Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "średniowieczne miasto" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    Średniowieczne lokacje miejskie nad Dunajcem. Czchów. Ze studiów nad budową i kształtem miasta lokacyjnego
    Medieval urban locations on the Dunajec River. Czchów. From the studies on building and layout of a located town
    Autorzy:
    Malik, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/218538.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    średniowiecze
    miasto średniowieczne
    miasto lokacyjne
    Czchów
    Dunajec
    Middle Ages
    medieval town
    located town
    Opis:
    Czchów - dziś niewielkie miasteczko położone w granicach województwa małopolskiego jest jednym ze starszych ośrodków miejskich Ziemi Krakowskiej. Jego początki sięgają co najmniej XIII wieku i związane są z przedlokacyjną fazą rozwoju tutejszej osady. Koniec tego okresu przypada na lata pomiędzy 1288 a 1333 rokiem, kiedy to Czchów otrzymuje prawo lokacyjne i staje się miastem. W fazie trzeciej otrzymuje ono umocnienia obronne. Zamknięte obwodem obronnym miasto zmieniło swój dotychczasowy charakter z układu dynamicznego w kierunku układu statycznego posiadającego wyraźnie wyznaczone i nieprzekraczalne ramy dalszego rozwoju przestrzennego. Faza czwarta - kończąca w zasadzie okres - średniowiecznego rozwoju przestrzennego Czchowa odpowiada dogęszczeniu osadnictwa wewnątrz obwodu obronnego miasta. Związana jest tez z jego wyjściem poza narys umocnień obronnych i początkami formowania się struktur przedmiejskich Czchowa.
    Czchów - today a small town situated in the Lesser Poland Voivodeship is one of the oldest urban centres in the Krakow area. Its beginnings date back at least to the 13th century, and are associated with the phase of the development of the local settlement from before the location period. That period ended between 1288 and 1333, when Czchów was granted its location rights and became a town. At he third phase, defensive fortifications were built around Czchow. The town enclosed within the surrounding defensive walls changed its previously dynamic character towards more static one, with clearly defined and impassable boundaries of further spatial development. The fourth phase, which practically ended the medieval period of Czchow spatial development, witnessed the increase in the number of inhabitants settling within its defensive perimeter. It was also connected with the town transgressing the fortification outline and the beginnings of the formation of suburban areas in Czchow.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2008, 24; 48-56
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczne miasta Pomorza Zachodniego - kształtowanie się autonomii mieszczaństwa
    Medieval cities of West Pomerania - formation of the autonomy of the bourgeoisie
    Autorzy:
    Augustyn-Lendzion, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/369627.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    miasto średniowieczne
    miasto Pomorza Zachodniego
    medieval city
    city of the West Pomerania
    Opis:
    Od pierwszej połowy XIII w. następują lokacje miast Pomorza Zachodniego na prawie niemieckim. Wynikają one głównie pobudek gospodarczych i wiążą się z przyznaniem miastom przywilejów. Mieszczanie stają się coraz bardziej niezależni od władzy feudalnej. Efektem uzyskiwania samodzielności jest utworzenie Rady Miejskiej - organu samorządu.
    Since the first half of the thirteenth century follows the locations of cities in West Pomerania under German law. They arise mainly from the economic motives and are related to the privileges granted to cities. The townspeople are becoming more independent of feudal power. The result of obtaining the independence is creation of the City Council - a local authority.
    Źródło:
    Przestrzeń i Forma; 2010, 14; 321-328
    1895-3247
    2391-7725
    Pojawia się w:
    Przestrzeń i Forma
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczne miasta Pomorza Zachodniego - symbol potęgi mieszczaństwa
    Medieval cities of West Pomerania - symbol of the power of the middle class
    Autorzy:
    Augustyn-Lendzion, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/369633.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    miasto średniowieczne
    miasto Pomorza Zachodniego
    medieval city
    city of the West Pomerania
    Opis:
    Uzyskiwane przez średniowieczne ośrodki prawa miejskie i wzrastające znaczenie mieszczaństwa znalazły wizualny wyraz w zmianach dotyczących przestrzeni miejskiej. Miasta były nie tylko ośrodkami gospodarczymi, administracyjnymi i politycznym, ale również przekazem symbolicznym wyrażonym za pomocą środków przestrzennych i architektonicznych. Najważniejsze elementy tego przekazu to mury miejskie, ratusz i kościół farny.
    Obtained by the medieval centers civil rights and increasing importance of the middle class found visual expression in the changes in the urban space. Cities were not only economic, administrative and political centers but also symbolic message, expressed by spatial and architectural means. Most important elements of this media are city walls, town hall and parish church.
    Źródło:
    Przestrzeń i Forma; 2010, 14; 329-338
    1895-3247
    2391-7725
    Pojawia się w:
    Przestrzeń i Forma
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczne miasta Pomorza Zachodniego - wynik wpływu różnorodnych czynników
    Medieval cities of West Pomerania - result of influence of various factors
    Autorzy:
    Augustyn-Lendzion, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/369365.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    miasto średniowieczne
    osada średniowieczna
    osadnictwo Pomorza Zachodniego
    medieval town
    settlement of the West Pomerania
    Opis:
    Układy przestrzenne miast Pomorza Zachodniego stanowią kontynuację osadnictwa wczesnośredniowiecznego. Układ sieci osadniczej, rozplanowanie wczesnych osad oraz późniejsze ich przekształcenia podlegały wpływowi różnorodnych czynników dotyczących poszczególnych ośrodków lub całego regionu. Celem artykułu jest wskazanie konsekwencji oddziaływania tych czynników na układy urbanistyczne i charakter zabudowy w okresie średniowiecza.
    Spatial systems of the cities of West Pomerania are continuation of the early-medieval settlement. Layout of the settlement network, layout of early settlements and their later transformations were under influence of various factors concerning individual centers or the entire region. The purpose of the article is to indicate consequences of effect this factors for urban systems and character of building in the medieval period.
    Źródło:
    Przestrzeń i Forma; 2010, 13; 313-322
    1895-3247
    2391-7725
    Pojawia się w:
    Przestrzeń i Forma
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczne ratusze w krajach Europy Zachodniej - geneza
    Medieval town halls in Western European countries - origins
    Autorzy:
    Augustyn-Lendzion, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/369572.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    ratusz
    miasto średniowieczne
    town hall
    medieval city
    Opis:
    Celem artykułu jest przedstawienie na wybranych przykładach procesu kształtowania się pierwszych ratuszy - siedzib nowych, mieszczańskich władz miejskich na terenie Europy Zachodniej.
    This article aims to present selected examples of the process of forming the first town halls - the seats of new, middle-class municipalities in Western Europe.
    Źródło:
    Przestrzeń i Forma; 2011, 16; 549-556
    1895-3247
    2391-7725
    Pojawia się w:
    Przestrzeń i Forma
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczne ratusze w krajach Europy Zachodniej - program
    Medieval town halls in Western European countries - functional program
    Autorzy:
    Augustyn-Lendzion, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/369581.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    ratusz
    miasto średniowieczne
    town hall
    medieval city
    Opis:
    Celem artykułu jest przedstawienie na wybranych przykładach podstawowych, typowych założeń funkcjonalnych ratuszy zbudowanych w okresie średniowiecza na terenie Europy Zachodniej.
    This article aims to present selected examples of the basic assumptions of typical functional town halls built during the Middle Ages in Western Europe.
    Źródło:
    Przestrzeń i Forma; 2011, 16; 557-566
    1895-3247
    2391-7725
    Pojawia się w:
    Przestrzeń i Forma
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczne układy urbanistyczne miast Śląska Opolskiego – stan zachowania i rewitalizacja
    Autorzy:
    Adamska, M. E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/163121.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa
    Tematy:
    Śląsk Opolski
    miasto średniowieczne
    układ urbanistyczny
    stan zachowania
    rewitalizacja
    Opole Silesia
    medevial city
    urban system
    state of preservation
    revitalization
    Źródło:
    Przegląd Budowlany; 2013, R. 84, nr 3, 3; 15-19
    0033-2038
    Pojawia się w:
    Przegląd Budowlany
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O polityczno-estetycznych aspektach przestrzeni średniowiecznej Świdnicy. XIV-wieczne źródła a ponowoczesne ujęcia badawcze
    On political-aesthetic aspects of the space in mediaeval Świdnica. The 14th-century sources and postmodern research approaches
    Autorzy:
    Chmielowska, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/560092.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historii Sztuki
    Tematy:
    urbanistyka średniowieczna
    przestrzeń publiczna w średniowieczu
    miasto średniowieczne jako dzieło sztuki
    księgi miejskie
    Świdnica średniowieczna
    Opis:
    The space of Italian cities in the Middle Ages has been submitted to multidimensional analyses based on grand collections of written records among others. The set of sources concerning these centres is reach enough to learn about their’ space and also to come up with various theses referring to their operation system, what enables extending their definitions as well as making them more detailed. A humble resource of data concerning foundation of Lower Silesian towns – e.g. Świdnica – we have at our disposal, is not the limit when we want to make an attempt at carrying out similar analyses. Despite the fact that the preserved written records for Świdnica are smaller in their number and they differ from the Italian resources, they still make up a basis for extending our knowledge on historic city planning, if completed with other groups of sources (including results of archaeological-architectural research, iconographic and cartographic sources). By doing so, the way of operating of mediaeval space of Świdnica, comprehended in a material category as a system of streets and squares, tenements and building plots, should become only one of dimensions of discovering this city. The paper takes up an idea introduced by Jacques Rancière. Following it, the records from Świdnica city books are treated as tools of the authorities interference in the city space, in other words they reveal political actions with an aesthetic overtone. It allows us to pose a question not only about a look of the city space but also about the relations between the city authorities and its space, and between the city authorities and its abstract idea. This approach seems to reach beyond a physical and material dimension of historic city planning. It also allows us to complete the following complex phenomena and ideas: a mediaeval city, a city community and the relations between subjects co-creating this community, it also improves our understanding of a city as a work of art.
    Źródło:
    Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego; 2015, 1(35); 3-19
    1896-4133
    Pojawia się w:
    Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Struktura rynku kredytowego starej Warszawy w latach 1427–1453
    Autorzy:
    Łozowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/603032.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    miasto średniowieczne
    rynek kredytowy
    Stara Warszawa
    historia gospodarcza
    Opis:
    Artykuł przedstawia wyniki analiz funkcjonowania rynku kredytowego Starej Warszawy w drugiej ćwierci XV stulecia. W badaniach wykorzystano materiał zawarty w najstarszej z zachowanych księdze ławy miejskiej z lat 1427–1453. Zgromadzone dane zostały zaprezentowane za pomocą licznych wykresów i tabel. Obserwacji poddano takie elementy charakteryzujące rynek kredytowy, jak: dynamika zapisów, ich wartość, czas trwania umów, sezonowość wpisów, działanie systemu ratalnego oraz sposoby zabezpieczenia kontraktów.
    Źródło:
    Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2016, 76
    0080-3634
    Pojawia się w:
    Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gminy miejskie w średniowiecznych Prusach i Inflantach – pomiędzy władzą rady a uczestnictwem mieszczan
    Autorzy:
    Czaja, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/607636.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    die mittelalterliche Stadt
    Preuβen
    Livland
    Stadtgemeinde
    Stadtrepräsentation
    medieval town
    Prussia
    Livonia
    urban municipality
    self-image
    miasto średniowieczne
    Prusy
    Inflanty
    gmina miejska
    własny wizerunek
    Opis:
    Der Artikel präsentiert Forschungen zum Modell der Stadtgemeinde, wie es sich im Selbstbild der wichtigsten Städte in Preußen und Livland im Mittelalter herausbildete, und seinen Verbindungen mit der sozialen und politischen Wirklichkeit. Eine Analyse der in der Korrespondenz und in den Dokumenten angewandten gewohnheitsmäßigen Praktiken ergab, dass sich die preußischen und livländischen Städte im 13. Jahrhundert als Stadtgemeinden präsentierten, die mit Hilfe von Organe der Gemeindeherrschaft (Ortsverwalter, Stadtrat) funktionierten. Mit Beginn des 14. Jahrhunderts wurde in den wichtigsten preußischen Städten eine Tendenz zur Betonung der Oberrigket des Stadtrates gegenüber der Bürgergemeinschaft erkennbar. In Livland galt das Bild einer egalitären Gemeinschaft bis in die zweite Hälfte des 14. Jahrhunderts. Trotz der dominierenden politischen Rolle der oligarchischen Stadträte überwogen die Ideen des Gemeinwohls und der Beteiligung der Bürger an der Herrschaftsausübung. Der Autor zeigt, dass die Stadträte in Zeiten des Konflikts mit dem Territorialherrscher und jedesmal, wenn es zu inneren Kämpfen kam, unabhängig von der politischen Wirklichkeit versuchten, das Bild einer egalitären Gemeinschaft zu kreieren, die an den meisten politischen und administrativen Entscheidungen beteiligt war. In Livland sollen die Gilden im 15. Jahrhundert eingeladen worden sein, über Stadtgemeinden (Riga, Reval) betreffende Angelegenheiten mitzuentscheiden. Die als Teil des Selbstbildes der Städte geschaffenen Bilder sollten als Kommunikationsmittel betrachtet werden, die dem Erreichen bestimmter politischer und sozialer Ziele dienten. In beschränktem Maße würden sie die wirkliche politische Kondition der preußischen und livländischen Städte widerspiegeln.
    The article presents the research on the model of an urban municipality as created in the self-image of major cities in Prussia and Livonia in the Middle Ages and its connection with the social and political reality. The analysis of the habitual practices used in correspondence and documents indicates that in the 13th century, Prussian and Livonian towns presented themselves as civil communities acting through the bodies of the communal authority (the head of the village, the city council). From the beginning of the 14th century in the major Prussian cities there arose a tendency to highlight the supreme authority of the city council over the community of citizens. In Livonia the image of the egalitarian community remained valid until the second half of the 14th century. Despite the dominant political role of the oligarchic city councils, the ideas of the common good and the citizens’ participation in governing the city prevailed. The author indicates that in periods of conflict with the territorial ruler and whenever internal infighting occurred, the city councils, irrespective of the political reality, tried to create a picture of an egalitarian community that took part in the most important political and administrative decisions. In Livonia in the 15th century, guilds would be invited to the process of making decisions concerning the urban municipalities (Riga, Tallin). The pictures created as part of the cities’ self-image should be treated as a means of communication serving to achieve certain political and social aims. They only reflected the actual political conditions of Prussian and Livonian towns to a limited extent.
    Artykuł przedstawia badania nad modelem gminy miejskiej, jaki uformował się we własnym wizerunku głównych miast w Prusach i Inflantach w wiekach średnich, oraz jego powiązania z rzeczywistością społeczną i polityczną. Analiza zwyczajowych praktyk stosowanych w korespondencji i dokumentach wskazuje, że w XIII w. pruskie i inflanckie miasta przedstawiały się jako wspólnoty miejskie działające poprzez organy władzy gminnej (zarządca miejscowości, rada miejska). Wraz z początkiem XIV stulecia w głównych miastach pruskich pojawiła się tendencja do podkreślania zwierzchniej władzy rady miejskiej nad społecznością mieszczan. W Inflantach wizerunek egalitarnej wspólnoty obowiązywał do drugiej połowy XIV stulecia. Mimo dominującej roli politycznej oligarchicznych rad miejskich, przeważały idee dobra wspólnego i udziału mieszczan w sprawowaniu rządów. Autor wskazuje, że w okresach konfliktu z władcą terytorialnym i za każdym razem, kiedy pojawiały się walki wewnętrzne, rady miejskie, niezależnie od rzeczywistości politycznej, próbowały wykreować obraz społeczności egalitarnej, która uczestniczyła w podejmowaniu większości decyzji politycznych i administracyjnych. W Inflantach w XV w. gildie miały być zapraszane do podejmowania decyzji dotyczących gmin miejskich (Ryga, Tallin). Obrazy wytworzone jako część autowizerunku miast powinny być rozpatrywane jako środki komunikacji służące osiąganiu określonych celów politycznych i społecznych. W ograniczonym stopniu odzwierciedlały one rzeczywistą kondycję polityczną miast pruskich i inflanckich.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2017, 72
    0239-4251
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The history of the Old Town Hall in Sieradz
    Dzieje staromiejskiego ratusza w Sieradzu
    Autorzy:
    Sowała, Adriana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2034207.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    architecture
    town hall
    market square
    Sieradz
    medieval town
    architektura
    ratusz
    rynek
    średniowieczne miasto
    Opis:
    The Old Town in Sieradz is one of the oldest and best-preserved medieval urban complexes in Poland. In its center there is the Old Market Square, which was marked out at the intersection of important trade routes in the 13th century. Unfortunately, to this day, the center-market buildings, including the town hall, have not been preserved. Moreover, no photo or drawing showing the appearance of the Sieradz seat of municipal authorities has survived. In connection with the above, the article attempts to present the history of the repeatedly rebuilt town hall in Sieradz from different periods, as well as plans for its reconstruction. For this purpose, the available archival materials, the results of archaeological research and the literature on the subject were used, the analysis of which allowed to draw conclusions about the history of the town hall in Sieradz.
    Stare Miasto w Sieradzu to jeden z najstarszych i najlepiej zachowanych zespołów miejskich o genezie średniowiecznej w Polsce. W jego centrum znajduje się Stary Rynek, który został wytyczony na przecięciu ważnych szlaków handlowych w XIII w. Niestety do dnia dzisiejszego nie zachowała się zabudowa śródrynkowa wśród której znajdował się ratusz. Co więcej, nie zachowało się żadne zdjęcie lub rysunek przedstawiający wygląd sieradzkiej siedziby władz miejskich. W związku z powyższym w artykule podjęto próbę przedstawienia historii wielokrotnie odbudowywanego sieradzkiego ratusza z różnych okresów, a także planów jego odbudowy. W tym celu wykorzystano dostępne materiały archiwalne, wyniki badań archeologicznych oraz literaturę przedmiotu, których analiza pozwoliła na wysnucie wniosków przybliżających historię ratusza w Sieradzu.
    Źródło:
    Przestrzeń i Forma; 2021, 47; 227-238
    1895-3247
    2391-7725
    Pojawia się w:
    Przestrzeń i Forma
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zamek a miasto. Analiza semantyczna terminu castrum w polskiej łacinie średniowiecznej
    Castle and City. A Semantic Analysis of the Word castrum in Polish Medieval Latin
    Burg und Stadt. Semantische Analyse des Begriffs castrum im mittelalterlichen polnischen Latein
    Autorzy:
    Rzepiela, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27177732.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    castrum
    kastellologische Terminologie
    mittelalterliche Stadt
    mittelalterliches Latein
    Korpus des mittelalterlichen Lateins
    terminologia kastelologiczna
    średniowieczne miasto
    łacina średniowieczna
    korpusy łaciny średniowiecznej
    castel terminology
    medieval city
    medieval Latin
    medieval Latin corpora
    Opis:
    W artykule omówiono dystrybucję semantyczną rzeczownika castrum jako najpopularniejszego terminu używanego w polskiej łacinie średniowiecznej na oznaczenie zamków i zespołów zamkowo-miejskich. Jako podstawa materiałowa dla zaprezentowanych badań posłużyły dwa korpusy polskiej łaciny średniowiecznej, korpus języka ogólnego eFontes oraz korpus dzieł Jana Długosza, opracowane w Pracowni Łaciny Średniowiecznej Instytutu Języka Polskiego PAN. W pierwszej części artykułu, po uwagach wstępnych poświęconych specyfice korpusów języków dawnych, zostają przytoczone dane porównawcze dotyczące frekwencji w źródłach rzeczownika castrum i pozostałych rzeczowników – terminów kastelologicznych, jak również podniesiona zostaje kwestia precyzji semantycznej terminologii kastelologicznej. W dalszej części artykułu omówiono relacje zachodzące między zamkiem a miastem, gdy funkcjonują one w ramach jednego kompleksu architektonicznego. Dla badania tych relacji szczególnie istotne znaczenie ma obserwacja kolokacji współtworzonych przez rzeczownik castrum. Na podstawie listy dziesięciu najpopularniejszych wyrazów – „partnerów” kolokacyjnych castrum, wyodrębnionych z korpusów, podejmuje się próbę opisania najważniejszych funkcji zamku w przestrzeni miejskiej. Wskazuje się tutaj kolejno na: funkcję sądowniczą zamku, jego funkcję przy określaniu obiektów w topografii miejskiej, jego rolę jako pracodawcy dla mieszkańców miasta.
    In dem vorliegenden Beitrag wird die semantische Distribution des Substantivs castrum einer Analyse unterzogen, das der am häufigsten verwendete Begriff zur Bezeichnung von Burganlagen und Burgstädten im mittelalterlichen polnischen Latein war. Als Datengrundlage für die Untersuchung dienten zwei Korpora des mittelalterlichen polnischen Lateins – das allgemeinsprachliche Korpus eFontes und das Korpus der Werke von Jan Długosz, die in der Abteilung für mittelalterliches Latein am Institut der Polnischen Sprache der Polnischen Akademie der Wissenschaften (PAN) entwickelt wurden. Im ersten Teil des Artikels werden nach einleitenden Bemerkungen zur Besonderheit von Korpora alter Sprachen vergleichende Daten zur Häufigkeit des Substantivs castrum und anderer Substantive (kastellologische Begriffe) in den Quellen angeführt sowie die Frage nach der semantischen Präzision der kastellologischen Terminologie behandelt. Im weiteren Teil werden die Verhältnisse zwischen Burg und Stadt im Rahmen einer gemeinsamen architektonischen Anlage erörtert. Für die untersuchten Verhältnisse ist die Analyse der durch das Substantiv castrum gebildeten Kollokationen von besonderer Bedeutung. Anhand einer Liste von zehn häufigsten „Kollokationspartnern“ von castrum aus dem Korpus wird versucht, die wichtigsten Funktionen einer Burg in der Stadtanlage darzustellen. Dabei wird auf die Gerichtsfunktion der Burg, ihre Rolle bei der Bestimmung von Objekten in der städtischen Topographie sowie als Arbeitgeber für die Bewohner der Stadt hingewiesen.
    In his article, Michał Rzepiela discusses the semantic distribution of the noun castrum, the most common term in Polish medieval Latin to refer to castles and castle-town complexes. The material basis for the research presented here has consisted of two corpora of Polish medieval Latin, the corpus of the general language eFontes and the corpus of works by Jan Długosz, developed in the Laboratory of Medieval Latin of the Institute of Polish Language of the Polish Academy of Sciences. In the first part of the article, after introductory remarks devoted to the specificity of the corpora of ancient languages, Rzepiela quotes comparative data on the frequency in the sources of the noun castrum and other nouns related to the study of castles, and raises the issue of the semantic precision of this kind of vocabulary. Next, he discusses the relationships between the castle and the city when the two function within one architectural complex. Rzepiela argues that a study of these relationships must be alert to the collocations co-created by the noun castrum. Based on the list of ten most common words – “partners” in colocations with castrum, identified in the corpora – he describes the most important functions of the castle in the urban space. The analysis points to the following uses of the castle: its the judicial function, its function in determining objects in the urban topography, its role as an employer for the inhabitants of the city.
    Źródło:
    Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2023, 15; 111-133
    2080-492X
    2353-9720
    Pojawia się w:
    Średniowiecze Polskie i Powszechne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies