Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Strzałkowska, E." wg kryterium: Autor


Wyświetlanie 1-9 z 9
Tytuł:
Flowering phenology and pollen production of three early spring Pulsatilla species
Fenologia kwitnienia i produkcja pyłku trzech wczesnowiosennych gatunków z rodzaju Pulsatilla
Autorzy:
Strzałkowska-Abramek, M.
Jachuła, J.
Dmitruk, M.
Pogroszewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11543441.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Opis:
Blooming biology and pollen production of the following species: Pulsatilla zimmermannii Soó, P. halleri (All.) Willd., and P. vulgaris Mill. grown in UMCS Botanical Garden in Lublin, Poland (51°16'N, 22°30'E) was studied. The species attract insect visitors with large (size 6–8 cm in diameter), colourful, campanulate, actinomorphic flowers. The androecium is multistaminate (min–max: 142–282 anthers per flower), spirally arranged. Minute droplets of nectar were noted at the base of androecium and on staminodes. The anthers dehisced subsequently and pollen of a single flower was available to insects for 5–11 (7) days. On average, P. zimmermannii was found to produce the highest amount of pollen (9.16 g per 1 m2 ), which was 2 times more pollen than P. vulgaris (4.22 g per 1 m2 ), while P. halleri produced 7.63 g per 1 m2 . Pollen grains of the Pulsatilla species are medium in size (P axis ranged 29.8–38.4 μm, and E axis ranged 32.3–39.6 μm) and are oblate-spheroid in shape (P/E index ranged between 0.90 and 0.95). If planted together, the species will provide pollen from first days of April until end of the month, i.e. during the period when seasonal activity of Apoidea insects begins. Pulsatilla species might contribute to lists of garden plants that attract insect visitors with abundant pollen reward and minute nectar.
Przeprowadzone badania dotyczyły biologii kwitnienia i produkcji pyłku trzech gatunków sasanki: Pulsatilla zimmermannii Soó, P. halleri (All.) Willd. oraz P. vulgaris Mill., uprawianych w Ogrodzie Botanicznym UMCS w Lublinie. Rośliny te wytwarzają duże (średnica kwiatu 6–8 cm), dzwonkowate kwiaty o symetrii promienistej. Pręcikowie składa się z licznych pręcików (142–282 pręcików/kwiat) ułożonych spiralnie. U podstawy pręcikowia oraz na prątniczkach zauważalne były drobne krople nektaru. Pożytek pyłkowy z pojedynczego kwiatu był dostępny dla owadów przez 5–11 (7) dni. Największą wydajność pyłkową obliczono dla P. zimmermannii (średnio 9,16 g/m2 ). Średnie masy pyłku produkowanego przez kwiaty P. halleri i P. vulgaris wynosiły odpowiednio 7,63 g/m2 i 4,22 g/m2 . Ziarna pyłku Pulsatilla spp. są średniej wielkości: długość osi biegunowej (P) zawarta była w przedziale 29,8–38,4 μm, a równikowej (E) – w granicach od 32,3 μm do 39,6 μm. Stosunek P/E wynosił od 0,90 do 0,95, co wskazuje, że ziarna są kształtu płasko-kulistego. Badane gatunki sasanki mogą uzupełniać zasoby pokarmowe owadów zapylających wczesną wiosną.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus; 2016, 15, 6; 333-346
1644-0692
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dawne górnictwo surowców metalicznych rejonu Przybramu
Old-time mining of metallic materials of the Przybrarn
Autorzy:
Strzałkowska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/165619.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
galena
uraninit
surowce metaliczne
muzeum górnictwa
Brezove Hory
uraninite
metallic materials
museum of mining
Opis:
W artykule przypomniano historię dziejów miasta Przybram, a także poruszono zagadnienia z zakresu dawnego górnictwa rud srebra, cynku i ołowiu w obszarze Brezovych Hor. Omówiono zarys budowy geologicznej tego obszaru oraz krótko scharakteryzowano występujące tu minerały rudne i towarzyszące. Zaprezentowano ponadto dane dotyczące występowania, warunków eksploatacji i wielkości wydobycia rud uranu na tym terenie.
This paper presents the history of the city of Przybram as well as old-time mining issues for silver ore, zinc ore and lead ore in the area of Brezove Hory. The geological structure of this area was discussed and the existing ore minerals and accompanying minerals characterized. Finally, data on the occurrence, exploitation conditions and output size of uran ore were presented.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2014, 70, 4; 114-118
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Morfologia, wielkość i gęstość mikrosfer z polskich i zagranicznych elektrowni
Morphology, size and density of cenospheres from Polish and foreign power plants
Autorzy:
Strzałkowska, E.
Stanienda-Pilecki, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166005.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
popioły lotne
mikrosfery
morfologia
grubość ścianek
fly ashes
cenospheres
morphology
shell thickness
Opis:
W pracy zamieszczono wyniki szczegółowych obserwacji mikroskopowych mikrosfer, dostępnych na rynku krajowym, jak i zagranicznym, przeprowadzonych pod kątem analizy kształtu, wielkości i grubości ścianek. Badania wykazały, że mimo iż mikrosfery zalicza się do materiałów równoziarnistych to próbki pochodzące z różnych elektrowni mogą wykazywać znaczne różnice w uziarnieniu. Większość mikrosfer cechuje się dużą sferycznością, jednak wraz ze wzrostem średnicy maleje ich sferyczność. Istotną cechą jakościową badanych mikrosfer jest ich niska gęstość objętościowa, dzięki czemu mikrosfery te mogą być stosowane do produkcji szerokiej gamy materiałów budowlanych, w tym i konstrukcyjnych, jako lekki wypełniacz do produkcji tworzyw sztucznych, czy betonów lekkich.
This paper presents the results of detailed microscopic observations of cenospheres, available in Poland as well as abroad. The observations were performed for shape, size and thickness of shells analysis. The survey shows that although cenospheres are classified as materials of equal size of grains, the samples coming from different power plants can characterize with various grain size. Most of the cenospheres are characterized with almost perfect sphericity, but as the diameter grows, the spherical shape becomes less regular. A significant quality feature of researched cenospheres is their low volume density, which allows using these cenospheres for producing various building materials including construction materials, light aggregate for plastics production and light concretes.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2018, 74, 12; 44-53
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skład materii organicznej i nieorganicznej krzemionkowych popiołów lotnych, jako element ich przydatności w technologiach materiałów budowlanych
The composition of the organic and inorganic matter of the siliceous fly ashes as part of their usefulness in technologies of building materials
Autorzy:
Strzałkowska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/215995.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
popiół lotny krzemionkowy
skład fazowy
skład granulometryczny
niespalony węgiel
badania termiczne
siliceous fly ash
phase composition
grain composition
unburned coal
thermal analysis
Opis:
Obecnie w Polsce powstaje rocznie około 18 mln Mg odpadów energetycznych. Sposób utylizacji tych odpadów zależy od ich właściwości fizykochemicznych. Do produkcji cementów wykorzystuje się głównie popioły lotne krzemionkowe, które mają właściwości pucolanowe, korzystnie wpływające na właściwości cementów. W ramach pracy przedstawiono rezultaty badań składu fazowego różnych klas ziarnowych popiołu lotnego krzemionkowego. Na podstawie badań termicznych, mikroskopowych i rentgenograficznych stwierdzono obecność mullitu i kwarcu oraz podrzędnie magnetytu, hematytu i kalcytu. Znaczny udział w składzie badanych popiołów mają także fragmenty niespalonego węgla, które w zależności od stopnia porowatości przyjmują różne formy morfologiczne. W badanej próbce popiołu wyróżniono następujące formy niespalonego węgla: cenosfery, sieci, inertynit masywny i porowaty oraz detrytus. Formy porowate gromadzą się głównie w grubszej klasie ziarnowej i są reprezentowane przede wszystkim przez cenosfery i sieci. Ich udział jest bardzo niekorzystny przy jakichkolwiek dalszych zastosowaniach tego popiołu, dlatego celowym wydaje się uprzednie odsianie tej klasy. Zmniejszy to wodożądność popiołu oraz zwiększy mrozoodporność zapraw i betonu z jego udziałem.
Nowadays in Poland around 18 mln tons of energy wastes are produced every year. The utilization method of wastes depends principally on their physicochemical properties. Siliceous fly ashes which have pozzolanic properties which advantageously influence on cement properties, are mainly used in production of cement. The results of studies of the phase composition of the different grain classes of the siliceous fly ash were presented in this article. The minerals: mullite and quartz as well as magnetite, hematite and calcite were identified on the base of thermal analysis, mikroscopic observation and X-ray diffractometry examination. Significant participation in the composition of investigated fly ashes have also fragments of unburned coal. They present different morphological forms depend on the porosity degree. The following forms were distinguished: cenospheres, networks, inertynite massive and porous, detritus. Porous particles accumulate mainly in the coarser grain class and are represented primarily by cenospheres and networks. Their content may have an adverse effect on any further applications of fly ash, so as it is necessary to separation of this class. This will reduce water demand and increase the freeze-thaw resistance of mortar and concrete containing fly ash.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2016, 32, 1; 71-88
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Variability qualitative phase composition of the different grain classes of the calcareous fly ashes
Zmienność jakościowego składu fazowego popiołów lotnych wapiennych w zależności od wielkości ich uziarnienia
Autorzy:
Strzałkowska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/219365.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
popiół lotny wapienny
skład fazowy
skład granulometryczny
niespalony węgiel
badania termiczne
calcareous fly ash
phase composition
grain composition
unburned coal
thermal analysis
Opis:
The results of studies of the phases composition of the different grain classes of calcareous fly ash were presented in this article. It was necessary to use three analytical methods: thermal, X-ray and microscopic to identify properly additional mineral phases in different grain classes of fly ash. These mineral phases were not determined during analysis of the sample which was not devided into grain classes. The minerals: quartz, anhydrite, calcite, bassanite, hannebahite hematite, magnetite, gehlenite, anorthite and CaO were identified. The thickest grain class of the tested ash characterized by a higher content of unburned fragments of coal. The presence of coal grains has negative influence at any further applications of the ash.
Powstawanie popiołów lotnych jest nieuniknioną konsekwencją produkcji energii elektrycznej. W przeszłości jedyną formą ich utylizacji było deponowanie na składowiskach. Od szeregu lat podejmuje się próby wielokierunkowego zagospodarowania tych ubocznych produktów spalania węgla, dostosowanego do ich właściwości. Na szczególną uwagę zasługują popioły lotne wapienne powstałe w wyniku spalania węgla brunatnego. Pomimo niepodważalnych zalet tego surowca, a także bogatej literatury poświęconej jego właściwościom fizykochemicznym, problem wykorzystania tych popiołów wciąż zostaje otwarty. Przydatność popiołów lotnych wapiennych do celów utylizacyjnych zależy m.in. od ich składu fazowego. W ramach pracy przedstawiono rezultaty badań jakościowego składu fazowego różnych klas ziarnowych popiołu wapiennego. Jednoczesne wykorzystanie badań termicznych, rentgenograficznych i mikroskopowych do identyfikacji różnych klas ziarnowych popiołu pozwoliło na ujawnienie dodatkowych minerałów obecnych w próbce, nie ujawnionych podczas analizy próbki surowej. Przeprowadzone badania wykazały, że każda z metod rozpatrywana osobno daje pewien obraz jakościowego składu fazowego badanej próbki popiołu, jednak nie daje jego pełnej charakterystyki. Analiza otrzymanych wyników badań pozwoliła na stwierdzenie obecności w popiele następujących minerałów: kwarcu SiO2, anhydrytu CaSO4, kalcytu CaCO3, bassanitu CaSO4 • ½ H2O, hannebahitu CaSO3 • ½ H2O, hematytu α- Fe2O3, magnetytu Fe3O4, gehlenitu Ca2Al [(Si, Al)2O7], anortytu Ca [Al2 Si2O8 ] i tlenku wapnia CaO. Umożliwiło to pełniejszą charakterystykę jakościowego składu fazowego badanego popiołu, a tym samym pozwoli na znalezienie bardziej ekonomicznego sposobu jego utylizacji. Klasa najgrubsza badanego popiołu charakteryzowała się podwyższoną zawartością okruchów niespalonego węgla. Ich udział jest niekorzystny przy jakichkolwiek dalszych zastosowaniach tego popiołu.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2017, 62, 1; 225-237
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane właściwości mikrosfer z popiołów lotnych
Selected properties of cenospheres from fly ashes
Autorzy:
Strzałkowska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/164727.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
mikrosfery
popioły lotne
morfologia
skład chemiczny
skład fazowy
cenospheres
fly ashes
morphology
chemical composition
phase composition
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki badań próbki mikrosfer pozyskanych w jednej z zagranicznych elektrowni węglowych. Porównano je z wynikami badań mikrosfer pochodzących z popiołów lotnych z Elektrowni Łaziska. Omówiono podstawowe, istotne dla oceny przemysłowej, właściwości badanego materiału: uziarnienie, gęstość nasypową, skład chemiczny (zarówno składniki podstawowe, jak i wybrane metale ciężkie) oraz skład fazowy różnych klas ziarnowych mikrosfer. Zasygnalizowano możliwości dalszego wykorzystania badanego materiału.
This paper presents the results of the research of cenospheres produced in one foreign coal-burning power plant. They were compared with cenospheres obtained from fly ashes at Łaziska Power Plant. Essential properties of cenospheres, such as granular composition, bulk density, chemical composition (both basic components and selected heavy metals) as well as phase composition of different grain classes of the microspheres were described in the view of industrial assessment. The possibility of further use of the cenospheres was indicated.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2017, 73, 11; 37-43
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ antyoksydantów zawartych w tłuszczu pasz objętościowych na jakość mleka krów
Effects of antioxidants in fat contained in bulky forages on cows’ milk quality
Autorzy:
Krzyzewski, J..
Strzalkowska, N.
Bagnicka, E.
Jozwik, A.
Horbanczuk, J.O.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/828241.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Technologów Żywności
Opis:
Antyoksydanty zawarte w paszach objętościowych, tj. tokoferole i karotenoidy, odgrywają istotną rolę w pokryciu zapotrzebowania krów mlecznych na karoten oraz witaminy A i E. W pracy dokonano przeglądu wyników badań naukowych, wykonanych w okresie ostatniej dekady, nad wpływem naturalnych antyoksydantów zawartych w tłuszczu pasz objętościowych na potencjał oksydacyjny mleka i zawartość w nim składników funkcjonalnych. Z badań tych wynika, że istnieje możliwość produkcji mleka o zwiększonej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz substancji o charakterze antyoksydacyjnym (witamin A, E i β-karotenu) pod warunkiem żywienia krów paszami o dużej zawartości karotenoidów i tokoferoli. Wymienione antyoksydanty chronią zawarte w mleku nienasycone kwasy tłuszczowe przed niekorzystnymi procesami utleniania, zachowując jednocześnie ich wysoką aktywność biologiczną oraz odpowiedni smak i zapach mleka. Zawartość karotenoidów i tokoferoli w paszach objętościowych oraz wysokość wskaźnika ich transferu do mleka w decydującym stopniu zależą od: gatunku i odmiany roślin, stadium wegetacji, zabiegów agrotechnicznych, warunków atmosferycznych w okresie wegetacji oraz sposobu konserwacji (suszenie, kiszenie). Zielonki i kiszonki z porostu łąkowego, roślin motylkowatych oraz mieszanek roślin motylkowatych z trawami powinny być w maksymalnym stopniu wykorzystywane w żywieniu krów mlecznych jako cenne źródło witaminy A, E i β-karotenu, które obok nienasyconych kwasów tłuszczowych wpływają korzystnie na jakość produkowanego mleka i zdrowie konsumentów.
Antioxidants contained in bulky forages, i.e. Tocopherols and carotenoids, play a significant role in meeting the demand for carotene, and vitamins a and e in dairy cows. This paper is a review of the results of some scientific research carried out during the last decade in order to study the impact of natural antioxidants in fat contained in bulky forages on the oxidative status of milk as well as on the content of functional components in milk. Based on the research results analyzed, it is possible to manufacture milk with an increased content of unsaturated fatty acids and antioxidative substances (vitamins a, e, and β-carotene), provided, however, that the cows are fed forages with a high content of carotenoids and tocopherols. The antioxidants as named above protect the unsaturated fatty acids contained in the milk fat from adverse oxidation processes, and, at the same, they retain their high biological activity and a proper taste and odour of milk. The content of carotenoids and tocopherols in bulk forages, as well as the rate of their transfer into milk depend crucially on the following: species and variety of plants, stage of vegetation, agrotechnical measures applied, weather conditions during the vegetation period, and forage conservation methods (such as drying or silage). Green fodders and silages from vegetative meadow covers, papilionaceous plants, and mixtures of grasses and papilionaceous plants should be maximally utilized in feeding dairy cows as a valuable source of vitamins a, e, and β-carotene, since they, together with the unsaturated fatty acids, beneficially impact the quality of milk and consumers' health.
Źródło:
Żywność Nauka Technologia Jakość; 2012, 19, 3
1425-6959
Pojawia się w:
Żywność Nauka Technologia Jakość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The effect of Pentakeep®-v application on flower traits and nectar production in Hosta Tratt. ‘Krossa Regal’
Wpływ nawozu Pentakeep®-v na kwitnienie i nektarowanie funkii (Hosta Tratt.) ‘Krossa Regal’
Autorzy:
Denisow, B.
Strzałkowska-Abramek, M.
Pogroszewska, E.
Laskowska, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11543355.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Opis:
In modern horticulture the use of biostimulators for obtaining the maximum yields and qualities of the crops is favoured. Pentakeep®-V, the fertilizer containing 5-aminolevulinic acid (ALA) is currently recommended. The ALA is recognized as biostimulator of different physiological processes. It increases the photosynthetic efficiency, impact on the nitrogen metabolism – increases activity of nitrate reductase, decreases the content of nitrates. The flowering, nectar production and sugar content by flower position and after foliar application of Pentakeep®-V in Hosta Tratt. ‘Krossa Regal’ were examined in 2012–2013. The plants were sprayed with water solutions of Pentakeep®-V in concentrations: – 0 (control – distilled water), 0.02, 0.04, and 0.06%. Nectar was extracted from 24-hs flowers, using pipette method. Nectar amount and concentration was strongly influenced by floral position in the raceme, and fertilizer application. The total amount of nectar produced per flower declined along the inflorescence, starting from the bottom positioned. Pentakeep®-V fertilizer, depending on concentrations had a variety of effects on flower traits and nectar production. The application of 0.06% of Pentakeep®-V increased the number of flowers per inflorescence, however only in one year of the study. Pentakeep®-V in 0.02 and 0.04% concentrations increased the flower size, with respect to the perianth width as well as improved nectar production. The 0.06% of Pentakeep®-V application suppressed both the flower size and nectar production. These results might be explained by the stimulation of chlorophyll synthesis and CO2 absorption in lower dosages of ALA and reduced photosynthetic efficiency with excess dosages of ALA.
W nowoczesnym ogrodnictwie wskazane jest stosowanie biostymulatorów w celu uzyskania dużych i dobrej jakości plonów. Aktualnie polecany jest nawóz Penta-keep®-V zawierający kwas 5-aminolewulinowy (ALA). ALA jest uznawany za biosty-mulator różnych procesów fizjologicznych, m.in. zwiększa on wydajność fotosyntezy, wpływa na metabolizm azotu – zwiększa aktywność reduktazy azotanowej, zmniejsza zawartość azotanów. W latach 2012–2013, wykorzystując roślinę modelowąHosta Tratt. ‘Krossa Regal’, badano kwitnienie, produkcję nektaru i masę wydzielanych cukrów w za-leżności od położenia kwiatów w kwiatostanie i po zastosowaniu nawozu Pentakeep®-V w formie dolistnej. Rośliny zostały opryskane wodnym roztworem Pentakeep®-V w stę-żeniach: 0 (kontrola – woda destylowana), 0,02; 0,04 i 0,06%. Nektar pobierano z kwia-tów w 24. godzinie ich życia, stosując metodę pipetową. Ilość produkowanego nektaru oraz koncentracja cukrów istotnie zależały od położenia kwiatu w gronie i stosowanej dawki nawożenia Pentakeep®-V. Całkowita ilość nektaru wyprodukowana przez poje-dynczy kwiat była istotnie niższa w kwiatach położonych wyżej w gronie. Zastosowanie nawozu Pentakeep®-V w stężeniu 0,06% zwiększyło liczbę kwiatów w kwiatostanie, ale tylko w jednym roku badań. Pentakeep®-V w stężeniu 0,02 i 0,04% wpłynął korzystnie na wymiary kwiatów w odniesieniu do szerokości okwiatu oraz powodował wzrost pro-dukcji nektaru. Natomiast Pentakeep®-V w stężeniu 0,06% spowodował wytworzenie kwiatów o mniejszych wymiarach oraz ograniczył produkcję nektaru. Otrzymane wyniki można uzasadnić stymulacją syntezy chlorofilu i absorpcji CO2 przy mniejszych dawkach ALA i zredukowaną wydajnością fotosyntezy przy większej dawce ALA
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus; 2016, 15, 1; 27-39
1644-0692
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The effects of mineralogical changes that occur in artificial aggregates
Skutki przeobrażeń mineralogicznych zachodzących w kruszywach sztucznych
Autorzy:
Adamczyk, Z.
Grygierek, M.
Łupieżowiec, M.
Nowak, J.
Strzałkowska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216884.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
kruszywo sztuczne
materiał drogowy
ettringit
anhydryt
popiół lotny
artificial aggregate
road material
ettringite
anhydrite
fly ash
Opis:
This article presents the results of the study of changes in mineral and chemical composition of artificial aggregates consisting of coal shale (a hard coal mining waste) and fluidized ashes. Such an aggregate was used for road construction. After completion of the construction works but before making the road available for public use, significant deformation of the surface in the form of irregular buckling of the asphalt layer occurred. It was excluded that this resulted from mining damage, design errors or performance mistakes, among others. A study of the materials that had been incorporated in the construction layers was undertaken in order to find the component and the mechanism responsible for the buckling of the road surface. A comparison of the mineral and chemical composition of aggregate samples collected from the embankment where the road buckled with the reference sample and samples from places without deformations showed that the bumps in the road embankment consisted of minerals that were not initially present in the aggregate. Wastes produced as a result of high temperatures (slag and power plants ashes, metallurgical wastes) are not as stable in terms of chemical and phase composition in the hypergenic environment. As a result of the processes occurring in the road embankment, anhydrite, which is the primary component of fluidized ashes, was transformed into gypsum and ettringite. As a result of contact with water CaO (present in fluidized ashes) easily changed into calcium hydroxide. As the crystallization of these minerals is expansive, it resulted in the filling of pores and, in extreme cases, in a substantial increase in the volume of the aggregate and, consequently, in the deformation of the road surface.
W artykule przedstawiono wyniki badań nad przeobrażeniami składu mineralnego i chemicznego, które zaszły w kruszywie sztucznym skomponowanym na bazie łupku węglowego (odpad pochodzący z górnictwa węgla kamiennego) i popiołów fluidalnych. Kruszywo to użyte zostało do budowy drogi. Po zakończeniu budowy, a jeszcze przed oddaniem jej do użytku stwierdzono znaczne deformacje nawierzchni w formie nieregularnych wybrzuszeń i wypiętrzeń warstwy asfaltowej. Jako przyczyny wykluczono między innymi szkody górnicze, błędy projektowe czy błędy wykonawcze. Podjęto więc badania wbudowanych w warstwy konstrukcyjne materiałów w celu wskazania składnika i mechanizmu odpowiedzialnego za wypiętrzanie nawierzchni drogi. Porównanie składu mineralnego i chemicznego próbek kruszywa pobranych z nasypu drogowego w miejscach deformacji z próbką referencyjną i próbkami z miejsc, gdzie deformacji nie stwierdzono wykazało, że w nasypie drogowym w miejscu „wybrzuszeń” występują minerały, których pierwotnie nie było w kruszywie. Odpady powstałe w wyniku oddziaływania wysokich temperatur (żużle i popioły elektrowniane, odpady hutnicze itp.) w środowisku hipergenicznym nie są stabilne tak pod względem składu chemicznego, jak i fazowego. Na skutek procesów zachodzących w nasypie drogowym anhydryt będący pierwotnym składnikiem popiołów fluidalnych uległ przeobrażeniu w gips oraz ettringit. W wyniku kontaktu z wodą CaO (obecny w popiołach fluidalnych) łatwo uległ przemianie w wodorotlenek wapnia. Krystalizacja tych minerałów jest ekspansywna, co doprowadziło do zapełnienia przestrzeni porowych, a w skrajnych przypadkach znacznego wzrostu objętości kruszywa i w konsekwencji do deformacji nawierzchni drogi.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2018, 34, 2; 37-54
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-9 z 9

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies