Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "WÓJCIK, URSZULA" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-10 z 14
Tytuł:
Mazowieckie Toponimy Motywowane Słowiańskimi Imionami Złożonymi
Mazovian toponyms toponyms motivated motivated motivated by Slavic compound names
Autorzy:
WÓJCIK, URSZULA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/971843.pdf
Data publikacji:
2017-12-29
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
Mazowsze
toponimy
podstawy motywujące
imiona złożone
Mazovia
toponyms
motivationing basis
compound names
Opis:
In the paper, the author describes and analyses the old Mazovian toponyms motivated by Slavic compound names. The work, by definition, positions itself within the historical and etymological mainstream of studies of place names. Based on the analyzed material, it can be argued that more than one hundred Mazovian local names (111) remain in genetic association with compound names. Such place names were created at different times, as evidenced by the name structure itself. The oldest are probably the formations of -j-, which are also the most represented in the toponymy of the described area.
Źródło:
Onomastica; 2017, 61/2; 303-322
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Leksem świnia i formy pokrewne jako wyrazy motywujące w polskiej onimii
The lexeme świnia and related forms as motivating words in Polish onymy
Autorzy:
Wójcik, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1928113.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
antropologia historyczna
leksem świnia
pole leksykalne
motywacja
onimia
historical anthropology
lexeme świnia
lexical field
motivation
proper names
Opis:
Tematem artykułu jest próba prześledzenia losów kilku apelatywów zgrupowanych w polu leksykalnym wokół hiperonimu świnia (wieprz, knur, kiernoz, prosię) jako wyrazów motywujących powstanie wielu nazw w onimii polskiej, głównie w antroponimii i toponimii. Moje rozważania, osadzone są w perspektywie badawczej antropologii historycznej. Analiza jest oparta na metodologii leksykalno-semantycznej. Wychodzę od znaczenia (często rekonstruowanego) apelatywnych jednostek leksykalnych, z uwzględnieniem ich modyfikacji znaczeniowych w warstwie proprialnej. Nazwy własne interpretuję na podstawie ustaleń genetyczno – motywacyjnych. Szczegółowa analiza pozwoliła na sformułowanie kilku zasadniczych wniosków. Według  obliczeń na liście rankingowej nazw miejscowych motywowanych jednostkami leksykalnymi określającymi zwierzęta, leksem świnia znajduje się w pierwszej piątce (na pierwszej pozycji znalazła się kobyła, na drugim miejscu koń). Obecność interesujących nas etymonów w tak wielu nazwach własnych w okresie średniowiecza pozwala na sformułowanie wniosku o niezwykle istotnej roli świń w życiu naszych przodków. Wydaje się, że w tym okresie leksemy związane z tym polem były semantycznie obojętne. Świadczy o tym ich obecność, jako wyrazów fundujących, w wielu starych nazwach osobowych. We współczesnym zasobie nazwisk formacje motywowane interesującymi nas leksemami należą do bardzo rzadkich, zapewne były one usuwane z powodów konotacyjnych. Wnosiły one w widoczny sposób elementy negatywnego (ośmieszającego) profilowania znaczeń. Do tej pory utrzymały się w większej liczbie nazwiska odmiejscowe i formy często przekształcone fonetycznie, które oderwały się swojego pierwotnego źródła motywacji i są neutralne semantycznie. Niewielka ilość osób została przy starych nazwiskach typu Wieprzek.
The aim of the article is an attempt to trace the fate of several appellatives grouped in the lexical field around the hyperonym świnia ʽpig, swine’ (wieprz ʽhog’, knur/kiernoz ʽboar’ and prosię ʽpiglet’) as the motivation of many names in Polish onymy, mainly in anthroponymy and toponymy. My research has been conducted along the lines of historical anthropology. Proper names in this approach play an important role in the reconstruction of the past. The field of interest of this article includes mainly names belonging to the old onymic layer. Proper names arise from the lexicon of a given language, which is why my analysis is based on lexical and semantic methodology. My point of departure is the meaning (often reconstructed) of appellative lexical units, including their semantic modifications in the proprial layer. I interpret proper names on the basis of findings regarding their origin and motivation. The first names motivated by the lexeme świnia were associated with the economic organization of the Piast state. In the article I present the history of their creation. I go on to discuss the other lexemes which became the basis of many names belonging to different naming categories. The presence of etymons of interest to us in so many proper names during the Middle Ages allows us to draw the conclusion that pigs played an extremely important role in the lives of our ancestors.
Źródło:
Onomastica; 2020, 64; 53-67
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy miejscowe jako artefakty instytucji prawno-społecznych monarchii wczesnopiastowskiej
Place names as artifacts of legal and social institutions of the early Piast monarchy
Autorzy:
Wójcik, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1992274.pdf
Data publikacji:
2021-12-28
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
nazwy miejscowe
monarchia wczesnopiastowska
prawo książęce
instytucje prawno-społeczne
motywacja
toponyms
early Piast monarchy
princely law
legal and social institutions
motivation
Opis:
Przedmiotem artykułu są nazwy miejscowe będące artefaktami wybranych instytucji prawno–społecznych monarchii piastowskiej. W opisywanych toponimach zostały utrwalone terminy związane z prawem książęcym. Odnosiło się ono do szerokich uprawnień monarchii patrymonialnej, obejmujących takie obszary jak władza sądownicza, administracyjna i gospodarka – pobieranie danin, świadczenie posług i korzystanie z regaliów. W polu zainteresowania znalazły nazwy miejscowe, które bezpośrednio były motywowane nazwami instytucji prawa książęcego. Część z nich została oddziedziczona z ustroju plemiennego i została tylko zaadaptowana na potrzeby monarchii patrymonialnej. W nazwach miejscowych Polski zostały utrwalone określenia archaicznych powinności, które później zostały zastąpione daninami o takiej samej nazwie.  Poprawne objaśnienie tych onimów implikuje wykorzystanie wiedzy historycznej i odpowiedniej metodologii badawczej. Rozszerzenie językoznawczej perspektywy opisu o znajomość kontekstu historycznego i odtwarzanej konsytuacji nazewniczej umożliwia nową interpretację i wyjaśnia związki między formą, pierwotnym znaczeniem i funkcją opisywanych nazw własnych. Interesujące nas toponimy wraz osadami, które denotują są jedyną materialną pozostałością instytucji prawno-społecznych monarchii wczesnopiastowskiej.
The article focuses on toponyms genetically related to the princely law in the Piast monarchy. Historical terms (opole, przesieka, brona, stróża, stróże, dziesiętne, ujazd, lgota) have been recorded in them. The correct explanation of these names implies the use of historical knowledge and appropriate research methodology. The extension of the linguistic perspective of description with the know ledge of the historical context and the reconstructed onyms enables a new interpretation and explains the relations between the form, original meaning and function of the described proper names.
Źródło:
Onomastica; 2021, 65, 1; 145-159
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O neosemantyzacji zapożyczeń łacińskich we współczesnej polszczyźnie (na wybranych przykładach)
Autorzy:
Wójcik, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1022826.pdf
Data publikacji:
2020-12-02
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
zapożyczenia łacińskie
neosemantyzacja
polisemy
anglosemantyzmy
globalizacja
Latin loanwords
neo-semantics
Anglo-semantism
globalization
Opis:
Przedmiotem artykułu jest analiza wybranych czterech leksemów (zapożyczeń łacińskich), posiadających jedną formę i różne znaczenia nabyte w drodze zapożyczenia lub ich rozwoju na gruncie języka polskiego. Wychodząc z założenia, że neosemantyzacja jest zjawiskiem nasilającym się i dobrze widocznym w perspektywie ostatnich 30 lat, postanowiłam wykorzystać w analizie m.in. wyrazy, które były już przedmiotem opisu w 1. poł. lat 90. — filozofia i opcja. Następną parę tworzą leksemy atencja i protagonista, które obecnie modyfikują swoje znaczenia. Obserwując zjawiska leksykalno-semantyczne polszczyzny końca XX i początku XXI w., możemy mówić o powszechności procesu neosemantyzacji i jego intensyfikacji. Bez wątpienia neosemantyzacje są przejawem globalizacji językowej i postępującej homogenizacji kultury.
The subject of the article is an analysis of selected four lexemes (Latin loanwords) having one form and different meanings, acquired through borrowing or their development on the basis of the Polish language. Based on the assumption that neosemanisation is an increasing phenomenon which is clearly visible in the last 30 years, I decided to use in the analysis, among others words that were already the subject of the description in the first half of the 90s’ — filozofia (philosophy) and opcja (option). The next pair consists of lexemes atencja (attention) and protagonista (protagonist), whose meanings are currently being modified. Looking at the lexical and semantic phenomena of the Polish end of the XX century and the beginning of the XXI century, we can speak about the universality of the process of neosemanization and its intensification. Undoubtedly, neosemanisation is a manifestation of linguistic globalization and progressive homogenization of culture.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2020, 54; 151-163
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
SPOŁECZNO-GOSPODARCZE UWARUNKOWANIA DZIEWIĘTNASTOWIECZNEGO NAZEWNICTWA MIEJSCOWEGO W POLSCE
THE SOCIAL AND ECONOMIC DETERMINANTS OF 19th CENTURY TOPONYMY IN POLAND
Autorzy:
WÓJCIK, URSZULA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/971858.pdf
Data publikacji:
2015-12-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
osadnictwo
rozwój gospodarczy w Królestwie Polskim
toponimia
nazwy pamiątkowe
nazwy ginekonimiczne
zmiany ilościowe i jakościowe w toponimii
settlement
economic development in the Polish Kingdom
toponymy
memento toponyms
feminine toponyms
qualitative and quantitative changes
Opis:
The 19th century was the age of changes in name giving in the Polish language. Most of the changes took place due to economic, political and ideological circumstances. The intensive development of the economy in the Polish Kingdom, less seen in the area of the Prussian borderlands, contributed to the naming of new hamlets. Their names are often connected to economic movements. The social and ideological changes have also contributed to the quality names. Many place names were derived from female names due to the social standing of women. All of the contextual factors mentioned above had a significant influence on the manner of creating new names in the 19th century.
Źródło:
Onomastica; 2015, 59; 197-207
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Średniowieczne zasoby onimiczne – niewykorzystane źródło w badaniach historycznojęzykowych? Prolegomena badawcze
Medieval Onymic Resources – an Untapped Source in Historical Linguistics? A Research Prolegomena
Autorzy:
Wójcik, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/598092.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
średniowieczne zasoby onimiczne badania historycznojęzykowe
leksyka
medieval onymic resources
historical linguistics research
lexis
Opis:
The article is devoted to more comprehensive use of medieval onymic resources in research on the history of the Polish language. These materials were used in research on the phonetic development of the Polish language in its earliest period. To date, they have rarely appeared in lexical studies. The body of the oldest appellatives, reconstructed on the basis of proper names, would be a kind of lexicon (supplement) enriching and verifying Old Polish lexical material, certified in historical Polish dictionaries (also in etymological dictionaries). In this way, the expectations formulated over 100 years ago by eminent Polish linguists may be fulfilled. The complementary use of such a huge wealth of material opens up further research perspectives towards etymological, dialectological, lexical and morphological research.
Źródło:
Onomastica; 2019, 63; 279-290
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane problemy bezstratnej kompresji obrazów binarnych
A discussion on selected problems of lossless binary digital images compression
Autorzy:
Wójcik, Urszula
Frejlichowski, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41204039.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Tematy:
kompresja bezstratna
obrazy binarne
lossless compression
binary images
Opis:
W artykule przedstawiono podstawowe pojęcia i algorytmy związane z bezstratną kompresją obrazów binarnych. Dokonano przeglądu istniejących algorytmów bezstratnej kompresji, które są lub mogą być stosowane do obrazów binarnych, takich jak: kodowanie Huffmana, Golomba, Rice'a, kompresja JBIG, kodowanie długości sekwencji, kodowanie arytmetyczne oraz wybrane algorytmy predykcyjne.
In the paper some basic notions and algorithms devoted to the problem of lossless digital binary images compression were provided. A brief survey on existing lossless algorithms was performed, concentrated on the ones that are or can be applied to binary images, e.g. Huffman, Golomb, Rice, JBIG, RLE, arithmetic coding, as well as the selected predicting approaches.
Źródło:
Studia i Materiały Informatyki Stosowanej; 2010, 2; 67-72
1689-6300
Pojawia się w:
Studia i Materiały Informatyki Stosowanej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spójnik jako jeden z wyznaczników kohezji w dyskursie zaburzonym u osób z afazją
Conjunction as a cohesive device in the disturbed discourse of people with aphasia
Autorzy:
Wójcik-Topór, Paulina
Malina, Urszula
Michalik, Jędrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32387976.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
afazja
afazja mieszana
dyskurs
kohezja
spójnik
wypowiedzenie
aphasia
mixed aphasia
discourse
cohesion
conjunction
utterance
Opis:
Afazja jest zaburzeniem mowy znacząco wpływającym na funkcjonowanie społeczne osób po udarze. Obecnie prowadzi się coraz więcej badań lingwistycznych nad dyskursem. Niemniej na gruncie polskim wykryto lukę badawczą dotyczącą badań nad kohezją i koherencją w afazji mieszanej. Jednym z wyznaczników spójności wypowiedzi jest spójnik, który poddano analizie w wypowiedzeniach. Zaobserwowano m.in. częstsze użycie spójników w grupie kontrolnej, a z kolei najrzadsze – u osób z afazją mieszaną z komponentem ruchowym. Badania wykazały, że pacjenci z afazją mieszaną z komponentem czuciowym więcej spójników wskazujących na cel oraz relację przyczynowo-skutkową, co może oznaczać próby tworzenia zdań podrzędnych oraz chęć kontynuacji wypowiedzi. Badania wskazują na konieczność włączenia w działania terapeutyczne ćwiczeń, które pomogłyby pacjentom nauczyć się właściwego stosowania spójników w wypowiedzeniach.
Aphasia is a speech disorder that significantly affects the social functioning of people who have suffered a stroke. Although there is an increase in linguistic research on discourse, there is also an observable shortage of studies concerning cohesion and coherence in mixed aphasia in the Polish context. One of the determinants of cohesion is the conjunction, which was analysed in the utterances in the presented research. Among other things, a more frequent use of conjunctions was observed in the control group, and, by contrast, conjunctions were the rarest in those with mixed aphasia with a motor component. The study showed that patients with mixed aphasia with a sensory component used more conjunctions indicating purpose and cause-and-effect relationship, which may indicate attempts to form subordinate sentences and a desire to continue speaking. Research indicates the need to enrich therapeutic activities in exercises that develop the skill of using conjunctions properly in utterances.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2024, 813, 4; 62-77
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Telomery - duża rola małych sekwencji
Telomeres - a significant role of small sequences
Autorzy:
Gągała, Urszula
Andraszek, Katarzyna
Wójcik, Ewa
Smalec, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1197489.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
Opis:
Telomeres are distal structures of eukaryotic chromosomes, which are responsible for their stability and functioning. They assure complete replication of terminal fragments of chromosomes, prevent degradation and fusion of chromosomes. Telomeres of most chordates are comprised of tandem repeats of the basic unit 5'-(TTAGGG)n-3'. The number of repeats of the basic telomeric sequence differs between the chromosomes of one and the same cell. However, in remains within the strictly determined range for a given species, for man it ranges from 2 to 30 th pairs of nucleotides. Younger cells have got longer telomeres whereas the telomeres of older cells are shorter. Cytogenetic studies on telomeric regions of chromosomes have gained significance since the moment of the discovery that this chromosomal fragment actively participates in the process of cancer development, cell ageing and apoptosis. Telomeres consist of non-coding DNA sequences. They contain no genes and they code no proteins but their role in medicine, genetics and evolutionary studies is becoming more and more significant.
Źródło:
Kosmos; 2008, 57, 3-4; 331-341
0023-4249
Pojawia się w:
Kosmos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zwyczaje żywieniowe w wybranej populacji wieku rozwojowego
Eating habits in selected population of developmental age
Autorzy:
Witanowska, Jolanta
Warmuz-Wancisiewicz, Aneta
Wójcik, Joanna
Nowak, Urszula
Jarecka, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/1954896.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Opis:
Introduction. Human health behaviors change throughout life. These changes are related to age, gender, personality, health, social roles and changing environmental factors. The nutrition of children and adolescents should be consistent with their current developmental and physiological stage. Satisfying the nutritional needs of young people determines both the correct course of dynamic developmental processes and promotes good health. Aim of the research. The aim of the research is to analyse the lifestyle of young people, with particular emphasis on eating habits. The frequency of consumption of specific food products was analysed. Material and methods. The study was carried out in W. Wróblewski Secondary School in Gliwice using a proprietary questionnaire. The questionnaire was completed by 169 respondents aged 16–19 years. The results were analyzed statistically using the Mann-Whitney U test, chi-square test of independence and Spearman's rank correlation coefficient. The analysis was carried out using the SPSS, with a level of significance p = 0.05. Results. The respondents most often eat 4 meals a day (44%). Breakfast is consumed daily by 73% of the respondents, lunch by 94%. Dinners are most often eaten by the respondents 2–3 hours before bedtime (59%). High school students most often consume 1 to 2 portions of fruit and vegetables per day (68%). Sweets are usually eaten several times a week (54%). 46% of respondents occasionally eat between meals. Young people usually reach for fast food” several times a month (62%). The statistical analysis performed with the chi-square test showed statistically significant differences in the distribution of responses between women and men (p = 0.025). The respondents drink 1.5 to 2 liters (35%) and 1 to 1.5 (29%) liters of liquids per day. Men drink more than 2 liters (44%) and 1.5 to 2 liters (42%) of liquids per day. Women, on the other hand, most often drink between 1.5 and 2 liters (32%) and 1 to 1.5 liters (35%) of liquids per day. The differences between the groups are statistically significant (p < 0.001). To quench thirst, young people most often reach for mineral water (83%). Most of the respondents do not consume alcohol (36%) or consume it occasionally (34%). Correlation analysis with Spearman's rank correlation coefficient showed a statistically significant relationship between age and the frequency of drinking alcohol (p < 0.001). Conclusions. The young people surveyed have a considerable knowledge about the principles of healthy eating and the related recommendations. Most respondents eat 3 to 5 meals a day. More than half of the examined young people eat at least 1 portion of fruit and vegetables every day. Unfortunately, between meals the respondents most often reach for sweet snacks. Similarly, in the case of fast food, young people do not follow their beliefs and have bad eating habits.
Źródło:
Zdrowie człowieka w ontogenezie – aspekty biomedyczne i psychospołeczne. Studia badaczy, polskich, słowackich i czeskich. T. 1. Aspekty biomedyczne; 141-149
9788375094053
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-10 z 14

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies