- Tytuł:
-
Rozum, wartości, polis w świecie nowożytnej nicości
Reason, Values, and the Polis in the World of Modern Nothingness - Autorzy:
- Kaute, Wojciech Marcin
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2231817.pdf
- Data publikacji:
- 2021-03-23
- Wydawca:
- Akademia Ignatianum w Krakowie
- Tematy:
-
Metafizyka
Cogito
Liberalizm
Oświecenie
Państwo
Metaphysics
Liberalism
Enlightenment
State - Opis:
-
CEL NAUKOWY: Przedstawienie podstawowego problemu kultury i cywilizacji europejskiej. Jest to kwestia odpowiedzi na pytanie o relację: polis a świat wartości.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Świat współczesny, określany mianem czasu postnowożytnego, stwarza wrażenie totalnego chaosu. Jest to, w istocie, chaos w sferze zasad współżycia ludzi między sobą, w sferze wartości. Tu zaś zderzają się dwie – jak wolno sądzić – nie tożsame orientacje myślenia, mające wielowiekową tradycję. Jedna, to stanowisko metafizycznego realizmu; u podstaw drugiej tkwi myślenie ukształtowane w głównej mierze u progu czasów nowożytnych – jest to cogito. W artykule przedstawiono dylematy, jakie wiążą się z tą sytuacją kultury.
PROCES WYWODU: Jeżeli chce się sięgnąć do istoty tej problematyki, trzeba ją ująć w kontekście historii idei. Podstawy „ducha” Europy stworzył Sokrates. Jego stanowisko znalazło wyraz w filozofii Platona i Arystotelesa. Świat wartości istnieje obiektywnie. U progu czasów nowożytnych wraz z wystąpieniem Kartezjusza punktem wyjścia w myśleniu o zasadach życia zbiorowego jest Ja. To stanowisko znajdzie rozwinięcie w myśli Th. Hobbesa i J. Locke´a. I to jest myśl liberalna. Jest Ja i rynek. To stanowisko zostanie poddane krytyce przez J.J. Rousseau i I. Kanta. Opozycja wobec doktryny liberalizmu stworzy także przesłanki do myślenia w kategoriach totalitaryzmu (K. Marks).
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Współczesna refleksja nad światem wartości w sferze polis to, w rzeczy samej, powrót do myśli Locke´a; zdrowo‑ rozsądkowej apologii liberalizmu.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zaprezentowane w artykule stanowisko wskazuje, iż w dyskusjach nad chaosem aksjologicznym współczesnej kultury istnieje konieczność ujęcia tej problematyki na tle szerokiego spectrum idei. Idzie tu przede wszystkim o świadomość tego, iż „przełom” nowożytny, jak i „duch” Oświecenia, inicjując myślenie w kategoriach autonomicznej i suwerennej jednostki, choć odegrały istotną rolę w postępie naukowym, jednocześnie stworzyły przesłanki, prowadzące do pozostawienia jednostki samej sobie; utkwienia w świecie nicości.
RESEARCH OBJECTIVE: To present a fundamental problem in European culture and civilization. It is a matter of answering the question regarding the relationship between the polis and the world of values. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The modern world, or postmodernity, gives the impression of total chaos. It is chaos within the sphere of principles governing human cooperation, within the sphere of values. It is there that two nonidentical and centuriesold traditions of thought collide. The article presents dilemmas stemming from this situation. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: It is necessary to frame the problem within the context of the history of ideas. Socrates laid the foundation for the “spirit” of Europe. His position was expressed in the philosophy of Plato and Aristotle. The world of values exists objectively. At the dawn of modernity, with Descartes’ thought, the starting point for thinking about the principles of collective life is the Self. This position is developed in the thought of Hobbes and Locke – liberal thought. This position is criticized by Rousseau and Kant. Their opposition will also create the premises for thinking in totalitarian categories (Marx). RESEARCH RESULTS: Modern reflection on the world of values within the sphere of the polis is a return to Locke’s thought; a commonsense apology of liberalism. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The position presented in this article indicates that in discussions on modern culture’s axiological chaos, it is necessary to frame the problem against the back‑ drop of a broadly-understood spectrum of ideas. The goal is to create awareness that though this “breakthrough” of modernity and “spirit” of Enlightenment played an essential role in scientific progress, their initialization of thought in the categories of the autonomous and sovereign individual simultaneously created premises leading to the individual being left alone; becoming stuck in a world of nothingness. - Źródło:
-
Horyzonty Polityki; 2021, 12, 38; 71-92
2082-5897 - Pojawia się w:
- Horyzonty Polityki
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł