Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Pysz, M" wg kryterium: Autor


Tytuł:
Zmiany podaży podstawowych grup produktów spożywczych w gospodarstwach domowych emerytów i rencistów w latach 1989-2004
Changes in daily supply of basic groups of food products in households of pensioners in the years from 1989 to 2004
Autorzy:
Sikora, E.
Pysz, M.
Leszczynska, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/826499.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Technologów Żywności
Tematy:
emeryci
gospodarstwa domowe
konsumenci
lata 1989-2004
ludzie starzy
podaz
produkty spozywcze
rencisci
zmiany
zywienie czlowieka
Opis:
Celem podjętych badań było określenie zmian podaży podstawowych grup produktów spożywczych w gospodarstwach emerytów i rencistów, jakie miały miejsce na przestrzeni szesnastu lat, tj. od 1989 do 2004 r., a więc w okresie początku i stabilizacji gospodarki rynkowej w Polsce. Materiał do badań stanowiły dane pochodzące z Roczników Statystycznych GUS z lat 1990-2005 z działu Budżety Gospodarstw Domowych, dotyczące podaży produktów zbożowych, mleka i przetworów mlecznych, mięsa i przetworów mięsnych, ryb i przetworów rybnych, masła i śmietany, jaj, innych tłuszczów, ziemniaków, owoców, warzyw i nasion roślin strączkowych oraz cukru i słodyczy. Proces urynkowienia gospodarski spowodował zarówno szereg pozytywnych, jak i negatywnych zmian w podaży grup produktów spożywczych. Do pozytywnych należy zaliczyć znaczne zmniejszenie podaży masła (50 %) i cukru (28 %), przy równoczesnym wzroście podaży owoców (25 %), zaś do negatywnych znaczne zmniejszenie podaży mleka i przetworów mlecznych (44 %), produktów zbożowych ogółem (20 %) oraz ziemniaków (33 %).W badanym okresie znacznym wahaniom podlegała podaż mięsa i przetworów mięsnych oraz ryb i przetworów rybnych. W konsekwencji jednak podaż mięsa wykazywała tendencję wzrostową zaś ryb spadkową.
The objective of this study was to determine the changes in daily supply of basic groups of food products in households of pensioners during a sixteen year period from 1989 to 2004, i.e. at the beginning and stabilization of the market economy in Poland. The research material included data from Statistical Yearbooks published from 1990 to 2005 by GUS (Central Statistical Office), Sections “Households Budgets”. The data studied referred to the supply of cereals, milk and dairy products, meat and meet products, fish and fish products, butter and cream, eggs, other fats, potatoes, fruit, vegetables and legume, and sugar & sweets. The process of market economy stabilization in Poland caused many positive and negative changes in the supply of food product groups. Amidst the positive changes, there are: essential decrease in the supply of butter (50 %) and sugar (28 %), and a simultaneous increase in the supply of fruit (25 %) whereas the negative changes involve a considerable decrease in the supply of milk and dairy products (44 %), total cereals (20 %), and of potatoes (33 %). During the period studied, the supply of meat and meat products highly fluctuated as did the supply of fish and fish products. Generally, the supply of meat had an increasing tendency while the supply of fish - a decreasing tendency.
Źródło:
Żywność Nauka Technologia Jakość; 2009, 16, 5
1425-6959
Pojawia się w:
Żywność Nauka Technologia Jakość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Alternatywne czynniki chłodnicze R-1234yf oraz R-744 stosowane w samochodowej instalacji klimatyzacyjnej od 2017 roku
Alternative R-1234yf and R-744 refrigerants used in automotive air conditioning since 2017
Autorzy:
Bieniek, A.
Pysz, M.
Mika, Ł.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394265.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
R-134a
R-1234yf
R-744
klimatyzacja samochodowa
czynnik chłodniczy
mobile air conditioning
refrigerants
Opis:
Zgodnie z dyrektywą Komisji Europejskiej numer 842/2006 (a później 517/2014) od stycznia 2017 roku zakazano stosowania czynników chłodniczych we wszystkich nowych urządzeniach klimatyzacji samochodowej, dla których wskaźnik GWP, charakteryzujący potencjał tworzenia globalnego ocieplenia, wynosi więcej niż 150. Z tego względu, stosowany powszechnie czynnik R-134a zostaje stopniowo wycofywany z użytkowania. Zaczęto poszukiwania alternatywnego czynnika, który spełni wszystkie wymogi. Według międzynarodowych zaleceń, czynnik powinien posiadać przede wszystkim właściwości przyjazne środowisku oraz powinien być bezpieczny w eksploatacji, nie stanowiąc zagrożenia dla życia ludzkiego. W artykule porównano dwie alternatywne substancje, które w większym lub mniejszym stopniu mogą być zamiennikami czynnika R-134a w układach klimatyzacji pojazdów. Są to syntetycznie otrzymywany czynnik oznaczony symbolem R-1234yf z grupy HFO oraz występujący w środowisku naturalnym dwutlenek węgla CO2 o symbolu R-744. W pracy opisano ich budowę chemiczną, właściwości fizyczne oraz termodynamiczne. Zestawiono publikacje naukowe, uwzględniające wyniki badań doświadczalnych wydajności, osiąganych przez układy chłodnicze, w których stosowano porównywane czynniki. Dokonano opisu metodyki badawczej, scharakteryzowano wykorzystane narzędzia oraz przedstawiono najważniejsze, z punktu widzenia autorów artykułu, wyniki badań. Alternatywne czynniki poddano również analizie środowiskowej. Sprawdzono ich wpływ na degradację warstwy ozonowej oraz scharakteryzowano wskaźnik potencjału tworzenia globalnego ocieplenia. Ponadto przeanalizowano kwestie bezpieczeństwa, zgodnie z obowiązującym normami, pod względem palności, toksyczności, klasyfikując poszczególne czynniki do odpowiednich grup bezpieczeństwa. Omówiono negatywne działania czynników na ludzki organizm, podczas eksploatacji urządzeń napełnionych ocenianymi czynnikami oraz ich awarii. Dokonano krótkiego porównania ekonomicznego, analizując obecne ceny czynników i usług serwisowych.
According to The European Commission’s regulation numbers 842/2006 and 517/2014, refrigerants whose Global Warming Potential ratio is more than 150, have been prohibited in mobile air conditioning (MAC) since January 2017. Therefore, the commonly used R-134 gas has been banned. The search for a new refrigerant, which grants all the required criteria, has begun. In accordance with new European standards, the gas should have environmentally friendly properties and should not be noxious to human life while operating. In this paper, two alternative substances, which can substitute the banned R134a, have been compared. This is synthetic R1234yf, which belongs to the HFO group, and carbon dioxide, which exists in the natural environment. The chemical build, physical and thermodynamic properties have been described. Scientific articles, which present and compare the technical results of testing both refrigerants, have been discussed. Comparison results, tools used and research methodology have been described in these articles. Alternative gases have been analyzed for their environmental impact and have been checked on the toxic, flammable, impact on ozone depletion and global warming. The threats to human life due to the use of the new refrigerants have been reviewed. The thesis also comprises an economical comparison between the two gases. A short review and conclusions have been presented at the end of the article.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2018, 103; 117-132
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Questionnaire studies on the level of knowledge of human nutrition. Part.1. Secondary school students in Cracow Region
Autorzy:
Miedzobrodzka, A.
Leszczynska, T.
Pysz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1371505.pdf
Data publikacji:
1996
Wydawca:
Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie
Tematy:
school programme
student
secondary school
human nutrition
Krakow region
civilization disease
questionnaire study
cholesterol
fibre
Opis:
The effect of osmotic-convection drying on the mechanical properties of apples was studied. Both the osmotic dehydration and convection drying were shown to cause the changes in the mechanical properties of apples. These were manifested in the loss of natural 'tenderness' and an increase in the 'plasticity'. For the osmotic dehydration, the changes were the bigger, the higher were the degree and temperature of osmotic dehydration, and molecular weight of osmotic solute.
Celem przeprowadzonych badań była ocena stanu wiedzy z zakresu żywienia człowieka wśród młodzieży szkół średnich Krakowa. Ocenę stanu wiedzy przeprowadzono metodą ankietową. Ogółem przebadano 1830 dziewcząt i chłopców uczęszczających do siedmiu różnych typów szkół. Jak przedstawiono w tabeli 1, najwyższy ogólny poziom wiedzy z zakresu żywienia człowieka wykazywali uczniowie szkół o profilu medycznym. Młodzież wykazuje lepszą orientację odnośnie wpływu wybranych składników żywności (tj. błonnika, tłuszczu zwierzęcego, cukru) na ryzyko powstania chorób cywilizacyjnych, gorzej natomiast orientuje się w źródłach składników pokarmowych. Około 80% młodzieży spożywa pierwsze śniadanie przed wyjściem do szkoły ale już tylko połowa ankietowanych spożywa cztery i pięć posiłków w ciągu dnia. Wykazano ogólnie niskie spożycie mleka i przetworów mlecznych, warzyw i owoców, nasion roślin strączkowych oraz ciemnego pieczywa.
Źródło:
Polish Journal of Food and Nutrition Sciences; 1996, 05, 4; 113-120
1230-0322
2083-6007
Pojawia się w:
Polish Journal of Food and Nutrition Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Questionnaire studies on the level of knowledge of human nutrition. Part 2. Students of the Agricultural University of Cracow
Badania ankietowe dotyczace poziomu wiedzy z zakresu zywienia czlowieka . Cz.II. Studenci Akademii Rolniczej w Krakowie
Autorzy:
Miedzobrodzka, A.
Leszczynska, T.
Pysz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1373052.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie
Tematy:
studenci
bledy zywieniowe
AR Krakow
stan wiedzy
badania ankietowe
zywienie czlowieka
Opis:
The results of questionnaire studies are reported on the knowledge of human nutrition among the 453 students of Agricultural University in Cracow. Generally, high level of knowledge of the effects of selected nutrients on the risk of civilisation deseases and adequate or inadequate knowledge of sources of these nutrients were found. Dietary practices reported by the students did not meet the dietary guidelines pertaining to a healthy diet.
Celem przeprowadzonych badań była ocena stanu wiedzy z zakresu żywienia człowieka wśród 408 studentów ośmiu wydziałów Akademii Rolniczej w Krakowie. Ocenę stanu wiedzy przeprowadzono metodą ankietową. Stwierdzono, że studenci Wydziału Technologii Żywności nie wyróżniali się stanem wiedzy z zakresu żywienia człowieka spośród innych biorących udział w ankiecie (Tabela 1). Młodzież akademicka wykazywała dostateczną względnie niedostateczną znajomość źródeł składników żywności, dobrze natomiast orientowała się w problematyce wpływu wybranych składników żywności na ryzyko powstawania niektórych chorób cywilizacyjnych. Deklarowany w ankiecie sposób żywienia się studentów nie był zgodny z przyjętymi zasadami prawidłowego żywienia.
Źródło:
Polish Journal of Food and Nutrition Sciences; 1997, 06, 3; 151-156
1230-0322
2083-6007
Pojawia się w:
Polish Journal of Food and Nutrition Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw oddzialywania impulsowego i ciaglego pola mikrofalowego na wartosc zywieniowa i wlasciwosci przeciwutleniajace kielkowanych nasion soi
Autorzy:
Pysz, M
Pisulewski, P M
Leszczynska, T
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/827901.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Technologów Żywności
Tematy:
wlasciwosci przeciwutleniajace
soja
zywnosc
mikrofale
polifenole
wartosc odzywcza
kielki
zywienie czlowieka
Opis:
Celem przeprowadzonych badań było porównanie wpływu nietermicznej i termicznej metody obróbki żywności, a więc oddziaływania impulsowego oraz ciągłego pola mikrofalowego na zawartość składników odżywczych, wybranych składników nieodżywczych oraz właściwości przeciwutleniające kiełkowanych nasion soi. Materiał badawczy stanowiły nasiona trzech odmian soi hodowli krajowej: Augusta, Aldana i Nawiko. Nasiona poddano kiełkowaniu, a następnie obróbce nietermicznej przy zastosowaniu impulsowego pola mikrofalowego oraz ogrzewaniu za pomocą ciągłego pola mikrofalowego. Podstawowy skład chemiczny materiału badawczego oznaczono metodami standardowymi AOAC. Aktywność inhibitorów trypsyny oznaczono metodą Kakade i wsp., zawartość polifenoli przy użyciu odczynnika Folina-Ciocalteau'a, natomiast aktywność przeciwutleniającą metodą Pekkarinen i wsp. z zastosowaniem wolnego rodnika DPPH•. Kiełkowanie nasion spowodowało uzyskanie statystycznie istotnej (P<0,05) redukcji zawartości inhibitorów trypsyny i polifenoli oraz obniżenia aktywności przeciwutleniającej. Procesy termiczne, którym poddano skiełkowane nasiona spowodowały statystycznie istotną (P<0,05) inaktywację termolabilnych składników soi (inhibitorów trypsyny), przy jednoczesnym wzroście zawartości polifenoli oraz aktywności przeciwutleniającej. Zastosowanie procesów nietermicznych spowodowało statystycznie istotny (P<0,05) wzrost aktywności inhibitorów trypsyny oraz aktywności przeciwutleniającej skiełkowanych nasion soi. Wykazano dodatnią, umiarkowaną korelację pomiędzy zawartością polifenoli a aktywnością przeciwutleniającą kiełkowanych i poddanych obróbce nietermicznej nasion soi oraz silną korelację tych parametrów po obróbce termicznej badanych nasion.
The purpose of the research was to compare the influence of non-thermal and thermal food processing method, pulse and continuous microwave field affecting on nutrition value, selected nonnutritive components and antioxidant properties of germinated soybean seeds. Seeds of three locally grown soybean cultivars: Augusta, Aldana, Nawiko were used as the test material. The seeds were subject to germination, and then to non-thermal processing with pulse microwave field and heating by continuous microwave field. Standard AOAC methods were applied to determine basic chemical composition of samples. Trypsin inhibitor activity was determined acc. to Kakade at all method, polyphenol content was determined using Folin and Ciocalteau's phenol phenol reagent, and antioxidant activity was measured acc. to Pekkarinen at all method using stable free radical DPPH•. Seed germination led to statistically important (P < 0.05) reduction in trypsin inhibitor activity and polyphenol content, and it reduced antioxidant activity. Thermal processes resulted in statistically substantial (P < 0.05) inactivation of thermo-labile soybean seed component (trypsin inhibitors), and at the same time increased polyphenol content and antioxidant activity. Non-thermal process application brought about statistically considerable (P < 0.05) growth in trypsin inhibitor activity and antioxidant activity of studed seeds. Study proved positive moderate correlation between polyphenol content and antioxidant activity of germinated and put to non-thermal processing soybean seeds, and strong correlation of these parameters in case of seeds subject to thermal processes.
Źródło:
Żywność Nauka Technologia Jakość; 2006, 13, 1; 102-116
1425-6959
Pojawia się w:
Żywność Nauka Technologia Jakość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Porownanie wplywu zabiegow termicznych i kielkowania na sklad chemiczny, zawartosc substancji nieodzywczych oraz wartosc odzywcza bialka nasion grochu i soi
Autorzy:
Pysz, M
Biezanowska, R
Pisulewski, P M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/828233.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Technologów Żywności
Tematy:
soja
bialko
sklad chemiczny
kielkowanie
nasiona
groch
obrobka termiczna
wartosc odzywcza
substancje antyzywieniowe
soybean
protein
chemical compound
germination
seed
pea
thermal treatment
nutritional value
antinutritional substance
Opis:
W pracy oceniano wpływ wybranych zabiegów kulinarnych i biologicznych (autoklawowanie, moczenie i gotowanie, kiełkowanie) na skład chemiczny, w tym zawartość kwasu fitynowego i α- galaktozydów oraz biologiczne wskaźniki jakości białka (BV, TD, NPU), w nasionach grochu odmiany Cyrkon i soi odmiany Aldana. Powyższe procesy zwiększały zawartość białka i ekstraktu eterowego w produkcie finalnym oraz spowodowały redukcję kwasu fitynowego w soi odmiany Aldana. Proces kiełkowania nasion grochu spowodował zmianę wzajemnych proporcji między galaktocukrami, a w nasionach soi ilość rafínozy i werbaskozy została całkowicie zredukowana. Wartość syntetycznego wskaźnika jakości białka (NPU = BVxTD) wskazywała na nieistotny wpływ stosowanych zabiegów w przypadku nasion grochu, natomiast w nasionach soi zabieg kiełkowania istotnie (P < 0,05) obniżył wartość NPU.
Changes in gross chemical composition, phytic acid and α-galactosides content in peas (cv. Cyrkon) and soybean (cv. Aldana) seeds as affected by different processing techniques (autoclaving, soaking and cooking, and germinating) were studied. In addition, biological indices of seed protein quality (BV, TD, and NPU) were also determined. The processing methods increased the content of protein and ether extract in final products, and decreased the content of phytic acid in soybean seeds. Germination altered relative proportions of α-galactosides in peas, whereas in soybean seeds the content of raffinose and verbascose was totally reduced. The processing techniques did not affect net protein utilization (NPU = BV x TD), determined for peas. In contrast, germination significantly (P < 0,05) lowered the NPU value determined for soybeans.
Źródło:
Żywność Nauka Technologia Jakość; 2001, 08, 1; 85-92
1425-6959
Pojawia się w:
Żywność Nauka Technologia Jakość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzystanie oksywodorotlenku cyrkonu do usuwania anionów z ciekłych odpadów technologicznych
The use of zirconium oxy-hydroxide for removing anions from liquid industrial waste
Autorzy:
Sołtysik, B.
Miśkiewicz, J.
Bodzek-Kochel, M.
Gluzińska, J.
Pysz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1208807.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego. Zakład Wydawniczy CHEMPRESS-SITPChem
Tematy:
oksywodorotlenek cyrkonu
wymiana jonowa
adsorpcja
anionity
zirconium oxy-hydroxide
ion exchange
adsorption
anion exchangers
Opis:
W pracy przedstawiono badania literaturowe właściwości jonowymiennych oksywodorotlenku cyrkonu oraz jego wykorzystanie w procesach usuwania anionów z ciekłych odpadów technologicznych.
The paper presents the literature data of hydrated zirconium oxide ion exchange properties and its usage in processes of anions removal from the liquid technological waste.
Źródło:
Chemik; 2016, 70, 10; 644-649
0009-2886
Pojawia się w:
Chemik
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena pokrycia zapotrzebowania na składniki mineralne przez dzieci w wieku 10-12 lat z regionu Malopolski
Assessment of intake of minerals with daily diets by children aged 10-12 years from Malopolska region
Autorzy:
Wielgos, B.
Leszczynska, T.
Kopec, A.
Cieslik, E.
Piatkowska, E.
Pysz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/874640.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
skladniki mineralne
calodzienne racje pokarmowe
dzieci
rozwoj organizmu
zapotrzebowanie na skladniki mineralne
zapotrzebowanie na energie
skladniki pokarmowe
zywienie czlowieka
podaz skladnikow mineralnych
bledy zywieniowe
Malopolska
mineral component
daily food ration
child
human development
mineral component demand
energy demand
nutritional component
human nutrition
mineral component supply
dietary mistake
Malopolska region
Opis:
Wprowadzenie. Okres młodzieńczy jest czasem dynamicznego wzrostu oraz rozwoju organizmu. W czasie wzrostu i dojrzewania zachodzą intensywne przemiany w organizmie, a tym samym zwiększa się zapotrzebowanie na energię i składniki pokarmowe w tym składniki mineralne. Cel. Celem podjętych badań była ocena pobrania sodu, potasu, wapnia, fosforu, magnezu, żelaza, cynku, miedzi i manganu z całodziennych racji pokarmowych przez dzieci w wieku 10–12 lat. Materiał i metody. Ocenę sposobu żywienia przeprowadzono metodą wywiadu żywieniowego z ostatnich 24 godzin, wiosną oraz jesienią 2006 w losowo wybranych Szkołach Podstawowych w Krakowie i Skawinie. Zawartość składników mineralnych (Na, K, Ca, P, Mg, Fe, Zn, Cu, Mn) spożywanych przez respondentów z racjami pokarmowymi oraz realizację norm oszacowano przy użyciu programu komputerowego „DIETA 2.0”. Wyniki. Podaż składników mineralnych w racjach pokarmowych badanej populacji na ogół nie pozwalała na pokrycie zapotrzebowania. Deficytowymi makroelementami były wapń i magnez, natomiast mikroelementami - miedź, cynk oraz żelazo. Niedostateczna podaż wapnia, przy jednoczesnym pełnym pokryciu zapotrzebowania na fosfor, skutkowała niewłaściwym ich stosunkiem w diecie (0,62 przy zalecanym, wynoszącym 1). Spożycie manganu i potasu w pełni pokrywało zapotrzebowanie, natomiast sód i sól kuchenna pobierane były w nadmiarze. Wnioski. Stwierdzone nieprawidłowości w pobraniu składników mineralnych przez dzieci mogą zwiększać ryzyko rozwoju, chorób dietozależnych w wieku dojrzałym.
Background. Adolescence is a time of rapid growth and development of the organism. During intense growth and maturation changes taking place in the body, it cost higher demand for energy and nutrients including minerals. Objective. The aim of this study was to assess the intake of sodium, potassium, calcium, phosphorus, magnesium, iron, zinc, copper and manganese with daily diets by children aged 10-12 years. Materials and methods. Assessment of intake of mineral compounds from daily diets was conduced with using 24 hours recall. Data were collected in spring and autumn of 2006 in randomly selected primary schools in Krakow and Skawina. Average intake of minerals (Na, K, Ca, P, Mg, Fe, Zn, Cu, Mn) with daily diets by respondents and the meeting of requirements was estimated with using the computer softwere Diet 2. Results. In almost all cases intake of minerals with daily diets did not meet requirements. Daily dies of children did not met requirements for major minerals i.e. calcium and magnese, and for trace minerals copper, zinc, iron. Insufficient intake of calcium, while fully covering the demand for phosphorus, resulted in improper ratio these minerals in the diet (0.62 at the recommended, of 1). Intake of manganese and potassium fully covered demand, while the sodium and salt were taken in excess. Conclusions. To low intake of minerals compounds by children may increase the risk of development of diet non-communicable diseases.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2012, 63, 3
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Relationship between the intake of energy and basic nutrients and the BMI values in group of children aged 10-12
Autorzy:
Pysz, M.
Leszczynska, T.
Cieslik, E.
Kopec, A.
Wielgos, B.
Piatkowska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/872991.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
human nutrition
child
school child
relationship
energy intake
nutrient intake
body mass index
body mass index value
underweight
obesity
human disease
Opis:
Background. According to the WHO data in January 2007, 14 million children were overweight in the countries of the European Union. The problem of childhood obesity should be considered as one of the biggest challenges facing twentyfirst century nutrition and pediatrics. Objective. The aim of this study was to show the correlation between energy, basic nutrients intake and BMI of school children aged 10-12 years, using Pearson’s correlation coefficient. Material and Methods. 169 pupils (69 from Krakow and 100 from Skawina), aged 10-12, participated in these studies. The studies were approved by the Board of Education, school principals and the parents. On the basis of measurements of weight and height, body mass index (BMI) was calculated. 24 h dietary recalls were collected in the spring and autumn of 2006, for 4 selected days per week. Results. Intake of energy, total carbohydrate and fat did not met requirements, but intake of protein was too high. Proper weight, based on BMI values in the population aged 10-12, were found in 74.9% of boys and 81.2% of girls. Deficiencies in body weight occurred in 4.2% and 3.4%, overweight in 15.6% and 10.0% while obesity in 5.3% and 5.4% of respondents. Conclusions. Inverse correlation was found between the implementation of standards for energy and BMI values of children. It was observed positive correlation between the consumption of total and animal protein and BMI value.
Wprowadzenie. Według danych WHO z 2007 roku, w krajach Unii Europejskiej 14 mln dzieci ma nadwagę. Problem otyłości u dzieci należy uznać za jedno z największych wyzwań stojących przed pediatrią XXI wieku. Cel. Celem badań była próba wykazania korelacji pomiędzy pobraniem energii i podstawowych składników odżywczych a wartością BMI (Body Mas Index) dzieci szkolnych w wieku 10-12 lat, przy wykorzystaniu technik analizy statystycznej. Materiał i metody. Badania sposobu żywienia i pomiary antropometryczne przeprowadzono wiosną i jesienią 2006 roku, w dwóch losowo wybranych Szkołach Podstawowych na terenie Krakowa i Skawiny. Grupę badawczą stanowiło 169 uczniów (69 z Krakowa i 100 ze Skawiny) w wieku 10–12 lat. Na przeprowadzenie badań uzyskano zgodę Kuratorium Oświaty, dyrekcji szkół oraz zgodę opiekunów każdego z uczniów. Wyniki. Właściwą masę ciała stwierdzono u 74,9% chłopców i 81,2% dziewcząt. Niedobory masy ciała stwierdzono odpowiednio u 4,2% i 3,4%, nadwagę u 15,6 i 10,0%, a otyłość u 5,3% i 5,4% badanych. Wnioski. Stwierdzono odwrotną korelację pomiędzy realizacją normy na energię a wartościami BMI badanych dzieci. Równocześnie zaobserwowano dodatnią korelację pomiędzy wielkością spożycia białka roślinnego i zwierzęcego oraz tłuszczów ogółem a wartościami wskaźnika BMI.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2014, 65, 4
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka i prozdrowotne właściwości Stevia rebaudiana Bertoni
Profile and pro-health properties of Stevia rebaudiana Bertoni
Autorzy:
Bugaj, B.
Leszczynska, T.
Pysz, M.
Kopec, A.
Pacholarz, J.
Pysz-Izdebska, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/827034.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Technologów Żywności
Opis:
Stevia rebaudiana Bertoni, z rodziny Asteraceae, pochodzi z Brazylii i Paragwaju. Wzbudziła zainteresowanie żywieniowców dzięki dwóm związkom: rebaudiozydowi A i stewiozydowi. Wymienione glikozydy mają właściwości słodzące do 300 razy silniejsze od sacharozy. Roślina charakteryzuje się również wysoką aktywnością przeciwutleniającą wynikającą m.in. z dużej zawartości polifenoli. Ekstrakty liści stewii wykazują korzystne działanie prozdrowotne. Wiąże się to ze specyficznym działaniem rośliny, obejmującym właściwości: przeciwzapalne, hipoglikemiczne, hipotensyjne, modulujące procesy immunologiczne, przeciwpróchnicze i przeciwwirusowe.
Stevia rebaudiana Bertoni of the Asteraceae family originates from Brazil and Paraguay. It sparked interest among the nutritionists owing to its two compounds: rebaudioside A and stevioside. The latter glycosides have strong sweetening properties that are up to 300 times stronger than those of sucrose. The plant is also characterized by a high antioxidant activity resulting, among other things, from a high content of poly-phenols. Extracts of the stevia leaves demonstrate beneficial health effects. It is connected with the specific activity of this plant that comprises its following properties: anti-inflammatory, antihyperglycaemic, anti-hypertensive, immune system processes modelling ability, anti-cariogenic, and antiviral.
Źródło:
Żywność Nauka Technologia Jakość; 2013, 20, 3
1425-6959
Pojawia się w:
Żywność Nauka Technologia Jakość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mineral composition of field-grown lettuce (Lactuca sativa L.) depending on the diversified fertilization with iodine and selenium compounds
Skład mineralny roślin sałaty (Lactuca sativa L.) gruntowej w zależności od zróżnicowanego nawożenia związkami jodu i selenu
Autorzy:
Smoleń, S.
Skoczylas, Ł.
Rakoczy, R.
Ledwożyw-Smoleń, I.
Kopeć, A.
Piątkowska, E.
Bieżanowska-Kopeć, R.
Pysz, M.
Koronowicz, A.
Kapusta-Duch, J.
Sady, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11543121.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Opis:
The practice of simultaneous biofortification (enrichment) of plants with iodine (I) and selenium (Se) is based on solid grounds. Their low content in soils is the cause of an endemic deficiency of I and Se in several billion people worldwide. There is still no objective information as to the impact of I and Se interactions on mineral nutrition of plants. The study (conducted in 2012–2014), included soil fertilization of the lettuce cv. ‘Valeska’ in the following combinations: control, KI, KIO3, Na2SeO4, Na2SeO3, KI + Na2SeO4, KIO3 + Na2SeO4, KI + Na2SeO3, KIO3 + Na2SeO3. I and Se were applied twice: before sowing and as top-dressing (each 2.5 kg I·ha-1 + 0.5 kg Se·ha-1) – a total dose of 5 kg I·ha-1 and 1 kg Se·ha-1 was used. Fertilization with Na2SeO4, KI + Na2SeO4 and KIO3 + Na2SeO4 considerably reduced the dry matter yield of the plants – it also lowered the content of P, K, Mg, Ca, B, Zn and Cd in the lettuce. Fertilization with Na2SeO3, KI + Na2SeO3 and KIO3 + Na2SeO3 had a less negative impact on dry matter yield than the use of Na2SeO4 – every year it affected the mineral content in the lettuce in a highly varied manner. Dry matter productivity of the plants after fertilization with KI and KIO3 varied between the research years – in those plots, I content in lettuce was negatively correlated with the content of K, Mg, Ca, S, Na, B, Cu, Fe, Mn, Zn, Cd and Pb. Combined fertiliza-tion with KI and KIO3 with Na2SeO4, and with Na2SeO3 reduced the negative correlation between I content (in the KI and KIO3 plots) and the content of K, Mg, Ca, S, Na, B, Cu, Fe, Mn, Zn, Cd and Pb. After fertilization with Na2SeO4, Se content was positively corre-lated with Na content and negatively correlated with the content of Mg, Ca, Fe, Mn and Cd. Se content in the lettuce after fertilizing exclusively with Na2SeO3 was positively cor-related with the content of P, K, Na, Mn, Mo and Zn. The changeable climatic conditions “disguised” the influence of fertilization with I and Se on the mineral composition of the lettuce plants.
Prowadzenie równoczesnej biofortyfikacji (wzbogacenia) roślin w I i Se jest uzasadnione. Niska ich zawartość w glebach jest przyczyną endemicznego niedoboru I i Se u kilku miliardów ludzi na świecie. Wciąż brak jest obiektywnych informacji na temat wpływu interakcji I i Se na gospodarkę mineralną roślin. Badania (przeprowadzone w latach 2012–2014) obejmowały nawożenie doglebowe jodem i selenem sałaty odmiany Valeska z uwzględnieniem następujących kombinacji: kontrola, KI, KIO3, Na2SeO4, Na2SeO3, KI + Na2SeO4, KIO3 + Na2SeO4, KI + Na2SeO3, KIO3 + Na2SeO3. Jod i selen były aplikowane dwukrotnie: przedsiewnie i w nawożeniu pogłównym (po 2,5 kg I·ha-1 + 0,5 kg Se·ha-1) – zastosowano całkowitą dawkę 5 kg I·ha-1 i 1 kg Se·ha-1. Nawożenie Na2SeO4, KI + Na2SeO4 i KIO3 + Na2SeO4 powodowało silne ograniczenie wielkości plonu suchej masy roślin – wpływało również na obniżenie zawartości P, K, Mg, Ca, B, Zn i Cd w sałacie. Nawożenie Na2SeO3, KI + Na2SeO3 i KIO3 + Na2SeO3 miało mniej negatywny wpływ na plon suchej masy niż stosowanie Na2SeO4 – rokrocznie miało one bardzo zróżnicowany wpływ na zawartość składników mineralnych w sałacie. Produktywnośćsuchej masy roślin po nawożeniu KI i KIO3 było zmienne w latach badań – w tych obiektach zawartość jodu w sałacie była negatywnie skorelowana z zawartością K, Mg, Ca, S, Na, B, Cu, Fe, Mn, Zn, Cd i Pb. Łączne nawożenie KI i KIO3 z Na2SeO4 oraz z Na2SeO3 zmniejszało negatywną korelację pomiędzy zawartością jodu (w obiektach KI i KIO3) a zawartością K, Mg, Ca, S, Na, B, Cu, Fe, Mn, Zn, Cd i Pb w sałacie. Po nawożeniu Na2SeO4 zawartość selenu w sałacie była dodatnio skorelowana z zawartością Na oraz negatywnie skorelowana z zawartością Mg, Ca, Fe, Mn i Cd. Zawartość selenu w sałacie po nawożeniu wyłącznie Na2SeO3 była dodatnio skorelowana z zawartością P, K, Na, Mn, Mo i Zn. Zmienne warunki klimatyczne „maskowały” wpływ nawożenia I i Se na funkcjonowanie gospodarki mineralnej roślin sałaty.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus; 2015, 14, 6; 97-114
1644-0692
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Iodine and selenium biofortification of lettuce (Lactuca sativa L.) by soil fertilization with various compounds of these elements
Biofortyfikacja sałaty (Lactuca sativa L.) w jod i selen przy nawożeniu doglebowym różnymi formami chemicznymi tych pierwiastków
Autorzy:
Smole, S.
Skoczylas, Ł.
Ledwożyw-Smoleń, I.
Rakoczy, R.
Kopeć, A.
Piątkowska, E.
Bieżanowska-Kopeć, R.
Pysz, M.
Koronowicz, A.
Kapusta-Duch, J.
Pawłowski, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11543494.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Opis:
Relatively little is known on the interaction between iodine and selenium in plants. It may become a drawback in developing agrotechnical rules of plant biofortification with these elements. The aim of the study was to determine the influence of soil fertilization with various forms of iodine (I- and IO₃ - ) and selenium (SeO₃ ²- and SeO₄ ²-) on yield, biofortification efficiency and selected chemical properties of lettuce plants. The study (conducted in 2012–2014) included soil fertilization of lettuce cv. ‘Valeska’ in the following combinations: control (without iodine and selenium fertilization), KI, KIO₃, Na₂SeO₄, Na₂SeO₃, KI + Na₂SeO₄, KIO₃ + Na₂SeO₄, KI + Na₂SeO₃, KIO₃ + Na₂SeO₃. Iodine and selenium were applied twice: before sowing and as a top-dressing in a total dose of 5 kg I·ha- ¹ and 1 kg Se·ha-¹. Only the application of Na₂SeO4 (individually or together with iodine) exhibited strong toxic effect on plants which was accompanied by the highest accumulation of Se, selenomethionine (SeMet) and selenocysteine (SeCys) in lettuce. The accumulation of I and Se in lettuce was respectively higher after fertilization KI than KIO3 and Na₂SeO₄ than Na₂SeO₃. Simultaneous application of iodine and selenium decreased the level of Se, SeMet and SeCys in lettuce − particularly in the combination with KIO₃ + Na₂SeO₃. Simultaneous application of KI with both forms of seleniumdecreased iodine content in lettuce as related to the treatment with KI alone. In the case of lettuce from the combinations with KIO₃, KIO₃ + Na₂SeO₄ i KIO₃ + Na₂SeO₃, comparable results of iodine concentration were obtained.
Stosunkowo niewiele wiadomo na temat interakcji pomiędzy jodem i selenem w roślinach. Stanowi to problem w opracowaniu racjonalnych agrotechnicznych zasad biofortyfikacji roślin w te składniki. Celem badań było określenie wpływu nawożenia doglebowego różnymi formami jodu (I- i IO₃ - ) i selenu (SeO₃ ²- i SeO₄ ²-) na plon, wydajność biofortyfikacji oraz wybrane chemiczne właściwości roślin sałaty. Badania (przeprowadzone w latach 2012–2014), obejmowały następujące kombinacje nawożenia doglebowego sałaty ‘Valeska’: kontrola (bez nawożenia jodem i selenem), KI, KIO₃, Na₂SeO₄, Na₂SeO₃, KI + Na₂SeO₄, KIO₃ + Na₂SeO₄, KI + Na₂SeO₃, KIO₃ + Na₂SeO₃. Związki jodu i selenu były aplikowane dwukrotnie: przedsiewnie oraz pogłównie (każda aplikacja po 2,5 kg I·ha- ¹ + 0,5 kg Se·ha-¹) – całkowita zastosowana dawka wynosiła 5 kg I·ha- ¹ oraz 1 kg Se·ha-¹. Jedynie nawożenie Na₂SeO4 (osobno i łącznie z KI i KIO₃ ) wywierało silnie toksyczny wpływ na rośliny. Towarzyszyło temu największe nagromadzenie selenu oraz selenometioniny (SeMet) i selenocysteiny (SeCys) w sałacie. Akumulacja I i Se w sałacie była odpowiednio wyższa po nawożeniu KI niż KIO3 oraz Na₂SeO₄ niż Na₂SeO₃. Równoczesne nawożenie jodem i selenem powodowało zmniejszenie zawartości selenu, SeMet i SeCys w sałacie − zwłaszcza po nawożeniu KIO₃ + Na₂SeO₃. Równoczesne nawożenie KI z obiema formami selenu, w porównaniu z aplikowaniem samego KI, obniżało zawartość jodu w sałacie. W przypadku obiektów KIO₃, KIO₃ + Na₂SeO₄ i KIO₃+ Na₂SeO₃ stwierdzono porównywalny między nimi stopień akumulacji jodu w sałacie.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus; 2016, 15, 5; 69-91
1644-0692
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Selected aspects of nitrogen metabolism and quality of field-grown lettuce (Lactuca sativa L.) depending on the diversified fertilization with Iodine and selenium compounds
Wybrane aspekty metabolizmu azotu oraz jakość sałaty (Lactuca sativa L.) gruntowej w zależności od zróżnicowanego nawożenia związkami jodu i selenu
Autorzy:
Smoleń, S.
Skoczylas, Ł.
Rakoczy, R.
Ledwożyw-Smoleń, I.
Liszka-Skoczylas, M.
Kopeć, A.
Piątkowska, E.
Bieżanowska-Kopeć, R.
Pysz, M.
Koronowicz, A.
Kapusta-Duch, J.
Sady, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11543020.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Opis:
Iodine and selenium together fulfill important functional roles in organisms of humans and animals. Conducting simultaneous biofortification (enrichment) of plants with these elements is justified as combined endemic deficiency of I and Se (hiddenhun-ger) is often encountered. Relatively little is known about the interaction between I and Se in plants, not only with respect to their accumulative efficiency, but also its influence on mineral nutrition or biological quality of crop. The study (conducted in 2012–2014) in-cluded soil fertilization of lettuce cv. ‘Valeska’ with I and Se in the following combina-tions: control, KI, KIO3, Na2SeO4, Na2SeO3, KI + Na2SeO4, KIO3 + Na2SeO4, KI + Na2SeO3, KIO3 + Na2SeO3. Iodine and selenium were applied twice: before sowing and as a top-dressing (each of 2.5 kg I·ha-1 + 0.5 kg Se·ha-1) –a total dose of 5 kg I·ha-1and 1 kg Se·ha-1was used. Diversified weather conditions significantly modified the impact fertilization with I and Se had on tested aspects of nitrogen metabolism and biological quality of lettuce –except for the lettuce heads mass and the sucrose content. Based on the results concerning average lettuce weight as well as the level of sugars, phenolic com-pounds, phenylpropanoids, flavonols and antioxidizing activity it was concluded that the application of Na2SeO4alone or together with iodine acted as a stress factor for cultivated plants.
Jod i selen razem pełnią ważne funkcje w organizmach ludzi i zwierząt. Prowadzenie równoczesnej biofortyfikacji (wzbogacenia) roślin w te pierwiastki jest więc uzasadnione –często spotyka się problemy łącznego endemicznego niedoboru (lub ukrytego głodu) I i Se w żywności. Stosunkowo niewiele wiadomo na temat interakcji pomiędzy I i Se w roślinach. Nie tylko w zakresie efektywności ich akumulacji, ale również wpływu I i Se na gospodarkę mineralną roślin czy jakość biologiczna plonu. Badania przeprowadzone w latach 2012–2014 obejmowały nawożenie doglebowe jodem i selenem sałaty odmiany ‘Valeska’ z uwzględnieniem następujących kombinacji: kontrola, KI, KIO3, Na2SeO4, Na2SeO3, KI + Na2SeO4, KIO3 + Na2SeO4, KI + Na2SeO3, KIO3 + Na2SeO3. Jod i selen były aplikowane dwukrotnie: przedsiewnie i w nawożeniu pogłównym (każde po 2,5 kg I·ha-1 + 0,5 kg Se·ha-1) –zastosowano całkowitą dawkę 5 kg I·ha-1i1 kg Se·ha-1. Z wyjątkiem masy główek sałaty oraz zawartości sacharozy stwierdzono, że skrajnie różny przebieg warunków klimatycznych w latach 2012–2014 w istotny sposób modyfikował wpływ nawożenia I i Se na gospodarkę mineralną azotem oraz jakość biologiczną sałaty. Nawożenie Na2SeO4, KI + Na2SeO4oraz KIO3 + Na2SeO4(ale nie nawożenie samym Na2SeO4) było czynnikiem stresowym, zmniejszało masę główek sałaty i zawartość w niej cukrów oraz równocześnie zwiększającym zawartość związków fenolowych, fenolopropanoidów i flawonoli oraz aktywność antyoksydacyjną.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus; 2015, 14, 5; 159-175
1644-0692
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prognozowanie wybranych właściwości cienkościennych odlewów czasz z żeliwa sferoidalnego na drodze badań symulacyjnych
Simulation tests to forecast selected properties of thin-walled casts of ductile iron domes
Autorzy:
Kuder, M.
Pysz, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/391606.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Odlewnictwa
Tematy:
badania symulacyjne
żeliwo sferoidalne
krzepnięcie
struktura
wytrzymałość
simulation tests
ductile iron
solidification
structure
strength
Opis:
Badaniom symulacyjnym poddano cienkościenne odlewy czasz (półkul) o grubości ścianki 4,2 i 10,3 mm z żeliwa sferoidalnego, w zakresie prognozowania skłonności do tworzenia naprężeń wewnętrznych, wad odlewniczych, kształtowania struktury i właściwości wytrzymałościowych stopu w ściankach odlewów. Celem było określenie czy właściwości wykonanych odlewów pozwolą na wykonanie kolejnych operacji produkcyjnych, a szczególnie pokrycie powierzchni warstwą gumy metodą wulkanizacji pod wysokimi naciskami prasy hydraulicznej. Stwierdzono, że przy zastosowaniu opracowanej technologii, zagrożenie pojawieniem się wad w odlewach jest niewielkie, a właściwości wytrzymałościowe są wystarczające dla bezpiecznego przeprowadzenia dalszych operacji produkcyjnych.
Thin-walled dome casts (hemispheres) with a wall thickness of 4.2 and 10.3 mm made of ductile iron underwent simulation tests within the frame of forecasting the tendency to create residual stresses, casting defects, the shaping of structures and strength properties of alloy in the walls of casts. The aim was to determine whether properties of casts would allow further production procedures and especially coating the surface with rubber by the method of high pressure rubber curing. It was stated that with the use of the developed technology the threat of possible defects in casts is insignificant and strength properties are sufficient to safely conduct further production operations.
Źródło:
Prace Instytutu Odlewnictwa; 2013, 53, 3; 3-17
1899-2439
Pojawia się w:
Prace Instytutu Odlewnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The transfer of knowledge in technological cross‐border industry cluster – case study
Transfer wiedzy w transgranicznym, przemysłowym klastrze technologicznym ‐ studium przypadku i wnioski z badań
Autorzy:
Kurowska-Pysz, J.
Gregor, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1205772.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
STE GROUP
Tematy:
cluster
knowledge processes
cross-border cooperation
klaster
procesy wiedzy
współpraca transgraniczna
Opis:
The paper discusses the problem of creation and development of business, technology clusters, aimed at developing knowledge base for cross‐border environment. The discussed example concerns Polish‐Slovak cluster, focused on research of innovative methods for monitoring the safety of structure using fiber Bragg grating sensors.
Artykuł omawia problematykę tworzenia i rozwijania działalności klastrów przemysłowych, technologicznych, ukierunkowanych na rozwijanie zasobów wiedzy w środowisku transgranicznym. Omawiany przykład dotyczy klastra polsko-słowackiego, koncentrującego się na badaniach innowacyjnej metody monitoringu bezpieczeństwa konstrukcji przy pomocy światłowodów z siatkami Bragg’a.
Źródło:
Management Systems in Production Engineering; 2014, 2 (14); 63-67
2299-0461
Pojawia się w:
Management Systems in Production Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies