- Tytuł:
- «Утрачена связь времен, связь культур…» – память об Осипе Мандельштаме в жизни и творчестве Варлама Шаламова
- Autorzy:
- Kulikowska, Małgorzata
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/630577.pdf
- Data publikacji:
- 2014
- Wydawca:
- Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
- Opis:
-
The author of the article reflected upon the unique role that an illustrious acmeist poet Osip Mandelstam played in the life and work of Varlam Shalamov, a representative of the socalled labour camp literature. The author analysed and interpreted the picture of the poet as well as the sub-texts of this picture in Shalamov’s story Sherry brandy in the broad context of his essays and correspondance with Mandelstam’s widow (Nadezhda Mandelstam). The author concluded that the issue of memory is the key to understanding Shalamov’s view of Mandelstam. This issue comes to the forefront of the writer’s theoretical work in which the postulate of bringing the author of the volume Stone back to the common memory was put forward on numerous occasions. The lives of Mandelstam and Shalamov are the examples of exterminating the great authors of the Soviet literature, which, in the period of Stalinism, could be compared to a laboratory where numerous experiments on “mass amnesia”, that is wiping out the unwanted artists and theis works from the collective consciousness, were conducted. The author also concluded that the artistic vision of the last moments of Mandelstam’s life presented in the story Sherry brandy is in fact a phylosophical reflection on the sense of being a poet. It was also concluded that the work of the poet is a centre in wchich the past, the present and the future of culture come together. The transformation and actualisation of the senses from its past (for example motives, characters, plots, values) takes place in the works of the artist, which are the present of culture, thus giving them a chance to be remembered thanks to drawing from their abundance in the future. The poet is, therefore, the source and creator of cultural memory and the durability of his works determines the immortality of his thought.
W artykule poddano refleksji wyjątkowe miejsce wybitnego przedstawiciela akmeizmu, Osipa Mandelsztama, w życiu oraz twórczości Warłama Szałamowa, przedstawiciela tzw. literatury łagrowej. Zanalizowano oraz zinterpretowano obraz poety i podteksty tego obrazu w opowiadaniu Sherry brandy w kontekście eseistyki oraz korespondencji Szałamowa z wdową po poecie, Nadieżdą Mandelsztam. Stwierdzono, że kluczem do zrozumienia szałamowowskiego myślenia o Mandelsztamie jest zagadnienie pamięci, wysuwające się na pierwszy plan przy lekturze esejów autora Opowiadań kołymskich, w których wielokrotnie został wysunięty postulat przywrócenia twórcy tomu Kamień do pamięci zbiorowej. Zarówno los Mandelsztama, jak i samego Szałamowa, jest przykładem unicestwiania wielkich twórców literatury w Rosji radzieckiej, którą w okresie stalinizmu można było porównać z laboratorium służącym do licznych doświadczeń „masowej amnezji” (tj. usuwania niepożądanych przez władzę twórców i ich dzieł ze świadomości masowej). Skonstatowano, że artystyczny obraz ostatnich chwil życia Mandelsztama, przedstawiony w opowiadaniu Sherry brandy, w istocie jest filozoficzną refleksją nad sensem bycia poetą. Stwierdzono, że twórczość poety stanowi swoisty ośrodek, w którym scala się przeszłość, teraźniejszość oraz przyszłość kultury. W dziełach artysty, będących wyrazem teraźniejszości kultury, dokonuje się transformacja i aktualizacja sensów z jej przeszłości (np. motywów, postaci, wątków, wartości), dając tym samym nadzieję na dalszą pamięć o nich, dzięki czerpaniu z ich bogactwa w przyszłości. Poeta jest zatem źródłem oraz kreatorem pamięci kulturowej, zaś żywotność dzieł stanowi o nieśmiertelności myśli twórcy.
В настоящей статье предпринимается попытка определить место выдающегося по- эта-акмеиста Осипа Мандельштама в жизни и творчестве Варлама Шаламова, пред- ставителя так называемой лагерной литературы. Анализируется и интерпретируется образ поэта и подтексты этого образа в рассказе Шерри-бренди Шаламова, в кон- тексте его эссе и переписки с вдовой поэта Надеждой Яковлевной Мандельштам. Отмечается, что шаламовское представление о Мандельштаме неразрывно связано с проблемой памяти, выдвигающейся на первый план в теоретических статьях писа- теля, содержащих многочисленные требования вернуть в коллективную память имя Małgorzata Kulikowska 98 автора сборника поэзии Камень. Судьба Мандельштама, как и Шаламова, является примером уничтожения великих писателей и поэтов в Советском Союзе, который в период сталинизма можно было сравнить с лабораторией для многочисленных опытов «массовой амнезии» (то есть исключения из массового сознания деятелей литературы и других видов искусства, неугодных по каким-либо причинам комму- нистической власти). Художественный образ последних часов жизни Мандельштама, представленный в рассказе Шерри-бренди, на самом деле является философским рас- суждением о том, в чем состоит смысл понятия «быть поэтом». Творчество представ- ляет собой своего рода поле, на котором соединяются прошлое, настоящее и будущее культуры. В произведениях, принадлежащих к настоящему культуры, трансформи- руются и актуализируются смыслы из ее прошлого (например, мотивы, персонажи, ценности), оставляя тем самым надежду на дальнейшую память о них, благодаря их использованию в будущем. Таким образом, поэт – это не только хранитель, но также и создатель культурной памяти. Существование в культуре литературных произведе- ний свидетельствует о бессмертии, вложенных в них, мыслей поэта. - Źródło:
-
Acta Humana; 2014, 5
2082-4459 - Pojawia się w:
- Acta Humana
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł