Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Szultka, Zygmunt" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 16
Tytuł:
Spostrzeżenia nad procesem reformacji w Słupsku
Remarks Concerning the Process of the Reformation in Słupsk
Autorzy:
Szultka, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1075536.pdf
Data publikacji:
2018-06-30
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
Lutheranism in Pomerania
the first preachers in Słupsk
the Pomeranian duke
monasteries in Słupsk
the religious tumult in Słupsk in 1524
Opis:
The author makes an attempt to interpret the Reformation events in Słupsk. The scholars reconstructed the religious changes from the end of 1524 to the end of the 1530s in Słupsk in a similar way, but they differed in the interpretation of those events. The author of the article found the source which hitherto had not been exploited. It comes from the resources stored in the Archive of Szczecin’s Dukes in Szczecin. The author maintains that it was in 1521 that the Reformation ideas appeared in Słupsk. Their initiator was the monk from Białobok – Christian Ketelhut. Next, the article addresses the activity of the first advocates and opponents of the Reformation in Słupsk. In the years 1524–1525 social unrest took place. The organizer of the religious tumult was Johannes Amandus, who had arrived from Konigsberg. The significance of his activity arises a great deal of debate. The author underlines the fact that Amandus talked with the old city council about the introduction of the new religion – not with the new Civil Committee. There is no evidence that the Civil Committee was active in this field. Participants of the tumult of the end of December 1524 committed iconoclasm in Our Lady’s Church and burnt down the Dominican church. It was not until the Pomeranian duke’s intervention and his regulations introduced in mid-1525 that the situation in the city stabilized. The Civil Committee was dissolved; the authority returned to the old city council, and the duke ordered that one preacher be chosen. The act of 25 November 1525 allowed to establish the Lutheran commune formally. Its parson became a Jacob Hogense. The article presents the process of the gradual taking over of various church institutions by the Evangelicals. It was a quite prolonged process. Catholic religious life functioned in Słupsk without major disturbances until 1537, and it is hard to talk about the extinction of the Catholicism in Słupsk after 1525. In the city there dominated two denominations. In 1539 the canon Natzmer was made to leave the parsonage of Słupsk. From 1535 it was the convent of the Norbertines in Słupsk that constituted the spiritual and material support for Catholic clergymen in Słupsk.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2018, 83, 2; 7-45
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elementarne szkoły wiejskie finansowane z funduszu szkolnego na Pomorzu pruskim latach 1777-1807
Elementary Rural Schools Financed by the Educational Fund in Prussian Pomerania in the Years 1777–180
Autorzy:
Szultka, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591057.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Prussian Pomerania in the 18th century
rural educational system
schools of grace
Pomorze pruskie w XVIII wieku
szkolnictwo wiejskie
szkoły łaski
Opis:
Artykuł jest próbą ukazania celów, wdrażania i skutków systemu szkół łaski finansowanych przez państwo z funduszu szkolnego na Pomorzu pruskim w latach 1777–1807, czyli od jego ustanowienia do zaniku w warunkach okupacji Pomorza przez Francję. Chociaż ogólne cele i zasady reformy szkół wiejskich objętych tym systemem na Pomorzu były podobne jak w Marchii Elektorskiej i w Prusach Zachodnich oraz wynikały z fryderycjańskiej koncepcji monarchii absolutnej i jej podziału stanowego, to jednak w miarę upływu czasu i jego wdrażania w życie, zróżnicowanie systematycznie się pogłębiało. Melioracyjny fundusz szkolny prawie w całości pochodził ze środków szlacheckich, zaś w około 70% korzystały z niego szkoły w domenach (w pierwszym rzędzie wsie założone w ramach kolonizacji fryderycjańskiej), natomiast szlacheckie w około 20%. W dodatku beneficjentami ostatnich środków była wyłącznie szlachta związana z wyższym korpusem oficerskim i aparatem biurokratycznym, która nie zawsze spełniała warunki uzyskania środków z funduszu. Jak krytycznie by nie oceniać system szkół łaski, stanowiących zaledwie 6% szkół wiejskich Pomorza pruskiego, nie ulega wątpliwości, że tylko w jego nadodrzańskim pasie, szkoły te były na przełomie XVIII–XIX wieku rzeczywiście wzorowymi placówkami oświatowymi, w całości opłacanymi przez państwo, z kwalifikowanymi nauczycielami, realizującymi oświeceniowy program nauczania przy pomocy oświeceniowych metod nauczania i podręczników.
In his article the author attempts to indicate the aims and effects of the system of schools of grace financed by the State through the educational fund in Pomerania in the years 1777–1807, i.e. from the moment the fund was set up to its demise under the French occupation of Pomerania. Although the general aims and the rules of the reforms of the rural schools in Pomerania were similar to the ones in the Electoral March and West Prussia, and although they arose from the same concept of Frederickian absolute monarchy and its division into estates, the difference between the two systems were increasing with time. Almost the whole of the school improvement fund came from the gentry, 70% of it was consumed by the schools in domains (first of all the villages founded within the framework of the Frederickian colonisation) and only 20% – by the gentry; in addition, the beneficiaries from the gentry were in their majority the nobility connected with the corps of higher officers and the bureaucratic apparatus that did not always comply with the requirements to get assistance from the fund. However critically the system of schools of grace were assessed, and they constituted only 6% of the all the schools of Prussian Pomerania, there is no doubt that at the turn of 18th and 19th centuries only in the regions along the Oder the schools in question were model educational institutions with qualified teachers, in its entirety financed by the State, and they implemented an Enlightenment educational programme with Enlightenment teaching methods and textbooks.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2018, 1; 35-78
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elementarne szkoły wielskie z polskim/kaszubskim językiem nauczania w synodzie słupskim od reformacji do wojny siedmioletniej
Rural Elementary Schools with Polish/Kashubian as the languages of instruction in Słupsk Synod from the Reformation to Seven Years’ War.
Autorzy:
Szultka, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591141.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
education in the Słupsk Synod
Polish/Kashubian language
16th–18th century
szkolnictwo wiejskie synodu słupskiego
język polski/kaszubski
XVI– XVIII wiek
Opis:
Artykuł jest próbą syntetycznego przedstawienia zarysu szkół wiejskich z polskim językiem nauczania na kaszubskim obszarze językowym synodu słupskiego na tle uwarunkowań i głównych linii rozwoju wiejskiego szkolnictwa elementarnego z niemieckim językiem nauczania na Pomorzu Zachodnim od reformacji do wojny siedmioletniej. Szkolnictwo elementarne kaszubskiej mniejszości etniczno-językowej charakteryzowało się wieloma specyficznymi cechami, wśród których najważniejszą był język nauczania. Zwrócono również uwagę na zrodzone z pietyzmu próby ożywienia umysłowego, w tym szkolnictwa elementarnego, w pierwszej połowie XVIII wieku.
This article is an attempt of a synthetic outline of the rural schools with Polish as the language of instruction in the Kashubian language area of the Słupsk Synod in the context of the conditions and main directions of the development of rural elementary education with German as the language of instruction in West Pomerania in the period from the Reformation to the Seven Years’ War. The elementary education of the Kashubian ethnic and linguistic minority was defined by many specific traits, among which the most significant one was the language of instruction. In addition, the paper touches on the pietism-inspired attempts at an intellectual revival, which included elementary education, in the first half of the 18th century.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2017, 3; 57-67
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Handel morski i porty Brandenburgii-Prus w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku
Maritime Trade and Ports of Brandenburg-Prussia in the Second Half of the 17th Century and the 18th Century
Autorzy:
Szultka, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1601970.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
the mercantile policy in Brandenburg and Prussia
maritime trade in the State of Brandenburg and Prussia
seaports
polityka merkantylna w Brandenburgii-Prusach
handel morski w państwie brandenbursko-pruskim
porty morskie
Opis:
W latach 1648–1653 Hohenzollernowie brandenburscy osiągnęli wielowiekowy cel swej polityki zagranicznej – uzyskali bezpośredni dostęp do morza, ale korzyści handlowe z tego płynące, bez ujścia Odry i Szczecina, były symboliczne. Kontynuowali więc walkę aż do całkowitego opanowania ujścia Odry i Szczecina w 1720 r. Stworzyło to zupełnie nowe możliwości rozwoju handlu morskiego. Selektywny merkantylizm, jego specyficzne pruskie zabarwienie, miał łagodzić rozczłonkowanie państwa, stanowiącego faktycznie trzy organizmy gospodarcze. Priorytety pierwszego sektora gospodarczego i handlu wewnętrznego powodowały, że w tym historycznym momencie Prusy nie były zdolne włączyć się w nurt bałtyckiego handlu morskiego z uwagi na słabość kapitałową kupiectwa i niekonkurencyjność pruskich wyrobów rzemieślniczo-manufakturowych, zbywanych z tego powodu na wschodzie. Do 1740 r. Prusy posiadały ujemny bilans handlu zagranicznego, z eksportem, w którym dominowały nieprzetworzone produkty rolno-leśne. Kupiectwo pruskich ośrodków portowych ograniczało się do pośrednictwa między europejskimi armatorami a zapleczem portowym, poza którym pozostawał Śląsk, ponieważ problemy handlu odrzańskiego były wówczas dalekie od konkurencyjnego względem Łaby rozwiązania. Armia i finanse pozostawały priorytetami politycznymi Fryderyka II – jak za czasów jego ojca. Cele gospodarcze realizował on jednak, wykorzystując szerszy wachlarz metod i środków. Dodatni bilans handlu zagranicznego, w którym wymiana morska odgrywała nieporównywalnie większą niż dotąd rolę, uczynił on naczelną zasadą swojej polityki handlowej, aktualnej aż do 1806 r., chociaż po 1786 r. realizowanej z mniejszą konsekwencją. Z tej doktryny wypływała doktryna handlowego szkodzenia sąsiadom na wszystkie możliwe sposoby, co doprowadziło do handlowo-celnych wojen z Saksonią, Austrią i Polską. Z tą ostatnią, zwłaszcza po 1772 r., kiedy to Fryderyk II uczynił z Rzeczpospolitej kolonialny rynek zbytu. Osiągnięciu dodatniego bilansu handlowego służyły: protekcjonizm, zamorski handel kolonialny, wzrastający udział portów pruskich w handlu bałtyckim i europejskim. Łącznie sprawiło to, że pod koniec panowania Fryderyka II nadwyżka w handlu zagranicznym Prus wynosiła 5 mln talarów. W wymianie coraz większy udział miał handel morski. Na przełomie wieków XVIII i XIX największymi pruskimi portami były: Gdański i Szczecin, a następnie Królewiec, któremu ustępowały Elbląg i Kłajpeda.
In the years 1648–1653 the Brandenburg Hohenzollerns achieved the long-desired goal of their foreign policy: they got a direct access to the sea, but commercial benefits were rather scarce without the Oder estuary and Szczecin (Stettin). So they fought on until they managed to conquer the whole of the missing territory in 1720. It created completely new possibilities for the development of maritime trade. A selective mercantilism, with its specific Prussian tinge, was to assuage the fact that the country was divided into three economic parts. The priorities of the first economic sector and the home trade were the reasons why in that historic moment Prussia was not able to join the mainstream of the Baltic maritime trade because of the weakness in capital of the merchants and the poor quality of the Prussian craft and manufactured goods, which were sold only in the East. Until 1740 Prussia had a negative balance in its foreign trade, and in its exports there was mainly agricultural and forest produce. The merchants from the Prussian ports limited themselves to the agency between European shipowners and their own ports’ surroundings, excluding Silesia as the Oder trade was not competitive at all compared to the Elbe region. The army and the finance were the political priorities for Frederick II (1744–1797), as it had been for his father. Yet, he achieved his economic objectives thorough a variety of methods and means. He wanted to reach a positive balance in foreign trade, in which maritime exchange played a role that was much more important than before, and which became the main priority of his economic policy, at least up to 1806, although after 1786 that policy was being implemented with less and less determination. A logical consequence of such a policy was a doctrine according to which it was advisable to harm your neighbour as much as possible, which led to trade and customs wars against Saxony, Austria and Poland. The conflict with Poland was especially acute, which after 1772 Frederick changed into a colonial receiving market. In order to achieve a positive trade balance Prussia used protectionism, oversea colonial trade, and an increasing participation of the Prussian ports in the Baltic and European trade. Altogether, it caused that at the end of Frederick II’s reign the surplus of Prussia’s foreign trade reached the level of 5 million talers. In the exchange the maritime trade had a more and more weight. At the turn of the 18th and 19th centuries the biggest Prussian ports were: Gdańsk (Danzig) and Szczecin (Stettin), and – to a lesser degree – Królewiec, Elbląg and Kłajpeda.
Źródło:
Studia Maritima; 2015, 28; 185-227
0137-3587
2353-303X
Pojawia się w:
Studia Maritima
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inne spojrzenie na luterańskie duchowieństwo Pomorza Zachodniego w drugiej połowie XVI i na początku XVII wieku (na marginesie pracy Macieja Ptaszyńskiego Narodziny zawodu…)
Autorzy:
Szultka, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/602752.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2011, 55
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proces przebudowy stosunków kościelnych na kaszubskim obszarze językowym Księstwa Szczecińskiego w XV wieku
The Process of Transformation of Ecclesiastical Relations in the Kashubian Language Area of the Szczecin/Stettin Duchy in the 16th Century
Autorzy:
Szultka, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591041.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
West Pomerania
Reformation
Kashubian language and culture
Pomorze Zachodnie
reformacja
kaszubszczyzna
Opis:
Artykuł jest próbą wykazania zróżnicowanej dynamiki rozwoju terytorialnego reformacji w Księstwie Szczecińskim od jej narodzin do przełomu XVI–XVII wieku. Teza o wolniejszym tempie przebudowy stosunków kościelnych oraz wyznaniowych na wschód od Góry Chełmskiej nie jest nowa, novum stanowi natomiast ukazanie skali opóźnienia, jego genezy i uwarunkowań, wśród których ważne były odmienności etniczno-językowe, społeczno-ekonomiczne oraz stosunek władzy książęcej i nowego Kościoła do ewangelickiej ludności kaszubskiej, w praktyce prowadzący do jej dyskryminacji.
The paper is an attempt to demonstrate the diversified dynamics of territorial development of the Reformation in the Szczecin Duchy (German: das Herzogtum Pommern-Stettin) from its beginning to the turn of the 16th and 17th centuries. The thesis of a slower pace of the transformation of the ecclesiastical and religious relations east of Góra Chełmska (German: Gollenberg) is not new; the novelty consists in demonstrating the scale of the delay, its genesis and conditions, among which the things that should be emphasised are the ethnic and language differences on the one hand and on the other the socio-economic differences, and the attitude of the Ducal authorities and the new Church towards evangelisation of the Kashubian population, which in practice was reduced to its discrimination.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2018, 4; 225-258
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proces translokacji miasta Łeby
The Process of the Translocation of Łeba
Autorzy:
Szultka, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591199.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
the history of Pomerania
Łeba
the modern history
historia Pomorza
historia nowożytna
Opis:
The translocation of the town of Łeba was a many-year process, which started – more or less – in 1560 and ended between 1600 and 1610 with a clear turning point in 1590. It was caused not by a one-time cataclysm (destructive sea waves and sand gales), but centuries-old operating of those natural factors unfavourable for human beings and subjective factors shaped by the ambitions of the Wejher family, who – as their affluence and political importance were increasing – aspired first to subdue Łeba economically and legally,and next to transform it from a ducal Lübeck law town into a private town owned by one family. The idea was conceived by Mikołaj Wejher at the beginning of the 16th century, and was continued by his sons Franciszek and, especially, Ernest; the latter acted in manyspheres unnecessarily violently, sometimes infringing the Szczecin Dukes’ rights.
Translokacja miasta Łeby była kilkudziesięcioletnim procesem, trwającym od około 1560 do około 1600/10 roku, z wyraźną podcezurą roku 1590. Jej przyczyną nie był jednorazowy kataklizm – niszczące działanie fal morskich połączone z wichrami piaskowymi, ale wielowiekowe działanie tych niekorzystnych dla człowieka obiektywnych warunków przyrodniczych oraz czynniki subiektywne, kształtowane przez ambicje i działanie rodu Wejherów, dążącego – w miarę wzrostu zamożności i roli politycznej – najpierw do podporządkowania sobie Łeby pod względem gospodarczym i prawnym, a następnie jej przekształcenia z miasta książęcego na prawie lubeckim w prywatne miasto rodowe. Ideę tę zaszczepił Mikołaj Wejher na początku XVI wieku, zaś kontynuowali jego synowie: Franciszek, a zwłaszcza Ernest, ten ostatni na wielu płaszczyznach i nazbyt gwałtownie, nawet z naruszeniem praw książąt szczecińskich.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2016, 2; 27-40
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Drugie posłowie historyka do "Resztek Słowian na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego" Aleksandra Hilferdinga
Autorzy:
Szultka, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678809.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Kashubia
Pomerania
Hilferding / Ceynowa
Opis:
A historian's second afterword to Resztki Słowian na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego by Alexander HilferdingThe purpose of the Second Afterword is to emphasise that current interpretations of Resztki Słowian by linguists are exceptionally uncritical and, consequently, one-sided. I do not find Alexander Hilferding's account useless, but I believe that, as any other subjective report, it requires a critical approach. It should be emphasized that it was prepared in a very short time, and its Russian author cannot be considered a reliable researcher. Therefore, its scientific usefulness is limited. It has already been argued that the book was written with the help of Florian Ceynowa; however, I intend to prove a new proposition. In my opinion, the aforementioned assistance was much more significant than has been assumed by recent linguistic research, a fact Hilferding did not always properly point out. Moreover, the actual scope of help on the part of Ceynowa in relation to the Kashubian language of the eastern part of Koszalin district was far greater than it has been acknowledged by linguists, who fail to take into account the fact that Ceynowa had been studying it since the early 1840s, and in 1845 he conducted his own independent linguistic research in Słupsk county. Drugie posłowie historyka do Resztek Słowian na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego Aleksandra HilferdingaNiniejsze Drugie posłowie stawia sobie za cel wykazanie, że interpretacje Resztek Słowian podejmowane obecnie przez językoznawców charakteryzują się wyjątkową bezkrytycznością, a co za tym idzie – jednostronnością. Nie uznaję dzieła Aleksandra Hilferdinga za bezużyteczne, twierdzę jednak, że - jak do każdej subiektywnej relacji - należy do niego podchodzić krytycznie. Nie wolno zapominać, że praca postawała szybko, a jej rosyjskiego autora nie można uznać za wzbudzającego zaufanie badacza. Naukowa przydatność Resztek jest zatem ograniczona. Pisano już o tym, że dzieło powstało z pomocą Floriana Ceynowy; tu próbuję jednak dowieść nowego twierdzenia. Uważam, że owa pomoc odegrała rolę o wiele ważniejszą, niż zakłada się we współczesnej literaturze językoznawczej i niż gotów był przyznać sam Hilferding. Znacznie większy, aniżeli zakładają językoznawcy, był też rzeczywisty wkład Ceynowy, jeśli chodzi o opisanie języka wschodniej części Koszalińskiego, który zgłębiał on od początku lat 40. XIX wieku, obok samodzielnych badań językoznawczych podjętych przezeń w roku 1845 w powiecie słupskim.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2015, 50
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 16

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies