Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Wężowicz‑Ziółkowska, Dobrosława" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 17
Tytuł:
Dźwignie wyobraźni epoki antropocenu: gaizm
Intuition Pumps of the Anthropocene Epoch: Gaism
Autorzy:
Wężowicz-Ziółkowska, Dobrosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/25408564.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Gaia
Lovelock
Gaia 2.0
Gaism
ecosexuality
Gaja
ekoseksualizm
gaizm
Gaja 2.0
Opis:
Sformułowana w latach 70. XX w. hipoteza Gai, uznana wtedy przez biologów za herezję, okazuje się mieć olbrzymią zdolność proliferacji. Dowodzą tego szczególnie ostatnie lata, w których za sprawą wiedzy na temat wpływu człowieka na dobrostan naszej planety koncepcja Lovelocka powróciła w setkach antropocenicznych terra‑ i geocentrycznych narracji. W artykule przedstawiono ewolucję tej idei od momentu jej pojawienia się aż po dziś, wskazując na aktualne jej radiacje (Gaja 2.0, ekoseksualizm) i dowodząc równocześnie, iż jako jeden z ważniejszych atraktorów organizujących współczesną wyobraźnię, hipoteza ta stała się podstawą pewnej odmiany języka antropocenu, określanego tu mianem gaizmu. Prezentacji gajańskiej myśli najwybitniejszych przedstawicieli posthumanizmu – Bruno Latoura, Johna Graya – towarzyszy w tekście analiza i interpretacja założeń prowokatorskiego, queerowego ruchu aktywistycznego spod znaku ekoseksualizmu, budowanego wokół hasła „The Earth is our lover”.
The Gaia hypothesis, formulated in the 1970s and considered heresy by biologists at the time, is proving to have tremendous proliferative capacity. Because of growing awareness of the impact human beings have on the well‑being of our planet, Lovelock’s concept has returned in hundreds of Anthropocene terra- and geocentric narratives. The article outlines the evolution of this idea from its emergence to the present day, pointing out its current iterations (Gaia 2.0, ecosexuality). It also proves that, as one of the most important theories organizing the modern imagination, this hypothesis has become the basis of a certain variety of Anthropocene language, referred to here as Gaism. The article presents the Gaian thought from the most prominent representatives of posthumanism, Bruno Latour and John Gray. It also analyzes and interprets the assumptions of a provocative queer activist movement, developed from the ideas of ecosexuality and united around the slogan “The Earth is our lover.”
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2023, 11; 20-31
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łowca w każdym z nas?
Autorzy:
Wężowicz‑Ziółkowska, Dobrosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/692142.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Opis:
Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska ORCID: 0000-0001-8423-9198 Uniwersytet Śląski w KatowicachWydział Filologiczny Abstract Is there a hunter in each of us? By proposing a thesis, which is consistent with the results of biological research in the human evolution, that due to the pressure of natural selection and the evolutionary history of Homo sapiens our species was equipped with a strong predatory instinct, which enables us to speak about “the hunter in each of us”, the author of the article traces its cultural expressions, demonstrating its realisations in the past. She proves that this instinct, in conjunction with the strategy of costly representation (the handicap theory) which is also peculiar to humankind, is currently realised inter alia by hunting practices, which due to their cruelty and the incompatibility with a classless society constitute a peculiar “relic of barbarity”. Keywords:evolution, the hunting hypothesis, hunting, the leisure class, handicap
Źródło:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies; 2018, 4
2719-2687
2451-3849
Pojawia się w:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
CO(2) z tą Ziemią? Klimatologiczna misja specjalna
Autorzy:
Wężowicz-Ziółkowska, Dobrosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/692230.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Opis:
CO(2) z tą Ziemią? Klimatologiczna misja specjalna[Recenzja książki: Marcin Popkiewicz, Aleksandra Kardaś, Szymon Malinowski „Nauka o klimacie". Wydawnictwo Sonia Draga & Nieoczywiste, Katowice 2018]
Źródło:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies; 2019, 5
2719-2687
2451-3849
Pojawia się w:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słowo w ewolucji. Kłamstwa, seks, plotki i… znajomi na Facebooku
Word in Evolution. Lies, Sex, Gossips and... Friends on Facebook
Autorzy:
Wężowicz-Ziółkowska, Dobrosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/635710.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
word
evolution
adaptation
sex
deceit
gossip
natural selection
sexual selection
Opis:
The essay shows the main conceptions upon a biological power of a word: the macchiavellian theory/ theory of a lie, the mating mind theory, that means a theory of handicaps, and the social  selection theory  of  S.  Dunbar.  The  author  proposes  a  thesis  that  a  speech  takes  its power from the biological determinants of the origin of a language, and proves it by fusing various contemporary biological concepts. It is a biological evolution that founds the power of words, and also explains the magic of words in the  various types of relations – among society, but also between sexes, generations and finally, among individuals considered in a biological sense. 
Źródło:
Poznańskie Studia Slawistyczne; 2013, 4
2084-3011
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Slawistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kolejnej rewolucji nie będzie
There will be no further revolution
Autorzy:
Wężowicz-Ziółkowska, Dobrosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/507745.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Bronisław Malinowski
Elsie Masson
listy
rewolucje w antropologii kulturowej
Laboratorium Kultury
Bronislaw Malinowski
letters
revolutions in cultural anthropology
Opis:
Wydany w 1967 roku A Diary in the Strict Sense of the Term, czyli Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu Bronisława Malinowskiego (wyd. pol. Kraków 2002) przyczynił się do istotnej zmiany w zastanym paradygmacie antropologicznym – w znacznym stopniu powołał do życia antropologię interpretacyjną Jamesa Clifforda i Clifforda Geertza. W 2012 r. na polski rynek wydawniczy trafiło kolejne, nie zamyślone pierwotnie do upublicznienia „dzieło” Malinowskiego – jego korespondencja z pierwszą żoną, Elsie Masson. Autorka recenzji prezentuje tę korespondencję rozważając, na ile i ona przyczyni się do rewolucji w naukach społecznych. Podkreślając wagę dokumentacyjną edycji, stawia tezę, iż tym razem rewolucji nie będzie, ponieważ hieratyczny wcześniej wizerunek mistrza antropologii już za sprawą Dziennika… uległ rewolucyjnej dekonstrukcji. Równocześnie rozważa w recenzji manifestacyjny charakter działań kobiet Malinowskiego – drugiej żony, Anny Valetty Hayman-Joyce, która zdecydowała o upublicznieniu A Diary in the Strict Sense of the Term oraz Heleny Wayne, która z kolei opracowała i przygotowała do druku listy swych rodziców, Bronia i Elsie. Czy stanowią one wyraz akceptacji wielkiego uczonego i jego praktyk terenowych, czy też – przeciwnie – są sposobem „domalowania mu wąsów”, jak kiedyś uczynił to Duchamp Monie Lisie Leonarda da Vinci, otwierając drogę dla Awangardy? Oczywiście, odpowiedzi na razie znamy, ale recepcję Historii pewnego małżeństwa na pewno należy uważnie śledzić.
Bronislaw Malinowski’s A Diary in the Strict Sense of the Term, Published in 1967 or Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu (Polish edition: Kraków 2002) was the cause for an important change in the already existing paradigm – it considerably inspired James Clifford’s and Clifford Geertz’s interpretative anthropology. In 2012, a polish edition of another Malinowski’s “work” has been published – a correspondence with his first wife, Elsie Masson. The author of a review presents the correspondence with a reflection upon if it will cause a revolution in social sciences. While putting an emphasis on the documentary importance of the edition, the author states, that this time, there will be no revolution, because the hieratic portrait of the master of anthropology was already deconstructed in a revolutionary way through A Diary… Simultaneously, the author ponders upon the demonstrative nature of Malinowki’s women actions – Anna Valetta Hayman-Joyce, who decided on making known to the public A Diary in the Strict Sense of the Term, and Helena Wayne, who complied and prepared for printing the letters of her parents, Bronio and Elsie. Are they an expression of acceptance of the great scholar and his field work practices, or, on the contrary, are they a way of painting a moustache, like Duchamps did once to Leonardo da Vinci’s Mona Lisa, and initiated the Avant-garde movement? We do not know the answer to this question, although the reception of the The story of a marriage should be observed closely.
Źródło:
Laboratorium Kultury; 2013, 2; 274-282
2084-4697
Pojawia się w:
Laboratorium Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mimesis i anthropos albo o przymusie naśladownictwa. Dawkins – Tarde – Girard
Mimesis and Anthropos – on the Subject of Compulsion to Imitate. Dawkins – Tarde – Girard
Autorzy:
Wężowicz-Ziółkowska, Dobrosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/521821.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
memy; mimesis; anthropos; Dawkins; Tarde; Girard
Opis:
Memetyka to jedna ze współczesnych teorii kultury. Przyjmuje ona, że zasadniczym mechanizmem replikacji informacji pozagenetycznej jest naśladownictwo (Dawkins 1976), a życie społeczne i kultura to wynik podatności naszych umysłów na jednostki naśladownictwa – memy. Artykuł stanowi krytyczną syntezę stanowiska memetyków wobec ludzkiego mimetyzmu i przybliżając inne (filozoficzne, socjologiczne, antropologiczne, psychologiczne i neurobiologiczne) koncepcje naśladownictwa, zmierza do ugruntowania wyjściowej tezy memetyki, że człowiek jest zwierzęciem mimetycznym.
Źródło:
Humanistyka i Przyrodoznawstwo; 2018, Numer 24; 361-373
1234-4087
Pojawia się w:
Humanistyka i Przyrodoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Kleur. Colours of Maastricht." Maastricht 2018
„Kleur. Colours of Maastricht. Maastricht 2018
Autorzy:
Wężowicz-Ziółkowska, Dobrosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/692225.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Opis:
"Kleur. Colours of Maastricht." Maastricht 2018.Team Programma & Innovatie,Gemeente Maastricht (eds.)(published in Dutch and English, paperback, 116 pp.)
Źródło:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies; 2019, 5
2719-2687
2451-3849
Pojawia się w:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jak to jest być nietoperzem? Refleksje przy lekturze eseju Thomasa Nagela
Autorzy:
Wężowicz-Ziółkowska, Dobrosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/692242.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Opis:
Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska ORCID: 0000-0001-8423-9198 Uniwersytet Śląski, Wydział Filologiczny, Instytut Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych Abstract What Is It Like to Be a Bat? Reflections upon the Reading of Thomas Nagel’s EssayThe article asks questions about the human cognitive abilities – how it is to be an animal of a species different from one’s own. Using as a basis the doubts of the philosopher Thomas Nagel, the author proceeds to discuss the standpoint of  ethnologists Frans de Waal and Konrad Lorenz, who accept the limitations of the human cognitive apparatus and language, with the help of which we describe what we call the “animal.” The author suggests that the problem of contemporary humanities and animal studies lies not  in anthropodenial, but in anthropomorphism, rooted in the centrism typicalof our species, which seems impossible to overcome. The author also proposes a thesis that the wayto overcome this issue is for people to gain knowledge about these limitations. This knowledge, supported by interspeciesempathy, developed in the process of coevolution of animal species (humans being one of them), is the most effective tool of heuristics. Keywords: Nagel, bat, anthropodenial, anthropomorphism, language, cognition
Źródło:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies; 2015, 1
2719-2687
2451-3849
Pojawia się w:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kulturowe źródła antropopresji [Recenzja książki Różnice kulturowe w traktowaniu zwierząt. Red. Hanna Mamzer. Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2020]
Cultural sources of self-oppression [A Review of a Book Różnice kulturowe w traktowaniu zwierząt. Ed. Hanna Mamzer. Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2020]
Культурные источники антропогенных факторов [Рецензия на книгу Różnice kulturowe w traktowaniu zwierząt. Ред. Hanna Mamzer. Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2020]
Autorzy:
Wężowicz-Ziółkowska, Dobrosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1879895.pdf
Data publikacji:
2021-06-29
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Źródło:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies; 2021, 1 (7); 1-9
2719-2687
2451-3849
Pojawia się w:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kultura ludowa – restytucja czy zawłaszczenie?
Folk Culture – Restitution or Appropriation?
Autorzy:
Wężowicz-Ziółkowska, Dobrosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/54137840.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
kultura ludowa
przeszłości podrzędne
restytucja
zawłaszczenie
pamięć/zapominanie
folk culture
secondary pasts
restitution
appropriation
memory/oblivion
Opis:
Celem artykułu jest namysł nad kulturą ludową w kontekście wiedzy o pamięci i wiedzy o przeszłości, pogłębiony o refleksję nad mechanizmami zawłaszczania przeszłości podrzędnych przez dyskursy grup dominujących. Autorka stawia tezę, że tradycyjna kultura ludowa (zwana też chłopską) jest obecnie kulturą bez podmiotu, a ideologiczne sito selekcji i procesy globalizacyjne przyczyniły się do zapomnienia/wyparcia całych jej obszarów, zachowując wybiorczo jedynie to, co łatwo może podlegać jej instytucjonalnej restytucji. Wskazując na uwikłania procesu restytuowania w polityki pamięci zawłaszczającej, podejmuje też polemikę ze stanowiskiem Barbary Fatygi, której zdaniem kultura ludowa jest współczesną kulturą popularną.
The objective of the article is reflection on folk culture in the context of knowledge about the memory and knowledge about the past, deepened by the contemplation of mechanisms that appropriate the secondary pasts through the discourses of the dominating groups. The author argues that the traditional folk (or so-called peasant) culture is nowadays a culture without a subject and the ideological selection sieve and processes of globalisation only contributed to its whole areas falling into oblivion or being denied, while selectively keeping only those aspects which can easily undergo its institutionalised restitution. Pointing to the process of restitution being embroiled in the appropriating politics of memory, the author argues with the opinion of Barbara Fatyga who views folk culture as the modern popular culture.
Źródło:
Konteksty Kultury; 2020, 17, 4; 409-422
2083-7658
2353-1991
Pojawia się w:
Konteksty Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wilki i ludzie: małe kompendium wilkologii
Autorzy:
Wieczorkowska, Emilia
Wężowicz-Ziółkowska, Dobrosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/books/1790352.epub
https://bibliotekanauki.pl/books/1790352.mobi
https://bibliotekanauki.pl/books/1790352.pdf
https://bibliotekanauki.pl/books/1790352.zip
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Campania Teatralna GENESIS.Europejskie Centrum Kultury i Edukacji
Opis:
Abstrakty Eric W.A. Mulder, John W.M. Jagt, Elena A. Jagt-Yazykova Wilki - ewolucja, rozprzestrzenianie geograficzne i inne ... Słowa-klucze: wilk, paleontologia, folklor, ewolucja W dziejach ludzkości wilk (Canis lupus Linnaeus, 1758) zawsze wiązał się ze strachem a jednocześnie z fascynacją. Może w związku z tym zaskakiwać, że wilki są właściwie ścisle powiązane z psami, „naszymi najlepszymi przyjaciółmi”. Aby wyjaśnić ten zdumiewający fenomen ambiwalencji, w niniejszem artykule przedstawiono niektóre aspekty biologii i ewolucyjnej historii wilków, której efektem jest między innymi nasz codzienny towarzysz - pies. Główną ideą tekstu jest jednak „powrót w czasie”, próba prześledzenia historii opisywanego gatunku, szczególnie na terenie Europy, z punktu widzenia paleontologii i wywiedzionej z niej wiedzy o dziejach tego gatunku. Osobne miejsce zajmuje w artykule kilka uwag folklorystycznych, próbujących wpisać Canis lupus w obszar wciąż przeżywanej tradycji postrzegania wilka jako istotnego elementu świata przyrody i świata natury. Iwona Sydoń, Andrzej Bereszyński Zachowania społeczne wilków (Canis lupus Linnaeus, 1758) w warunkach hodowlanych Słowa-klucze: wilk, Canis lupus, zachowania społeczne, ogrody zoologiczne, hierarchia, ochrona gatunkowa Tekst prezentuje wyniki badań nad zachowaniami wilków w warunkach hodowlanych, jakich dokonano w 4 polskich placówkach i 1 kanadyjskiej, gdzie wilki żyją na ograniczonym obszarze. Obserwacje i wnioski dotyczą zachowań hierarchicznych, społecznych, porozumiewania międzyosobni- czego (wewnątrzgatunkowego) oraz międzygatunkowego. Przedstawiono uogólniony model wilczych zachowań społecznych, zaznaczając, że każda wataha może charakteryzować się nieco zmodyfikowanym systemem komunikacyjnym, co także wynika z obserwacji. Autorzy badań, uwzględniając wpływ warunków hodowlanych przedstawiają wnioski dotyczące behawioru wilka. Zwierzęta żyjące w zorganizowanych grupach społecznych są w stanie stworzyć bardzo skuteczną i funkcjonalną strukturę hierarchiczną. Status społeczny każdego osobnika daje się zauważyć niemal w każdej sytuacji działania wilków: podczas odpoczynku, posiłku, powitania, zabawy. Usposobienie lidera ma wpływ na egzystencję całej watahy, bo to on utrzymuje hierarchię w stadzie, gdzie każdy osobnik zna swoje miejsce i funkcje. Komunikacja pozawerbalna, wokalizacja, komunikacja zapachowa tworzą niezwykle skomplikowaną sieć porozumienia wewnątrzgatunkowego. Zachowania społeczne wilków są silnie związane z cechami indywidualnymi, emocjonalnością osobniczą oraz podatnością danego osobnika na zmiany w środowisku (plastyczność osobnicza). Autorzy stawiają też tezę, że wilczy behawior jest na tyle skomplikowany i zorganizowany, że nie został jeszcze do końca poznany. Joanna Borowska, Andrzej Bereszyński Przyczynek do poznania aktualnego trendu rekolonizacji Polski zachodniej przez wilka Canis lupus Linnaeus, 1758 i jego ochrona Słowa-klucze: wilk, Canis lupus, rekolonizacja, Polska zachodnia, ochrona W artykule dokonano analizy piśmiennictwa dotyczącego wilka Canis lupus w Polsce, a w szczególności jego występowania w zachodniej części kraju. Zebrane materiały zostały przestudiowane w zakresie historycznego oraz aktualnego areału występowania wilka, zmian w jego liczebności na przestrzeni lat, roli w ekosystemie, potencjalnych zagrożeń oraz działań służących jego dalszej ochronie. W celu uzyskania informacji dotyczących wilka w województwie zachodniopomorskim, wielkopolskim, lubuskim oraz dolnośląskim, rozesłano do Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych oraz do Nadleśnictw im podlegających, łącznie 119 ankiet. Od momentu objęcia wilka ścisłą ochroną w roku 1998 na terenie całego kraju, populacja tego drapieżnika, która w latach 90. była praktycznie znikoma, powoli zaczęła się odradzać. Mimo to, nadal pozostaje w Polsce zachodniej duża liczba obszarów niezasiedlonych przez wilki, co należy wiązać z istnieniem wielu barier, w szczególności tych wynikających z działalności gospodarczej człowieka, w tym fragmentacja siedlisk, kolizje drogowe oraz kłusownictwo. Zachodnia część naszego kraju obfituje w kompleksy leśne, w których mogłaby żyć dwukrotnie większa liczba wilków niż obecnie, a najbardziej dogodne obszary do ich osiedlania się to tereny zachodniej i północno-zachodniej Polski, w szczególności województwa pomorskie, zachodniopomorskie, lubuskie i dolnośląskie, obfitujące w dziko żyjące zwierzęta kopytne. Szacuje się, że liczebność wilka w naszym kraju wynosi około 700 osobników, z czego spora część populacji żyje na terenie Karpat oraz Pogórza, gdzie występuje około 250. osobników. Aktywne działania, w ramach których powstały liczne projekty dotyczące dalszej ochrony tego drapieżnika spowodowały, że coraz częściej pojawiają się sygnały o zasiedlaniu przez wilka kolejnych obszarów zachodniej Polski. Elżbieta Kwade Malarz wilków. Alfred Wierusz-Kowalski (próba diagnozy memetycznej) Słowa-klucze: Wierusz-Kowalski, wilk, pies, pula memowa Autorkę nurtuje pytanie o kondycję narodzin oraz rozpowszechniania się pewnych idei i mód, szczególnie w świecie artystycznym. Trzymając się memetycznej hipotezy, iż artyści wyposażeni są w rodzaj wzmożonej wrażliwości i podatności umysłu na krążące w ideosferze memy, podejmuje ona próbę odpowiedzi na pytanie, co mogło być powodem, iż Alfred Wierusz Kowalski, żyjący na przełomie XIX i XX w. malarz, nazywany często bywa malarzem wilków? Opierając swój tok myślenia o metaforycznie wprowadzoną triadalną konstrukcję: człowiek - wilk - pies dochodzi do następujących przypuszczeń. W ideosferze Europy II połowy XIX w. zagnieździł się nostalgiczny retro-mem wilka. Wspomnienie dzikich, niecywilizowanych czasów, a może nawet żal lub... wyrzuty sumienia cywilizowanych mieszczan z powodu wypadnięcia z ewolucyjnej „trojki” jednego z istotnych partnerów (wilka właśnie) musiało „krążyć“ w memosferze tego czasu. Wieruszowi-Kowalskiemu bez trudu, również ze względu na własne doświadczenia i wyśmienite, warsztatowo, malarstwo, udało się replikować ów mem wilka, dotrzeć do publiczności i zyskać jej uznanie. Otwartym pozostaje pytanie o przyczyny współczesnie rosnącego uznania dla malarza wilków, którego obrazy na wszelkich aukcjach sztuki uzyskują niebagatelne sumy. Emilia Wieczorkowska Canis lupus w sidłach popkultury Słowa-klucze: wilk, popkultura, folklor, socjobiologia, mem internetowy, manipulacja W swoim artykule, autorka podejmuje próbę analizy tekstów kultury popularnej, których głównym bohaterem jest wilk. Odnajduje wilka w baśni, filmach animowanych, grach komputerowych, wreszcie - memach internetowych i blogach. Nadrzędnym pytaniem jest: czy wilka przetworzonego przez popkulturę można nadal zakwalifikować do gatunku Canis lupus? W oparciu o ustalenia socjobiologa Stevena Jay Goulda oraz etologa Konrada Lorenza, autorka podejmuje próbę opisu mechanizmu, jaki stosują twórcy i dystrybutorzy tekstów kultury popularnej, by osiągnąć sukces. Mechanizm taki uznaje za manipulację prawdą biologiczną, która ostatecznie wpływa na to, jak współczesnie jest postrzegany przez człowieka wilk. Jolanta Nowak Gdzie jest wilk? Krótki przegląd wizerunków wilka w rodzimej tradycji ludowej Słowa-klucze: kultura ludowa, obrzędy, przysłowia, pieśni, zabawy, kolędowanie W artykule autorka tropi ślady wilka w polskim folklorze i ludowych obrzędach. Zadając istotne pytanie „gdzie jest wilk?”, znajduje go w kolędach i nieobrzędowych pieśniach, wskazując równocześnie na jego nieobecność pośród symbolicznych postaci w dorocznych zwyczajach i zachowaniach. Nieobecność wilka okazuje się równie interesująca, jak jego obecność w wyobraźni ludowej. Autorka stara się więc dociec przyczyn takiego stanu rzeczy. Znajduje je, wskazując na negatywne cechy, które ludzie przypisują temu drapieżnikowi, z czym pozostaje w związku wiara w magiczną moc słowa w kulturach tradycyjnych. Równocześnie udowadnia, że wilk w kulturze ludowej cieszy się szacunkiem i uznaniem, a jego symbolika jest o wiele bardziej złożona niż można sądzić, analizując tylko słowną twórczość ludową. Roksana Sitniewska Wilk jako bohater ludowej bajki zwierzęcej Słowa-klucze: wilk, bajka ludowa, bajka magiczna, folklor, przysłowia, lis, kultura ludowa Artykuł jest próbą zrekonstruowania wizerunku wilka w ludowej bajce zwierzęcej i ustalenia cech charakterystycznych dla tej postaci, przede wszystkim w konfrontacji z innymi zwierzęcymi bohaterami (np. lisem, psem). Analiza poszczególnych wątków ma na celu ukazanie interesującego mnie zwierzęcia z kilku perspektyw: jako zwycięskiego bądź pokonanego łowcy-drapieżnika, jako rywala w walce o przetrwanie lub pożywienie, czy wreszcie jako istotę uwikłaną w różnego typu relacje z przedstawicielami świata ludzkiego i boskiego. Część rozważań dotyczy funkcji, spełnianych przez bajki zwierzęce oraz roli, jaką w ogólnej ich wymowie odgrywała postać wilka. Kontekstem dla podjętych tu rozważań jest kultura ludowa jako taka, światopogląd charakterystyczny dla społeczności chłopskiej wraz z jej wierzeniami, zwyczajami i wyobrażeniami o świecie oraz inne teksty folkloru (bajki ajtiologiczne, kawały i anegdoty, przysłowia etc.). Elwira Wilczyńska Przemiany wilkołaka w folklorze polskim Słowa-klucze: wilkołak, folklor, bajka ludowa Wyłaniający się ze źródeł folklorystycznych i etnograficznych wizerunek wilkołaka w polskiej kulturze ludowej jest niezwykle zróżnicowany - w demonach tych widziano zarówno wyklęte bestie, jak i godnych współczucia ludzi, którzy padli ofiarą złego czaru, a obok narracji o niezwykłym okrucieństwie likantropów pojawiają się również takie, które akcentują ludzką naturę tych istot i ich tęsknotę za dawnym życiem. Próba wyjaśnienia tych rozbieżności prowadzi do dwóch wniosków. Po pierwsze: uczłowieczenie wilkołaka stanowi efekt wymierania populacji wilka, co wiązało się z ustaniem ich szkodliwej działalności w gospodarstwach. Brakowało zatem bodźca, pobudzającego ludową wyobraźnię do przypisywania wilkom wyjątkowego okrucieństwa. Po drugie: zmiany w ramach samej kultury chłopskiej doprowadziły do zaniku tradycji opowiadania o istotach demonicznych oraz pojawienia się u ludowych narratorów potrzeby do racjonalizacji opisywanych przez siebie wydarzeń i redukcji elementu makabry. Violetta Wróblewska Postać żelaznego wilka w folklorze i literaturze polskiej Słowa-klucze: żelazny wilk, bajka ludowa, baśń literacka, Wilno, Giedymin, Mickiewicz Adam, Sieroszewski Wacław, Czajkowski Antoni, Sapkowski Andrzej, Sójka Anna Celem artykułu Postać żelaznego wilka w folklorze i literaturze polskiej jest próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób tytułowy motyw trafił do naszej kultury i jakie są jego przedstawienia w materiale ludowym oraz literackim. W świetle analiz bajek ludowych, realizujących wątek T 315 „Żelazny wilk” (oznaczenie wedle systematyki wątków ustnych opowieści), można stwierdzić, że interesujący nas motyw został zapożyczony z kultury litewskiej, na co wskazuje obecność tytułowej postaci w opowieściach z Kresów Wschodnich, a brak w historiach z innych regionów kraju. Wersję podania ludowego z motywem żelaznego wilka wprowadza do Pana Tadeusza nawet Adam Mickiewicz, wskazując na związek opowieści z założeniem Wilna. Z kolei schemat fabularny, wedle którego żelazny wilk porywa obiecane mu wcześniej przez ojca dzieci, za co w finale ponosi zasłużoną karę, wskazuje na wpływy zachodnie. Szczególnie w niemieckich realizacjach wątku T 315, zatytułowanego „Zdradziecka siostra”, brak żelaznego wilka, a zamiast niego występują inne diaboliczne istoty. Intrygujący charakter postaci sprawił, że stała się ona częstym motywem dzieł literackich, m.in. utworów Antoniego Czajkowskiego, Wacława Sieroszewskiego, Anny Sójki, Andrzeja Sapkowskiego i Tytusa Karpowicza, zyskując za każdym razem nowe znaczenia. Beata Mytych-Forajter Wilki Mickiewicza Słowa-klucze: Mickiewicz, wilk, bajka, Pan Tadeusz Artykuł Wilki Mickiewicza traktuje o znaczeniu figury wilka w twórczości autora Pana Tadeusza. Punktem wyjścia staje się frekwencja, za sprawą której wiadomo, iż przedstawiciel gatunku Canis lupus to najczęściej pojawiające się dzikie zwierzę w tej twórczości. Autorka wskazuje na szereg mocno stereotypowych, negatywnie nacechowanych obrazów wilka, docierając także do miejsc ciekawych ze względu na swoją nieszablonowość, zaskakującą innowacyjność w kształtowaniu figury wilka (etymologia Wilna, bajka Pies i wilk). Finałem artykułu staje się zwrot ku zapisom dotyczącym prelekcji Mickiewicza (protoekologiczne tezy wieszcza) oraz faktom biograficznym, dzięki którym wiadomo, iż w domu, z którego wyszedł autor Dziadów, kiedyś gościł między innymi właśnie starszy brat psa. Anna Filipowicz Od „warszawskiego psa” do stawania-się-wilkiem. Juliana Tuwima drogi do posthumanizmu (na przykładzie Kwiatów polskich) Słowa-klucze: Tuwim, pies, II wojna światowa, zdziczenie, zagłada W poświęconym „warszawskim psom” fragmencie poematu Kwiaty polskie Julian Tuwim ukazuje udomowione zwierzęta, które uwalniają się spod ludzkiej władzy i zaczynają żyć na wilczy sposób. Przedstawione tutaj psie cierpienie (bezpośrednio będące skutkiem dotykających je w czasie wojny zaniedbań, pośrednio zaś - efektem wielowiekowych kulturowych nadużyć) staje się dla poety okazją do postulowania radykalnego buntu wobec opresyjnych dla czworonogów antropocentrycznych przyzwyczajeń. W poemacie wzywa się zatem zwierzęta do zbiorowego sprzeniewierzenia się swym dotychczasowym oprawcom oraz „szaleńczego” zdziczenia, którego kształt zapożycza Tuwim ze średniowiecznej kroniki Wincentego Kadłubka. Takie sięganie ku literackiej przeszłości jest jednak w utworze zaledwie punktem wyjścia dla nakierowanych na los psów etycznych poetyckich poszukiwań. Pod wieloma względami Tuwim wydaje się bowiem wyraźnie wyprzedzać swoją epokę, co widać choćby w sposobie obrazowania zwierząt, odległego od ich konwencjonalnego usymboliczniania. Poetę interesuje raczej realne psie istnienie, które ujmuje się w Kwiatach..., z głęboką troską, współczuciem i powagą. Zapewne dlatego „animalny” fragment poematu można odczytać także przez pryzmat współczesnych filozofii, które coraz częściej przydają czworonogom sprawstwo i status podmiotów. Poświęcona psom dygresja byłaby wówczas antycypacją posthumanistycznych rozważań nad światem, w którym człowiek zatraca już prawo do dawnych totalistycznych roszczeń. Kalina Jaglarz Lupus in fabula Słowa-klucze: wilk, nazwy, rośliny, miejsce, biocentryzm Autorka w swoim artykule przywołuje różne glosa o wilku. Tekst podzielony jest na kilka podrozdziałów: o eksterminacji wilka i jego śladzie w ujęciu E. Levinasa, o wilku w wierzeniach ludowych, w których był konstrukcją ambiwalentną, dwoistą, farmakonem, o wilku, który kryje się w nazwach roślin tj. wawrzynek wilczełyko, pokrzyk wilcza jagoda, wilczomlecz, tojad i in. Osobną część stanowi podrozdział „Korzenie”, który jest szkicem o biocentryzmie Aldo Leopolda oraz „Psalmy” - interpretacja Psalmu wilczego i Psalmu milczącego T. Nowaka, którą autorka rozwija w dywagację o wykorzenieniu człowieka z wilka i natury, o wilku jako miejscu dla człowieka, Heimacie, w duchu ekokrytyki i troskliwego namysłu nad relacją człowiek - zwierzę - miejsce. Michał Nikodem Tańczący z wilkami, biegnąca z wilkami. Próba Ricoeurowskiej analizy symbolu wilka Słowa-klucze: wilk, psychoanaliza, literatura, archetyp, symbol W swoim artykule analizuję rozmaite wymiary symbolu wilka. Rozpoczynając od definicji symbolu stworzonej przez Paula Ricoeura, zmierzam do interpretacji wilka w wymiarze fenomenologicznym i hermeneutycznym. W pierwszym stadium zestawiam obok siebie rozmaite znaczenia symbolu wilka, w drugim przytaczam klasyfikację hermeneutycznych wilczych przejawów w literaturze S.K. Robisha oraz z tej perspektywy analizuję Tańczącego z wilkami Michaela Blake’a. W trzeciej przytaczam Jungowskie rozumienie symbolu i z tego poziomu rozważam Biegnącą z wilkami Clarissy Pinkoli Estes. Podsumowuję swój artykuł stwierdzając, że współczesny człowiek może uzyskać dostęp do znaczenia symbolu wilka poprzez te różne wymiary doświadczenia. Mikołaj Marcela Człowiek-wilk, czyli (niknący) pośrednik Słowa-klucze: potwór, wilkołak, wampir, natura, kultura Wilkołaka, w przeciwieństwie do innych nowoczesnych potworów (takich wampir czy żywy trup), cechuje zdolność odwracalnej transformacji - z jednej strony okresowej utraty człowieczeństwa na rzecz monstrualnej formy człowieka-wilka, z drugiej, powrotu do dawnego, ludzkiego oblicza. Istota wilkołactwa kryłaby się w łączniku sformułowania „człowiek-wilk”. Chodzi więc o bycie (niknącym) pośrednikiem między tymi pojęciami, które w ramach nowoczesnej kultury uznawane są za opozycyjne. W tym znaczeniu wilkołak jawi się jako jedno z najbardziej niesamowitych monstrów naszej kultury, głównie właśnie przez owo, charakterystyczne dla wszystkich potwornych postaci, lecz w tym przypadku szczególnie widoczne, zacieranie granic (przede wszystkim tych absolutnie konstytutywnych, między naturą i kulturą, ludźmi i nieludźmi, mną i innym), będącego zarazem wyrazem odmowy udziału w zachodnim klasyfikacyjnym porządku rzeczy. Ryszard Kulik Dlaczego ludzie boją się wilków? Słowa-klucze: lęk przed przyrodą, projekcja, psychologia analityczna Celem artykułu jest rozpoznanie psychologicznych uwarunkowań stosunku człowieka do wilka. Relacja ta jest z jednej strony napiętnowana lękiem, manifestującym się w indywidualnym doświadczeniu oraz w wytworach ludzkiej kultury, z drugiej zaś tendencją (głównie w przeszłości) do eksterminacji tego gatunku. Zgodnie z założeniami psychologii analitycznej, lęk wobec wilków związany jest z projekcją cienia traktowanego jako nieakceptowana część własnej osobowości. Rozpoznanie i reintegracja tego cienia jest pracą, która skutkuje redukcją lęku oraz większą akceptacją samego siebie, co ma również konsekwencje w postaci zmiany stosunku do wilków i całej dzikiej przyrody. Abstracts Eric W.A. Mulder, John W.M. Jagt, Elena A. Jagt-Yazykova Wolves - evolution, distribution and more ... Keywords: wolf, dog, Mammalia, Oligocene, Canis lupus, evolution, domestication, folklore To humans, wolves (Canis lupus Linnaeus, 1758) have always been a source of both fear and fascination. Being so closely related to dogs, ‘our best friendś, this might come as some surprise. To explain this ambivalence, aspects of the biology and evolutionary history of wolves are outlined, and the process of domestication is discussed briefly. The place of wolves in folklore is commented upon as well. With the current ‘comeback’, in particular across Europe, we suggest it is best to consider our relationship with wolves to be an ever-lasting one; after all, we already offer them a home. Iwona Sydoń, Andrzej Bereszyński Social behaviour of wolves (Canis lupus Linnaeus, 1758) in breeding conditions Keywords: wolf, Canis lupus, social behaviour, zoo, hierarchy, protection of species Paper presents results of research upon behaviour of wolves in breeding conditions, carried out in four Polish and one Canadian institutions, where wolves live in restricted spaces. Observations and conclusions apply to the hierarchical and social behaviour, inter-individual communication (intraspecific) and interspecific. A simplified model of wolves social behaviour has been presented, emphasizing the fact that each pack’s communication system can be slightly different, which has been evidenced by the observation. Authors of the research, taking breeding conditions influence into consideration (limitation of space, reduction of physical activity, socialization with human and other Canidae), present the results on wolves behaviour. Animals living in complex social groups are able to create very effective and functional hierarchical structure. Social status of each specimen can be observed in nearly every action: during rest, meal, greeting, play. Leader’s nature has an impact on the whole pack’s existence, since he is the one who maintains the hierarchy in the herd, where each specimen knows their place and functions. Nonverbal communication, vocalisation, scent communication create a complicated structure of intraspecific communication. Social behaviour of wolves are also strongly connected to the individual features, specimen emotionality and susceptibility of the specimen to the environmental changes (specimen ductility). Authors conclude with a thesis that wolf’s behaviour is complicated and organised and has not been yet thoroughly examined. Joanna Borowska, Andrzej Bereszyński Contribution to recognition of the current trends of recolonisation of the Canis lupus Linneaus, 1758 wolf in Western Poland and its protection Keywords: wolf, Canis lupus, recolonisation, Western Poland, preservation In paper an analysis on the literature concerning the Canis lupus wolf in Poland has been carried out, particularly its range in the western part of the country. The gathered materials were examined in the areas of acreage occurrence of the wolf, the changes in its range over the years, its role in the ecosystem, potential endangers and further protection. In order to gather the information, 199 questionnaires were sent to the State Forests National Forest Holding and liable to those Forestry Divisions in Zachodniopomorskie, Dolnośląskie, Wielkopolskie, Lubuskie and Dolnośląskie voivodeships. After the declaration of the wolf as protected species in 1998 in Poland, which in the ’90 was small, started to slowly rebuild itself. However, in Western Poland there is still plenty of areas uninhabited by the wolves, which should be connected to various barriers, especially those connected to the man’s economic activity, such as habitats fragmentation, road accidents and poaching. Considerable part of our country is rich in forest complexes, in which the wolves population could be twice as large as it currently is, and the territories most suitable for their location are the western and northern parts of Poland, particularly the Pomorskie, Zachodniopomorskie, Lubuskie and Dolnośląskie voivodeships. It has been estimated that strength of the wolf in our country is around 700 specimen, from which large amount lives in Karpaty and Pogórze, where it reaches around 250 specimen. Actions concerning creating multiply projects aiming for further protection of this predator resulted in more frequent signals on wolves inhibition in Western Poland. Elżbieta Kwade The wolf painter. Alfred Wierusz-Kowalski (an attempt to memetic diagnosis) Keywords: Wierusz-Kowalski, wolf, dog, meme pool The circumstances of birth and spreading of certain ideas and trends, especially in the world of art, is what the author is concerned of. Along with the memetic hypothesis that the artists possess a special kind of increased sensibility and brain’s susceptibility to memes spread in ideosphere, the author tries to answer why Alfred Wierusz-Kowalski, painter living between 19th and 20th century happens to be called ’a wolf painter’. Basing on methaporically introduced triadal construction: human - wolf - dog, she concludes as follows. The nostalgic retro - meme of wolf has been settled in European ideosphere from 2nd half of 19th century. The civilized citizenś reminiscence of wild, uncivilized times, maybe even regret or. remorse caused by eliminating wolf from the evolutionary ’troika’ had to be present in memesphere of these times. Wierusz-Kowalski, thanks to his own experience and great painting skills, was able to replicate the meme of wolf, reach to the audience and achieve their recognition. The question of contemporarily growing recognition for the wolf painter is unanswered. The fact is that his paintings are constantly being sold on auctions for substantial amounts of money. Emilia Wieczorkowska Canis lupus in a trap of popculture Keywords: wolf, popculture, folclore, sociobiology, internet meme, manipulation In her article, the author attempts to analyse those texts of popular culture, for which the wolf is the leading motive. She finds it in a folk tale, the cartoons, computer games, finally - in the internet memes and blogs. The main question is whether such cultural-modified wolf still can be qualified as a Canis lupus representative. Basing on Steven Jay Gould and Konrad Lorenz’s thoughts, author tries to describe the mechanism used by creators and distributors of pop culture texts in aim to succeed. She considers this mechanism as manipulating with the biological truth and so, changing the way people see wolves in modern world. Jolanta Nowak Where is the wolf? A short review on wolf images in Polish folk tradition Keywords: folk culture, ceremony, proverbs, chants, plays, carolling The author tries to find wolf’s traces in polish folklore and folk ceremonies. Asking a crucial question - where is wolf? - she finds it in carols and other, non - ceremonial chants. In the same time, she points to the absence of the animal amongst other symbolic characters of annual rituals and habits. The absence of wolf occurs to be as interesting as its presence in folk imaginary. The author tries to find the explanation of so: she points to the negative features that people associate with this predator. It is related to the belief in the magic power of word in traditional cultures. It is also proven that the wolf is respected in folk culture and the symbolic sphere of the animal is much more complex that one can assume basing only on the folk verbal activity. Roksana Sitniewska The image of the wolf in animal folk tales Keywords: wolf, folk tale, magic tale, folklore, proverbs, fox, folk culture This article tries to reconstruct the image of the wolf as presented in the animal folk tales, as well as to establish its characteristics, most importantly when confronted with other animal characters (e.g. fox, dog). The analysis of its particular parts aims to depict the aforementioned wolf from various angles: either as a victorious or defeated hunter-predator, as a rival in the struggle for survival or nourishment, or, finally as a character entangled in different relations with characters originating from both realms - human and divine. Part of this essay concerns functions carried out by animal folk tales and how the role of the wolf has been presented in the general meaning. The context for this reflection includes the folk culture itself, world view characteristic for peasant societies, along with their beliefs, customs and their idea of the world, and other folklore texts (aitiological fairytales, jokes, anecdotes, proverbs, etc.). Elwira Wilczyńska Transformations of werewolf in Polish culture Keywords: werewolf, folklore, folk tale The image of werewolf in polish folk culture, as appears in folklore and ethnology, is heavily diversified - these demons were considered to be damned beasts, as well as pitiful human beings who suffered from evil spells. Furthermore, apart from texts concerning werewolves’ great cruelty, there are also another ones that emphasize the human part of their nature and their longing for their former lives. An attempt to explain these discrepancies leads to two conclusions. Firstly, the humanization of wolf reflects the process of extinction of the entire species, which could be linked to the end of their harmful activity to the farms. A stimulus that would awake folk imagination to attribute cruelty to the wolves was therefore lacking. Secondly, changes within the peasant culture itself led to the decline in the tradition of storytelling concerning demon creatures, as well as a need to rationalize their stories and reduce the element of horror. Violetta Wróblewska The iron wolf figure in polish folklore and literature Keywords: iron wolf, folk tale, literary fairy tale, Vilnius, Gediminas, Adam Mickiewicz, Wacław Sieroszewski, Antoni Czajkowski, Andrzej Sapkowski, Anna Sójka The article’s main aim is to answer the question how the motif of the iron wolf got to Polish culture and how it exists in the literary and folk works. Basing on analyses of folk tales containing plot T 315 ’Iron wolf (the signature according to systematics of oral tales plots), it can be said that the motif was borrowed from Lithuanian culture. The assumption is confirmed by the presence of iron wolf in Kresy Wschodnie (Eastern borderlands of Poland) and its absence in the stories of other Polish regions. Adam Mickiewicz introduces his iron wolf folk tale version to Pan Tadeusz pointing to the link between the plot and the founding of Vilnius. Another plot - iron wolf kidnapping children previously promised to wolf by their father, and then being punished for it - suggests the influence from the West. The lack of iron wolf is visible especially in the German realisation of the plot T 315 called ’the traitorous sister’ - it is replaced by another diabolic beings. The intriguing character of the iron wolf was the reason for reinterpretating this plot by various writers such as Antoni Czajkowski, Wacław Sieroszewski, Anna Sójka, Andrzej Sapkowski or Tytus Karpowicz, additionally gaining new meanings. Beata Mytych-Forajter The wolves of Mickiewicz Keywords: Mickiewicz, wilk, bajka, Pan Tadeusz The article deals with the importance of the wolf figure in the literary production of the author of Pan Tadeusz. The frequency of appearance of Canis lupus species in his work, becomes the starting point of this article. The author also points out to a number of heavily stereotypical, pejorative images of the wolf, as well as discovers interesting, original facts and finds surprising innovativeness in shaping the figure of the wolf (etymology of Vilnius, fairytale Pies i wilk [The dog and the wolf]). The article ends with a phrase that mentions records concerning public lecture by Mickiewicz (ecological theses of the poet) and his biography, which altogether reveal that his home once housed, among others, the dog’s sole ancestor itself. Anna Filipowicz From „Warsaw dog” to becoming-a-wolf. Julian Tuwim’s ways towards posthumanism (on the example of Kwiaty polskie) Keywords: Tuwim, dog, II world war, wildness, destruction Julian Tuwim, in one of the parts of Kwiaty polskie, writes about “warsaw dogs” showing the domesticated animals that free themselves from human rule and start to live in a ’wolf-like’ way. Dog suffer as shown in a poem (caused by lack of human care during war, but more generally - by many ages of cultural abuses) is for a poet an opportunity to demand a radical riot against the oppressive anthropocentric habits. The animals are called here to a collective backslide against the torturers and the ’frantic’ going wild (borrowed by Tuwim from the medieval Wincenty Kadlubek’s chronicle). Reaching for a literary past is, however, only a starting point for the ethical poetic research directed on the dog fate. For many reasons, Tuwim seems to be ahead his times, as the way of picturing animals - far from conventional symbolizing - prove. He is rather interested in a real existing of the dogs, and so, in Kwiaty he describes them with a care, compassion and gravity. The ’animal’ part of the poem can be eventually read by modern philosophies, more and more often describe the dogs as the causers and subjects. The digression dedicated to dogs would be an anticipation of posthuman reflection, in which human loses his right to ancient total demands. Kalina Jaglarz Lupus in fabula Keywords: wolf, names, plants, place, biocentrism Author in her article refers to glosses about wolf. Text has been divided into a few subsections: on extermination of the wolf and its track in E. Levinas’ conception, on the wolf in folkloristic beliefs, in which it was an ambivalent, double construction, a pharmacon, on wolf concealed in plants names, i.e. “wawrzynek wiłczełyko” [Daphne mezereum], “pokrzyk wilcza jagoda” [Atropa belladonna], “wilczomlecz” [Euphorbia], “tojad” [Aconitum] etc. A separate part has been dedicated to the “Roots”, focusing on Aldo Lepold’s biocentrism and “Psalms” - interpretation of T. Nowak’s Psalm wilczy and Psalm milczący, where the author ponders on extirpation of human from the wolf and the nature, and on wolf as the human’s place, Heimat, considering the ecocriticism’s ideas and careful thought on relation between human - animal - place. Michał Nikodem Dances with the wolves, woman who run with the wolves. An attempt of analysis of Ricouer’s wolf symbol Keywords: wolf, psychoanalysis, literature, archetype, symbol In my paper I present various dimensions of wolf’s symbol. Beginning with the conception created by Paul Ricoeur, I head toward interpretation of wolf in phenomenological and hermeneutic method. In the first phase, I compare various meanings of wolf’s symbol, in the second one, I cite hermeneutic classification of wolf’s appearances in S.K. Robish works and analyse Michael Blake’s Dances With the Wolves from that perspective. In the third part I cite Jung’s understanding of this symbol and from that perspective I analyse Clarissa Pinkola Estes Woman Who run With the Wolves. Summing up my paper with a conclusion, that modern human can obtain a access to the wolf’s symbol’s meaning through various dimmensions of experience. Mikołaj Marcela Human-wolf or (vanishing) mediator Keywords: monster, werewolf, vampire, nature, culture Werewolf, unlike other modern monsters (like vampire or living dead) is constituted by their ability to revertible transformation - they lose their humanity for a period of time in favour of monstrous human-wolf form, and yet, they can revert to the human form. The essence of being a werewolf would be hidden in the hyphen in the ’human-wolf’ expression. It’s about being a (vanishing) mediator between those concepts, which in modern culture are recognised as opposite to each other. In this sense, werewolf appears to be one of the most extraordinary monsters of our culture, mainly exactly because of the, similar to all monstrous characters, yet particularly visible here, vanishing of the boundaries (mainly those vitally constitutive, between nature and culture, humans and non-humans, self and the other), being in addition an expression of disapproval of taking a part in the western classification of matters. Ryszard Kulik Why are people afraid of wolves? Keywords: fear of nature, projection, analytic psychology The purpose of this article is to identify psychological factors of human relations with the wolf. This attitude is on the one hand stigmatized by fear, manifested in both individual experience and products of human culture, while on the other, by inclination towards total extermination of the entire species (especially in the past). According to analytical psychology, the fear of wolves is connected to the Shadow archetype, considered as an unaccepted part of one’s personality. The identification and reintegration of the Shadow is a task that results in the reduction of fear and acceptance of oneself, which leads to further consequences - i.e. change in attitude towards wolves and all of wild nature.
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Książka
Tytuł:
Wprowadzenie
Introduction
Вступительное слово
Autorzy:
Tymieniecka-Suchanek, Justyna
Wężowicz-Ziółkowska, Dobrosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1009851.pdf
Data publikacji:
2020-12-29
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Źródło:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies; 2020, 6; 17-18
2719-2687
2451-3849
Pojawia się w:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 17

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies