Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Szala, Mateusz." wg kryterium: Autor


Wyświetlanie 1-25 z 25
Tytuł:
Polymer-bonded secondary explosives
Kruszące materiały wybuchowe z lepiszczem polimerowym
Autorzy:
Szala, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27787644.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Przemysłu Organicznego
Tematy:
secondary explosives
plastic bonded explosives
applications explosives
kruszące materiały wybuchowe
kompozycje wybuchowe z lepiszczem polimerowym
formy użytkowe materiałów wybuchowych
Opis:
In this paper, a review of the available literature on physical and explosive properties of explosive compositions containing a secondary explosive and a polymer binder (PBX) is presented. The review focused on an analysis of the properties of compositions containing mostly synthetic polymers. The review showed that, at the moment, the most commonly used composition is a hexogen-based explosive bonded with a chemically cross-linked hydroxyl-terminated polybutadiene. The use of energetic polymers in PBX compositions was observed only in the experimental systems tested on a laboratory scale. The most popular methods of forming compositions include pressing a previously phlegmatized explosive or chemical cross-linking of the composition in the projectile shell. Compositions which can be formed and reloaded using injection machines are known, but due to many limitations, the method is not widely used.
Wykonano przegląd literatury dotyczący właściwości fizycznych i parametrów detonacyjnych kompozycji składających się z kruszących materiałów wybuchowych oraz lepiszcza polimerowego (PBX). Skupiono się na analizie właściwości kompozycji zawierających głównie polimery syntetyczne. Zauważono, że współcześnie najczęściej stosowane są kompozycje na bazie heksogenu związanego za pomocą sieciowanego chemiczne polibutadienu z terminalnymi grupami hydroksylowymi. Zastosowanie polimerów energetycznych w kompozycjach PBX odnotowano tylko w układach doświadczalnych testowanych w skali nie większej niż laboratoryjna. Najpopularniejsze metody formowania kompozycji to prasowanie uprzednio sflegmatyzowanego materiału wybuchowego lub sieciowanie chemiczne kompozycji w skorupie pocisku. Znane są mieszaniny, które można formować i elaborować za pomocą wtryskarek, ale ze względu na liczne ograniczenia ta metoda nie zyskała większej popularności.
Źródło:
Materiały Wysokoenergetyczne; 2021, 13; 5--16
2083-0165
Pojawia się w:
Materiały Wysokoenergetyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Natural and synthetic waxes in explosives – a review
Przegląd naturalnych i syntetycznych wosków stosowanych w materiałach wybuchowych
Autorzy:
Szala, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27787753.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Przemysłu Organicznego
Tematy:
explosives
explosive compositions
waxes
natural waxes
synthetic waxes
physical properties
energetic properties
materiały wybuchowe
kompozycje wybuchowe
woski
woski naturalne
woski syntetyczne
właściwości fizyczne
właściwości wybuchowe
Opis:
The aim of the paper was to determine how many natural waxes are used in explosives and whether it is possible to make the waxes independent of natural sources. A review of natural and synthetic waxes used in explosives was made. The object of the review was literature not only closely related to explosives, but also other specialistic sources allowing for the identification of components used in materials called waxes. About 40 waxes have been identified that have been or are used in explosives in the world over the last 80 years. A mixture called a wax can therefore contain 2-5 different ingredients and practically none of the ingredients need to be a wax in the narrow sense. The rest of ingredients of the compositions called waxes are surfactants, emulsifiers, emulsion stabilizers, film-forming additives, etc. The composition and properties of about 20 of the most popular wax-containing explosives are presented. The results indicate that in next 10-20 years resignation from natural waxes is unlikely.
Wykonano przegląd wosków naturalnych i syntetycznych używanych w materiałach i kompozycjach wybuchowych. Zidentyfikowano ok. 40-tu wosków które były lub są stosowane w materiałach wybuchowych na Świecie na przestrzeni ostatnich 80 lat. Ustalono, że w literaturze przedmiotu terminem „wosk” zwykle określa się topliwą nieenergetyczną mieszaninę na bazie wosków naturalnych lub syntetycznych. Mieszanina nazywana woskiem może więc zawierać 2-5 różnych składników i praktycznie żaden ze składników nie musi być woskiem w wąskim tego słowa znaczeniu. Pozostałe składniki kompozycji nazywanych woskami to środki powierzchniowo czynne, emulgatory, stabilizatory emulsji, dodatki filmotwórcze itp. Przybliżono skład oraz właściwości ok. 20-tu najpopularniejszych kompozycji wybuchowych zawierających woski. Analizowane kompozycje wybuchowe można elaborować techniką prasowania lub odlewania.
Źródło:
Materiały Wysokoenergetyczne; 2022, 14; 26--34
2083-0165
Pojawia się w:
Materiały Wysokoenergetyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Development trends in artillery ammunition propellants
Analiza możliwości eliminacji nitrocelulozy z materiałów wybuchowych miotających
Autorzy:
Szala, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1075862.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Przemysłu Organicznego
Tematy:
nitrocellulose
energetic polymer
propellant
solid rocket propellant
nitroceluloza
polimery energetyczne
materiał miotający
stałe paliwo rakietowe
Opis:
Przedstawiono krótki rys historyczny stosowania nitrocelulozy (NC) w materiałach miotających. Przedyskutowano wady i zalety NC jako półsyntetycznego składnika prochów i paliw rakietowych. Następnie stosując klasyczny podział materiałów wybuchowych miotających szczegółowo przedyskutowano możliwości eliminacji nitrocelulozy z poszczególnych rodzajów prochów i paliw rakietowych. Na podstawie przeprowadzonych analiz zauważono, że w perspektywie najbliższych lat eliminacja NC z prochów jedno- i dwubazowych jest bardzo mało prawdopodobna. Obserwowane tendencje w rozwoju prochów trójbazowych również nie wskazują na eliminację NC a jedynie na zastępowanie nitroguanidyny za pomocą cyklicznych nitroamin. Prawdopodobna jest eliminacja NC z prochów kompozytowych typu LOVA. Jedynie stałe heterogeniczne paliwa rakietowe na bazie kauczuków syntetycznych oraz chloranu(VII) amonu, jako utleniacza, zostały uniezależnione od NC.
Źródło:
Materiały Wysokoenergetyczne; 2020, 12, 2; 5-16
2083-0165
Pojawia się w:
Materiały Wysokoenergetyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
New energetic materials derived from common explosives. Review
2,4,6-Trinitrotoluen jako źródło nowoczesnych materiałów wybuchowych. Przegląd
Autorzy:
Szala, Mateusz
Sałaciński, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1068442.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Przemysłu Organicznego
Tematy:
2,4,6-trinitrotoluene (TNT)
synthesis
cyanotrinitrobenzene
trinitro-nitromethyl-benzene
nitromethyl-diphenylamine
ATNT
BTNHT
DATNT
DNTN
HNDFM
HNS
TNAT
TNB
TNBHT
TNX
2,4,6-trinitrotoluen (TNT)
synteza
cyjano-2,4,6-trinitrobenzen
1,3,5-trinitro-2-(nitrometylo) benzen
nitro-metylo-difenyloamina
Opis:
Omówiono wybrane, mające właściwości wybuchowe lub będące potencjalnie związkami energetycznymi, produkty reakcji w których 2,4,6-trinitrotoluen jest substratem. Opisano między innymi: trinitrobenzen, cyjanotrinitrobenzen, trinitroksylen, amino-trinitrotolueny, trinitro-nitrometylo-benzen, metylenobis(2,4,6-trinitrobenzen), heksanitrostilben, nitro-metylo-difenyloaminy, 4,4’,6,6’-tetranitro- 2,2’-azoksytoluen oraz pochodne 2,4,6-trinitrobenzylidenoaminy. Dla każdego opisanego związku przedstawiono ścieżkę syntezy oraz dla wybranych materiałów podano parametry detonacyjne.
Źródło:
Materiały Wysokoenergetyczne; 2020, 12, 1; 90-110
2083-0165
Pojawia się w:
Materiały Wysokoenergetyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Preparation and investigation of the properties of hexanitrohexaazatricyclododecanidione (HHTDD)
Otrzymywanie i badanie właściwości heksanitroheksaazatricyklododekanidionu (HHTDD)
Autorzy:
Szala, Mateusz
Szymańczyk, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1065297.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Przemysłu Organicznego
Tematy:
hexanitrohexaazatricyclododecanodione
high energy materials
high-nitrogen explosives
heksanitroheksaazatricyklododekanodion
materiały wysokoenergetyczne
wysokoazotowe materiały wybuchowe
Opis:
Przedyskutowano literaturowe opisy metod otrzymywania heksanitroheksaazatricyklododekanodionu. Do badań eksperymentalnych wytypowano metodę najkorzystniejszą z punktu widzenia otrzymywania związku w skali laboratoryjnej. Wykonano pełną analizę strukturalną i jakościową produktu finalnego. Kalorymetrycznie wyznaczono ciepło spalania i na tej podstawie obliczono standardową entalpię tworzenia HHTDD. Określono wrażliwość materiału na bodźce mechaniczne (uderzenie i tarcie).
Źródło:
Materiały Wysokoenergetyczne; 2019, 11, 1; 76-82
2083-0165
Pojawia się w:
Materiały Wysokoenergetyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Synteza i badanie właściwości fizykochemicznych 1-propylo-2-nitroguanidyny
Synthesis and Properties of 1-propyl-2-nitroguanidine
Autorzy:
Szala, Mateusz
Skrobisz, Konrad
Gołofit, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2203153.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
Tematy:
materiały wybuchowe
kompozyty wybuchowe
topliwa osnowa
synteza
skaningowa kalorymetria różnicowa
spektroskopia w podczerwieni
explosives
explosive composites
melt-cast matrix
differential scanning calorimetry
infrared spectroscopy
Opis:
Wykonano syntezę 1-propylo-2-nitroguanidyny (PrNQ) wg oryginalnie zmodyfikowanej metody (podanej przez Davisa i Luce w 1927 r.), pozwalającej otrzymywać jednorazowo ok. 160 g produktu o czystości wystarczającej do dalszych badań. Strukturę cząsteczki PrNQ potwierdzono techniką magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR). Temperatura topnienia PrNQ wyznaczona techniką skaningowej kalorymetrii różnicowej (DSC) wynosiła 99°C przy szybkości ogrzewania 1°C/min. Rozkład egzotermiczny następuje w tych warunkach w temperaturze ok. 200°C. Wyniki badania wrażliwości na bodźce mechaniczne uzyskane dla PrNQ wskazują, że jest to materiał o odporności zbliżonej do jednego z najmniej wrażliwych materiałów wybuchowych, jakim jest 1,3,5-triamino-2,4,6-trinitrobenzen (TATB). Wykazano, że czysta PrNQ może być formowana metodą prasowania na zimno oraz techniką odlewania.
The synthesis of 1-propyl-2-nitroguanidine (PrNQ) was performed, according to an originally modified procedure, and ca. 160 g of PrNQ was obtained in a single run. The purity of it is sufficient for further research. The structure of PrNQ molecule has been confirmed by using nuclear magnetic resonance spectrometry (NMR). The melting (99°C) and decomposition (200°C) points were determined by using differential scanning calorimetry (DSC) at a heating rate of 1°C/min. Mechanical sensitivity tests showed that PrNQ is an nergetic material with impact sensitivity similar to the sensitivity of one of the least-sensitive explosives, i.e., 1,3,5-triamino-2,4,6-trinitrobenzene (TATB). It has been shown that PrNQ can be elaborated by cold pressing or melt-cast technique.
Źródło:
Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej; 2022, 71, 1; 35--43
1234-5865
Pojawia się w:
Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Innovative device for tensile strength testing of welded joints: 3d modelling, FEM simulation and experimental validation of test rig – a case study
Autorzy:
Sawa, Mateusz
Szala, Mirosław
Henzler, Weronika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1956076.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Promocji Wiedzy
Tematy:
tensile strength
FEM
CAD modelling
stainless steel
mechanical engineering
wytrzymałość na rozciąganie
MES
modelowanie CAD
stal nierdzewna
inżynieria mechaniczna
Opis:
This work shows a case study into 3D modelling, numerical simulations, and preliminary research of self-designed test rig dedicated for uniaxial tensile testing using pillar press. Innovative device was CAD modelled, FEM optimized, build-up according to the technological documentations. Then, the device utilization for tensile testing was validated via preliminary research. 3D model of the device was designed and FEM-analyzed using Solid Edge 2020 software. The set of FEM simulations for device components made ofstructuralsteel and stainless steel and at a workload equal 20 kN were conducted. This made it possible to optimize dimensions and selection of material used for individual parts of the device structure. Elaborated technical documentation allows for a buildup of a device prototype which was fixed into the pillar press. After that, the comparative preliminary experiments regarding tensile strength tests of X5CrNi18-10 (AISI 304) specimens were carried out. Tests were done using the commercial tensile strength machine and obtained results were compared with those received from an invented device. The ultimate tensile strength of X5CrNi18-10 steel, estimated using the commercial device (634 MPa) and results obtained from the patented device (620 MPa), were in the range of the standardized values. Findings confirm the utilization of the invented device for tensile strength testing.
Źródło:
Applied Computer Science; 2021, 17, 3; 92-105
1895-3735
Pojawia się w:
Applied Computer Science
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Influence of austenitic interlayer on the properties of stellite padding welds after impact-hardening
Ocena wpływu międzywarstwy austenitycznej na właściwości napoin stellitowych utwardzonych udarowo
Autorzy:
Henzler, Weronika
Sawa, Mateusz
Trębicki, Przemysław
Szala, Mirosław
Winiarski, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819232.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Tematy:
stellit
napawanie TIG
warstwa buforowa
twardość
umocnienie udarowe
młot resorowy
stellite
TIG cladding
interlayer
hardness
impact hardening
spring hammer
Opis:
Stellites (Co-Cr-W-C) are the specific group of coating materials used for surface modification of the engineering materials and for remanufacturing. The aim of the paper was to research the influence of austenitic (308LSi) interlayer on hardening rate of stellite 1 and stellite 6 after impact hardening. The samples have been cladded by TIG welding method with interlayer and without. Before impact hardening the samples have been visually and penetrant non-destructive tested. The samples after impact hardening have been tested by metallographic and Vickers hardness methods. The highest impact hardening effect have been revealed for coatings deposited with interlayer. The highest impact hardening effect was achieved for the padding welds produced with the interlayer, i.e. for stellite 1 (increased by 29.8%) and stellite 6 (increased by 42.7%). The hardening of the coating samples deposited without interlayer was lower and amounted to stellite 1 (increased by 13.7%) and stellite 6 (increased by 29.8%) respectively. The highest hardness values were obtained for impact-hardened cladded welds without the use of an interlayer (stellite 1; 790 HV0.1 and stellite 6; 732 HV0.1). The use of an interlayer reduces the hardness of the stellite coating while increasing the susceptibility to hardening and plastic deformation of the produced coating.
Stellity (Co-Cr-W-C) stanowią grupę materiałów stosowanych do napawania produkcyjnego i regeneracyjnego. Celem pracy było zbadanie wpływu międzywarstwy austenitycznej (308LSi) na stopień umocnienia się napoin stellitowych (stellit 1 i stellit 6), poddanych działaniu obciążeń udarowych. Próbki napawano metodą TIG z zastosowaniem międzywarstwy oraz bez udziału międzywarstwy. Po przeprowadzeniu badań wizualnych i penetracyjnych próbki zostały poddane utwardzeniu udarowemu. Wykonano badania metalograficzne oraz badania mikrotwardości sposobem Vickersa. Największe utwardzenie udarowe uzyskano dla napoin wytworzonych z międzywarstwą, tj. dla stellitu 1: 29.8% i stellitu 6: 42.7%. Utwardzenie próbek napawanych bez międzywarstwy było niższe i wynosiło kolejno dla stellitu 1: 13.7% i stellitu 6: 29.8%. Najwyższe wartości twardości uzyskano dla napoin utwardzanych udarowo bez zastosowania międzywarstwy (stellit 1; 790 HV0,1 i stellit 6; 732 HV0,1). Zastosowanie międzywarstwy obniża mikrotwardość powłoki stellitowej jednocześnie zwiększając podatność do umocnienia i odkształcenia plastycznego wytworzonej powłoki.
Źródło:
Welding Technology Review; 2021, 93, 2; 13--20
0033-2364
2449-7959
Pojawia się w:
Welding Technology Review
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
miRNA-146a-5p is upregulated in serum and cartilage samples of patients with osteoarthritis
Autorzy:
Skrzypa, Marzena
Szala, Dariusz
Gablo, Natalia
Czech, Joanna
Pajak, Justyna
Kopanska, Marta
Trzeciak, Mateusz
Gargasz, Krzysztof
Snela, Sławomir
Zawlik, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1391948.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Index Copernicus International
Tematy:
circulating microRNA
osteoarthritis
serum
cartilage
biomarker
Opis:
Introduction: Osteoarthritis (OA) is a widely prevalent joint disease leading to motor disability and pain. Appropriate indicators for identifying patients at risk for this progressive disease, identifying molecular events for detecting early phases of the disease, or biomarkers to screen for treatment responses, however, are lacking. Micro RNAs (miRNAs), which play crucial roles in OA, could be potential biomarkers of OA. Because circulating miRNA levels reflect the disease state, they may be useful for OA screening and as diagnostic tools, reducing the need for invasive procedures and minimizing the cost of current diagnostic methods. Materials and methods: The expression levels of 18 microRNAs (let-7e-5p, miR-21-5p, miR-93-5p, miR-101-3p, miR-103a-3p, miR-130a-3p miR-146a-5p, miR-16-5p, miR-193b-3p miR-199a-3p, miR-210-3p, miR-222-3p, miR-22-3p, miR-27a-3p, miR-27b-3p, miR-335-5p, miR-454-3p, and miR-98-5p) were analyzed by quantitative real-time polymerase chain reaction in the cartilage tissues and serum samples of 28 OA patients and were compared to those of 2 healthy controls. Results: Expression of microRNA-146a-5p was significantly upregulated in the cartilage (p=0.006) and serum (p=0.002) of OA patients. The expression levels of miR-146a-5p in the serum were positively correlated with those in the cartilage (Pearson correlation coefficient R=0.32; p=0.002). Conclusion: miR-146a-5p was significantly overexpressed in patients with OA, both in the articular cartilage tissue and serum, with a positive correlation between the levels in both types of samples. Therefore, the miR-146a-5p serum level could reflect the molecular processes in the cartilage, suggesting its clinical utility as a biomarker for OA management. Implementing noninvasive biomarker using serum miRNAs involves the analysis of the misregulated miRNAs linked to the cartilage pathology.
Źródło:
Polish Journal of Surgery; 2019, 91, 3; 1-5
0032-373X
2299-2847
Pojawia się w:
Polish Journal of Surgery
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
miRNA-146a-5p ma podwyższoną ekspresję w próbkach surowicy i chrząstek pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów
Autorzy:
Skrzypa, Marzena
Szala, Dariusz
Gablo, Natalia
Czech, Joanna
Pajak, Justyna
Kopanska, Marta
Trzeciak, Mateusz
Gargasz, Krzysztof
Snela, Sławomir
Zawlik, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1392021.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Index Copernicus International
Tematy:
krążące mikroRNA
choroba zwyrodnieniowa stawów
surowica
chrząstka
biomarker
Opis:
Wstęp: Choroba zwyrodnieniowa stawów (OA) jest szeroko rozpowszechnioną chorobą stawów prowadzącą do niepełnosprawności ruchowej i bólu. Obecnie brakuje biomarkerów do wczesnej diagnostyki tej postępującej choroby oraz biomarkerów do badania odpowiedzi na leczenie u pacjentów z OA. MikroRNA (miRNA), które odgrywają kluczową rolę w rozwoju OA, mogą być potencjalnymi biomarkerami OA. Ponieważ poziomy krążących miRNA odzwierciedlają stan chorobowy, mogą być użyteczne w badaniach przesiewowych OA i jako narzędzia diagnostyczne, zmniejszając potrzebę inwazyjnych procedur i minimalizując koszty obecnych metod diagnostycznych. Materiały i metody: Poziomy ekspresji 18 miRNA (let-7e-5p, miR-21-5p, miR-93-5p, miR-101-3p, miR-103a-3p, miR-130a-3 p miR-146a 5p, miR-16-5p, miR-193b-3p miR-199a-3p, miR-210-3p, miR-222-3p, miR-22-3p, miR-27a-3p, miR-27b-3p, miR -335-5p, miR-454-3p i miR-98-5p) analizowano za pomocą ilościowej PCR w czasie rzeczywistym w tkankach chrzęstnych i próbkach surowicy od 28 pacjentów OA i porównano je z tymi 2 zdrowymi kontrolami. Wyniki: Ekspresja miRNA-146a-5p była znacząco podwyższona w chrząstce (p = 0,006) i w surowicy krwi (p = 0,002) u pacjentów z OA. Poziom ekspresji miR-146a-5p w surowicy był dodatnio skorelowany z poziomem miR-146a-5p w chrząstce (współczynnik korelacji Pearsona R = 0,32; p = 0,002). Wniosek: U pacjentów z OA, była znaczna nadekspresja miR-146a-5p zarówno w tkance chrząstki stawowej jak i w surowicy krwi, z dodatnią korelacją między poziomami tego miRNA w obu typach próbek. Dlatego poziom w surowicy miR-146a-5p może odzwierciedlać procesy molekularne zachodzące w chrząstce, co sugeruje jego kliniczną użyteczność jako biomarkera do identyfikowania OA. Wykonywanie oznaczania tego biomarkera z surowicy krwi obejmuje analizę miRNA związanych z patologią chrząstki.
Źródło:
Polish Journal of Surgery; 2019, 91, 3; 1-5
0032-373X
2299-2847
Pojawia się w:
Polish Journal of Surgery
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-25 z 25

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies