Autor: Sperka, Jerzy - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Książęta śląscy w relacjach Polski z Czechami w początkowym okresie rewolucji husyckiej
The Dukes of Silesia in Polish‑Czech relations in the Early Period of the Hussite Revolution
Autorzy:: Sperka, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2106618.pdf
Data publikacji:: 2022-09-16
Wydawca:: Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Tematy:: Jan II Żelazny
Czech Kingdom
Kingdom of Poland
Silesian Dukes
Władysław Jagiełło
Witold
Zygmunt Luksemburski (Sigismund of Luxemburg)
Opis:: From the start of his reign, Władysław Jagiełło he strove to normalize relations with the Silesian dukes, vassals of the Czech Crown, and neighbors of the Kingdom of Poland. These plans were initially disrupted by the war with Władysław Opolczyk and his nephews (1391–1396), but after it ended, relations were correct for the next two decades. Jagiełło’s wise policy towards the Silesian dukes also included his matrimonial policy, arranging marriages with representatives of the Giedyminowicz family. In the mid‑1420s, all the bordering Upper Silesian principalities were ruled by relatives of the Polish king. Despite this, the dukes of Upper Silesia remained faithful to their Czech rulers. When the Hussite Revolution broke out in Bohemia in 1419, the Silesian dukes supported Sigismund of Luxemburg, the successor of Wenceslas IV. At the same time, however, they tried to maintain proper relations with the Polish King Władysław Jagiełło, permitting – like the princes of Racibórz, Cieszyn, and Oświęcim – the Hussite legations to pass through their territories on the way to Poland and Lithuania with the offer of the crown of St. Wenceslas. The situation changed when, in September 1421 in Racibórz, Jan II Żelazny (who was married to Jagiełło’s niece Helena) imprisoned the Hussite legation sent by the Czech parliament. Despite pleas and threats from the Polish and Lithuanian sides demanding their release, the Duke of Racibórz, under great pressure, handed over the envoys to King Zygmunt. Consequently, the Silesian dukes, fearing for their principalities (at the hands of the Hussites and Poland), became closely associated with Sigismund of Luxemburg and became his allies in the conflict with Jagiełło and Witold. The culmination of these activities was that the Silesian dukes, at the beginning of 1423, joined a pact against Poland, the aim of which was its partition. However, when Sigismund of Luxemburg abruptly changed his policy and, in March 1423 in Kieżmark, concluded a treaty of friendship with King Jagiełło, the Silesian dukes realized that they had made a mistake by trusting their ruler excessively and adopting anti‑Polish rhetoric. So they took rapid steps to restore the former correct relations, apologizing to King Jagiełło and the Kingdom of Poland for their actions, a move that proved successful.
Źródło:: Studia z Dziejów Średniowiecza; 2022, 25; 281-305
2544-2562
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Średniowiecza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Translacja i uposażenie kolegiaty w Raciborzu w 1416 roku. Przyczynek do dziejów Kościoła na Górnym Śląsku w średniowieczu
The Translation and Endowment of the Collegiate in Racibórz in 1416: A Contribution to the History of the Church in Upper Silesia in the Middle Ages
Gründung und Verlegung der Ratiborer Stiftskirche im Jahre 1416. Ein Beitrag zur Geschichte der oberschlesischen Kirche im Mittelalte
Autorzy:: Sperka, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/27266853.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: Ratibor
Kirche in Schlesien
schlesische Fürsten
Johann II. der Eisern
Racibórz
kościół na Śląsku
książęta śląscy
Jan II Żelazny
church in Silesia
Silesian princes
John II Żelazny (the Iron
Opis:: Początki kolegiaty raciborskiej wiążą się ze skutkami wydarzeń, które rozegrały się w końcu XIII wieku na Śląsku, kiedy doszło do gwałtownego konfliktu między księciem wrocławskim Henrykiem IV Probusem a biskupem wrocławskim Tomaszem II, którego wsparli książęta opolscy. W 1288 roku biskup wrocławski, odwdzięczając się swoim sojusznikom za udzieloną pomoc, ale także jako ekspiację za zakończony spór, ufundował przy kaplicy zamkowej w Raciborzu kolegiatę pw. św. Tomasza Kantauryjskiego. Zapewniał jej także podstawy materialnego funkcjonowania, uposażając dziesięcinami ze stołu biskupiego. W latach ok. 1288—1292 wzniesiono na zamku imponującą gotycką kaplicę, gdzie znalazła siedzibę kapituła kolegiacka. W następnych latach kolegiata raciborska pozostawała pod opieką kolejnych książąt władających Raciborzem: syna Przemysława, Leszka, a później przedstawicieli czeskich Przemyślidów z linii opawskiej, którzy w 1337 roku przejęli księstwo raciborskie — Mikołaja II, a potem jego syna Jana I i wnuka Jana II Żelaznego. Książęta ci czynili kolejne fundacje na rzecz kapituły i jej zamkowej siedziby, zwiększając uposażenie i powołując nowe prebendy. W 1416 roku Jan Żelazny, za zgodą biskupa wrocławskiego Wacława, księcia legnickiego, przeniósł kolegiatę znajdującą się na zamku raciborskim przy kaplicy św. Tomasza Kantauryjskiego do kościoła parafialnego Wniebowzięcia NMP w mieście Raciborzu oraz ustanowił i uposażył tam prebendy dla prepozyta, dziekana, 12 kanoników i tyluż wikariuszy. Powodem przeniesienia było problematyczne usytuowanie kolegiaty przy niewielkiej kaplicy, która w tym czasie była już niewystarczająca w stosunku do rosnących potrzeb, zwłaszcza erygowania nowych prebend. Ponadto kanonicy i wikariusze mieszkający w mieście ze względu na codzienne zamykanie bram miejskiej i zamkowej mieli trudności z punktualnym odprawianiem nabożeństw. Nowe uposażenie kolegiaty raciborskiej składało się z części pochodzącej z czasów jej powołania (koniec XIII wieku) oraz z części ustanowionej na nowo. W 1416 roku książę erygował i uposażył nową kaplicę, natomiast w 1422 roku na nowo uposażył kustodię. Przeniesienie kolegiaty z kaplicy na zamku do miasta, do kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP przez księcia Jana II Żelaznego niewątpliwie przyczyniło się do jej znacznego rozwoju w następnych latach. Kolegiata zyskała bowiem duże wsparcie ze strony władz i mieszczaństwa bogatego Raciborza.
Die Ursprünge der Ratiborer Stiftskirche sind mit historischen Ereignissen des späten 13. Jahrhunderts in Schlesien verbunden, als es zu einem gewaltsamen Konflikt zwischen dem Breslauer Herzog Heinrich IV. Probus und dem Breslauer Bischof Thomas II. kam. Im Jahre 1288 gründete der Bischof als Dank für die Hilfe seiner Verbündeten, aber auch als Sühne für den beigelegten Streit, bei der Burgkapelle in Ratibor die dem Heiligen Thomas Becket von Canterbury geweihte Stiftskirche. Darüber hinaus sicherte er die materiellen Grundlagen ihrer Tätigkeit, indem er die neugegründete Kirche mit Spenden aus bischöflichen Zehntabgaben finanzierte. In den Jahren 1288—1292 wurde auf der Burg eine imposante gotische Kapelle errichtet, in der das Stiftskapitel seinen Sitz fand. In den folgenden Jahren stand die Ratiborer Stiftskirche unter der Obhut von Herzögen, die über Ratibor herrschten, unter anderem Lestko von Ratibor — dem Sohn von Primislaus, und später auch von Vertretern der böhmischen Přemysliden aus der Troppauer Linie, die 1337 das Herzogtum Ratibor übernahmen — Nikolaus II., und danach seinem Sohn — Johann I. und seinem Enkel — Johann II. dem Eisernen. Die Herzöge errichteten zugunsten des Kapitels und dessen Burgsitzes weitere Stiftungen, indem sie sein Vermögen steigerten und neue Präbenden gründeten. Im Jahre 1416 verlegte Johann II. der Eiserne mit Zustimmung des Fürstbischofs von Breslau und Herzogs von Liegnitz— Wenzels II., das Stiftskapitel, das sich auf der Ratiborer Burg bei der Kapelle des Heiligen Thomas Becket von Canterbury befand, in die Stadtpfarrkirche Mariä Himmelfahrt von Ratibor. Dabei stiftete er dort Präbenden für den Propst, Dekan, 12 Kanoniker und ebenso viele Vikare. Der Grund für den Umzug war die problematische Lage der Stiftskirche bei einer kleinen Kapelle, die schon damals für die wachsenden Bedürfnisse, insbesondere in Bezug auf die Errichtung neuer Präbenden, nicht ausreichte. Außerdem war es für die in der Stadt lebenden Kanoniker und Vikare aufgrund der täglichen Schließung der Stadt- und Burgtore schwierig, die Gottesdienste pünktlich abzuhalten. Das Vermögen der neugegründeten Ratiborer Stiftskirche bestand aus einem Teil, der aus der Zeit ihrer ersten Gründung (Ende des 13. Jahrhunderts) stammte, sowie einem Teil, der neu gestiftet wurde. Im Jahre 1416 ließ der Herzog eine neue Kapelle errichten und 1422 stiftete er eine neue Custodia. Die Verlegung der Stiftskirche von der Burgkapelle in die Stadtpfarrkirche Mariä Himmelfahrt durch Herzog Johann II. den Eisernen trug zweifellos zu ihrer Weiterentwicklung bei, da sie in den folgenden Jahren von Stadtbehörden und Bürgern des reichen Ratibor wesentlich unterstützt wurde.
The beginnings of the collegiate church of Racibórz are associated with the effects of events that took place at the end of the thirteenth century in Silesia, i.e., the violent conflict between the Duke of Wrocław Henry IV Probus and the bishop of Wrocław Thomas II, who was supported by the Dukes of Opole. In 1288, the bishop of Wrocław, repaying his allies for the help they provided, but also as an expiation for the settled dispute, founded a collegiate church of St. Thomas Cantapurian at the chapel in Racibórz. He also provided it with a material for its functioning, endowing it with tithes from the bishop’s treasury. In the years around 1288—1292, an impressive gothic chapel was erected in the castle, where the collegiate chapter was located. In the following years, the collegiate church of Racibórz remained under the care of subsequent princes who ruled in Racibórz, the son of Przemysław, Leszek, and later representatives of the Czech Přemyslids from the Opava line, who in 1337 took over the Duchy of Racibórz. Nicholas II, and then his son John I and grandson John II Żelazny (the Iron). These princes made further foundations for the chapter and its castle seat, increasing the salary and establishing new prebends. In 1416, John II the Iron, with the consent of the bishop of Wrocław, Wacław, Duke of Legnica, moved the collegiate church located at the Racibórz Castle at the chapel of St. Thomas Cantapurai to the parish church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary in the city of Racibórz and established and endowed there prebends for the provost, dean, 12 canons and as many vicars. The reason for the relocation was the problematic location of the collegiate church at a small chapel, which at that time was already insufficient for the growing needs, especially the erection of new prebends. In addition, canons and vicars living in the city, due to the daily closure of the city and castle gates, had difficulties with punctual celebration of services. The new salary of the Racibórz collegiate church consisted of a part from the time of its establishment (the end of the thirteenth century) and a part established anew. In 1416, the prince erected and planted a new chapel, while in 1422 he re-endowed the custody. The transfer of the collegiate church from the chapel in the castle to the town, to the parish church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary by Prince John II the Iron undoubtedly contributed to its significant development in the following years. The collegiate church gained great support from the authorities and the bourgeoisie of rich Racibórz.
Źródło:: Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2022, 14; 185-199
2080-492X
2353-9720
Pojawia się w:: Średniowiecze Polskie i Powszechne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Apokalipsa po czesku
Autorzy:: Sperka, Jerzy (1962- ).
Powiązania:: Polska Zbrojna. Historia 2021, nr 2, s. 24-28
Współwytwórcy:: Korczyński, Piotr (1974- ). Wywiad
Data publikacji:: 2021
Tematy:: Hus, Jan (ok. 1371-1415)
Husyci
Husytyzm
Wojny husyckie (1419-1434)
Armia
Artykuł z czasopisma wojskowego
Artykuł z czasopisma historycznego
Wywiad dziennikarski
Opis:: Wywiad z Jerzym Sperką, historykiem, badaczem dziejów Polski i Śląska w XIV-XV wieku oraz genealogii szlacheckiej. Rozmowa dotyczy husytyzmu i wpływów husyckich na Śląsku.
Dostawca treści:: Bibliografia CBW

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Książęta śląscy wobec Władysława Łokietka i jego koronacji
Position of Silesian dukes with regard to Władysław the Elbow-High and his coronation
Autorzy:: Sperka, Jerzy
Grabowski, Janusz
Graczyk, Waldemar
Wajs, Hubert
Karczewski, Dariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/chapters/25806604.pdf
Data publikacji:: 2021-12-17
Wydawca:: Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:: Władysław Łokietek
książęta śląscy
Śląsk
Silesian princes
Silesia
Opis:: Koronacja Władysława Łokietka symbolizująca odrodzenie Królestwa Polskiego stworzyła dla dzielnicowych książąt śląskich nową sytuację polityczną. Ci jednak nadal tkwili w epoce rozbicia dzielnicowego, a myśl o uznaniu władzy zwierzchniej krakowskiego monarchy utrudniały powszechne przekonanie o równości wszystkich książąt polskich i ich jednakowe prawo do odziedziczonej ojcowizny. Dużą część Piastów śląskich była nastawiona negatywnie do Władysława Łokietka jako uzurpującego sobie przewodnictwo wśród książąt polskich. Łokietek z kolei widział w nich swoich konkurentów, gotowych może nie tyle odebrać mu koronę, ile zająć utracone ziemie. W okresie poprzedzającym koronację najlepsze stosunki polityczne miał Łokietek z drobnymi książętami górnośląskimi, sąsiadującymi od zachodu z ziemią krakowską oraz z książętami linii świdnickiej. Łokietek próbował wykorzystać swoją pozycję, wchodząc w sojusze podbudowywane zawieranymi z jego inspiracji małżeństwami, występował w roli arbitra (konflikt między książętami wrocławsko-legnickimi i głogowsko-oleśnickimi), budując swoją pozycję i prestiż. Sukcesy Łokietka wobec książąt śląskich okazały się jednak nietrwałe. Rozwiązanie siłowe nie wchodziło w grę, ponieważ możliwości króla polskiego, jego ewentualnych działań militarnych, były ograniczone. Wydaje się, że sytuacja przerosła zdolności polityczne polskiego króla i jego otoczenia, a w efekcie król Jan Luksemburski, dysponujący przewagą polityczno-ekonomiczną, w latach 1327‒1329 zhołdował większość książąt śląskich.
The coronation of Władysław the Elbow-High, symbolizing the rebirth of the Kingdom of Poland, put the dukes of Silesian provinces in a new political situation. However, they were still stuck in the era of the fragmentation, and the common belief about the equality of all Polish dukes and their equal right to the inherited patrimony made it difficult to consider recognizing the supreme power of the Cracow monarch. Many of the Silesian Piasts were negatively inclined towards Władysław the Elbow-High, perceiving him as usurping the leadership among the Polish dukes. In turn, Władysław saw them as his competitors, prepared maybe not to strip him of the crown, but to take the lost lands. In the period preceding the coronation, Władysław the Elbow-High enjoyed the best political relations with minor dukes of Upper Silesia, neighbouring to the west with Cracow territories, and with the dukes of the Świdnica line. Władysław the Elbow-High tried to take advantage of his position by entering into alliances underpinned by marriages concluded at his inspiration, acting as an arbiter (the conflict between the dukes of Wrocław-Legnica and Głogów-Oleśnica), building up his position and prestige. Elbow-High’s successes against the Silesian dukes, however, proved short-lived. A forcible solution was out of the question, as the Polish king’s capacity for military action was limited. The situation seems to have surpassed the political skills of the Polish king and his entourage, and as a result, King John of Luxembourg, possessing political and economic advantage, in the years 1327–1329 accepted a vow of fealty from most of the Silesian dukes.
Źródło:: Władysław Łokietek ‒ odnowiciel Królestwa Polskiego. Restaurator Regni Poloniae; 113-134
9788395991950
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Księstwo karniowsko-rybnickie i jego losy do początku XVI wieku
Das Herzogtum Jägerndorf-Rybnik und dessen Geschichte bis Anfang des sechzehnten Jahrhunderts
The Duchy of Karniów and Rybnik and its history till the beginning of the sixteenth century
Autorzy:: Sperka, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1018620.pdf
Data publikacji:: 2020-12-15
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: książęta śląscy
Przemyślidzi opawscy
Śląsk w średniowieczu
Rybnik
Karniów
Piastowie górnośląscy
Silesian dukes
Přemyslids of Opava
medieval Silesia
Krnov
UpperSilesian Piast dynasty
Opis:: Księstwo karniowsko-rybnickie powstało w 1437 roku w wyniku podziału schedy po księciu raciborskim Janie II Żelaznym. Przypadło ono starszemu synowi Mikołajowi i zachowało integralność terytorialną do 1465/1466 roku. Wtedy to bowiem Jan Starszy i Wacław III (synowie Mikołaja) przeprowadzili podział, którego skutkiem było powstanie księstw: karniowskiego (z Karniowem, Bruntalem i Wodzisławem) i rybnickiego (z Rybnikiem, Żorami, Pszczyną). Na dalsze losy tych niewielkich księstw niewątpliwie przemożny wpływ wywarła wojna o koronę czeską, która toczyła się w latach 70. między Jagiellonami i Maciejem Korwinem. Zmusiła ona braci do lawirowania między stronami konfliktu, co wkrótce spowodowało odrzucenie i oskarżenie o zdradę przez jednych i drugich. Nierozważne rządy Wacława, a potem bezpotomna śmierć (1478), przyniosły koniec istnienia księstwa rybnickiego, którego część pszczyńską skonfiskował król Maciej Korwin i oddał w zastaw Hynkowi z Podiebradów, natomiast Rybnik i Żory (oraz połowa Baborowa) zostały zastawione. W przypadku księstwa karniowskiego król Maciej Korwin obszedł się nie mniej surowo, konfiskując Janowi Starszemu część karniowską (1474), a następnie przejmując część wodzisławską po bezpotomnej śmierci księcia (1483). Zabiegi sióstr zmarłych braci, księżnych Małgorzaty oświęcimsko-zatorskiej i Barbary oświęcimskiej, o odzyskanie schedy po nich zakończyły się tylko połowicznym sukcesem. Małgorzata po kilkuletniej bataliizrezygnowała (za odszkodowaniem) ze swych praw do Rybnika i Żor na rzecz Jana IV Młodszego raciborskiego, natomiast przegrała batalię o okręg pszczyński z księciem Kazimierzem cieszyńskim. Barbara z kolei, wykorzystując śmierć króla Macieja Korwina (1490), próbowała odzyskać Karniów, ale ostatecznie udało jej się tylko współrządzić (do śmierci) w księstwie karniowskim ze swym zięciem Jerzym z Šelmberku, który został nowym dziedzicem na mocy decyzji króla Władysława Jagiellończyka.
The Duchy of Karniów [Krnov] and Rybnik was established in 1437 as a result of dividing the inheritance that was left by Jan II Żelazny [the Iron-born], the Duke of Racibórz. The duchy was inherited by his son Mikołaj and it retained its territorial integrity till 1465/1466. This is when Jan Starszy [the Elder] and Vaclaus III, who were Mikołaj’s sons, carried out a division that resulted in the establishment of two duchies. The first duchy was the Duchy of Karniów (including Karniów, Bruntal, and Wodzisław) and the other was the Duchy of Rybnik (including Rybnik, Żory, and Pszczyna). What had a pervasive influence on the history of those two small duchies was the war over the Czech crown, which took place in the 1470s between the Jagiellonians and Maciej Korwin. The two brothers were forced to monoeuvre between the two sides of the conflict, which led to rejection of them and treason accusations by both sides of the conflict. Vaclaus ruled unreasonably and then died without an heir in 1478, which brought an end to the Duchy of Rybnik. The Pszczyna part was confiscated by King Maciej Korwin and it was put in pledge with Hynek of Podiebrady. Rybnik and Żory (and half of Baborów) were put in pledge as well. In the case of the Duchy of Karniów King Maciej Korwin was equally intransigent, since he confiscated the Karniów part from Jan Starszy [The Elder] (1474) and took over the Wodzisław part after the duke’s death without an heir (1483). The sisters of the late dukes, Duchess Margaret of Oświęcim and Zator and Barbara of Oświęcim, made efforts to regain the inheritance, but the success was only partial. After a few years’ battle Margaret gave up her rights to Rybnik and Żory (with compensation) and handed them over to Jan IV Młodszy [the Younger] of Racibórz. She lost the competition over the Pszczyna district that she had entered with Duke Casimir of Cieszyn. In turn, Barbara used the death of King Maciej Korwin (1490) to try to regain Karniów, but she only managed to co-rule (till her death) in the Duchy of Karniów with her son-in-law Jiři of Šelmberk, who became the new heir in accordance with the decision made by King Ladislaus the Jagiellonian.
Das Herzogtum Jägerndorf-Rybnik entstand 1437 durch Teilung der Erbschaft nach dem Herzog von Ratibor, Johann II. dem Eisernen. Es wurde seinem älteren Sohn Nikolaus zuteil und wahrte die territoriale Einheit bis 1465/1466, als Johann der Ältere und Wenzel III. (die Söhne von Nikolaus) die Gebiete teilten, was die Entstehung des Herzogtums Jägerndorf (mit Jägerndorf, Freudenthal und Loslau) und des Herzogtums Rybnik (mit Rybnik, Sohrau, Pleß) zur Folge hatte. Einen wesentlichen Einfluss auf die spätere Geschichte dieser kleinen Herzogtümer hatte der Krieg um die böhmische Krone, der in den 1470er Jahren zwischen denJagiellonen und Matthias Corvinus ausgetragen wurde. Der Streit zwang die Brüder, zwischen den Konfliktparteien zu lavieren, was in kurzer Zeit zu gegenseitigen Anfeindungen und Verratsbeschuldigungen führte. Durch das unüberlegte Handeln Wenzels wurde das Herzogtum Rybnik nach seinem nachkommenlosen Tod (1478) aufgelöst. Das Pleßer Gebiet wurde vom König Matthias Corvinus beschlagnahmt und an Hynek von Podiebrad verpachtet, Rybnik und Sohrau (und die Hälfte von Bauerwitz) wurden hingegen verpfändet. Mit dem Herzogtum Jägerndorf ging der König Matthias Corvinus ebenso hart um, indem er das Jägerndorfer Gebiet von Johann dem Älteren konfiszierte und, als der Herzog nachkommenlos starb (1483), auch den Loslauer Teil übernahm. Die Bemühungen der Schwerstern der verstorbenen Brüder — Herzoginnen Margarete von Auschwitz-Zator und Barbara von Auschwitz, das Familienerbe wiederzubekommen, waren nur halb erfolgreich. Nach einem mehrjährigen Streit verzichteteMargarete (gegen eine Entschädigung) auf ihre Ansprüche auf Rybnik und Sohrau zugunsten Johann IV. des Jüngeren von Ratibor, verlor jedoch den Streit mit dem Herzog Kasimir von Teschen um das Pleßer Gebiet. Barbara versuchte hingegen, nach dem Tod des Königs Matthias Corvinus (1490) Jägerndorf zurückzubekommen, aber letzten Endes durfte sie lediglich (bis zum Tod) das Herzogtum Jägerndorf zusammen mit ihrem Schwiegersohn, Georg von Schellenberg, der kraft Entscheidung des Königs Vladislav II. zum neuen Erben wurde, mitregieren.
Źródło:: Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2020, 12; 96-120
2080-492X
2353-9720
Pojawia się w:: Średniowiecze Polskie i Powszechne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Koligacje rodzinne Przemyślidów opawskich linii raciborskiej z możnowładztwem Królestwa Polskiego do początku XVI wieku
Familienbeziehungen der Přemysliden von Opava der Stammlinie Ratibor mit dem Magnatentum des Königreiches Polen zu Beginn des 16. Jahrhunderts
The Familial Connections between the Opava-Ratibor Přemyslid Family and the Magnates of the Kingdom of Poland until the Beginning of the 16th Century
Autorzy:: Sperka, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/666132.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: Přemysliden
Familie Szamotulski
Herzoge von Ratibor
Ratibor
Kronruthenien
the Přemyslid family
the Szamotulski family
the Dukes of Ratibor
Red Ruthenia
Opis:: The analysis of primary sources concerning the Opava-Ratibor Přemyslid family in the context of their familial relationships with the representatives of the Polish magnates in the 15th and the beginning of the 16th century has allowed to issue significant corrections regard‑ ing the previous state of genealogical knowledge regarding several generations of the dynas‑ ty, namely: Wenceslaus II, Duke of Opava-Ratibor (died 1456), who married Małgorzata of Szamotuły and their progeny: Jan (died 1493), Anna, and most importantly: Helena, who mar‑ ried Jan Ostroróg; Katarzyna, who married Włodko of Danabórz, the Castellan of Nakło; and Mikołaj of Ratibor (died 1506), the son of Jan, who married Anna of Tęczyn. Moreover, it has become possible to organize the data concerning the history of the estates in the Greater Poland, Ruthenia and the Duchy of Ratibor, which were given as dowry. In addition, the above analysis allows to form more general conclusions, namely, that the magnate families achieved prestige by marrying into ducal families, while the latter were given the means to increase their wealth due to the large dowries bequeathed by the wives. Thus, both sides benefited politically. Noble women, on the other hand, by marrying dukes were given the opportunity to become and be regarded as duchesses, even after they returned to their families as widows.
Die Analyse des Quellenmaterials, das die Ratiborer Přemysliden im Hinblick auf ihre Familienbeziehungen mit den Vertretern des polnischen Magnatentums im 15. Jahrhundert und am Anfang des 16. Jahrhunderts betrifft, lässt das bisherige Wissen um die genealogischen Fakten mehrerer Generationen dieser Dynastie wesentlich korrigieren. Gemeint sind hier: Her‑ zog Wenzel von Ratibor (gest. 1456), der mit Małgorzata aus Szamotuły verheiratet war, und dann die Nachkommenschaft aus dieser Ehe: Jan (gest. 1493), Anna und vor allem Helena, die Jan Ostroróg heiratete, sowie Katarzyna, die mit Włodko aus Danabórz, dem Kastellan von Nakło, verheiratet war, und Nikolaus von Ratibor (gest. 1506), ein Sohn von Jan, der Anna aus Tęczyn heiratete. Es ist auch gelungen, das Wissen um das Schicksal von Gütern zu ordnen, die zur Mitgift in Großpolen, Ruthenien und im Herzogtum Ratibor wurden. Aus der vorliegenden Analyse sind auch folgende allgemeinen Schlussfolgerungen zu ziehen: die Eheschließung mit den herzoglichen Familien ermöglichte den Magnatenfamilien, ein großes Prestige zu erlan‑ gen, die Ehe mit einer Edelfrau aus der Magnatenfamilie bedeutete hingegen für die herzogliche Seite vor allem die Möglichkeit, ihre finanzielle Situation aufgrund einer von der Ehefrau eingebrachten entsprechend großen Mitgift zu verbessern. Zweifelsohne brachten solche Ehen auch die politischen Vorteile für beide Seiten. Die Edelfrauen, die Herzoge heirateten, wurden dagegen zu den vollberechtigten Herzoginnen und mit solch einem Titel wurden sie angespro‑ chen, auch wenn sie schon als Witwen in die Heimat, nach Polen, zurückkehrten.
Źródło:: Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2019, 11; 183-219
2080-492X
2353-9720
Pojawia się w:: Średniowiecze Polskie i Powszechne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Jagiellonowie i ich świat : centrum a peryferie w systemie władzy Jagiellonów
Centrum a peryferie w systemie władzy Jagiellonów
Współwytwórcy:: Czwojdrak, Bożena (1972- ). Redakcja
Sperka, Jerzy (1962- ). Redakcja
Węcowski, Piotr (1972- ). Redakcja
Rodzińska-Chojnowska, Aleksandra. Tłumaczenie
Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego "Societas Vistulana". Wydawca
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Kraków : Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana
Tematy:: Jagiellonowie (dynastia)
Rody panujące
Władcy
Gospodarka
Polityka
Materiały konferencyjne
Praca zbiorowa
Opis:: Materiały z konferencji, Muzeum Zamek w Oświęcimiu, Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, 2016 rok.
Dostawca treści:: Bibliografia CBW

Książka

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Tragiczne losy księcia rybnickiego Wacława III (zm. 1478). Epizod z dziejów rywalizacji między Jagiellonami a Maciejem Korwinem o koronę czeską
Tragic Fate of Wenceslaus III, Duke of Rybnik († 1478). An Episode of the Rivalry between the Jagiellons and Matthias I Corvinus for the Bohemian Crown
Autorzy:: Sperka, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/694752.pdf
Data publikacji:: 2016-10-07
Wydawca:: Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Opis:: Wenceslaus III, Duke of Rybnik (in Polish: Wacław III), was an indirect descendant of the Přemyslids who in the fourteenth– fifteenth centuries ruled in the Duchy of Opava and Racibórz (Ratibor). The duchy, however, from the end of the fourteenth century entered a period of internal divisions. After the death of his father Nicholas V († 1452) Duke Wenceslaus III and his brother John IV divided the inheritance, with John IV taking Krnov and Wodzisław, and Wenceslaus III - Rybnik, Pszczyna and Żory with neighboring districts. Wenceslaus III reign witnessed the rivalry between the Jagiellons and Matthias I Corvinus of Hungary for the Bohemian Crown. But the duke of Rybnik pursued a very hesitant policy, siding, in turn, with one party or another. At the same time he failed to secure good relations with his neighbors, Silesian dukes, and was constantly fighting against them. All this led to the interference by Matthias I who annexed a part of his duchy (and gave it to Henry the Younger of Poděbrady) and imprisoned the duke himself. Wenceslaus died imprisoned in 1478, without getting the help of the Polish king with whom he maintained friendly relations.
Źródło:: Studia z Dziejów Średniowiecza; 2016, 20; 253-272
2544-2562
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Średniowiecza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Władysław książę opolski, wieluński, kujawski, dobrzyński, Pan Rusi, Palatyn Węgier i Namiestnik Polski : (1326
Autorzy:: Sperka, Jerzy (1962- ).
Współwytwórcy:: Wydawnictwo Avalon T. Janowski. pbl
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Kraków : Wydawnictwo Avalon
Tematy:: Władysław Opolczyk (książę opolski ; ok. 1326-1401)
Piastowie (dynastia)
Historia
Biografia
Opis:: Bibliogr. s. 341-377. Indeks.
Dostawca treści:: Bibliografia CBW

Książka

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: W cieniu tragedii wołyńskiej 1943 roku : 70. rocznica mordów Polaków na Kresach Południowo-Wschodnich Rzeczypospolitej
Współwytwórcy:: Żurawska, Ewa (historia). Redakcja
Sperka, Jerzy (1962- ). Redakcja
Uniwersytet Śląski (Katowice). Wydawnictwo. pbl
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: Zbrodnia wołyńska (1943-1944)
Stosunki etniczne
Ludobójstwo
Materiały konferencyjne
Opis:: Materiały z konf., 13 czerwca 2013 r., Katowice.
Dostawca treści:: Bibliografia CBW

Książka

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Kraków w polityce księcia Władysława Opolczyka.
Autorzy:: Sperka, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/436065.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: Kraków
ks. Władysław Opolczyk
król Władysław Jagiełło
Opis:: Vladislaus of Opole (1326/1330-1401), a representative of the Upper Silesian line of the Piast dynasty, played an important role in the history of a few countries in the central and eastern Europe. He was certainly one of the most skillful monarchs in the second half of tcentury. He owed his career not only to his skills but also to the protection of the HungarEurope. He was certainly one of the most skillful monarchs in the second half of the 14th century. He owed his career not only to his skills but also to the protection of theHungarian court. On all lands that he ruled, starting from Hungary, through Red Ruthenia, the land of Wieluń, the land of Dobrzyń, Kujawy, to the inherited Duchy of Opole, he was known as a great landlord and organizer. Due to the fact that he was assigned numerous tasks by the king’s court and he ruled on lands that were part of the Kingdom of Poland, and for a short period of time also in the kingdom itself as a regent (1377/1378), Vladislaus of Opole remained in contact with Krakow. During the 30 years (1363–1393), his itineranium mentions his presence in the city seven times. His visits wer connected to political matters and economic affairs. When it comes to the former, the most important visits include his presence on the Krakow convention (1364), participation in the funeral of Casimir the Great and the coronation of his successor Louis I of Hungary in 1370 (then he was granted Wieluń as a fief), meetings with the regent Elizabeth Piast (1374, 1379) and Queen Jadwiga (1385). Vladislausof Opole could not work out proper relations with the King Vladislaus Jagiello and in May 1389 (after meeting with the Polish monarch) he was accused of an attempt of taking over the Krakow castle. For a long time, Duke carried out financial operations with Krakow city councilors, borrowing money from them. There are a couple of records in the city bills that notify about sending money to Vladislaus of Opole and maintaining the messengers of the Duke that were sent to collect that money. Contacts of Vladislaus of Opole with Krakow stopped with the outburst of wars with the Kingdom of Poland (1391–1396).
Źródło:: Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2013, 13; 167-180
2450-4475
Pojawia się w:: Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Beneficjenci Wielkiej wojny wśród rycerstwa polskiego
Autorzy:: Sperka, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/436758.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: późne średniowiecze
Grunwald
Zakon Krzyżacki
rycerstwo
Opis:: In the article I tried to present those of Polish knights whom the “Great War” brought measurable benefits, whose political and clerical careers were boosted and fortunes increased. They achieved that thanks to King Wladyslaw Jagiello who knew how to appreciate people serving him faithfully as well as those who proved courageous in that great campaign. In the per iod from the middle of July 1410 to the middle of March 1411, the king rewarded 23 knights bestowing them with 10 villages and charging the crown land with the sum of 2310 grzywnas which meant that the goods were actually transferred into a private property. Adding the bestowals from the autumn of 1411, which can be associated with the Great War, we will have 26 rewarded and the amount of grzywnas will increase to 3310. Among thebestowed included were indigent knights as well as magnates who came from all over the Kingdom of Poland, although the majority was from Małopolska. A dozen of people who weregranted offices or were promoted should be also included into the circle of the beneficiaries. In both cases this certainly was not everyone. Analysing the later careers of the knights, theheroes of the war enumerated in Jan Długosz’s chronicle, one thing can be noticed i.e. the king felt a sentimental attachment to those knights who fought in the battle of Grunwald, especially those who were exceptionally courageous and did not spare their own blood in the battle. Those of whose reward we do not know could later on count on the king’s clemency. The majority of the knights who courageously fought in the first ranks during the battle of Grunwald and Koronowo took land offices, starosties or were taken in the court by clemency of the king in the later years. The battlefields of “the Great War” turned out to be a kind of “purgatory” for those knights who had formerly fallen into disgrace (e.g. Jakub from Kobylany, Mikołaj Chrząstowski). Finally, it is necessary to mention the largest group of “the Great War” beneficiaries, unfortunately almost entirely anonymous, namely hundreds of knights who enriched themselves with trophies obtained during the campaign.
Źródło:: Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2011, 11; 92-112
2450-4475
Pojawia się w:: Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki