Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Telak, J." wg kryterium: Autor


Wyświetlanie 1-13 z 13
Tytuł:
Zastosowanie pojazdu amfibijnego GAMMA w trudnych warunkach terenowych
Use of the Amphibious Vehicle GAMMA in Difficult Terrain Conditions
Autorzy:
Telak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/373589.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego
Tematy:
bezpieczeństwo
ratownictwo wodne
powódź
amfibia
safety
water rescue
flood
amphibious vehicle
Opis:
Cel: Przedstawienie możliwości wykorzystania przez Państwową Straż Pożarną pojazdu amfibijnego GAMMA w działaniach ratowniczych w trudnych warunkach terenowych, w tym w czasie klęski żywiołowej powodzi. Powodzie są naturalnym zjawiskiem spowodowanym wystąpieniem z brzegu nadmiernej ilości wody płynącej w ciekach, a także nadmiernym wzrostem poziomu wody w zbiornikach naturalnych lub sztucznych. W Polsce występują zagrożenia życia i zdrowia osób wynikające z powodzi opadowych, w trakcie których prowadzone są działania z zakresu ratownictwa wodnego. Podczas powodzi i w innych warunkach siły ratownicze powinny być przygotowane do działania na obszarach wodnych o zmieniającej się głębokości oraz mętnej wodzie, kryjącej drobną infrastrukturę i pozostawione wyposażenie, w terenie zabudowanym, nieoświetlonym (nocą) oraz na rozmokniętym gruncie. Wykorzystywane w ratownictwie wodnym łodzie i pojazdy kołowe posiadają ograniczone możliwości operacyjne. Uzupełnienie środków ratowniczych może stanowić lekki gąsienicowy pojazd amfibijny GAMMA, który na drodze i w płytkiej wodzie rozwija prędkość do 60 km/h, a w wodzie głębokiej napędzany silnikiem zaburtowym posiada charakterystykę małej łodzi motorowej. Amfibie GAMMA mogą realizować specjalistyczne działania operacyjne w warunkach wody płytkiej, jak i głębokiej oraz na zalanym terenie, a także ewakuację ratowniczą ludności i wyniesionych posterunków, dowóz zaopatrzenia do osób pozostających na rozlewisku oraz dowóz zasobów podczas pracy na zagrożonych odcinkach wałów powodziowych, zabezpieczanie logistyczne służb w trakcie realizowanych przez nie działań. Pojazd GAMMA może być opcjonalnie wyposażony w szereg dodatkowych akcesoriów w celu podniesienia jego zdolności taktyczno-operacyjnych. Metody: Analiza publikacji i dokumentów oraz zasobów sprzętu, badanie opinii z wykorzystaniem techniki wywiadu przeprowadzonego w sposób jawny i otwarty, badanie możliwości trakcyjnych i testowanie sprzętu. Wnioski: 1. PSP nie posiada na wyposażeniu lekkiego pojazdu amfibijnego umożliwiającego przemieszczanie się kilku osób w trudnych warunkach, po mokradłach i obszarze zalanym. 2. Gąsienicowy pojazd amfibijny GAMMA posiada prostą konstrukcję i i przez to nie wymaga profesjonalnego serwisowania. 3. Przemieszczenie się z lądu na obszar wodny nie stanowi probemu dla amfibii GAMMA, a zastosowany w nim napęd gąsienicowy umożliwia lokomocję po mokradłach. 4. Pojazd amfibijny GAMMA może być stosowany w ratownictwie wodnym i podczas działań humanitarnych w trudnych warunkach terenowych. 5. PSP powinna przeprowadzić badania i testy pojazdu amfibijnego GAMMA podczas ćwiczeń i manewrów w warunkach trudnych, w tym symulacji powodzi.
Aim: The purpose of this study is to illustrate potential exploitation by the Polish State Fire Service (PSFS) of the amphibious vehicle GAMMA for rescue operations in difficult terrain conditions, including situations caused by flood disasters. Flooding, a natural occurrence, is caused by the overflow of excessive water flowing along water courses or as a result of an abnormal rise in water levels in natural or man-made reservoirs. Life and health risks in Poland are caused by torrential downpours and such are the circumstances during which water rescue operations are undertaken. During flooding and other catastrophes, rescue teams should be prepared for action in conditions where water levels vary in depth and where murky waters hide smaller infrastructures as well as abandoned equipment on unlit waterlogged building sites. Boats and wheeled vehicles used during water rescue operations have limited use. A light caterpillar amphibian vehicle GAMMA may complement existing rescue equipment. The vehicle can achieve a speed of up to 60 kph on roads and shallow water. In deep water the vehicle is powered by an outboard engine and characteristically behaves like a small motorboat. GAMMA vehicles can perform specialised operational tasks in shallow and deep water, and flooded terrain. Such activities include evacuation of people from isolated outposts, transport of supplies to people who remain in flooded areas, movement of supplies during work on endangered sections of flood barriers and logistic protection of personnel engaged with rescue operations. The vehicle may be equipped with a range of accessories, which enhance its tactical and operational capability. Methods: Analysis of publications, documents and equipment, opinion research using open surveys, practical evaluation of traction capabilities and equipment testing. Conclusions: 1. PSFS does not own light amphibious vehicles for transportation of people in difficult terrain conditions or across flooded areas. 2. The light tracked GAMMA vehicle has a simple construction and consequently does not require specialist servicing. 3. The transition from land to a water environment does not present a problem for GAMMA vehicles and its track capability allows for movement across marshland. 4. GAMMA vehicles may be utilised during water rescue and humanitarian operations in difficult terrain conditions. 5. PSFS should perform research and testing of GAMMA vehicles during exercises and manoeuvres in difficult conditions, including flood simulations.
Źródło:
Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza; 2015, 1; 119-132
1895-8443
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
SMS jako narzędzie komunikacji stosowanej w ratownictwie
Mass Communication SMS in Water Rescue
Autorzy:
Telak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/136930.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Tematy:
bezpieczeństwo
ratownictwo wodne
komunikacja
powiadamianie masowe
safety
water rescue
communication
mass notification
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie możliwości wykorzystania w ratownictwie wodnym systemu komunikacji masowej w oparciu o SMS (ang. Short Message Service). Jednym z celów krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego jest ochrona życia i zdrowia osób. System ten wymaga odpowiedniej łączności. Pierwszy w historii tekst SMS-em wysłany został w 1992 r. SMS wysyła się pod numer abonenta sieci telefonii komórkowej lub stacjonarnej, przy użyciu niektórych telefonów można przesłać ponad 900 znaków. Pogłębia się integracja pomiędzy SMS-ami a Internetem. Istnieje wiele platform masowej komunikacji SMS. W przypadku korzystania z masowych systemów komunikacji SMS proces transmisji obejmuje: interfejs systemu dostępny przez przeglądarkę internetową – centrum przetwarzania – centrum SMS operatora – wiele stacji bazowych – wiele telefonów odbiorców. Centrum przetwarzania danych w Polsce tworzą dwa niezależne ośrodki, które posiadają kilka niezależnych łączy internetowych i zdublowane połączenia do operatorów GSM. System jest prosty w obsłudze i tani. Organizacje komunikują się wewnątrz i na zewnątrz. W organizacjach działających w sytuacjach wymagających natychmiastowych decyzji, bazujących na znajomości bieżącej sytuacji potrzeba szybkiego przepływu informacji w obie strony jest koniecznością. W ramach KSRG podczas akcji ratowniczych współpracują ze sobą ratownicy różnych służb i podmiotów, którzy muszą wymieniać się informacjami. SMS-ami mogą posługiwać się różne podmioty ratownicze między sobą, a implementacja systemu SMS do KSRG nie spowoduje konieczności wyposażania ratowników w dodatkowy sprzęt. Wykorzystanie systemu SMS na szczeblu lokalnym, wojewódzkim i krajowym następuje poprzez wpisanie numerów telefonów odbiorców informacji. Metody: Analiza publikacji i dokumentów, dostępnych analogicznych rozwiązań, badanie możliwości systemowych, badanie opinii z wykorzystaniem techniki wywiadu przeprowadzonego w sposób jawny i otwarty.
Objective: introducing the possibilities of how to use a mass communication system based on SMS in water rescue .One of the objectives of the National Rescue and Fire-Fighting System is to protect life and health of people. The appropriate level of the system functioning requires an adequate communication. The first SMS text in the history was sent in 1992. The SMS is sent to a mobile or a stationary user number as a message containing up to 160 characters, although some phones can send more than 900 characters. There starts the integration between SMSs and the Internet. There are many platforms of SMS mass communication with a particular application of mass communication. In case of using SMS mass communication systems, transmission process includes: system interface available through a web browser – data processing centre – SMS operator centre – many base stations – many telephones of recipients. The data processing center in Poland consists of two independent centers which have several independent internet links and duplicated calls to the GSM operators. The system is cheap and simple to operate. Communication between organizations is held inside and outside. A necessity for the fast information transfer in both directions appears in organizations dealing with situations demanding immediate decisions which are based on the awareness of the current situation. Within National Rescue and Fire-Fighting System during rescue actions, rescuers of different emergency services and entities, while cooperating, need to exchange information. The SMS information system can effectively serve rescue entities, including communication with the public, by mobile phones that are in common use. Its implementation does not involve providing rescuers with additional equipment. The use of the SMS system at the local, provincial and national level can be implemented by entering the phone numbers of information recipients. Methods: Analysis of publications, documents and available similar solutions, exploring of the system possibilities, surveys using techniques of an interview conducted in an open and transparent manner. Conclusions 1. It is crucial to create a centralized hazard notification system in Poland. 2. Rescue teams should be provided with fast internal communications. 3. Communication platforms should be used among water rescuers. 4. The effectiveness of mass rescue operations should be strengthened by means of preventative communication about current threats. 5. It is possible to define , create, and modify the audience by means of mass communication systems.
Źródło:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej; 2014, 1, 49; 121-137
0239-5223
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane aspekty współpracy Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego i Państwowej Straży Pożarnej w województwie małopolskim
Selected Features of Co-operation Between the Voluntary Water Rescue Service and State Fire Service in the Małopolskie Voivodship
Autorzy:
Telak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/373666.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego
Tematy:
bezpieczeństwo
krajowy system reagowania kryzysowego
WOPR
PSP
safety
national system of emergency response
Opis:
Cel: Przedstawienie możliwości współpracy międzysektorowej w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego. Bezpieczeństwo państwa jest stanem zmiennym, a rozwój cywilizacyjny nadaje mu interdyscyplinarny charakter. Wśród zagrożeń dla życia i zdrowia osób występują zagrożenia naturalne, np. wywołane przez powodzie. Poczucie bezpieczeństwa jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka. Bezpieczeństwo powszechne znajduje się w obszarze kompetencyjnym administracji publicznej. Za prowadzenie działań ratowniczych odpowiedzialne są podmioty wykonujące ratownictwo medyczne i Państwowa Straż Pożarna, a wspierać je mogą organizacje pozarządowe. Organizacje ratowników wodnych dysponują zasobami osobowymi posiadającymi kwalifikacje – wiedzę i umiejętności – do prowadzenia interwencji i akcji ratowniczych na obszarach wodnych. Misją WOPR jest działanie na rzecz zmniejszenia liczby osób tonących w polskich wodach. WOPR prowadził akcje ratownicze podczas zagrożeń powszechnych, katastrof naturalnych i awarii technicznych, w tym powodzi na wodach oraz organizował szkolenia służby ratowniczej. WOPR współpracował z Ministrem Obrony Narodowej, Komendantem Głównym Policji, Szefem Biura Ochrony Rządu, Komendantem Głównym Straży Granicznej, Szefem Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Porozumienie w sprawie określenia zasad współdziałania KSRG z WOPR w celu stworzenia warunków optymalnego wykorzystania możliwości technicznych i organizacyjnych dla skutecznego współdziałania i współpracy w zakresie realizacji zadań własnych oraz zapewnienia właściwych warunków bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne były podstawą włączania jednostek organizacyjnych WOPR w system zarządzania kryzysowego. Grupy reagowania WOPR były przygotowane do dozorowania określonych sektorów, uwzględniając rodzaj i zakres zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego, do włączania się w działania ratownicze w stanie klęski żywiołowej. W województwie małopolskim WOPR i PSP współpracowały podczas działań przeciwpowodziowych, odbyło się wiele wspólnych szkoleń oraz ćwiczeń strażaków i ratowników wodnych. Metody: Analiza opracowań, aktów prawnych i dokumentów, techniki wywiadu jawne i otwarte. Wnioski: 1. Współpraca międzysektorowa w zakresie ratownictwa wodnego powinna być rozwijana. 2. Powinny być doskonalone techniki i unifikowany sprzęt ratownictwa wodnego. 3. Powinny być prowadzone wspólne ćwiczenia różnych podmiotów działających w ratownictwie wodnym. 4. Należy wykorzystywać wiedzę, umiejętności i doświadczenie instruktorów WOPR w szkoleniu strażaków – ratowników wodnych. 5. Należy prowadzić w różnych środowiskach działania profilaktyczne w zakresie bezpieczeństwa na wodach.
Aim: To identify areas of potential co-operation between organizations engaged with safety of the public. Introduction: Public safety requirements are changing and as civilization develops such requirements take on an interdisciplinary character. Among the dangers to people’s life and health one encounters natural hazards e.g. caused by flooding. The sense of security is one of human’s primary needs. Public safety lies within the competency area of public administration. The Polish State Fire Service (PSP) and medical rescue teams are responsible for undertaking rescue activities. They may be supported by non-governmental institutions. Water rescue organisations have at their disposal qualified personnel with knowledge and skills necessary to undertake water rescue activities. The mission of the Water Rescue Voluntary Service (WOPR) is to reduce the number of victims who drown in Polish waters. WOPR has led rescue activities during periods of general alert, natural catastrophes and technical failures including floods, and organised the training of rescue services. The organisation has collaborated with the Polish Ministry of Defence, Police Service, Government Protection Department, Border Guard Service and the National Firefighting and Rescue System (KSRG). An agreement concerning co-operation between KSRG and WOPR focused on the creation of optimal conditions to exploit technical and administrative potential, to secure an effective discharge of individual responsibilities as well as ensure a safe environment for people participating in water sport and leisure activities. The outcome from this agreement culminated in the integration of WOPR crews into the crisis management system. WOPR reaction crews are engaged with overseeing dedicated sectors and, depending on type and magnitude of public hazard, join in rescue operations during environmental disasters. In the Małopolskie Voivodship WOPR and PSP personnel co-operated during flood operations and took part in numerous joint training courses and exercises for firefighters and water rescue personnel. Method: An analysis of studies, legal acts and documents and public surveys. Conclusions: 1. Interdisciplinary co-operation, within the scope of water rescue activities, should be developed. 2. Water rescue techniques should be perfected and equipment standardised. 3. Joint exercises should be organised and all personnel engaged in water rescue activities should participate. 4. The knowledge, skills and experience of WOPR instructors should be harnessed in the training of firefighters engaged in water rescue work. 5. It is appropriate to implement preventative water safety measures for a range of different circumstances.
Źródło:
Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza; 2014, 4; 25-32
1895-8443
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Propozycja kierunku rozwoju systemu szkolenia Państwowej Straży Pożarnej w zakresie ratownictwa wodnego
Proposal of Development of Water Rescue Training System in State Fire Service
Autorzy:
Telak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/136556.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Tematy:
bezpieczeństwo
ratownictwo wodne
Państwowa Straż Pożarna
strażak
safety
water rescue
State Fire Service
firefighter
Opis:
W 2013 r. w Polsce utonęło 709 osób – o 340 więcej niż w 2010 r. Przyczynami utonięć były: brawura osób kąpiących się, nierozpoznanie zbiornika wodnego, słabe umiejętności pływackie, niestosowanie środków ratunkowych oraz brak nadzoru nad małoletnimi.. Państwowa Straż Pożarna odpowiada za prowadzenie działań ratowniczych z zakresu bezpieczeństwa powszechnego, w tym na obszarach wodnych. Ratownictwo wodne realizuje w zakresie podstawowym i specjalistycznym, zgodnie z określonymi zasadami. Formacja nie posiada programów szkolenia dotyczących ratownictwa wodnego w zakresie podstawowym. Szkolenia z zakresu ratownictwa wodnego były prowadzone w Szkole Głównej Służby Pożarniczej we współpracy z podmiotami zewnętrznymi. Szkoła posiada zasoby do prowadzenia szkoleń dla ratowników wodnych, potrzebę przygotowania strażaków do realizacji zadań w zakresie ratownictwa wodnego widzi również Komendant Główny PSP. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa na wodach nie przynoszą pożądanych rezultatów, gdyż w wyniku ich stosowania nie zmniejsza się liczba tonących w wodach na terenie naszego kraju. Część programów realizowanych przez Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (WOPR) jest uznana przez International Life Saving Federation (Międzynarodowa Federacja Ratownictwa Wodnego) i może być implementowana przez Państwową Straż Pożarną (PSP). W ten sposób, zwiększając zaangażowanie zasobów PSP w ratownictwo wodne, możliwe będzie odwrócenie niekorzystnej tendencji wzrostu liczby osób tonących.
Only in 2013, 340 persons drowned in Poland. It is 709 persons more than in 2010 . The main causes of drowning were among others: daring of those in water, swimming in unknown water reservoirs, bad swimming skills, not using rescue means as well as the lack of supervision over the minors. State Fire Service is responsible for all rescue operations considering public safety also in water areas. According to the regulations, water rescue is conducted both on basic and on specialist levels . The training programs dealing with water rescue on the basic level do not exist. Such trainings have been provided by Main School of Fire Service cooperating with some external subjects. The schools has means and measures to conduct trainings for water rescuers. The need for such trainings, addressed to firefighters has been noticed and approved by the Fire Chief of Poland. The regulations dealing with the safety in water do not bring the expected results because, although, they are in force, the number of drowned does not decrease in Poland. Some programs carried by the Voluntary Water Rescue are recognized and approved by the International Life Saving Federation and may be implemented by State Fire Service in Poland. In this way while increasing the engagement of State Fire Service in water rescue, to decrease the number of drowned will be possible.
Źródło:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej; 2014, 4, 52; 57-70
0239-5223
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Programy szkolenia w zakresie ratownictwa wodnego w ujęciu historycznym i w świetle przeprowadzonych badań – wybrane aspekty
Training Programs in Water Rescue from the Historical Point of View According to the Conducted Researches – selected aspects
Autorzy:
Telak, J.
Skalski, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/136767.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Tematy:
bezpieczeństwo
ratownictwo wodne
szkolenie
safety
water rescue
training
Opis:
Artykuł prezentuje historię tworzenia programów z zakresu ratownictwa wodnego. Zarysowano rolę Polskiego Związku Pływackiego w zakresie ratowania tonących w latach 1927-1939 i po II wojnie światowej do 1969 r. Wskazano pierwotne wzorce programowe w zakresie szkolenia ratowników wodnych, a także rolę programotwórczą Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie oraz Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Zaznaczono możliwości wykorzystania matryc programowych Międzynarodowej Federacji Ratowania Życia, a także podstawę formalną szkoleń w ratownictwie wodnym. Opisano istotę trzymodułowego rozkładu treści programowych zawartych w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych.
The article presents the history of the water rescue. The role of Polish Swimming Association in rescue of drowning in 1927-1939 and after the Second World War to 1969 was outlined. The original program of lifeguards training, as well as the leading role of Academy of Physical Education in Warsaw and Water Voluntary Rescue Service were indicated. The possibility of the use of the International Life Saving Federation program matrices as well as the formal base of trainings in water rescue were emphasized. The essence of three modules division of the program contents contained in the regulation of the Minister of Interior was described.
Źródło:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej; 2015, 3, 55; 83-98
0239-5223
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przygotowanie funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej do działań ratowniczych na obszarach wodnych – postulaty metodyczne
Preparation of Officer of State Fire Guard for Rescue Operations on Sheets of Water – Methodical Postulate
Autorzy:
Telak, J.
Zielinska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137073.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Tematy:
bezpieczeństwo
ratownictwo wodne
powódź
safety
water rescue
flood
Opis:
Najlepszym rozwiązaniem utrzymania w pełnej gotowości funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej (PSP) przewidzianych do działań ratowniczych na obszarach wodnych, w tym warunkach klęski żywiołowej w czasie powodzi, powinno być przyjęcie systemu szkolenia i doskonalenia zawodowego obejmującego szkolenia, ćwiczenia i manewry, w tym: szkolenia podstawowe dla ratowników wodnych, szkolenia z dziedziny ratownictwa wodnego w sytuacjach kryzysowych, ćwiczenia i manewry pododdziałów taktycznych dysponowanych do działań podczas powodzi. PSP mogłaby rozważyć możliwość zaimplementowania innowacyjnej e-usługi w zakresie szkolenia, skierowanej do osób zainteresowanych zdobyciem kwalifikacji ratownika wodnego. E-usługa może zautomatyzować proces szkolenia ratowników wodnych w zakresie teoretycznym poprzez wyeliminowanie czynnika ludzkiego – instruktora – w tej części procesu edukacji.
The best solution for keeping (PSP) officers, designated for conducting the rescue activities on water areas including natural disasters caused by floods, in full readiness should be an implementing of training system and personal including trainings and maneuvers. This activities includes: basic lifeguard’s trainings, lifeguard’s trainings in critical environment, trainings and maneuvers of tactical subdivisions constituted to provide the assistance in the event of floods. PSP could consider a possibility of implementation the innovative E-service in the field of training, aimed to those who are interested in gaining a Lifeguard qualifications. E-service can automatize the process of lifeguard’s trainings at theoretical range by eliminating the human factor – instructor – in this part of educational process.
Źródło:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej; 2014, 1, 49; 98-111
0239-5223
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zarządzanie gotowością operacyjną ratownictwa wodnego w krajowym systemie ratowniczo-gaśniczym
Management of the State of Readiness for Water Rescue Operations within the National Firefighting and Rescue System
Autorzy:
Telak, J.
Marczyński, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/373459.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego
Tematy:
bezpieczeństwo
ratownictwo wodne
strażak
druh
gotowość operacyjna
safety
water rescue
firemen
operational readiness
Opis:
Cel: Przedstawienie kierunku doskonalenia zarządzania gotowością operacyjną sił i środków KSRG w zakresie ratownictwa wodnego. Wprowadzenie: Państwo zapewnia bezpieczeństwo obywateli. PSP prowadzi działania ratownicze z zakresu bezpieczeństwa powszechnego, w tym ratownictwo wodne. Jednostki PSP uczestniczyły w akcjach ratowniczych w 2007 r. po gwałtowanej burzy na Wielkich Jeziorach Mazurskich, w wyniku której życie straciło 12 osób i zatonęło wiele łodzi. Funkcjonariusze PSP i przedstawiciele innych podmiotów prowadzili akcje w celu poszukiwania zaginionych osób, określenia miejsc zatopionych łodzi i zwłok ludzkich. Sprzęt PSP oraz zastosowana łączność radiowa i telefoniczna, także bezpośrednia z gońcami włącznie, sprawdziły się podczas działań ratowniczych na Jeziorach Mazurskich. Zapewniona została łączność dowodzenia i współdziałania oraz pełny przepływ informacji. W 2011 r. na Jeziorze Powidzkim akcja ratownicza znacznych sił i środków KSRG zakończyła się niepowodzeniem. PSP na podstawie analiz doskonali system niesienia pomocy, wypracowuje taktykę zwiększającą skuteczność działań ratowniczych. Kandydatów na strażaków PSP poddaje się sprawdzianowi z pływania. KSRG powinna posiadać wyszkolonych ratowników wodnych i instruktorów w zakresie ratownictwa wodnego. KSRG przewiduje rozszerzenie działań ratownictwa wodnego. Wypadki na obszarach wodnych mają miejsce przez cały rok. Większość powiatów w Polsce posiada obszary wodne. Podstawowe działania operacyjne, w tym na wodzie, prowadzą komendy powiatowe PSP, a wiele jednostek OSP zadeklarowało prowadzenie ratownictwa wodnego. Do akcji ratowniczych na wodach niekiedy dysponowani są nie w pełni nieprzygotowani strażacy. W programach szkół oraz w doskonaleniu zawodowym powinno znaleźć się ratownictwo wodne. Reorganizacja powinna objąć system ratownictwa wodnego od jednostki centralnej do zastępów JRG PSP i jednostek OSP. Metody: Analiza publikacji, aktów prawnych i dokumentów, badanie opinii z wykorzystaniem techniki wywiadu jawnego i otwartego. Wnioski: 1. Opracować dla KSRG zasady (procedury) działań ratowniczych na obszarach wodnych. 2. Określić kwalifikacje strażaków przewidzianych do szkolenia z zakresu ratownictwa wodnego. 3. Dokonać analizy kwalifikacji i umiejętności z zakresu ratownictwa wodnego w jednostkach KSRG. 4. Zmodyfikować szkolenie i doskonalenie zawodowe PSP w zakresie ratownictwa wodnego. 5. Zoptymalizować w PSP zakupy sprzętu ratownictwa wodnego.
Aim: Provide a focus for an improvement in the state of readiness for water rescue operations within the National Firefighting and Rescue System (NFRS). Introduction: The State is responsible for the safety of its citizens. The Polish State Fire Service (PSFS) conducts rescue operations generally, including water rescue activities. PSFS formations took part in rescue operations during 2007, after a violent storm in the Great Masurian Lakes. The storm culminated in 12 deaths and many sunk boats. PSFS personnel and staff from other organisations were engaged in searching for missing people, identification of locations for sunk boats and human corpses. Equipment used by the PSFS during rescue operation proved itself, including radio and telephone communication systems with the use of runners. Command communications, links with co-operating formations and full flow of information were established and maintained. During 2011 rescue operations on the Powidzki lake, involving significant resources of the National Firefighting and Rescue System, ended in failure. Based on analysis, the PSFS is striving to improve the provision of assistance and is developing tactics, which increase the effectiveness of rescue operations. Potential firefighters are tested for their ability to swim. The NFRS should have trained personnel engaged in water rescue work and this includes operators, and instructors. The NFRS anticipates an expansion in water rescue activity. Accidents in areas covered by water occur throughout the whole year. Majority of local authorities in Poland are responsible for areas covered by water. Basic operational activity, including action in the water environment, is led by Divisional Headquarters located in administrative districts and numerous volunteer fire stations have declared a desire to participate in water rescue activities. At times, firefighters who are not fully trained in water rescue work participate in such activities. Training and professional development programmes should contain water rescue activity in the curriculum. A reorganisation should be undertaken to reflect water rescue operations at all levels of the PSFS, including stations manned by volunteers. Methods: Analysis of publications, legal records and documents, opinion research with use of open interview techniques. Conclusions: 1. Compile a guide (procedures) for NFRS dealing with water rescue operations. 2. Define the qualifications expected to be achieved by firefighters engaged in water rescue activities. 3. Conduct an analysis of qualifications and skills in water rescue operations currently held by units of NFRS. 4. Modify the training and professional development programmes of PSFS in water rescue activities. 5. Optimise the PSFS procurement of equipment for use in water rescue operations.
Źródło:
Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza; 2015, 1; 23-31
1895-8443
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Międzynarodowa przestępczość zorganizowana – wybrane aspekty
International organized crime – selected aspects
Autorzy:
Telak, J.
Gad, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/136621.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Tematy:
międzynarodowa przestępczość zorganizowana
zwalczanie
służby
organizacje
bezpieczeństwo
international organized crime
fight
services
organizations
security
Opis:
W artykule zostały przedstawione niektóre aspekty przestępczości zorganizowanej w wymiarze międzynarodowym oraz formalne podstawy jej zwalczania. Zarysowana geneza, podstawowe pojęcia, skala i formy obrazują rozwój międzynarodowej przestępczości zorganizowanej na przestrzeni lat. Zgodnie z historycznymi twierdzeniami, które wskazały na początki tworzenia się przestępczości zorganizowanej na XIX w., pomimo upływu lat, wciąż stanowi jeden z najpoważniejszych i największych problemów globalnych. Z uwagi na możliwość uzyskania wysokich zysków przy wykorzystaniu metod niezgodnych z prawem, międzynarodowa przestępczość zorganizowana najintensywniej rozwija się w podatnych ku temu regionach. Walka z przestępczością zorganizowaną, w szczególności w przestrzeni międzynarodowej, wymaga nakładów na zasoby osobowe i sprzętowe służb specjalnych i policyjnych, unifikacji w wymiarze międzynarodowym przepisów prawnych, szybkiej wymiany informacji i bezzwłocznego reagowania wobec pojawiających się zagrożeń. Obecnie z walką z międzynarodową przestępczością zorganizowaną mierzy się wiele organizacji i służb, w tym Unia Europejska, OLAF, INTERPOL, EUROPOL i EUROJUST, co przyczynia się do skuteczniejszej walki z jednym z największych problemów XXI w.
The article presents some aspects of the organized crime in the international dimension and the formal basis of its fight against it. Outlined genesis, basic concepts, scale and forms illustrate the development of international organized crime over the years. According to historical claims that indicated the beginnings of the organized crime for the nineteenth century, despite the passage of years, it is still one of the most serious and biggest global problems. Due to the possibility of obtaining high profits using illegal methods, the international organized crime is developing mostly in the regions that are susceptible to it. The fight against the organized crime, especially in the international space, requires expenditures on personnel and equipment resources of special services and police, international unification of the legal regulations, rapid information exchange and immediate response to emerging threats. At present, many services and organizations are struggling with international organized crime, including the European Union, OLAF, INTERPOL, EUROPOL and EUROJUST, what contributes to a more effective fight against one of the greatest problems of the 21st century.
Źródło:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej; 2018, 2, 66; 145-158
0239-5223
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ratownictwo i gaszenie pożarów na jednostkach morskich – aspekty organizacyjno-prawne
Rescue Operations and Fire Fighting on Sea Vessels – Organizational and Legal Aspects
Autorzy:
Telak, J.
Gartowski, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/136996.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Tematy:
bezpieczeństwo
Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa
Państwowa Straż Pożarna
Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy
pożary
safety Maritime Search and Rescue Service
State Fire Service
National Rescue and Firefighting System
fires
Opis:
Artykuł prezentuje historię, organizację oraz prawne aspekty ratownictwa morskiego. Omówiono wyposażenie Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa oraz jednostek współdziałających. Scharakteryzowano specyfikę pożarów na jednostkach pływających. Wskazano na konieczne zmiany systemie prawnym i szkolenia.
The article presents the history, organization and legal aspects of the search and rescue operations at sea, as well as the specialized equipment of the Polish Maritime Search and Rescue Service and other assisting services. Characteristics of fires on the sea vessels are presented. Moreover, the needful changes in the legal and training system are pointed out.
Źródło:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej; 2015, 3, 55; 99-118
0239-5223
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pain disorders among professional drivers in the aspect of the conducted research and rehabilitation
Autorzy:
Zieliński, E.
Telak, J.
Pietruczynik, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/246421.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych
Tematy:
vehicle driver
safety
pain syndromes
Opis:
Drivers are susceptible to pain syndromes. Pain is a subjective feeling, an unpleasant experience related to the damage of tissue essential for correct functioning of the body. A sharp pain serves as both a warning and protective sign. The lack of feeling pain can lead to the disappearance of defensive reflexes, abandonment of treatment, and later to death. Chronic pain is caused by damage or a long lasting illness without a particular location from which it stems from. After knowing its cause, one can attempt prevention of its emergence or the elimination of it. Drivers are a major occupation group, which, due to the activities carried out and working conditions, is particularly vulnerable to pain disorders affecting the locomotor system, caused by the “wear and tear” of the elements of the spine. These may lead to morphological damage and disorders within the musculature and nervous system. Research was conducted in Zielona Gora examining the locomotor system disorders among professional drivers in order to develop a medical and rehabilitation programme.
Źródło:
Journal of KONES; 2014, 21, 4; 537-545
1231-4005
2354-0133
Pojawia się w:
Journal of KONES
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oceny bólu u poszkodowanego dokonywane przez ratowników KSRG – propozycja pomiaru piątego parametru życiowego
Assessment of Victim’s made Pain by the Rescuers of the State Rescue and Firefighting System – Proposal for Measuring the Fifth Life Factor
Autorzy:
Telak, J.
Zieliński, E.
Zielinska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/136876.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Tematy:
kwalifikowana pierwsza pomoc
ratownik
bezpieczeństwo
ból
qualified first aid
lifeguard
safety
pain
Opis:
Potrzeba ratowania życia, przywracania zdrowia i przynoszenia ulgi cierpiącym osobom narodziła się w zamierzchłej przeszłości. Zdrowie i życie ludzkie jest wartością nadrzędną. Państwo Polskie zapewnia pomoc każdej osobie znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Ból jako „nieprzyjemne przeżycie zmysłowe i emocjonalne, połączone z aktualnym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanki lub związane z wyobrażeniem tego typu uszkodzenia” uważa się za ważny objaw, stanowiący przedmiot zainteresowania lekarzy wszystkich specjalizacji. Medycy długo traktowali kwestie bólu marginalnie, pozostawiając je filozofom. Ból pełni funkcję sygnału alarmowego, a nieleczony negatywnie oddziałuje na organizm chorego. Nie leczenie lub nieprawidłowe leczenie bólu wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań. Za prowadzenie działań ratowniczych z zakresu bezpieczeństwa powszechnego odpowiada Państwowa Straż Pożarna i jednostki ratownictwa medycznego. Istnieje możliwość wykonywania kwalifikowanej pierwszej pomocy przez inne podmioty. Ratownikiem może być osoba spełniająca określone przepisami prawnymi wymogi, a warunkiem udzielania KPP przez ratowników są kompetencje, w tym posiadanie aktualnej wiedzy z zakresu medycyny ratunkowej i umiejętności niesienia pierwszej pomocy. Ratownik powinien oceniać skalę bólu występującego u poszkodowanego. Brak zrozumienia istoty bólu jest powszechny u ratowników. Ratownikom współpracującym w ramach systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego nie wskazano metod dokonywania oceny bólu u poszkodowanego. Ból uznaje się za piąty parametr życiowy, po oddechu, tętnie, temperaturze ciała i ciśnieniu tętniczym. Uczestników kursów z zakresu KPP nie zapoznaje się z najprostszymi skalami pomiaru bólu. Poziom odczuwania bólu ocenia się na postawie subiektywnych informacji uzyskanych od badanego pacjenta, osoby poszkodowanej z zastosowaniem skali wzrokowo-analogowej lub numerycznej. Program kursu w zakresie KPP powinien zostać rozszerzony o nauczanie oceny bólu.
Human life and health are superior values. Government provides assistance for everyone, perceived as in a state of health emergency risk. Person who fulfills defined conditions may become a Rescuer. Pain as “unpleasant sensory and emotional experience, connected with current or potential tissue damage, or related with idea of this kind of damage“ is recognized in medicine as the most important symptom. It became an interest of doctors of all specializations. The pain means as the alarm and untreated pain may cause some negative effects on whole human organism. Relief of pain is a necessity to avoid a risk of complications which may occur due to improper treatment. (PSP) State Fire Service and emergency medical units are responsible for carrying rescue operations in the field of public safety. There is also a possibility to provide qualified first-aid service by the other units. The main condition of providing qualified first-aid (KPP) by the Rescuers is to have knowledge in emergency medicine field. A Rescuer should be able to judge the scale of victim’s pain. There is no typical scale of pain or a method which could tell how to examine it – according to KPP. Lack of understanding the essence of pain is common among rescuers. What is more, pain is considered to be the fifth life factor, after breathing, pulse, body’s temperature and blood pressure. It is judged upon subjective information obtained from the victim, using a visual analogue and numeric scale. The plan of KPP course has been established and should be expanded with pain assessment learning.
Źródło:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej; 2014, 2, 50; 133-147
0239-5223
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zatrucie tlenkiem węgla - zadania ratownika na miejscu zdarzenia
Carbon Monoxide Poisoning – Rescue Procedures
Autorzy:
Grobelska, K.
Królikowska, A.
Zielińska, E.
Nurczyńska, E.
Telak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/372900.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego
Tematy:
tlenek węgla
zatrucie
tlenoterapia
ratownik
nieprzytomny
resuscytacja krążeniowo-oddechowa
carbon monoxide
poisoning
fire
oxygen therapy
rescuer
unconscious
cardio-pulmonary resuscitation
Opis:
Cel: Wskazanie optymalnego postępowania w przypadku zatrucia tlenkiem węgla. Wprowadzenie: Co roku odnotowywanych jest wiele zdarzeń związanych z tlenkiem węgla, w wyniku których duża liczba osób zostaje poszkodowanych, a kilkadziesiąt umiera wskutek zaczadzenia. Intoksykacja tlenkiem węgla ma najczęściej charakter przypadkowy, zdarza się podczas pożarów lub wskutek nieprawidłowego działania systemów grzewczych lub systemów wentylacji. Tlenek węgla zajmuje pierwsze miejsce wśród gazów mogących stać się potencjalną przyczyną zgonu. CO to bezwonny, bezbarwny i niedrażniący gaz, szczególnie niebezpieczny, ponieważ niewyczuwalny. W przypadku zwiększonego stężenia CO w powietrzu łączy się on z hemoglobiną, mioglobiną, oksydazą cytochromową, wypierając z tych połączeń tlen. Właściwości tlenku węgla – szybkie i trwałe tworzenie karboksyhemoglobiny sprawiają, że w organizmie poszkodowanego dochodzi do ciężkiego niedotlenienia narządów, a w szczególności ośrodkowego układu krążenia i mięśnia sercowego. Utrata możliwości transportu tlenu przez krwinki czerwone powoduje niedotlenienie tkanek i narządów. W pracy, oprócz przyczyn i objawów zatruć tlenkiem węgla oraz mechanizmu jego toksyczności, zawarto schemat postępowania ratownika na miejscu zdarzenia, zwracając szczególną uwagę na znaczenie wczesnej tlenoterapii. Wyodrębniono trzy ścieżki czynności ratunkowych. Postępowanie z zatrutym przytomnym obejmuje zapewnienie dostępu świeżego powietrza, badanie BTLS i wstępne zaopatrzenie urazów zagrażających życiu. Zatruty nieprzytomny, który oddycha prawidłowo, wymaga po włączeniu tlenoterapii i zastosowaniu pozycji bocznej kontroli parametrów życiowych co 1-2 minuty. W przypadku braku oddechu u poszkodowanego nieprzytomnego ratownik podejmuje czynności resuscytacyjne według wytycznych 2010 Europejskiej Rady Resuscytacji. Nieswoistość objawów skutkuje niską rozpoznawalnością zatrucia CO, a często nakłada się na to niewłaściwe postępowanie z poszkodowanym na miejscu zdarzenia. Metody: Analiza publikacji, dokumentów i danych statystycznych, badanie opinii z wykorzystaniem techniki wywiadu przeprowadzone w sposób jawny i otwarty. Wnioski: 1. Tlenek węgla może być przyczyną groźnych zatruć. 2. Brak swoistych objawów zatrucia powoduje często błędy w diagnozie i leczeniu zatruć tlenkiem węgla. 3. Rozpoznanie zatrucia tlenkiem węgla powinno być rozważone u każdej ofiary pożaru. 4. Każdy ratownik powinien być przeszkolony w zakresie rozpoznawania i leczenia zatrucia tlenkiem węgla.
Purpose: Providing an optimal procedure for carbon monoxide poisoning. Introduction: Each year there are many cases of carbon monoxide poisoning registered in Poland. Numerous end up with the death of their victims. The intoxication with carbon monoxide is usually accidental. It occurs as a consequence of fires or due to improper operation of heating systems or ventilating ducts. Carbon monoxide is the most dangerous gas which constitutes a potential cause of deadly poisoning. Carbon monoxide is odourless, colourless, acrid and extremely dangerous, because of its imperceptibility. When the level of CO in the air increases, the gas connects with hemoglobin, myoglobin and cytochrome oxidase and displaces oxygen. Carbon monoxide properties, such as quick and permanent connection to hemoglobin cause severe hypoxia of internal organs, especially, central nervous system and heart. The lack of oxygen transport by red blood cells results in the hypoxia of organs and issues. Apart from causes and symptoms of carbon monoxide poisoning and the mechanism of its toxicity, this paper also presents an algorithm of rescue proceedings, with particular attention drawn to the importance of early oxygen therapy. Fresh air should be delivered to the conscious victim of CO poisoning, BTLS should be performed and a rescuer should also deal with life threatening injuries. Oxygen therapy, recovery position and control of life parameters should be applied in case when an unconscious victim is normally breathing. If he or she does not breathe, the rescuer should initiate life supporting procedures presented in Guidelines of European Resuscitation Council. The lack of typical symptoms of carbon monoxide poisoning often leads to a wrong diagnosis and results in inappropriate treatment of CO poisoning victims. Methods: An analysis of publications, documents and statistics, opinion research with the use of an open survey. Conclusions: 1. Carbon monoxide can be a cause of very dangerous poisoning. 2. The lack of typical symptoms may result in a wrong diagnosis and treatment of carbon monoxide poisoning. 3. Carbon monoxide poisoning should be taken into account as a potential diagnosis for every fire victim. 4. Every rescuer should be trained in diagnosing and treating carbon monoxide poisoning victim.
Źródło:
Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza; 2014, 2; 123-132
1895-8443
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zespół stopy cukrzycowej jako istotny problem terapeutyczny i ekonomiczny
Diabetic foot syndrome as an important therapeutic and economic problem
Autorzy:
Zieliński, E.
Grobelska, K.
Telak, J.
Galarowicz, O.
Kaczerska, D.
Lipińska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1360532.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Medycyny i Techniki Hiperbarycznej
Tematy:
stopa cukrzycowa
koszty leczenia
leczenie hiperbaryczne
diabetic foot
treatment costs
hyperbaric treatment
Opis:
Cukrzyca staje się globalną epidemią, bywa czasami nazywana- trądem XXI wieku. Zespół stopy cukrzycowej jest jednym z najpoważniejszych i najczęstszych problemów dotyczących tej grupy chorych. Koszty ekonomiczne, wynikające z leczenia są ogromne dla osób chorych, jak również ich rodzin i całego społeczeństwa. Amputacja, jak się okazuje, nie jest wcale dobrym rozwiązaniem. Ograniczając liczbę amputacji nie tylko wykazywane są zyski wynikające z braku konieczności przeprowadzenia protezowania, ale także nie narażamy budżetu na koszty związane z reamputacjami. HBOT oferuje wiele korzyści dla pacjentów ze stopą cukrzycową.
Diabetes is becoming a global epidemic and is sometimes called- leprosy of XXI century. Diabetic foot syndrome is one of the most serious and most common issues for this group of patients. The economic costs resulting from the treatment are enormous for patients, their families as well as the whole society. Amputation is not a good solution. Reducing the number of amputations, the necessity to carry out prosthesis does not occur as well as the budget is not burdened with the costs associated with reamputations. HBOT offers many benefits for diabetic foot patients.
Źródło:
Polish Hyperbaric Research; 2014, 3(48); 7-18
1734-7009
2084-0535
Pojawia się w:
Polish Hyperbaric Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-13 z 13

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies