Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Różkowski, K." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 23
Tytuł:
Zmienność proweniencyjna olszy czarnej w Polsce
Provenance variability of black alder in Poland
Autorzy:
Rożkowski, R.
Mejnartowicz, L.
Guzicka, M.
Dorobek, K.
Chmura, D.J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/979576.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
lesnictwo
drzewa lesne
olsza czarna
Alnus glutinosa
proweniencje
wysokosc drzew
piersnice drzew
piersnicowe pole przekroju
miazszosc drzew
zmiennosc proweniencyjna
alnus glutinosa
diameter
diversity
height
population
productivity
stem straightness
Opis:
European black alder (Alnus glutinosa (L.) Gaertn.) is a widespread tree species associated with wetlands and riparian ecosystems, thus it plays an important ecological role. Due to its fast growth and favorable wood properties it also has a potential to satisfy a growing demand for wood and fiber. However, its growth potential is not fully realized in Poland. In this study we investigated variation in growth traits, productivity, and stem straightness among 11 populations of European black alder originating from the lowland distribution of the species in Poland. The common−garden experiment located in 1968 in Kórnik (mid−western Poland) has been so far the only provenance experiment with this species in our country. We measured height and diameter of all trees at the site, assessed stem straightness in a 5−step scale (1−crooked; 5−straight), and calculated productivity at age of 50 years, which should be considered close to the rotation age. We found significant variation among populations in all investigated traits. The difference in productivity between the best and the worst provenance reached 75%. Using published and unpublished data from previous measurements at this site we also analyzed a trend in provenance ranking through time. The best and worst provenance could be identified at age 16 years, but many ranking shifts took place afterwards at the intermediate rank positions. We conclude that growth, productivity and stem quality of black alder could be improved through selection of favorable provenances within the species. Selection decisions can be made at the age below the half the rotation age, although decisions at 3/4 of rotation age would be more precise.
Źródło:
Sylwan; 2019, 163, 10; 830-838
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jakość wód podziemnych w obszarze projektowanego ujęcia w Wojkowicach (trias, GZWP Bytom)
Water quality of the Triassic aquifer in the area of groundwater flow to the designed well in Wojkowice (MGB Bytom)
Autorzy:
Różkowski, J.
Jóźwiak, K.
Sadowski, S.
Wesołowski, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075657.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
jakość wód podziemnych
modelowanie hydrogeochemiczne
GZWP Bytom
Wojkowice
groundwater quality
hydrochemical modelling
MGB Bytom
Opis:
The paper discusses the quality of water of the Triassic aquifer in an anthropogenically changed area of water inflow to the designed groundwater intake W-1 in Wojkowice. The results are based on chemical determinations and hydrochemical modelling, and document the useful character of the water. The water is ofquality classes II-IV and shows increased contents of SO4, NO3, Mg and high values of total hardness. Bacteriological pollution was found in springs.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2017, 65, 11/2; 1377--1382
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problematyka przemysłowego zagospodarowania wód złożowych na przykładzie zakładu górniczego Kopalnia Piasku „Szczakowa” w Jaworznie
Problems of industrial management of natural formation water on the example of Szczakowa Sand Mine in Jaworzno
Autorzy:
Bednarczyk, S.
Różkowski, K.
Gliniak, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/169827.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
odwadnianie
zagospodarowanie wody
Kopalnia Piasku Szczakowa
dewatering
water management
Szczakowa Sand Mine
Opis:
Wody pochodzące z drenażu górniczego trafiają za pośrednictwem systemu odwodnienia w przytłaczającej większości przypadków do sieci rzecznej, generując kolejny czynnik ingerujący w środowisko. Odprowadzona woda modyfikuje naturalne przepływy rzeczne, zmieniając ryzyko wystąpienia podtopień i powodzi, nierzadko wpływając również na jakość wód odbiornika. Wymagania stawiane dokumentacji hydrogeologicznej określającej warunki hydrogeologiczne w związku z zamierzonym wykonywaniem odwodnień w celu wydobywania kopaliny zmierzają m.in. do przeprowadzenia analizy możliwości wykorzystania wód pochodzących z odwodnienia zakładu górniczego na potrzeby zaopatrzenia w wodę lub energię samego zakładu lub innych podmiotów. W przeważającej większości przypadków, pomimo wskazania potencjalnych możliwości nie dochodzi do zagospodarowania pozyskanej wody, kończąc na zrzucie do sąsiedniego cieku. Artykuł przedstawia skutki i korzyści nawiązania współpracy pomiędzy Kopalnią Piasku „Szczakowa” a Elektrownią „Siersza” prowadzącej do zagospodarowania znacznej części wód kopalnianych na potrzeby technologiczne elektrowni.
Natural formation water deriving from mining activities is directed by the drainage system in the overwhelming majority of cases to the river network, generating another factor interfering with the environment. Mine water modifies natural river flows, changing the risk of flooding, often affecting the water quality of the receiver. Requirements for the hydrogeological documentation determining the hydrogeological conditions in connection with the intended drainage for the mineral extraction are aimed, among others, to analyze the possibility of mine water management for the purpose of water supply or energy production of the mine itself or other entities. In most cases, despite potential indications, acquired water is not industrially utilized, ending discharged into the adjacent watercourse. The article presents the effects and benefits of cooperation between the Sand mine „Szczakowa” and Power plant „Siersza” leading to the management of a large part of the mine water for the needs of technological purposes.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2016, 57, 1; 34-39
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka rekultywacji terenów poeksploatacyjnych w Kopalni Piasku „Szczakowa” w Jaworznie
Characteristics of the reclamation process in the post-mining area - Sand Mine ”Szczakowa” in Jaworzno
Autorzy:
Bednarczyk, S.
Galiniak, G.
Różkowski, K.
Kaznowska-Opala, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166780.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
górnictwo odkrywkowe
piaski podsadzkowe
rekultywacja terenów pogórniczych
opencast mining
filling sand deposits
reclamation of post-mining areas
Opis:
Kopalnia Piasku „Szczakowa” w Jaworznie eksploatuje od lat 50. XX wieku do chwili obecnej bogate złoża piasków czwartorzędowych w rejonie tzw. Małej i Dużej Pustyni Błędowskiej. Równocześnie, wraz z postępem wydobycia, kopalnia prowadziła systematycznie prace rekultywacyjne, głównie w kierunku leśnym, zmierzające do przywrócenia środowisku naturalnemu jego walorów przyrodniczych. Przez ponad 50 lat próbowano realizować różne, coraz to nowsze i wydajniejsze koncepcje w tej dziedzinie, w ścisłej współpracy z licznymi krajowymi instytucjami naukowo-badawczymi. Mimo rozległych obszarów pól eksploatacyjnych, zlokalizowanych głównie na terenach leśnych, udało się wypracować w miarę optymalną i efektywną procedurę, która sprawdza się po dzień dzisiejszy. Jest to godny wyróżnienia przykład, nie tylko na skalę krajową, przemyślanego i konsekwentnego zaangażowania się w prace rekultywacyjne mimo znacznych kosztów, trudności natury technicznej oraz ograniczeń środowiskowych.
Sand mine ”Szczakowa” in Jaworzno has operated deposit of sands since the 1950’s. Deposit of sands is located in the region of Small and Large Błędowska desert. Together with deposit operation, systematic recultivation Works Has been done, mainly in the direction of forestry. Over the fifty years, it has been tried to implement newer and more effective concepts of forestry reclamation in close cooperation with national scientific and research institutions. Despite extensive areas of exploitation fields, significant costs, technical difficulties and environmental restrictions, it has been managed to develop an optimal and efficient forestry procedure which works to this days. It is recognized as an international-scale example of considered and consistent engaging in recultivation work.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2015, 71, 9; 85-91
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka występowania mikroskładników w lokalnych systemach przepływu wód podziemnych w środowisku skał węglanowych i siarczanowych Niecki Nidziańskiej
Characteristic of occurrence minor elements in the local systems of ground water in the sulphate and carbonate rocks environment Nida Basin
Autorzy:
Jóźwiak, K.
Różkowski, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075423.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
mikroskładniki
wody podziemne
gips
środowisko wapienia
minor elements
groundwater
gypsum
limestones environment
Opis:
The paper presents variability of minor elements in fissured-karst waters (aquifer in gypsum and limestones rock of Neogene) and fissured waters (aquifer in marls of Upper Cretaceous) of Nida Basin in Southern Poland, which were sampled in the April 2011. Laboratory analyses of 26 minor elements in groundwaters (Ag, Al, As, B, Ba, Br, Be, Cd, Co, Cr, Cu, Hg, Li, Mn, Mo, Ni, Pb, Sb, Se, Sr, Tl, V, W, Zn, Zr and Fe), that are present in mostly in cationic form, were analysed the Acme Analytical Laboratories in Vancouver (Canada). Concentration of these components was determined with use of ICP-MS (inductively coupled plasma mass spectrometry) and ICP-AES (inductively coupled plasma atomic emission spectroscopy) using Plasma-40. The relations between the content of the analysed minor elements about very diverse of mobility in the groundwaters of local systems in the sulphate and carbonate rocks environment were discussed.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2015, 63, 10/1; 796--800
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Górnictwo i ochrona środowiska – KWB „Sieniawa”
Mining and environment protection – ”Sieniawa” brown coal mine
Autorzy:
Galiniak, G.
Różkowski, K.
Bednarczyk, S.
Pawlecka, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166232.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
węgiel brunatny
rekultywacja
sozotechnika
górnictwo odkrywkowe
lignite
land reclamation
sozotechnique
open-pit mining
Opis:
W poniższym artykule zostały przedstawione sukcesy prowadzonych w przeszłości i obecnie prac rekultywacyjnych w KWB „Sieniawa” będącej jedną z niewielu kopalń w Polsce eksploatującej węgiel brunatny metodą podziemną oraz metodą odkrywkową. Ten drugi sposób wydobycia realizowany jest do dzisiaj. Prawidłowo przeprowadzona rekultywacja daje szansę na zminimalizowanie negatywnych skutków ingerencji górniczej w środowisko naturalne i powrót do warunków zbliżonych do stanu sprzed eksploatacji.
This paper discusses the successful past and previous recultivation of post-mining areas of „Sieniawa” brown coal open-pit mine, one of the few Polish mines extracting brown coal by both underground and opencast methods. The second method of extraction is still used. Properly conducted reclamation provides an opportunity to minimize the negative effects of mining activity on the environment and a return to conditions similar to those before exploitation.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2015, 71, 9; 77-84
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Heavy metals in the unsaturated and saturated zone of the Upper Jurassic carbonate massif in the vicinity of Krakow
Autorzy:
Rozkowski, J.
Rozkowski, K.
Rahmonov, O.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15551.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Tematy:
environment pollution
heavy metal
unsaturated zone
saturated zone
Upper Jurassic
carbonate rock
Krakow city
Opis:
Migration and concentration of heavy metals in infiltration waters within unsaturated and saturated zones of a carbonate massif result from their mobility as well as anthropopression. The purpose of this project, carried out in 1995-2005, was to observe changes in the chemical composition of infiltration waters, especially Sr, Ba, Fe, Mn, and Zn concentration in precipitations, in soils and in caves within an unsaturated zone and a saturated zone situated in a carbonate massif. Field research was conducted in the Prądnik River’s drainage basin and at the Zakrzówek horst in Kraków. The chemical and mineralogical composition of limestone samples from 11 different quarries and natural exposures in the Kraków Upland were studied. The mineralogical research was conducted using the Roentgen diffraction method. The concentration of Sr, Ba, Fe, Mn and Zn in 700 samples from precipitation, caves and saturated zone waters was analysed. The determinations were made using mainly the ICP-AES Plasma 40 and ICP-MS Elan method. To assess the quality aspects of the migration of heavy metals, the results of the geochemical modelling were accounted for using the PHREEQC software. The hydrochemical research has shown distinct variability of concentrations of the analysed minor elements in different forms of precipitation (the highest concentrations being observed in sleet and the lowest in pure snowfall). In rainwater as well as in waters of the unsaturated and saturated zones, quantities of the five chemical elements appeared in the following decreasing order: Fe>Zn>Mn>Sr>Ba and Sr>Ba>Fe>Zn>Mn. The chemical composition of infiltration waters in the carbonate massif changes vertically. The fundamental trends in the waters of this area include an increase of Sr and Ba concentrations, a decrease of the concentration of Zn, and static concentrations of Fe and Mn.
Źródło:
Journal of Elementology; 2015, 20, 2
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lej depresji a zasięg negatywnego oddziaływania odwodnienia wyrobiska górniczego
Cone of depression and range of negative impact of dewatering
Autorzy:
Polak, K.
Kaznowska-Opala, K.
Różkowski, K.
Pawlecka, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/167483.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
lej depresji
zasięg negatywnego oddziaływania odwodnienia kopalni
szkody górnicze
cone of depression
extent of the negative impact of mine dewatering
mining damage
Opis:
W wyniku eksploatacji na terenach działalności górniczej naturalne warunki wodne ulegają przekształceniu. Górnictwo ingeruje w naturalne środowisko wodne zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym. Skutki ujemnego oddziaływania górnictwa na środowisko wodne są wielorakie. Celem artykułu jest określenie szkodliwego wpływu odwodnienia zakładu górniczego na środowisko naturalne. W praktyce przyjmuje się, że maksymalny zasięg występowania obniżeń zwierciadła wody wyznacza zasięg negatywnego oddziaływania. Tymczasem badania wskazują, że odwodnienie, objawiające się powstaniem obniżeń zwierciadła wody nie zawsze ma działanie szkodliwe dla środowiska.
Natural water environment conditions usually change by mining exploitation, Mining interferes in water environment by changing water quality and quantity. The negative effects are varied. The aim of this paper is to determine the harmful effects of dewatering. In practice, it is assumed that the maximum range of cone of depression determines the negative impact extent. However, studies indicate that dewatering which cause the water level decreasing, do not always cause negative impacts on the environment.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2015, 71, 9; 98-103
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Participation of quaternary aquifers in groundwater inflow to mines in the Upper Silesian Coal Basin (USCB)
Udział wodonośnych utworów czwartorzędowych w procesie zawodnienia kopalń górnośląskich
Autorzy:
Różkowski, K.
Różkowski, A.
Sołtysiak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/219528.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
USCB
Quaternary sediments
mining of hard coal
ore and sand deposits
water inflow to mines
Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW)
czwartorzęd
eksploatacja górnicza
zawodnienie kopalń
Opis:
The Upper Silesian Coal Basin (USCB) is situated within Variscean depression in the southern Poland. Mining of the hard coal, ore and sand deposits in the USCB has a long-lasting tradition. Exploitation Has been carried out with both – open pit and mainly underground operations. The intensity of water inflows to mines depends on geogenic and technological factors. Among geogenic factors the main one is occurrence of thick water – bearing Quaternary sediments in the roof of Carboniferous ore deposits. Among technological factors the essential influence on the inflows to the mine workings have: time, depth and surface of exploitation, as well as drainage intensity.
Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW) jest niezależnym regionem hydrogeologicznym. W jego zasięgu wydziela się dwa subregiony hydrogeologiczne: północno-wschodni ( I) i południowo-zachodni (II), o odmiennych układach i warunkach hydrogeologicznych. Granicę między subregionami wyznacza zasięg występowania zwartej pokrywy ilastych, izolujących podłoże, utworów miocenu. W zasięgu subregionu I czwartorzędowe poziomy wodonośne znajdują się w więzi hydraulicznej z poziomami wodonośnymi karbonu lub triasu. W subregionie II więź hydrauliczna między karbońskimi i czwartorzędowymi poziomami wodonośnymi występuje tylko w zasięgu erozyjnych okien hydrogeologicznych w utworach miocenu. Na obszarze GZW obserwuje się wyraźne zróżnicowanie miąższości i wykształcenia litologicznego pokrywy utworów czwartorzędowych. Wspomniane utwory są reprezentowane przez piaszczysto-gliniaste osady, których miąższości wahają się w granicach od dziesiętnych metra do ponad 120 m. W zasięgu rejonów górniczych czwartorzędowe poziomy wodonośne są intensywnie drenowane przez wyrobiska górnicze kopalń głębinowych węgla i rud cynkowo-ołowiowych oraz odkrywkowych surowców okruchowych. Eksploatacja górnicza prowadzona jest na skalę przemysłową przez okres ponad dwustu lat. Zawodnienie kopalń jest zróżnicowane i uzależnione od czynników geogenicznych oraz górniczo-technicznych prowadzonej eksploatacji. Przeprowadzone badania wykazały, iż w zawodnieniu kopalń głębinowych podstawowe znaczenie posiada infiltracja wód z czwartorzędowego nadkładu w przepuszczalne podłoże. Aktywność procesu przesączania się wód w podłoże jest uwarunkowana przepuszczalnością, miąższością i wodonośnością utworów czwartorzędowych, udrożnieniem skał serii złożowej długotrwałą eksploatacją oraz odwadnianiem skał aktywnym drenażem górniczym. Utwory czwartorzędowe w obrębie GZW podlegają drenażowi nie tylko w wyniku pośredniego wpływu górnictwa węgla kamiennego, czy rud cynku i ołowiu, ale także są bezpośrednim obiektem eksploatacji, podlegając koniecznemu odwodnieniu. Nagromadzenia bilansowe piasków podsadzkowych udokumentowano, bądź tylko wstępnie rozpoznano dla potrzeb górnictwa węgla kamiennego, wskazując jako najzasobniejsze rejony kopalnych i współczesnych dolin rzecznych Białej i Czarnej Przemszy. Fragmenty dolin i kotlin wypełnionych plejstoceńskimi osadami klastycznymi o wysokiej przewodności objęto granicami Głównych Zbiorników Wód Podziemnych: GZWP nr 453 Biskupi Bór, GZWP nr 455 Dąbrowa Górnicza.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2015, 60, 1; 419-437
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skład chemiczny wód w utworach siarczanowych i węglanowych neogenu i kredy w rejonie Niecki Nidziańskiej
Water chemistry in the Neogene and Cretaceous sulphate and carbonate rocks of the Nida Basin area
Autorzy:
Różkowski, J.
Jóźwiak, K.
Chwalik-Borowiec, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2061953.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
skład chemiczny wody
gipsy
skały węglanowe
Niecka Nidziańska
water chemistry
gypsum series
carbonate rocks
Nida Basin
Opis:
W publikacji przedstawiono wyniki badań chemizmu wód podziemnych występujących w rejonie Niecki Nidziańskiej wykonanych w kwietniu 2011 r. Wody serii gipsonośnej badenu, reprezentujące lokalne systemy przepływu, mają mineralizację powyżej 2,00 g/dm3, a ich typ hydrochemiczny to SO4-Ca; wody ze źródeł ascenzyjnych, reprezentujące pośredni system przepływu, mają mineralizację 8,00–11,00 g/dm3 i są typu Cl-SO4-Na; wody krążące płytko: w wapieniach litotamniowych badenu mają mineralizację 0,40–0,70 g/dm3 i są typu HCO3-Ca, a w marglach górnokredowych – mają mineralizację 0,50–0,60 g/dm3, a ich typy hydrochemiczne to HCO3-Ca i HCO3-Ca-Mg. W badanych wodach podziemnych w najwyższym stężeniu spośród mikroskładników występują Sr (0,34–12,48 mg/dm3), Br (28,00–301,00 µg/dm3), Ba (9,00–121,00 µg/dm3) i Li (3,10–46,90 µg/dm3), niższe są stężenia Al, Cu, Sc, U, Rb, Mo i Zn (<0,50–44,00 µg/dm3).
The paper presents the results of groundwater chemistry research in the Nida Basin carried out in April 2011. Water from the Badenian gypsum series represents local flow systems. Its mineralization is more than 2.00 g/dm3 and the hydrochemical type is SO4-Ca. Ascending springs represent an intermediate flow system. Their mineralization is 8.00–11.00 g/dm3 and the hydrochemical type is Cl-SO4-Ca. Chemistry of water circulating in shallow flow systems differs depending on lithology; in Badenian lithotamnium limestones the mineralization is 0.40–0.70 g/dm3, and the hydrochemical type is HCO3-Ca, and in Upper Cretaceous marls the mineralization is 0.50–0.60 g/dm3, and the hydrochemical types are HCO3-Ca and HCO3-Ca-Mg. The trace elements that occurr at highest concentration in the studied groundwaters include Sr (0.34–12.48 mg/dm3) and then Br (28.00–301.00 µg/dm3), Ba (9.00–121.00 µg/dm3) and Li (3.10–46.90 µg/dm3); subordinarily there are also: Al, Cu, Sc, U, Rb, Mo and Zn (<0.50–44.00 µg/dm3).
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2015, 462; 163--170
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The assessment of susceptibility on drainage in an aquifer on the basis of pumping tests in a lignite mine
Ocena podatności ośrodka wodonośnego na odwodnienie na podstawie próbnych pompowań w kopalni węgla brunatnego
Autorzy:
Polak, K.
Kaznowska-Opala, K.
Pawlecka, K.
Różkowski, K.
Klich, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/219538.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
odwadnianie
studnie wiercone
przepływ laminarny
przepływ turbulentny
oporność hydrauliczna
ośrodek wodonośny
struktura porowa
struktura szczelinowo-krasowa
drainage
bored wells
laminar flow
turbulent flow
hydraulic resistance
aquifer
pore structure
fractured-karst structure
Opis:
Drainage of the rock mass is a key component affecting the safety of mining operations and is associated with the removal of the overburden, dumping and excavation of useful minerals. The primary method of drainage in lignite coal mines are bored wells. The efficiency of drainage of rock mass depends on their accurate positioning and quality of workmanship. The paper presents the current state of knowledge concerning the distribution of the components of drawdown (1) in pumping well (Walton, 1955; Bruin & Hudson, 1961; Kruseman & de Ridder, 1991; Avci, 1992; Atkinson, 1994; Helweg, 1994; Kawecki, 1995; Singh, 2002; Dufresne, 2011) and their dependence on the hydrogeological parameters of the drained aquifer (Fig. 2). The results of pumping tests conducted in drainage wells operating in lignite mines are also presented. The subject of analysis was the geohydraulic resistance coefficient B, describing the resistance of the aquifer under laminar flow. This coefficient also takes the hydrogeological parameters into account which determines the dynamics and range of influence of drainage (12, 13). The value of the parameter and its spatial variability can be used for planning, designing and evaluating the effectiveness of wells drainage In view of the results of the pumping tests, classification of aquifer susceptibility to drainage was proposed, which can be used to support decision-making in the scope of expansion of the drainage system, the necessary timing and dynamics of pumping water. The classification is preliminary and is the starting point for the development of methods to rationalize functioning costs of the drainage systems.
Zadaniem studni odwadniających jest obniżenie zwierciadła wody podziemnej możliwie w jak najkrótszym czasie. W zależności od przeznaczenia studni oraz wymagań technicznych ich czas „życia” jest zróżnicowany. Studnie zlokalizowane w obrębie wyrobiska, tj. studnie nadkładowe i podłożowe (pomocnicze), mają z założenia względnie krótki czas pracy, gdyż są likwidowane wraz z postępem robót górniczych odkrywkowych. Studnie w barierach zewnętrznych oraz wewnętrznych utrzymywane są niekiedy przez kilkadziesiąt lat. Z upływem czasu w pompowanych otworach obserwuje się przyrost depresji roboczego zwierciadła wody oraz spadek wydajności. Mniejsza wydajność studni spowodowana jest zmniejszoną wydajnością warstwy wodonośnej wskutek słabnącej przewodności hydraulicznej, co wynika z obniżenia zwierciadła wody, a także w wyniku zmian w dopływie wody spowodowanych procesami starzenia otworów studziennych. Za niekorzystne zmiany parametrów eksploatacyjnych studni odpowiedzialne są m.in. procesy fizyczne i chemiczne zachodzące w bezpośrednim sąsiedztwie studni np. procesy korozji, powstawania powłok zabezpieczeniowych oraz powłok śluzowych, ochry, wytrącania się osadów związków chemicznych oraz kolmatacji. Kolmatacja jest zjawiskiem złożonym, wywołanym przez procesy mechaniczne, fizyczne, chemiczne i biologiczne, który towarzyszy przepływowi przez ośrodki porowe i szczelinowe. Straty ciśnienia wynikające z przepływu wody w warstwie wodonośnej, czyli kształtowane przez własności hydrogeologiczne warstwy wodonośnej są określane mianem depresji rzeczywistej, która uwidacznia się pomiędzy poziomem piezometrycznym i depresją w strefie przyotworowej. Straty te oznaczane są jako BQ, gdzie: B oznacza oporność hydrauliczną ośrodka wodonośnego przy przepływie laminarnym. Z kolei straty ciśnienia wywołane przepływem wody przez filtr turbulencją przepływu wody w strefie otworowej i przyotworowej określane są mianem zeskoku hydraulicznego CQn, gdzie C oznacza oporność hydrauliczną strefy przyotworowej, natomiast n – wykładnik potęgowy charakteryzujący rodzaj przepływu. Określenie własności filtracyjnych warstwy wodonośnej wyrażanych przez przewodność hydrauliczną T oraz współczynnik zasobności sprężystej S, pozwala na wyznaczenie najbardziej korzystnych warunków eksploatacji studni. Wspomniane parametry hydrogeologiczne są składowymi równania opisującego hydrauliczną oporność ośrodka wodonośnego (12). Uogólniając, parametr B, może być kryterium wykorzystanym przy planowaniu i projektowaniu systemu odwodnienia studziennego, a także bieżącej oceny skuteczności współpracy systemu. Na rysunku 3. przedstawiono ideowo metodykę oznaczania tego parametru, za pomocą testu próbnego pompowania. Dotychczas interpretacja wyników próbnych pompowań koncentrowała się na ocenie technicznych warunków pracy otworów studziennych. W tym celu wykorzystywano współczynnik C występujący we wzorze Jacoba, który stanowił kryterium odbioru studni od wykonawcy. Zdaniem autorów niniejszej pracy wyniki próbnych pompowań należy interpretować w szerszym ujęciu, zwracając uwagę na parametr B, opisujący oporność hydrauliczną przy przepływie laminarnym wody w ośrodku wodonośnym. Analiza rozkładu przestrzennego zmian tego parametru pozwala na racjonalizację systemu odwodnienia studziennego w tym ocenę niezbędnych wyprzedzeń w zakresie wykonawstwa studni. W praktyce, ocenę geohydraulicznych warunków prowadzonego odwodnienia przeprowadzono przy wykorzystaniu zmodyfikowanej metody próbnych pompowań wielostopniowych opracowanych przez Klicha (1997). W pracy niniejszej przedstawiono wyniki próbnych pompowań w 27 studniach pracujących w kopalni odkrywkowej węgla brunatnego. Na rysunkach 5-9 przedstawiono wyniki oceny parametru B dla podstawowych kompleksów wodonośnych, dla których wykonano próbne pompowania badawcze. Podział wykresów wynika z przeznaczenia studni, co odpowiada podziałowi przedstawionemu na rysunku 4. Uzyskane wyniki pozwalają na sformułowanie wstępnych uogólnień. W tabeli 1. zaproponowano wstępną klasyfikację podatności ośrodka wodonośnego na prowadzone odwodnienie. Klasyfikacja może być wykorzystana do celów planowania, projektowania oraz bieżącej oceny skuteczności odwadniania studziennego. Wyniki oceny parametru B wskazują na zmienne warunki hydrogeologiczne w badanych kompleksach wodonośnych. W utworach wodonośnych o strukturze porowej oporność hydrauliczna B wykazuje stosunkowo małą zmienność (Rys. 7 i 8). Natomiast dużą zmienność własności wykazują utwory szczelinowo-krasowego kompleksu mezozoicznego. Odwodnienie prowadzone przez system studzienny może zatem charakteryzować się zmienną efektywnością w poszczególnych rejonach kopalni odkrywkowej (Rys. 5 i 6).
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2015, 60, 1; 107-121
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hydrogeologiczne uwarunkowania eksploatacji złóż surowców skalnych w Regionie Opolskim
Hydrogeological determinants of rock raw materials exploitation in Opole Region
Autorzy:
Różkowski, K.
Polak, K.
Kaznowska-Opala, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166636.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
surowce skalne
warunki hydrogeologiczne
region opolski
rock raw materials
hydrogeological conditions
Opole Region
Opis:
Region Opolski dzięki specyficznemu położeniu posiada znaczące zasoby surowców węglanowych dla przemysłu cementowego i wapienniczego bądź dla potrzeb produkcji kruszyw łamanych. Do podstawowych surowców skalnych należą również kruszywa naturalne reprezentowane przez pospolicie występujące piaski i żwiry. Dla porównania, dużo mniejszą skalą eksploatacji objęte są skały magmowe i metamorficzne, rozpoznane niewielkimi złożami o ograniczonym zagospodarowaniu i wydobyciu. Eksploatacja surowców węglanowych koncentruje się głównie w rejonie wychodni. Obszar ten stanowi strefę zasilania zasobnego GZWP nr 333 Opole – Zawadzkie. Pomimo nasilającej się antropopresji, wzmożonej funkcjonowaniem licznych dużych ujęć wód podziemnych, prowadzone odwodnienie wywołuje lokalne zmiany pola hydrodynamicznego. Modyfikacje pierwotnych kierunków przepływu zaznaczają się najwyraźniej w okolicach: Górażdży, Opola, Strzelec Opolskich, czy Tarnowa Opolskiego. Eksploatacja kruszyw naturalnych koncentruje się w rejonach kopalnych bądź współczesnych dolin rzecznych. Funkcjonujące zakłady górnicze eksploatujące kruszywa naturalne prowadzą wydobycie głównie do poziomu zwierciadła wód podziemnych. Schodząc poniżej, zazwyczaj stosują eksploatację spod lustra wody, ingerując w ograniczonym stopniu w warunki krążenia wód poprzez utworzenie powierzchniowych zbiorników wodnych. Zmiany wywołują lokalną modyfikację warunków bilansu wodnego i systemu krążenia wód.
Opole voivodeship thanks to the specific position, has significant resources of carbonate raw materials for cement and lime industry, or for the production of crushed stone. The basic rock materials also include natural aggregates represented by commonly occurring sands and gravels. Igneous and metamorphic rocks, identified in small deposits of limited spatial scale and mining operations fall into a comparatively much smaller scale of exploitation. Mining carbonates takes place mainly in the outcrop area. This area is a zone of recharge of MGB no. 333 Opole-Zawadzkie. Despite the increasing anthropopressure, intensified by functioning of the numerous large water intakes, the conducted dewatering interacts only locally on the hydrodynamic field. Modifications to the original flow directions remain most visible in the surroundings of: Górażdże, Opole, Strzelce Opolskie or Tarnów Opolski. Exploitation of natural aggregates takes place in the areas of buried or modern river valleys. Operating mining companies exploiting natural aggregates, perform mining mainly to the level of the groundwater table. Going lower, they usually operate under the water level, interfering limitedly on water circulation through the creation of post exploitation ponds. Changes induce local modification of the water balance and water circulation system.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2014, 70, 10; 112-116
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prognoza zatapiania wyrobiska poeksploatacyjnego Świerki
Forecast of flooding of the post-mining excavation Swierki
Autorzy:
Polak, K.
Różkowski, K.
Pawlecka, K.
Kaznowska-Opala, K.
Chudzik, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166226.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
kamieniołom
rekultywacja wodna
metoda bilansowa
quarry
water reclamation
balance method
Opis:
W artykule przedstawiono prognozę czasu zatapiania, stokowo-wgłębnego wyrobiska pogórniczego. Prognoza została wykonana dla nieczynnej kopalni odkrywkowej, w której prowadzono wydobycie melafiru. Rozpatrywany obiekt położony jest w Górach Suchych (Sudety). Opracowany bilansowy model obliczeniowy dostosowany został do warunków zasilania wyrobiska, do którego dopływ odbywa się poprzez opad bezpośredni, a także spływ powierzchniowy i podpowierzchniowy ze zlewni własnej. Obliczony czas trwania rekultywacji wodnej wgłębnej części wyrobiska odkrywkowego przekracza, wymagany przez ustawę o gruntach rolnych i leśnych, okres 5 lat. We wnioskach końcowych zaproponowano sposób rozliczenia rekultywacji terenów powyrobiskowych przeznaczonych do zagospodarowania jako użytki wodne.
This paper presents a forecast of flooding time of the abandoned quarry where melaphyre was mined. That mine is located in Suche Mountains (Sudeten Mountains). The presented model of water balance was adopted to the local conditions of open-pit recharge. The main source of water inflow comes with direct precipitation as well as surface and subsurface runoff from the local catchment. The estimated duration of water reclamation exceeds the period of time indicated by the Regulation on agriculture and forest land, amounting 5 years. In the conclusion the way of settling reclamation time of post-mining areas for water reservoir has been suggested.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2014, 70, 2; 31-36
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rekultywacja wodna jako czynnik determinujący sukces branży górnictwa odkrywkowego w praktyce sozologicznej
Water reclamation determining the success of open-pit mining in environmental science practice
Autorzy:
Galiniak, G.
Polak, K.
Różkowski, K.
Kaznowska-Opala, K.
Pawlecka, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166497.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
rekultywacja wodna
górnictwo odkrywkowe
węgiel brunatny
siarka
zbiorniki poeksploatacyjne
water reclamation
open-pit mining
lignite
sulphur
post-mining pit lakes
Opis:
Dobrze zaplanowana i wykonana rekultywacja terenów pogórnicznych jest tym elementem działalności górniczej, który z jednej strony wyrównuje niekorzystne zmiany w środowisku wywołane wspomnianą działalnością, a z drugiej staje się początkiem nowego, bardzo często nawet atrakcyjniejszego sposobu zagospodarowania terenu. W Polsce zakres i skala przeprowadzonych i obecnie realizowanych zabiegów rekultywacyjnych jest dobrze rozpoznana, mimo, iż historia tej działalności zamyka się w okresie ostatnich sześćdziesięciu lat. W poniższym artykule Autorzy przedstawiają dotychczasowe osiągnięcia polskiego górnictwa odkrywkowego (głównie węgla brunatnego i siarki) w dziedzinie przywracania wartości użytkowych terenom przekształconym przez tę gałąź przemysłu.
Land reclamation of post-mining areas is the part of mining activity. On the one hand, well-planned and executed reclamation compensates adverse effects in the environment caused by mining activity, on the other hand, it is the beginning of the new, sometimes even more attractive land use. In Poland, the scope and scale of conducted and implemented reclamation treatments is well recognized, although the history of this activities closes in the last sixty years. In this paper, the authors present the achievements of Polish open-pit mining (mostly lignite and sulfur) in the field of recovery of use value of the lands transformed by this branch of industry.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2014, 70, 10; 122-127
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Środowisko, technologia, ekonomia – czynniki określające perspektywę zagospodarowania polskich złóż węgla brunatnego z wykorzystaniem procesu zgazowania
Environment, technology, economics – the factors determining prospects of the use of Polish lignite deposits in a gasification process
Autorzy:
Hajdo, S.
Kasztelewicz, Z.
Polak, K.
Galiniak, G.
Różkowski, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166291.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
węgiel brunatny
podziemne zgazowanie węgla
brown coal
underground coal gasification
Opis:
W artykule przedstawiono główne uwarunkowania technologiczno-złożowe i środowiskowe kwalifikacji złóż węgla brunatnego w Polsce przydatnych do podziemnego zgazowania. Uwarunkowania te określono przyjmując założenie, że ich spełnienie pozwoli na podziemne zgazowanie węgla, w wyniku którego uzyska się palny gaz palny możliwy do dalszego wykorzystania w procesach energetycznych lub chemicznej syntezy. Określone uwarunkowania (kryteria) mają charakter kryteriów wstępnych, gdyż w dotychczasowej historii podziemnego zgazowania na świecie nie są znane udane próby podziemnego zgazowania tego typu węgli brunatnych.
This paper presents the main technological, geological and environmental conditions of qualification of brown coal deposits in Poland which are suitable for underground gasification. The conditions were determined by assuming that the coals would meet them and can undergo the underground gasification process, resulting in the production of combustible gas suitable for further use in energy generation processes or chemical synthesis. The presented conditions (criteria) are only preliminary, as in the world’s history of underground gasification there were no successful attempts of gasification of this type of brown coal.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2014, 70, 11; 13-19
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 23

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies