- Tytuł:
-
Obłaskawione wirusy w służbie nauki i medycyny
Tamed viruses serve science and medicine - Autorzy:
-
Ziemlińska, Ewelina
Płatek, Rafał
Skup, Małgorzata - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1195377.pdf
- Data publikacji:
- 2011
- Wydawca:
- Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
- Opis:
-
Wirusy są, w powszechnym rozumieniu, chorobotwórczymi czynnikami, zbliżonymi do bakterii. W różnym stopniu szkodliwe dla zdrowia człowieka, zarażają go, aby - nie mając zdolności do samodzielnego rozmnażania się - wykorzystać komórki gospodarza do rozplemu. Traktują więc obcy organizm jak swoistą wylęgarnię. Mali i groźni najeźdźcy. Ale dla naukowców, którzy poszukują skutecznych metod terapeutycznych, wirusy to znakomite nośniki i dostarczyciele genów, które w toku ewolucji nabyły zdolność wydajnego przenoszenia własnego materiału genetycznego do obcych komórek. By móc je wykorzystywać bez ryzyka, trzeba je obłaskawić. W laboratoriach pozbawia się je zdolności do namnażania się lub modyfikuje tak, by zachowały zdolność atakowania i niszczenia komórek nowotworowych, nie uszkadzając komórek zdrowych. Tak zmienione cząstki wirusów, przenoszące pożądane geny, nazwano wektorami wirusowymi. Użytecznymi wektorami mogą być tylko te wirusy, które tolerują w swoim materiale genetycznym wprowadzone, obce geny, i które cechuje duża wydajność infekcji. Tylko niektóre typy wirusów spełniają te warunki. Są między nimi retrowirusy, adenowirusy i parwowirusy "stowarzyszone" z adenowirusami; tzw. dependowirusy (ang. adeno-associated virus, AAV). Te ostatnie zasługują na szczególną uwagę, gdyż bez wsparcia towarzyszącego im adenowirusa nie potrafią się namnażać i są nieszkodliwe dla człowieka. To właśnie ich obłaskawione formy okazały się obiecującym narzędziem w próbach leczenia chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego. To narzędzie próbuje się wykorzystywać również do ochrony komórek nerwowych i poprawy ich funkcji po uszkodzeniach. Artykuł wprowadza czytelnika w świat wektorów wirusowych, opisuje sposoby ich konstruowania i użycia w doświadczalnych terapiach zaburzeń, wywołanych uszkodzeniami mózgu i rdzenia kręgowego. Przytoczono najnowsze dane na temat skuteczności i perspektyw prób klinicznych terapii genowych oraz użycia tych nośników w optogenetyce.
Viruses may be used in science and medicine as efficient carriers and gene suppliers to various organs and tissues. They developed the ability to invade alien cells for self propagation with the use of the genome of the host. To use them with no risk, the scientists have to tame them. That is achieved by removal of the majority of their genes, including the genes responsible for replication. The modified viral particles are subjected to genetic modification of the viral capsid aimed to increase its infectivity and to target a virus to the specific cell. After introduction of the therapy-targeted genes they become viral vectors. Not all viruses can be used as vectors; among those which are safe for humans and cause a long-term transduction are adeno-associated viruses AAV, promising for human somatic gene therapy. Till now, experimental therapies carried out with AAV-based vectors have shown improvement of function following brain and spinal cord injuries in rats. Such vectors are currently used in clinical trials of Parkinson and Alzheimer diseases. In basic science, AAV vectors have been recently used to transduce neurons with opsins, receptor channel proteins sensitive to light and able to convert a photon light into an electrochemical signal. They become a promising tool in optogenetics, an emerging field in neuroscience which allows to investigate changes in function of neuronal circuits after light-induced or inhibited activity of a single cell. - Źródło:
-
Kosmos; 2011, 60, 3-4; 357-372
0023-4249 - Pojawia się w:
- Kosmos
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł