywają w nich piosenki, taniec, wstawki muzyczne, konwencjonalne scenki. Drugim typem, wywodzącym się z prologów, jest motyw teatru w teatrze wykorzystywany często do zaprezentowania poglądów artystycznych autora. Metadramatyczność trudno rozpatrywać jedynie w kategoriach formalnych, choć niewątpliwie zmienia ona stylistykę tekstu dramatycznego. Wprowadza jednocześnie wartościowanie estetyczne (wierne lub karykaturalne, groteskowe odbicie rzeczywistości zewnętrznej lub rzeczywistości dzieła) oraz – co wydaje się najważniejsze – staje się wyrazem filozofii i światopoglądu autora, wyrazem sposobu, w jaki dostrzega on i interpretuje kluczową relację między światem rzeczywistym a światem przedstawionym.
У артыкуле праведзены аналіз з’явы метатэатральнасці ў сучасный беларускай драматургіі. Свой пачатак метатэатральныя канстуркцыі бяруць з інтэрмедый. Паколькі ствараліся яны з мэтай зрабіць больш разнастайнай асноўную п’есу, істотную ролю адыгрываюць у іх песня, танец, музычныя ўстаўкі, простыя сцэнкі. Другім тыпам, які выводзіць свой радавод з пралогаў, з’яўляецца матыў тэатра ў тэатры, што часта выкарыстоўваецца з мэтай прадстаўлення мастацкіх пазіцый аўтара. Метадраматычнасць, несумненна, змяняе стылістыку драматургічнага тэксту, аднак цяжка разглядаць яе выключна ў фармальных катэгорыях. Яна адначасова ўводзіць эстэтычную катэгарызацыю (вернае альбо карыкатурнае, гратэскнае адлюстраванне знешняй рэчаіснасці, альбо мастацкага свету твора), а таксама, што здаецца найважнейшым, робіцца выразам філасофіі і светапогляду аўтара, выразам аўтарскай інтэрпрэтацыі рэляцый паміж рэальным і мастацкім светам.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2016, 10
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Na styku historii i legendy. "Czarna księżna" Wolhi Ipatawej
Autorzy:: Siwek, Beata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/625100.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Ipatava, history, legend, reconstruction, nation
Ipatawa, historia, legenda, rekonstrukcja, naród
Іпатава, гісторыя, легенда, рэканструкцыя, нацыя
Opis:: This article is devoted to the short story The Black Duchess by Belarusian novelist Wolha Ipatava. It attempts to defin how Ipatava processes historical subjects and motifs, and what the relations are between history in its broadest sense and the legendary events that constitute the plot (especially the sequence of events and the concept of characters). The detailed analysis concentrates on the strategies employed by the writer in the reconstruction of the past, and on the poetics and aesthetics of the work. The study of the text allows for the statement that Ipatava brings focus to the individual fates of the characters; the descriptions, events and dialogues of the protagonists, more or less connected with history, are provided from their perspective. The use of names of actual, real people adds to the historical nature of the work, as it legitimizes the dilemmas experienced or the issues discussed therein as historical, but they also complement the second, perhaps more important, legendary perspective of events. Attention is also drawn to the narrative strategies used by the Belarusian writer, particularly to the use of different time planes, which allows her to depict history as a sequence of events that set out the course of individual Ipatava, history, legend, reconstruction, nation.
Artykuł poświęcono opowieści Czarna księżna białoruskiej powieściopisarki Wolhi Ipatawej. Jego celem jest próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób autorka przetwarza historyczne wątki i motywy oraz jakie są relacje między szeroko rozumianą historią a wydarzeniami legendarnymi, składającymi się na fabułę utworu (w szczególności na płaszczyznę zdarzeń i koncepcję postaci). Szczegółowej analizie poddano użyte przez białoruską powieściopisarkę strategie rekonstruowania przeszłości, a także poetykę i estetykę utworu. Przeprowadzona analiza tekstu pozwala na stwierdzenie, że Ipatawa koncentruje uwagę na indywidualnych losach postaci; to w ich perspektywie umieszczone zostały opisy, zdarzenia i dialogi, mniej lub bardziej, związane z historią. Nazwiska osób realnie istniejących w przeszłości potwierdzają co prawda ich historyczność, legitymizując przeżywane przez nich dylematy czy rozważane problemy jako historyczne, ale nadbudowują jednocześnie drugą – być może ważniejszą – legendarną perspektywę zdarzeń. Uwaga została także zwrócona na stosowane przez białoruską pisarkę strategie narracyjne, a w szczególności na wykorzystanie różnych płaszczyzn czasowych, które umożliwiają ukazanie historii jako ciągu zdarzeń wyznaczających jednostkowe losy i determinujących przyszłość człowieka oraz narodu.
Артыкул прысвечаны аповесці Чорная княгіня беларускай пісьменніцы Вольгі Іпатавай. Яго мэтай з’яўляецца адказ на пытанне, як апрацоўвае Іпатава гістарычныя тэмы і матывы, а таксама, як прадстаўляецца сувязь паміж гісторыяй і легендарнымі падзеямі, якія складаюцца на сюжэт яе твора (у прыватнасці перспектыва здарэнняў і канцэпцыя персанажаў). Прадметам дэталёвага аналізу з’яўляюцца выкарыстаныя Іпатавай мастацкія стратэгіі рэканструкцыі мінулага, а таксама паэтыка і эстэтыка яе твора. Аналіз тэксту прыводзіць да высновы, што Іпатава засяроджвае сваю ўвагу на індывідуальных лёсах персанажаў, з іх перспектывы падае апісанні, падзеі і дыялогі, у большай ці меншай ступені звязаныя з гісторыяй. Імёны рэальных асобаў, звязаных з гісторыяй пацвярджаюць іх гістарычнасць, легітымізуючы перажываныя імі дылемы і праблемы як гістарычныя, але ствараюць адначасова іншую, магчыма, больш важную, легендарную перспектыву падзеяў. Увага таксама звернута на выкарыстаныя пісьменніцай наратыўныя стратэгіі, спосаб спалучэння розных часавых перспектыў. Эта дазваляe паказаць гісторыю як паслядоўнасць падзей, якія вызначаюць індывідуальны лёс і паўплываюць на будучыню чалавека і нацыі.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2018, 12
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Polacy wobec białoruskich aspiracji narodowych w Mińsku w 1917 roku
Autorzy:: Tarasiuk, Dariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/624866.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: historia Mińska
History of Belarus
Belarusian national movement
Poles in Kresy
history of Minsk
Polish organisations in Belarus
historia Białorusi
białoruski ruch narodowy
Polacy na Kresach
organizacje polskie na Białorusi
гісторыя Беларусі
беларускі нацыянальны рух
палякі на ўсходніх ускраінах
гісторыя Мінска
польскія арганізацыі ў Беларусі
Opis:: This article explores changes in the attitudes of Poles towards the Belarusian national aspirations during great transformations in Russia, i.e. in 1917. At that time, Poland had to acknowledge the fact that its efforts to establish itself as the protector of the Belarusian peoples had petered out. Consequently, the Poles adopted different attitudes to possible cooperation with Belarusian politicians, from denying such a possibility altogether (National Democracy) to considering them equal partners (Polish Democratic Union, or PZD).
Artykuł przedstawia zmiany stosunku Polaków do białoruskich aspiracji narodowych w Mińsku w czasie wielkich przemian w Rosji, czyli w 1917 r. Polacy musieli wówczas zaakceptować fakt, że polityka dalszego pełnienia roli patrona ludności białoruskiej już się wyczerpała. Wśród Polaków doszło wtedy do ukształtowania się różnych poglądów na możliwość współpracy z politykami białoruskimi, od pozycji negowania takiej możliwości (endecja) po traktowanie ich jako równoprawnych partnerów (PZD).
У публікацыі адлюстраваны змены ў адносінах палякаў да беларускіх нацыянальных памкненняў у Мінску ў час важных трансфармацыяў у Расіі, менавіта ў 1917 г. У гэты час палякі павінны былі прыняць факт, што палітыка далейшага імкнення да ролі патрона беларускага насельніцтва скончылася. Адначасова ў асяроддзі палякаў сфарміраваўся спектр розных поглядаў на магчымасць супрацоўніцтва з беларускімі палітыкамі, ад пазіцыі адмаўлення такой магчымасці (Нацыянальна-дэмакратычная партыя Беларусі) да раўнапраўнага партнёрскага стаўлення (Польскі дэмакратычны саюз Беларусі).
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2016, 10
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: ‘Between Monuments of Winners and Graves in Rural Cemeteries’.1 Poland – Belarus. Reflections on Historiosophy
„Między pomnikami zwycięzców a grobami na wiejskich cmentarzach”. Polska – Białoruś. Rozważania o historiozofii
Autorzy:: Bugajska-Więcławska, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1837723.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Polska
Belarus
historiosophy
oral history
borderland
Polska
Białoruś
historiozofia
historia mówiona
pogranicze
Польшча
Беларусь
гістарыяграфія
вусная гісторыя
памежжа
Opis:: The purpose of the study was to portray the ideological, political, and methodological interpretation determinants in the historiography of Poland and Belarus. As the research example, the author chose interpretations pertaining to the events from September 1939 at the borderland of the Second Polish Republic and the Soviet Union and subjected them to a comparative analysis. Belarusians contest the veracity of data from the national censuses of the Second Polish Republic (the national composition of these lands in September 1939) and interpret the acts of the Jewish and especially the Belarusian community as an element of social justice. Poles adopt the criterion of historical borders whilst claiming the continuity of statehood in a given area in line with international law. They draw attention to the absence of precise determination, in the Belarusian historiography, of the territorial area known as ‘Western Belarus’. A claim is also raised about the generalisation of the area of provinces: Vilnius, Białystok and Navahrudak. Polish common understanding of the entire ‘Eastern Borderlands’ is, in turn, a generalisation of the areas of ethnic Belarus, Lithuania, Ukraine and south-eastern Latvia. As a result of recapitulation, determinants of historiosophic dispute were pinpointed. Interpretations of Polish historiosophy rely on pro-state arguments: Polish and simultaneously anti-Soviet, whereas the Belarusian narrative results from the national and ethnic context supported by the Soviet/post-Soviet ideology. The methodological evolution (use of oral history in studies) in the Republic of Belarus is described. Eventually, further extension of the methodological field in historical studies is proposed regarding borderland theories. It was also decided that such a disciplinary opening could allow for bilateral mitigation of the dispute, leading to more compatibility in the Polish and Belarusian studies.
Celem badań jest ukazanie ideowo-politycznych i metodologicznych uwarunkowań interpretacyjnych w historiografiach Polski i Białorusi. Za przykład badawczy obrano interpretacje dotyczące wydarzeń z września 1939 r. na pograniczu II Rzeczypospolitej Polskiej oraz Związku Radzieckiego i poddano je analizie porównawczej. Białorusini podważają prawdziwość danych ze spisów powszechnych ludności II RP (składu narodowościowego tych ziem we wrześniu 1939 r.), interpretują wystąpienia ludności żydowskiej a zwłaszcza białoruskiej jako element sprawiedliwości społecznej. Polacy przyjmują kryterium granic historycznych dowodząc ciągłości państwowości na danym obszarze zgodnie z prawem międzynarodowym. Zwracają uwagę na brak ostrego określenia w historiografii białoruskiej obszaru terytorialnego nazywanego „Białorusią Zachodnią”. Pada też zarzut o generalizowanie obszaru województw: wileńskiego, białostockiego i nowogródzkiego. Polskie powszechne rozumienie całych „Kresów Wschodnich” to z kolei generalizacja obszarów etnicznej Białorusi, Litwy, Ukrainy i południowo-wschodniej Łotwy. W wyniku podsumowań określono wyznaczniki sporu historiozoficznego. Interpretacje historiografii polskiej opierają się na argumentacji propaństwowej: polskiej i jednocześnie anty-radzieckiej, podczas gdy narracja strony białoruskiej wynika z kontekstu narodowo-etnicznego wspartego ideologią sowiecką/postsowiecką. Opisano ewolucję metodologiczną (wykorzystywanie w badaniach historii mówionej) w Republice Białoruś. Na koniec zaproponowano dalsze poszerzanie pola metodologicznego w badaniach historycznych o teorie z dziedziny pogranicza. Uznano, że takie otwarcie dyscyplinarne pozwoli dwustronnie złagodzić spór a badania polsko-białoruskie zyskają kompatybilność.
Мэтай даследавання з’яўляюцца ідэйна-палітычныя і метадалагічныя інтэрпрэтацыйныя абумоўленасці ў гістарыяграфіях Польшчы і Беларусі. Інтэрпрэтацыя вераснёўскіх падзей 1939 г. на мяжы Другой Рэчы Паспалітай і Савецкага Саюза была абрана ў якасці прадмета даследавання, зроблены параўнальны аналіз іх асвятлення ў абедзвюх краінах. Беларусы ставяць пад сумненне праўдзівасць дадзеных перапісу насельніцтва Другой Рэчы Паспалітай (нацыянальны склад гэтых зямель у верасні 1939 г.), трактуюць наяўнасць яўрэйскага, а асабліва беларускага насельніцтва, як элемент сацыяльнай справядлівасці. Палякі прытрымліваюцца крытэрыя гістарычных межаў, даказваючы пераемнасць дзяржаўнасці на дадзенай тэрыторыі ў адпаведнасці з міжнародным правам. Звяртаюць увагу на адсутнасць у беларускай гістарыяграфіі дакладнага азначэння тэрыторыі, якая называецца ‘Заходняя Беларусь’. Папракаюць беларусаў за абагульненні тэрыторыяў віленскага, беластоцкага і навагрудскага ваяводстваў. Агульнапрынятае польскае разуменне „Усходніх крэсаў’, у сваю чаргу, зʼяўляецца, абагульненнем этнічных тэрыторый Беларусі, Літвы, Украіны і паўднёва-ўсходняй Латвіі. Пры падвядзенні вынікаў былі вызначаны дэтэрмінанты гістарыясофскай спрэчкі. Інтэрпрэтацыя польскай гістарыяграфіі грунтуецца на прадзяржаўных аргументах: польскіх і, адначасова, антысавецкіх, у той час як наратыў беларускага боку вынікае з нацыянальна-этнічнага кантэксту, які склаўся на базе савецкай / постсавецкай ідэалогіі. Падкрэслена метадалагічная эвалюцыя ў Рэспубліцы Беларусь (у даследаваннях выкарыстоўваецца вусная гісторыя). У заключэнні прапануецца пашырыць метадалагічнае поле гістарычных даследаванняў, уключыўшы тэорыі ў галіне памежжа. Трэба меркаваць, што такая дысцыплінарная адкрытасць абодвух бакоў дазволіць злагодзіць спрэчку, а польска-беларускія даследаванні стануць кампатыбільнымі.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2020, 14; 71-86
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Рукопис „щасливого білоруського шляхтича” XVII–XVIII ст. із колекції Івана Франка
Rękopis „szczęśliwego białoruskiego szlachcica” XVII–XVIII wieku z kolekcji Iwana Franki
Manuscript „happy Belarusian nobleman XVII–XVIII centuries from the collection of Ivan Franko
Autorzy:: Nabytowycz, Ihor
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/972657.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: baroque
diary
memoirs
history of everyday life
dusiatsky-rudomyna
barok
diariusz
memuarystyka
historia codzienności
dusiacki-rudomyna
барока
дыярыуш
мемуары
гісторыя штодзённасці
рудамінадусяцкі
Opis:: This article analyzes the memoirs of Toma Konstanty Dusiatsky-Rudomyna – the 17th/18th-century “Happy Belarusian Nobleman” – published by Ivan Franko. This brief manuscript is composed of various short stories, and contains elements of a diary, an autobiography, and a family chronicle. From the point of view of the history of everyday life and mentality, this text constitutes not only an interesting document of general historical significance but, above all, a glimpse into the private life of a Belarusian representative of the Baroque era. The author of the diary attempts to insert his own microhistory in the frame of the turbulent macrohistory of the Polish Commonwealth in the last three decades of the 17th century, as well as the early 18th century. The author projects his own biography onto a broad background of the political conditions of his era; his personal story, however, gets lost among the historical events that he describes. In terms of structure and composition, his biography appears slightly flawed. The memoirs of Dusiatsky-Rudomyna constitute an interesting source of not just historical facts as such, but also of their interpretation within various segments of society. The diary also contains details based on gossip and speculations that grew around famous figures contemporary to its author. The analysis allows for the reconstruction of the reality left unrecorded by official historical sources. The memoiristic sources, based on gossip, rumors and legends, offer a view into the everyday life and the social structures of the 17th–18th century.
Przedmiotem analizy w artykule jest opublikowany przez Iwana Frankę pamiętnik Tomy-Konstantija Dusiackiego-Rudomyny, „szczęśliwego białoruskiego szlachcica”, żyjącego na przełomie XVII–XVIII w. Ten niewielki rękopis składa się z krótkich opowiadań, z elementami diariusza, autobiografii i kroniki rodzinnej. W kontekście historii codzienności oraz historii mentalności jest to niezmiernie ciekawy dokument nie tylko o znaczeniu ogólnohistorycznym, lecz również przynoszący informacje na temat modelu życia prywatnego białoruskiego przedstawiciela epoki baroku. Autor diariusza stara się wpisać swoją małą historię w przestrzeń burzliwej historii Rzeczypospolitej ostatnich trzech dziesięcioleci XVII–początku XVIII w. Swój życiorys przedstawia na szerokim tle politycznych uwarunkowań współczesności. Osobista historia ginie jednak w opisywanych przez diarystę wydarzeniach historycznych. Biograficzny zapis pozostaje pod względem kompozycji oraz struktury literackiej utworem niedoskonałym. Wspomnienia Dusiackiego-Rudomyny są interesującym źródłem informacji, zarówno jeśli chodzi o fakty historycznych, jak i o sposób ich postrzegania przez przedstawicieli różnych grup społecznych. W diariuszu pojawiają się także wpisy tworzone na podstawie plotek i domysłów związanych z życiem i działalnością osób współczesnych autorowi. Przeprowadzona analiza pozwala zrekonstruować rzeczywistość, która funkcjonowała poza „oficjalnymi” źródłami historycznymi. Memuarystyka, uwzględniając plotki, ustne przekazy, legendy, pozwala odtworzyć historię codzienności, a także panoramę społeczną XVII–XVIII w.
У артыкуле прааналізаваны мемуары “шчаслівага беларускага шляхціча” XVII–XVIII ст. Фамы-Канстанцыя Рудаміна-Дусяцкага, апублікаваныя Іванам Франко. Гэты невялікі рукапіс складаецца з рознажанравых кароткіх апавяданняў, з прыкметамі дыярыуша, аўтабіягрфіі і сямейнай хронікі. У кантэксце гісторыі штодзённасці і гісторыі ментальнасці – гэта надзвычай цікавы дакумент не толькі гістарычнай вагі, але таксама адлюстраванне мадэлі прыватнага жыцця беларуса эпохі Барока. Аўтар дыярыуша намагаецца ўпісаць сваю ўласную мікрагісторыю ў прастору бурлівай макрагісторыі Рэчы Паспалітай апошніх трох дзесяцігоддзяў XVII – пачатку XVIII стагоддзяў. Свой жыццяпіс аўтар імкнецца прадставіць на шырокім фоне палітычных падзей. Аднак мікрагісторыя яго жыцця цалкам губляецца ў макрагісторыі і гістарычным часе. Гэты біяграфічны твор з пункту гледжання літаратурнай кампазіцыі і структуры недасканалы. Мемуары Фамы-Канстанцыя Рудаміна-Дусяцкага з’яўляюцца цікавай крыніцай не толькі гістарычных фактаў, але і іх рэцэпцыі ў розных слаях грамадства. У дыярыушы прысутнічаюць таксама запісы, заснаваныя на плётках і домыслах вакол асобаў, якія былі сучаснікамі аўтара. Праведзены аналіз тэксту дазваляе рэканструяваць рэчаіснасць, якаяіснавала па-за “афіцыйнымі” гістарычнымі крыніцамі. Мемуарыстыка, адлюстроўваючы плёткі, вусныя пераказы, легенды, дазваляе ўзнавіць гісторыю штодзённасці, а таксама панараму грамадства XVII–XVIII стагоддзяў.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2018, 12
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Place of the Works of Uladzimir Karatkievič in the Discourse on the Identity of Belarusians
Miejsce twórczości Uładzimira Karatkieviča w dyskursie o tożsamości Białorusinów
Autorzy:: Wielg, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1837719.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Karatkievič
Belarusian literature
national identity
history of Belarus
Karatkevič
literatura białoruska
tożsamość narodowa
historia Białorusi
Караткевіч
беларуская літаратура
нацыянальная самасвядомасць
гісторыя Беларусі
Opis:: The main goal of U. Karatkievič’s literary output was always to revive and reinforce the sense of national identity in Belarusians. In earlier times, there had been no writer in Belarusian literature who would devote his whole output to the history of his nation. In his works, Karatkievič described their successes and failures and showed their attempts to gain independence and form the foundations of the Belarusian national identity to his reader. In the 1950s and 1960s, it was not easy to promote and disseminate the true history of Belarus, the beauty of the Belarusian language and the Belarusian national identity in the USSR. Karatkievič was often stigmatised and punished for his activity in this respect. This paper presents the impact of the writer’s output on the formation of Belarusian national identity. Karatkievič’s struggle with the stagnation or even backwardness of the Brezhnev era clearly manifested itself in his protest and fight for respect for the Belarusian language, the history of his homeland and the protection of nature and monuments of an immaterial culture. The writer saw the inseparable unity between those apparently different problems. Caused by such factors as the deliberate distortion of historical memory, social oblivion leads to the denationalisation and blurring of national self-awareness. Manipulating the past and enforcing the oblivion of various inconvenient historical events destroys the identity of societies. This is what Uladzimir Karatkievič wanted to oppose and did oppose with his works.
Głównym celem twórczości U. Karatkeviča pozostawała zawsze próba ożywienia i wzmocnienia poczucia tożsamości narodowej Białorusinów. W literaturze białoruskiej nie było wcześniej pisarza, który całą swoja twórczość poświęcił dziejom własnego narodu. Pisarz opisywał w swoich utworach wzloty i upadki Białorusinów, pokazywał ich próby uzyskania niepodległości, kształtował w swoim czytelniku podstawy białoruskiej tożsamości narodowej. W latach 50. i 60. XX w. w ZSRR nie było łatwo promować i propagować prawdziwą historię Białorusi, piękno języka białoruskiego i białoruską tożsamość narodową. Za swoje działania w tej dziedzinie Karatkevič był często piętnowany i karany. Artykuł przedstawia wpływ twórczości pisarza na kształtowanie białoruskiej tożsamości narodowej. Zmagania Karatkieviča z zastojem, a wręcz wstecznością ery Breżniewa najwyraźniej wyczuwalne były w jego proteście i walce o szacunek dla języka białoruskiego, historii własnej ojczyzny oraz ochrony przyrody i zabytków kultury materialnej. Pisarz widział nierozerwalną jedność pomiędzy tymi na pierwszy rzut oka różniącymi się problemami. Niepamięć społeczna, której jedną z przyczyn jest celowe zaburzanie prawdy historycznej doprowadza do wynarodowienia i zatarcia narodowej samoświadomości. Manipulowanie przeszłością i przymuszanie do zapominania o różnych niewygodnych wydarzeniach historycznych unicestwia tożsamość społeczeństw. Temu właśnie przeciwstawić się chciał i przeciwstawiał się swoja twórczością Uładzimir Karatkievič.
Галоўнай мэтай творчасці У. Караткевіча заўсёды была спроба адраджэння і ўмацавання пачуцця нацыянальнай ідэнтычнасці беларусаў. У беларускай літаратуры не было раней пісьменніка, які б усю сваю творчасць прысвяціў гісторыі ўласнага народа. У сваіх творах пісьменнік апісваў узлёты і падзенні беларусаў, паказваў іх спробы атрымаць незалежнасць, фарміраваў у свайго чытача аснову беларускай нацыянальнай ідэнтычнасці. У 1950-я і 1960-я гады ў СССР было няпроста прасоўваць сапраўдную гісторыю Беларусі, прапагандаваць прыгажосць беларускай мовы і беларускую нацыянальную ідэнтычнасць. Караткевіча, які свядома дзейнічаў у гэтым накірунку, неаднаразова кляймілі і каралі. У артыкуле паказаны ўплыў творчасці пісьменніка на фарміраванне беларускай нацыянальнай ідэнтычнасці. Змаганне Караткевіча з застоем і заняпадам брэжнеўскай эпохі найбольш выразна выявілася ў яго рашучых пратэстах у абарону беларускай мовы, гісторыі Бацькаўшчыны, помнікаў прыроды і архітэктуры. Пісьменнік бычыў непарыўную сувязь паміж гэтымі, на першы погляд рознымі, праблемамі. Грамадская абыякавасць, адной з прычын якой з’яўляецца мэтанакіраванае фальшаванне гістарычнай памяці, прыводзіць да знікнення нацыянальнай самасвядомасці народа. Маніпуляцыя мінуўшчынай і прымусовае сціранне з памяці розных гістарычных падзей, невыгодных для пануючай ідэалогіі, знішчае нацыянальную ідэнтычнасць. Супраць гэтага і змагаўся сваёй творчасцю Уладзімір Караткевіч.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2020, 14; 203-214
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Kościół parafialny we Włodzimierzu Wołyńskim 1851-1856
ПРИХОДСКОЙ ХРАМ ВО ВЛАДИМИРЕ ВОЛЫНСКОМ 1851-1856
ПАРАФІЯЛЬНЫ КАСЦЁЛ ВА УЛАДЗІМІРЫ ВАЛЫНСКІМ 1851-1856
Autorzy:: Żurek, Waldemar Witold
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/545157.pdf
Data publikacji:: 2018-12-31
Wydawca:: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
Tematy:: Historia Kościoła
diecezja łucko-żytomierska
inwentarz
beneficjum parafialne
история Католической Церкви
история Луцко-Житомирской католической епархии
инвентари приходских костелов
приходские бенефиции
гісторыя Касцёла
гісторыя Луцка-Жытомірскай дыяцэзіі
інвентары парафіяльных касцёлаў
парафіяльныя бенефіцыі
history of the Church
history of the diocese of Lutsk and Zhyto-myr
inventory
parish benefice
Opis:: Murowany parafialny kościół farny pw. Świętych Joachima i Anny we Włodzimierzu Wołyńskim stanął na miejscu kościoła drewnianego, fundacji księżnej Anny Zabarskiej z 1554 roku, który w 1736 roku spłonął. Fundatorem nowej świątyni był biskup Adam Woyna Orański, sufragan kamieniecki i przez niego konsekrowany. Po kolejnym pożarze w 1800 roku spłonął dach kościoła, a staraniem proboszcza ks. Tomasza Zdebińskiego został odbudowany i pokryty gątem. W 1833 roku w pożarze miasta dach świątyni z probostwem i zabudowaniami kościelnym ponownie spłonął. W 1836 roku z pomocą biskupa łucko-żytomierskiego Michała Jana Piwnickiego i ze skromnych ofiar parafian kościół farny został odbudowany. Kolejny remont dachu i murów kościelnych miał miejsce w 1853 roku staraniem ówczesnego proboszcza i dziekana włodzimierskiego w latach 1850-1886 – ks. Jana Piotrowskiego. W 1856 roku gąta dachowe na świątyni zostały zastąpione blachą. Na podstawie sporządzonego opisu kościoła parafialnego w we Włodzimierzu Wołyńskim dowiadujemy się o historii parafii, jej proboszczach, o świątyni, jej odbudowach, wyposażeniu i konserwacji wystroju. Opisane dobra materialne przynależne da parafii ukazują stan beneficjum kościelnego w tamtych czasach.
Каменный приходской фарный костел во имя св. Иоакима и Анны во Владимире Волынском возник на месте деревянного, построенного на средства княгини Анны Збарской в 1554 г., который сгорел в 1736 г. Средства на постройку нового храма дал епископ Адам Война Оранский, каменецкий суфраган, который и освятил данный храм. После очередного пожара в 1800 г. кровля костела сгорела, но старанием настоятеля о. Фомы Здебиньского она была восстановлена и покрыта дранкой. После пожара города в 1833 г. кровля храма вновь сгорела вместе с домом настоятеля и приходскими строениями. В 1936 г. с помощью епископа Луцко-Житомирского Михаила Иоанна Пивницкого и скромных пожертвований прихожан костел был восстановлен. Следующий ремонт кровли имел место в 1853 г. старанием о. Иоанна Пиотровского, тогдашнего настоятеля и декана владимирского в 1850-1886 гг. В 1856 г. дранка на крыше костела была заменена жестяным покрытием. На основании составленного описания приходского храма во Владимире Волынском можно ознакомиться с историей прихода, его настоятелях, самом храме, его восстановлениях, оборудовании и консервации внутреннего убранства. Описанное материальное имущество, принадлежащее приходу, отображает состояние бенефиция костела в то время.
Мураваны парафіяльны фарны касцёл св. Яўхіма і Ганны ва Уладзіміры Валынскім узнік на месцы драўлянага, пабудаванага на сродкі княгіні Ганны Збарской ў 1554 г., які згарэў ў 1736 г. Сродкі на пабудову новага храма даў біскуп Адам Вайна Аранскі, камянецкі суфраган, які і асвяціў гэты храм. Пасля чарговага пажару ў 1800 г. дах касцёла згарэў, але намаганнямі пробашча а. Тамаша Здэбіньскага ён быў адноўлены і пакрыта гонтам. Пасля пажару горада у 1833 г. касцельны дах зноў згарэў разам з будынкам пробашча і парафіяльнымі пабудовамі. У 1936 г. з дапамогай епіскапа Луцка- Жытомірскага Міхала Яна Піўніцкага і сціплых ахвяраванняў парафіянаў касцёл быў адноўлены. Наступны рамонт даху меў месца ў 1853 г. дзякуючы намаганням а. Яна Пятроўскага, тагачаснага пробашча і дэкана ўладзімірскага ў 1850-1886 гг. У 1856 г. гонтавае пакрыццё даху было заменена бляшаным. На падставе складзенага апісання парафіяльнага касцёла ва Уладзіміры Валынскім можна даведацца пра гісторыю парафіі, яе пробашчаў, аб самой святыні, яе адбудовах, абсталяванні і кансервацыі яе ўнутранага строю. Апісаная матэрыяльная маёмасць, якая належыць парафіі, адлюстроўвае стан бенефіцыяў касцёла ў той час.
A brick parish church dedicated to Saints Joachim and Anne was built in place of a wooden church, founded by Duchess Anna Zabarska in 1554 (the wooden church burnt down in 1736). Bishop Adam Woyna Orański, a suffragan bishop of Kamieniec, founded and consecrated the new church. In another fire of 1800, the roof of the church burnt down, but thanks to the parish priest Tomasz Zdebiński’s efforts, it was reconstructed and shingled. However, the roof of the church along with the presbytery and other parish buildings burnt down again in a town fire in 1833. In 1836 the parish church was rebuilt with the help of the Bishop of Lutsk and Zhyto-myr, Michał Jan Piwnicki. In addition, parishioners made modest offerings for this purpose. In 1853 another renovation of the church, including the roof, was initiated by the then parish priest and the dean of Włodzimierz (1850-1886), Rev. Jan Piotrowski. In 1856 the shingled church roof was replaced with a metal one. All information about the history of the parish, parish priests, the church, its renovation, equipment and interior conservation are included in the description of the parish church in Włodzimierz Wołyński. This description of the tangible goods which belonged to the parish reveals the condition of the church benefice at the time.
Źródło:: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2018, 130; 203-227
0137-3218
2720-0590
Pojawia się w:: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Białoruś i jej mieszkańcy w latach I wojny światowej w świetle wspomnień
Autorzy:: Korzeniowski, Mariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/625016.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Belarusians, First World War, memoirs, national consciousness, Belarusian national movement
historia Białorusi, Białorusini, I wojna światowa, wspomnienia
гісторыя Беларусі, беларусы, першая сусветная вайна, успаміны
Opis:: During the First World War, Belarus and its inhabitants became a recurrent subject in memories and memoirs alike. The observations and attempts at the assessment of events in the nearer and further perspective undertaken on an ongoing basis since the end of the Great War are of various cognitive value. It is worth noting that their authors originated not only from the local population, but could also be newcomers from the Polish lands. For the latter, the clash with Belarusian reality and society constituted an opportunity for a number of observations, including those concerning various aspects of human existence, mentality, culture and work. The reflections contained in this article, based on subjectively selected memoirs, constitute an attempt to present the conclusions of the authors of said memoirs regarding the attitudes of the residents of Belarusian governorates, the national consciousness of Belarusians, or several aspects of their political activity during the First World War. These observations have high cognitive value, as they define the distinctive traits of the local population, and assess their behavior during the war. The study also shows that Belarus and its inhabitants did not constitute a significant issue for the authors of the memoirs analyzed. The evolution of the Belarusian national movement was discussed therein only occasionally.
Białoruś i jej mieszkańcy w latach I wojny światowej stali się jednym z tematów wypełniających wspomnienia i pamiętniki. Obserwacje, podejmowane – w bliższej lub dalszej perspektywie od zakończenia Wielkiej Wojny – próby oceny zachodzących zdarzeń posiadają różny walor poznawczy. Warto zwrócić uwagę, że ich autorzy wywodzili się nie tylko z ludności miejscowej, ale także przybywali z ziem polskich. Dla tych ostatnich zetknięcie się z białoruską rzeczywistością i społeczeństwem niosło możliwość dokonania szeregu obserwacji, m.in. dotyczących: różnych aspektów ludzkiej egzystencji, mentalności, kultury czy pracy. Przedmiotem rozważań, prowadzonych na podstawie subiektywnie dobranych wspomnień, będzie próba przedstawienia dokonanych przez ich autorów obserwacji, a więc oceny postaw mieszkańców guberni białoruskich, świadomości narodowej Białorusinów czy postrzeganie niektórych aspektów ich działalności politycznej w latach I wojny światowej. Poczynione obserwacje mają ważny walor poznawczy. Pozwalają zapoznać się z charakterystyką miejscowej ludności, wypełniających wspomnienia i pamiętniki. Obserwacje, podejmowane – w bliższej lub dalszej perspektywie od zakończenia Wielkiej Wojny – próby oceny zachodzących zdarzeń posiadają różny walor poznawczy. Warto zwrócić uwagę, że ich autorzy wywodzili się nie tylko z ludności miejscowej, ale także przybywali z ziem polskich. Dla tych ostatnich zetknięcie się z białoruską rzeczywistością i społeczeństwem niosło możliwość dokonania szeregu obserwacji, m.in. dotyczących: różnych aspektów ludzkiej egzystencji, mentalności, kultury czy pracy. Przedmiotem a zarazem ich oceną formułowaną w latach I wojny światowej.
Беларусь і яе насельніцтва ў перыяд першай сусветнай вайны cталіса адной з папулярных тэм тагачасных успамінаў і дзённікаў. Назіранні, спробы непасрэднай ацэнкіздарэнняў, што адбываліся адразу пасля вялікай вайны ці трохі пазней, характарызуюццарозным пазнавальным узроўнем. Варта звярнуць увагу на тое, што іх аўтарамі былі нетолькі выхадцы з аўтахтоннага насельніцтва, але таксама і прышэльцы з польскіх земляў.Для польскіх бежанцаў сутыкненне з беларускай рэальнасцю і мясцовым насельніцтвамдавала магчымасць назнаёміцца з рознымі аспектaмі чалавечага жыцця, ментальнасці,культуры і дзейнасці. Прадметам даследавання, якое абапіраецца на матэрыялесуб’ектыўна выбраных аўтарам успамінаў, з’яўляецца спроба прадстаўлення назіранняўсведкаў, то бок ацэнкі пункту погляду жыхароў беларускіх губерняў, нацыянальнайсвядомасці беларусаў, успрымання некаторых аспектаў іх палітычнай дзейнасці ў перыядпершай сусветнай вайны. З разваг паўстае карціна, з якой вынікае, што Беларусь і яежыхары не былі непасрэдным прадметам зацікаўлення аўтараў успамінаў. Нягледзячы нагэта назіранні сведкаў і так прыносяць каштоўную інфармацыю. Дазваляюць пазнаёміццаз характарыстыкай аўтахтоннага насельніцтва і іх ацэнкай, з якой вынікае, што часткааўтараў успамінаў не разумее палітычных імкненняў беларусаў у так істотным для іхгісторыі перыядзе, якім з’яўляліся гады першай сусветнай вайны.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2018, 12
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Быліцы, расказы Навума Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча: творчая гісторыя і супярэчнасці ідэйна-мастацкай інтэрпрэтацыі
„Opowieści, historie Nauma” Wincenta Dunina-Marcinkiewicza: historia twórcza i sprzeczności interpretacji ideologicznej i artystycznej
Autorzy:: Zaprudski, Ihar
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/32222668.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: creative history
tales
travel
reception
interpretation
composition
historia utworu literackiego
opowieść
gatunek podróżniczy
recepcja
interpretacja
kompozycja
творчая гісторыя
быліца
жанр падарожжа
рэцэпцыя
інтэрпрэтацыя
кампазіцыя
Opis:: Artykuł został poświęcony historii, pierwszemu wydaniu w 1946 r. oraz recepcji w białoruskich studiach literackich Opowieści, opowiadań Nauma (1857) Wincentego Dunina-Marcinkiewicza – ostatniego (szóstego) z cyklu dzieł poetyckich pisarza w języku białoruskim. W latach 50. XIX w. w wielojęzycznej literaturze Białorusi szczególną popularność zyskał gatunek podróżniczy, jednocześnie toczyły się mające wpływ na treść i formę Opowieści… dyskusje o tworzeniu literatury „podręcznej” dla ludu. Utwór cechował eksperymentalizm, wielopoziomowość, odrzucenie a priori metody etnograficznej, związek z aktualnymi problemami społeczno-politycznymi epoki, wprowadzenie wizerunku nowego bohatera pochodzącego z ludu, a także – antynomia swój / obcy oraz złożona kompozycja składająca się z dwóch samodzielnych części Zła żona i Chalimon. Znani krajowi literaturoznawcy podjęli szereg dyskusji dotyczących między innymi światopoglądu Dunina-Marcinkiewicza, aktualności tematu jego utworu, specyfiki gatunkowej dzieła, jego poetyki oraz odrębności kompozycyjnej. W latach 30. XX w., na podstawie fałszywych przesłanek socjologicznych W. Dunin-Marcinkiewicz został zaliczony do kategorii pisarzy reakcyjnych, natomiast Opowieści... zakwalifikowane jako dzieło kłamliwe, nasycone iluzjami do caratu. Autor artykułu opisuje rolę białoruskich badaczy drugiej połowy XX – początku XXI w. w procesie obalania mitów opartych na prymitywnych schematach interpretacyjnych, ponadto określa znaczenie utworu w procesie ewolucji artystycznej autora i historii rodzimej litertury pięknej.
The article is devoted to the creative history, the circumstances of the first publication in 1946 and turns of reception in Belarusian literary criticism of Bylicy, raskazy Navuma (Tales, Stories of Navum) (1857) by Vincent Dunin-Marcinkievich, the last (sixth) in the cycle of Belarusian epic poems of the writer. In the 1850s the genre of travel became especially popular in multilingual Belarusian literature, there were discussions about the creation of written literature for people, which influenced on the content and form of Bylicy, raskazy Navuma. Experimentalism, complexity, the fundamental denial of orientation on artistic ethnography, the connection of issues with the current socio-political questions of the epoch, the image of a new hero-peasant, a distinctive representative of the Homeland, the opposition of local / foreign, complicated composition with two independent components Zlaja žonka (Angry wife) and Chalimon na karanacyi (Khalimon at the coronation) became dominant and artistically important methods of achieving expected reader’s impression. The peculiarities of the author's worldview, the relevance of topics, specifics of the genre, compositional distinctiveness and poetics have become the cause of debatable aspects in the ideological and artistic interpretation of the work by well-known domestic literary critics. In the 1930s, according to vulgar sociological assessments V. Dunin-Marcinkievich was characterized as reactionary writer-slave, Bylicy… was qualified as a contradictory work and full of tsarist illusions. The role of Belarusian researchers of the second half of the 20th – early 21st centuries has been traced in denying the primitive interpretive schemes of vulgarizers. The significance of Bylicy… in the process of the author’s creative evolution and in the history of national beautiful writing is clarified.
Артыкул прысвечаны творчай гісторыі, акалічнасцям першай публікацыі ў 1946 г. і перыпетыям рэцэпцыі ў беларускім літаратуразнаўстве Быліцаў, расказаў Навума (1857) Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча, апошняга (шостага) у цыкле беларускамоўных твораў паэтычнага эпасу пісьменніка. У 1850-я гады жанр “падарожжа” набыў асаблівую папулярнасць у шматмоўнай літаратуры Беларусі, вяліся дыскусіі пра стварэнне „кніжнай” літаратуры для народа, што паўплывала на змест і форму Быліцаў… Эксперыментальнасць, шматпланавасць, прынцыповае адмаўленне ад арыентацыі на мастацкі этнаграфізм адлюстравання, сувязь праблематыкі з актуальнымі грамадска-палітычнымі пытаннямі эпохі, вобраз новага героя-селяніна, адметнага рэпрэзентанта радзімы, проціпастаўленне свой/чужы, ускладненая кампазіцыя з двухчасткавых самастойных кампанентаў Злая жонка і Халімон на каранацыі сталі дамінантнымі і па-мастацку важнымі прыёмамі дасягнення чаканага чытацкага ўражання. Асаблівасці светапогляду аўтара, актуальнасць тэматыкі, жанравая спецыфіка, кампазіцыйная адметнасць і паэтыка сталі прычынай дыскусійных аспектаў у ідэйна-мастацкай інтэрпрэтацыі твора вядомымі айчыннымі літаратуразнаўцамі. У 1930-я гады паводле вульгарна-сацыялагічных ацэнак В. Дунін-Марцінкевіч быў залічаны да катэгорыі рэакцыйных пісьменнікаў-прыгоннікаў, Быліцы… кваліфікаваліся як твор супярэчлівы і насычаны царысцкімі ілюзіямі. У артыкуле прасочана роля беларускіх даследчыкаў другой паловы ХХ – пачатку ХХІ стст. у адмаўленні прымітыўных інтэрпрэтацыйных схем вульгарызатараў. Удакладняецца значэнне Быліцаў… у працэсе творчай эвалюцыі аўтара і гісторыі айчыннага прыгожага пісьменства.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2022, 16; 87-114
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Канты XVIII стагоддзя як помнікі беларускага пісьменства
Kants of the XVIIIth century as monuments of Belarusian writing
Kanty XVIII wieku jako zabytkі piśmiennictwa białoruskiego
Autorzy:: Svistunova, Maryna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29430805.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
Tematy:: kant
psalm
Кuranty
history of the Belarusian literary language
18th century
historia białoruskiego języka literackiego
XVIII w.
кант
псалма
Куранты
гісторыя беларускай літаратурнай мовы
XVIII ст.
Opis:: The article is dedicated to the identification of the problems that arise during the linguistic study of poems-songs known as kants. Kants and psalms, as one of their varieties, were widespread in Belarusian lands in the XVIIth–XVIIIth centuries and are known in modern times as part of various manuscript collections. The article states that scientific attention to kants is manifested primarily by musicologists and literary scholars, and the linguistic study of kants is very limited. A comparison of the publication of the texts of individual kants from the Kouranty collection of 1733 is made, some observations on the language of these kants are given, on the basis of which the main problems of the linguistic study of such works are outlined. It is claimed that Belarusian-language kants as popular original author's works of the XVIIIth century are a striking example of the use of the Belarusian language in written form and violate the stereotyped opinion about its decline during this period.
Artykuł poświęcony jest wykrywaniu problemów, pojawiających się podczas językoznawczych badań pieśni wierszowanych, znanych jako kanty. Kanty, a także psalmy, będące jedną z form kantów, były szeroko rozpowszechnione na terenach białoruskich w XVII–XVIII w. i obecnie znane są z występowania w składzie zbiorów rękopiśmiennych. W artykule konstatuje się, że zainteresowanie naukowe kantami ma miejsce przede wszystkim wśród badaczy muzyki i literatury, językoznawcze zaś badania są mocno ograniczone. Porównano publikacje tekstów poszczególnych kantów ze zbioru Кuranty 1733 r., podano niektóre obserwacje nad ich językiem i w oparciu o to określono główne problemy językoznawczego badania takich utworów. Ponadto stwierdzono, że białoruskojęzyczne kanty jako popularne oryginalne utwory autorskie XVIII w. są przykładem stosowania języka białoruskiego w formie pisemnej i zmieniają stereotypowy pogląd o jego upadku w tym okresie.
Артыкул прысвечаны выяўленню праблем, што ўзнікаюць пры мовазнаўчым вывучэнні вершаў-песняў, вядомых пад назвай канты. Канты і псалмы, як адна з іх разнавіднасцей, шырока бытавалі на беларускіх землях у XVII–XVIII стст. і вядомыя сёння ў складзе розных рукапісных зборнікаў. У артыкуле канстатуецца, што навуковая ўвага да кантаў праяўляецца найперш з боку музыказнаўцаў і літаратуразнаўцаў, мовазнаўчае вывучэнне кантаў вельмі абмежаванае. Зроблена параўнанне публікацыі тэкстаў асобных кантаў са зборніка Куранты 1733 г., пададзены некаторыя назіранні над мовай гэтых кантаў, на падставе чаго акрэсліваюцца асноўныя праблемы мовазнаўчага вывучэння такіх твораў. Сцвярджаецца, што беларускамоўныя канты як папулярныя арыгінальныя аўтарскія творы XVIII ст. з’яўляюцца яркім прыкладам ужывання беларускай мовы ў пісьмовай форме і парушаюць стэрэатыпнае меркаванне пра яе заняпад у гэты перыяд.
Źródło:: Acta Albaruthenica; 2023, 23; 259-275
1898-8091
Pojawia się w:: Acta Albaruthenica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: „Tygodnik Ilustrowany” wobec odradzającej się Białorusi (1918)
Autorzy:: Gabryś-Sławińska, Monika
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/624843.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: „Tygodnik Ilustrowany [The Illustrated Weekly]”
history of Belarus
Roman Skirmunt
Edward Woyniłłowicz
„Tygodnik Ilustrowany”
historia Białorusi
[„Tygodnik Ilustrowany”] „Ілюстраваны штотыднёвік”
гісторыя Беларусі
Роман Скірмунт
Эдвард Вайніловіч
Opis:: The article presents how the editors of „Tygodnik Ilustrowany [The Illustrated Weekly]” modelled the flow of information related to the resurgence of Belarus in 1918 (and therefore from the moment when Belarus regained independence until the Byelorussian Soviet Socialist Republic was incepted). The weekly paper proposed the horizon of the research – the interpretation of the liberation endeavour of Belarus in the context of collaborative securing of the Polish assets and in a perspective of educational and cultural influences important for Belarus.
Artykuł prezentuje, w jaki sposób redakcja „Tygodnika Ilustrowanego” modelowała przekazy związane z odradzaniem się Białorusi w roku 1918 (a zatem od chwili odzyskania przez Białoruś niepodległości do momentu powstania Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej). W horyzoncie badawczym znalazła się zaproponowana przez pismo interpretacja wolnościowych dążeń Białorusi w kontekście opartego na współpracy zabezpieczenia polskiego stanu posiadania oraz w perspektywie ważnych dla Białorusi wpływów oświatowo-kulturowych.
Артыкул прадстаўляе, як рэдакцыя [„Tygodnika Ilustrowanego”] „Ілюстраванага штотыднёвіка” фарміравала паведамленні пра адраджэнне Беларусі ў 1918 г. (ад моманту атрымання Беларуссю незалежнасці да часу ўтварэння Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі). У кругаглядзе даследчыка апынулася прапанаваная часопісам інтэрпрэтацыя імкненняў Беларусі да незалежнасці ў кантэксце супрацоўніцтва і гарантавання польскай дзяржаўнасці, а таксама ў перспектыве важных для Беларусі асветніцка-культурных уплываў.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2016, 10
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Żołnierze niemieccy w okresie okupacji hitlerowskiej we wspomnieniach mieszkańców białoruskich wsi
Autorzy:: Lobach, Uladzimir
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/624824.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Belarus, World War II, oral history, enemy image, German soldiers
Białoruś, II wojna światowa, historia mówiona, wizerunek wroga, żołnierze niemieccy
Беларусь, Другая сусветная вайна, вусная гісторыя, вобраз ворага, нямецкія салдаты
Opis:: The evaluation of German soldiers by the Belarusian population during World War II has practically not been studied in Belarusian historiography. This led to the need for further study of this problem. The aim of the study is to identify the real picture of the attitude of the Belarusians to German soldiers. The principles of oral history are used as the most important methodological apparatus. The author of the article examines the attitude of the rural population of Northern Belarus to the Nazi occupiers in 1941-1944. Additional research has shown that the estimates of the autochthons are characterised by opposite values from ‘the inhuman enemy” to ‘the good stranger’. This depended on the specific circumstances of the contacts of the Wehrmacht soldiers with the local population. The collective perception of the occupiers was characterised by uncertainty, anxiety and fear. Against the background of mass terror, the attitude of individual Wehrmacht soldiers to the local population was distinguished by humanism. However, such cases were considered by the Belarusians as an exception to the rule.
W białoruskiej historiografii kwestia postaw ludności zamieszkującej tereny Białorusi wobec niemieckiej okupacji w czasie II wojny światowej nie została dotąd wystarczająco zbadana, co zadecydowało o wyborze tematu niniejszego artykułu. Celem publikacji był opis stosunku Białorusinów wobec żołnierzy hitlerowskich w latach 1941–1944 na podstawie relacji ustnych mieszkańców wybranych wsi północnej Białorusi. Badanie wykazało, że w analizowanym okresie indywidualne oceny autochtonów były zróżnicowane i – w zależności od sytuacji – obejmowały zarówno charakterystyki negatywne („nieludzki wróg”), jak i pozytywne („dobry nieznajomy”). Z kolei w świadomości zbiorowej utrwalił się negatywny wizerunek okupanta, wywołujący w miejscowej ludności poczucie niepewności, lęku i strachu. Wobec powszechnego terroru stosunek żołnierzy Wermachtu do lokalnej ludności jedynie sporadycznie oceniany był jako humanitarny.
Ацэнка нямецкіх салдат беларускім насельніцтвам падчас Другой сусветнай вайны ў беларускай гістарыяграфіі практычна не вывучалася. Гэта абумовіла неабходнасць даследавання дадзенай праблемы. Мэтай публікацыі з’яўляецца выяўленне рэальнай карціны адносінаў беларусаў да нямецкіх салдат. У якасці прыярытэтнага метадалагічнага апарата выкарыстаны прынцыпы вуснай гісторыі. Аўтар артыкула разглядае адносіны сельскага насельніцтва Паўночнай Беларусі да нацысцкіх акупантаў у 1941–1944 гг. Даследаванне паказала, што ацэнкі аўтахтонаў характарызуюцца супрацьлеглымі азначэннямі: ад «бесчалавечнага ворага» да «добрага чужынца». Гэта залежала ад канкрэтных абставінаў, у якіх салдат вермахта сутыкаўся з мясцовым насельніцтвам. Калектыўнае ўспрыманне акупантаў характарызавалася няпэўнасцю, трывогай і страхам. На фоне масавага тэрору стаўленне асобных салдат вермахта да мясцовых жыхароў ўспрымалася як гуманнае. Аднак, такія выпадкі разглядаліся беларусамі як выключэнне з правіла.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2019, 13
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Realia białoruskie w szkicach z podróży Melchiora Wańkowicza
Autorzy:: Хмяльніцкі, Мікалай
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/625077.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Belarusian realities
sketch
reportage
borderland
chronotop
history
document
culture
discourse
realia białoruskie
szkic
reportaż
pogranicze
chronotyp
historia
dokument
kultura
dyskurs
беларускія рэаліі
нарыс
рэпартаж
пагранічча
хранатоп
гісторыя
дакумент
культура
дыскурс
Opis:: The article represents an attempt to study the presence and functioning of Belarusian realities in sketch-reportages of the polish writer and journalist M. Wańkowicz. Belarusian component in the artistic and publicistic heritage of M. Wańkowicz is revealed and characterized through the context of the cultural borderland (chronotop, Polish-Soviet border, traditions, landscape, literature, etc.).
Артыкул прысвечаны даследаванню прысутнасці і функцыянаванню беларускіх рэалій у нарысах-рэпартажах польскага пісьменніка і журналіста М.Ваньковіча. Праз кантэкст культурнага пагранічча выяўлены і ахарактарызаваны праявы беларускасці ў мастацкай і публіцыстычнай спадчыне М. Ваньковіча (хранатоп, польска-савецкая мяжа, традыцыі, пейзаж, літаратура і інш.
Artykuł został poświęcony realiom białoruskim w szkicach z podróży polskiego pisarza i dziennikarza Melchiora Wańkowicza. Autor opisuje i charakteryzuje elementy białoruskie w dorobku artystycznym i publicystycznym M. Wańkowicza (chronotyp, granica polsko-radziecka, tradycje, pejzaż, literatura i inne).
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2015, 9
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Język utworów Ciszki Hartnego w świetle białoruskich nauk filologicznych
Autorzy:: Zaprudski, Siarhiej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/624944.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Ciška Hartny, language of belles lettres, history of the Belarusian literary language
Ciszka Hartny, język artystyczny, historia białoruskiego języka literackiego
Цішка Гартны, мова мастацкай літаратуры, гісторыя беларускай літаратурнай мовы
Opis:: The studies of the language of Ciška Hartny, a writer and a public figure (1887–1937), have a long tradition in Belarusian humanities. However, different circumstances have made these linguistic studies ambiguous. On the one hand, in the 1920s Ciška Hartny was a writer whose language was studied most intensively. Between the 1920s and 2010s several articles were published about the language used in his works. A big corpus was scientifically adopted. Some remarks on Ciška Hartny’s language was included in the academic History of the Belarusian Literary Language (1968) and in two editions of the University handbook on the history of the Belarusian literary language (1963 and 1984). A few years ago an ambitious publication by Alieś Kaŭrus made an attempt to revise modern opinions that stem from 1950s and 1960s. On the other hand, the studies of Ciška Hartny’s linguistic heritage have not been consistent and are quite fragmented. During the mid-1930s and 1950s no studies were conducted on the writer’s language. This is common practice when researches do not consider the findings of predecessors. Until the present day there has been no incorporation into Belarusian linguistics of Jazep Liosik’s fundamental study of the late 1920s. The relevant methodology to study Hartny’s language as a part of the history of the Belarusian literary language is still absent. We observe a tendency to this day to evaluate Ciška Hartny’s language as a (potential) part of the modern literary language rather than from the viewpoint of the Belarusian literary language’s history.
Studia nad językiem publikacji pisarza, działacza społecznego i państwowego Ciszki Hartnego (1887–1937) w obrębie nauk filologicznych na Białorusi trwają od dawna, jednak zawierają wiele sądów polemicznych, żeby nie stwierdzić sprzecznych. Z jednej strony jest to pisarz, który aktywnie tworzył w latach 20. XX w., a język jego utworów poddawano bardzo intensywnym badaniom. W okresie 1920–2010 na ten temat opublikowano kilka artykułów. W obiegu naukowym znajduje się bogaty materiał faktograficzny. Językowi Hartnego poświęcono też fragment monografii pt. Historia białoruskiego języka literackiego z 1968 r. oraz rozdziały podręcznika akademickiego z zakresu historii literatury białoruskiej (1963 і 1984 r.). Kilka lat temu ukazała się monografia Alesia Kaurusa, który dokonał próby ponownej oceny publikacji z końca 1950–1960 r. Z drugiej strony opracowywanie dziedzictwa językowego Hartnego charakteryzuje brak ciągłości. W okresie poł. 1930. – kon. 1950. lat nikt nie zgłębiał języka Hartnego. Przyjęła się tradycja nie brać pod uwagę wcześniejszych prac, np. do dziś w badaniach nie znalazło oddźwięku solidne opracowanie Jazepa Losika powstałe pod koniec lat 20. XX w. Brakuje należytej metodologii opisu języka Hartnego jako części składowej historii białoruskiego języka literackiego. Do dziś język Hartnego jest oceniany nie z perspektywy historycznej, tylko jako potencjalna realizacji współczesnego języka literackiego.
Вывучэнне мовы твораў пісьменніка, грамадскага і дзяржаўнага дзеяча Цішкі Гартнага (1887–1937) мае ў беларускай філалогіі даўнюю традыцыю, але розныя акалічнасці зрабілі гэтую частку беларускай лінгвістыкі неадназначнай. З аднаго боку, у 1920-я гг. Ц. Гартны быў пісьменнікам, мова твораў якога вывучалася найбольш інтэнсіўна. На працягу 1920–2010 гг. было апублікавана некалькі артыкулаў на даную тэму. У навуковы ўжытак уведзены вялікі фактычны матэрыял. Мова твораў Ц. Гартнага не была абойдзена ўвагай у акадэмічнай Гісторыі беларускай літаратурнай мовы 1968 г. і ў двух выданнях універсітэцкага падручніка па гісторыі беларускай літаратурнай мовы 1963 і 1984 г. Некалькі гадоў таму з’явілася амбіцыйная публікацыя Алеся Каўруса, у якой была здзейснена спроба перагледзець ацэнкі, якія сягаюць сваімі вытокамі ў канец 1950–1960 гг. З другога боку, вывучэнню моўнай спадчыны Ц. Гартнага ўласціва перарывістасць і адсутнасць пераемнасці. На працягу сярэдзіны 1930 – канца 1950-х гг. мова твораў пісьменніка зусім не вывучалася. Звычайнай з’яўляецца практыка, калі даследчыкі не ўлічваюць здабыткаў сваіх папярэднікаў. Да сённяшняга дня не знайшоў водгуку ў беларускай лінгвістыцы грунтоўны артыкул Язэпа Лёсіка канца 1920-х гг. Адсутнічае належная метадалогія для вывучэння мовы Ц. Гартнага як складовай часткі гісторыі беларускай літаратурнай мовы. Уключна да самага апошняга часу існуе тэндэнцыя ацэньваць мову твораў Ц. Гартнага не праз прызму гісторыі беларускай мовы, а трактаваць яе як (патэнцыяльную) частку сучаснай літаратурнай мовы.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2019, 13
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "гісторыя" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język