- Tytuł:
-
Middle Jurassic ammonitico rosso deposits in the northwestern part of the Pieniny Klippen Belt in Poland and their palaeogeographic importance; a case study from Stankowa Skała and "Wapiennik" Quarry in Szaflary
Środkowojurajskie osady ammonitico rosso w północno-zachodniej części Pienińskiego pasa skałkowego Polski i ich znaczenie paleogeograficzne na przykładzie stankowej skały i kamieniołomu "Wapiennik" w Szaflarach - Autorzy:
- Sidorczuk, M.
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/191952.pdf
- Data publikacji:
- 2005
- Wydawca:
- Polskie Towarzystwo Geologiczne
- Tematy:
-
Pieniny Klippen Belt
Czorsztyn Ridge
Middle Jurassic
palaeogeography
ammonitico rosso
microfacies
neptunian dykes - Opis:
-
Carbonate deposits of the ammonitico rosso-type developed in the Czorsztyn Succession represent the shallowest northern facies zone of the Pieniny Klippen Basin, formed on the southern slope of a submarine ridge named the Czorsztyn Ridge. The lithology of the Middle Jurassic ammonitico rosso-type deposits in the Czorsztyn Succession of the north-westernmost part of the Pieniny Klippen Belt in Poland appears highly diversified and includes: shell coquinas and distinctly laminated limestones consisting of micritic and organodetrital, mostly crinoidal laminae. The microfacies vary from pure micrite to packstones rich in filaments, and packstone- grainstones rich in various bioclasts and peloids. Neptunian dyke infillings are of similar lithological and microfacies types. The history of deposition of the oldest ammonitico rosso-type and associated deposits was different in the north-westernmost part of the Polish section of the Pieniny Klippen Basin, compared to its central and eastern parts. A distinct differentiation of the basin is thus proposed along the Czorsztyn Ridge: from a shallower, north-westernmost part to deeper parts, with the boundary-zone in the present Szaflary area, which is characterised by scarp breccias and neptunian dykes cutting through the basement composed of crinoidal limestones. This indicates that the Czorsztyn Ridge was laterally differentiated into subordinate highs and lows that were formed in a tectonically active environment.
Środkowojurajskie osady typu ammonitico rosso, będące przedmiotem badań, znajdują się w dwóch odsłonięciach północno- zachodniej części polskiego odcinka pienińskiego pasa skałkowego. Wybrane odsłonięcia – Stankowa Skała koło Zaskala i kamieniołom "Wapiennik" w Szaflarach należą do czorsztyńskiej sukcesji skałkowej (Fig. 1). Profil Stankowej Skały rozpoczyna się wapieniami krynoidowymi zaliczanymi do formacji wapienia ze Smolegowej. Powyżej występują wapienie reprezentujące formację wapienia czorsztyńskiego (Fig. 2), z których została szczegółowo opisana najniższa część (warstwy 1 i 2 – Fig. 3). W kamieniołomie "Wapiennik" występują wapienie krynoidowe zaliczanedo formacji wapienia ze Smolegowej, które są pocięte opisanymi w pracy żyłami neptunicznymi formacji wapienia czorsztyńskiego (Fig. 7). Bezpośrednio nad wapieniami krynoidowymi znajdują się uławicone wapienie formacji wapienia czorsztyńskiego. Ze wschodniej, starej części kamieniołomu pochodzi brekcja zbudowana z okruchów wapieni krynoidowych i czerwonego matryksu zaliczana do ogniwa brekcji z Wapiennika, najniższej części formacji wapienia czorsztyńskiego, opisywana przez Birkenmajera (1952; 1958; 1963; 1977) (Fig. 6). Osady w wymienionych odsłonięciach, mimo, że tradycyjnie zaliczane do osadów typu ammonitico rosso, znacznie różnią się pod względem wykształcenia od osadów formacji wapienia czorsztyńskiego z centralnej i wschodniej części pienińskiego pasa skałkowego. Profil Stankowej Skały charakteryzuje się występowaniem uławiconych, twardych, niezbulonych wapieni, które często wykazują laminację (warstwa 1b, 2a i 2c; Fig. 5). Wapienie laminowane reprezentują następujące mikrofacje: szkarłupniowomuszlową, peloidową, peloidowo-szkarłupniową, filamentowokrynoidow ą, mikrytową oraz "z krynoidami"(Fig. 4). Wapienie pozostałej częoeci badanego odcinka formacji wapienia czorsztyńskiego (warstwa 1a i 2b) reprezentują dwa rodzaje mikrofacji: filamentową i filamentowo-peloidową ze szkarłupniami (Fig. 4). W kamieniołomie "Wapiennik" w obrębie wapieni krynoidowych występują skośne żyły neptuniczne, głównie z wapieniami mikrytowymi i wapieniami ziarnistymi (Fig. 8). Osady tworzące żyły neptuniczne reprezentują następujące mikrofacje: szkarłupniowofilamentow ą, szkarłupniowo-muszlową, peloidową, peloidowofilamentow ą, filamentową, mikrytową oraz mikrofację ziarn z powłokami mikrobialnymi i peloidami (Fig. 9). Wapienie dolnej części formacji wapienia czorsztyńskiego z odsłonięcia Stankowa Skała i wypełnienia żył neptunicznych z kamieniołomu "Wapiennik" k/Szaflar można zaliczyć do przedziału najwyższy(?) bajos - kelowej. Istnieją znaczne różnice w wykształceniu najstarszych osadów typu ammonitico rosso występujących we wschodniej i środkowej części pienińskiego pasa skałkowego w Polsce oraz tych obserwowanych w opisanych odsłonięciach z części północozachodniej. W profilach wschodniej i oerodkowej części pienińskiego pasa skałkowego, poniżej wapieni ammonitico rosso, występują czerwone wapienie krynoidowe zaliczane do formacji wapienia z Krupianki, których nie stwierdzono w badanej północo-zachodniej części, co może wskazywać na istnienie znacznej luki stratygraficznej w tym rejonie (Fig. 10A; patrz także Fig. 2). Natomiast w środkowej i wschodniej części pienińskiego pasa skałkowego występują wapienie bulaste, charakteryzujące się obecnością mikrofacji filamentowej i mikrofacji filamentowej ze ślimakami juwenilnymi z niewielkim udziałem innych bioklastów oraz okruchów skał starszych - "ekstraklastów". W części północno-zachodniej wapienie ammonitico rosso nie są zbulone, często wykazują laminację nawet z warstwowaniem skośnym i uziarnieniem frakcjonalnym, a mikrofacje reprezentują znacznie szersze spectrum: od mikrofacji filamentowych poprzez szkarłupniowe i szkarłupniowo-muszlowe aż do peloidowych i mikrytowych, są także bogatsze w "ekstraklasty". Zespół wymienionych cech wskazuje na redepozycję materiału, a sedymentacja tego osadu mogła zachodzić w połogich spękaniach dna tworząc poziome żyły neptuniczne (sille), które na skutek późniejszej erozji zostały pozbawione osadu przykrywającego. Ponadto z rejonu Szaflar opisano liczne żyły neptuniczne i brekcje wapienne (Birkenmajer, 1952, 1958, 1963, 1977) interpretowane jako brekcje przyskarpowe, związane z synsedymentacyjnymi procesami tektonicznymi zachodzącymi na obszarze grzbietu czorsztyńskiego, które miały miejsce na przełomie bajosu i batonu w czasie mezokimeryjskich ruchów ekstensyjnych (Fig. 10B). Powyższe obserwacje wskazują, że wschodnia i środkowa część pienińskiego pasa skałkowego Polski oraz jego północnozachodni obszar reprezentują odmienne strefy sedymentacji w basenie skałkowym, ze strefą "graniczną" w rejonie dzisiejszych Szaflar. - Źródło:
-
Annales Societatis Geologorum Poloniae; 2005, 75, No 3; 273-285
0208-9068 - Pojawia się w:
- Annales Societatis Geologorum Poloniae
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł