Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Jakubowski, Marek." wg kryterium: Autor


Tytuł:
W poszukiwaniu uwarunkowań trwałego wprowadzenia STEM/STEAM w polskich szkołach
In Search of the Conditions for Permanent Implementation of STEM/STEAM in Polish Schools
Autorzy:
Jakubowski, Rafał
Piotrowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/478913.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
STEM
edukacja progresywistyczna
model 5E
model 8-punktowy
STEM, progressive education
5E model
8-point model
mathematical resourcefulness
Opis:
W artykule autorzy skoncentrowali się nie tyle na metodzie STEM/STEAM, ale na trudnościach jakie należy pokonać, by móc tę koncepcję skutecznie wprowadzić do polskiej szkoły. Wśród przeszkód jakie trzeba przezwyciężyć wymieniają niedostosowanie polskiej szkoły do wymagań edukacji progresywistycznej. Błędy podstawy programowej wymuszającej nauczanie wszystkich uczniów na jednym poziomie. Autorzy przestrzegają, przypominając, że na skutek złego prowadzenia wczesnoszkolnej edukacji matematycznej połowa uczniów o niższym kapitale rodzinnym – społecznym ma poważne trudności w zdobyciu zaradności matematycznej. Zatem przed STEM/STEAM w Polsce istnieją zasadniczo inne zadania niż gdzie indziej. Artykuł jest kontynuacją publikacji autorów związanych z kreowaniem uzdolnień heurystycznych oraz nauczania wiedzy poprzez doświadczenia prowadzone za pomocą metody naukowej. Stąd w następnym artykule, kontynuacji niniejszej publikacji, skoncentrują się na przykładach problemów rozwiązywanych przez dzieci za pomocą metod naukowych. Według autorów jest to propozycja przezwyciężania obecnych trudności i możliwość wprowadzenia nowych systemów nauczania, a w szczególności STEM/STEAM.
In this article, the authors focused not only on the STEM/STEAM method, but also on the difficulties which need to be overcome so that this concept can be successfully introduced to the Polish schools. Among the difficulties that need to be overcome, they mention the lack of adaptation of the Polish education to the requirements of the progressive education. The errors of the curricular frameworks force all the students to be taught on the same level. They warn that, due to the wrongly led early mathematical education, a half of the students with a lower social-family capital have serious difficulties in reaching the mathematical resourcefulness. Therefore, in Poland STEM/STEAM is facing different tasks that anywhere else. The article is the continuation of the authors’ publications connected with creating the heuristic improvements and teaching science by using experiments with the help of scientific methods. Thus, in the next article, which will be the continuation of this publication, they will focus on the examples of the issues solved by the children using scientific methods. According to the authors, it is the proposal of overcoming the current difficulties and the possibility to introduce new learning methods, especially STEM/STEAM.
Źródło:
Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce; 2019, 14, 4(54); 25-37
1896-2327
Pojawia się w:
Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Status teoretyczny nauk o mediach – kilka uwag do dyskusji
Theoretical status of media studies – few comments to the discussions
Autorzy:
Jabłonowski, Marek
Jakubowski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/484609.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
klasyfikacja nauk
nauki o mediach
media
mediologia
komunikologia
studies classification
media studies
mediology
communicology
Opis:
Artykuł ma charakter studium teoretycznego ujmującego aktualny stan refl eksji nad statusem dyscypliny „nauki o mediach”. Scharakteryzowano miejsce dyscypliny w nowej klasyfi kacji obszarów i dziedzin nauki. Sformułowano cztery tezy robocze: I. Nauki o mediach sytuują się na przecięciu humanistyki i nauk społecznych [dyscyplina dwuobszarowa]; II. Przedmiotem materialnym nauk o mediach są środki społecznego komunikowania, natomiast przedmiotem formalnym jest sfera społecznego obiegu informacji i komunikacji społecznej; III. Nauki o mediach są dyscypliną o nieostro zakreślonym polu badawczym; IV. Nauki o mediach są dyscypliną o relatywnie niskiej spójności paradygmatycznej. Wszystkie tezy robocze mogą stanowić podstawę do dalszej dyskusji.
This article presents theoretical contribution on the status of media studies. With a reference to studies and knowledge classifi cation four hypotheses are being discussed: I. Media studies are situated between humanities and social science; II. Among the subjects of media studies are mass media (material perspective) and the sphere of social circulation of information and communication (formal perspective); III. Media studies is the discipline with vaguely delineated research fi eld; IV. Media studies is a discipline with a relatively low coherence paradigm. All the thesis presented here provide a basis for future discussions.
Źródło:
Studia Medioznawcze; 2014, 4 (59); 11-24
2451-1617
Pojawia się w:
Studia Medioznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Shear wave elastography in medullary thyroid carcinoma diagnostics
Zastosowanie elastografii fali poprzecznej w diagnostyce raka rdzeniastego tarczycy
Autorzy:
Dobruch-Sobczak, Katarzyna
Gumińska, Anna
Bakuła-Zalewska, Elwira
Mlosek, Krzysztof
Słapa, Rafał Z.
Wareluk, Paweł
Krauze, Agnieszka
Ziemiecka, Agnieszka
Migda, Bartosz
Jakubowski, Wiesław
Dedecjus, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1052907.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
badanie usg
rak rdzeniasty
sonoelastografia fali poprzecznej
tarczyca
shear wave elastography
Opis:
Shear wave elastography (SWE) is a modern method for the assessment of tissue stiffness. There has been a growing interest in the use of this technique for characterizing thyroid focal lesions, including preoperative diagnostics. Aim: The aim of the study was to assess the clinical usefulness of SWE in medullary thyroid carcinoma (MTC) diagnostics. Materials and methods: A total of 169 focal lesions were identified in the study group (139 patients), including 6 MTCs in 4 patients (mean age: 45 years). B-mode ultrasound and SWE were performed using Aixplorer (SuperSonic, Aix-en-Provence), with a 4–15 MHz linear probe. The ultrasound was performed to assess the echogenicity and echostructure of the lesions, their margin, the halo sign, the height/width ratio (H/W ratio), the presence of calcifications and the vascularization pattern. This was followed by an analysis of maximum and mean Young’s (E) modulus values for MTC (EmaxLR, EmeanLR) and the surrounding thyroid tissues (EmaxSR, EmeanSR), as well as mean E-values (EmeanLRz) for 2 mm region of interest in the stiffest zone of the lesion. The lesions were subject to pathological and/or cytological evaluation. Results: The B-mode assessment showed that all MTCs were hypoechogenic, with no halo sign, and they contained micro- and/ or macrocalcifications. Ill-defined lesion margin were found in 4 out of 6 cancers; 4 out of 6 cancers had a H/W ratio > 1. Heterogeneous echostructure and type III vascularity were found in 5 out of 6 lesions. In the SWE, the mean value of EmaxLR for all of the MTCs was 89.5 kPa and (the mean value of EmaxSR for all surrounding tissues was) 39.7 kPa Mean values of EmeanLR and EmeanSR were 34.7 kPa and 24.4 kPa, respectively. The mean value of EmeanLRz was 49.2 kPa. Conclusions: SWE showed MTCs as stiffer lesions compared to the surrounding tissues. The lesions were qualified for fine needle aspiration biopsy based on B-mode assessment. However, the diagnostic algorithm for MTC is based on the measurement of serum calcitonin levels, B-mode ultrasound and FNAB.
Elastografia fali poprzecznej jest nowoczesną metodą oceny sztywności tkanek. Obserwuje się wzrost zainteresowania tą techniką w różnicowaniu charakteru zmian ogniskowych w tarczycy również w diagnostyce przedoperacyjnej. Cel pracy: Celem niniejszej pracy była ocena klinicznej przydatności elastografii fali poprzecznej w diagnostyce raka rdzeniastego tarczycy (RRT). Materiał i metoda: W badanej grupie 139 pacjentów stwierdzono 169 zmian ogniskowych, a u 4 pacjentów (średni wiek: 45 lat) rozpoznano 6 RRT. Wykonano USG B-mode oraz elastografię fali poprzecznej aparatem Aixplorer (Super- Sonic, Aix-en-Provence), głowicą liniową o częstotliwości 4–15 MHz. W USG oceniano echogeniczność i echostrukturę zmian, ich brzegi, objaw „halo”, stosunek wysokości do głębokości (W/G), obecność zwapnień oraz wzorzec unaczynienia. Następnie analizowano: maksymalne i średnie wartości modułu Younga (E) dla największego ROI dla RRT (EmaxLR, EmeanLR) oraz dla otaczających tkanek w miąższu gruczołu (EmaxSR, EmeanSR), a także średnie wartości E (EmeanLRz) dla 2 mm obszaru zainteresowania z najsztywniejszej części zmiany. Zmiany zweryfikowano histopatologicznie i/lub cytologicznie. Wyniki: W ocenie B-mode wszystkie RRT były hipoechogeniczne, bez obecności objawu „halo”, oraz zawierały mikro- i/lub makrozwapnienia. Nieostre granice zmiany obecne były w 4 z 6 raków. Wartość ilorazu W/G > 1 dotyczyła 4 na 6 zmian. Niejednorodną echostrukturę oraz typ III unaczynienia stwierdzono w 5 na 6 zmian. W SWE średnia wartość EmaxLR w obrębie RRT wynosiła 89,5 kPa, w otoczeniu – 39,7 kPa. Średnie wartości EmeanLR, EmeanSR wynosiły odpowiednio: 34,6 kPa i 24,4 kPa. Wartość średnia EmeanLRz = 49,2 kPa. Wnioski: W SWE RRT przedstawiały się jako zmiany sztywniejsze w porównaniu z otaczającymi tkankami. W ocenie B-mode spełniały wskazania do biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej. Jednak algorytm diagnostyczny RRT opiera się na pomiarze stężenia kalcytoniny w surowicy krwi, ocenie USG B-mode oraz biopsji.
Źródło:
Journal of Ultrasonography; 2015, 15, 63; 358-367
2451-070X
Pojawia się w:
Journal of Ultrasonography
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola wojskowych w budowie Centralnego Okręgu Przemysłowego
The Role of the Military in the Establishment of the Central Industrial District
Autorzy:
Jabłonowski, Marek
Jakubowski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340739.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Second Republic of Poland
state security
Central Industrial District
economy
economic potential
Stalowa Wola
Polish Army General Staff
Defense Committee
of the Republic of Poland
Secretariat of the Defense Committee of the Republic of
Polska
Druga Rzeczpospolita bezpieczeństwo państwa
Centralny Okręg
Przemysłowy
gospodarka
potencjał ekonomiczny
Sztab Główny WP
Komitet Obrony Rzeczypospolitej Sekretariat KOR
Opis:
Centralny Okręg Przemysłowy, unikalny program gospodarczo-wojskowy w Europie Środkowo-Wschodniej realizowany w latach 1936–1939, stanowił istotne osiągnięcie Polski doby Drugiej Rzeczypospolitej. Decyzja o jego budowie wynikała z konieczności wzmocnienia potencjału wojenno-ekonomicznego państwa wobec wzrastającego napięcia w stosunkach międzynarodowych i zagrożenia ze strony sąsiadów i potencjalnych przeciwników Polski, a także zapewnienia armii nowoczesnego uzbrojenia i wyposażenia. W realizacji programu jedną z zasadniczych ról odegrały instytucje wojskowe.
The Central Industrial District was a unique economic and military program in Central and Eastern Europe initiated in the years 1936-1939, constituting a significant achievement for Poland in the Second Polish Republic. The decision to establish it resulted from the need to strengthen the state's military and economic potential, the increasing tension in international relations and the threat posed by Poland's neighbours and potential enemies, as well as providing the army with modern weapons and equipment. Military institutions played one of the essential roles in the implementation of the program.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 22, 1; 102-121
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postępowanie przedszpitalne i szpitalne w ciężkich oparzeniach ciała. Opis przypadku
Pre-hospital and in-hospital management in severe burns. Case report
Autorzy:
Roczniak, Wojciech
Babuśka-Roczniak, Magdalena
Zahaczewski, Krzysztof
Marek, Hubert
Jakubowski, Krzysztof
Wojtanowska, Magdalena
Cipora, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1195343.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Medycyny Wsi
Opis:
Wprowadzenie. Oparzenia w medycynie uznawane są za jedne z najpoważniejszych i najcięższych obrażeń ciała. Szczególnie mnogie i rozległe, stanowią bezprecedensowe wyzwanie dla ratownictwa medycznego. Dlatego niezwykle ważne jest udzielenie natychmiastowej i profesjonalnej pomocy medycznej zarówno przez zespoły ratownictwa medycznego, jak i personel medyczny szpitalnego oddziału ratunkowego, które ma istotny wpływ na przeżycie pacjenta oraz dalsze rokowania. Cel pracy. Celem pracy było określenie właściwego schematu postępowania medycznego z pacjentem oparzonym zarówno w zakresie działań przedszpitalnych służb ratunkowych w ramach funkcjonowania zespołów ratownictwa medycznego, jak i personelu szpitala w zakresie działalności szpitalnego oddziału ratunkowego. Metodyka badań. Wykorzystaną w niniejszej pracy metodą badawczą było studium przypadku. Materiał do analizy stanowiły: karta medycznych czynności ratunkowych zespołu wyjazdowego Pogotowia Ratunkowego, historia choroby Szpitalnego Oddziału Ratunkowego oraz karta transportu pacjenta, wobec którego podjęto ciąg działań ratunkowych z powodu rozległego oparzenia termicznego ciała i hospitalizowanego z tego powodu w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Lesku. Wykorzystana dokumentacja medyczna pozwoliła zobrazować szczegółowo postępowanie personelu medycznego wobec pacjenta w przypadku poważnego oparzenia ciała. Wnioski. Im szybsza i lepiej skoordynowana pomoc medyczna, tym większe szanse pacjenta na przeżycie. Jednak ze względu na ciężkość obrażeń nie zawsze daje to gwarancję powodzenia.
Introduction. Burns in medicine are considered to be among the most serious and most severe body injuries. In particular, multiple and extensive burns pose an unprecedented challenge for the Medical Emergency Service. Therefore, it is extremely important to provide immediate professional care, both by medical emergency teams and by medical staff in a hospital emergency department, thus contributing significantly to further prognosis of survival in this type of life-threatening events. Objective. The aim of the study was to define an appropriate scheme of medical management of a patient with burns, both in pre-hospital emergency actions of medical emergency teams and in the hospital emergency department. Materials and Method. The study was conducted using the case study research method. Material for analysis included medical charts of emergency actions of an ambulance team, medical history from the hospital emergency department, and ambulance transport charts of patients undergoing a sequence of rescue actions due to extensive thermal burns, hospitalized in the Independent Public Healthcare Unit in Lesko. Medical documentation allowed a detailed analysis of the actions undertaken by medical staff in the treatment of severely burnt patients. Conclusions. The quicker and more coordinated provision of medical aid, the greater the patient’s chances for survival. However, the management may fail due to the severity of injuries.
Źródło:
Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu; 2017, 23(52), 1
2083-4543
Pojawia się w:
Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obtaining of Functional Product by Mechanical Processing of Secondary Fish Raw Materials
Produkcja produktu funkcjonalnego przez obróbkę mechaniczną wtórnych surowców ryb
Autorzy:
Fatykhov, Yuriy
Ageev, Oleg
Ivanov, Alexander
Jakubowski, Marek
Dutkievicz, Daniel
Dowgiallo, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1811607.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
cod
bone tissue
secondary raw material
mineral
biologically active additive
dorsz
tkanka kostna
surowiec wtórny
minerał
suplement diety
Opis:
The most competitive fish product is fresh or frozen fillets. The yield of the finished product is 40...50%. Waste from production is sent to livestock, birds for feeding and other purposes, as well as disposed of, which does not correspond to environmental safety. The bone components of fish are valuable secondary raw materials containing a wide range of macro nutrients and minerals. Their most rational use is to obtain biologically active additives on their basis. The object of research is cod bone tissue. The technology of obtaining a natural mineral additive from bone tissue is substantiated. After boiling, the bone tissue is cleared of muscle tissue, while the content of minerals remains high. Vacuum drying of the grinded product allows it to be stored for a long time without compromising its quality. The rational values for vacuum drying of bone waste are given. The conditions of storage of finely grinded mineral bone additive are considered. The ways of its rational industrial use as a biologically active additive are determined.
Najbardziej konkurencyjnym rodzajem produktu rybnego jest świeży lub mrożony filet. W takim przypadku wydajność produktu końcowego wynosi 40...50%. Odpady z produkcji są kierowane na paszę dla zwierząt gospodarskich, ptaków i innych celów, a także są usuwane, co nie odpowiada bezpieczeństwu środowiska. Składniki kostne ryb są cennym surowcem wtórnym zawierającym bogate spektrum makroskładników i minerałów. Najbardziej racjonalnym zastosowaniem jest uzyskanie biologicznie aktywnych dodatków na ich bazie. Jako przedmiot badań wybrano tkankę kostną dorsza. Technologia uzyskiwania naturalnego suplementu mineralnego z tkanki kostnej jest uzasadniona. Po ugotowaniu tkanka kostna uwalnia się od tkanki mięśniowej, a zawartość minerałów pozostaje wysoka. Suszenie próżniowe pokruszonego produktu pozwala przechowywać go przez długi czas bez pogorszenia wskaźników jakości. Podano racjonalne wartości parametrów suszenia próżniowego odpadów kostnych. Uwzględniono warunki przechowywania drobno zmielonych mineralnych suplementów kostnych. Określono sposoby jego racjonalnego zastosowania przemysłowego jako biologicznie aktywnego dodatku.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2020, Tom 22, cz. 1; 51-59
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieliberalny liberalizm Hegla
Autorzy:
Jakubowski, Marek N.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/637694.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
philosophy, logic, theoretical sociology
Opis:
Zarówno odwołujący się do praw natury kontraktualiści, jak utylitaryści zakładający, że maksimum szczęścia społeczeństwo osiąga wówczas, gdy największa liczba jednostek je osiąga, uznawali autonomię za niezbywalną własność jednostki. Tak pojmowana przez nich autonomia miała charakter przedspołeczny, czy też, inaczej rzecz ujmując, nie była pochodną uspołecznienia.
Źródło:
Principia; 2009, 51
2084-3887
Pojawia się w:
Principia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Low-level environmental lead exposure and intellectual impairment in children — The current concepts of risk assessment
Autorzy:
Jakubowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2185480.pdf
Data publikacji:
2011-03-01
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
lead
children
risk assessment
environmental exposure
Opis:
Lead is an environmental contaminant. The majority of epidemiological research on the health effects of lead has been focused on children, because they are more vulnerable to lead than adults. In children, an elevated blood lead (B-Pb) is associated with reduced Intelligence Quotient (IQ) score. This paper summarizes the current opinions on the assessment of the health risk connected with the children’s environmental exposure to lead. The B-Pb level of concern of 100 μg/l proposed by the US Centers of Disease Control in 1991 was for a long time accepted as the guideline value. In the meantime there has been a significant worldwide decrease of B-Pb levels in children and present geometric mean values in the European countries range from 20 to 30 μg/l. The recent analyses of the association of intelligence test scores and B-Pb levels have revealed that the steepest declines in IQ occur at blood levels < 100 μg/l and that no threshold below which lead does not cause neurodevelopmental toxicity can be defended. European Food Safety Authority (EFSA) concluded in 2010, on the basis of results of Benchmark Dose (BMD) analysis, that an increase in B-Pb of 12 μg/l (BMDL₀₁) could decrease the IQ score by one point. It seems that this value can be used as a “unit risk” to calculate the possible decrease of IQ and, consequently, influence of the low-level exposure to lead (< 100 μg/l) on the health and socioeconomic status of the exposed population.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2011, 24, 1; 1-7
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ku Rzeczypospolitej demokratycznej : Polska debata ustrojowa 1917-1921
Polska debata ustrojowa 1917-1921
Współwytwórcy:
Jabłonowski, Marek (1954- ). Opracowanie
Jakubowski, Wojciech Jerzy (1967- ). Opracowanie
Jajecznik, Konrad. Opracowanie
Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora (Pułtusk). pbl
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych. pbl
Oficyna Wydawnicza Aspra-JR. pbl
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Pułtusk : Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora ; Warszawa : Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych. Uniwersytet Warszawski : Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR
Tematy:
Polityka wewnętrzna
Ustrój polityczny
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Kadm i jego związki nieorganiczne – w przeliczeniu na Cd – frakcja wdychana : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Cadmium and its inorganic compounds – expressed as Cd – inhalable fraction :documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Autorzy:
Sapota, Andrzej
Daragó, Adam
Jakubowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138268.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
kadm
toksyczność
narażenie zawodowe
NDS
DSB
nauki o zdrowiu
inżynieria środowiska
cadmium
toxicity
occupational exposure
TLV
BEI
health sciences
environmental engineering
Opis:
Kadm (Cd) jest białym metalem o niebieskawym odcieniu. Tworzy szereg związków, występując w nich wyłącznie w 2+ stopniu utlenienia. Związki kadmu są w różnym stopniu rozpuszczalne w wodzie. Do grup największego ryzyka zalicza się pracowników zatrudnionych przy produkcji: akumulatorów niklowo-kadmowych, stopów, pigmentów kadmowych, barwieniu tworzyw sztucznych pigmentami, a także pracowników hut metali nieżelaznych oraz spawaczy tnących metale powleczone antykorozyjną warstwą kadmu. Według danych Centralnego Rejestru Danych o Narażeniu na Substancje, Preparaty, Czynniki lub Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwórczym lub Mutagennym w Polsce na kadm i jego związki było narażonych 4 276 pracowników. Kadm ulega wchłanianiu do organizmu drogą wziewną i pokarmową. U ludzi wchłanianie wynosi odpowiednio: 2 ÷ 50% i 4 ÷ 6%. Eliminacja kadmu z organizmu jest procesem powolnym. Szacowane okresy półtrwania kadmu wynoszą od 5 do 30 lat. Wyniki badań przeprowadzonych u osób narażonych na kadm w środowisku pracy wykazały, że stężenie progowe kadmu w moczu, przy którym stwierdzono wzmożone wydalanie w moczu białek niskocząsteczkowych, wynosiło 5 ÷ 10 µg/g kreatyniny. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) uznała w 1993 r. kadm za czynnik rakotwórczy dla ludzi (grupa 1.). Wyniki badań eksperymentalnych na szczurach dostarczyły dowodów na rakotwórcze działanie kadmu w wyniku narażenia inhalacyjnego. Kadm jest uznany przez SCOEL za czynnik rakotwórczy kategorii zagrożenia C (czyli jako genotoksyczny czynnik rakotwórczy), dla którego można określić próg (stężenie) działania, zwany również progiem praktycznym. Narządami krytycznymi toksycznego działania kadmu i jego związków nieorganicznych u ludzi (w zależności od drogi narażenia – pokarmowa, inhalacyjna) są nerki, płuca oraz prawdopodobnie kości. Skutkiem krytycznym w przypadku działania kadmu na nerki jest wzmożone wydalanie w moczu białek niskocząsteczkowych, natomiast skutkiem krytycznym w przypadku działania na płuca jest działanie rakotwórcze związku. Jako podstawę do zaproponowania wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla frakcji wdychalnej kadmu i jego związków przyjęto wyniki badań inhalacyjnych na szczurach narażanych na kadm o stężeniach: 30; 13,4 lub 10 µgCd/m³ przez 18 miesięcy. Stężenie 10 µg Cd/m³ przyjęto jako wartość NOAEL. Po podstawieniu do wzoru i uwzględnieniu współczynników niepewności o łącznej wartości 10 ustalono stężenie 0,001 mg/m³ (1 µg Cd/m³ ) jako wartość NDS dla frakcji wdychalnej. Monitoring biologiczny jest najlepszym wskaźnikiem narażenia na kadm. Wydalanie kadmu z moczem umożliwia ocenę wielkości kumulacji związku w ustroju oraz uwzględnia wszystkie źródła narażenia na kadm, w tym skażonej żywności i palenia tytoniu, natomiast stężenie kadmu we krwi stanowi marker aktualnego narażenia. Dotychczasowe wartości DSB we krwi i w moczu wynosiły odpowiednio 5 μg Cd/l i 5 μg Cd/g kreatyniny. Po dyskusji na 91. posiedzeniu Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN wartości te pozostawiono jako obowiązujące. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.
Cadmium (Cd) is a white metal with a bluish tint. It forms a number of compounds occurring in them on the degree of oxidation 2+. Cadmium compounds are water-soluble to varying degrees. The highest risk groups include employees involved in the production of nickel-cadmium batteries, alloys, cadmium pigments as well as employees of non-ferrous metal smelters and cutting welders of metals covered with a cadmium anti-corrosion layer. According to the Central Register of Data on Exposure to Substances , Preparations, Factors or Technological Processes on Carcinogenic or Mutagenic Action, 4276 workers in Poland were exposed to cadmium and its compounds. Cadmium is absorbed into the body through inhalation and digestive systems. In humans, the absorption is 2–50% and 4–6%, respectively. Elimination of cadmium from the body is a slow process. The estimated half-life of cadmium is from 5 to 30 years. Results of studies conducted in subjects exposed to cadmium in the work environment showed that the threshold concentration of cadmium in urine, at which increased excretion of low molecular weight proteins in urine was found, is 5–10 µg/g creatinine. In 1993, IARC identified cadmium and its compounds as a human carcinogen (group 1). The results of experimental studies in rats provided evidence of cadmium carcinogenicity as a result of inhalation exposure. Cadmium is recognized by SCOEL as a category C carcinogen, i.e. as a genotoxic carcinogen for which a threshold of action (concentration) can be determined, also called a practical threshold. The critical organs for the toxic effects of cadmium and its inorganic compounds in humans, depending on the route of exposure, are kidneys, lungs and possibly bones. The critical effect of cadmium on kidneys is increased excretion of low molecular weight proteins in urine, while the critical effect on lungs is the carcinogenic effect. Inhalation studies in rats exposed to cadmium at concentrations of 30 µgCd/m³ , 13.4 µgCd/m³ and 10 µgCd/m³ for 18 months were used as the basis to propose TLV-TWA. The concentration of 10 µg Cd/m³ was taken as the NOAEL value. After applying the formula and taking into account the uncertainty factors with a total value of 10, the concentration of 0.001 mg/m3 (1 µgCd/m³ ) was determined as the TLV-TWA value for the inhaled fraction. Biological monitoring is the µgCd/m³ ) was determined as the TLV-TWA value for the inhaled fraction. Biological monitoring is the best indicator of cadmium exposure. The excretion of cadmium in urine enables the assessment of cumulative cadmium in the body and takes into account all sources of cadmium exposure, including contaminated food and smoking, while the blood cadmium concentration is a measure of current exposure. Previous BEI values in blood and urine were 5 μgCd/l and 5 μgCd/g creatinine, respectively. After discussion at the 91st meeting of the Interministerial Committee for TLVs and PELs, these values were maintained as mandatory. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2019, 4 (102); 5-41
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Evaluation of the TRA ECETOC model for inhalation workplace exposure to different organic solvents for selected process categories
Autorzy:
Kupczewska-Dobecka, Małgorzata
Czerczak, Sławomir
Jakubowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2185359.pdf
Data publikacji:
2011-06-01
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
inhalation exposure assessment
TRA ECETOC estimation
organic solvents occupational exposure
Opis:
Objective: The aim of this work is to describe the operation principle of the TRA ECETOC model developed using the descriptor system, and the utilization of that model for assessment of inhalation exposures to different organic solvents for selected process categories identifying a given application. Method: Measurement results were available for toluene, ethyl acetate and acetone in workplace atmosphere in Poland. The following process categories have been postulated: (1) Paints and lacquers factory: use in closed, continuous process with occasional controlled exposure; (2) Shoe factory: roller or brush application of glues; (3) Refinery: use in closed process, no likelihood of exposure. The next step was to calculate the workplace concentration at chosen process categories by applying the TRA ECETOC model. Results: The selected categories do not precisely describe the studied applications. Very high concentration values of acetone were measured in the shoe factory, mean 443 ppm. The concentration obtained with the aid of the model is underestimated, ranging from 25.47 to 254.7 ppm, for the case with and without activation of the local exhaust ventilation (LEV), respectively. Estimated concentration at a level corresponding to that of the measured concentration would be possible if the process category involving spraying, e.g., PROC 7 was considered. For toluene and ethyl acetate, the measured concentrations are within the predicted ranges determined with the use of the model when we assume the concentration predicted with active ventilation for the beginning, and the concentration predicted with inactive ventilation for the end of the range. Conclusions: Model TRA ECETOC can be easily used to assess inhalation exposure at workplace. It has numerous advantages, its structure is clear, requires few data, is available free of charge. Selection of appropriate process categories related to the uses identified is guarantee of successful exposure assessment.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2011, 24, 2; 208-217
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cieszkowski und Hess: Zwei Auffassungen der Geschichte
Cieszkowski i Hess: dwa ujęcia filozofii
Autorzy:
Jakubowski, Marek Nikodem
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/941425.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
Autor stawia w centrum rozważań koncepcję historii Cieszkowskiego i Hessa. "Prolegomena…" Cieszkowskiego wywarły silne wrażenie na Hessie. Autor "Heiligen Geschichte" przejął koncepcję filozofii czynu Cieszkowskiego, która nie ograniczała się do spekulacji, lecz przenosiła nas do sfery społecznej praktyki.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica; 1999, 13
0208-6107
2353-9631
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies