Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Sienkiewicz, S." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 50
Tytuł:
Influence of Municipal Sewage Sludge on Concentration of Nitrates(V) in Soil
Wpływ komunalnego osadu ściekowego na zawartość azotanów(V) w glebie
Autorzy:
Omilian, M.
Sienkiewicz, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/389313.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
osad ściekowy
azotany(V)
azotany w glebie
sewage sludge
nitrate in soil
Opis:
In a four-year, microplot experiment ( 1m2) carried out on anthropogenic soil, the influence of sewage application on concentration of nitrates in soil was investigated. Municipal sewage sludge at the doses of O, 70, 140, 210 and 280 Mg o ha-1 of fresh weight was introduced to soil in autumn 2004, after which grass mix was sown. The waste used in the research originated from the wastewater treatment plant in Olsztyn. In 2005-2008, soil for chemical analysis was sampled four times during each growing season (April, July, September and November). The content of nitrates in fresh soil matter was determined by colorimetric method with phenoldisulphonic acid. Each year, nitrates in soil increased proportionally to a sewage sludge dose. Thus, the application of the highest dose, ie 280 Mg o ha-1, raised the average N-NOs content in soil nearly two-fold higher than determined in the control soil. The highest accumulation of the mineral form of nitrogen was found in soil sampled in July, which could have been connected with a more intensive transformation of N compounds introduced to soil with sewage sludge. The determined values of N-NO3 in soil fluctuated throughout the experiment, with the highest content of nitrates found in 2005, while in 2006 and 2007 the mean N-NO3 concentrations were similar. In 2008, an insignificant increase of this nutrient in soil was determined.
W czteroletnim doświadczeniu mikropoletkowym ( 1m2) prowadzonym na glebie antropogennej badano wpływ dawki osadu ściekowego na zmiany koncentracji azotu azotanowego(V) w glebie. Komunalny osad ściekowy zastosowano jednorazowo jesienią 2004 r. w dawkach: 0, 70, 140, 210 i 280 Mg o ha-1 świeżej masy. Następnie wysiano mieszankę traw gazonowych. Osad ściekowy wykorzystany w badaniach pochodził z miejskiej oczyszczalni ścieków w Olsztynie. W latach 2005-2008 glebę do analiz chemicznych pobierano czterokrotnie w każdym okresie wegetacyjnym (IV, VII, IX i Xl). Zawartość azotanów(V) w świeżej masie gleby oznaczono metodą kolorymetryczną z wykorzystaniem kwasu fenolodisulfonowego. Zawartość azotanów(V) w glebie zwiększała się w każdym roku proporcjonalnie wraz z dawką osadu. W wyniku zastosowania 280 Mg o ha-1 odpadu średnia zawartość N-NO3 była ponad dwukrotnie większa niż w glebie obiektu kontrolnego. Największa koncentracja tej formy azotu mineralnego występowała w glebie pobieranej w lipcu, co mogło być spowodowane intensywnymi przemianami związków N dostarczonych w osadzie (mineralizacja i nitryfikacja). Nagromadzenie N-NO3 w glebie zmieniało się w kolejnych latach - najwięcej było w 2005 r., natomiast w latach 2006 i 2007 średnie zawartości N-NO3 kształtowały się na zbliżonym poziomie. W 2008 r. stwierdzono nieznaczny wzrost koncentracji tego składnika w doświadczalnej glebie.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2010, 17, 6; 652-656
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zawartość dostępnych form Cu i Pb w glebach lasów liściastego i iglastego
Accumulation of available forms of Cu i Pb in soil of deciduous and coniferous forests
Autorzy:
Omilian, M.
Sienkiewicz, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/126615.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
metale ciężkie Cu i Pb
gleba leśna
transport drogowy
heavy metals: Cu and Pb
forest soil
motor transport
Opis:
Próbki gleby pobrano z lasów liściastego i iglastego położonych w pobliżu Olsztyna przy drodze krajowej nr 51, w czterech odległościach od skraju każdego lasu (0 - obrzeże lasu, 10, 20 i 30 m), a także z trzech głębokości: 0÷10, 10÷20 i 20÷40 cm. Celem badań było określenie zawartości dostępnych form Cu i Pb w glebach leśnych narażonych na oddziaływanie intensywnego ruchu kołowego. Najwięcej miedzi rozpuszczalnej w 1 mol HCl·dm–3 znajdowało się w glebie lasu liściastego pobranej 10 m od jego skraju, a ołowiu w glebie pobranej na obrzeżu lasu iglastego. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono nieznacznie większe nagromadzenie dostępnych form Cu i Pb w glebie lasu liściastego w porównaniu z glebą pobraną w lesie iglastym. Zawartość miedzi w glebie lasu liściastego zmniejszała się znacznie wyraźniej wraz z głębokością niż w glebie lasu iglastego. Dla ołowiu miała miejsce odwrotna i mniej silna tendencja.
Samples of soil were taken from deciduous and coniferous forests situated near Olsztyn by main road no. 51. They were taken at four distances from forest margin (0 - forest edge, 10, 20 and 30 m) also from depth of 0÷10, 10÷20 and 20÷40 cm. The aim of the experiment was indication of available forms of Cu and Pb in forest soils subjected to influence of intensive motor transport. Most available copper in 1 mol HCl · dm–3 was in soil from deciduous forest taken from 10 m away from forest boundary and lead in soil from the edge of coniferous forest, that is the nearest from the road. Based on conducted experiment it was found that insignificantly higher accumulation of available forms of Cu and Pb was in soil from deciduous forest in comparison with soil taken from coniferous forest. The content of copper in deciduous forest soil reduced much clearer in conjunction with depth than in soil from coniferous forest. With reference to lead, was found conversely and less stronger tendency.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2009, 3, 2; 491-494
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of soil contamination with anthracene and pyrene on yield and accumulation of macronutrients in butter lettuce [Lactuca sativa L.]
Wplyw skazenia gleby antracenem i pirenem na plonowanie i kumulacje makroskladnikow w salacie maslowej [Lactuca sativa L.]
Autorzy:
Krzebietke, S
Sienkiewicz, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/13694.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Tematy:
soil contamination
anthracene
pyrene
macronutrient accumulation
butter lettuce
Lactuca sativa
fertilizer rate
Opis:
Toxic compounds which belong to PAHs are generated during all types of combustion of fuels and other substances as well as a result of natural processes (mineralisation). Products which appear during the above processes eventually reach soil, where they accumulate. The objective of this study has been to evaluate the effect of anthracene and pyrene accumulated in soil on yield, concentration of macronutrients (N, P, K, Mg, Ca, Na) and their uptake by cv. Vilmorin butter lettuce (Lactuca sativa L.) grown under the minimum and 3-fold enriched abundance of substrate. A pot experiment in four replicates was carried out twice in a greenhouse at the University of Warmia and Mazury in Olsztyn, in the spring of 2007 and 2008. Supplementary fertilisation was applied before planting butter lettuce. At the first rate of fertilisation, nitorgen was introduced in a full dose before planting lettuce, but at the triple rate of nutrients in substrate, it was divided into 2/3 of the dose before planting and the remaining 1/3 applied to soil 10 days after planting. Soil contamination with anthracene (ANT) and pyrene (PYR) or their mixture started 10 days after planting lettuce. Soil application of the two PAHs was performed 5 times at five-day intervals until the end of the growing season of lettuce. Determination of macronutrients (N, P, K, Mg, Ca, Na) was accomplished with standard methods after mineralisation (H2SO4 + H2O2) of the plant material dried at 60oC. The determinations were peformed in comparison to certified material (CTA-VTL-2). Increasing the abundance of substrate in nutrients (N, P, K, Mg, Na, Cl) by three-fold led to a 13.7% increase in yield of lettuce heads. The PAH compounds present in the substrate depressed lettuce yield. This tendency was more evident when anthracene rather than pyrene contaminated soil. ANT and PYR depressed the concentration of nitrogen but raised the concentration of calcium in substrate less abundant in nutrients.
Toksyczne związki z grupy WWA powstają nie tylko w wyniku szeroko pojętych procesów spalania paliw, lecz również wskutek procesów naturalnych (mineralizacji). Produkty powstałe w trakcie tych procesów ostatecznie trafiają do gleby i ulegają kumulacji. Celem badań była ocena wpływu antracenu oraz pirenu zakumulowanych w glebie na plonowanie oraz zawartość makroskładników (N, P, K, Mg, Ca, Na) i ich pobranie przez sałatę masłową (Lactuca sativa L.) odmiany Vilmorin uprawianą w warunkach minimalnej i 3-krotnie zwiększonej zasobności podłoża. Doświadczenie wazonowe w 4 powtórzeniach prowadzono 2-krotnie wiosną w hali wegetacyjnej UWM w Olsztynie, w latach 2007-2008. Uzupełniające nawożenie zastosowano przed posadzeniem sałaty masłowej. W przypadku minimalnego poziomu nawożenia azot zastosowano w całości przed sadzeniem, natomiast w przypadku potrojonej ilości składników pokarmowych w podłożu – 2/3 dawki przed posadzeniem rozsady, a 1/3 dawki doglebowo po 10 dniach od posadzenia. Skażanie gleby antracenem (ANT) oraz pirenem (PYR) i ich mieszaniną rozpoczęto po 10 dniach od posadzenia sałaty. Wybrane WWA aplikowano doglebowo 5-krotnie w odstępach 5 dni. Zabieg stosowano do końca wegetacji. Oznaczenia makroskładników (N, P, K, Mg, Ca, Na) dokonano standardowymi metodami po mineralizacji (H2SO4+H2O2) wysuszonego w 60oC materiału roślinnego. Oznaczenia przeprowadzono wobec materiału certyfikowanego (CTA-VTL-2). Zwiększenie 3-krotnie zasobności składników pokarmowych (N, P, K, Mg, Na, Cl) w podłożu przyczyniło się do wzrostu plonu główek sałaty o 13,7%. Obecne w podłożu związki z grupy WWA zmniejszyły plon sałaty. Wyraźniej ta tendencja występowała w przypadku antracenu niż pirenu. ANT i PYR doprowadziły do spadku zawartości azotu oraz wzrostu koncentracji wapnia, w warunkach niskiej zasobności podłoża w składniki pokarmowe.
Źródło:
Journal of Elementology; 2010, 15, 4; 653-660
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of foliar application of anthracene and pyrene [PAH] on yields and chemical composition of butterhead lettuce [Lactuca sativa L.] grown under varied abundance of substrate in nutrients
Wplyw dolistnej aplikacji antracenu i pirenu [WWA] na plonowanie i sklad chemiczny salaty maslowej [Lactuca sativa L.] uprawianej w warunkach zroznicowanej zasobnosci podloza w skladniki pokarmowe
Autorzy:
Krzebietke, S
Sienkiewicz, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/13781.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Tematy:
plant fertilization
foliar application
anthracene
pyrene
yield
chemical composition
butterhead lettuce
Lactuca sativa
abundance
substrate
nutrient
fertilizer rate
Opis:
The purpose of this study has been to evaluate the effect of foliar application of PAH organic chemical compounds (anthracene, pyrene) on yield, chemical composition and uptake of nutrients by cv. Vilmorin butterhead lettuce (Lactuca sativa L.). Lettuce was grown under minimum and three-fold higher abundance of substrate in nutrients, as determined according to threshold amounts. A pot trial was established in four replicates and performed twice, in the spring of 2008 and 2009, in a greenhouse at the University of Warmia and Mazury in Olsztyn. Lettuce seedlings were planted in pots containing 10 dm3 of mineral substrate. Fertilization (N, P, K, Mg, Na and Cl) was carried out prior to the planting of lettuce. Under the minimum nutrient abundance of the substrate, all the dose of nitrogen was supplied as a pre-sowing treatment, whereas when the abundance in nutrients was raised three-fold, the nitrogen dose was divided (2/3 pre-sowing and 1/3 10 days after planting). Contamination of lettuce plants with anthracene (ANT) or pyrene (PYR) and their mixture started 10 days after planting lettuce. Foliar application of either of the PAHs continued for 25 days until the vegetative growth of lettuce terminated. Determination of the concentration of macronutrients (N, P, K, Mg, Ca and Na) was performed using standard methods on the mineralised (H2SO4+H2O2), previously dried at 60ºC lettuce plant material. The determinations were completed by referring to certified material (CTA-VTL-2). The amount of fresh mass of butterhead lettuce depended primarily on the abundance of the substrate in nutrients. The three-fold increase in the substrate’s abundance in N, P, K, Mg, Na and Cl caused an increment in the yield of lettuce head mass by 13.3%. Foliar application of ANT and PYR caused an increase in the yield of lettuce head mass. The concentration of N, K, Na, Mg, Ca and Mg in lettuce was modified first of all by the abundance of the substrate and, to a lesser degree, by the applied PAHs.
Celem badań była ocena oddziaływania wpływu dolistnej aplikacji organicznych związków chemicznych z grupy WWA (antracen oraz piren) na plon, skład chemiczny oraz pobranie składników pokarmowych przez sałatę masłową (Lactuca sativa L.) odmiany Vilmorin. Sałatę uprawiano w warunkach minimalnej i 3-krotnie zwiększonej zasobności podłoża w składniki pokarmowe, którą ustalono wg liczb granicznych. Doświadczenie wazonowe w 4 powtórzeniach prowadzono 2-krotnie wiosną w latach 2007-2008, w hali wegetacyjnej UWM w Olsztynie. Rozsadę sałaty wysadzono do wazonów o pojem. 10 dm3 podłoża mineralnego. Nawożenie (N, P, K, Mg, Na i Cl) zastosowano przed sadzeniem sałaty. W warunkach minimalnej zasobności podłoża azot również podano w całości przedsiewnie a w warunkach 3-krotnie zwiększonej zasobności podzielono na 2 części (2/3 przedsiewnie i 1/3 po 10 dniach od posadzenia). Skażanie roślin antracenem (ANT) oraz pirenem (PYR) i ich mieszaniną rozpoczęto po 10 dniach od posadzenia sałaty. Aplikacja dolistna wybranych WWA trwała przez 25 dni do końca okresu wegetacji. Oznaczenia zawartości makroskładników (N, P, K, Mg, Ca, Na) dokonano standardowymi metodami po mineralizacji (H2SO4+H2O2) wysuszonego w 60oC materiału roślinnego. Oznaczenia wykonano wobec materiału certyfikowanego (CTA-VTL-2). Ilość świeżej masy sałaty masłowej zależała przede wszystkim od zasobności podłoża w składniki pokarmowe. Trzykrotne zwiększenie zasobności podłoża w N, P, K, Mg, Na i Cl spowodowało przyrost plonu masy główek o 13,3%. Dolistnie aplikowane związki ANT i PYR powodowały przyrost masy główek sałaty masłowej. Zawartość N, K, Na, Mg, Ca i Mg w sałacie była modyfikowana przede wszystkim przez zasobność podłoża i w mniejszym zakresie przez aplikowane wybrane WWA.
Źródło:
Journal of Elementology; 2010, 15, 3; 531-538
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Content of macroelements in plants growing on fallow fields
Zawartosc makroelementow w roslinnosci z pol odlogowanych
Autorzy:
Zarczynski, P
Sienkiewicz, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/13746.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Tematy:
fallow field
goat's-rue
brome grass
macroelement content
plant
Opis:
A large area trial involving four methods of soil fallowing (goat’s rue, traditional fallow, goat’s rue + brome grass, brome grass) was established in the spring 1996. This paper contains the results of our investigations concerning the content of macroelements in plants in the years 2000-2004. The weakest accumulation of nitrogen, potassium and magnesium by mono- and dicotyledonous plants occurred in the traditional fallow field; slightly richer concentration of the macroelements was determined in plants growing on the object sown with brome grass. Goat’s rue, both in a monoculture and mixed with brome grass, stimulated plants to accumulate more nitrogen, phosphorus, potassium and magnesium. Using goat’s rue to raise the content of macroelements in plants can prevent transfer of those elements to lower soil layers.
Doświadczenie łanowe obejmujące cztery sposoby odłogowania gleby (rutwica wschodnia, odłóg klasyczny, rutwica wschodnia + stokłosa bezostna i stokłosa bezostna) założono wiosną 1996 roku. W pracy ujęto wyniki dotyczące zawartości makroelementów w roślinach w latach 2000-2004. Najsłabsze możliwości akumulacji azotu, potasu i magnezu w roślinności jedno- i dwuliściennej wystąpiły na odłogu klasycznym, tylko nieco „bogatszą” koncentracją charakteryzowały się rośliny z obiektu obsianego stokłosą bezostną. Rutwica wschodnia rosnąca w monokulturze lub w mieszance ze stokłosą bezostną sprzyjała większemu nagromadzeniu w roślinach towarzyszących azotu, fosforu, potasu i magnezu. Rutwica wschodnią poprzez zwiększanie zawartości makroelementów w roślinach może zapobiegać ich przemieszczaniu do niższych warstw gleby.
Źródło:
Journal of Elementology; 2007, 12, 3
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of urea applied with composts on concentration of Cu, Zn and Mn in corn fresh matter
Dzialanie mocznika stosowanego lacznie z kompostami na zawartosc Cu, Zn i Mn w zielonej masie kukurydzy
Autorzy:
Mazur, Z
Sienkiewicz, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15632.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Tematy:
corn
green matter
compost
urea
application
copper concentration
zinc concentration
manganese concentration
Opis:
Corn was grown for green matter in a pot experiment, in which soil was fertilized with composts alone or in combination with 3 g N per pot (urea). The composts were made in wooden boxes, measuring 50×60×60 cm. They were composted for 3.5 months, until the temperature in the composts became stable and equal to the ambient temperature. Rates of the composts were balanced with amounts of added nitroge, such as 6.0 g N per pot. A one-factor experiment was conducted in Kick-Brauckmann pots, kept in a greenhouse at the University of Warmia and Mazury in Olsztyn. After harvest, fresh matter of stems and leaves as well as corn cobs was determined. Next, the plant samples were dried to determine the dry matter content and finally, after mineralisation, the concentration of Cu, Zn and Mn was determined by atomic absorption spectrophotometry. The composts significantly reduced the concentration of zinc and manganese in the vegetative yield of cor (lstems and leaves). Urea applied in combination with the composts very strongly increased the concentration of manganese and, to a lesser degree, the level of zinc and copper in vegetative organs. In corn cobs, the application of urea increased only the content of manganese. Urea had a stronger effect on increasing the weight of cobs rather than the vegetative mass of corn plants. The uptake of Cu, Zn and Mn was more evidently conditioned by the accumulation of these elements in dry matter than by the total weight of corn plants. The extent of the relationship between the uptake of Cu, Zn and Mn and their concentration of corn biomass is expressed the by corresponding correlation coefficients: 0.66, 0.65 and 0.68.
W doświadczeniu wazonowym uprawiano kukurydzę na zieloną masę, którą nawożono kompostami lub kompostami z dodatkiem 3 g N na wazon (mocznik). Komposty założono w skrzyniach z desek o wymiarach 50×60×60 cm. Okres kompostowania wynosił 3,5 miesiąca, do ustabilizowania temperatury równej otoczeniu. Dawki kompostów były zrównoważone ilością wprowadzonego azotu, tj. 6,0 g N na wazon. Doświadczenie jednoczynnikowe przeprowadzono w hali wegetacyjnej UWM w Olsztynie, w wazonach typu Kick-Brauckmanna. Po zbiorze kukurydzy określono świeżą masę łodyg i liści oraz kolb, po wysuszeniu – zawartość suchej masy, po mineralizacji próbek oznaczono koncentrację Cu, Zn i Mn metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej. Komposty istotnie ograniczały koncentrację cynku i manganu w wegetatywnym plonie kukurydzy (łodygi + liście). Mocznik zastosowany łącznie z kompostami bardzo silnie zwiększał koncentrację manganu oraz w mniejszym stopniu cynku i miedzi w organach wegetatywnych. Pod wpływem mocznika w kolbach zwiększyła się jedynie zawartość manganu. Mocznik silniej zwiększał masę kolb niż masę wegetatywną kukurydzy. O pobraniu Cu, Zn i Mn w większym stopniu decydowało ich nagromadzenie w suchej masie niż całkowita masa kukurydzy. Siłę zależności pobrania Cu, Zn i Mn od ich zawartości w biomasie kukurydzy określają współczynniki korelacji, odpowiednio: 0,66, 0,65 i 0,68.
Źródło:
Journal of Elementology; 2009, 14, 2; 323-330
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reakcja owsa i jęczmienia jarego na zróżnicowane nawożenie magnezem w zmianowaniu
Oat and spring barley response to differentiated magnesium fertilization in crop rotation
Autorzy:
Sienkiewicz, S.
Wojnowska, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/805193.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
owies
jeczmien jary
reakcje roslin
plony
ziarno
sloma
zawartosc skladnikow pokarmowych
nawozenie magnezem
dawki nawozowe
formy nawozow
uprawa roslin
zmianowanie
Opis:
A response of plants grown in crop rotation to form of magnesium fertilizers (magnesium sulphate or dolomite), dose and frequency of application of dolomite were studied in the field experiment. It was shown, that fertilization of light soil with magnesium increased oat and spring barley yield. Both of tested magnesium fertilizers (magnesium sulphate and dolomite) in the same way influenced on yield level of investigated plants. Also, positive effects of applying magnesium fertilizers were increasing of magnesium, nitrogen and phosphorus in index phase, grain and straw.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1997, 439
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fungi isolated from phyllosphere of fodder galega (Galega orientalis)
Grzyby wyizolowane z fyllosfery rutwicy wschodniej (Galega orientalis)
Autorzy:
Cwalina-Ambroziak, B.
Sienkiewicz, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/67813.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Opis:
The object of the experiment was fodder galega (Galega orientalis Lam.) cultivated in 2001-2003 as field crop on three plots: 1. without fertilization, 2. 40 kg P2O5 × ha-1 and 80 kg K2O × ha-1, 3. 80 kg P2O5-1 × ha and 160 kg K2O × ha-1. During the dry and warm vegetation season of 2002 almost two times fewer isolates were obtained from the leaves than in 2003 that was the most abundant in fungi. Yeasts-like fungi (30% of the total number of isolates) and saprotrophic fungi with dominated species: Acremonium strictum (8.5%), genus Epicoccum (7.8%), Humicola (9.5%) and Penicillium (18.9%) were the fungi most frequently populating the leaves of galega. The share of pathogens in the total number of isolates obtained from the phyllosphere was 10.6%. They were represented by fungi of Ascochyta spp., Botrytis cinerea, genus Fusarium, Phoma medicaginis and Sclerotinia sclerotiorum. Reduction by 1.9 to 4.6% in the number of fungi isolated from the phyllosphere of galega without fertilization as compared to galega cultivated in combinations with fertilization was recorded. Generally, the smallest number of pathogens was recovered from galega fertilized with 40 kg P2O5 × ha-1 and 80 kg K2O × ha-1. B. cinerea most frequently populated galega in combination without fertilization, genus Fusarium fungi in combination without fertilization and with fertilization with 80 kg P2O5-1 × ha and 160 kg K2O × ha-1, while Ascochyta spp. were isolated from galega with fertilization only.
W doświadczeniu poletkowym w Bałcynach uprawiano rutwicę wschodnią w następujących obiektach: 1. bez nawożenia, 2. 40 kg P2O5 × ha-1 i 80 kg K2O × ha-1, 3. 80 kg P2O5-1 × ha i 160 kg K2O × ha-1. Założeniem przeprowadzonych badań w aspekcie fitopatologicznym było określenie zbiorowiska grzybów zasiedlających fyllosferę roślin. W tym celu w okresie przed kwitnieniem rutwicy do laboratorium pobierano próby zbiorcze liści z roślin w poszczególnych kombinacjach. Izolacje grzybów przeprowadzono zgodnie z metodyką Chruściak (1974). Liście rutwicy wschodniej były zasiedlone przez 1289 izolatów grzybów reprezentowanych przez 19 gatunków oraz przez grzyby drożdżopodobne i kultury niezarodnikujące. Najliczniej wyosobniono grzyby w 2003 roku (616 izolatów), a najmniej licznie w 2002 roku (349). Największy udział wśród ogółu izolatów miały grzyby drożdżopodobne (30% ogółu izolatów), mniejszy grzyby saprotroficzne z rodzajów: Penicillium (18.9%), Humicola (9.5%), Epicoccum (7.8%) oraz gatunki: Acremonium strictum (8.5%), Alternaria alternata (4.2%) i Cladosporium cladosporioides (3.5%). Rzadziej izolowano z liści gatunki patogeniczne Botrytis cinerea (4.9%) oraz z rodzaju Fusarium (3.2%) i Ascochyta (2.1%). Najmniej izolatów otrzymano z liści rutwicy w kombinacji z nawożeniem 80 kg P2O5-1 × ha i 160 kg K2O × ha-1, jednak najczęściej izolowano tu patogeniczne gatunki z rodzaju Ascochyta. Nie wyizolowano tego grzyba z rutwicy uprawianej w kontroli, w przeciwieństwie do najliczniej występującego gatunku B. cinerea.
Źródło:
Acta Mycologica; 2008, 43, 2
0001-625X
2353-074X
Pojawia się w:
Acta Mycologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Content of available Cu, Zn and Mn in soil amended with municipal sewage sludge
Zawartość przyswajalnych form Cu, Zn i Mn w glebie użyźnionej komunalnym osadem ściekowym
Autorzy:
Sienkiewicz, S.
Czarnecka, M.H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/13789.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Opis:
Municipal sewage sludge is an unavoidable byproduct of the contemporary live and business activities of people. Proper handling and utilization of sewage sludge continue to create serious problems in Poland although this waste product is a source of both organic carbon and macronutrients. The present study has been carried out in order to assess the influence of municipal sewage sludge on the content of available forms of Cu, Zn and Mn in soil. A microplot experiment set up according to the random sub-block method was conducted in 2005-2008. The experiment was established on anthropogenic, humic urban soil developed from loamy sand rich in phosphorus and magnesium, but poor in potassium, and alkaline in reaction. The design of the trials comprised 5 doses of municipal sewage sludge from the £yna Municipal Wastewater Treatment Plant in Olsztyn: 0, 70, 140, 210 and 280 Mg ha–1 of fresh matter. The tests have demonstrated that a dose of sewage sludge had a significant effect on the content of available forms of Cu, Zn and Mn in soil. In alkaline soil, however, the observed increase in the content of available forms of Cu, Zn and Mn was not hazardous to the environment, but could improve the plant nutrition with these elements. It is highly probable that the availability of Cu may increase in the second and third year after the application of sewage sludge. The accumulation of soluble Zn in soil started to decrease in the second year, but did not become significantly limited until four years after sewage sludge application. Sewage sludge raised the amount of soluble manganese in soil during the first three years, but in the final year of the experiment the quantity of soluble Mn in soil did not undergo any significant fluctuations.
Źródło:
Journal of Elementology; 2012, 17, 4
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Accumulation of macroelements in plants on newly established fallows
Akumulacja makroelementow w roslinnosci na zainicjowanych odlogach
Autorzy:
Zarczynski, P
Sienkiewicz, S.
Krzebietke, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16133.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Tematy:
accumulation
fallow
macroelement
newly established fallow
nitrogen accumulation
plant
soil condition
Opis:
In spring 1996, four types of fallows were established on good wheat complex soil (classified as IIIa in the Polish soil classification system): sown with oriental goat’s rue (Galega orientalis, Lam.), traditional fallow, seeded with a mixture of oriental goat’s rue (Galega orientalis Lam) and smooth brome (Bromus inermis) and under smooth brome (Bromus inermis). This paper documents the results obtained in 2000-2004. Plant samples (4 x 1 m2) were taken from the fallows once every year at the same plant growth and development stage. The content of macroelements in the plant material was determined using conventional methods. The statistical elaboration of the results was based on the analysis of regression and correlation. The results proved that fallow under perennial plants is superior in activating and cycling nutrients to traditional fallow, overgrown with wild plants. On the other hand, when fallow soil is covered exclusively with a papilonaceous plant (e.g. oriental goat’s rue), it is more likely to experience transfer of nitrates (V) to ground waters. A good solution to this problem could be sowing fields which are set aside as fallows sown with a mixture of oriental goat’s rue and smooth brome. Soil protected by these two plants remains fertile and does not create an ecological risk caused by migrating N-NO3.
Wiosną 1996 r. na glebie kompleksu pszennego dobrego, klasy bonitacyjnej IIIa zainicjowano odłogi: obsiany rutwicą wschodnią (Galega orientalis Lam.), odłóg klasyczny, obsiany mieszanką rutwicy wschodniej (Galega orientalis Lam.) ze stokłosą bezostną (Bromus inermis), obsiany stokłosą bezostną (Bromus inermis). W niniejszej pracy przedstawiono wyniki uzyskane w latach 2000-2004. Z obiektów pokrytych roślinnością pobierano próbki (4 1 m2) raz w roku w jednakowej fazie wzrostu i rozwoju roślin. Zawartość makroskładników w materiale roślinnym oznaczono konwencjonalnymi metodami. Opracowanie statystyczne wyników wykonano w oparciu o analizę regresji i korelacji. W badaniach wykazano, że odłóg obsiany roślinami wieloletnimi w większym stopniu uruchamia składniki pokarmowe i włącza je do obiegu niż roślinność naturalna odłogu klasycznego. Jednak roślina motylkowata (rutwica wschodnia) pokrywająca wyłącznie glebę może stwarzać ryzyko przemieszczania azotanów (V) do wód gruntowych. Dobrym rozwiązaniem może być utrzymywanie pól wyłączonych z produkcji w formie odłogu obsianego mieszanką rutwicy wschodniej i stokłosy bezostnej. Tak zabezpieczona gleba pozwala na utrzymanie żyzności i jednocześnie nie stwarza zagrożenia ekologicznego związanego z przemieszczaniem N-NO3.
Źródło:
Journal of Elementology; 2008, 13, 3
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Assessment of physical, chemical and energetic properties of sludge in industrial and municipal sewage treatment plant
Ocena właściwości fizycznych, chemicznych i energetycznych osadów pochodzących z oczyszczalni ścieków przemysłowych i komunalnych
Autorzy:
Iżewska, A.
Wołoszyk, Cz.
Sienkiewicz, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371903.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
sewage sludge
properties of sludge
chemical composition of sludge
calorific value of sludge
heat of combustion
osady ściekowe
właściwości osadów
skład chemiczny osadów
wartość opałowa osadów
ciepło spalania
Opis:
The work presents physical, chemical and energetic properties of sludge from industrial and municipal sewage treatment plant in West Pomeranian Voivodeship. Among many macronutrients, sludge contains much of the following: nitrogen, phosphorus, calcium and magnesium, but little potassium. Total content of heavy metals (Cd, Cr, Cu, Mn, Ni, Pb, Hg, Zn) was lower than norms admitting sludge for natural, including agricultural use, presented in the Order of Ministry of the Environment14. Much content differentiation of particular sludge components indicates on the necessity to analyze each portion before its use. The kind of sludge (municipal, industrial) and the way of processing (thickening, drainage, drying) is embodied in differentiation in the content of organic dry matter and total organic carbon. Heat of combustion and calorific value of analyzed sludge oscillates in a very wide scope and the lowest value of indexes were achieved for dried municipal and industrial sludge, whilst higher for thickened municipal sludge and drained one. Sludge, the one after initial thermal processing (i.e. drying) can be used as renewable source of energy. Pearson's linear correlation analysis of sludge has show significant positive linear dependence between calorific value and organic dry matter content as well as total content of carbon and nitrogen for all analyzed kinds of sludge.
W pracy przedstawiono właściwości fizyczne, chemiczne i energetyczne osadów pochodzących z oczyszczalni ścieków przemysłu spożywczego i komunalnych województwa zachodniopomorskiego. Spośród makro-składników osady ściekowe zawierały dużo: azotu, fosforu, wapnia i magnezu, a mało potasu. Całkowita zawartość metali ciężkich (Cd, Cr, Cu, Mn, Ni, Pb, Hg, Zn) była mniejsza od norm dopuszczających osady do przyrodniczego, w tym rolniczego wykorzystania, przedstawionych w Rozporządzeniu MŚ. Znaczne zróżnicowanie zawartości poszczególnych składników w osadach wskazuje na konieczność analizowania każdej partii przed ich wykorzystaniem. Rodzaj osadów (z przemysłu spożywczego, komunalne) i sposób ich przerobu (zagęszczanie, odwadnianie, suszenie) znajdowało odzwierciedlenie w zróżnicowaniu zawartości suchej masy organicznej i węgla całkowitego. Ciepło spalania i wartość opałowa analizowanych osadów ściekowych wahała się w bardzo szerokim zakresie i najniższe wartości tych wskaźników uzyskano w przypadku osadu przemysłowego i komunalnego po suszeniu, a wyższe dla osadu komunalnego zagęszczonego oraz odwodnionych. Osady, te po wstępnej termicznej przeróbce (np. suszeniu) mogą być wykorzystywane jako odnawialne źródło energii. Analiza korelacji prostoliniowej Pearsona osadów ściekowych wykazała istotne dodatnie prostoliniowe zależności między wartością opałową a zawartością suchej masy organicznej oraz całkowitą zawartością węgla i azotu dla wszystkich badanych rodzajów osadów ściekowych.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski; 2013, 152 (32); 94-104
1895-7323
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The influence of multi-year organic and mineral fertilisation on the physicochemical properties of lessive soil
Wpływ wieloletniego nawożenia organicznego i mineralnego na właściwości fizykochemiczne gleby płowej
Autorzy:
Mazur, Z.
Sienkiewicz, S.
Mazur, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/905643.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
multi-year effect
organic fertilization
mineral fertilization
soil property
physicochemical property
lessive soil
Opis:
In a multi-year field fertilisation experiment the effects of organic and mineral fertilisers on the physicochemical properties of lessive soil were compared. Manure, two doses of slurry and mineral fertilisers were applied to soil farmed in an eight-field crop rotation. Dose 1 of slurry, manure and mineral fertiliser were applied in doses balanced with nitrogen. Dose II of slurry was determined so that the amount of organic carbon introduced along with it was the same as in the dose of manure. To the experimental facilities with manure and slurry, additional fertilisation with phosphorus and potassium was applied. Following 36 years of annual fertilisation, samples of soil were taken from the 0-25 cm layer, determining the amount of organic carbon and the sorption properties of the soil. It was determined that as a result of applying organic fertilisers, the amount of organic carbon, sorption complex capacity and basic cation content increased whereas hydrolytic acidity decreased. Manure was found to have the most beneficial effect, which was matched by neither dose I nor II of slurry. Additional phosphorus-potassium fertilisation of soil with manure and slurry positively influenced the sum of bases and the total sorption capacity of the soil. Mineral NPK fertilisation led to the decrease in the saturation of bases of the sorption complex and the increase in hydrolytic acidity.
W wieloletnim polowym doświadczeniu nawozowym porównano działanie nawozów naturalnych i mineralnych na właściwości fizykochemiczne gleby płowej. Pod rośliny uprawiane w 8-polowym zmianowaniu stosowano obornik, gnojowicę w dwóch dawkach i nawozy mineralne. Gnojowicę w dawce I, obornik i nawożenie mineralne stosowano w dawkach zrównoważonych azotem. Wielkość dawki II gnojowicy określono tak, by ilość wprowadzanego z nią węgla organicznego była taka sama jak w dawce obornika. W obiektach z obornikiem i gnojowicą stosowano dodatkowe nawożenie fosforem i potasem. Po 36 latach corocznego nawożenia pobrano próbki gleby z warstwy 0-25 cm i oznaczono zawartość węgla organicznego oraz właściwości sorpcyjne gleby. Stwierdzono, że w wyniku stosowania nawozów organicznych wzrosła zawartość węgla organicznego, pojemność kompleksu sorpcyjnego i zawartość kationów zasadowych, a zmalała kwasowość hydrolityczna. Najkorzystniej na badane właściwości gleby działał obornik, któremu ustępowała gnojowica w dawce II i gnojowica w dawce I. Dodatkowe nawożenie fosforowo-potasowe w obiektach z obornikiem i gnojowicą działało korzystnie na sumę zasad i całkowitą pojemność sorpcyjną gleby Nawożenie mineralne NPK spowodowało zmniejszenie wysycenia kompleksu sorpcyjnego zasadami i wzrost kwasowości hydrolitycznej.
Źródło:
Polish Journal of Soil Science; 2015, 48, 1
0079-2985
Pojawia się w:
Polish Journal of Soil Science
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Plonowanie rutwicy wschodniej (Galega orientalis Lam.) oraz zawartość związków organicznych w zależności od zróżnicowanego nawożenia fosforowo-potasowego
Autorzy:
Sienkiewicz, S.
Wojnowska, T.
Pilejczyk, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/805026.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Opis:
W pracy zaprezentowano wyniki badań przeprowadzonych w latach 1996-1998 nad wpływem nawożenia fosforem i potasem na plon i zawartość niektórych związków organicznych w rutwicy wschodniej (Galega orientalis Lam.). Wykazano, że fosfor i potas stosowane w nawozach podnoszą plon zielonej i suchej masy, a także plon białka ogólnego i tłuszczu surowego. Stwierdzono bardziej korzystne oddziaływanie fosforu niż potasu w kształtowaniu zawartości suchej masy w rutwicy wschodniej. Obydwa te składniki pokarmowe podnosiły koncentrację białka surowego, a nie wykazywały ukierunkowanego wpływu na zawartość tłuszczu surowego i włókna w roślinach rutwicy wschodniej zbieranej na zielonkę.
Paper presents the results of experiments carried out in 1996-1998 to study the effect of phosphorus and potassium fertilization on yielding and concentration of some organic compounds in fodder galega (Galega orientalis Lam.). It was shown that phosphorus and potassium, given as fertilizers, increased yield of fresh and dry matter as well as yield of total protein and crude fat. It was found more profitable effect of phosphorus comparing to potassium on creating concentration of dry matter in fodder galega plants. Both of those nutrients increased concentration of crude protein, but they didn't affect the concentration of crude fat nor crude fiber in fodder galega plants harvested for forage.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1999, 468
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw nawozenia obornikiem i NPK na dynamike wilgotnosci gleby
Autorzy:
Panak, H
Wojnowska, T.
Sienkiewicz, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/806258.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
wilgotnosc gleby
nawozy fosforowe
gleboznawstwo
nawozy mineralne
nawozy azotowe
nawozenie
obornik
nawozy organiczne
nawozy potasowe
gleby plowe wlasciwe
Opis:
W latach 1986-1992 przeprowadzono doświadczenie polowe na glebie płowej właściwej wytworzonej z gliny lekkiej nad wpływem nawożenia obornikiem i NPK na dynamikę wilgotności gleby. Nawożenie obornikiem istotnie zwiększało uwilgotnienie gleby zarówno w warstwie ornej jak i w podglebiu w początkowym okresie wegetacji. W fazie intensywnego wzrostu i rozwoju roślin wystąpiło zjawisko odwrotne, tj. istotne zmniejszenie uwilgotnienia gleby. Nawozy mineralne nie miały wyraźnego wpływu na poziom uwilgotnienia gleby w początkowym okresie wegetacji roślin, a w fazie intensywnego ich wzrostu istotnie zmniejszały uwilgotnienie gleby.
A field experiment has been conducted in the years 1986-92 on podzolic soil developed from light loam to study the influence of FYM and NPK fertilization on the soil moisture dynamics. Manuring significantly increased soil moisture both in plough layer and in subsoil, but only during the initial period of vegetation. During the phase of intensive plant growth and upgrowth the reciprocal phenomenon was noted, e.i. significant decrease of soil moisture. Mineral fertilizers had no significant effect on soil moisture during the initial period of plant growth, but in the time of their intensive growth soil moisture was significantly decreased.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1993, 411; 96-100
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie metody NH4-Depot w nawozeniu roslin warzywnych
Autorzy:
Panak, H
Sienkiewicz, S.
Wojnowska, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/808174.pdf
Data publikacji:
1996
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
zawartosc azotanow
rzodkiewka
uprawa roslin
salata
plony
metoda NH4-Depot
nawozy azotowe
plonowanie
nawozenie
jakosc
warzywa
Opis:
W doświadczeniu wazonowym z sałatą i rzodkiewką badano wpływ nawożenia azotem na dwóch różnych glebach. Azot stosowano w formie saletry wapniowej (konwencjonalnie) oraz aplikowano w postaci roztworu i w pigułce (siarczan amonu + mocznik z dodatkiem inhibitora nitryfikacji), a także wody amoniakalnej (metodą NH₄-Depot). Sałata na glebie mało zasobnej w azotany (0,33 mg/100g gleby) reagowała na nawożenie saletrą wapniową wysoce istotną zwyżką plonów w porównaniu z nawożeniem amonową formą azotu zastosowaną punktowo (NH₄-Depot) - zawierała jednak największą ilość azotanów. Rzodkiewka uprawiana na glebie zasobniejszej w azotany nie wykazała zróżnicowanej reakcji na formę i sposób stosowania azotu, ale nawożona saletrą wapniową zawierała kilkakrotnie większą ilość azotanów. W glebie nawożonej saletrą wapniową poziom azotanów był nawet stokrotnie większy niż przy nawożeniu siarczanem amonu i mocznikiem z dodatkiem inhibitora nitryfikacji zaaplikowanych punktowo.
A green house experiment was conducted to study the effect of nitrogen on yields of lettuce and radish grown on two different soils. Nitrogen was applied in the form of: (i) calcium nitrate (conventionally), (ii) in the solution and pills of ammonium sulphate + urea with an addition of inhibitor of nitrification (point injection) and (iii) ammonia water (point injection). The lettuce grown on a soil poor in nitrates (0.33 mg/100 g soil) significantly responded with higher yields to calcium nitrate as compared with ammonium nitrate applied with NH₄-Depot; however, it contained the highest quantity of nitrates. The radish grown on a soil richer in nitrates showed no differential reaction to the form and method of application, but fertilized with calcium nitrate it contained many times more nitrates. In the soil fertilized with calcium nitrate the level of nitrates was even 100 times higher as compared with ammonium sulphate and urea supplement with the inhibitor of nitrification (point injection). However, application of NH₄-N resulted in ionic antagonism and the accumulation of Ca and Mg was hindered, particularly in radishes. Using the NH₄-Depot method is from the point of view of environmental protection and quality of produce possible and profitable. On soil poor in available nitrogen there is necessary to use a starting dose of available N.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1996, 429; 249-254
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 50

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies