Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Rosik-Dulewska, C." wg kryterium: Autor


Tytuł:
Analysis of Water Quality of the Stobrawa River at the Location of the Walce Small Retention Reservoir
Analiza jakości wód rzeki Stobrawa dla lokalizacji małego zbiornika retencyjnego Walce
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Gruss, Ł.
Tomczyk, P.
Rosik-Dulewska, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1813650.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
small waters reservoir
water quality
Stobrawa river
planned water reservoirs
małe zbiorniki wodne
jakość wody
rzeka Stobrawa
zbiorniki projektowane
Opis:
Small water reservoirs have economic, hydropower, natural and recreational functions, and improve the water balance. When building a water reservoir, one should consider not only the amount of water that will be retained in it, but also its quality. Frequently, the use of a reservoir and its existence can be threatened by contaminants brought into it with water and rubble. It is important to conduct monitoring in the catchment areas of rivers on which small water reservoirs are to be built, as most often no water quality analyses are conducted in such catchments. Therefore, contamination of planned water reservoirs is a very important problem. The objective of the study was to analyze the quality of water of the Stobrawa river to determine the possibility of its retention in the planned small water reservoir Walce, included in the small retention program for the Opolskie Province. For the purpose of the study, an analysis of water quality of the Stobrawa river was conducted in the vicinity of the basin of the future reservoir, in two measurement periods (from November 2006 to October 2007, and from April 2011 to February 2012). The quality of water of the Stobrawa river was evaluated in terms of the physicochemical indicators NO3-, NO2-, NH4+, P tot., PO43-, BOD5, dissolved oxygen, water temperature, reaction and electrolytic conductivity. The primary function of the reservoir is to be a water storage for agriculture, fire-fighting, as well as recreation, leisure and angling, hence the importance of water quality. The study demonstrated that the contamination of water of the Stobrawa river in the profile of the planned Walce reservoir is considerable. Based on the data obtained from the study, the planned Walce reservoir was classified as an eutrophic. The analysis of the Stobrawa river catchment, as a supplier of matter to the Walce reservoir, revealed that the catchment is characterized by a high capacity for the supply of matter to the reservoir.
Małe zbiorniki wodne spełniają funkcje gospodarcze, energetyczne, przyrodnicze, rekreacyjne i poprawiają bilans wodny. Budując zbiornik wodny, oprócz zagadnień ilościowych wody, należy także wziąć pod uwagę jakość wody, która będzie retencjonowana w zbiorniku. Często wykorzystaniu zbiornika, jak i jego istnieniu, mogą zagrozić zanieczyszczenia dopływające do niego głównie z wodą i rumowiskiem. Ważne są badania monitoringowe w zlewniach rzek na których zamierza się budować małe zbiorniki wodne, ponieważ w tych zlewniach najczęściej nie prowadzi się badań jakości wody. Bardzo ważnym problemem jest więc zanieczyszczenie zbiorników planowanych. Celem pracy jest analiza jakości wód rzeki Stobrawy dla określenia możliwości jej retencjonowania w planowanym, w programie małej retencji dla województwa opolskiego, małym zbiorniku wodnym o nazwie Walce. W pracy przeprowadzono analizę jakości wód rzeki Stobrawy w pobliżu czaszy przyszłego zbiornika, w dwóch okresach pomiarowych (od listopada 2006 r. do października 2007 r. oraz od kwietnia 2011 r. do lutego 2012 r.). Jakość wód rzeki Stobrawy oceniono pod względem wskaźników fizyczno-chemicznych: NO3-, NO2-, NH4+, Pog., PO43-, BZT5, tlenu rozpuszczonego, temperatury wody, odczynu i przewodności elektrolitycznej. Podstawową funkcją zbiornika ma być magazynowanie wody do celów rolniczych, przeciwpożarowych oraz rekreacji, wypoczynku i wędkarstwa, dlatego ważnym zagadnieniem jest jakość wód zbiornika. Przeprowadzone badania wykazały, że zanieczyszczenie wody rzeki Stobrawy w przekroju planowanego zbiornika Walce jest znaczne. Na podstawie uzyskanych danych zakwalifikowano projektowany zbiornik Walce do zbiorników eutroficznych. Przeprowadzona ocena zlewni rzeki Stobrawy jako dostawcy materii do zbiornika Walce wykazała, że zlewnia odznacza się dużą możliwością dostarczania materii do zbiornika.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2018, Tom 20, cz. 1; 184-202
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ashes from Sewage Sludge and Bottom Sediments as a Source of Bioavailable Phosphorus
Autorzy:
Ciesielczuk, T.
Rosik-Dulewska, C.
Poluszyńska, J.
Ślęzak, E.
Łuczak, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/125013.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
phosphorus
bioavailability
ash
sewage sludge
bottom sediments
extraction
Opis:
Phosphorus is an element necessary for the growth of plants. As phosphate rock gets depleted, it becomes an increasingly scarce resource. Therefore, it seems necessary to implement simple methods of cheap and effective phosphorus recovery from waste. The ashes of municipal sewage sludge and bottom sediments constitute particularly valuable sources of phosphorus. However, these materials usually carry significant amounts of pollutants, including heavy metals. Optimization of ash phosphorus sequential extraction methods from a thermal conversion of sewage sludge and bottom sediments allows to select an effective and simple technology of phosphorus recovery, while maintaining low heavy metal pollution, which is one of the main restrictions in use of ashes. Determination of an amount of bioavailable phosphorus is therefore a basis for estimation of the possibility of using it from waste. Extraction using the Golterman method or shaking out with calcium lactate or Trougs reagent indicates that the ashes from sewage sludge and bottom sediments are rich sources of bioavailable phosphorus, which could find use under field conditions as a viable alternative to fertilizers containing fossil phosphorus.
Źródło:
Journal of Ecological Engineering; 2018, 19, 4; 88-94
2299-8993
Pojawia się w:
Journal of Ecological Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dynamic of Components Leachate from Experimental Fertilizers in Leaching Test
Autorzy:
Ciesielczuk, T.
Poluszyńska, J.
Szewczyk, A.
Rosik-Dulewska, C.
Sporek, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/124470.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
nutrients
leaching
slow-release fertilisers
solvent extraction spent coffee grounds
sustainable fertilisation
Opis:
Organic matter contained in the waste of food industry or occurring in the households, in the absence of contamination with other kind of waste, may be used to create a “fertiliser”, which could be even reused in the organic production of arable crops. Particular attention is drawn to the fertilisers which may be applied in the case of amateur cultivation of pot plants and in the allotment gardens. The paper presents the results of research regarding the dynamics of the release of nutrients from tablets created with the help of encapsulation of the mixture manufactured from solvent extraction waste of coffee (SCG), modified by the ash obtained from low temperature burning of biomass. In this study, the mixture was determined as a fertilizer. Collagen, polyvinyl acetate, polyvinyl alcohol, shellac as well as sodium water glass have been applied as testing membranes in order to slow down the elution of the components from a fertilizer into solution. The durability tests have been carried out according to PN-EN-13266 standard over 118 days at the temperature of 25°C. The obtained results indicate significant differentiation with regard to the leaching of nutrients and organic matter from the tablets depending on the applied membrane. Strong inhibition concerning leaching of the components through membranes and from shellac and polyvinyl acetate has been observed. The remaining membranes did not inhibit the leaching of nutrients in the long-lasting manner; however, even they may be applied in the agricultural practice.
Źródło:
Journal of Ecological Engineering; 2018, 19, 2; 194-203
2299-8993
Pojawia się w:
Journal of Ecological Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potencjał paliwowy frakcji nadsitowej odpadów komunalnych i jego rola w krajowym modelu gospodarki odpadami
Fuel potential of the over-sieve fraction of municipal waste and its role in the national waste management model
Autorzy:
Primus, A.
Rosik-Dulewska, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/395089.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
frakcja nadsitowa
własności energetyczne odpadów
zgazowanie odpadów
kogeneracja
energia z odpadów
morfologia odpadów
badania odpadów
over-sieve fraction
energy properties of waste
gasification of waste
cogeneration
energy from waste
waste morphology
waste research
Opis:
W artykule przybliżono charakterystykę frakcji nadsitowej wytwarzanych w regionalnych instalacjach przetwarzania odpadów komunalnych. W lipcu 2013 roku wprowadzono zmiany do ustawy o czystości i porządku w gminie, które wdrożyły w Polsce nowy model gospodarki odpadami komunalnymi oparty na mechaniczno-biologicznym ich przetwarzaniu. Podstawowym elementem tego systemu są sortownie odpadów komunalnych, które są obecnie źródłem wytwarzania frakcji nadsitowej posiadającej własności paliwowe. Dla potrzeb rozpoznania jej właściwości autorzy artykułu przeprowadzili badania własne koncentrujące się na rozpoznaniu podstawowych własności energetycznych frakcji nadsitowej w poszczególnych sezonach roku wraz z rozróżnieniem rodzajów zabudowy. Przeprowadzono badania składu morfologicznego dla potrzeb określenia koncentracji frakcji energetycznych. Przeanalizowano stabilność jakościową strumienia frakcji nadsitowej pod względem możliwości energetycznego zagospodarowania w instalacjach termicznego przekształcania odpadów. Badania składu morfologicznego wykazały podwyższoną koncentrację frakcji energetycznych (papier, tworzywa sztuczne, tekstylia) w stosunku do zmieszanych odpadów komunalnych. Jednocześnie badania własności energetycznych wskazują na podwyższoną standaryzację energetyczną tej frakcji w rozkładzie czasowym (pory roku) oraz rozkładzie przestrzennym (zróżnicowany rodzaj zabudowy). Badania wykazały, że wartość opałowa w zbadanych próbkach zawiera się w przedziale 18,1–23,5 MJ/kg, gdzie wartość średnia wynosi 21,5 MJ/kg. Udział popiołu zawiera się natomiast w przedziale 11,8–24,1%, a udział części palnych 67,6–77,5%. Dobre własności paliwowe oraz standaryzacja jakościowa strumienia wskazują na możliwość stosowania rozwojowych technologii zgazowania odpadów zgodnie z nowymi przepisami dyrektywy IED (Dyrektywa 2010). Technologia zgazowania, produkcja syngazu i jego spalanie w silnikach tłokowych małej mocy stanowią obecnie interesującą alternatywę dla klasycznych instalacji termicznego przekształcania odpadów opartych na technologii spalania wpisując się w rozwój instalacji RIPOK i potrzebę wdrażania gospodarki w obiegu zamkniętym.
This article presents the characteristics of the over-sieve fraction generated in regional municipal waste treatment plants. In July 2013, amendments were introduced to the Act on Maintaining Cleanliness and Order in Communes, which implemented a new model of municipal waste management in Poland based on mechanical and biological treatment. The basic element of this system is the sorting of municipal waste, which is currently a source of production of the over-sieve fraction that possesses fuel properties. In order to determine its properties, the authors of the article conducted their own research focusing on the recognition of basic energy properties of the over-sieve fraction generated in each season and by distinguishing the building types. Morphological composition tests were carried out aimed at determining the concentration of energy fractions. The qualitative stability of the over-sieve fraction stream in terms of the possibility of energy management in thermal waste treatment installations was also analyzed. The morphological composition tests showed increased concentration of energy fractions (paper, plastics, textiles) in relation to mixed municipal waste. At the same time, research on energy properties indicates increased energy standardization of this fraction in relation to time distribution (seasons) and spatial distribution (distinguished building types). Good fuel properties and quality standardization of the stream favor the implementation of gasification technologies in accordance with the new provisions of the IED Directive 2010. The gasification technology, production of syngas and its combustion in the low-powered reciprocating engine are now an interesting alternative to classic installations for the thermal treatment of waste based on incineration technology, in line with the development of the Regional Municipal Waste Treatment Installation and the need to implement the Circular Economy.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2018, 105; 121-133
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Acute toxicity of experimental fertilizers made of blood meal, spent coffee ground and biomass ash
Toksyczność ostra eksperymentalnych nawozów wytworzonych z mączki z krwi, odpadów poekstrakcyjnych kawy oraz popiołu z biomasy
Autorzy:
Ciesielczuk, T.
Rosik-Dulewska, C.
Poluszyńska, J.
Sławińska, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/293094.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
acute toxicity
blood meal
organic fertilizer
spent coffee ground
mączka z krwi
nawóz organiczny
odpady poekstrakcyjne kawy
olej rzepakowy
toksyczność ostra
Opis:
The study presents the results of research on the acute toxicity of a fertilizer formulas made of spent coffee ground (SCG) with addition of ash from low-temperature combustion of biomass or ash with an admixture of magnesium sulphate and blood meal. The experimental fertilizer formulas included also rape oil used as a plasticizer for controlling the nutrients release from the fertiliser. Mustard (Sinapis alba L.), oats (Avena sativa sp. L.), cucumber (Cucumis sativus L.) and cress (Lepidium sativum L.) were used as test plants species in the experiment. The toxicity tests were performed using a standard procedure of 72 h with the use of Phytotoxkit microbiotest and fertilizer application of 2.5; 5 and 10% (v/v). The obtained results indicated an increase of acute toxicity for all tested plant species, proportionally to the applied doses of the fertilizer. During the 72 h period, the strongest inhibition of seedling growth was recorded in samples consisting of 10% of the tested fertilizers, particularly when they showed considerable level of salinity or low pH values. From the tested plant species, cress (Lepidium sativum L.) turned out to be the most sensitive to the applied fertilizers, the least was cucumber (Cucumis sativus L.) for which only a small inhibition of root system growth was observed. The inhibited growth of roots could be attributed to a reduced oxygen access and excessive salinity of the substratum caused by the applied additives.
Przepisy prawa wymuszają stopniowe ograniczanie deponowania odpadów ulegających biodegradacji na składowiskach. Po wydzieleniu frakcji biodegradowalnej ze zmieszanych odpadów komunalnych lub dzięki selektywnej zbiórce tej frakcji można ją zastosować w nawożeniu organicznym. W szczególności materia organiczna zawarta w odpadach przemysłu spożywczego lub powstająca w gospodarstwach domowych, pod warunkiem braku zanieczyszczeń innymi rodzajami odpadów może być wykorzystywana jako nawóz organiczny. W pracy przedstawiono wyniki badań nad toksycznością ostrą mieszaniny wykonanej z odpadów poekstrakcyjnych kawy (SCG) modyfikowanych popiołem powstającym z niskotemperaturowego spalania biomasy lub popiołem z dodatkiem siarczanu magnezu i mączki z krwi. Dodatkiem uplastyczniającym oraz spowalniającym uwalnianie biogenów z nawozu do roztworu glebowego był olej rzepakowy. Jako rośliny testowe wykorzystano: gorczycę (Sinapis alba L.), owies zwyczajny (Avena sativa sp. L.), ogórek (Cucumis sativus L.) oraz rzeżuchę ogrodową (Lepidium sativum L.). Testy toksyczności przeprowadzono z użyciem standardowej procedury 72 h z zastosowaniem płytek Phytotoxkit microbiotest z udziałem nawozu 2,5; 5 i 10% (obj.). Uzyskane wyniki wskazują na zwiększenie toksyczności ostrej w odniesieniu do wszystkich testowanych gatunków. Proporcjonalnie do zastosowanych dawek nawożenia najsilniejszą inhibicję wzrostu siewek w okresie 72 h zanotowano w próbkach z 10-procentowym udziałem badanych nawozów, w szczególności gdy wykazywały one znaczne zasolenie lub niskie pH. Najbardziej wrażliwym gatunkiem na zastosowane dawki nawozów była rzeżucha, a najmniej – ogórek, w przypadku którego inhibicja wzrostu korzeni była niewielka. Prawdopodobną przyczyną spowolnienia wzrostu korzeni było ograniczenie dopływu tlenu oraz nadmierne zasolenie podłoża spowodowane zastosowanymi dodatkami.
Źródło:
Journal of Water and Land Development; 2017, 34; 95-102
1429-7426
2083-4535
Pojawia się w:
Journal of Water and Land Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Homemade Slow-Action Fertilizers, as an Economic Solution for Organic Food Production
Autorzy:
Ciesielczuk, T.
Poluszyńska, J.
Rosik-Dulewska, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/952484.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
fertilizer
coffee
biomass ash
tansy
manure
organic cultivation
Opis:
Organic plant cultivation, especially those intended for human consumption, poses new requirements for gardening. It is recommended to use organic slow-action fertilizers, which provide doses of nutrients essential for plants for a long time. Particularly valuable fertilizers are those that arise within the household, due to their high quality and the absence of costs associated with their purchase and transport. Organic matter contained in the food industry waste or arising in households, in the absence of contamination by other types of waste, can be used for self-production of organic fertilizer. The paper presents the results of testing organic fertilizers, which you can make yourself, destined for the cereal plants. The experimental fertilizers were made from coffee spent grounds (CSG) and ash from the thermal conversion of biomass (A), and the components limiting the amount of pests in the form of leaves and flowers of tansy (Tanacetum vulgare L.). The fertilizer can be used at the time of planting and sowing, because of the slow release of nutrients. Moreover, the addition of leaves and flowers of tansy helps to protect the seedling due to the content of essential oils. As a comparison, the horse manure and rabbit droppings fertilizers were used. Such fertilizers can be prepared independently, which leads not only to reducing the weight of biodegradable and mineral waste, but also provides the ability to generate financial savings of the household and promote organic gardening. Fertilizers made from a mixture of CSG and A support the implementation of good agricultural practice and sustainable development.
Źródło:
Journal of Ecological Engineering; 2017, 18, 2; 78-85
2299-8993
Pojawia się w:
Journal of Ecological Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hydropower Structures in the Natura 2000 Site on the River Radew: an Analysis in the Context of Sustainable Water Management
Analiza funkcjonowania obiektów hydroenergetycznych na obszarze Natura 2000 w zlewni rzeki Radew w aspekcie zrównoważonej gospodarki wodnej
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, C.
Tomczyk, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1813912.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
hydropower plants
sustainable energy sources
Natura 2000 sites
Radew river
Water Framework Directive
water management
elektrownie wodne
odnawialne źródła energii
obszary Natura 2000
rzeka Radew
ramowa dyrektywa wodna
gospodarka wodna
Opis:
This paper deals with the water management infrastructure, with a particular emphasis on the hydropower structures and environmental protection in the "Dolina Radwi, Chocieli i Chotli" Natura 2000 site in the Radew river basin (the zachodniopomorskie province in the north-western Poland). Advantages and drawbacks (environmental, economic and social) of water power generation and a characterization of the Radew basin and characterization of hydropower usage of this area are discussed. The natural conditions of the terrain are described and the legal setting is characterized for undertakings in the Natura 2000 sites (Water Framework Directive, the Birds Directive, the Habitats Directive, Water Resources Law, the Nature Conservation Act, Act on Access to Information on the Environment and Its Protection and on Environmental Impact Assessments and executory provisions in the form of regulations). The paper presents an assessment of the operation of the hydropower plants "Rosnowo" and "Niedalino" on the river Radew in the context of the environment protection requirements for such facilities. Attention is also given to the social conflicts related to the operation of water management facilities in the Natura 2000 sites (on the example of the Trout Farm in Ubiedrze on the river Chociel). The authors conclude that in the "Dolina Radwi, Chocieli i Chotli" site rational actions are being taken for sustainable water management of hydraulic engineering facilities and that the principles of environmental protection are observed. The hydropower plants discussed in this paper have contributed to the formation of ecosystems related to water, already in existence at the time of creation of the "Dolina Radwi, Chocieli i Chotli" site. They also contributed to the specific species composition and the hydrological regime as well as other properties of the animate and inanimate world. The hydropower plants play various positive roles in the environment and economy, they generate inexpensive clean energy to be used by man. This way both the power production policy and the environmental policy are implemented. The use of this alternative energy source should be promoted also in the Natura 2000 sites. The structures related to water management may operate properly, but certain social, legal and environmental conditions apply. Any arising problems are minimized and users manage the natural resources in a rational and appropriate manner, both in terms of planning or modernizing these structures or by using compensation means. Moreover, several water management works have been carried out in the Radew river basin and despite the rich hydro-engineering infrastructure in the area, the unique natural qualities of the site are preserved.
Praca dotyczy zagadnień dotyczących infrastruktury gospodarki wodnej ze szczególnym uwzględnieniem obiektów hydroenergetycznych i ochrony przyrody na obszarze Natura 2000 „Dolina Radwi, Chocieli i Chotli” w zlewni rzeki Radwi. Przedstawiono zalety i wady energetyki wodnej, charakterystykę zlewni rzeki Radew oraz wykorzystania hydroenergetycznego omawianego obszaru. Opisano warunki przyrodnicze terenu i scharakteryzowano uwarunkowania prawne dla przedsięwzięć na obszarach Natura 2000 (Ramowa Dyrektywa Wodna, Dyrektywa Ptasia i Siedliskowa, Ustawa Prawo wodne, akty wykonawcze w formie rozporządzeń i inne). W pracy przedstawiono ocenę funkcjonowania hydroelektrowni „Rosnowo” i „Niedalino” na rzece Radwi w kontekście wymagań stawianym takim obiektom ze względu na ochronę przyrody. Zwrócono także uwagę na konflikty społeczne związane z funkcjonowaniem przedsięwzięć z zakresu gospodarki wodnej na obszarach Natura 2000. Z pracy wynika, że na obszarze Natura 2000 „Dolina Radwi, Chocieli i Chotli” prowadzone są racjonalne działania mające na celu osiągnięcie zrównoważonej gospodarki wodnej na obiektach hydrotechnicznych, z zachowaniem zasad ochrony środowiska. Omawiane w artykule elektrownie wodne przyczyniły się do wykształcenia ekosystemów związanych z wodą, zastanych w momencie tworzenia „Doliny Radwi, Chocieli i Chotli”, a także określonego składu gatunkowego, reżimu hydrologicznego oraz innych właściwości świata ożywionego i nieożywionego. Elektrownie wodne pełniąc różne zadania w środowisku i gospodarce wytwarzają energię, z której korzysta człowiek. W ten sposób realizuje się zarówno politykę energetyczną, jak również środowiskową. Obiekty związane z gospodarką wodną mogą dobrze funkcjonować, jednakże pod pewnymi warunkami społecznymi, prawnymi i środowiskowymi. Jakiekolwiek problemy są jednak minimalizowane, a użytkownicy w sposób racjonalny gospodarują poprawnie zasobami środowiska, planując i dokonując modernizacji tych budowli czy też stosując środki kompensujące. Ponadto w zlewni Radwi wykonano szereg prac z zakresu gospodarki wodnej i mimo bogatej infrastruktury wodnej na tym obszarze, zachowane zostały unikalne walory przyrodnicze terenu.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2017, Tom 19; 65-80
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dynamika uwalniania azotu z nawozów o powolnym działaniu w eksperymencie laboratoryjnym
Dynamic of Nitrogen Leachate from Slow-action Fertilizers in a Laboratory Experiment
Autorzy:
Ciesielczuk, T.
Rosik-Dulewska, C.
Szewczyk, A.
Poluszyńska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1817982.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
azot
nawozy
wymywanie
odpady poekstrakcyjne kawy
zrównoważone rolnictwo
nitrogen
fertilizers
leaching
spent coffee ground
sustainable agriculture
Opis:
Sustainable fertilization is one of the most important treatments of modern agriculture. Organic agriculture with new demands on agricultural practice, seeks to restrict the use of mineral fertilizers in favor of slow-action organic fertilizers. The fertilizers which are made on the farm are particularly valuable due to their quality and the absence of costs of purchase and transport. From this point of view, the new possibilities of using an organic matter which comes from waste of the food industry or biodegradable wastes from households proves to be interesting. Due to the absence of contamination with other types of waste, it can be used for the production of a fertilizer which could be used even in organic crop production. This paper presents the results of the release dynamics of nitrogen forms from the fertilizer tablets made by covering a mixture made of spent coffee grounds (SCG) with membrane, modified by ash from the low-temperature combustion of biomass. Collagen, polyvinyl acetate, polyvinyl alcohol, shellac, and sodium water glass were used as the test membranes, in order to slowdown of elution of the components from fertilizer. Leaching tests were performed in accordance with PN-EN-13266 norm, for 118 days at 25°C. The obtained results indicate high differences in nitrogen and organic matter leaching speed from fertilizer tablets, depending from the used membrane. A strong inhibition of the emission of components through the membrane of shellac and polyvinyl acetate was observed. Other membranes do not inhibit the release of nutrients in a long time period, but they can be used in agricultural practice as well.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2016, Tom 18, cz. 2; 506-517
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hydrologiczne i hydrauliczne uwarunkowania budowy zbiornika wstępnego w cofce zbiornika Słup
Hydrological and Hydraulic Conditions for a Construction of a Pre-dam Reservoir in the Słup Reservoir Backwater
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1817976.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zbiornik wstępny
zbiornik wodny
hydrologia
hydraulika
ochrona wód
pre-dam
water reservoir
hydrology
hydraulic
water protection
Opis:
The study presents the research results of the water quality and flows of the Nysa Szalona river which supplies the Słup drinking water dam reservoir. The research was carried out in the years 2005-2008 with the purpose to determine the potential for construction of a pre-dam reservoir in the backwater of the existing Słup reservoir. Maintenance of good water quality in this reservoir is of high importance due to the purposes it serves. It balances the outflow from the Nysa Szalona River basin to ensure appropriate volume of water at the intake on the Kaczawa River situated in Przybków. The data collected during the studies demonstrated poor quality of water. The analysis of the Nysa Szalona River water supplying the reservoir showed that from the eutrophication viewpoint, the hydrochemical conditions existing in the basin of the Słup reservoir were unfavourable, mainly due to high concentrations of biogenic substances, especially phosphorus. Analysis of the data on water quality inflowing to the Słup reservoir demonstrated that due to high concentrations of phosphorus the BOD5· values exceeded the water quality limits set up for surface water bodies in natural river courses applying to class II. At the same time the concentration of nitrates, pH and total suspension were within the limits of class II water quality. To protect the Słup reservoir against pollutants transferred from the basin of the Nysa Szalona River, construction of a pre-dam reservoir in the backwater of the Słup reservoir was investigated taking into account the existing hydrological and hydraulic conditions. A capacity of 2 mln m3. was proposed for the pre-dam reservoir. Construction of a pre-dam reservoir would contribute to the improvement of the quality of water supplying the main reservoir reducing thus the content of inorganic nitrogen by ca 40% and phosphates by ca 50% in the Słup reservoir. The study also showed that a construction of a biological filter with macrophyte plants on the inflow to the pre-dam reservoir would effectively increase its performance. The presented results also confirmed the potential of using the hydrological and hydraulic criteria for the dimensioning of the pre-dam reservoirs.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2016, Tom 18, cz. 2; 468-479
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inorganic nanomaterials in the aquatic environment : behavior, toxicity, and interaction with environmental elements
Nanomateriały nieorganiczne w środowisku wodnym : zachowanie, toksyczność i interakcje z innymi elementami środowiska
Autorzy:
Krzyżewska, I.
Kyzioł-Komosińska, J.
Rosik-Dulewska, C.
Czupioł, J.
Antoszczyszyn-Szpicka, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/204702.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
nanomaterials
nanosilver
nanocopper
aquatic environmental
toxicity
pollution
nanomateriały
nanosrebra
nanomiedź
środowisko wodne
toksyczność
skażenie
Opis:
The aim of this paper is to present characteristics, toxicity and environmental behavior of nanoparticles (NPs) (silver, copper, gold, zinc oxide, titanium dioxide, iron oxide) that most frequently occur in consumer products. In addition, NPs are addressed as the new aquatic environmental pollutant of the 21st century. NPs are adsorbed onto particles in the aquatic systems (clay minerals, fulvic and humic acids), or they can adsorb environmental pollutants (heavy metal ions, organic compounds). Nanosilver (nAg) is released from consumer products into the aquatic environment. It can threaten aquatic organisms with high toxicity. Interestingly, copper nanoparticles (Cu-NPs) demonstrate higher toxicity to bacteria and aquatic microorganisms than those of nanosilver nAg. Their small size and reactivity can cause penetration into the tissues and interfere with the metabolic systems of living organisms and bacterial biogeochemical cycles. The behavior of NPs is not fully recognized. Nevertheless, it is known that NPs can agglomerate, bind with ions (chlorides, sulphates, phosphates) or organic compounds. They can also be bound or immobilized by slurry. The NPs behavior depends on process conditions, i.e. pH, ionic strength, temperature and presence of other chemical compounds. It is unknown how NPs behave in the aquatic environment. Therefore, the research on this problem should be carried out under different process conditions. As for the toxicity, it is important to understand where the differences in the research results come from. As NPs have an impact on not only aquatic organisms but also human health and life, it is necessary to recognize their toxic doses and know standards/regulations that determine the permissible concentrations of NPs in the environment.
Celem pracy jest charakterystyka, toksyczność oraz zachowanie w środowisku nanomateriałów (takich jak srebro, miedź, złoto, tlenek cynku, dwutlenek tytanu, tlenki żelaza), które występują najczęściej w produktach konsumenckich. Dodatkowo, nanomateriały określane są jako nowe zanieczyszczenia środowiska wodnego XXI wieku. Z jednej strony mogą być adsorbowane przez elementy środowiska wodnego (tj.minerały ilaste,kwasy-fulwowe i huminowe), z drugiej zaś to one stają się centrami adsorpcyjnymi zanieczyszczeń środowiskowych (tj. jony metali ciężkich, związki organiczne). Najbardziej rozpowszechnione nanosrebro jest uwalniane z produktów dostępnych na rynku do środowiska wodnego, co powoduje zagrożenie dla organizmów wodnych z powodu wysokiej toksyczności srebra. Nanomiedź natomiast jest uważana za jeden z najsilniejszych środków antybakteryjnych i przeciwgrzybicznych, nawet w porównaniu do nanosrebra. Nanocząstki charakteryzują się niewielkimi rozmiarami co pozwala im na wnikanie do żywych komórek, a także wysoką reaktywnością dzięki czemu mogą zakłócać metabolizm komórek oraz cykle geochemiczne bakterii. Nanomateriały ulegają aglomeracji, wiążą się zarówno z jonami jak i związkami organicznymi, mogą również zostać zatrzymane na powierzchni osadów a ich interakcje uzależnione są od warunków środowiska (pH, siła jonowa, temperatura, oraz obecność innych związków chemicznych). Niestety ich zachowanie w środowisku nie jest do końca poznane. Dlatego konieczne są badania nad zachowaniem się nanomateriałów w środowisku wodnym, ich toksyczności i interakcji z elementami środowiska wodnego. Zagrażając organizmom wodnym mogą one również negatywnie wpływać na zdrowie i życie ludzkie. Zasadne wydaje się zatem poznanie regulacji i praw które pozwolą na określenie dopuszczalnych stężeń nanocząstek w środowisku.
Źródło:
Archives of Environmental Protection; 2016, 42, 1; 87-101
2083-4772
2083-4810
Pojawia się w:
Archives of Environmental Protection
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mobilność wybranych metali ciężkich w komunalnych osadach ściekowych
Mobility of Selected Heavy Metals in Municipal Sewage Sludge
Autorzy:
Wikarek-Paluch, E.
Rosik-Dulewska, C.
Karwaczyńska, U.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818051.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
metale ciężkie
komunalne osady ściekowe
sekwencyjna ekstrakcja chemiczna
heavy metals
municipal sewage sludge
sequential chemical extraction
Opis:
The research was aimed at determining the interaction of municipal sewage sludge with the environment in the aspect of its potential for land applications in agriculture, land reclamation and land adaptation to different uses. Sequential extraction of heavy metals according to Brümmer’s method was used in the study. A detailed interpretation of the data allowed to state that the highest content of copper was found in one of the most mobile bindings (fraction I). For other heavy metals only trace amounts were found in the bindings considered as the most mobile (fraction I-III) which proved less risk posed to the environment. The highest percentage share of heavy metals in the investigated sludge was determined in fractions IV to VII (i.e. in bindings rather unavailable to the ecosystem). It should be highlighted that three out of the seven determined metals were bound in the highest amounts with the organic matter (fraction IV): i.e. Zn 49.97%, Pb 66.58% , Mn 41.91%.; three with silicates (fraction VII): i.e.: Cu 40.60%, Ni 88.58%, Cr 34.33%; and only cadmium was found to be bound (30.29%) with crystalline iron oxides (fraction VI).
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2016, Tom 18, cz. 2; 181-192
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Naturalne spoiwa kostek nawozowych jako element zrównoważonej uprawy roślin
Natural adhesives of fertilizer cubes as an element of sustainable plant cultivation
Autorzy:
Ciesielczuk, T.
Rosik-Dulewska, C.
Poluszyńska, J.
Polis, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/127121.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
spoiwa
nawozy tabletkowane
wymywanie
zrównoważone rolnictwo
adhesives
fertilizer cubes
leaching
sustainable agriculture
Opis:
Zrównoważona uprawa roślin, stawiająca nowe wymagania praktyce rolniczej, dąży do ograniczania wykorzystania nawozów mineralnych na rzecz długo działających nawozów organicznych. W szczególności cenne są te nawozy, które powstają w obrębie gospodarstwa z uwagi na ich wysoką jakość oraz brak kosztów związanych z zakupem i transportem. Zwłaszcza materia organiczna zawarta w odpadach przemysłu spożywczego lub powstająca w gospodarstwach domowych, przy braku zanieczyszczeń innymi rodzajami odpadów, może służyć do wytwarzania nawozu, który mógłby być wykorzystywany nawet w organicznej produkcji roślin uprawnych. W pracy przedstawiono wyniki badań wiązania organicznych i mineralnych komponentów nawozów wytwarzanych w postaci tabletek. Jako naturalne spoiwa testowe, mające utrzymywać nawóz w pożądanej formie, a także wydłużać czas uwalniania składników pokarmowych dla roślin, zastosowano kolagen, skrobię ryżową oraz żelatynę spożywczą. Test wymywalności przeprowadzono zgodnie z normą PN-Z-15009. Uzyskane wyniki wskazują na zróżnicowanie wymywania biogenów oraz materii organicznej z tabletek w zależności od zastosowanego spoiwa. Zanotowano silną inhibicję emisji składników w przypadku zastosowanego spoiwa kolagenowego i żelatynowego w porównaniu do słabszych właściwości wiążących stwierdzonych w przypadku kostek ze skrobią.
Fertilization is one of the most important treatments of modern agriculture. Sustainable plant cultivation that puts new demands for agricultural practice, seeks to minimization of use of mineral fertilizers in the opposite to long-acting organic fertilizers. Especially valuable are those fertilizers which are produced on the farm, due to their high quality and the absence of additional costs associated with the purchase and transport. In particular, we were focused on the organic matter contain in the waste of the food industry or coming from households, no polluted by other types of waste. Such waste can be used to produce fertilizer that could be used even in organic plant cultivation. In this work, the results of studies of binding properties of organic and mineral fertilizer’s components manufactured in cubes form have been shown. As natural adhesives, designed to keep the fertilizer in the desired form, and provide nutrients to plants, a collagen, rice starch and gelatine have been used. Leaching test was performed in accordance with PN-Z-15009. Obtained results indicate considerable differences in nutrient and organic matter leaching from the tablets, depending on the binder. There was observed a strong inhibition of the elution of biogens in case of collagen and gelatine binder use. The worst results were obtained for rice starch but even this could be use as fertilizer adhesives in sustainable crop production.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2016, 10, 1; 111-119
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hydrogen peroxide as a biodegradation stimulator in remediation processes of soils heavily contaminated with petrochemicals
Autorzy:
Rosik-Dulewska, C.
Krzyśko-Łupicka, T.
Ciesielczuk, T.
Kręcidło, Ł.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/778974.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
soil
remediation
petrochemicals
hydrogen peroxide
Opis:
The soil contaminated with petroleum products must be excluded from the crops and treated to reclamation processes. Natural processes of decomposition of hydrocarbon compounds go very slow, so it is necessary to use bioaugumentation or stimulation in order to accelerate the return of the soil to high culture. In this study the effect of hydrogen peroxide on the process of cleaning soil strongly contaminated with pertochemicals was investigated. For this purpose, a pot experiment lasting 60 days was carried. The dynamics of changes in the population of filamentous fungi, yeasts and bacteria were examined and also content of aliphatic hydrocarbons (n-alkanes), monoaromatic and polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs). Experimental use of hydrogen peroxide in the process of biodegradation of petroleum compounds assisted in the analyzed soil led to an increase of the number of grampositive bacteria during the test. Stimulation of oil products biodegradation by hydrogen peroxide also increased by 35% decomposition efficiency of aliphatic hydrocarbons (C8-C40) and about 50% PAH’s in comparison to control samples without hydrogen peroxide. There was no influence of hydrogen peroxide on the content of monoaromatic hydrocarbons (BTEX) with respect to controls, although in the end of experiment, the total concentration decreased by about 50% compared to the initial content.
Źródło:
Polish Journal of Chemical Technology; 2015, 17, 2; 17-22
1509-8117
1899-4741
Pojawia się w:
Polish Journal of Chemical Technology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inflow of Pollutants to the Bukówka Drinking Water Reservoir from the Transboundary Bóbr River Basin
Dopływ zanieczyszczeń do zbiornika wody pitnej Bukówka z obszaru transgranicznego zlewni rzeki Bóbr
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, C.
Kasperek, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818562.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zbiornik wodny
rzeka
zlewnia
wody transgraniczne
jakość wód
water reservoir
river
basin
transboundary waters
water quality
Opis:
Obecnie istnieje zwiększone zainteresowanie zarządzaniem zasobami wodnymi, w tym jakością wody, na obszarach transgranicznych. Sytuacja nabiera szczególnego znaczenia, gdy na rzece transgranicznej zlokalizowany jest zbiornik zaporowy, m.in. wykorzystujący retencjonowane wody do celów zaopatrzenia w wodę. Wówczas niezmiernie ważne sa badania jakości wód w zlewni powyżej zbiornika, przede wszystkim w aspekcie wprowadzania do tych wód zanieczyszczeń, zarówno w górnym biegu rzeki transgranicznej, jak i w kolejnych punktach biegu rzeki. Praca przedstawia analizę dopływu zanieczyszczeń z obszaru transgranicznego zlewni rzeki Bóbr do zbiornika wody Bukówka, w aspekcie jej retencjonowania w zbiorniku. Przeanalizowano jakość wody pięciu cieków zasilających zbiornik: rzeka Bóbr, Opawa, Złotna, Bachorzyna i Paprotki, jakość wody retencjonowanej w zbiorniku i odpływającej ze zbiornika oraz rozpoznano przyczyny jej przestrzennego zróżnicowania a także czasowej ich zmienności. W pracy ponadto przedstawiono ocenę eutrofizacji analizowanych wód, oceniono czy badane wody są wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych, do spożycia oraz wykonano ocenę zlewni zbiornika Bukówka pod kątem dostawy materii do zbiornika. Ocenę jakości wody w analizowanych ciekach i zbiorniku wykonano analizując takie wskaźniki jak: NO3-, NO2-, NH4+, PO43-, BOD5, odczyn wody, przewodność elektrolityczną, temperaturę wody i zawiesinę ogólną. Wyniki badań własnych jakości wody rzeki Bóbr uzupełniono wynikami uzyskanymi z WIOŚ Wrocław i z Czech. Wyniki przeprowadzonych w okresie 2006–2007 badań jakości wody na terenie polskiej części zlewni zbiornika Bukówka wykazały, że wody te ze względu na stężenia fosforanów, BZT5 i zawiesiny ogólnej przekroczyły wartości graniczne wskaźników jakości wód odnoszące się do jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych takich jak rzeka właściwe dla klasy II. Natomiast stężenia N-NO3- i odczyn zakwalifikowały wody do II klasy jakości wód, odnoszących się do jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych, takich jak rzeka. W pracy stwierdzono, że badane wody z terenu zlewni zbiornika Bukówka nie są wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Natomiast zlewnia zbiornika Bukówka charakteryzuje się małą podatnością na uruchomienie ładunku zdeponowanego na jej obszarze i niewielką możliwością dotarcia jej do zbiornika. Z punktu widzenia procesu eutrofizacji uwarunkowania hydrochemiczne występujące w zlewni zbiornika Bukówka, w aspekcie realizowanych przez zbiornik funkcji, są dla niego niekorzystne. Główną przyczyną tego stanu są wysokie stężenia fosforu pochodzącego ze ścieków bytowych z miejscowości położonych w badanej zlewni. Wody zbiornika Bukówka nie nadają się do bytowania ryb łososiowatych i karpiowatych. Natomiast ocena przydatności wody odpływającej ze zbiornika Bukówka do spożycia wykazała, że wartości: temperatury wody, przewodności elektrolitycznej, azotanów i amoniaku nie przekroczyły wartości granicznych kategorii A1. Wartości odczynu wody zakwalifikowały badane wody do kategorii A2. Wartości graniczne kategorii A3 przekroczone zostały pod względem zawiesiny ogólnej i BZT5. W pracy wykazano, że zbiornik Bukówka wpływał korzystnie na zmiany jakości wody rzeki Bóbr i innych czterech dopływów: Opawa, Złotna, Bachorzyna i Paprotki. Woda odpływająca ze zbiornika w porównaniu z wodą dopływającą do zbiornika charakteryzowała się większymi wartościami średnich stężeń azotynów, odczynu wody i temperatury wody. Ze względu na transgraniczny charakter rzeki Bóbr, na której zlokalizowany jest zbiornik Bukówka, istotne jest ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do niej oraz monitorowanie stanu czystości wody w ciekach i zbiorniku. Kompleksowy monitoring hydrologiczny i jakości wody w zlewni zbiornika będzie pomocny do podejmowania działań na rzecz ochrony wód w zlewni oraz umożliwi prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej na obszarze polskiej i czeskiej części zlewni. Najważniejsze działania dla wód przekraczających granicę polsko-czeską powinny dotyczyć ochrony tych wód przed zanieczyszczeniami, poprawy stanu gospodarki wodno-ściekowej w zlewni oraz poprawy jakości wody.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 316-336
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Investigations of Hydrological Regime Changes in an Area Adjacent to a Mine of Rock Raw Materials
Badania zmian reżimu hydrologicznego na obszarze przyległym do kopalni surowców skalnych
Autorzy:
Kasperek, R.
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818184.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zrzut wody z kopalni
rzeka
reżim hydrologiczny
water dumping from the mine
river
hydrological regime
Opis:
Stosunki wodne określonego obszaru są wypadkową czynników pochodzenia naturalnego oraz oddziaływania człowieka na środowisko przyrodnicze [1,5,7,14,17]. Oprócz budowy geologicznej należą do nich morfologia terenu oraz działalność górnicza. Do najistotniejszych skutków eksploatacji, jakie powoduje górnictwo odkrywkowe można zaliczyć zajmowanie i przekształcanie terenów pod działalność górniczą oraz zmianę stosunków wodnych w rejonie funkcjonowania odkrywki, związaną z jej odwodnieniem [13,15,16]. Drenaż w obrębie kopalni ujawnia się głównie w postaci leja depresji i zmianie kierunku przepływu wód podziemnych. W efekcie powoduje on zmniejszanie przepływu w ciekach powierzchniowych, obniżanie poziomu wód gruntowych i zmniejszanie stanu uwilgotnienia i plonowania gleb [6,19,20,21]. Niniejsza praca jest poświęcona analizie wpływu działalności górnictwa wapieni na kształtowanie się stosunków wodnych terenów przyległych na przykładzie kopalni Tarnów Opolski. Zakres pracy dotyczy charakterystyki kopalni i rzeki Strugi, pomiarów w rzece Strudze, analizy opadów i hydrologicznych obliczeń dopływu wód powierzchniowych ze zlewni i z zrzutu wód kopalnianych, hydraulicznych obliczeń przepustowości rzeki i wstępnych numerycznych symulacji położenia zwierciadła wody. Z jednej strony działalność tej kopalni powoduje depresję terenów wokół oraz obniżanie zwierciadła wód gruntowych. Natomiast z drugiej strony, zrzuty wód kopalnianych uzupełniają duże niedobory wód powierzchniowych w zlewni rzeki Strugi, spowodowane szczelinowatą budową podłoża (wapienie triasowe) oraz małą ilością opadów w tym regionie Polski. Dzięki zrzutom wody z kopalni możliwa jest ciągłość ekologiczna cieku Struga, rozwój ekosystemu oraz zapewnienie określonej ilości wody dla celów m.in. rolniczych, hodowlanych (stawy rybne) i przeciwpożarowych [2]. Teren kopalni znajduje się w zlewni rzeki Struga, która uchodzi do Odry na jej prawym brzegu. Kopalnia i zakłady wapiennicze położone są na terenie gminy Tarnów Opolski (powiat Opolski) i Gogolin (powiat Krapkowicki). Badany obszar pod względem geologicznym charakteryzuje się utworami czwartorzędowymi i triasem z wapienia muszlowego. Wydobywany surowiec służy do produkcji wapna. Wydobycie prowadzone jest metodą odkrywkową na dwóch poziomach wydobywczych. Wody kopalniane odprowadzane są do rzeki Strugi za pomocą rurociągów, a następnie do rzeki Odry (Fig.1, 2, 3). W wyniku odwodnienia kopalni spływ wód podziemnych został wymuszony z głównego naturalnego kierunku północno-zachodniego NW w kierunku południowo–wschodnim SE, do centrum wyrobisk górniczych. Zasięg leja depresji wynosi obecnie: 4 km w kierunku wschodnim, 2,7 km w kierunku północnym i zachodnim (okolice Tarnowa Opolskiego i Kosorowic), oraz 2 km w kierunku południowym (okolice Kamienia Śląskiego). Ze względu na niewielkie zasoby wód powierzchniowych w zlewni rzeki Strugi przeanalizowano zrzuty wód kopalnianych oraz ich zagospodarowanie w zlewni rzeki Strugi. Zasilanie rzeki tymi wodami ma szczególne znaczenie m.in. dla utrzymania jej koryta w odpowiednim stanie techniczno-przyrodniczym oraz zasilania w wodę zbiorników małej retencji, stawów rybnych oraz nawadniania [22]. Na podstawie analizy porównawczej zrzutów wód kopalnianych oraz własnych przepływów rzeki Strugi (Fig. 3) autorzy stwierdzają, że: w przypadku wystąpienia przepływów średnich SQ, zrzuty Qz są 4–11 razy wyższe od SQ, w przypadku wystąpienia przepływów najdłużej trwających NTQz, zrzuty Q są 8–24 razy wyższe od NTQ (w zależności od położenia przekroju pomiarowego). Należy również zaznaczyć, że zrzuty wód kopalnianych z jej odwodnienia uzupełniają duże niedobory wód powierzchniowych w zlewni rzeki Strugi. Niedobory te są spowodowane szczelinowatą budową podłoża (wapienie triasowe) oraz niską ilością opadów w tym regionie. Dzięki zrzutom wody z kopalni możliwa jest ciągłość ekologiczna cieku Struga, rozwój ekosystemu oraz zapewnienie określonej ilości wody dla celów np. rolniczych, gospodarczych i przeciwpożarowych. Pomiary przepływu wody w Strudze wskazują, że ilość wody wraz z jej biegiem nie zmienia się, a nawet zmniejsza się. Spowodowane jest to specyficzną budową geologiczną tego terenu (liczne uskoki, leje i rozłamy o znacznych rozmiarach, powodujące odpływ wód powierzchniowych w głąb podłoża). Obliczenia przepustowości koryta rzeki Strugi oraz symulacje komputerowe położenia zwierciadła wody wzdłuż całego jej odcinka wskazują na to, że podczas maksymalnych przepływów własnych ze zlewni o prawdopodobieństwie 20% wraz z zrzutami z kopalni (rzędu 140,000 m3/dobę) i z oczyszczalni Kosorowice, nie będzie podtopień terenów przyległych. Zwierciadło wody będzie się mieścić w korycie Strugi. Analiza wykazała również, że przepływy o prawdopodobieństwie wyższym od 20% będą mieścić się w korycie rzeki.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 256-274
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies