Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Kempa, Tomasz" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 23
Tytuł:
The Attitude of Ruthenian Magnates and Nobles toward the Union of Lublin (1569) and the Problem of the Autonomy of Ukrainian Lands within the Polish-Lithuanian Commonwealth
Autorzy:
Kempa, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1178408.pdf
Data publikacji:
2019-12-31
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
magnates
nobles
Ruthenia
Ukraine
Union of Lublin
law
Orthodoxy
Polonization
Catholicization
Opis:
For a long time, historiography was dominated by a dualistic view on what had happened at the Sejm of Lublin in 1569. Thus, when describing the conclusion of the Union of Lublin, scholars focused on the Polish-Lithuanian dispute and the decisive role of King Sigismund Augustus in signing the agreement in Lublin. Recently, however, there have appeared publications highlighting the important role in the conclusion of the Lublin Union played by the Ruthenian nobility and noble representatives of the lands incorporated into the Polish Crown in 1569, that is Volhynia, eastern Podolia (Bracław Land) and the region of Kiev. The article sums up the existing knowledge on this subject, stressing the fact of the separate interests of the Ruthenian magnates, especially from Volhynia – where many well-known princely families had their family nests – in comparison to the Lithuanian magnates on the eve of the conclusion of the Union of Lublin. It facilitated the decision of the Ruthenian nobles to support not only the union itself, but also the incorporation of the above-mentioned provinces into the Polish Crown. Also thanks to this attitude of the princes and noblemen of Volhynia, Bracław Land and the region of Kiev, these areas gained relatively broad autonomy allowing them to preserve their cultural identity. There is no doubt, however, that the Union of Lublin accelerated the process of Polonization of these lands to some extent, although the process had begun well before 1569. Another important event from the point of view of maintaining the cultural identity of these provinces was the conclusion of the Union of Brest (1595–1596), as a result of which – upon the decision of most Orthodox bishops of the Polish-Lithuanian Commonwealth – the Kiev metropolitanate became subordinated to the Holy See. On the one hand, the majority of Ruthenian nobility from the aforementioned provinces reacted in defense of the Orthodox faith, and to some extent also of the Ruthenian region, which stimulated them to strengthen their identity. In this context, noble tribunes of Ruthenian origin, such as Adam Kisiel, and Orthodox polemic writers, such as Melecjusz Smotrycki (who later became a member of the Uniate Church), began to indicate the existence of a separate Ruthenian nation, also pointing to its different features and de facto forming the foundations of its historical tradition. Zaporizhian Cossacks, who consistently defended the Orthodox faith, also joined the process to some extent. On the other hand, in the long run, the Union of Brest led to the Catholicization of local noblemen. Most of Ruthenian nobles eventually converted to the Roman Catholic denomination. However, the fact that the Uniate Church existed might have led to the situation that at least some of the Ruthenian nobles remained in the Ruthenian cultural circle even in the 18th and 19th centuries. Meanwhile, in the 17th century the role of the Ruthenian language tended to decrease in the above-mentioned territories, as it was the case in the Grand Duchy of Lithuania. In the second half of the 17th century the Ruthenian language ceased to be the official language for the benefit of the Polish language.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2019, 84, 4; 41-72
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Unknown letters of the Metropolitan of Kiev Hipacy Pociej, an important source on the beginnings of the Brest Union
Autorzy:
Kempa, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/602625.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2014
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Melecjusz Smotrycki kontra król Zygmunt III w sprawie wyświęcenia prawosławnych władyków przez patriarchę Teofana III (publikacja nieznanych źródeł)
Meletius Smotryckyj vs. King Sigismund III on the Ordination of the Orthodox Bishops by Patriarch Theophanes III (publication of unknown sources)
Autorzy:
Kempa, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171281.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
Meletius Smotryckyj
king Sigismund III
patriarch Theophan
bishop
Polish-Lithuanian Commonwealth
Orthodox Church
Opis:
The article shows and discusses unknown sources – epistolary answers of Meletius Smotryckyj to the accusation on the hand of the King Sigismund III and his collaborators in conjunction with ordination of new Orthodox high hierarchy in the Polish-Lithuanian Commonwealth by the Jerusalem patriarch Theophan, who stayed in the Ruthenian part of the Commonwealth in 1620–1621. Smotryckyj was nominated by him to the Archbishopric of Połock then. All those nominations of the Orthodox bishops were made without the consent of th Polish King, who was entitled to the giving of the higher dignities in the Orthodox Church in the Commonwealth. Smotrycki, in the letters published here, tries to defend Theophan’s decision, thus also defending the rights of the Orthodox population in the Polish-Lithuanian Commonwealth, who – as a result of the policy of King Sigismund III and the actions of the Catholic Church – was forced to fight for restoring legal status of the Orthodox Church after the Union of Brest (1595/1596). The Smotryckyj’s responses published here are the oldest known epistolary works of this famous writer and hierarch. The arguments used in them were reflected in the well-known polemical works of Smotryckyj published in 1621–1622.
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2019, Вѣнецъ хваленїѧ. Studia ofiarowane profesorowi Aleksandrowi Naumowowi na jubileusz 70-lecia, 10; 25-40
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ławryn Drewiński – najważniejszy prawosławny protagonista szlachecki w czasach Zygmunta III
Ławryn Drewiński – the Most Important Orthodox Noble Protagonist in the Reign of Sigismund III
Autorzy:
Kempa, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33915739.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Sigismund III Vasa
Ławryn Drewiński
Ruthenian nobility
Orthodoxy
the Union of Brest
the Diet (Sejm) of the Polish-Lithuanian Commonwealth
the orthodox Brotherhoods
Zygmunt III Waza
ruska szlachta
prawosławie
unia brzeska
sejm polsko-litewskiej Rzeczypospolitej
bractwa cerkiewne
Opis:
Artykuł poświęcony jest postaci jednego z najważniejszych prawosławnych liderów szlacheckich w czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów – Ławrynowi Drewińskiemu. Był on jednocześnie jednym z najwybitniejszych parlamentarzystów epoki staropolskiej. Uczestniczył w 15 sejmach. Zasłynął z wyrazistych mów wygłaszanych na forum parlamentarnym (zwłaszcza w latach 1620 i 1621) w obronie prawosławia, które po zawarciu unii brzeskiej (1596) musiało rywalizować o zachowanie wcześniej posiadanych wolności i przywilejów z Cerkwią unicką. Drewiński był posłem z województwa wołyńskiego, którego sejmik w okresie panowania Zygmunta III Wazy najczęściej zabierał głos w sprawach wyznaniowych, konsekwentnie opowiadając się za zachowaniem tolerancji religijnej. Odegrał wybitną rolę w okresie bezkrólewia 1632 r., gdy prawosławnym udało się (w znacznej mierze dzięki determinacji króla-elekta Władysława IV Wazy) doprowadzić do odzyskania części władyctw, a potem także szeregu cerkwi, wcześniej przejętych przez unitów. Mimo zajmowanej konsekwentnej postawy wierności wobec prawosławia, w 1629 r. włączył się aktywnie w próbę budowania unii pomiędzy prawosławnymi i unitami. Drewiński należał też do najbardziej czynnych działaczy bractw prawosławnych w czasach Zygmunta III, widząc w nich szansę na duchowe i intelektualne odrodzenie prawosławia w Rzeczypospolitej. Mimo podkreślanego ruskiego pochodzenia Drewiński uległ też w pewnej mierze polonizacji. W działalności publicznej posługiwał się językiem polskim. Tak jak ojciec Bazyli, był zwolennikiem unii polsko-litewskiej, jednocześnie będąc przeciwnikiem wciągania Moskwy do walki o przywrócenie praw prawosławnym w Rzeczypospolitej.
The article concerns one of the most important Orthodox noble leaders in the times of the Polish-Lithuanian Commonwealth – Ławryn Drewiński. He was one of the most outstanding parliamentarians of the Old Polish era. He participated in 15 parliamentary assemblies. He became famous for his expressive speeches in the parliamentary forum (especially in 1620 and 1621) in defense of the Orthodox Church, which after the conclusion of the Union of Brest (1596) had to compete with the Uniate Church for the preservation of previously held freedoms and privileges. Drewiński was a deputy from the Volyn voivodeship, whose sejmik, during the reign of Sigismund III Vasa, most often spoke about religious matters, consistently advocating for religious tolerance. He played an outstanding role during the interregnum of 1632, when the Orthodox managed (largely thanks to the determination of the king-elect Władysław IV Vasa) to regain some of the bishoprics, and then also a number of churches, previously taken over by the Uniates. Despite his consistent stance of fidelity to Orthodoxy, in 1629 he actively supported the attempt to build a union between the Orthodox Church and Uniates in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Drewiński was also one of the most active activists of the Orthodox brotherhoods in the times of Sigismund III, seeing them as an opportunity for the spiritual and intellectual revival of Orthodoxy in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Despite the emphasized Ruthenian origin, Drewiński was also to some extent polonized. In public activities, he used the Polish language. Like his father Basil, he was a supporter of the Polish-Lithuanian Union, while at the same time being an opponent of involving Moscow in the fight for the restoration of the Orthodox Church in the Polish-Lithuanian Commonwealth (after the Union of Brest).
Źródło:
Res Historica; 2023, 56; 89-150
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polacy i Rusini
Autorzy:
Kempa, Tomasz (1969- ).
Powiązania:
Mówią Wieki 2021, nr 4, s. 50-53
Data publikacji:
2021
Tematy:
Tolerancja religijna
Kościoły greckokatolickie
Kościoły prawosławne
Prawosławie
Grekokatolicy
Kościół a państwo
Unia Brzeska (1596)
Unie polsko-litewskie (1385-1569)
Artykuł problemowy
Artykuł z czasopisma historycznego
Artykuł z czasopisma popularnonaukowego
Opis:
Artykuł przedstawia kwestię tolerancji religijnej w dawnej Rzeczypospolitej oraz idei pokojowego współistnienia różnych wyznań i narodów. Pod koniec XVII wieku doszło do pogorszenia sytuacji prawnej i realnej wszystkich prawosławnych i niekatolików żyjących w Rzeczypospolitej, gdyż nie mogli już oni być wybierani na posłów, ani pełnić wielu urzędów centralnych i lokalnych. Od 1673 roku prawosławnym i protestantom zamknięto też drogę do szlachectwa. W artykule autor omówił sytuację prawną wyznawców prawosławia w Polsce w okresie od 1385 roku po unię brzeską z 1596 roku, podporządkowującą metropolię kijowską papieżowi, przy zachowaniu obrządku greckiego. Niestety, dopiero w 1767 roku w wyniku interwencji carycy Katarzyny II w Polsce sytuacja prawna ewangelików i prawosławnych uległa poprawie.
Fotografie.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Próba interpretacji wydarzeń wileńskich z 1581 roku – pierwszego poważnego konfliktu wyznaniowego w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie kontrreformacji
Tentative interpretation of Vilnius events of 1581 – the first riots during Counter-Reformation period in Grand Duchy of Lithuania
Autorzy:
Kempa, Tomasz
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/24202004.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Wilno
konflikt wyznaniowy
Wielkie Księstwo Litewskie
Opis:
W 1581 r. doszło po raz pierwszy do poważnego konfliktu wyznaniowego w Wilnie w okresie kontrreformacji. Został on zainicjowany przez spór między jezuitami a kalwińskim zborem w tym mieście o własność części typografii. Głównym sprawcą tumultu był jednak nowy biskup wileński Jerzy Radziwiłł, który jako młodzieniec dokonał konwersji na katolicyzm z wiary kalwińskiej. Nowy ordynariusz wykształcony w Rzymie był jednym z biskupów, którzy najaktywniej wdrażali reformy trydenckie w Rzeczypospolitej. Świeżo po ingresie do katedry w Wilnie biskup Radziwiłł nakazał konfiskatę u ewangelickiego drukarza protestanckich książek, a następnie przed kościołem św. Jana kazał je spalić. Wydarzenia te miały miejsce w czasie, gdy Rzeczpospolita toczyła wojnę z Moskwą, a król Stefan Batory wraz z wojskami znajdował się pod Pskowem. Stąd nie dziwi stanowcza reakcja monarchy, skądinąd gorliwego katolika. Zabronił on tego typu wystąpień, mogących stanowić zarzewie szerszych konfliktów o charakterze wyznaniowym. Jednocześnie stanął po stronie wileńskich ewangelików (zarówno kalwinistów jak i luteranów) w innym sporze, który w tym samym czasie miał miejsce, o drogę prowadzenia konduktów pogrzebowych w Wilnie. Biskup Radziwiłł i część duchowieństwa katolickiego domagała się, by te żałobne przemarsze ewangelików nie odbywały się przez centrum miasta, obok kościoła św. Jana i dworu biskupiego. Jednak król stwierdził, że jeśli będzie to droga najkrótsza, protestanci mają prawo prowadzić swe kondukty również tam. Działania monarchy doprowadziły do pewnego uspokojenia napiętej sytuacji wyznaniowej w stolicy Litwy.
In 1581, a first serious religious conflict occurred in Counter-Reformation period Vilnius. It was sparked by a dispute between Jesuits and a Calvinist congregation in the city, pertaining to ownership of parts of typography. However, the main trigger for the riots were the actions of the new bishop of Vilnius, Jerzy Radziwiłł, who as a young man has converted from Calvinism to Catholicism. The new Bishop, educated in Rome, was among those most active in implementing the Trent reforms in Polish-Lithuanian Commonwealth. Having recently been installed in the Vilnius Cathedral, Bishop Radziwiłł has ordered confiscation of Protestant books from Evangelical printer, and subsequently had them burned in front of St. John church. Those events have occurred at the time, when Poland was at war with Moscow, and King Stephen Bathory with his army was at Pskov. Thus, decisive reaction of the monarch, personally a devout Catholic, is hardly a surprise. He has prohibited further actions of this kind, as they could become a spark of broader religious conflicts. At the same time, he took the side of Vilnius Evangelicals (both Calvinist and Lutheran) in another dispute which took place at the time, pertaining to route of funeral processions in Vilnius. Bishop Radziwiłł and some of the Catholic clergy have demanded that Protestant funeral processions should not go through the centre of the town, close to the church of St. John and the bishop’s palace. However, the king has stated, that if this was the shortest route, the Protestants had the right to conduct their funeral processions there as well. King’s actions have to a certain extent calmed religious tensions in Lithuanian capital.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 106-120
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Unia Lubelska a problem rywalizacji o przywództwo w elicie politycznej Wielkiego Księstwa Litewskiego
The Union of Lublin and the problem of competition for leadership within the political elite of the Grand Duchy of Lithuania
Autorzy:
Kempa, Tomasz
Rachuba, Andrzej
Choińska-Mika, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/16648085.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Union of Lublin
magnates
elite of the Grand Duchy of Lithuania
Sigismund II Augustus
Unia lubelska
magnateria
elita Wielkiego Księstwa Litewskiego
Zygmunt II August
Opis:
The paper presents the problem of power struggle among the leading Lithuanian magnates in the context of the preparation and conclusion of the Union of the Grand Duchy of Lithuania with the Crown of Poland in 1569. Three centres contended to play a major role in Lithuanian policy before the Union of Lublin: The Radziwiłłs, with their undisputed leader – Chancellor, and Voivode of Vilnius, Mikołaj known as “the Red”; the Chodkiewicz family, among whom the starost of Samogitia, Jan Chodkiewicz, grew to be the most active figure even before the Sejm in Lublin; and a representative of Orthodox Church adherents, Knyaz [prince] Jerzy Olelkowicz Słucki, who did not hold any prestigious offices. The aspirations of Prince Słucki stemmed from the fact that he was the closest relative of Sigismund II Augustus, the last representative of Jagiellonian dynasty on the Polish-Lithuanian throne. While Radziwiłł “the Red” was against the new, stricter union with Poland, the other two magnates opposed him, supporting the idea of a new union. Since the King supported the project of further political rapprochement between Poland and Lithuania since the Sejm of 1562/63, the support for the union brought Chodkiewicz a number of promotions and royal endowments in the 1560s (all the more so as the monarch wanted to pit the Chodkiewicz family against the Radziwiłłs, who were all-powerful in Lithuania at that time). Jan Chodkiewicz was also able to take advantage of the obstruction that “Red” used during the Lublin Sejm (when he forced the Lithuanians to secretly leave Lublin), and it was ultimately he who played a major role in completing negotiations on the union and signing the new union in 1569. Although “Red” did not return to Lublin to finalise the union deliberations, he quickly regained the King’s trust. He was supported by the younger generation of the Radziwiłłs, including his son Krzysztof and his nephew Mikołaj Krzysztof, who had sworn an oath of union in Lublin. Prince Słucki’s plan, on the other hand, failed completely. Słucki, as a result of his absence from the Sejm in Lublin due to illness, lost his chance to gain an exceptional position in the new Senate (as the king’s closest relative). The Union of Lublin did not change the balance of power in Lithuania. Mikołaj “the Red” Radziwiłł and Jan Chodkiewicz remained the most influential Lithuanian magnates in the following years.
Źródło:
Unia Lubelska 1569 roku i unie w Europie Środkowo-Wschodniej; 140-161
9788395630255
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 23

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies