Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Kielan-Jaworowska, Z." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 35
Tytuł:
A new generic name for the multituberculate mammal Djadochtatherium catopsaloides
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20831.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
premolar
molar
incisor
Djadochtatherium matthewi
Mongolia
Djadochtatherium catopsaloides
multituberculate mammal
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 1
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
New Ordovician genera of polychaete jaw apparatuses
Nowe rodzaje ordowickich aparatów szczękowych wieloszczetów (Annelida, Polychaeta)
Novye rody ordovikskikh cheljustnykh apparatov mnogoshhtinkovykh kolchecov
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21856.pdf
Data publikacji:
1962
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1962, 07, 3-4
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On two Ordovician polychaete jaw apparatuses
O dwóch ordowickich aparatach szczękowych wieloszczetów (Annelida, Polychaeta)
O dvukh cheljustnykh apparatakh mnogoshhetinkovykh kolchecov iz ordovika
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23093.pdf
Data publikacji:
1961
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1961, 06, 3
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Humeral torsion in multituberculate mammals
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22733.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Early Cretaceous
mammal skull
Eocene
mammal
Mongolia
humerus
Late Jurassic
small mammal
paleontology
multituberculate mammal
fossil state
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 1
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postcranial skeleton of a Cretaceous multituberculate mammal
Szkielet pozaczaszkowy kredowego Multituberkulata (ssaki)
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23323.pdf
Data publikacji:
1989
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Opis:
The fragmentary postcranial skeleton of an unidentified taeniolabidoid multituberculate from the Upper Cretaceous Djadokhta Formation at Bayn Dzak, Gobi Desert, Mongolia, is described. It consists of cervical vertebrae 2—7, manubrium of the sternum, sternebra, incomplete scapula and proximal part of the humerus. Cervical vertebrae and the manubrium of the sternum are described for the first time in the Multituberculata. The individual to which the skeleton belonged was intermediate in size between Kryptobaatar dashzevegi and Catopsalis matthewi. The fusion of the axis with the third vertebra, the relatively large manubrium with a strong ventral ridge and the relatively stout humerus indicate that the species to which the skeleton belonged may have been specialized for digging.
W pracy opisano niekompletny szkielet pozaczaszkowy multituberkulata (wymarła grupa ssaków mezozoicznych i paleogeńskich) z późnokredowej formacji Dżadochta, z miejscowości Bajn Dzak na pustyni Gobi w Mongolii. W skład szkieletu wchodzą kręgi szyjne (2—7), rękojeść mostka, jeden odcinek trzonu mostka (sternebra), niekompletna łopatka oraz proksymalna część kości ramiennej. Kręgi szyjne i mostek multituberkulatów nie były dotychczas znane i są opisane w tej pracy po raz pierwszy. Osobnik, do którego należał opisany szkielet, miał wymiary pośrednie między Kryptobaatar dashzevegi i Catopsalis matthewi. Takie wymiary miał Bulganbaatar nemegtbaataroides z formacji Dżadochta (znany tylko z niekompletnej czaszki), jednakże nie ma podstaw aby zaliczyć opisywany szkielet do Bulganbaatar. Ponieważ wszystkie multituberkulaty znane dotychczas z późnej kredy Mongolii należą do podrzędu Taeniolabidoidea (Kielan-Jaworowska 1980), szkielet ten został zaliczony do Taeniolabidoidea, fam., gen. et sp. indet. Zrośnięcie drugiego i trzeciego kręgu szyjnego, szeroka rękojeść mostka z wydatnym grzebieniem, oraz stosunkowo mocno zbudowana kość ramienna wskazują że osobnik, do którego należał opisany szkielet, mógł prowadzić częściowo ryjący tryb życia. Przystosowania do ryjącego trybu życia nie były dotychczas u multituberkulatów znane.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1989, 34, 1
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Early Cretaceous amphilestid [triconodont] mammals from Mongolia
Wczesnokredowe trykonodonty z rodziny Amphilestidae z Mongolii
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Dashzeveg, D
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20872.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
zeby trzonowe
ssaki
trykonodonty
Gobiconodon borissiaki
szczeki
Kuehneotheriidae
staw zuchwowy
Mongolia
kreda
zuchwa
paleontologia
Hobur
Amphilestidae
Gobiconodon ostromi
Opis:
A small collection of ?Aptianor ?Albian amphilestid ('triconodont') mammals consisting of incomplete dentaries and maxillae with teeth, from the Khoboor locality Guchin Us county in Mongolia, is described. Guchinodon Trofimov, 1978 is regarded a junior subjective synonym of Gobiconodon Trofimov, 1978. Heavier wear of the molariforms M3 and M4 than of the more anterior one-M2 in Gobiconodon borissiaki gives indirect evidence for molariform replacement in this taxon. The interlocking mechanism between lower molariforms in Gobiconodon is of the pattern seen in Kuehneotherium and Tinodon. The interlocking mechanism and the type of occlusion ally Amphilestidae with Kuehneotheriidae, from which they differ in having lower molariforms with main cusps aligned and the dentary-squamosal jaw joint (double jaw joint in Kuehneotheriidae). The main cusps in upper molariforms M3-M5 of Gobiconodon, however, show incipient triangular arrangement. The paper gives some support to Mills' idea on the therian affinities of the Amphilestidae, although it cannot be excluded that the characters that unite the two groups developed in parallel. Because of scanty material and ambiguity, we assign the Amphilestidae to order incertae sedis.
Wpracy opisano niewielką kolekcję niekompletnych żuchw i szczęk z zębami ssaków z rodziny Amphilestidae (zaliczanej do parafiletycznej grupy "trykonodontów"). Kolekcja ta pochodzi ze stanowiska Hobur w regionie Guczin Us w południowej Mongolii. Wiek osadów z Hoburu został określony jako apt lub alb. Z osadów tych Trofimov (1978) opisał dwa rodzaje: Gobiconodon (z gatunkiem typowym G. borissiaki) i Guchinodon (z gatunkiem typowym G. hoburensis). Porównanie nowych okazów obu tych gatunków wykazało, że różnice między nimi dotyczą wymiarów oraz proporcji między wielkością guzków na zębach i mają charakter różnic gatunkowych, a nie rodzajowych. Na tej podstawie zaproponowano uznanie nazwy Guchinodon Trofimov, 1978 za młodszy synonim rodzaju Gobiconodon Trofimov, 1978. Wykazano, że u Gobiconodon borissiaki górne trzonowce M3 i M4 wykazują większe starcie niż trzonowiec M2, co uznano za pośredni dowód przemawiający za wymianą zębów trzonowych u tego gatunku. Wymiana trzonowców była wcześniej stwierdzona u amerykańskiego gatunku Gobiconodon ostromi. Zbadano też nie opisywany wcześniej mechanizm blokujący (interlocking mechanism) występujący miedzy dolnymi trzonowcami obu badanych gatunków i stwierdzono, że mechanizm ten jest tego samego typu co u symetrodontów Kuehneotherium i Tinodon, a odmienny od typu występującego u "trykonodontów'' z rodziny Triconodontidae. Również i typ okluzji występujący u badanych "trykonodontów'' jest zbliżony do typu charakterystycznego dla symetrodontów, co zgadza się z wcześniejszą sugestią Millsa (1971) dotyczącą okluzji u innych amfilestydów. Tak więc mechanizm blokujący i typ okluzji sugerują pokrewieństwo Amphilestidae z Kuehneotheriidae. Amphilestidae różnią się jednak od Kuehneotheriidae obecnością pojedynczego stawu żuchwowego (u Kuehneotheriidae staw żuchwowy jest złożony, przejściowy między stawem typu gadziego i ssaczego) oraz układem guzków na zębach. U Amphilestidae guzki na dolnych trzonowcach ułożone są w prostej linii, gdy u Kuehnoetheriidae tworzą one zaczątkowy trojkąt. Jednakże na tylnych górnych trzonowcach u obu badanych gatunków gobikonodonta występuje zaczątkowe trójkątne ułożenie guzków. Praca dostarcza pewnego poparcia dla poglądu Millsa (1971) o pokrewieństwach amfilestydów ze ssakami właściwymi (Theria sensu lato), do których należą między innymi wymarłe Kuehneotheriidae, oraz współczesne torbacze i łożyskowce. Nie jest jednak wykluczone, że cechy zbliżające Amphilestidae i Kuehneotheriidae mogły powstać w obu grupach niezależnie. W związku z niekompletnym poznaniem Amphilestidae, rodzinę tę zaliczono do rzędu incertae sedis.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 3; 413-438
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Marsupials from the Late Cretaceous of Uzbekistan
Autorzy:
Averianov, A
Kielan-Jaworowska, Z
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23052.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
dentary fragment
Cretaceous
Late Cretaceous
Uzbekistan
Marsasia
Marsasia aenigma
Asiadelphia
marsupial
paleontology
paleobiogeography
Opis:
A fragment of dentary with m4, showing characters of some Late Cretaceous North American marsupials, is assigned to Marsasia sp. Marsasia Nessov, 1997 from the Coniacian of Uzbekistan, represented by M. aenigma known from edentulous dentaries with inflected angular processes, was attributed by Nessov to ?Marsupialia. Marsasia sp., found in the same horizon as the type species, resembles it in size and structure of the masseteric fossa, but dffiers in having a less steep coronoid process. We assign Marsasia to Marsupialia on the basis of the following characters: inflected angular process, shape of the dentary similar to that in Asiatherium, postcanine dental formula, inferred from alveoli for p1-3, ml-4, and sfructure of m4 more similar to Cretaceous marsupials than eutherians. The phylogenetic position of Marsasia may be between the Albian Kokopellia and Campanian Asiatherium. Marsasia is tentatively referred to the orderAsiadelphia, which may represent an endemic Asian marsupial clade.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 1
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
New late cretaceous mammal locality in Mongolia and a description of a new multituberculate
Nowe stanowisko ssaków górno-kredowych w Mongolii oraz opis nowego multituberkulata
Novye mestonakhozhdenija verkhnemelovykh mlekopitajushhikh v Mongolii i opisanie novogo multituberkuljata
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z.
Dashzeveg, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22104.pdf
Data publikacji:
1978
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1978, 23, 2
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sprawling versus parasagittal stance in multituberculate mammals
Odwiedzione czy przystrzalkowe ustawienie konczyn multituberkulatow
Autorzy:
Gambaryan, P.P.
Kielan-Jaworowska, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/945779.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ustawienie konczyn
fauna kopalna
wymieranie gatunkow
skamienialosci
ssaki
Theria
konczyny
osady poznokredowe
Mongolia
kreda
kosci
paleontologia
szkielet
multituberkulaty
Opis:
Celem pracy było przetestowanie dwóch hipotez dotyczących położenia kończyn i sposobu poruszania się wymarłej grupy ssaków- multituberkulatów (wieloguzkowców). Kielan-Jaworowska & Gambaryan (1994) opisali dobrze zachowane szkielety multituberkulatów z osadów późnokredowych Mongolii, zrekonstruowali ich umięśnienie i wyciągneli wniosek, że kończyny multituberkulatów były skierowane na boki (odwiedzione), tak jak u współczesnych gadów i stekowców. Wniosek ten opierał się głównie na analizie budowy kończyn tylnych, w których poprzeczna oś kości piszczelowej jest dłuższa niż podłużna, tak jak u czworonogów o kończynach odwiedzionych, gdy w przypadku kończyn parasagitalnych, dłuższa jest oś podłużna. Drugim argumentem było skierowanie osi stopy nie równolegle do płaszczyzny podłużnej ciała i osi kości piętowej, lecz odwiedzenie jej o 30º od osi kości piętowej, gdy u ssaków o kończynach parasagitalnych oś stopy leży w przedłużeniu osi kości piętowej. Długie wyrostki ościste i poprzeczne kręgów lędźwiowych wskazywały na przystosowanie multituberkulatów do poruszania się asymetrycznymi skokami. Kompletne kości ramienne zachowane u paleoceńskiego multituberkulata z Chin wykazywały skręcenie proksymalnych i dystalnych odcinków w stosunku do siebie, jak u wiekszości czworonogów o odwiedzionych kończynach. Sereno & McKenna (1995) opisali kość ramienną i część szkieletu barkowego multituberkulata z późnej kredy Mongolii. Kość ta nie wykazuje skręcenia, charakterystycznego dla stekowców i współczesnych gadów, w związku z czym autorzy wyciągnęli wniosek, że multituberkulaty miały kończyny parasagitalne (ustawione przystrzałkowo), tak jak współczesne ssaki właściwe, poruszały się podobnie jak oposy, oraz że parasagitalność powstała w ewolucji ssaków tylko raz u wspólnych przodków multituberkulatów i ssaków właściwych. W pracy niniejszej przetestowano obie hipotezyw oparciu o porównania anatomiczne oraz rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów. Wykazano że brak skręcenia kości ramiennej nie świadczy o parasagitalności, ponieważ nie skręcona kość ramienna występuje również u form z odwiedzionymi kończynami, np. u żab, oraz u licznych grzebiących ssaków łożyskowych, u których nastąpiło wtórne odwiedzenie kończyn. Porównując budowę stawu barkowego, kości ramiennej i stawu łokciowego czworonogów lądowych, ustalono listę cech kości ramiennej, które występują u czworonogów o pierwotnie odwiedzionych kończynach i wykazano że wszystkie te cechy wystgpują u multituberkulatów, Są to: brak bloczka na kości ramiennej i obecność wypukłych kłykci promieniowego i łokciowego, szeroka bruzda międzyguzkowa, oraz guzek mniejszy kości ramiennej szerszy niż guzek większy. Przeprowadzono też rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów i wykazano, że zakres ruchów zginania i prostowania w stawie barkowym był mniejszy niż u oposa, natomiast kość ramienna mogła bardziej niż u oposa wyciągać się ku przodowi i w dół, tak jak to występuje u ssaków podczas skoków. Odrzucono więc przypuszczenie Sereno i McKenny, że multituberkulaty poruszały się podobnie jak współczene oposy. Wyciągnięto wniosek że budowa kończyn przednich (tak jak i tylnych) multituberkulatów wskazuje na odwiedzione położenie kończyn i udział skoków w ich lokomocji. Brak nawet zaczątkowego bloczka na kości ramiennej u wszystkich znanych multituberkulatów wskazuje, że nie powstała u nich parasagitalność. Parasagitalność w ewolucji ssaków powstała tylko u ssaków właściwych (Theria). Chociaż multituberkulaty i ssaki właściwe wykazują wiele cech wskazujących na ich pokrewieństwo (np. przebieg naczyń krwionośnych głowy, budowa kostek słuchowych itd.), położenie ich kończyn nie potwierdza hipotezy, że są to grupy siostrzane.
Celem pracy było przetestowanie dwóch hipotez dotyczących położenia kończyn i sposobu poruszania się wymarłej grupy ssaków- multituberkulatów (wieloguzkowców). Kielan-Jaworowska & Gambaryan (1994) opisali dobrze zachowane szkielety multituberkulatów z osadów późnokredowych Mongolii, zrekonstruowali ich umięśnienie i wyciągnęli wniosek, że kończyny multituberkulatów były skierowane na boki (odwiedzione), tak jak u współczesnych gadów i stekowców. Wniosek ten opierał się głównie na analizie budowy kończyn tylnych, w których poprzeczna oś kości piszczelowej jest dłuższa niż podłużna, tak jak u czworonogów o kończynach odwiedzionych, gdy w przypadku kończyn parasagitalnych, dłuższa jest oś podłużna. Drugim argumentem było skierowanie osi stopy nie równolegle do płaszczyzny podłużnej ciała i osi kości piętowej, lecz odwiedzenie jej o 30º od osi kości piętowej, gdy u ssaków o kończynach parasagitalnych oś stopy leży w przedłużeniu osi kości piętowej. Długie wyrostki ościste i poprzeczne kręgów lędźwiowych wskazywały na przystosowanie multituberkulatów do poruszania się asymetrycznymi skokami. Kompletne kości ramienne zachowane u paleoceńskiego multituberkulata z Chin wykazywały skręcenie proksymalnych i dystalnych odcinków w stosunku do siebie, jak u większości czworonogów o odwiedzionych kończynach. Sereno & McKenna (1995) opisali kość ramienną i część szkieletu barkowego multituberkulata z późnej kredy Mongolii. Kość ta nie wykazuje skręcenia, charakterystycznego dla stekowców i współczesnych gadów, w związku z czym autorzy wyciągnęli wniosek, że multituberkulaty miały kończyny parasagitalne (ustawione przystrzałkowo), tak jak współczesne ssaki właściwe, poruszały się podobnie jak oposy, oraz że parasagitalność powstała w ewolucji ssaków tylko raz u wspólnych przodków multituberkulatów i ssaków właściwych. W pracy niniejszej przetestowano obie hipotezy w oparciu o porównania anatomiczne oraz rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów. Wykazano że brak skręcenia kości ramiennej nie świadczy o parasagitalności, ponieważ nie skręcona kość ramienna występuje również u form z odwiedzionymi kończynami, np. u żab, oraz u licznych grzebiących ssaków łożyskowych, u których nastąpiło wtórne odwiedzenie kończyn. Porównując budowę stawu barkowego, kości ramiennej i stawu łokciowego czworonogów lądowych, ustalono listę cech kości ramiennej, które występują u czworonogów o pierwotnie odwiedzionych kończynach i wykazano że wszystkie te cechy występują u multituberkulatów, Są to: brak bloczka na kości ramiennej i obecność wypukłych kłykci promieniowego i łokciowego, szeroka bruzda międzyguzkowa, oraz guzek mniejszy kości ramiennej szerszy niż guzek większy. Przeprowadzono też rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów i wykazano, że zakres ruchów zginania i prostowania w stawie barkowym był mniejszy niż u oposa, natomiast kość ramienna mogła bardziej niż u oposa wyciągać się ku przodowi i w dół, tak jak to występuje u ssaków podczas skoków. Odrzucono więc przypuszczenie Sereno i McKenny, że multituberkulaty poruszały się podobnie jak współczesne oposy. Wyciągnięto wniosek że budowa kończyn przednich (tak jak i tylnych) multituberkulatów wskazuje na odwiedzione położenie kończyn i udział skoków w ich lokomocji. Brak nawet zaczątkowego bloczka na kości ramiennej u wszystkich znanych multituberkulatów wskazuje, że nie powstała u nich parasagitalność. Parasagitalność w ewolucji ssaków powstała tylko u ssaków właściwych (Theria). Chociaż multituberkulaty i ssaki właściwe wykazują wiele cech wskazujących na ich pokrewieństwo (np. przebieg naczyń krwionośnych głowy, budowa kostek słuchowych itd.), położenie ich kończyn nie potwierdza hipotezy, że są to grupy siostrzane.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 1; 13-44
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Endocranial cast of the Cretaceous eutherian mammal Barunlestes
Odlew jamy czaszki kredowego ssaka łożyskowego Barunlestes
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z.
Trofimov, B.A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20810.pdf
Data publikacji:
1986
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Opis:
An endocranial cast of the Late Cretaceous (?Middle Campanian) zalambdalestid Barunlestes butleri from the Gobi Desert in Mongolia is described and figured. The brain that produced this endocast had large, roughly pear-shaped olfactory bulbs; relatively wide lissencephalic cerebral hemispheres, strongly diverging posteriorly; the midbrain consisting of one pair of large colliculi extensively exposed on the dorsal side; relatively short and wide cerebellum. The rhinal fissure cannot be discerned with any certainty but the expansion of cerebral hemispheres suggests that the neocortex was possibly developed in this and other Cretaceous eutherian mammals.
W pracy opisano odlew jamy czaszki ssaka łożyskowego Barunlestes butleri, z późnej kredy Mongolii. Jak można sądzić na podstawie odlewu, mózg tego ssaka miał gładką korę, duże, gruszkowatego kształtu opuszki węchowe, półkule mózgowe stosunkowo duże, w części tylnej silnie rozchodzące się na boki, śródmózgowie szeroko odsłonięte na stronie grzbietowej, stosunkowo krótki i szeroki móżdżek. Bruzda węchowa nie zachowała się na opisywanym odlewie, jednakże kształt półkul mózgowych wskazuje, że kora nowa była już u tego ssaka zapewne rozwinięta. Praca była częściowo finansowana przez Polską Akademię Nauk w ramach problemu Mr II. 6 i w ramach umowy o współpracy między Polską Akademią Nauk a Akademią Nauk ZSRR.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1986, 31, 1-2
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Primitive boreosphenidan mammal [?Deltatheroida] from the Early Cretaceous of Oklahoma
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Cifelli, R L
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21171.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Oklahoma
Early Cretaceous
Boreosphenida
Cretaceous
Atokatheridium boreni
primitive mammal
Deltatheroida
boreosphenidan mammal
Aegialodontidae
Opis:
We describe a new boreosphenidan mammal, Atokatheridium boreni gen. et sp. n., from the Early Cretaceous of Oklahoma, based on an upper molar and a tentatively referred lower molar. The upper molar is characterized by a small protocone and unwinged conules, broad stylar shelf, paracone taller than metacone, and lack of pre- and postcingula. Comparisons with relevant Early and Late Cretaceous boreosphenidans suggest closest similarity to Deltatheroida, including one character (extreme development of the distal stylar shelf, which projects labially and lacks cusps) interpreted as derived. The tentatively attributed lower molar shows similarity to Deltatheridium and the ?aegialodontid genus Kielantherium in having the paraconid higher than the metaconid, but differs from Kielantherium in having a differently shaped talonid. From Aegialodon it differs in having a vertically oriented (rather than semi-procumbent) paraconid and a larger talonid. We figure also two isolated trigonids, differing in size, which show some resemblance to that of ?Atokatheridium. Deltatheroidans, despite their generally primitive dental morphology, are otherwise surely known only from the Late Cretaceous, and are largely restricted to the Old World. If a deltatheroidan, the new taxon implies a significant temporal range extension for the group, and provides another biogeographic link between Cretaceous mammals of Asia and North America.
W pracy opisano nowy gatunek i rodzaj prymitywnego ssaka o zębach trybosfenicznych - Atokatheridium boreni, z wczesnej kredy stanu Oklahoma w Stanach Zjednoczonych. Nowy takson oparty jest na dobrze zachowanym górnym zębie trzonowym i na dolnym trzonowcu, zaliczonym z zastrzeżeniem. Atokatheridium zostal zaliczony do podgromady Boreosphenida, obejmującej ssaki o zębach trybosfenicznych, które powstały na Półkuli Północnej zapewne we wczesnej kredzie. Do Boreosphenida należą wszystkie współcześnie żyjące ssaki właściwe - torbacze i łożyskowce, ich kopalni przedstawiciele, oraz formy wymarłe o zębach trybosfenicznych, których stanowisko systematyczne jest nieustalone. Atokatheridium jest jednym z najstarszych znanych przedstawicieli boreosfenidów. Górny trzonowiec nowego taksonu charakteryzuje się małym protokonem, konulami pozbawionymi skrzydełek, bardzo szeroką półką stylarną, oraz brakiem przednich i tylnych wałeczków (cingulum). Porównanie z zębami wczesno- i późnokredowych boresosfenidów wskazuje, że Atokatheridium najbardziej jest zbliżony do przedstawicieli późnokredowego rzędu Deltatheroida, który należy do Metatheria i stanowi grupę siostrzaną torbaczy. Cechą wspólną jest obecność bardzo rozszerzonej części dystalnej półki stylarnej, kt6ra wystaje w kierunku dowargowym i jest pozbawiona guzków stylarnych. Z drugiej strony, dolny trzonowiec zaliczony z zastrzeżeniem do Atokatheridium wykazuje podobieństwo zarówno do trzonowców deltateroidów, jak i do słabo poznanej grupy wczesnokredowych boreosfenidów - egialodontów, szczególnie do rodzaju Kielantherium. W pracy zilustrowano takze dwa niekompletne dolne trzonowce (trygonidy) pochodzące z tej samej formacji co Atokatheridium, które wykazują pewne podobieństwo do trzonowca zaliczonego z zastrzeżeniem do Atokatheridium. Rząd Deltatheroida, który charakteryzuje się ogólnie prymitywną budową zębów i ma wzór zębowy taki jak torbacze, znany był dotąd tylko z późnej kredy i tylko z Pólkuli Północnej. Jeżeli Atokatheridium należy rzeczywiście do Deltatheroida, to wskazywałoby to że deltateroidy pojawiły się we wczesnej kredzie.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2001, 46, 3
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Multituberculate mammals from the Cretaceous of Uzbekistan
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Nessov, L.A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21199.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ssaki
kreda
skamienialosci
kosci
Uzbekbaatar kizylkumensis
Uzbekistan
paleontologia
Cimolodonta
zeby przedtrzonowe
multituberkulaty
Opis:
The first western Asian multituberculates found in the Bissekty Formation (Coniacian) of Uzbekistan are described on the basis of a lower premolar (p4), a fragment of a lower incisor, an edentulous dentary, a proximal part of the humerus and a proximal part of the femur. Uzbekbaatar kizylkumensis gen. et sp. n. is defined as having a low and arcuate p4, possibly without a posterobuccal cusp; it presumably had two lower premolars, as inferred from the presence of a triangular concavity at the upper part of the anterior wall of p4, and p3 less reduced in relation to p4 than in non-specialized Taeniolabidoidea and Ptilodontoidea. Uzbekbaatar is placed in the Cimolodonta without indicating family and infraorder. It might have originated from the Plagiaulacinae or Eobaatarinae.
Praca zawiera opis pięciu okazów multituberkulatów z późnej kredy (z formacji Bissekty, należącej do koniaku) z pustyni Kizylkum w Uzbekistanie. Są to pierwsze multituberkulaty z terytorium byłego Związku Radzieckiego i jedne z nielicznych na świecie z pierwszej połowy późnej kredy. Ssaki kredowe zostały ostatnio odkryte na terenie Uzbekistanu i Kazakstanu, reprezentowane prawie wyłącznie przez ssaki łożyskowe i deltateroidy; multituberkulaty, znalezione tylko w formacji Bissekty, obejmują 1% okazów ssaków. Ta proporcja różni się bardzo od stosunków w większości odsłonięć górnej kredy Azji i Ameryki północnej, gdzie multituberkulaty z reguły stanowią 50 - 70% znajdowanych okazów ssaków, a w formacjach Lance i Bug Creek w Ameryce północnej nawet więcej. Uzbekbaatar kizylkumensis gen. et sp. n., został opisany na podstawie czwartego dolnego zęba przedtrzonowego (p4). Ząb ten ma stosunkowo niską, łukowato wygiętą koronę, z dziewięcioma grzebieniami i przypuszczalnie bez tylnego guzka policzkowego. Uzbekbaatar został zaliczony do podrzędu Cimolodonta, szczepu i rodziny incertae sedis. Cimolodonta charakteryzują się obecnością dwóch dolnych przedtrzonowych: p3 i p4, przy czym p4 jest duży i łukowato wygięty; przewiesza się on nad silnie zredukowanym p3, który jest jednokorzeniowy i ma kształt patyczka przylegającego do przedniego korzenia p4. Dwa szczepy zaliczone do Cimolodonta: Ptilodontoidea i Taeniolabidoidea różnią się budową dolnego siekacza. Ponieważ siekacz ten u Uzbekbaatar nie jest znany, przynależność nowego rodzaju do szczepu nie mogła zostać ustalona. Uzbekbaatar nie może być zaliczony do podrzędów Paulchoffatoidea lub Plagiaulacoidea ze względu na łukowaty kształt p4 i przypuszczalną obecność tylko dwóch dolnych zębów przedtrzonowych, gdy w obu tych podrzędach p4 ma kształt prostokątny i występują trzy lub cztery dolne zęby przedtrzonowe. Ponadto w pracy opisano okazy oznaczone jako Multituberculata indet. sp. A, B, C, reprezentujące bezzębną żuchwę, proksymalną część kości ramiennej i proksymalną część kości udowej. W żuchwie zachowały się zębodoły zębów przedtrzonowych i trzonowych, wskazujące że multituberkulat ten miał dwa przedtrzonowe. Porównania rozmiarów tych okazów, oraz przedtrzonowego opisanego jako Uzbekbaatar kizylkumensis wykazują, że opisane multituberkulaty należą przynajmniej do dwóch taksonów. Ponadto w pracy opisano fragment dolnego siekacza z tych samych warstw, zaliczonego z zastrzeżeniem do multituberkulatów. Zilustrowane zostały również czwarte zęby przedtrzonowe przedstawicieli Plagiaulacoidea i Taeniolabidoidea, oraz przeprowadzono porównania między nimi, z których wynika, że budowa czwartego dolnego przedtrzonowego (który często zachowuje się sam) pozwala wnioskować o budowie i rozmiarach trzeciego przedtrzonowego, a także o liczbie dolnych przedtrzonowych.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 1; 1-17
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 35

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies