Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Kozaczyk, P" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 27
Tytuł:
Analiza wielkosci plonow zboz na rekultywowanych gruntach pogorniczych
Autorzy:
Stachowski, P
Kozaczyk, P
Gilewska, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/797637.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
ewapotranspiracja
rekultywacja
uprawa roslin
zboza
nawadnianie
plony
grunty pogornicze
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań i obserwacji terenowych, prowadzonych na zwałowisku wewnętrznym odkrywki „Pątnów”, położonym na Pojezierzu Kujawskim (szerokość 52° 20' N, długość 18° 14’ E). Badania i obserwacje terenowe prowadzono na powierzchniach doświadczalnych poddanych rolniczej rekultywacji o różnym użytkowaniu. Stwierdzono duży wpływ przebiegu warunków opadów atmosferycznych na plonowanie zbóż, szczególnie jarych. Duże wahania w plonowaniu, szczególnie zbóż jarych oraz uniezależnienie się od niekorzystnego przebiegu warunków meteorologicznych, wskazują na potrzebę zastosowania nawodnień zwilżających gruntów pogórniczych, jako sposobu zwiększenia efektywności dotychczas stosowanych zabiegów rekultywacyjnych oraz ochrony ich zasobów wodnych.
Paper presents the results of field research and observations carried on the inner waste dump of the „Pątnów” open pit, situated in the Kujawskie Lake land (52° 20’ N, 18° 14’ E). Field research and observations were conducted on experimental plots subjected to agricultural land reclamation, at different agricultural use. Significant influence of precipitation on crop yields especially spring cereals, was stated. Great variation in spring crop yielding indicates the demand of irrigation on such areas. Irrigation of post-mining soils increases the efficiency of land recultivation measures.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2001, 477; 261-267
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dynamika zmian uwilgotnienia gleby w replantowanym sadzie
Autorzy:
Przybyla, C
Kozaczyk, P
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/800730.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
wilgotnosc gleby
sady replantowane
zmiany wilgotnosci
gleby
gospodarka wodna gleb
deszczowanie
Opis:
W pracy podjęto próbę określenia w jakim stopniu zróżnicowane nawodnienia deszczowniane wpływają na zmienność w gospodarce wodnej badanych gleb. W pracy przedstawiono wyniki badań terenowych nad zmiennością uwilgotnienia gleb w wybranych profilach glebowych na tle przebiegu warunków meteorologicznych oraz zastosowanych deszczowań. Wykonane ścisłe badania terenowe pozwoliły na sformułowanie wniosku, że poza czynnikami klimatycznymi budowa profilu glebowego oraz zróżnicowanie reliefu mają zdecydowany wpływ na gospodarkę wodną oraz potrzeby stosowania nawodnień w intensywnie użytkowanym sadzie.
The work presents an attempt to define to what extent a diversified sprinkling irrigation does influence the spatial variability in the soil moisture content in selected soil profiles against the background of the meteorological conditions and applied sprinkling irrigation. Precise field studies permitted to conclude that aside of the climate factors, a decisive influence on the water balance is exerted by the soil profile structure, by relief diversity and in case of intensive orchard utilization by the necessery sprinkling irrigation.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2001, 477; 143-149
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan zwalowiska wewnetrznego odkrywki Kazimierz po rekultywacji technicznej
Autorzy:
Szafranski, C
Stachowski, P
Kozaczyk, P
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/794918.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
odkrywka Kazimierz
sklad granulometryczny
gornictwo odkrywkowe
rekultywacja techniczna
zwalowiska wewnetrzne
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań i obserwacji terenowych prowadzonych na 9 powierzchniach doświadczalnych zlokalizowanych na zwałowisku wewnętrznym odkrywki „Kazimierz”, położonym na Pojezierzu Kujawskim (szerokość 52° 20’ N, długość 18° 05’ E). Wyniki szczegółowych badań terenowych i analiz laboratoryjnych wykazały, że pokrywa gruntowa badanego zwałowiska wykazuje niewielką zmienność tak w układzie przestrzennym, jak i profilowym. Dominującym utworem tworzącym wierzchnią warstwę badanych powierzchni doświadczalnych są gliny, które stwarzają dużą przydatność analizowanych gruntów pogórniczych do rekultywacji rolniczej i zagospodarowania.
Paper presents the results of field research and observations carried out in the inner waste heap of the „Kazimierz” open pit, situated in the Kujawskie Lakeland (52° 20' N, 18° 05’ EE). The soil cover investigated dump showed small variation in the profile and spatigl configuration. In the upper soil layers dominate the loams. Analysed postmining areas showed good predisposition to agricultural recultivation and further management.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2001, 477; 269-274
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw konfiguracji terenu na zmiennosc uwilgotnienia gleb
Autorzy:
Kozaczyk, P
Przybyla, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/799264.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
ochrona srodowiska
wilgotnosc gleby
gleby
zmiennosc uwilgotnienia
gospodarka wodna gleb
profile glebowe
poziom wod gruntowych
ksztaltowanie srodowiska
zagrozenia srodowiska
rzezba terenu
Opis:
Celem przeprowadzonych badań było określenie wpływu położenia badanych profili glebowych w reliefie na ich gospodarkę wodną. Badania terenowe prowadzono na obiekcie doświadczalnym, pastwisku polowym w Niepruszewie, niedaleko Poznania od lipca 1999 do maja 2000 roku. Uzyskane wyniki badań umożliwiły ocenę wpływu ukształtowania terenu na zmiany uwilgotnienia gleb występujących na terenach falistych. Stwierdzono, że gleby płowe i rdzawe dominujące na badanym obszarze, w których zwierciadło wody gruntowej układało się głęboko, charakteryzują się opadowo-retencyjną gospodarką wodną.
The objective of the studies was to determine the effect of localization of investigated soil profiles in the relief on their water balance. Field studies were carried out on an experimental field pasture at Niepruszewo from July 1999 till May 2000. Obtained results enabled to evaluate the effect of land configuration on the changes in soil moisture content occuring on an undulated area. It was found that the gray brown and brown podozolic soils dominating on studied area, with deep ground water level, were characterized by water management dependent on precipitation and soil water retion.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2001, 476; 433-439
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zdolności retencyjne gruntów pogórniczych po rekultywacji technicznej
Retention capabilities of post-mining grounds after technical reclamation
Autorzy:
Stachowski, P.
Szafrański, C.
Kozaczyk, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1826207.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
ocena zdolności retencyjnych gruntów
gliny zwałowe
rekultywacja gruntów
rekultywacja techniczna
Opis:
Odkrywkowa eksploatacja węgla brunatnego wywołuje przekształcenia głównie geomechaniczne w otaczającym środowisku przyrodniczym. Szczególny wpływ wywiera na podstawowy element biotypu jakim jest gleba [1]. W miejsce gleb, najczęściej niskich klas bonitacyjnych, powstają grunty pogórnicze, które są utworami powstałymi w wyniku urabiania, transportowania i zwałowania nadkładu. Grunty pogórnicze są mieszaniną wszystkich skał występujących w nadkładzie. W nadkładzie złóż węgla brunatnego, eksploatowanego w Konińsko-Tureckim Zagłębiu Węglowym, zalegają utwory czwartorzędowe-gliny zwałowe zlodowacenia środkowopolskiego i bałtyckiego oraz piaski, a także skały trzeciorzędowe-iły poznańskie i sporadycznie piaski mioceńskie. Dominującą skałą osadową jest glina zwałowa szara [3]. Powstające z gruntów pogórniczych zwałowiska zmieniają architekturę krajobrazu i jednocześnie tworzą nowe układy ekologiczne, które wymagają odpowiednio długiego okresu czasu na odtworzenie właściwych struktur [4]. Są one włączane, w wyniku różnorodnych zabiegów rekultywacyjnych oraz wieloletniego użytkowania do rolniczej bądź leśnej przestrzeni produkcyjnej. Celem pracy była ocena zdolności retencyjnych gruntów pogórniczych zwałowiska wewnętrznego odkrywki "Kazimierz Północ", na którym w 1998 roku przeprowadzono rekultywację techniczną i rozpoczęto rekultywację rolniczą. Na podstawie szczegółowych badań gleboznawczych stwierdzono, że pokrywa gruntowa badanych powierzchni doświadczalnych wykazuje niewielką zmienność, tak w układzie przestrzennym, jak i profilowym w uziarnieniu oraz podstawowych właściwościach fizycznych i chemicznych badanego obszaru zwałowiska wewnętrznego. Stwierdzono, że stan retencji odpowiadający polowej pojemności wodnej (RPPW), jest najmniejszy w profilach zbudowanych przeważnie z glin lekkich i w warstwie 0÷100 cm osiąga wartość od 260 mm do 275 mm. W pozostałych profilach, zbudowanych z glin średnich, stan retencji przy PPW jest większy i wynosi średnio 331 mm. Przeprowadzone badania wykazały także istotne różnice w zawartości wody łatwo dostępnej dla roślin. Przeprowadzone badania terenowe wykazały również istotne różnice w przepuszczalności wierzchnich warstw badanych gruntów. Najmniejsze zdolności infiltracyjne stwierdzono na powierzchniach zbudowanych z gliny średniej. Wartości współczynników infiltracji ustalonej w warstwie 0÷30 cm tych glin wynosiły średnio 1,57 cm?h-1 i były ponad 10-krotnie mniejsze niż na powierzchniach zbudowanych z glin lekkich. Zróżnicowanie zdolności infiltracyjnych wierzchnich warstw omawianych gruntów pogórniczych wpłynęło na kształtowanie się ich uwilgotnienia. W okresie o dużej sumie opadów, zapasy wody w profilach o uziarnieniu glin lekkich były średnio o 41 mm większe w porównaniu z profilami zbudowanymi z glin średnich.
The paper presents the results of field research and observation carried out on nine experimental areas located at inner waste heap of the "Kazimierz Północ" open pit. The open pit is located in the Kujawskie Lakeland (52o20' N, 18o05'E). The results of detailed analyses of field and laboratory investigations allow to draw following conclusions: Basing on the detailed pedological investigations it was noted, that the ground cover of the studied experimental areas shows small variation, so in spatial arrangement, as well as in the profiles in granulation and basic physical and chemical proprieties of the investigated area of internal heap. It was affirmed, that the retention state corresponding to the field water capacity (RPPW), it is the smallest in the profiles built from light clays and in layer 0÷100 cm achieves values from 260 mm to 275 mm. In remaining profiles, built from average clays, the state of retention by PPW is larger and amounts on average to 331 mm. The conducted investigations showed also essential differences in the content of water easily available the for plants. Conducted field investigations also showed essential differences in the penetrability of top layers of studied soils. The smallest infiltrative abilities were affirmed on the areas built from average clays. The values of coefficients of vertical percolation in layer 0÷30 cm of these clays carried out the average 1,57 cmźh-1 and they were over ten times smaller than on areas built from light clays. Differentiation of the infiltrative abilities of top layers of described post-mining soils influenced on the shaping of their water content. In the period with high sum of precipitations, water content in the profiles with granulation of light clays cycle were on average about 41 mm bigger in comparison with profiles built from average clays. The investigation shows high usefulness of analysed post-mining grounds for agricultural reclamation.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2003, Tom 5; 131-142
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problemy konserwacji systemow melioracyjnych Nizin Obrzanskich
Autorzy:
Bykowski, J
Kozaczyk, P.
Przybyla, C.
Sielska, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/796314.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
naklady finansowe
konserwacja
rowy melioracyjne
kanaly melioracyjne
prace konserwacyjne
Niziny Obrzanskie
Opis:
W pracy przedstawiono ocenę nakładów finansowych oraz rzeczowego zakresu robót konserwacyjnych wykonanych w latach 1995-2004 na kanałach i rowach melioracyjnego systemu Nizin Obrzańskich. Stwierdzono, że w analizowanym okresie każdy kilometr kanałów był objęty robotami konserwacyjnymi statystycznie średnio raz na dwa lata. Przy malejącej pomocy państwa (dotacji) posiadane środki finansowe pozwoliły na objęcie konserwacją każdego ewidencyjnego kilometra rowów melioracyjnych, nie częściej jak jeden raz na 10 lat. Intensywne nawożenie mineralne, zanieczyszczenie wód w kanałach i rowach melioracyjnych oraz niewielkie ich spadki podłużne sprawiają, że obecny zakres robót konserwacyjnych należy uznać za niewystarczający. W aktualnej sytuacji ekonomicznej kraju należy dążyć przede wszystkim do zapewnienia niezbędnych środków umożliwiających prawidłowe wykonywanie prac konserwacyjnych i modernizacyjnych istniejących urządzeń. Prace te muszą być wykonywane przy zastosowaniu technologii i organizacji zapewniających wymogi ochrony środowiska przyrodniczego.
Paper presents an evaluation of financial outlays and the range of conservation works carried out in years 1995-2004 in the system of drainage canals and ditches on Obra Lowland. It was found that in analysed period, statistically, each kilometer of canals was subjected to conservation works once in two years. Taking into consideration the decreasing governmental subventions for the maintenance of drainage system, the available financial means permitted to carry out the conservation works on each kilometer of drainage network only once in ten years. At an intensive mineral fertilization, water pollution in drainage canals and ditches, and at their low longitudinal slopes, the actual range of conservation work is definitely insufficient. In actual economic situation of the country, the main task is to provide the necessary means permitting to conduct correct regular conservation and modernization works of the existing drainage network. These works have to be carried out using a technology and organization which meet the requirements of natural environment protection.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2005, 506; 111-117
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wlasciwosci fizyczne i wodne gruntow pogorniczych po rekultywacji technicznej
Autorzy:
Stachowski, P
Szafranski, C.
Kozaczyk, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/802422.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
sklad granulometryczny
tereny zrekultywowane
tereny pogornicze
rekultywacja techniczna
wlasciwosci fizyczne
rekultywacja terenow
zawartosc prochnicy
wlasciwosci wodne
grunty
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań i obserwacji terenowych prowadzonych na 9 powierzchniach doświadczalnych zlokalizowanych na zwałowisku wewnętrznym odkrywki „Kazimierz", położonym na Pojezierzu Kujawskim (szerokość 52°20' N, długość 18°05' E). Wyniki szczegółowych badań terenowych i analiz laboratoryjnych wykazały, że zastosowana metoda selektywnego zwałowania materiału nadkładowego usprawniła rekultywację techniczną, korzystnie wpłynęła na skład granulometryczny oraz podstawowe właściwości fizyczne i wodne badanego zwałowiska wewnętrznego. Dominującym utworem tworzącym wierzchnią warstwę badanych powierzchni doświadczalnych są gliny. Przeprowadzone badania wykazały różnice w przepuszczalności analizowanych gruntów. Najmniejsze zdolności infiltracyjne stwierdzono w profilach zbudowanych z gliny średniej.
Paper presents the results of field research and observations carried out on nine experimental areas located at inner waste heap of the „Kazimierz Północ" open pit located in the Kujawskie Lakeland (52°20' N, 18°05' E). The results of detailed field research and laboratory analyses show that the application of selective cap-rock management method resulted in slight variability of postmining ground in spatial as well as profile configuration. Loam dominated in the upper soil layers. The research showed differentiation in permeability of analysed ground. Experimental areas consisted of sandy clay loam were characterized by the smallest infiltration ability.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2005, 506; 439-445
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena retencji glebowej na zrekultywowanych gruntach pogórniczych w Konińskim Zagłębiu Węgla Brunatnego
Assessment of soil retention reclaimed postmining areas in the Konin Lignite Basin
Autorzy:
Szafrański, Cz.
Stachowski, P.
Kozaczyk, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338302.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
niedobory wody
właściwości gruntów pogórniczych
zapasy wody w gruncie
ground properties
postmining water reserves in grounds
water deficiency
Opis:
Odkrywkowa eksploatacja węgla brunatnego wywołuje duże zmiany w środowisku przyrodniczym. W związku z powyższym uzasadnione jest badanie stosunków wodnych na rekultywowanych rolniczo terenach pogórniczych. Na tych obszarach występuje typowo opadowo-retencyjna gospodarka wodna, w której jedynym źródłem wody są opady atmosferyczne, gdyż zwierciadło wody gruntowej zalega bardzo głęboko i nie wywiera istotnego wpływu na uwilgotnienie wierzchnich warstw gleb tych terenów. W Konińskim Zagłębiu Węgla Brunatnego wiodącym kierunkiem zagospodarowania gruntów pogórniczych jest rekultywacja rolnicza, realizowana na podstawie "modelu PAN". Podstawą pracy były wyniki badań i obserwacji terenowych, prowadzonych od jesieni 2000 r. do września 2003 r. na 4 powierzchniach doświadczalnych o wielkości 0,32 ha każda, zlokalizowanych na zwałowisku wewnętrznym odkrywki "Kazimierz Północ" KWB "Konin", po przeprowadzonej w 1998 r. rekultywacji technicznej, a następnie rozpoczętej rekultywacji rolniczej. Obecnie obszar ten użytkowany jest rolniczo. Badania potwierdziły, że kształtowanie się zasobów wodnych na tych terenach zależy przede wszystkim od ilości i rozkładu opadów atmosferycznych w okresach wegetacyjnych oraz w poprzedzających je półroczach zimowych. Największe zapasy wody w wierzchniej warstwie badanych gruntów pogórniczych, osiągające wartości większe od polowej pojemności wodnej, wystąpiły w mokrym okresie wegetacyjnym 2002 r. W suchym okresie wegetacyjnym 2003 r. wystąpiły natomiast długie okresy niedoborów wody dla uprawianych roślin.
Quarry exploration causes substantial changes in the natural environment. Therefore, it is justified to analyse water reserves in the agriculturally reclaimed soils of postmining grounds. Precipitation is the only source of water there because the groundwater table is situated deep enough to not affect soil moisture in the upper layers. In the Konin Lignite Basin, the key method of postmining grounds utilisation is agricultural reclamation based on the "PAN model". This paper presents the results of field study and observations carried out from autumn 2000 to September 2003 on four experimental plots, each of 0.32 ha, located at the inner waste heap of the "Kazimierz Północ" open pit of the "Konin" lignite mine, after accomplishment of technical reclamation in 1998 and the beginning of agricultural reclamation. Currently farming is continued in these areas. The analysis confirmed that water reserves depend mainly on the quantity and distribution of precipitation during vegetation periods and preceding winter seasons. The largest water reserves in the upper layers of postmining grounds (bigger than the field water capacity) occurred in the wet vegetation period in 2002. However, during the dry vegetation season in 2003 there were long periods of water deficiency for crop plants.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2008, 8, 1; 337-346
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ wysokości i rozkładu opadów atmosferycznych na uwilgotnienie gleb wytworzonych z gruntów pogórniczych
Influence of density and distribution of water precipitation on the moisture of postmining grounds
Autorzy:
Szafrański, C.
Stachowski, P.
Kozaczyk, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1825938.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
grunty pogórnicze
opady atmosferyczne
post-mining grounds
precipitation
Opis:
Morfogenetyczna działalność górnictwa w rejonie Konińskiego Zagłębia Węgla Brunatnego, zaznaczyła się na powierzchni około 15000 ha. Planuje się objęcie odkrywkową eksploatacją dalszych 3000 ha [2]. Ukształtowana przez górnictwo nowa rzeźba powierzchni i nowa pokrywa glebowa, wpisane zostały na trwale w środowisko. Powstające zwałowiska, pomimo iż w skali kraju zajmują niewielki areał, to w rejonach, gdzie jest górnictwo odkrywkowe, stanowią stosunkowo duży udział w powierzchni użytków rolnych. Miejsce gleb, najczęściej niskich klas bonitacyjnych, zajęły grunty pogórnicze określane również jako użytki pokopalniane. Charakteryzując się zmiennością, determinowaną budową litologiczną i technologią robót górniczych [3]. Przekształcone zostają również stosunki wodne i reżim hydrologiczny obszarów przyległych. Jak wskazuje Mioduszewski [5] zasoby wodne powstają w przestrzeni tworzonej przez obszary rolne i leśne w wyniku zmiennych w czasie i przestrzeni opadów atmosferycznych. Jest to szczególnie ważne na gruntach pogórniczych, gdzie występuje duża zależność uwilgotnienia od warunków pogodowych. Grunty te charakteryzują się typowo opadowo-retencyjną gospodarką wodną, w której jedynym źródłem wody są opady atmosferyczne, gdyż zwierciadło wody gruntowej zalega bardzo głęboko i nie ma wpływu na uwilgotnienie wierzchnich warstw tych gruntów [13]. Jakość powstającej w procesie rekultywacji gleby jest często wyższa niż gleb zalegających na tym terenie przed eksploatacją. Rolę człowieka, w tej prowadzonej z konieczności gospodarczej działalności, należy postrzegać jednak nie tylko jako dewastatora rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, lecz również jako kreatora jej nowej jakości i wartości. Dotychczas prowadzone badania koncentrowały się głównie na zmianach zachodzących w środowisku glebowym wskutek odwadniającego oddziaływania górnictwa odkrywkowego [7, 8], jak również na zrekultywowanych terenach pogórniczych [13]. Skuteczność zabiegów rekultywacyjnych na tych terenach w dużej mierze uzależniona jest od uwilgotnienia gruntów pogórniczych [8]. Wiedza o uwilgotnieniu wierzchnich warstw gruntów pogórniczych może być bardzo przydatna przy podejmowaniu decyzji o sposobie rekultywacji i zagospodarowania zwałowisk oraz przy doborze gatunków i odmian roślin do ich obsiania i nasadzenia. Celem pracy była ocena wpływu wysokości i rozkładu opadów atmosferycznych na uwilgotnienie wierzchnich warstw użytkowanych rolniczo gleb powstałych z gruntów pogórniczych w zróżnicowanych (pod względem opadów i temperatur powietrza) okresach wegetacyjnych 2004 i 2007 roku.
This paper presents the results of field research and observations carried on five experimental areas located at the "Pątnów" inner waste heap. Static field research has been made in this area for thirty years and the analyses show the influence of different types of farming on the rate of soil processing. The soil moisture of postmining grounds was analysed in detail during two vegetation periods of different precipitation density. It concludes that during the vegetation period in 2004 the precipitation decreased about 88 mm from the average of previous years and that the minimal water reserves decreased below the water level easily accessible to plants. However, during the wet vegetation period in 2007, because of high level of precipitation, we observed unfavorable water distribution which influenced the development and crops of cultivated plants. It confirmed that the dynamics of moisture in the soil of postmining grounds depends mainly on the distribution and not only on the density of water precipitation. During the vegetation period in 2004, the crops of rye and lucerne were higher than that of 2007, because the density, optimum water distribution and the air temperature occurred during the period of the plants intensive needs of water and fully satisfied their development needs.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2009, Tom 11; 257-266
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany uwilgotnienia gleb polderu Nielegowo w okresach wegetacyjnych lat 2005 do 2007
Changes of water content in soils of Nielegowo polder during vegetation periods of years 2005 to 2007
Autorzy:
Przybyła, C.
Kozaczyk, P.
Sielska, I.
Bykowski, J.
Mrozik, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819818.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
polder
uwilgotnienie
okres wegetacyjny
vegetation periods
water content
Opis:
Zasoby wodne Wielkopolski są stosunkowo niewielkie. Nawet w latach przeciętnych i mokrych w środkowej części dorzecza Warty, występują niedobory wody w okresie wegetacyjnym, w którym suma opadów waha się od 240 do 290 mm, a w latach suchych nie przekracza połowy tej wartości [2, 7]. Wielkopolska jest obszarem o największych deficytach wody w Polsce, które dodatkowo ulegają stopniowemu pogłębianiu, gdy średnie roczne opady atmosferyczne z wielolecia są niższe lub zbliżone do 500 mm. [5].Bilans wodny kształtowany jest przede wszystkim przez warunki meteorologiczne,głównie zaś przez ilość i rozkład opadów atmosferycznych oraz ewapotranspirację rzeczywistą. Woda glebowa jest dynamicznym składnikiem gleby, ulegającym zmianom w cyklu rocznym. Zmiany te są uzależnione od dopływu wody do gleby, jej krążenia w obrębie gleby oraz odpływu wody poza profil glebowy. Istotnym czynnikiem gospodarki wodnej gleb jest także poziom występowania zwierciadła wód gruntowych oraz ich wpływ na uwilgotnienie wierzchnich warstw gleby [8, 6]. Gospodarka wodna gleb decyduje zarówno o ilości wody dostępnej dla roślin w sezonie wegetacyjnym jak również o ilości wody infiltrującej przez glebę do wód gruntowych [3, 4]. Zlewnia Kościańskiego Kanału Obry, do której należy Rów Wonieść, obejmuje obszar na styku strefy brzegowej zlodowacenia bałtyckiego z płaskimi równinami morenowymi z okresu zlodowacenia środkowopolskiego [1]. Większe zróżnicowanie hipsometryczne jest rezultatem silnego rozmycia denno morenowej równiny zlodowacenia środkowopolskiego przez wody roztopowe. Utwory czwartorzędowe mają miąższość od około 20 m do ponad 80 m i reprezentowane są przez gliny zwałowe tych zlodowaceń oraz osady fluwioglacjalne i interglacjalne. Celem pracy była ocena wpływu warunków meteorologicznych na zmiany zapasów wody w analizowanych glebach na polderze Nielęgowo w okresach wegetacji lat 2005 do 2007.
Weather conditions, especially rainfalls in Wielkopolska region, are characterized by wide variability of space and time. This region is especially exposed to atmospheric,hydrologic, and soil droughts, which may diminish crops.This work presents an influence of weather conditions on changes in water retentiondynamics in soil of regions: Nielegowo and Kościański Channel of Obra duringvegetation period in 2005-2007. There have been analyzed the soil moisture, reflection of ground water profiles. Profile 1 (mursh ground) was located 15 meters from melioration ditch, and the profile 2 (mursh soil) was 400 m from the ditch mentioned above.Periods of vegetation in 2005 and 2006 shoved average rainfalls, however in the year 2007, the vegetation period was counted to average dry ones.It was found that water retention in the analyzed soil profiles depended not only on the aggregation of rainfalls but also on their distribution. On the profile 1 which was located in the region under influence of the melioration ditch, the water retention during three year period of experimentation, as well as in the 0-50 cm layer, as well as 0-100 cm , were located in the field water capacity and the critical water content. The mean level of ground water in the soil profile was 104 cm below surface layer and it exerted an influence on water content of this profile.In the profile 2, which was located 400 m from melioration ditch water retention in the soil layer 0-50cm was falling multiple times below critical soil moisture. In vegetation period in 2006, retention was getting closer to moisture of permanent wilting point. Oscillation of ground water was between 83 cm (April 2005) and 155 cm (September 2005) below soil surface.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2009, Tom 11; 899-910
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan aktualny i prognozy poprawy gospodarki wodnej gruntów na terenach pogórniczych
Actual condition and forecast of improvement of water management is soil of post mining grounds
Autorzy:
Szafrański, C.
Stachowski, P.
Kozaczyk, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819612.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
wody gruntowe
teren pogórniczy
gospodarka wodna
ground water
post-mining land
water management
Opis:
Celem pracy była ocena aktualnego stanu gospodarki wodnej gruntów na rekultywowanych rolniczo terenach pogórniczych oraz prognozy poprawy zdolności retencyjnych i infiltracyjnych powstających gleb na tych terenach. Podstawę pracy stanowią wyniki wieloletnich badań i obserwacji terenowych przeprowadzonych na zwałowisku wewnętrznym odkrywek "Pątnów" i "Kazimierz Północ" wraz ze szczegółowymi wynikami badań wykonanymi w ramach projektu badawczego nr N305 06631/2531 pt. "Stan aktualny i prognozy poprawy gospodarki wodnej na terenach pogórniczych Konińskiego Zagłębia Węgla Brunatnego". Badania te przeprowadzono na dwóch obiektach doświadczalnych położonych na terenach pogórniczych Konińskiego Zagłębia Węgla Brunatnego. Pierwszy z obiektów zlokalizowany był w południowej części zwałowiska wewnętrznego odkrywki "Pątnów", na którym od 1978 roku prowadzona jest przez Katedrę Rekultywacji UP w Poznaniu rekultywacja i zagospodarowanie rolnicze, według "modelu PAN". Koncepcja rekultywacji według tego modelu zakłada, że proces glebotwórczy zachodzący w gruntach pogórniczych i kształtowanie się ich produktywności są uzależnione od stosowanych zabiegów rekultywacyjnych. Na obiekcie tym wydzielonych zostało 5 powierzchni doświadczalnych o zróżnicowanym rolniczym użytkowaniu gruntów: sukcesja naturalna, lucerna siewna, żyto ozime, ugór zielony i czarny ugór. Na powierzchni "czarny ugór" eliminowana jest szata roślinna poprzez częste wykonywanie zabiegów uprawowych (bronowanie, orki). Na kombinacji "zielony ugór" podstawę nawozów zielonych stanowi uprawa żyta ozimego, przeorywanego w I dekadzie czerwca. W II dekadzie czerwca wprowadza się mieszankę roślin motylkowych, która jest przeorywana w I dekadzie września. W ramach każdej powierzchni o wielkości 0,14 ha wydzielono 3 poletka doświadczalne, łącznie 15 poletek, o szerokości 12 m i długości 40 m, na których stosuje się różne dawki nawożenia mineralnego.
This paper presents the results of multi years tests and fields observations carried out in the inner waste heaps of "Pątnów" and "Kazimierz Północ" in Konin`s opencast mine quarry. The purpose of this investigation was to estimate the water conditions of post mining grounds during agriculture recultivation and farming usage. The results confirmed that the water reserves in these areas depended, most of all, on the meteorological conditions, particularly on the density and distribution of water precipitations during the vegetation periods and the preceding winter seasons. The maximum water storage in the upper layers of post mining grounds was larger than the value of the field retention water level and occurred in the wet vegetation periods. However, during the dry vegetation period there were long periods of water deficiency for the plants cultivation. The analysis confirmed that the previous unselective cultivation of the soil directly above the coal, applied previously by the Polish opencast mining, caused a large variation in the post mining soil, seen by both area as well as by depth of the soil samples analyzed. The selective cultivation of the soil directly above the coal, currently used by polish mining, had a positive influence on the structure of the upper layers of post mining grounds improving the technical recultivation. The results of tests of groundwater from the piesometers installed in the inner waste heaps confirmed that the process of reconstruction of the groundwater table is in the early phase and the groundwater table dynamics in piesometer is a very complex phenomenon. The results also confirmed that a different, but systematic rate of reconstruction of the original groundwater table, is independent from the meteorological conditions. In the case of continuation of this trend in the future, the types of hydrological culture in the post mining grounds can change from precipitation-retention type cultivation to precipitation-retention-ground type cultivation.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2011, Tom 13; 485-509
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena warunków meteorologicznych na terenach pogórniczych Konińskiego Zagłębia Węgla Brunatnego
Estimation of Meteorological Conditionsin the Area of Postmining Grounds of the Konin Region
Autorzy:
Stachowski, P.
Oliskiewicz-Krzywicka, A.
Kozaczyk, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818996.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
warunki meteorologiczne
tereny pogórnicze
Opis:
This work documents the detailed analysis of the basic elements of climate during last 50 years. from 1965 to 2012, in the areas of the Konin region artificially transformed by human interaction. Two meteorological elements were analyzed in detail: water precipitation and air temperature. The air temperature measurements during the last years shows that the year average air temperature between 1980 and 2012 was 9,2°C It was 2,5°C for the winter half year and was 15,8°C for the summer half year. The hydrological years, in which the year’s average air temperature was below -0,7°C to -1,3°C from that of the previous years average, were qualified as “cold ones”. The years classified as “hot ones” have the year average air temperature higher by 0,7°C to 1,9°C from the previous years average. Based on the analysis of the air temperature, there is an important tendency of the increase of the air temperature during last 30 years. The increase of the year average air temperature from 1986 to1995, in comparison with the years from 2005 to 2012, was 0,5°C, which means an increase of about 0,02°C during the 10 years. Most important is the fact, that from the beginning of 1985 the increase of the temperature is very rapid in comparison with the last period. The largest increase of the air temperature average appeared in the summer periods during which the increase of the average air temperature was 2,2°C, which means an increase of 0,7°C for 10 years. In the area of post mining grounds in the Konin quarry, the average year precipitation between 1965 and 2012, was 517 mm and was below that of the average in the Wielkopolska region and the whole country. The average precipitation during the winter half year was 190 mm and during summer half year was 327 mm. In the years from 1990/1991 to 2011/2012, there were 12–14 years classified as wet, 5–7 years classified as dry and 3 normal periods. The analysis of water precipitation during the last 50 years on the post mining grounds in the Konin area, did not confirm the thesis propagated by the users of the post mining grounds about the decrease of annual precipitation during last 50 years of the 20th. Century in this Wielkopolska region. During this period, it was noticed that there is an increase of the total of precipitation during the winter half years, and a decrease of the precipitation during the summer half years. At the same time, the increase of the air temperature during the winter caused a change of the snow precipitation to water precipitation. In addition to this, the ground was weakly frozen and the evaporation was low which caused precipitation to soak into the soil and an increase of the water retention after winter. All of this, in association with human activity in this area, can lead to the increase of evaporation. Additional to this, the lack or even small increase of precipitation leads to the deterioration of water reserves. These changes in the climate of post mining grounds will change the situation of water reserves for the worse. It is necessary to create an integrated strategy of water management in this area, to concentrate the water retention during high precipitation, and to utilize the water from drainage from the quarry mine.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 2; 1834-1861
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena możliwości zastosowania krzywej opadania przepływów do oceny retencji
Possible recession curve applications for retention evaluation
Autorzy:
Liberacki, D.
Korytowski, M.
Kozaczyk, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/401447.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
krzywa opadania
przepływy
retencja odpływowa
mała zlewnia
recession curve
initial flows
high water waves
small catchment
Opis:
Celem pracy było przedstawienie możliwości zastosowania krzywej opadania przepływów w małej zlewni nizinnej do oceny wielkości retencji odpływowej. Rozpatrywana mikrozlewnia leśna o powierzchni 0,52 km2 położona jest w centralnej części Wielkopolski w Puszczy Zielonka. Zlewnia cieku Hutki ma charakter typowo leśny i charakteryzuje się dużymi zdolnościami retencyjnymi. Zlewnia cieku Hutka jest w 89% zalesiona, pozostałe 11% powierzchni zajmują głównie zabagnienia i nieużytki. Głównie występują tutaj siedliska boru mieszanego świeżego (BMśw), boru świeżego (Bśw) oraz olsu (Ol). Krajobraz zlewni charakteryzuje się dużą ilością zagłębień bezodpływowych, które wypełnione są częściowo wodami opadowymi lub torfowiskami, ze słabo rozwiniętym naturalnym drenażem. Długość cieku nie przekracza 1 kilometra, średnia szerokość wynosi około 0,5 m, a średnia głębokość zmienia się w granicach od 0,2 do 0,3 m. Podczas prowadzonych badań w latach hydrologicznych 1997/98–1999/2000, zaobserwowano 35 większych (charakterystycznych) wezbrań w przepływach cieku Hutki, występujących po znaczących opadach atmosferycznych. Najbardziej zbliżone współczynniki α i n do wartości średnich ma krzywa opadania z okresu 18–24 września 2000 roku Porównując wartości krzywej z modelu i krzywej otrzymanej na podstawie obserwacji przepływów wody w cieku, można stwierdzić, że obie krzywe są do siebie bardzo podobne i mają bardzo zbliżone wartości rzędnych oraz kształt. Dla pozostałych krzywych opadania maksymalne różnice rzędnych są podobnego rzędu ok. 0,1–0,2 l/s/km2. Obliczone wartości α i n nie wykazują regularności. Nie występują znaczące statystyczne zależności parametrów modelu Hortona (dla krzywych opadania przepływów) α i n np. od przepływów początkowych (Qo) lub podstaw fal wezbraniowych (Qp). W konsekwencji obliczony związek między tymi parametrami, dla oceny całkowitej retencji odpływowej zlewni – retencji w funkcji przepływu ma charakter jedynie orientacyjny.
The objective of the article was to present possible applications of recession flow curve in a small lowland watershed retention discharge size evaluation. The examined woodland micro catchment area of 0.52 sq km is located in Puszcza Zielonka in central Wielkopolska. The Hutka catchment is typically woody with high retention abilities. The catchment of the Hutka watercourse is forested in 89%, the other 11% is covered by swamps and wasteland. The predominant sites are fresh mixed coniferous forest (BMśw), fresh coniferous forest (Bśw) and alder carr forest (Ol). Landscape in catchment is characterized by a large number of interior depressions, filled partly with rainwater or peatbogs, with poorly developed natural drainage. The watercourses do not exceed 1 km in length, the mean width is approx. 0.5 m, while mean depth ranges from 0.2 to 0.3 m. During hydrological research conducted in 1997/1998–1999/2000, 35 major (characteristic) raised water stages were observed in Hutka after substantial precipitation. The recession curve dating from 18–24 September 2000 has the α and n rates nearest to average. Comparing the model curve and the curve created by observing watercourse flow, one can notice their resemblance and that they have similar ordinate values as well as shape. In the case of other recession curves, the maximum differences of ordinate values are also about 0.1–0.2 l/s/km2. The measuured α and n rates do not reveal any regularities. There are no significant statistical Horton model parameter (for recession flow curves) dependencies between α and n and e.g. initial flows (Qo) or the whole period of high water waves (Qp). Consequently, calculated relation between these parameters is only an approximation for the general evaluation of the retention discharge in the catchment area towards retention with flow function.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2015, 45; 169-175
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena potrzeb modernizacji i konserwacji północnego kanału Obry
Requirements of modernization assessment and maintenance of the north channel of Obra
Autorzy:
Kozaczyk, P.
Stachowski, P.
Liberacki, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/400103.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
modernizacja
zlewnia
kanał
melioracje
modernization
watershed
chanel
drainage
Opis:
W pracy oceniono potrzeby modernizacji i konserwacji Północnego Kanału Obry, którego budowa rozpoczęła się w roku 1852. Stan urządzeń melioracyjnych występujących na tym cieku wybudowanych na początku XX wieku jest niezadawalający. Jest to wynikiem długoletnich zaniedbań i brakiem przeprowadzania prac konserwacyjnych. Pierwsze prace modernizacyjne rozpoczęły się w roku 1986 i kontynuowano je w ramach trzech zadań, w których wykonano: regulację cieku na długości około 35 km, rozebrano 9 jazów oraz wybudowano 8 nowych. Koszty modernizacji Północnego Kanału Obry są istotnie zróżnicowane, co wynika z zakresu prowadzonych robót. Składają się na nie koszty odbudowy samego kanału, jak również odbudowę budowli hydrotechnicznych.
In an attempt to assess the needs of the modernization of the North Channel of Obra, the construction began in 1852. The condition of drainage occurring on this course coming generally from the early 20th century and is unsatisfactory. This is the result of longstanding neglect and lack of maintenance. The first modernization works started in 1986. Undergoing on the North Channel of Obra are primarily made in the framework of four tasks, which was the regulation of the water course on a length of approximately 35 km 8 dams were built and 9 dams were demolished. The cost of upgrading the North Channel of The Obra was significantly different, what is the result of the works. They include the cost of reconstruction of the drainage channels, and the reconstruction of hydraulic structures. At this work, in addition to the needs assessment of the North Channel of Obra, further modernization needs were indicated.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2015, 43; 139-145
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Efekty realizacji programu małej retencji w lasach na przykładzie dwóch nadleśnictw obszarów nizinnych
Effects of Implementation of Small Retention Programme on the Example of Two Forest Districts of Lowland Area
Autorzy:
Liberacki, D.
Korytowski, M.
Kozaczyk, P.
Stachowski, P.
Stasik, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818011.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zlewnie leśne
zbiorniki wodne
mała retencja
forest catchment
water reservoir
small retention
Opis:
Evaluation of the effects of small retention programme implementation was an aim of the paper. The research was carried out in two forest districts located in lowland area: Włocławek and Dąbrowa Forest District. They are located in the central part of the Polish Lowland in the southern and north-eastern part of Kujawy-Pomerania Province. Location of these objects in the zone of the lowest precipitation and also in the high air temperature have negative impact on the water resources. All of the activities which can protect the water resources as well as can increase the water retention should be priority. Realization of the investment of small retention objects in recent years caused creation of artificial reservoirs collecting significant amount of water, which flowed away until now. Realization of small retention object at Osięciny Forestry of Włocławek Forest District included building weir with regulated flashboard gate in the ditch. Meanwhile in the Dąbrowa Forest District at Krępa watercourse at degraded grasslands of low class in November 2006. Four cascading weir with constant overflow as well as four reservoirs were built. An increase of surface and subsurface retention capacity in Włocławek Forest Districts was from 14 to 14.5 th. m3, with an increase of flowed area from 10.3 th. m2 to 31.7 th. m2. Flowed area created in second analysed forest district – Dąbrowa, was from 1.8 th. m2 to 32.9 th. m2, and built reservoirs stored water of amount from 2.6 th. 3 to 18.1 th. m2. The building devices of small retention caused the water retention increase of about 36.4 th. m3 in total. Improvement of habitat conditions which are in particular sensitive to water shortage, which can appear frequently, was an additional profit of small retention programme implementation, besides the increase of water storage amount. The researches indicated that nature-friendly small water damming devices, constructed from natural materials can also be an cheap alternative for water storage in comparison to constructing bigger water reservoirs, which also demanding high exploitation costs. Small retention water devices presented in the paper allow to carrying out a rational water management with maintain of environmental needs. They also indicate possibility of water retention increase and protection of forest habitats which are particularly sensitive to water shortage. The more so all of the small retention activities can positively affect biodiversity of forest habitats.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2016, Tom 18, cz. 2; 428-438
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 27

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies