Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Szymańska, J.E." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów

Dostawca treści

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 56
Tytuł:
The pork market in Poland against the background of the European Union
Rynek wieprzowiny w Polsce na tle Unii Europejskiej
Autorzy:
Szymańska, J.E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1790454.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists
Tematy:
pork
market
production
cost
herd size
efficiency
wieprzowina
rynek
produkcja
wielkość stad
efektywność
Opis:
The aim of the study was to evaluate the live pig market in Poland against the background of the EU. The analysis included the production volume, foreign trade turnover of pork, consumption level, pork purchase prices and cost production. The study used CSO storage and Eurostat data. A valuable source of information was the literature of the subject. Comparative and correlation analysis were used in the study. The analysis show that Poland is one of the most important producers of pork in the European Union. In terms of pork production Poland takes 4th place in the EU after Germany, Spain and France. In Poland, pork also has a dominant position in the structure of meat consumption. In 2017, the average consumption of this type of meat was about 40 kg per person, and was higher than the EU average. The sector of live pig production in Poland is very fragmented. In such countries as Germany or Denmark the production of live pig has greater concentration. The price of live pig in Poland is based on EU prices. They are lower than in Germany, but higher than in Denmark. National pork production is compensated by import. Since mid-2007, Poland is a net importer of pork in terms of meat. In addition, the import of live animals, especially from Germany, the Netherlands and Denmark is increasing. The economic situation on the live pig market from 2014 year was hindered by African swine fever. In order to increase competitiveness, it is necessary to concentrate production and improve its efficiency.
Celem badań była ocena rynku wieprzowiny w Polsce na tle Unii Europejskiej. W analizach uwzględniono wielkość produkcji, ceny skupu żywca wieprzowego, obroty handlu zagranicznego wieprzowiną, poziom konsumpcji, efektywność produkcyjną oraz koszty produkcji. Wykorzystano dane statystyki masowej GUS oraz Eurostat. Cennym źródłem informacji była także literatura przedmiotu. W badaniach zastosowano analizę porównawczą i analizę korelacji. Z analiz wynika, że Polska jest jednym z najważniejszych producentów wieprzowiny w UE. Pod względem produkcji żywca wieprzowego zajmuje 4. miejsce w UE, po Niemczech, Hiszpanii i Francji. W Polsce wieprzowina zajmuje także dominującą pozycję w strukturze spożycia mięsa. W 2017 roku przeciętna konsumpcja tego gatunku mięsa wyniosła około 40 kg na osobę i była wyższa od średniej w UE. Sektor produkcji wieprzowiny w Polsce jest bardzo rozdrobniony. W krajach, takich jak Niemcy, Belgia i Dania produkcję żywca wieprzowego cechuje większa koncentracja. Ceny żywca wieprzowego w Polsce są uzależnione od cen w UE i są niższe niż w Niemczech, ale wyższe niż w Danii. Krajowa produkcja wieprzowiny jest uzupełniana importem. Od połowy 2007 roku Polska jest importerem netto wieprzowiny w ekwiwalencie mięsa. Ponadto zwiększa się import żywych zwierząt, szczególnie z Niemiec, Holandii i Danii. Sytuację ekonomiczną na rynku wieprzowiny od 2014 roku utrudnia afrykański pomór świń. W celu zwiększenia konkurencyjności gospodarstw trzodowych w Polsce konieczne jest zwiększenie koncentracji produkcji oraz poprawa jej efektywności.
Źródło:
Annals of The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists; 2019, 21, 4; 504-513
2657-781X
2657-7828
Pojawia się w:
Annals of The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kanały dystrybucji żywca wieprzowego i sposoby rozliczeń producentów z zakładami mięsnymi
Distribution channels of live pigs and ways of settlement of meat processing companies
Autorzy:
Szymanska, E.J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/888057.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Opis:
Celem badań było rozpoznanie kanałów dystrybucji tuczników z gospodarstw wyspecjalizowanych w produkcji żywca wieprzowego oraz systemów rozliczeń między producentami i zakładami mięsnymi. W analizie wykorzystano informacje z literatury przedmiotu i badań własnych, które zrealizowano w 100 gospodarstw trzodowych o dużej skali produkcji. Z badań wynika, że system dystrybucji żywca wieprzowego w Polsce jest bardzo uproszczony. Producenci tuczników najczęściej sprzedają surowiec bezpośrednio do zakładów mięsnych albo pośrednikom. Ze względu na zmienną koniunkturę większość transakcji na krajowym rynku odbywa się bez umów kontraktacyjnych. Ponadto, procesy koncentracji produkcji trzody chlewnej i wymagania konsumentów w zakresie jakości żywca wieprzowego wymuszają stosowanie rozliczeń uwzględniających klasyfikację tusz.
The aim of the study was to determine the distribution channels of porkers from farms specializing in live pig production and the settlement systems between producers and meat processing companies. The analysis used information from the literature and own researchers, which were carried out in 100 pig farms with large-scale production. The analysis shows that the distribution system of pigs in Poland is greatly simplified. Producers porkers middlemen often sell pigs for slaughter directly to the meat industry. Due to fluctuating economic situation, most transactions in the domestic market is based on the supply without contracts. In addition, the processes of concentration of pig production and consumer demand for quality pig enforce the use of settlement which takes into account the classification of carcasses.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing; 2014, 11[60]
2081-3430
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konsolidacja w branży mięsnej - przyczyny i skutki
Consolidation in the meat industry - reasons and effects
Autorzy:
Szymanska, E.J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/862694.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists
Źródło:
Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu; 2018, 20, 5
1508-3535
2450-7296
Pojawia się w:
Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konkurencyjność polskiej wieprzowiny na rynku Unii Europejskiej
Competitiveness of Polish pork on the European Union market
Autorzy:
Szymanska, E.J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/863395.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists
Opis:
Celem badań była próba oceny konkurencyjności polskiej wieprzowiny na rynku Unii Europejskiej. Źródłem danych do analizy były studia literatury przedmiotu oraz dane statystyki masowej. Konkurencyjność oceniono na podstawie porównania poziomu kosztów produkcji, cen skupu żywca wieprzowego, salda handlu zagranicznego oraz wskaźników orientacji eksportowej i penetracji importowej. Z badań wynika, że po integracji Polski z UE zwiększyły się obroty handlu zagranicznego żywcem wieprzowym i wieprzowiną. Konkurencyjność polskiej wieprzowiny na rynku Unii Europejskiej obniżyła się. Wskazuje na to wysoki poziom kosztów produkcji i cen skupu oraz utrzymujące się ujemne saldo handlu zagranicznego.
The aim of the study was to evaluate the competitiveness of Polish pork on the EU market. The source of data for analysis were studying literature data and storage statistics. Competitiveness was assessed on the basis of the comparison of levels of production costs, purchase prices, the foreign trade balance and indicators of export orientation and import penetration. Research shows that after the integration of Poland to the EU the foreign trade of alive pork and pork has increased. The competitiveness of Polish pork on the European market of the EU decreased. It is indicated a high level of production costs and purchase prices and the continuing negative balance of foreign trade.
Źródło:
Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu; 2014, 16, 4
1508-3535
2450-7296
Pojawia się w:
Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Functioning of the supply chain of pork in Poland
Funkcjonowanie łańcucha dostaw wieprzowiny w Polsce
Autorzy:
Szymańska, E.J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1206854.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zaopatrzenie
distribution
Opis:
Łańcuch dostaw jest to sieć powiązanych ze sobą dostawców i odbiorców oferujących produkty lub usługi finalnym konsumentom. Celem badań było rozpoznanie elementów łańcucha dostaw wieprzowiny w obszarze zaopatrzenia, przetwórstwa oraz dystrybucji. Podstawowym źródłem informacji były dane statystyki masowej oraz wybrane firmy mięs ne notowane na liście 2000 największych przedsiębiorstw w Polsce. Łańcuch dostaw wieprzowiny w kraju charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem produkcji, przetwórstwa i dystrybucji. Duża liczba podmiotów oraz brak powiązań kapitałowych hodowców z przemysłem mięsnym nie sprzyja trwałej integracji. W celu utrzymania rentowności przedsiębiorstwa dywersyfikują swoją działalność. Podmioty o dużej skali produkcji częściej współpracują z sieciami handlowymi, natomiast w małych większą rolę odgrywają własne sieci sklepów. Liderów w branży cechuje szeroki asortyment, duża skala produkcji, specjalizacja oraz większa integracja w łańcuchu dostaw.
The supply chain is a network of suppliers and customers offering their products or services to the end consumers. The research aimed at recognizing the elements of the supply chain of pork in the area of supply, processing and distribution. The information was primarily sourced by the data storage statistics and chosen meat companies listed among the 2000 largest industries in Poland. The domestic supply chain of pork is characterized by a considerable fragmentation of production, processing and distribution. A signifi cant number of entities and the absence of capital tie-ups between the breeders and the meat industry does not foster durable integration. In order to maintain the profi tability of production, the meat establishments diversify their activities. Entities with large production volume more often cooperate with commercial networks, whereas in case of the smaller ones, these are their own distribution networks that prevail. The leaders in the industry are characterized by a wide range of goods, large-scale production, specialization and a closer integration in the supply chai.
Źródło:
Journal of Agribusiness and Rural Development; 2015, 37, 3
1899-5241
Pojawia się w:
Journal of Agribusiness and Rural Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Determinants of profitability of enterprises of meat industry in Poland
Determinanty rentowności przedsiębiorstw z branży mięsnej w Polsce
Autorzy:
Szymanska, E.J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37210.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia; 2017, 16, 3
1644-0757
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The importance of investment in the development of pig farms in Poland
Znaczenie inwestycji w środki trwałe w rozwoju gospodarstw trzodowych w Polsce
Autorzy:
Szymanska, E.J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/78952.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Opis:
Celem badań było określenie znaczenia inwestycji w rozwoju gospodarstw trzodowych w Polsce. Podstawę analiz stanowiły gospodarstwa wyspecjalizowane w produkcji żywca wieprzowego, które nieprzerwanie prowadziły rachunkowość w ramach polskiego FADN w latach 2005–2010. Badania wykazały, że w wyniku dokonanych inwestycji zwiększyła się wartość środków trwałych w gospodarstwach. Udział dopłat w finansowaniu inwestycji był mały, chociaż w kolejnych latach zwiększał się, osiągając poziom 11,4% w 2008 roku. Dzięki zrealizowanym inwestycjom było możliwe zwiększenie skali produkcji. Jednocześnie przyczyniły się one do wzrostu produktywności ziemi o 18,7% oraz pracy o 30,7%. Odmienna sytuacja wystąpiła w zakresie produktywności środków trwałych, która w kolejnych latach zmniejszała się. Może to wskazywać na przeinwestowanie gospodarstw trzodowych i brak możliwości wykorzystania zdolności produkcyjnych.
Źródło:
Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomica; 2014, 77
2081-0644
Pojawia się w:
Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potrzeby współdziałania producentów żywca wieprzowego i zakładów mięsnych na rynku trzody chlewnej w Polsce
Needs of joint action of life pigs producers and meet processing plants in the pigs market in Poland
Autorzy:
Szymanska, E.J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/863546.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists
Opis:
Celem badań było określenie potrzeb integracji na rynku trzody chlewnej i wskazanie możliwych rozwiązań organizacyjnych. W analizie wykorzystano dane IERiGŻ-PIB na temat produkcji żywca wieprzowego w kraju oraz dane GIW dotyczące przedsiębiorstw branży mięsnej. Z badań wynika, że polski rynek żywca wieprzowego cechują luźne powiązania sfery produkcji ze sferą uboju. Brak współpracy zwiększa ryzyko i koszty działalności na wszystkich poziomach łańcucha żywnościowego i ogranicza konkurencyjność międzynarodową pojedynczych gospodarstw i przedsiębiorstw oraz sektora jako całości. Większa aktywność zakładów mięsnych w organizowaniu bazy surowcowej może doprowadzić do wzmacniania integracji pionowej na rynku wieprzowiny.
The aim of the research was to identify the needs of pigs market integration and identification of possible organizational solutions. The analysis is based on IAFE-NRI data concerning on the production of live pigs and GVI data about enterprises in the meat industry. The research shows that the Polish market pigs characterized by loose connection of the pig production to the sphere of slaughter. Lack of cooperation increases the risks and costs of activities at all levels of the food chain and reduces the international competitiveness of individual farms, firms and the sector as a whole. Increased activity of meat processing plants in the organization of the raw material base, may lead to the strengthening of vertical integration in the pork market.
Źródło:
Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu; 2013, 15, 4
1508-3535
2450-7296
Pojawia się w:
Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Integracja producentów żywca wieprzowego w łańcuchu dostaw wieprzowiny
Integration of live pig producers in the supply chain of pork
Autorzy:
Szymanska, E.J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/864201.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists
Opis:
Celem badań było rozpoznanie zakresu współpracy w łańcuchach dostaw wieprzowiny w Polsce na tle wybranych krajów UE. W analizie wykorzystano studia literatury przedmiotu dane statystyki masowej oraz informacje pochodzące ze 110 gospodarstw w kraju wyspecjalizowanych w produkcji żywca wieprzowego. Z badań wynika, że w krajach o wysokim poziomie rozwoju chowu trzody chlewnej występuje silna koncentracji produkcji i przetwórstwa wieprzowiny oraz większa współpraca między uczestnikami łańcucha dostaw. W celu osiągnięcia przewagi konkurencyjnej w UE wskazany jest rozwój integracji poziomej i pionowej na rynku żywca wieprzowego w Polsce. Ich rozwój można osiągnąć poprzez stworzenie odpowiednich mechanizmów ekonomicznych.
The aim of the study was to identify the scope of cooperation in pork supply chains in Poland on the background selected EU countries. The analysis has been based on the study of selected reference books, data storage statistics and information from 110 farms in the country specializing in the production of pork. Research showed that in countries with a high level of development of pig breeding there is a strong concentration of production and processing of pork and greater cooperation between the participants in the supply chain. In order to achieve a competitive advantage in the EU there is indicated the development of horizontal and vertical integration in the live pig market in Poland. Their development can be achieved through the creation of appropriate economic mechanisms.
Źródło:
Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu; 2016, 18, 3
1508-3535
2450-7296
Pojawia się w:
Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łańcuchy dostaw na wybranych rynkach mięsa w Polsce
Supply chains on selected meat markets in Poland
Autorzy:
Szymańska, E. J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/134546.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
wieprzowina
wołowina
mięso drobiowe
łańcuch dostaw
integracja
pork
beef
poultry
supply chain
integration
Opis:
Celem badań była charakterystyka łańcuchów dostaw ma wybranych rynkach mięsa. W publikacji wykorzystano literaturę, dane Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) oraz raporty Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW). Z badań wynika, że rynki mięsa w Polsce cechuje duże rozdrobienie, co utrudnia współpracę w łańcuchach dostaw. Dotyczy to zwłaszcza producentów żywca wieprzowego oraz ubojni i przedsiębiorstw przetwórstwa mięsa. W przypadku wołowiny dodatkowym utrudnieniem jest dwukierunkowe użytkowanie zwierząt (mleczne i mięsne). Ogranicza to siłę przetargową dostawców żywych zwierząt w kontaktach z przemysłem mięsnym i paszowym oraz sieciami handlowymi. Rozwój rynków mięsa w Polsce wymaga podjęcia działań integrujących producentów żywca (integracja pozioma) oraz producentów z sektorem przetwórstwa mięsnego (integracja pionowa). Jednym z rozwiązań w tym zakresie jest wprowadzenie od 11 lutego 2017 r. przepisów, które wymuszają obowiązek nabywania produktów rolnych od rolników na podstawie pisemnej umowy handlowej.
The purpose of the study was to characterize supply chains in selected meat markets. Literature studies, data from the Central Statistical Office (GUS) and reports from the Ministry of Agriculture and Rural Development (MARD) were used in the publication. The research shows that meat markets in Poland are characterized by high fragmentation, which impedes cooperation in the supply chains. This applies in particular to producers of pigs and slaughterers and meat processing companies. In the case of beef an additional obstacle is the two-way use of animals (milk and meat). This limits the bargaining power of suppliers of live animals in contact with the meat and feed industry and the trading networks. The development of meat markets in Poland requires integrating livestock producers (horizontal integration) and producers in the meat manufacturer sector (vertical integration). One of the solutions in this regard is the introduction from February 11th 2017 of regulations that require mandatory purchase of agricultural products from farmers under a written commercial agreement.
Źródło:
Problemy Transportu i Logistyki; 2017, 39, 3; 119-128
1644-275X
2353-3005
Pojawia się w:
Problemy Transportu i Logistyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podsystemy zaopatrzenia i dystrybucji w gospodarstwach trzodowych o różnej skali produkcji
Supply and distribution subsystems on pig farms with various production scale
Autorzy:
Szymanska, E.J.
Workowska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/793824.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Źródło:
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Logistyki; 2019, 4[2]
2450-8055
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Logistyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przepływ towarów na wybranej platformie logistycznej
Flow of goods on a selected logistic platform
Autorzy:
Szymanska, E.J.
Korbin, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/793989.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Źródło:
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Logistyki; 2017, 2[2]
2450-8055
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Logistyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Heksanu izomery acykliczne nasycone, z wyjątkiem heksanu
Acyclic hexane isomers
Autorzy:
Szymańska, J.
Bruchajzer, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137260.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
izomery heksanu
2-metylopentan
3-metylopentan
2,2-dimetylobutan
2,3-dimetylobutan
działanie drażniące
wartość NDS
wartość NDSCh
hexane isomers
2-methylpentane
3-methylpentane
2,2-dimethylbutane
2,3-dimethylbutane
irritation
MAC (TWA)
MAC (STEL)
Opis:
Izomery acykliczne heksanu to cztery związki (z wyjątkiem heksanu), którymi są: 2-metylopentan, 3-metylopentan, 2,2-dimetylobutan i 2,3-dimetylobutan. Otrzymuje się je przede wszystkim w procesie frakcjonowanej destylacji ropy naftowej. Izomery heksanu są wykorzystywane jako rozpuszczalniki olejów roślinnych, gum, kauczuku i farb. Używane są także jako składniki wysokooktanowych paliw lotniczych i jako półprodukty do syntez chemicznych. Wchodzą w skład rozpuszczalnika, którym jest „komercyjny heksan”. Narażenie na izomery heksanu występuje w trakcie ich produkcji (w przemyśle rafineryjnym i petrochemicznym), w czasie wykorzystywania w syntezie organicznej (przemysł chemiczny) oraz stosowania jako rozpuszczalniki m.in. klejów (przemysł obuwniczy) i paliwa płynne (składniki lekkich benzyn). W czasie pomiarów wykonanych w 2000 r. w powietrzu środowiska pracy stwierdzono, że na związek o stężeniach większych od wartości normatywnych było w Polsce narażonych 20 osób. Izomery heksanu należą do węglowodorów, które wykazują umiarkowane działanie drażniące. Ich połknięcie powoduje nudności, wymioty, bóle brzucha i biegunki. Po zachłyśnięciu się płynną mieszaniną mogą też wystąpić niekorzystne objawy ze strony układu oddechowego. Kontakt izomerów heksanu ze skórą człowieka może powodować stany zapalne skóry. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono informacji o przewlekłych zatruciach ludzi izomerami heksanu. W piśmiennictwie nie znaleziono danych o wartościach medialnych dawek śmiertelnych (DL50) izomerów heksanu dla zwierząt laboratoryjnych. Skutkiem działania ostrego po narażeniu inhalacyjnym było podrażnienie błon śluzowych oczu (łzawienie). W podprzewlekłych i przewlekłych (do 6 miesięcy) eksperymentach inhalacyjnych nie stwierdzono neurotoksycznego działania izomerów heksanu u zwierząt po narażeniu na związek o stężeniach 1760 ÷ 5280 mg/m3. Izomery heksanu nie działają mutagennie – w dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono informacji o ich działaniu rakotwórczym, teratogennym, embriotoksycznym i wpływie na rozrodczość. Związki izomerów heksanu są słabo rozpuszczalne w wodzie, a ich retencja w płucach jest niewielka. W organizmie znajdują się głównie w tkance tłuszczowej. Ulegają szybkiemu metabolizmowi (hydroksylacja do alkoholi) i wydalaniu. Po dokładnej analizie bardzo ograniczonych danych literaturowych stwierdzono, że nie ma podstaw do zmiany obowiązującej w Polsce wartości NDS heksanu izomerów acyklicznych ustalonej na poziomie 400 mg/m3 i proponuje się jej pozostawienie. Z uwagi na działanie drażniące obserwowane po narażeniu na izomery heksanu proponuje się przyjęcie także wartość NDSCh. Zaleca się zmniejszenie obowiązującej dotychczas w Polsce wartości NDSCh wynoszącej 3200 mg/m3 do 1200 mg/m3. Proponuje się także wprowadzenie oznakowania związku literą „I” – substancja o działaniu drażniącym.
Acyclic hexane isomers, other than n-hexane include 2-methylpropane, 3-methylpropane, 2,2-dimethylbutane and 2,3-dimethylbutane. Isomers of hexane (hexans) are present in organic solvents for vegetable oils, glues, coatings and paints. They are also compounds of gasoline and are used as intermediates for chemicals. In humans, inhalation exposure to hexane isomers causes eye and mucous membrane irritation. Applied locally they cause dermatitis. Orally administered hexane isomers cause slight nausea, vomiting, stomach pain and diarrhea. The effects of chronic toxicity on human are not known. Little information is available on acute toxicity of hexane isomers in animals. Increased lacrimation is the only overt sign of toxicity. In chronic and subchronic studies of hexane isomers in animals of neurotoxic effects is not observed (in concentration 1760 ÷ 5280 mg/m3). Hexans do not display mutagenic effects. There is no evidence of reproductive toxicity, teratogenicity or carcinogenicity. Hexane isomers have low solubility in water, their respiratory absorption is also low. These compounds are rapidly metabolized (primarily by hydroxylation to alcohols) and eliminated. Experimental data suggest that there is no basis for a verification of the MAC value (400 mg/m3) for hexane isomers. According to the irritant effects of hexane isomers, the MAC-STEL of 1200 mg/m3 is recommended. The “I” (irritation substances) notation has been proposed.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2008, 3 (57); 179-195
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kwas akrylowy
Autorzy:
Szymańska, J.
Bruchajzer, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137282.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
kwas akrylowy
narażenie zawodowe
toksyczność
działanie drażniące
NDS
NDSCh
acrylic acid
occupational exposure
toxicity
irritation
MAC (TWA)
MAC-STEL
Opis:
Kwas akrylowy (kwas 2-propenowy) to tworząca gryzące dymy bezbarwna, palna, lotna ciecz o nieprzyjemnym zapachu. Wykazuje działanie żrące, bardzo łatwo polimeryzuje. Światowa produkcja kwasu akrylowego wynosi około 2,4 mln ton rocznie. Związek ten jest wykorzystywany jako półprodukt w syntezie akrylanów, polimerów poliakrylanowych. Kwas akrylowy może wchłaniać się do organizmu po narażeniu inhalacyjnym, dermalnym i po podaniu drogą dożołądkową. Nie ma w dostępnym piśmiennictwie informacji o skutkach toksycznego działania kwasu akrylowego na ludzi. W kilku przypadkach u zatrutych pracowników obserwowano oparzenia skóry i silne działanie drażniące związku na układ oddechowy. Narażenie zawodowe ludzi na kwas akrylowy jest możliwe w czasie jego produkcji i wykorzystywania, głównie w przemyśle chemicznym. W polskim przemyśle nie stwierdzono w 2010 r. narażenia pracowników na stężenia kwasu akrylowego przekraczające obowiązujące wartości dopuszczalne, czyli wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) równą 20 mg/m3 oraz wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) równą 50 mg/m3. Kwas akrylowy jest klasyfikowany jako związek o małej lub umiarkowanej toksyczności ostrej. U szczurów narażanych inhalacyjnie na kwas akrylowy o stężeniu 75 mg/m3 przez 13 tygodni nie obserwowano zmian związanych z toksycznym działaniem związku (wartość NOAEL). Wraz ze wzrostem stężenia do 225 mg/m3 u zwierząt stwierdzono niekorzystne skutki działania kwasu na górne drogi oddechowe wynikające z jego drażniącego działania. Działanie genotoksyczne kwasu akrylowego w badaniach w warunkach in vitro obserwowano w komórkach limfatycznych myszy oraz jajnika chomika chińskiego. Doświadczenia przeprowadzone w warunkach in vivo wykazały brak działania genotoksycznego kwasu. W ACGIH zaliczono kwas akrylowy do grupy A4, a w IARC do grupy 3., czyli do związków, które nie są klasyfikowane jako rakotwórcze dla ludzi. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono informacji ani o mechanizmie toksycznego działania kwasu akrylowego, ani o toksycznym działaniu tego związku w połączeniu z innymi substancjami. Podstawą do wyznaczenia wartości NDS były wyniki 13-tygodniowego inhalacyjnego doświadczenia na szczurach, u których nie obserwowano skutków toksycznych po narażeniu na kwas akrylowy o stężeniu 75 mg/m3 (wartość NOAEL). Po przyjęciu odpowiednich wartości współczynników niepewności zaproponowano zmniejszenie obowiązującej w Polsce wartości NDS z 20 do 10 mg/m3, a wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) z 50 do 29,5 mg/m3. Zaproponowano również pozostawienie oznakowania związku literami „Sk” – substancja wchłania się przez skórę i „C” – substancja żrąca.
Acrylic acid (2-propenoic acid) is a colorless, flammable, volatile liquid with an unpleasant odor, which forms obnoxious fumes. It has a corrosive effect and is very easy to polymerize. World production of acrylic acid is around 2.4 million tonnes per year. This compound is used as an intermediate in the synthesis of acrylates, acrylic polymer. Acrylic acid can be absorbed by inhalation, and through dermal and intragastric routes. There is no information in the available literature on the toxic effects of acrylic acid to humans. In some cases, there were skin burns and severe irritation to the respiratory system in poisoned employees. Occupational exposure of humans to acrylic acid is possible during its production and use, especially in the chemical industry. In the Polish industry , workers' exposure to acrylic acid concentration in excess of the admissible limit value, or the value of the threshold limit value-time weighted average (TLVTWA) of 20 mg/m3 and the short term exposure limit (STEL) of 50 mg/m3 was not detected in 2010. Acrylic acid is classified as a compound with low or moderate acute toxicity. In rats exposed to acrylic acid by inhalation at a concentration of 75 mg/m3 for 13 weeks, there were no changes related to the toxicity of the compound (NOAEL). With an increase in the concentration of acrylic acid up to 225 mg/m3, it showed adverse effects to the upper airways due to irritant action. Genotoxicity of acrylic acid in vitro studies was observed in mouse lymphoid cells and Chinese hamster ovary. Experiments performed in vivo showed no genotoxic activity of acrylic acid. ACGIH included acrylic acid in the A4 group and IARC in group 3, compounds not classified as carcinogenic to humans. In the literature, no information has been found on the mechanism of toxicity or toxic effects of acrylic acid with other compounds. The results of 13-week inhalation experiments in rats, in which no toxic effects were observed after exposure to acrylic acid at the concentration of 75 mg/m3 (NOAEL) were the basis for determining the value of the TWA. Following the adoption of appropriate uncertainty factors, we proposed reduction in force in Poland of the MAC (TWA) value of 20 to 10 mg/m3, and the short term exposure limit (STEL) of 50 to 29.5 mg/m3. We also proposed to leave (not to change) the marking with the letters "Sc" - the substance is absorbed through the skin and "C" – corrosive
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2012, 4 (74); 69-97
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eter oktabromodifenylowy – mieszanina izomerów 2,2’,3,3’,4,4’,5’,6-, 2,2’,3,3’,4,4’,6,6’- i 2,2’,3,4,4’,5,5’,6- – frakcja wdychalna
Autorzy:
Szymańska, J.
Bruchajzer, E
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137393.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
eter oktabromodifenylowy
narażenie zawodowe
toksyczność
tarczyca
NDS
octabromodiphenyl ether
occupational exposure
toxicity
thyroid
MAC
Opis:
Eter oktabromodifenylowy (OktaBDE) jest białym ciałem stałym otrzymywanym przez bromowanie eteru difenylowego. Najczęstszą postacią w jakiej występował eter oktabromodifenylowy były mieszanki techniczne (handlowe). Składały się one ze związków o różnym stopniu ubromowania. Eter oktabromodifenylowy jest substancją zmniejszającą palność, najczęściej stosowaną w połączeniu z tritlenkiem antymonu przy produkcji takich syntetycznych polimerów, jak: ABS, HIPS i PBT, wykorzystywanych w przemyśle: samochodowym, elektrycznym i elektronicznym. Ze względu na swoje właściwości fizykochemiczne (m.in. słabą rozpuszczalność w wodzie, stabilność termiczną i chemiczną) oraz zdolność do kumulacji, eter oktabromodifenylowy zaliczono do trwałych zanieczyszczeń organicznych (persistent organic pollutants, POPs). W 2004 r. wprowadzono zakaz produkcji 6 i stosowania eteru oktabromodifenylowego. Eter oktabromodifenylowy może dostawać się do środowiska w wyniku: użytkowania, składowania odpadów oraz recyklingu urządzeń zawierających ten związek. Stężenia eteru oktabromodifenylowego w powietrzu hali, w której demontowano sprzęt komputerowy dochodziły do 6600 pg/m3 (gdy stężenia wszystkich polibromowanych difenyloeterów wynosiły 170 000 pg/m3). W dostępnym piśmiennictwie nie ma informacji o zatruciach eterami oktabromodifenylowymi ludzi. Eter oktabromodifenylowy w doświadczeniach na zwierzętach wykazywał małą toksyczność. Średnie dawki śmiertelne (DL50) dla szczurów po podaniu dożołądkowym przekraczały 5000 mg/kg masy ciała. Związek nie działał także drażniąco na skórę i oczy oraz nie powodował uczuleń. Zarówno w doświadczeniach krótkoterminowych, jak i po podawaniu wielokrotnym eteru oktabromodifenylowego u zwierząt obserwowano podobne skutki toksyczne. Najbardziej istotne znaczenie w toksycznym działaniu eteru oktabromodifenylowego mają zmiany czynnościowe w wątrobie i tarczycy, a po narażeniu inhalacyjnym także zmiany w układzie oddechowym. W badaniach krótkoterminowych (po 4 ÷ 14 dniach podawania dożołądkowego) pierwsze objawy toksyczności (zwiększenie względnej masy wątroby, wzrost aktywności PROD w wątrobie) stwierdzono po 4 dniach podawania dawki 10 mg/kg/dzień eteru oktabromodifenylowego. Po większych dawkach (30 ÷ 100 mg/kg/dzień) skutki te się nasilały, a ponadto dochodziło do zaburzeń funkcjonowania tarczycy (obniżenie poziomów T3 i T4 w surowicy). Po 14-dniowym podawaniu dawki 80 mg/kg/dzień związku zaobserwowano znaczne przyspieszenie metabolizmu wątrobowego. Po wielokrotnym (28- i 90-dniowym) dożołądkowym narażeniu szczurów na dawki wynoszące około 7 ÷ 8 mg/kg/dzień eteru oktabromodifenylowego obserwowano pierwsze obawy toksyczne, jakimi było zwiększenie względnej masy wątroby i zmiany histopatologiczne w wątrobie. Pierwsze niekorzystne objawy działania związku zanotowano po dawkach około 70 ÷ 80 mg/kg/dzień, gdy po 28 dniach stwierdzono umiarkowaną hiperplazję tarczycy, a po 90 dniach – zwiększenie masy tarczycy i zaburzenia jej funkcji (obniżenie poziomu T4 w surowicy). Po większych dawkach eteru oktabromodifenylowego (około 700 ÷ 1000 mg/kg/dzień) skutki te się nasilały. Po podprzewlekłym (90-dniowym) inhalacyjnym narażeniu szczurów na eter oktabromodifenylowy o stężeniu 1,1 mg/m3 nie zanotowano toksyczności układowej, obserwowano jedynie nieznaczne powiększenie komórek kubkowych w błonie śluzowej nosa (toksyczność miejscowa). Po narażeniu na związek o stężeniu 16 mg/m3 stwierdzono ponadto: zmiany zapalne w płucach, rozrost hepatocytów i zaburzenia funkcjonowania tarczycy (zwiększenie poziomu TSH i zmniejszenie stężenia T4 w surowicy). Po narażeniu na związek o stężenie 202 mg/m3 objawy te się nasiliły, a dodatkowo zaobserwowano zaburzenia rozrodczości (brak ciałka żółtego u 30% samic i brak prawidłowych komórek w kanalikach nasiennych samców lub obecność w kanalikach nasiennych komórek nieprawidłowych). Eter oktabromodifenylowy nie wykazywał działania mutagennego i genotoksycznego. U zwierząt laboratoryjnych wpływał niekorzystnie na rozwój płodów, powodując m.in.: zwiększenie liczby przypadków resorpcji późnych, zmniejszenie masy urodzeniowej płodów, zmiany kostnienia oraz zaburzenia rozwojowe kości kończyn, żeber i mostka. Eter oktabromodifenylowy nie jest klasyfikowany jako kancerogen dla ludzi, a w Environmental Protection Agency (EPA) zaliczono go do klasy D. Mechanizm toksycznego działania polibromowanych difenyloeterów (PBDEs), w tym również eteru oktabromodifenylowego, jest związany z indukcją enzymów mikrosomalnych w wątrobie, co może prowadzić do zmian w metabolizmie ksenobiotyków. Indukcja enzymów mikrosomalnych, głównie CYP 1A1 i CYP 1A2 (EROD) oraz CYP 2B (PROD), wskazuje na wiązania z receptorem Ah i CAR. Zmiany metabolizmu mogą mieć wpływ na homeostazę hormonów tarczycy, powodując tym samym zaburzenia rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, głównie u młodych osobników. Dotychczas nie ustalano na świecie wartości normatywów dla eteru oktabromodifenylowego w środowisku pracy. Istnieje jedynie propozycja SCOEL (2010), by wartość OEL wynosiła 0,2 mg/m3. Podstawą do proponowanej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) są dane w piśmiennictwie dotyczące toksyczności po 90-dniowym narażeniu inhalacyjnym szczurów. Za podstawę do wyliczenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) proponujemy przyjąć wartość NOAEL dla toksyczności układowej równą 1,1 mg/m3. Po określeniu współczynników niepewności proponujemy przyjąć stężenie 0,1 mg/m3 za wartość NDS eteru oktabromodifenylowego. Nie ma podstaw do wyznaczenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) eteru oktabromodifenylowego. Proponujemy także wprowadzenie oznakowania eteru oktabromodifenylowego literami „Ft” oznaczającymi substancje fetotoksyczne.
Octabromodiphenyl ether (octaBDE) is a white solid obtained by bromination of diphenyl ether. The most common form in which octabromodiphenyl ethers occurred were the technical (commercial) mixtures. These consisted of compounds of varying degrees of bromination. Octabromodiphenyl ether was used as a flame retardant, often in combination with antimony trioxide. OctaBDE was used in the production of synthetic polymers such as ABS, HIPS and PBT, which were used in the automotive, electrical and electronic equipment industries. Octabromodiphenyl ether, due to its physicochemical properties (such as a weak water solubility, thermal and chemical stability) and the ability to accumulate is a POP (persistent organic pollutant). The ban on the production and use of octaBDE was introduced in 2004. Octabromodiphenyl ether has been found in the environment as a result of using and recycling equipment containing this compound. Concentrations of 6600 pg/m3 in the air were detected in a hall where hardware was dismantled (concentrations of the sum of polybrominated diphenyl ethers were 170 000 pg/m3). So far, there have been no cases of people being poisoned. Octabromodiphenyl ether in experiments on animals showed low acute toxicity. The mean lethal dose (LD50) for rats after oral administration was 5000 mg/kg body weight. This compound did not irritate the skin or eyes, and did not cause sensitization. The toxic effects observed after short-term experiments and repeated administration of octaBDE to animals were similar. The most important role in the toxic effects of octabromodiphenyl ether are functional changes in the liver and thyroid, and after inhalation exposure - changes in the respiratory tract. In short-term exposure (4-14 days of intragastric administration), the first symptoms of the toxicity (increase in relative liver weight, induction of PROD activity in the liver) were observed after 4-day exposure to octaBDE at 10 mg/kg/day. After higher doses (30 to 100 mg/kg/day) these effects are intensified. In addition, there were signs of the disturbance of thyroid function (decrease in the levels of T3 and T4 in the serum). A significant acceleration of hepatic metabolism was noted after 14-day administration of octaBDE at 80 mg/kg/day. After repeated (28- and 90-day) intragastric exposure of rats to doses of 7–8 mg/kg/day the first symptoms of toxicity (increase in relative liver weight and histopathological changes in the liver) were observed. The 28 doses of 70-80 mg/kg/day caused a moderate hyperplasia of the thyroid, and after 90 days an increase in thyroid weight and its impaired function (reduction T4 levels in the serum). After higher doses of octabromodiphenyl ether (about 700 – 1000 mg/kg/day) the effects were intensified. After subchronic (90 days) inhalation exposure of rats to octaBDE at the concentration of 1.1 mg/m3, no systemic toxicity was observed, only a slight increase in goblet cells in nasal mucosa (topical toxicity). Due to exposure to the compound at the concentration of 16 mg/m3, inflammation in the lungs, hyperplasia of hepatocytes and thyroid dysfunction (increase in TSH levels and decrease in T4 levels in the serum) were found. These symptoms were intensified after exposure to the compound at the concentration of 202 mg/m3; additionally, reproduction disorders were observed (absence of the corpus luteum in 30% of females and no normal cells in the seminiferous tubules or the presence of abnormal cells in the seminiferous tubules in the male). Octabromodiphenyl ether was not mutagenic and genotoxic. In laboratory animals, adverse effects on fetal development were observed; causing, among other things, higher incidence of late resorptions, decreased fetal birth weight, changes in ossification and developmental disorders of limb bones, ribs and sternum. Octabromodiphenyl ether is not classified as a carcinogen for humans, and the Environmental Protection Agency (EPA) classified it in Class D. The mechanism of toxicity of polybrominated diphenyl ethers (PBDEs), including octabromodiphenyl ether, is associated with induction of hepatic microsomal enzymes, which may lead to changes in the metabolism of xenobiotics. Induction of microsomal enzymes, especially CYP 1A1 and CYP 1A2 (EROD) and CYP 2B (PROD), points to the Ah receptor binding and CAR. Changes in metabolism can affect thyroid hormone homeostasis, causing abnormal development of the central nervous system, mainly in young persons. There is only a SCOEL proposal (2010) that the value was 0.2 mg/m3 OEL. The basis for the proposed value of the maximum admissible concentration (MAC) are literature data on the toxicity of 90-day inhalation exposure of rats. To calculate the MAC, we propose the NOAEL for systemic toxicity equal to 1.1 mg/m3. After determining the coefficients of uncertainty, adaption of the concentration of 0.1 mg/m3 for the MAC TWA value for octabromodiphenyl ether has been proposed. No MAC-STEL (NDSCh) values have been established. A "Ft" (fetotoxic substances) notation was recommended.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2012, 3 (73); 5-35
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 56

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies