- Tytuł:
-
Z korespondencji Emila Młynarskiego. Listy z lat 1905–1906 ze zbiorów Muzeum Teatralnego w Warszawie
From Emil Młynarski’s correspondence. His letters of 1905–1906 in the collection of the Theatre Museum in Warsaw - Autorzy:
- Szczepańska-Lange, Elżbieta
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/28408595.pdf
- Data publikacji:
- 2019
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
- Tematy:
-
opera w Warszawie
Filharmonia Warszawska
życie muzyczne Warszawy
Opera in Warsaw
Warsaw Philharmony
Musical life in Warsaw - Opis:
-
Artykuł zawiera opatrzoną wstępem i komentarzami edycję dwunastu listów Emila Młynarskiego pisanych do żony Anny w Lozannie w okresie 1905–06. Młynarski wywiózł wówczas czwórkę małych jeszcze dzieci i żonę do bezpiecznej Szwajcarii, z dala od wstrząsanej rewolucją Warszawy. Sam pozostał w mieście, czasem odwiedzał rodzinę. Nie był obecny przy narodzinach najmłodszej córki Anny w nocy z 31 XII 1905 r. na 1 I 1906 roku. „Szwajcarka, obywatelka wolnego kraju – napisał w jednym z listów – nie to co my, wiecznie pod knutem”. Mógł to pisać bez obaw, gdyż listy przesyłał „okazją” (poczta w Warszawie strajkowała). Listy są cenne nie tylko jako świadectwo postawy politycznej Młynarskiego, ale też jako swobodne, nie poddane autocenzurze wypowiedzi. Ponadto stanowią one jedyny znany dziś ułamek rozproszonej po świecie spuścizny epistolarnej autora. Dokumentują okres przesilenia w jego działalności zawodowej, któremu towarzyszą trudności finansowe, jako że od chwili zerwania z Filharmonią Warszawską (kwiecień 1905 r.) jednym miejscem pracy byłego dyrektora tej instytucji jest Instytut Muzyczny. Młynarski stoi na czele uczelni, ale to nie wystarcza do samorealizacji ambitnego i utalentowanego kapelmistrza.
Listy portretują także czułego kochanka i męża, zakochanego w żonie. Tęsknota do niej walczy o lepsze z myślami o powrocie do zawodu. Na nic jednak znajomości i kontakty Młynarskiego nawet w kancelarii generała-gubernatora: w operze warszawskiej, do której chce wrócić, ani w ogóle w życiu muzycznym miasta nie ma dla niego na razie miejsca. Konflikt z Aleksandrem Rajchmanem, dyrektorem administracyjnym Filharmonii, z powodu którego Młynarski opuścił jej podium, trwa nadal. Oponenta swego, z pochodzenia Żyda, nie cierpi, ale nie postrzega go w kategoriach etnicznych, co warto to odnotować jako rzadkość w czasach gdy antysemityzm był niemal normą.
Do edycji dołączone jest Posłowie, którego treścią są dramatyczne losy rodziny pozostałej po Młynarskim w latach II wojny światowej. Z sióstr Anny Młynarskiej jedną, Henrykę i troje jej dzieci wywieziono na Syberię jako „element społecznie obcy”, podobny los spotkał dwoje dzieci drugiej siostry Wandy. Anna Młynarska uniknęła deportacji prawdopodobnie dzięki ukryciu się w małym domku w sadzie. Jej syn Bronisław, więzień obozów sowieckich po 17 IX 1939 r., jako jeden z garstki 395 oficerów polskich uszedł z życiem z masakry katyńskiej. Znalazł się w grupie osób, o których zwolnienie wystarała się ambasada niemiecka. Autorka przypuszcza, że za tymi staraniami stał Richard Strauss, pierwszy szef Reichsmusikkammer, który od 1903 r. znał dobrze jego ojca, Emila Młynarskiego.
The article is an edition (with introduction and commentaries) of Emil Młynarski’s twelve letters to his wife Anna, who in 1905–1906 resided in Lausanne. At that time, Młynarski took his wife and four (still small) children away from the revolution-ridden Warsaw to the safety of Switzerland. He remained in the city, but visited his family at times. He was not present at the birth of his youngest daughter Anna (in the night of 31 December 1905 / 1 January 1906). ‘[She is] a Swiss, so a citizen of a free country’, he wrote in one of the letters, ‘unlike us, who remain perpetually under the [Russian] knout’. He could write openly, since he sent those letters courtesy of private travellers (the Warsaw post was then on strike). The letters bear valuable testimony to Młynarski’s political attitudes, and retain the value of free sincere statements, not subjected to self-censorship. They also happen to be the only part of his correspondence (scattered throughout the world) that is known to researchers today. They are a document of a time of crisis in his professional work, accompanied by financial problems, resulting from the fact that from the moment he hadbroken his ties with Warsaw Philharmonic (in April 1905), which he had headed, his only employment was now in Warsaw Music Institute. Despite holding the post of the Institute’s director, he still felt frustrated in his personal ambitions as a talented conductor. The letters also present Młynarski as a caring husband and lover, genuinely in love with his wife, torn between missing her and hopes for a return to his profession. Nevertheless, even his connections and contacts at the governor-general’s office did not restore to him either a place at Warsaw Opera, where he wished to return, or in the city’s music life in general. His conflict with Aleksander Rajchman, the Philharmonic’s administrative director, which was the reason for Młynarski leaving the conductor’s pulpit – continued. Młynarski hated his opponent, but did not see him in ethnic categories as a Jew, which was very rare in those times, when anti-Semitism was virtually the norm. My edition has been supplemented with an afterword concerning the dramatic fates of Młynarski’s family during WWII, when one of Anna Młynarska’s sisters, Henryka, was deported with her three children to Siberia as ‘a socially alien element’, as also were two children of another sister, Wanda. Anna herself avoided the deportation most likely by hiding in a little cabin in the orchard. Her son Bronisław, found himself in Soviet POW camps after the invasion of 17 September 1939, and was one of the small group of (395) Polish army officers who survived the Katyn massacre – as one of those whose release from the camp was due to the efforts of the German embassy. I believe that those efforts may have been inspired by Richard Strauss, the first head of the Reichsmusikkammer, who had been a close acquaintance of Bronisław’s father, Emil Młynarski. - Źródło:
-
Muzyka; 2019, 64, 4; 111-149
0027-5344
2720-7021 - Pojawia się w:
- Muzyka
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł