Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Rembiszewska, Dorota Krystyna" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-25 z 30
Tytuł:
Ortografia i pisownia w ankietach Georga Wenkera do Niemieckiego atlasu językowego z obszaru środkowych Mazur
The orthography and spelling in Georg Wenker’s questionnaires for the German Language Atlas of Central Masuria.
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850452.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
linguistic geography
Masurian dialects
Polish dialects
19th-century Polish orthography
geografia lingwistyczna
gwary mazurskie
dialekty polskie
XIX-wieczna ortografia polska
Opis:
W artykule omówiono zagadnienia ortograficzne i pisowniowe w ankietach do Niemieckiego atlasu językowego zapisanych w latach 80. XIX w. w części środkowej i wschodniej współczesnych Mazur – regionu położonego w północno-wschodniej części Polski. Ankiety zawierają tłumaczenia 40 zdań niemieckich (ułożonych przez bibliotekarza z Marburga Georga Wenkera) na miejscową gwarę. W odniesieniu do pisowni i ortografii w analizowanym materiale uwzględniono m.in. występowanie kreskowanego é, np. lepiéj, Śniég, używanie j na oznaczenie g, np. inaczeg, jagka, nag więczey, w tym jako rezultat asynchronicznej wymowy spółgłosek wargowych miękkich, np. c’ezegenc’, dschischag, dzegenc ‘dziewięć’. Zwrócono uwagę na znaczną różnorodność zapisów samogłoski y, np. y,᷆ ӳ, ỳ, ÿ, ў. Odnotowano przykłady zapisów na sposób niemiecki, np. zapisy z zamiast c: zale zarno ‘całe czarno’, uzuł ‘najwięcej się uczył’; tz zamiast c: motzno, umentzone. Omówione ankiety wyraźnie wskazują na utrzymanie się dawnych polskich tradycji pisowniowych, a z drugiej strony uwidacznia się wpływ ortografii niemieckiej.
The article discusses the orthography and spelling in questionnaires for the German Language Atlas written in the 1880s in the central and eastern parts of contemporary Masuria, a region in the north-east of Poland. The questionnaires contain translations of 40 German sentences (compiled by Georg Wenker, a librarian from Marburg) into the local dialect. With regard to the spelling and orthography, the material analysed takes into account, among other things, the occurrence of é, e.g. lepiéj, Śniég, the use of j to denote g, e.g. inaczeg, jagka, nag więczey, also as a result of asynchronous pronunciation of soft labial consonants, e.g. c’ezegenc’, dschischag, dzegenc ‘dziewięć’. The text highlights the wide variety of renditions in writing of the y vowel, e.g. y᷆, ӳ, ỳ, ÿ, ў. Examples are provided of German-related spelling, e.g. with the use of z instead of c: zalezarno ‘całe czarno’, uzuł ‘najwięcej się uczył’; tz instead of c: motzno, umentzone. The questionnaires under discussion clearly show the persistence of old Polish spelling traditions, while on the other hand they indicate the influence of German orthography.
Źródło:
Gwary Dziś; 2022, 15; 93-100
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowe oraz pozawerbalne wyróżniki XIX-wiecznego savoir-vivre’u i rozmów salonowych w opowiadaniu Stefanii Ulanowskiej Babie lato
Linguistic and non-verbal features of 19th-century savoir-vivre and living room conversations in the short story Babie lato BY Stefania Ulanowska
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031200.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
etykieta językowa
dziewiętnastowieczna polszczyzna
kultura szlachecka wieku dziewiętnastego
language etiquette
nineteenth-century Polish
nobility culture of the nineteenth century
Opis:
The article discusses linguistic and non-verbal features of 19th-century savoir-ivre. Babie lato [Indian Summer] by Stefania Ulanowska (1839–?), the source text under scrutiny, is a 21-page short story, which has most probably never come out in print. There are four conversation situations in the text: 1) a symmetrical setup (the interlocutors have equal social status and comparable pragmatic rank), 2) a symmetrical setup with asymmetrical features, related to the conversation between a man and a woman, 3) a less distanced asymmetrical setup, where the participants of the conversation are the mother and children, 4) a full asymmetric setup, in which the mistress of the house addresses the maid. The short story moreover features non-verbal etiquette features, such as a man tipping over his hat when he sees a woman and a man kissing a woman’s hand. The characteristics of etiquette observed in Babie lato are a supplement to the deliberations on savoir-vivre in the 19th century and confirm the changes that took place at that time in terms of courtesy in comparison with the old Polish period. They are also a testimony to the old culture of the nobility, transferred to bourgeoisie houses.
Źródło:
Studia Wschodniosłowiańskie; 2020, 20; 289-299
1642-557X
Pojawia się w:
Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy potraw w południowo-wschodniej Małopolsce jako przejaw kontaktów językowych ( bandurzak, lewasz, proziak )
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/695741.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie
Tematy:
nazwy potraw, leksyka regionalna Małopolski południowo-wschodniej, proziak, bandurzak, lewasz, wypływy językowe
Opis:
Przedmiotem omówienia są trzy nazwy potraw: bandurzak ‘placek z ziemniaków’, lewasz‘rodzaj zupy ziemniaczanej’, proziak ‘placek z mąki i wody z dodatkiem sody pieczony nablasze’ występujące w leksyce regionalnej Małopolski południowo-wschodniej – obszarzePolski, gdzie zaznaczyły się różne wpływy językowe, kulturowe i etniczne. Analiza tych nazwpozwala unaocznić trudności stojące przed etymologiem czy leksykografem gwarowym, którymiałby ukazać drogę wędrówki wyrazu z języka źródłowego do docelowego. Jednocześniepokazują bardzo wyraźnie, jak mocno zazębiają się wpływy językowe polskie, niemieckie,słowackie, ukraińskie i węgierskie na południowym wschodzie Polski.
Źródło:
Studia Pigoniana; 2018, 1, 1
2657-3261
Pojawia się w:
Studia Pigoniana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Projekt i realizacja bazy do „Atlasu gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny”
Project and realization of database for the Atlas of East Slavic dialects of Bialystok Region”
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/966610.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
dialectal atlas
database
digitalization of archives
atlas gwarowy
baza danych
digitalizacja archiwaliów
Opis:
The article presents issues concerning the project of creation of the Atlas of East Slavic dialects of Bialystok Region (Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny – AGWB) and its realization. The crucial issues are shown from linguistic, information and computer points of view, taking into account the special features of dialectal material. Information referring to the Atlas of East Slavic dialects of Bialystok Region, a publication significant for Slavic linguistic geography, is also presented. The consecutive stages of preparing the base, i.a. preliminary choice of computer tools, suggested database structure, its subsequent modifications along with the ER model and initial stages of system implementation (export of data, the choice of database administration system), are presented in the text. The problem of creation/modification of the phonetic alphabet (socalled ZRCola typeface vs. AGWB typeface) and the aspect of sorting data saved in this alphabet constitute separate issues for consideration. Modifications of data representation system in relation to the initial objec tives are discussed in the article, taking into account the future needs of users (connection with GoogleMaps application, hipermedial connections with the system of scanned source materials, etc.).
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2014, 49; 130-138
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
XIX-wieczne badania ludoznawcze na obszarze Łotwy w świetle korespondencji Stefanii Ulanowskiej do Jana Karłowicza
19th century ethnological research on the territory of Latvia in view of correspondence of Stefania Ulanowska to Jan Karłowicz
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676411.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
ethnography – 19th century
epistolography
Latgale
Latvians
etnografia – xix w.
epistolografia
Łatgalia
Łotysze
Opis:
Letters, which are the basis of the article, are a part of Jan Karlowicz’s (a 19th century ethnographer, lexicographer) heritage kept in the historical archive in Vilnius. They are evidence of correspondence between Jan Karłowicz and Stefania Ulanowska, the author of Łotysze Inflant Polskich, a w szczególności z gminy wielońskiej powiatu rzeżyckiego since October 1889 until January 1890 during Ulanowska’s stay in the village of Wielony, now Viļāni (Latvia). The correspondence is a source of rich material including information about Ulanowska that has not been published so far as well as data of Latgale’s and its inhabitants’ past. Moreover, it is a unique evidence of scientific peregrinations. These letters have their contribution in ethnographic research on the former territory of Poland as they show circumstances and methods of exploration used in the 19th century. At the same time they can be an interesting gloss for research over Latgalian dialects as far as names of material culture are concerned.
Listy, stanowiące podstawę omówienia, pochodzą ze spuścizny Jana Karłowicza (XIX-wiecznego etnografa, leksykografa) przechowywanej w litewskim archiwum historycznym w Wilnie. Są one świadectwem korespondencji prowadzonej przez Jana Karłowicza i Stefanię Ulanowską – m.in. autorkę Łotyszy Inflant Polskich, a w szczególności z gminy wielońskiej powiatu rzeżyckiego, od października 1889 r. do stycznia 1890 r. podczas pobytu badaczki w miejscowości Wielony, obecnie Viļāni (Łotwa). Korespondencja ta dostarcza dość bogatego materiału, zawierającego informacje dotychczas niedrukowane na temat Ulanowskiej. Przynosi także sporo danych z przeszłości Łatgalii i jej mieszkańców. Poza tym stanowi jednostkowe świadectwo peregrynacji naukowych. Listy te wnoszą wkład do historii badań etnograficznych na terenach dawnej Rzeczpospolitej, unaoczniają okoliczności, metody eksploracji w wieku XIX. Jednocześnie mogą być interesującą glosą do badań nad gwarami łatgalskimi w zakresie nazw kultury materialnej.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2014, 38; 98-107
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Zmierzch bezpowrotny?” O gwarze mazurskiej we współczesnych nieprofesjonalnych słownikach gwarowych
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084181.pdf
Data publikacji:
2020-03
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
dialect lexicography
Masurian dialects
Polish dialects
Opis:
This paper discusses the content of amateur dialect dictionaries related to the Masuria region, which have been published in recent years, as well as the presentation methods of the lexical material. It was also pointed to the fact that interest in dialects has increased and the trend for revitalising various dialectal systems has been noticeable lately. The analysis of Masuria dialect dictionaries allowed for the number of entries, applied graphy, method of defi ning the meanings of entries. The importance of the amateur material for enriching the resource of professionally compiled dictionaries was noticed, at the same time indicating numerous shortcomings in the word register preparation method, which arose from insufficient skills of the authors.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2020, 772, 3; 83-93
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Mazurian Question in the Past and Today: A Commentary to W. Pohorecki’s Article “Mazurzy w Prusach Wschodnich” [Mazurians in East Prussia] (1932)
Kwestia mazurska dawniej i dziś – komentarz do artykułu W. Pohoreckiego, „Mazurzy w Prusach Wschodnich” (1932)
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52157882.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Mazury
Prusy Wschodnie
tożsamość
mniejszość etniczna
Mazuria
East Prussia
identity
ethnic minority
Opis:
This paper is a commentary to W. Pohorecki’s article devoted to Mazurians in East Prussia, published in 1932. The comments focus on information which is still of interest today (data on the status of Mazurians in the interwar period, identity issues), and identify issues which are rather of historical interest (the state of education, Germanization in various spheres of life).
Artykuł jest komentarzem do artykułu W. Pohoreckiego poświęconego Mazurom w Prusach Wschodnich, opublikowanego w 1932 roku. W tekście wskazano na informacje, które do dziś nie straciły na aktualności (dane dotyczące statusu Mazurów w dwudziestoleciu międzywojennym, zagadnienia tożsamościowe) oraz te zdezaktualizowane (stan oświaty, germanizacja w różnych sferach życia).
Źródło:
Sprawy Narodowościowe. Seria nowa; 2022, 54
1230-1698
2392-2427
Pojawia się w:
Sprawy Narodowościowe. Seria nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy Podlasianie byli niepobożni? O leksyce religijnej w słowniczkach gwarowych z obszaru Polski Północno-Wschodniej
Were inhabitants of Podlasie pious? About religious vocabulary in dialect dictionaries from the territory of Northern – Eastern Poland Abstract
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/626567.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:
słownictwo religijne w słownikach gwarowych
słowniki gwarowe z obszaru Polski Północno-Wschodniej
the religious vocabulary in the Polish dialect dictionaries
the dialect dictionaries from the territory of Northen-Estern Poland
Opis:
The article discusses vocabulary connected with professed religion coming from Polish dialect dictionaries from the territory of Northern – Eastern Poland (since 19th century until the end of 20th century). Analysis of word collection from the discussed sources shows little representation of words belonging to this topic area and their choice was rather random. Undoubtedly religion (Catholic, Orthodox and Judaic) was an important part of life among inhabitants of Podlasie. It was such an intimate and tame sphere that it did not need to be specially preserved or protected from forgetting. The fact that the dictionaries included so few words of religious meaning may confirm commonness of reception of this lexis. Besides, the religious vocabulary and phraseology is not a collection precisely isolated from other semantic areas and it connects with language usages which do not apply to take part in the sacred only. However, even such a small register of confessional vocabulary in the discussed dictionaries is an interesting evidence of how particular authors perceive reality and the past of a local language. It does not fully reflect the facts.
Źródło:
Język - Szkoła - Religia; 2011, 6; 309-316
2080-3400
Pojawia się w:
Język - Szkoła - Religia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niemieckie pożyczki leksykalne w dziewiętnastowiecznych materiałach Georga Wenkera z obszaru Warmii i Mazur
German Lexical Borrowings in the 19th Century Georg Wenker’s Materials from Warmia and Masuria
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/971462.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
germanizmy
polskie gwary Prus Wschodnich
Niemiecki atlas językowy
Georg Wenker
Germanisms
Polish dialects of the Eastern Prussia
German linguistic atlas
Opis:
Przedstawione niemieckie pożyczki leksykalne występują w ankietach zbieranych do Niemieckiego atlasu językowego, które wypełniono na obszarze Prus Wschodnich (ponad 500 miejscowości) w latach 80. XIX w. Część z nich stanowi zbiór wyrazów znanych polszczyźnie ogólnej. Pewne nazwy zostały zapożyczone i poddane różnym procesom adaptacyjnym (fonetycznym i ortograficznym) do systemu polskiego i charakteryzują dość duży obszar gwar północnopolskich (np. wurst, gbur, klejdy). Kilka z tych pożyczek to okazjonalizmy, zapisane na użytek kwestionariusza, będące interesującym przykładem dostosowywania wyrazów obcych do innego systemu językowego. Omawiany rejestr nazw pokazuje stosunkowo nieliczne pożyczki leksykalne pochodzenia niemieckiego, które przeniknęły do gwar mazurskich.
The German lexical borrowings presented in the article appear in the questionnaires collected for the German linguistic atlas, filled in the area of East Prussia (over 500 localities) in the eighties of the 19th century. Some of them constitute a set of words known in the general Polish language. Some names were borrowed and underwent various adaptation processes (both phonetic and orthographic) into the Polish system and they characterize quite a large area of the North Polish dialects (e.g. wurst, gbur, klejdy). Some of those borrowings are occasionalism written for the use of the questionnaire, being an interesting example of foreign words adapting to a different language regime. The register of names discussed in the article presents relatively small number of lexical borrowings of German origin which penetrated into the Masurian dialects.
Źródło:
Gwary Dziś; 2015, 7; 231-237
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metody opracowywania historycznych materiałów gwarowych na przykładzie ankiet Georga Wenkera
Methods of processing historical subdialectal material: the example of George Wenker’s questionnaire.
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1854166.pdf
Data publikacji:
2021-12-10
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
historical dialectology
language contact
linguistic geography
German Language Atlas Research Centre
east Masuria ethnolects
dialektologia historyczna
kontakty językowe
geografia lingwistyczna
Centrum Badań Niemieckiego Atlasu Językowego
gwary Mazur wschodnich
Opis:
W artykule przedstawiono ogólną charakterystykę ankiet Georga Wenkera do Niemieckiego atlasu językowego zapisanych w językach słowiańskich (ankiety czeskie, łużyckie, kaszubskie, polskie) i metody ich opracowywania. Szczegółowiej omówiono materiały z Mazur wschodnich (m.in. cechy fonetyczne, leksykę). W tekście wskazano na znaczenie ankiet w odtwarzaniu dawnego systemu gwarowego oraz badaniu zmian językowych, szczególnie na obszarach pogranicznych. Zwrócono również uwagę na wykorzystanie ankiet jako źródła informacji o dawnych zwyczajach, strojach ludowych, praktykach religijnych.
The article presents the general characteristics of Georg Wenker’s questionnaires for the German Language Atlas written in Slavonic languages (Czech, Lusatian, Kashubian, and Polish) and the methods used to compile them. The materials from East Masuria (e.g. phonetic features, lexis) are discussed in detail. The text points out the importance of questionnaires in the reconstruction of the old dialect system and the study of language change, especially in border areas. Moreover, attention has been drawn to the use of surveys as a source of information on old customs, folk costumes and religious practices.
Źródło:
Gwary Dziś; 2021, 14; 35-43
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pożyczka wschodniosłowiańska czy regionalizm północnopolski? O czasowniku szczupać ‘dotykać, macać’
East-Slavic borrowing or a regionalism typical of Northern Poland? On the verb szczupać ‘to touch, to feel’
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117215.pdf
Data publikacji:
2021-11-22
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
dialects and regionalisms
dialectal lexis
linguistic contacts
linguistic geography
loanwords
Slavic dialectology
Opis:
The article attempts to determine how to classify the verb szczupać ‘to touch, to feel’ that is present in Russian, Ukrainian and Belarusian languages and also in the Polish-East Slavic borderland region. As has been revealed by the analysis of documents, linguistic data gathered from historical dictionaries and dictionaries of dialects along with literary sources, the verb in question is an East Slavic borrowing that has been adopted locally in a major part of Poland’s eastern borderland and reinforced by the existence of derivatives.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2021, 21; 163-167
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od wiadomości do łapówki. Z dziejów wyrazu chabor
From news to a bribe. About the history of the word chabor
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117327.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
regional Polish of Podlasie
etymology
language contacts
Opis:
The article is a small study of the life of a word typical of north-eastern Poland. Etymology of the name chabor derived from Arabic chabar (‘news, information, rumor’) has been explained but in East Slavic lands it has circulated in a different meaning as a ‘bribe’. A geographical constraint of the occurrence of this word in Poland to the territory of Podlasie and Suwalki regions indicates a direct borrowing from East Slavic languages. The discussed word is an inherent element of a local community of northern Podlasie with its peculiarities and unique lexical features resulting from different language systems and specific mentality of its inhabitants.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2016, 16; 347-353
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Profesor Adam Sławomir Gala (1944–2013)
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678852.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
obituary notice
Adam Sławomir Gala (1944–2013)
Polska
dialectology
onomastics
linguistics
Polish studies
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2014, 49
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kategoria swój – obcy w antroponimii lokalnej na przykładzie nazwisk mieszkańców Wysokiego Mazowieckiego
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676400.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
homely–stranger category
linguistics
science of names
anthroponomy
Podlasie
Opis:
A homely–stranger category in local anthroponomy on the example of surnames of Wysokie MazowieckieThe aim of the article is showing the homely–stranger category in relation with local anthroponomy on the example of surnames of inhabitants of a town in Podlasie.The opposition mentioned above is shown as one of basic categories which describe the culture of local community. The role of surname geography in establishing the homely–stranger relation was discussed.Moreover, review of surnames’ interpretations in onomastic surveys was presented. In the discussion of the homely–stranger category with reference to anthroponyms of inhabitants of Wysokie Mazowieckie indicators of homeliness were taken into consideration: local (toponymic surnames with the ski formant), familiar (surnames formed from native appellatives and patronymic), recognized, accepted (surnames which contain foreign elements or unknown dialectal appellatives whose holders are well known to the community or there is a large representation of them). Among the indicators of strangeness there are elements: foreign (anthroponyms with non-Polish formants, e.g. uk, foreign surnames which have a small representation of holders), unknown (anthroponyms formed from non-Polish appellatives or from appellatives of archaic character), different (surnames with non-Polish phonetic features).The discussion of understanding particular surnames by micro community shows again what important role a stereotype plays both on linguistic and cultural ground. Presented analysis shows inclination of a given group to attributing certain features to particular surnames. These features result from knowledge and imagining of particular members of a community and most often are not connected with knowledge of morphological structure or an anthroponym’s etymology. Therefore they disaccord with linguistic interpretation. Категория свой–чужой в местной антропонимии на примере фамилий жителей города Высокое МазовецкоеВ статье проведен анализ категории свой – чужой в области антропонимов – фамилий жителей одного из городов региона Подляшие. Данное противопоставление представлено как форма/метод описания культуры местного общества. Приведен обзор толкования фамилий в ономастических исследованиях. При анализировании фамилий городка Высокое Мазовецкое учитывались критерии, определяющие своих: здешний (фамилии происходящие от названий местностей с финалью -ski), знакомый (фамилии, происходящие от аппелятивных наименований и патронимии), приемлемый (фамилии с иностранными элементами или неизвестные диалектные названия в качестве фамилий лиц хорошо известных в данном социуме или не имеющие многозначимого представительства в данной среде). Показателями, определяющими чужих, являются: нездешний (антропонимы, включающие непольские элементы, напр., -uk; иностранные фамилии немногих лиц), фамилии, происходящие от непольских или архаических аппелятивных наименований, отличающихся (фамилии с неполскими фонетическими элементами). Восприятие данных фамилий микросредой лишний раз подчеркивает существенное влияние стереотипа как на языки, так и на культуру. Из анализа следует также склонность приписывать отдедьным фамилиям определенных черт, являющихся эффектом знаний и представлений, бытующих в среде и, чаще всего, не связанных с пониманием морфологической структуры ими или этимологии антропонима – следовательно идущих в разрез с языковедческим толкованем.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2010, 34
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
References or loans on Polish‑East Slavic borderlands? Part V
Nawiązania czy pożyczki na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim? Cz. V
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084343.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Slavic dialectology
Slavic language contact
Polish‑East Slavic borderlands
dialectal geographie
Opis:
The article is a successive part of the considerations on language contacts in relation to lexis. Analysed are words characteristic of the Polish‑Eastern Slavic borderland, where it is difficult to unequivocally decide whether they are borrowings, references, or examples of the shared Slavic heritage. The following names were interpreted in this respect: binduga ‘a place by the river where wood is deposited for floating, rafts are made and launched’, chaszcze ‘thicket, bushes, scrub’, chudoba ‘livestock’, chusta ‘a sheet of linen or other clothing fabric’, chusty ‘linen (to be washed)’; chołosznie ‘trousers’, kołosza, chołosza ‘trouser leg’, łukno and ustaw ‘vessels for honey storage’ and at the same time ‘units of measurement of honey’, miękiny ‘chaff’, miękuszka ‘bread pupl’; nawleczka, nawłoka, nawłoczka ‘pillowcase, duvet cover’, ‘furniture cover’; niewiasta, niewiastka ‘daughter‑in‑law’, żmykać ‘hand‑wash’. A detailed tracing of the geography, development of individual forms, directions of the inflow of words discussed in the text shows the multiplicity of ways in which individual lexical items penetrate borderland dialect systems. The most interesting examples are those in which the same development outcome is triggered by completely different phonetic processes.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 101-147
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
References or loans on Polish-East Slavic borderlands? Part Four
Nawiązania czy pożyczki na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim? Cz. IV
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084562.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Slavic dialectology
language contact
Polish-East Slavic borderlands
dialect lexis
Opis:
The article attempts to differentiate, on the basis of selected words recorded in the Polish-East Slavic borderland, whether we are dealing with language loans or old references. The analysis takes into account e.g. ethymological, morphological and geographical criteria. The study focuses on the following words: cot ‘an even number’, czapigi, czepigi ‘plough handle’, had ‘an abominable animal’ and hydzić się ‘loathe’, ‘abhor’, ‘denigrate’, kosiec ‘scyther’, liszka ‘an odd number’, liszny/liszni ‘superfluous’, ‘supernumerary’, przewiąsło ‘a straw belt to tie sheaths siewiec ‘sower’, śloza ‘tear’, żeniec ‘harvester’, żenich, żeniuch ‘bridegroom’, ‘fiancé’, żnieja ‘female harvester’. Recognition as borrowings may be based on those word forms where phonetic elements characteristic of other languages, unknown in Polish, occur. Analysis of certain words has revealed the occurrence of Proto-Slavic and all- -Slavic words, preserved in the Polish language as relics, in peripheral areas. In some cases, it is difficult to make clear-cut decisions, because, for example, the stem of the word is a continuation of the Proto-Slavic forms, to be found in the Polish language, while the derivatives are borrowings.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2020, 69; 69-119
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Interferencje językowe na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim a interpretacja materiału gwarowego (na przykładzie wsi Choroszczynka)1
Linguistic interference at the Polish-East Slavic linguistic borderland vs. The interpretation of dialectal data (at the example of Choroszczynka village)
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1375729.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish-East Slavic language contact
linguistic borderland
Polish dialects
dialects of Ukrainian outside Ukraine
kontakty językowe polsko-wschodniosłowiańskie
pogranicze językowe
gwary polskie
gwary ukraińskie poza Ukrainą
Opis:
Artykuł podejmuje kwestię interferencji w obrębie języków słowiańskich na przykładzie dwujęzycznej wsi Choroszczynka w powiecie bialskim, woj. lubelskie. Przedstawienie całości materiału z dwóch kwestionariuszy do Ogólnosłowiańskiego atlasu językowego – polskiego i ukraińskiego daje możliwość nie tylko uchwycenia osobliwości gramatycznych i leksykalnych obu zestawień przypisanych do poszczególnych gwar, ale także pokazuje nierzetelność eksploratorek prowadzących badania terenowe. W konsekwencji wpłynęło to na niezgodną z rzeczywistością interpretację faktów gwarowych zobrazowanych na mapach OLA.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2018, 67; 55-102
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rec.: Slovenski lingvistični atlas 1. Človek (telo, bolezni, družina), Ljubljana 2011, cz. I: Atlas; cz. II: Komentarji, 403 ss.
Autorzy:
Siatkowski, Janusz
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678527.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Slovenian language
Slovenian language atlas
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2013, 48
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyraz pluszczyć ‘zamykać, mrużyć oczy’ w języku polskim, ukraińskim i białoruskim
A lexical unit pluszczyć ‘to blink, to squint one’s eyes’ in Polish, Ukrainian and Belarusian
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2109383.pdf
Data publikacji:
2021-11-22
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
dialects and regionalisms
dialectal lexis
linguistic contacts
linguistic geography
loanwords
Slavic dialectology
Opis:
The article aims to determine the status and origin of the verb pluszczyć in three Slavic languages. The analysis of linguistic data has shown that, in terms of diachronic perspective, the unit under scrutiny is a semantic innovation that is common to Belarusian, Ukrainian and Polish (the Mazovian dialect), but has a slightly different character in each of these languages. While in Belarusian pluszczyć belongs to the lexical inventory of literary language, in Ukrainian it appears rather occassionally, but in Polish it is a regionalism (Podlasie) that can be synchronically considered as a loanword adopted from Belarusian.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2021, 21; 169-172
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zapożyczenie rubel ‘drąg do przyciskania siana na drabiniastym wozie’ w gwarach wschodniej Polski
A loanword rubel “a pole to press hay in ladder wagon” in dialects of Eastern Poland
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2109511.pdf
Data publikacji:
2017-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Slavonic dialectology
regional vocabulary
language contacts
Polish-East Slavonic borderland
Opis:
The article describes a range of East Slavonic borrowing rubel in dialects of Eastern Poland as well as its derivatives, which not only serves as a good example of lexical peculiarity on the Polish-East Slavonic borderland but also bears witness to old rural reality. The material is an interesting illustration of language contacts beyond state borders and beyond affiliation with a particular literary language.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2017, 17; 281-286
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Leksyka na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim jako świadectwo wielojęzycznej przeszłości
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38634504.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
dialectal lexis
language contact
Polish-East Slavic borderland
multilingualism
leksyka gwarowa
kontakty językowe
pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie
wielojęzyczność
Opis:
The importance of borderlands has been considered in many studies in various fields, both theoretical and empirical. In this study, the borderland is approached as a geographical term, an area in Poland which is located in close proximity to the eastern border. At the same time, this spatial understanding of the border area determines cultural, linguistic and ethnic borders, which are difficult to define precisely. This article deals with the issue of difficulties in unambiguously defining the origin of certain lexemes, a fact stemming from the complicated cultural, ethnic and linguistic past of the borderlands between the West and the East Slavic regions. This has been demonstrated drawing on the example of two words: czugun ‘cast iron’, ‘cast-iron pot’ and opołonik ‘large spoon, ladle’. On the one hand, they show the complexity of the multilingual past of the areas where they can be found; on the other hand, they are a testimony to old rural realities.
W wielu publikacjach badaczy z różnych dziedzin rozpatrywano znaczenie pogranicza zarówno w studiach teoretycznych, jak i w pracach empirycznych. W tekście pogranicze jest traktowane jako określenie geograficzne, obszar na terenie Polski znajdujący się w bezpośredniej bliskości granicy państwowej na wschodzie. Jednocześnie to przestrzenne rozumienie pogranicza wyznacza trudne do precyzyjnego wytyczenia granice kultur, języków i etnosów. W artykule zajęto się problemem trudności w jednoznacznym rozstrzygnięciu pochodzenia wyrazu, które wynikają ze skomplikowanej, wspólnej przeszłości kulturowej, etnicznej oraz językowej ziem położonych na styku zachodniej i wschodniej Słowiańszczyzny. Wykazano to na przykładzie dwóch wyrazów – czugun ‘żeliwo’, ‘garnek żeliwny’ i opołonik ‘warząchew, łyżka wazowa’ – które z jednej strony pokazują uwikłanie wynikające z wielojęzycznej przeszłości terenów, gdzie występują, a z drugiej strony stanowią świadectwo dawnych realiów wiejskich.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-25 z 30

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies