Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Zając, Tadeusz" wg kryterium: Autor


Tytuł:
Unikatowe cechy biologiczne i użytkowe lnu zwyczajnego (Linum usitatissimum L.) determinujące znaczenie gatunku w przeszłości oraz współcześnie
Unique biological features and utilization of linseed (Linum usitatisimum L.) species detrmined in present and in future
Autorzy:
Kopyra-Klimek, Agnieszka
Oleksy, Andrzej
Zając, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2037948.pdf
Data publikacji:
2011-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
len zwyczajny (Linum usitatissimum L.)
uprawa w przeszłości
użytkowanie plonu
nasiona
kwasy tłuszczowe
kwas α-linolenowy (C18:3)
n-3
past cultivation
yield utilization
seeds
fatty acids
α-linolenic acid
Opis:
Uprawne formy lnu zwyczajnego (Linum usitatissimum L.) czyli włoknista, przejściowa i oleista mają odmienne wymagania rolniczo-klimatyczne, rzutujące na cechy użytkowe. W naszym kraju od czasow najdawniejszych aż do końca XIX wieku, wiodące znaczenie miał len włoknisty. Uprawa lnu na włokno miała charakter powszechny, a z nasion otrzymywano wartościowy olej, ktorego dobroczynny wpływ na organizm ludzki stwierdzono niedawno. Znaczący spadek powierzchni uprawy lnu włoknistego na ziemiach polskich nastąpił w drugiej połowie XIX wieku, w wyniku systematycznego zastępowania wyrobow lnianych bawełnianymi lub wełnianymi Pomimo że forma lnu w włoknista umożliwia produkcję włokna lnianego odznaczające go się wysoką jakością, to pod koniec XX wieku prawie zanikła w uprawie. W ostatnim czasie podejmuje się uprawę lnu oleistego i wykorzystanie produktów lniarskich, głownie całych nasion i produktow uzyskanych na bazie oleju lnianego. Asumptem dla tych prob jest unikatowy skład oleju lnianego, jako stabilnego i najtańszego źrodła kwasu α-linolenowego.
T he paper presented the origin and utilization of linseed form, taking into consideration the field and yield production area in the world, Europe and Poland. Linseed forms allow for climate conditions and farmers modulated utilization features. In Poland condition more common was fiber form plant ‘Flax’ since the oldest times till 20th century. Originally, flax was cultivated in gardens, and than relocated into the field without alternative fiber plant. Significant decreasing of flax cultivated in polish field in the middle of XIX was caused by wider spreading of cotton utilization in farms and decreasing of domestic fiber production. Flax products in those days were exchanged by cotton and Australian wool. At present fiber from Flax is exchanged into synthetic fiber or fiber mix with cotton. However bigger which acceptation for flax fiber clothes in states with moderate climate is observed including Poland, may stimulate flax area in the same level. Flax in our soil as well as weather conditions allow to produce higher quality of fiber. Recently seed flax has been utilized for linseed oil production. The assumption for linseed oil output was stable and cheapest by unique composition with α-linolenic acid source. Enrichment of wide sort of groceries with essential unsaturated acids allowe to improve food products. Effective enrichment with NNKT, as a F wit amine, is determined mainly by oilseed yield area, which significance will increase in the future. After 2000 mostly linseed form was cultivated. However, lower yield level of linseed should be determined by better cultivation technology conform to yellow and brown linseed varieties. Increasing of linseed production results to deliver from 1 to 1,5-2g α-linolenic acid into groceries per day, which is believed due to nutrition and health issues. Discovering and popularization of novel and others linseed utilization allow to maintain species in the field.
Źródło:
Krakowskie Studia Małopolskie; 2011, 15; 169-196
1643-6911
Pojawia się w:
Krakowskie Studia Małopolskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rolniczo-ekonomiczne uwarunkowania uprawy soi w Polsce w aspekcie wszechstronności zastosowań i zrównoważonego rozwoju
Agro-economic determinants of soybean in Poland in terms of versatile application and sustainable development
Autorzy:
Śliwa, Józef
Kania, Józef
Dacko, Mariusz
Zając, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057058.pdf
Data publikacji:
2015-09-23
Wydawca:
Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Oddział w Poznaniu
Tematy:
soja
plonowanie
opłacalność
zazielenienie
soybean
yielding
protability
greening
Opis:
Ze względu na zaobserwowane globalne ocieplenie klimatu, uprawa wczesnych odmian soi może być podjęta w warunkach klimatu umiarkowanego, czyli w Polsce. W artykule przedstawiono plonowanie soi, odmiany Merlin - jedynej zaprawionej i zaszczepionej bakteriami brodawkowymi, w oparciu o wyniki produkcyjne w trzech zootechnicznych zakładach doświadczalnych, położonych w zachodnim, ciepłym pasie naszego kraju. Uzyskano zróżnicowany poziom plonowania nasion soi postrzeganych jako źródło białka odmian nie GMO. Zasięg analizy poszerzono o porównanie kosztów i opłacalności soi w stosunku do rzepaku ozimego. Przewaga soi nad rzepakiem wynika z możliwości jej użycia jako rośliny wiążącej azot i stanowiącej użytek proekologiczny będący elementem zazielenienia.
Because of the observed global warming, growing early varieties of soybeans can be taken in moderate climate conditions, ie in Poland. The article presents yielding of soybean variety Merlin - the only mingled and inoculated with soil bacteria Rhizobia, based on the production results of three animal experimental farms, located in the western and warm belt of our country. Achieved varying levels of perceived yielding soybeans, as a protein source of non-GMO varieties. The range of the analysis was extended to compare the costs and profitability of soybean versus oilseed rape. Soybean advantage over rape results from the possibility of its use as a binding plants use nitrogen and acting as part of ecological greening.
Źródło:
Zagadnienia Doradztwa Rolniczego; 2015, 81, 3; 71-82
1232-3578
2719-8901
Pojawia się w:
Zagadnienia Doradztwa Rolniczego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The effect of water shortage on pea (Pisum sativum L.) productivity in relation to the pod position on the stem
Wpływ zmiennych opadów na produktywność strąków z uwzględnieniem ich położenia na pędach grochu (Pisum sativum L.)
Autorzy:
Klimek-Kopyra, Agnieszka
Zając, Tadeusz
Skowera, Barbara
Styrc, Norbert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1628106.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
drought
productivity
pod position
pea
Opis:
The literature contains few studies on the effect of temporary soil drought on the development and productivity of pea (Pisum sativum L.) pods in relation to their position in the fruiting part of the stem. The aim of this study was to evaluate pod productivity of various pea cultivars in relation to varied weather conditions. Differences in precipitation during two growing seasons resulted in a decrease in yield of 0.62 t ha−1 in a dry year in comparison to a year with better water availability. Pisum sativum ‘Tarchalska’ proved to be the most stable in terms of the number of pods produced, whilst ‘Prophet’ was the least. Weather conditions and cultivars were the determinants of pod production. Pea pods were distinguished by their position on the productive node. Larger and more productive pods were found on the lowest four productive nodes (which had a longer period of nutrient accumulation) resulting in higher seed mass. Productivity increased in the year with favorable weather conditions, as more of the upper nodes were reproductive. The first four nodes produced 45–91% of the yield. The number of seeds in the first three nodes was significantly cultivar-dependent, whereas the number of seeds in pods at all nodes was determined by weather conditions. Significantly more seeds were formed from each node in the wetter year. Pisum sativum ‘Audit’ was not sensitive to weather conditions, producing the same yield in the both years of the study.
W piśmiennictwie spotyka się mało pozycji literatury dotyczącej wpływu okresowej suszy i posuchy na rozwój i produkcyjność strąków grochu w zależności od biosocjalnego położenia w części owocującej pędu. Dlatego celem przeprowadzonych badań była ocena produktywności różnych odmian grochu na tle zróżnicowanych warunków pogody. Zróżnicowanie opadów w sezonach wegetacyjnych skutkowało zmniejszeniem plonowania w roku suchym o 0.62 t ha−1. Najbardziej stabilna w ilości wykształcanych strąków była odmiana ‘Tarchalska’, a najmniej odmiana ‘Prophet’. Warunki pogody miały wpływ na biosocjalne położenie strąków na pędzie, a w konsekwencji na potencjał produkcyjny strąków. Cztery pierwsze okółki zapewniały od 45 do 91% plonu. Właściwości botaniczno-rolnicze odmian decydowały o liczbie nasion pochodzących z dolnych okółków (1–4). Liczba nasion w strąkach zawiązanych z kwiatów wyższych okółków była determinowana warunkami pogody. W roku bardziej wilgotnym formowało się istotnie więcej nasion z każdego okółka. Odmiana ‘Audit’ odznaczała się wysoką stabilnością plonowania w latach badań.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2017, 70, 3
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Possibility of Using Winter Oilseed Rape (Brassica napus L. var. Napus) for Energy Purposes
Możliwość wykorzystania rzepaku ozimego (Brassica napus L. var. Napus) do celów energetycznych
Autorzy:
Siemek, Jakub
Macuda, Jan
Łukańko, Łukasz
Nowak, Jakub
Zając, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/973016.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
biomass
winter oilseed rape
co-firing
calorific value
carbon dioxide emission
biomasa
rzepak ozimy
wartość opałowa
emisja ditlenku węgla
Opis:
Biomass is an important element in the energy balance in the world and plays a large role in efforts to reduce greenhouse gas emissions, and by this is a sustainable source of energy. One method of using biomass is through co-firing with hard coal and lignite in order to generate electricity. An important factor promoting the use of biomass in European Union countries is the fact that CO2 emissions from combustion are not included in the sum of emissions from fuel combustion, in accordance with the principles established in the emission trading system EU ETS. The aim of our research was to examine the possibility of using winter oilseed rape for energy purposes, grown in three research centres located in southern Poland. Two varieties of winter oilseed rape, Adam and Poznaniak, were used during laboratory tests. Analyses were carried out for siliques, seeds, and the main and lateral stem. As part of the study, the calorific value and heat of combustion were determined for 20 samples of winter oilseed rape. The highest values were obtained for seeds, while the lowest were obtained for stems. The calculated values of carbon dioxide emissions factor for the analysed samples were in most cases above 100 kg/GJ and were much higher than the emission during hard coal combustion. In addition, as part of the study, the biomass moisture, amount of ash generated in the combustion process, and the content of volatile compounds as well as carbon and sulphur were determined.
Biomasa jest istotnym elementem w bilansie energetycznym na świecie i odgrywa dużą rolę w działaniach na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych, stanowiąc zrównoważone źródło energii. Jednym ze sposobów użycia biomasy jest jej współspalanie z węglem kamiennym i brunatnym w celu wytwarzania energii elektrycznej. Ważnym czynnikiem promującym wykorzystanie biomasy w państwach Unii Europejskiej jest fakt, że emisja CO2 z jej spalania nie wlicza się do sumy emisji ze spalania paliw, zgodnie z zasadami ustalonymi w systemie handlu uprawnieniami EU ETS. Celem badań było zbadanie możliwości wykorzystania rzepaku ozimego do celów energetycznych, wychodowanego w trzech lokalizacjach Polski południowej. Do badań wykorzystane zostały dwa gatunki rzepaku ozimego Adam i Poznanianki, analizy wykonano dla łuszczyny, nasion, łodygi głównej i bocznej. W ramach przeprowadzonych badań określona została wartość opałowa oraz ciepło spalanie dla 20 próbek rzepaku ozimego. Najwyższe wartości zostały uzyskane dla ziaren rzepaku, natomiast najniższe dla łodyg. Obliczone wartości emisji dwutlenku węgla dla badanych próbek w większości przypadków wynosiły powyżej 100 mg/kJ i były dużo większe niż emisja podczas spalania węgla kamiennego i brunatnego. Dodatkowo w ramach badania oznaczono wilgotność biomasy, ilość powstałego w procesie spalania popiołu oraz oceniono zawartość części lotnych oraz węgla i siarki. Ponadto w ramach badania wykonano pomiary wilgotność biomasy, ilość wytworzonego popiołu w procesie spalania oraz określono zawartość związków lotnych oraz węgla i siarki.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2020, 15, 1; 169-177
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aboveground dry biomass partitioning and nitrogen accumulation in early maturing soybean ‘Merlin’
Udział części roślin oraz gromadzenie azotu w plonie nadziemnej biomasy wcześnie plonującej soi odmiany ‘Merlin’
Autorzy:
Zając, Tadeusz
Oleksy, Andrzej
Ślizowska, Anna
Śliwa, Józef
Klimek-Kopyra, Agnieszka
Kulig, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1628039.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
morphological traits
HI
growth stage
NHI
Opis:
The aim of the study was to determine the biomass and nitrogen accumulation in early maturing soybean plants experiencing contrasting weather conditions. Soybean (Glycine max) is a species of agricultural crop plant that is widely described in scientific publications. During 2014–2016, a field experiment with early maturing soybean ‘Merlin’ was carried out at Grodziec Śląski, Poland (49°48'01" N, 18°52'04" E). Results showed that the morphological traits of the plants, the yield of individual plants, and the soybean crop were all closely related to the climatic conditions. A high amount of precipitation stimulated seed development, resulting in a high production potential. The harvest index calculated for soybean ‘Merlin’ was high and exceeded 0.5 g g−1. The nitrogen content of the aboveground biomass increased during ontogenesis. The maximum yield of dry matter was noted at the green maturity phase, which subsequently decreased at the full maturity phase because of the loss of the leaf fraction. The variation in the effectiveness of nitrogen accumulation in seeds between 2015 and 2016 was 30%. The nitrogen harvest index values were high in each year of the experiment and exceeded 0.92 g−1. For the production of 1 ton of seeds with an adequate amount of soybean straw, plants needed, on average, 68 kg of nitrogen.
Celem badań było określenie akumulacji biomasy i azotu we wcześnie dojrzewającej odmianie soi [Glycine max (L.) Merr.] w zmiennych warunkach pogodowych. W latach 2014–2016 w Grodźcu Śląskim (49°48'01" N, 18°52'04" E) przeprowadzono eksperyment polowy z wcześnie dojrzewającą odmianą soi ‘Merlin’. Wykazano, że cechy morfologiczne roślin soi oraz plonowanie były ściśle związane z warunkami klimatycznymi. Wysoka ilość opadów stymulowała rozwój nasion, dając w rezultacie wysoki potencjał produkcyjny. Indeks żniwny (HI) obliczony dla odmiany ‘Merlin’ był wysoki i przekraczał 0.5 g g−1. Zawartość azotu w nadziemnej biomasie wzrastała wraz z rozwojem generatywnym roślin. Maksymalną wydajność suchej masy odnotowano w początkowej fazie dojrzewania. W fazie pełnej dojrzałości wydajność suchej masy spadła, z powodu utraty frakcji liści. Zróżnicowanie w efektywności akumulacji azotu w nasionach w latach 2015–2016 wyniosło 30%. Wartości indeksu żniwnego azotu (NHI) były wysokie w każdym roku doświadczenia i przekraczały 0.92 g g−1. Do produkcji 1 tony nasion z odpowiednią ilością słomy rośliny potrzebowały średnio 68 kg azotu.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2017, 70, 4
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Występowanie miejskiej wyspy ciepła w Bielsku-Białej na podstawie przestrzennych rozkładów temperatur powietrza
Occurrence of the urban heat island in Bielsko-Biała based on spatial distribution of air temperatures
Autorzy:
Kozak, Janusz
Zając, Barbara
Graczyk, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1574872.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
temperatura powietrza
kontrast termiczny
miejska wyspa ciepła
air temperature
thermal contrast
urban heat island
Opis:
W artykule przedstawiono problematykę występowania miejskiej wyspy ciepła. Zjawisko to zaobserwowano dla obszaru Bielska-Białej na podstawie danych rozkładu przestrzennego temperatur powietrza uzyskanych w 2015 roku. Do realizacji zaplanowanych badań wykonano mapy rozkładu przestrzennego temperatur powietrza – uśrednionych dla roku, jak również dla okresu letniego i zimowego. Dodatkowo, dla wybranych dzielnic Bielska-Białej rozpoznano występowanie termicznych typów pogody, a także określono czas trwania termicznych pór roku. W wyniku przeprowadzonych prac stwierdzono zróżnicowanie temperatur powietrza (dochodzące do 3,4°C) na badanym obszarze w skali roku. Potwierdzono ponadto zróżnicowanie czasu trwania termicznych typów pogody i termicznych pór roku. Uzyskane dane umożliwiły określenie obszaru występowania miejskiej wyspy ciepła.
The article presents the problem of the occurrence of an urban heat island. This phenomenon was observed for the Bielsko-Biała area on the basis of data on spatial distribution of air temperatures obtained in 2015. To carry out the planned research, maps of spatial distribution of air temperatures – averaged over the year, as well as for the summer and winter period – were made. Additionally, for selected districts of Bielsko-Biała the occurrence of thermal weather types was recognized and the duration of thermal seasons was determined. As a result of the works carried out, air temperature differences (reaching 3.4°C) were found in the studied area on an annual scale. Moreover, the differentiation in duration of thermal weather types and thermal seasons was confirmed. The data obtained made itpossible to determine the area of the urban heat island.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2020, 21, 4; 43-48
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czasopiśmiennictwo kościelnej prowincji wileńskiej w II Rzeczypospolitej.
Autorzy:
Zając, Jerzy
Skoczek, Tadeusz
Piwko, Aldona
Radwan, Marian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/books/2147851.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Muzeum Niepodległości w Warszawie
Opis:
Santrauka Pateiktas darbas yra skirtas pristatyti katalikišką periodinę spaudą lenkų kalba, kuri buvo leidžiama Vilniaus arkivyskupijos ribose Antrosios Lenkijos Respublikos metais. Jame minimi daugelio leidinių pavadinimai, paskelbti per pirmuosius dvidešimt praėjusio šimtmečio metus ir Antrojo pasaulinio karo metais. Taip pat skiriamas dėmesys šiame regione leistai katalikiškai spaudai baltarusių ir lietuvių kalbomis. Buvo nagrinėjami seniausi Baltarusijos, Lietuvos, Lenkijos, Rusijos ir Ukrainos archyvuose ir bibliotekose sukaupti leidiniai, pirmenybę teikiant bažnytiniams paskyrimams, kalendoriams. Toliau pateiktuose skyriuose kalbama apie vaikų spaudą, mokyklų informacinius biuletenius, Vilniaus studentų, jaunimo metraščius, parapijos laikraščius, katalikišką spaudą bei apie Vilniaus mokslo ir meno pasaulio leidinius, kasdienę spaudą ir vienuolijų leidinius. Daug dėmesio skiriama neperiodiniams leidiniams ir kalendoriams. Šiame darbe atlikti tyrimai atskleidžia didelį lenkų tautos religingumą ir stiprią tautinę savimonę, gyvenant konfliktinėje, daugiatautėje ir daugiareliginėje aplinkoje, labai sunkiomis geopolitinėmis ir ekonominėmis sąlygomis. Spauda buvo jiems neįkainojama parama šioje situacijoje. Žinodami spaudos galią Katalikų Bažnyčios hierarchai, tokie kaip arkivyskupas Roppas, arkivyskupas Jałbrzykowski arba vyskupas Łoziński, palaikomi daugelio kunigų, mokslo ir meno pasaulio žmonių ir tikinčiųjų, nenuilstamai populiarino spaudą, jos plėtrai skirdami savo pačių lėšas. Šis spausdinto žodžio atvirumas lenkiškoms katalikiškoms vertybėms ir didžiulis noras jas propaguoti viršijo didžiausius ne tik pačių autorių lūkesčius, bet ir juos šiandien vertininančių ir skaitančių. Pateikta studija nesiekia nieko įrodyti, tačiau pateikia įdomios polemikos apie katalikiškos Vilniaus provincijos periodinių leidinių vietą naujoje Lenkijos spaudos istorijoje. Laikas, praleistas daugelyje Lenkijos ir užsienio bažnytinėse ir valstybinėse bibliotekose bei archyvuose, skirtas privačių kolekcijų tyrimams, atskleidė stulbinantį Vilniaus provincijos katalikiškos spaudos paveldą. Pagrindinių šaltinių, kuriais grindžiamas šis darbas, yra daugiau nei 500. Net trečdalis iš jų (apie 180), Vilniaus provincijos katalikų periodinių leidinių, iki šiol literatūroje nebuvo nagrinėti. Priešingai nei buvo nustatyta tyrimų metu, jie vis dar yra teritorijoje, vadinamoje terra ignota. Šiuo darbu siekiama pakeisti dabartinę leidinių padėtį, įtraukiant juos į katalikų bažnyčios istoriją Lenkijoje, taip praturtinant lenkiškos spaudos kūrėjų pasiekimus.
Resoconto Il presente studio è dedicato alla stampa periodica cattolica dell’archidiocesi di Vilnius, nei suoi confini della II Repubblica, arricchita da titoli pubblicati in quel territorio nel primo ventennio del secolo scorso e negli anni della II guerra mondiale. In questa occasione, sono state fatte delle considerazioni, anche se solo in modo marginale, sulla stampa periodica bielorussa e lituana presente nello stesso periodo su quel territorio. I risultati della ricerca e degli studi sono stati esposti in modo popolare, quanto alla loro forma, e scientifico per quanto riguarda i contenuti esaminati per anni negli archivi e biblioteche in Bielorussia. Lituania, Russia e Ucraina. In ogni caso, la precedenza è stata accordata ai direttori, schematismi e currende in quanto documenti più antichi. I capitoli successivi parlano di stampa per bambini, di giornali scolastici, di stampa periodica degli studenti di Vilnius, di gioventù extrascolastica, di giornali parrocchiali, di stampa dell’Azione Cattolica, di periodici socio-ecclesiali e del mondo scientifico e artistico di Vilnius, di stampa quotidiana e di periodici delle congregazioni religiose. Molto spazio è stato dedicato anche a pubblicazioni una tantum e ai calendari. L’analisi intrapresa nel presente studio dimostra un alto livello di consapevolezza religiosa e nazionale dei Polacchi che vissero in questo ambiente diviso, multietnico e multireligioso, e in aggiunta, nelle difficili condizioni geopolitiche e economiche. Fu proprio la stampa a dargli un sostegno inestimabile in queste circostanze. I gerarchi della Chiesa cattolica come arciv. Ropp, arciv. Jabłrzykowski o vesc. Łoziński sostenuti da numerosi sacerdoti, esponenti del mondo della scienza e dell’arte, nonché dalla moltitudine dei fedeli, promuovevano instancabilmente la stampa destinando al suo sviluppo le risorse a loro disposizione. L’apertura della parola stampata ai valori del cattolicesimo polacco e un’immensa volontà di diffonderli superarono di gran lunga ogni aspettativa degli autori di quelle iniziative e di tutti quelli che poi le valutarono i risultati e ne tirarono le somme, fino ai nostri tempi. Il presente studio costituisce, anche se involontariamente, un’interessante polemica riguardante il posto della stampa periodica cattolica della provincia di Vilnius nella nuova storia della stampa polacca. Il tempo trascorso nelle decine di biblioteche e archivi polacchi, esteri, della chiesa o statali e le ore dedicate allo studio delle collezioni private hanno tirato alla luce una moltitudine di testate che costituiscono il patrimonio della stampa periodica della provincia di Vilnius. Sono oltre 500 i titoli che costituiscono la fonte principale del presente saggio. Una gran parte dei titoli, cioè almeno un terzo (circa 180), sono ancora sconosciuti nella letteratura sulla stampa periodica cattolica della provincia di Vilnius. Insomma, malgrado i fatti accertati durante la ricerca, essi costituiscono ancora qualcosa che si potrebbe definire: terra ignota. La presente pubblicazione è volta a cambiare questo stato e ad introdurle alla storia della Chiesa cattolica della Polonia per arricchire il patrimonio della stampa periodica dei Polacchi.
Summary The presented study is devoted to Polish Catholic periodicals appearing on the territory of the Vilnius archdiocese in the period of the Second Polish Republic. It is complemented by publications issued in that area during the first twenty years of the last century and World War II. A brief mention is also made of Belarussian and Lithuanian Catholic magazines contemporarily published in that region. The scientific content, a result of many years’ queries and studies conducted in the archives and libraries of Belarus, Lithuania, Poland, Russia and Ukraine is presented in a popular form. Priority is given to such church documents as directorium, schematismus and circular as the earliest examples of published periodicals. The following chapters provide an overview of the children’s press, school newsletters, Vilnius youth journals published both by students and other young people, parish newspapers, the Catholic Action press, magazines on social and church questions and the ones issued by the Vilnius world of science and art. The study deals also with the daily press and journalism of religious congregations and its substantial part is further devoted to dailies and calendars. The findings of undertaken analyzes attest to religious and national awareness of Poles who lived in a conflicted, multinational and multi-denominational environment and were fated to cope with extremely difficult geopolitical and economic conditions. Under those circumstances, the press constituted the source of invaluable support to them. The hierarchs of the Catholic Church, such as Archbishop Ropp, Archbishop Jałbrzykowski or Bishop Łoziński, aware of the power of the press and supported by numerous priests, representatives of the world of science and art, as well as large numbers of the faithful, tirelessly popularized those publications allocating all available funds to their promotion and development. This openness of the printed word to Polish Catholic values and a great will to propagate them, surpassed all expectations of those who started the whole initiative, as well as all of those who later on undertook the task to sum up the results of the undertaken activities. The presented study is an unintentional but, eventually, interesting polemic on the place of the Catholic Vilnius Province periodicals in the new history of the Polish press. The time spent in dozens of Polish and foreign church and state archives and libraries, and dedicated to the research on private collections, resulted in revealing a surprisingly high number of magazines constituting the Catholic heritage of the Vilnius province. The number of those periodicals which constitute the main sources of this work, exceeds 500. Their considerable part, at least one third (about 180), is still unknown to literature dealing with the Catholic press of the Vilnius province. Quite simply, contrary to the facts found during the query, they even now remain in the so called terra ignot sphere. This publication is aimed at bringing them back to light and inscribing in the heritage of the Catholic Church in Poland, thus enriching the periodical output of Poles.
Zusammenfassung Die vorliegende Studie ist den polnischen katholischen Zeitschriften gewidmet, die innerhalb der Grenzen der Erzdiözese Vilnius in der Zeit der Zweiten Polnischen Republik erschienen, bereichert durch die Titel, die in den ersten zwanzig Jahren des vergangenen Jahrhunderts und während des 2. Weltkrieges in diesem Bereich veröffentlicht wurden. Übrigens wurden die katholischen Zeitschriften über belarussische und litauische Literatur in dieser Region am Rande erwähnt. Populär in Bezug auf die Form und wissenschaftlich in Bezug auf den Inhalt, untersucht über mehrere Jahre in den Archiven und Bibliotheken von Belarus, Litauen, Polen, Russland und der Ukraine, wurden die Ergebnisse von Recherchen und Studien vorgestellt, wobei den kirchlichen Rubriken, Schemata und Strömungen - als den ältesten Titeln - Vorrang eingeräumt wurde. In den folgenden Kapiteln geht es um Kinderpresse, Schulzeitungen, Zeitschriften von Schülern in Vilnius und außerschulischen Jugendlichen, Pfarrzeitungen, Presse der Katholischen Aktion, sozial-kirchliche Zeitschriften sowie Wissenschafts- und Kunstpublikationen in Vilnius als auch Tagespresse und Zeitschriften der Ordensgemeinschaften. Viel Platz wurde auch einmaligen Publikationen und Kalendern eingeräumt. Die bei dieser Studie durchgeführten Analysen deuten auf ein hohes Maß von religiösem und nationalem Bewusstsein der Polen hin, die in einem konfliktreichen, multinationalen und multireligiösen Umfeld zurechtkommen mussten, und zudem unter extrem schwierigen geopolitischen und wirtschaftlichen Bedingungen lebten. Und eben die Presse war für sie in dieser Situation eine unschätzbare Unterstützung. Im Bewusstsein ihrer Macht haben die Hierarchen der katholischen Kirche, wie Erzbischof Ropp, Erzbischof Jałbrzykowski oder Bischof Łoziński, unterstützt von vielen Priestern, Menschen aus dem Bereich Wissenschaft und Kunst und den Menschenmassen von Gläubigen, diese Presse unermüdlich populär gemacht und die ihnen für ihre Entwicklung zur Verfügung stehenden Mittel eingesetzt. Diese Offenheit des gedruckten Wortes gegenüber den polnischen katholischen Werten und die große Bereitschaft, diese zu fördern, übertraf die kühnsten Erwartungen der Autoren dieser Projekte sowie all jener, die sie später, bis in unsere Zeit hinein, bewerteten und die Ergebnisse der Aktivitäten zusammenfassten. Die vorliegende Studie ist zwar eine unbeabsichtigte, dennoch eine interessante Polemik über den Stellenwert der katholischen Literatur in der Provinz Vilnius in der neuen Geschichte der polnischen Presse. Die Zeit, die in zahlreichen polnischen, ausländischen, kirchlichen und staatlichen Bibliotheken sowie Archiven verbracht sowie für die Untersuchung von Privatsammlungen verwendet wurde, ergab eine überraschende Vielzahl von Titeln der katholischen Literatur aus der Provinz Vilnius. Die vorliegende Studie basiert auf über 500 Positionen aus dieser Hauptquelle, von denen ein bedeutender Teil, d.h. mindestens ein Drittel (etwa 180 Positionen) bis heute in der Literatur über katholische Zeitschriften aus der Provinz Vilnius unbekannt ist. Denn im Gegensatz zu den bei den Recherchen festgestellten Fakten befinden sie sich immer noch im Terra ignota-Bereich. Und mit dieser Arbeit soll deren bisheriger Status geändert werden, indem sie in die Geschichte der katholischen Kirche in Polen einfließen und somit das Volumen der polnischen Zeitschriften bereichert wird.
Резюме Настоящее исследование посвящено польской католической периодике, появившейся в границах Вильнюсской архиепископии во времена Второй Польской Республики, обогащенной публикациями, изданными на этой территории в первое двадцатилетие прошлого века и во время Второй мировой войны. Кстати католическая периодика белорусской и литовской литературы в этом регионе была отмечена незначительно. Популярно, как по форме, так и с научной точки зрения, по содержанию, изученному в течение ряда лет в архивах и библиотеках Беларуси, Литвы, Польши, России и Украины, были представлены результаты поисков и исследований, в которых приоритет отдавался церковным рубрикам, схемам и течениям, как старейшим публикациям. Следующие главы посвящены детям, школьным газетам, периодическим публикациям студентов в Вильнюсе, молодежи, не посещающей школу, приходским газетам, прессе Акции Kатолической (Akcja Katolicka), социально-церковным журналам и Вильнюсскому миру науки и искусства, ежедневной печати и периодическим изданиям религиозных общин. Много внимания было уделено также на разовые выпуски и календари. Проведенный в настоящем исследовании анализ свидетельствует о высокой степени религиозного и национального самосознания поляков, которые оказались в конфликтной, многонациональной и многоконфессиональной среде, к тому же в чрезвычайно сложных геополитических и экономических условиях. Именно пресса оказала им неоценимую поддержку в этой ситуации. Осознавая eе силу, иерархи католической церкви, такие как архиепископ Ропп, архиепископ Ялбжиковский или епископ Лозинский, при поддержке многих священников, представителей науки и искусства и большого количества верующих, неустанно популяризировали эту прессу, выделяя для ее развития имеющиеся в их распоряжении средства. Эта доступность печатного слова, посвященного польским католическим ценностям, и большая готовность популяризировать их, превзошли самые смелые ожидания авторов этих проектов, а также всех тех, кто оценивал их позже, до нашего времени, и подводил итоги предпринимаемых мер. Представленное исследование является непреднамеренной, но интересной полемикой о месте католической литературы Вильнюсского края в новой истории польской прессы. Результатом времени, длительно проведенного в десятках польских, зарубежных, церковных и государственных библиотеках и архивах, а также результатом времени, посвященного на изучению частных коллекций, явилось удивительное количество публикаций, составляющих католическое литературное достижение Вильнюсского края. Более чем 500 публикаций являются основой данной работы. Значительная часть из них, по крайней мере треть (около 180), до сих пор неизвестна в литературе, посвященной католической периодике Вильнюсского края. Вопреки фактам, изложенным в ходе поисков, они все еще находятся в сфере, так называемой terra ignota. Цель данной публикации изменить их предыдущий статус, сделать их известными в истории католической церкви в Польше, обогащая тем самым достижения поляков в периодических изданиях.
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Książka

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies