Autor: Gliwa, Małgorzata - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: W orbicie KOR-u. Początki opozycji demokratycznej w Polsce południowo-wschodniej
Within the sphere of the workers’ Defence Committee: the beginnings of democratic opposition in south-east Poland
Autorzy:: Gliwa, Małgorzata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/546781.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:: Civil society
Civil disobedience
South-Eastern Poland
Democratic opposition
społeczeństwo obywatelskie obywatelskie nieposłuszeństwo Polska południowo-wschodnia opozycja demokratyczna
Opis:: The article presents the role of the Workers' Defence Committee in shaping democratic opposition in south-east Poland. A detailed analysis of the relations between the circles of opposition and society at the local level has been made. The chronological framework of the article encompasses the 1970’s, with the concluding moment of deliberations being 1980, which saw the emergence of NSZZ “Solidarność” (Independent Self-governing Trade Union “Solidarity”), which took over part of the objectives carried out until that point by KOR. The first part of the article briefly presents the course of events associated with the beginnings of activity of KOR within the nationwide plan. The second part of the study focuses on presenting the reach and intensity of the Committee’s actions in the territory of South-Eastern Poland. The activity of opposition environments associated with KOR was divided into three mutually permeating and complementing categories. The first involved local associates of the Committee, forming the distribution network, who contributed to the gathering and publishing of information on repression around the country. The second category of opposition activity is the direct interventions of Committee members, such as the participation of attorneys or observers in court trials of a political nature. The most important category from the local perspective, as well as the primary objective of KOR activity, was to initiate the establishment of local resistance centres through the actions of special emissaries.
Prezentowany artykuł przedstawia rolę Komitetu Obrony Robotników w kształtowaniu opozycji demokratycznej w Polsce południowo-wschodniej. Szczególnej analizie poddano relacje pomiędzy kręgami opozycji a społeczeństwem w ujęciu lokalnym. Ramy chronologiczne artykułu obejmują lata siedemdziesiąte ubiegłego stulecia, a cezurę końcową rozważań stanowi rok 1980, kiedy powstał NSZZ „Solidarność”, który przejął część zadań realizowanych dotychczas przez KSS KOR. W pierwszej części artykułu przedstawiony został skrótowo przebieg wydarzeń związanych z powstaniem i działalnością KOR-u w planie ogólnokrajowym. W drugiej części opracowania skupiono się na przedstawieniu zasięgu i intensywności działania Komitetu na terenie Polski południowo-wschodniej. Aktywność środowisk opozycyjnych związanych z KOR podzielono na trzy kategorie, wzajemnie się przenikające i uzupełniające. W pierwszej zaangażowani byli, tworzący sieć kolporterską, lokalni współpracownicy Komitetu, dzięki którym zbierano i publikowano informacje o represjach z całego kraju, m.in. Stanisław Kusiński, Janusz Szkutnik, Tadeusz Kensy. Wyjątkowe miejsce wśród współpracowników KOR zajmował ordynariusz przemyski, ks. Ignacy Tokarczuk, wspierający swoim autorytetem i szerokimi kontaktami działalność opozycji demokratycznej. Do drugiej kategorii aktywności opozycyjnej zaliczyć trzeba bezpośrednie interwencje członków Komitetu, jak udział adwokatów, czy obserwatorów w procesach sądowych o znamionach politycznych. Przykładem jest tutaj zaangażowanie mecenasa Władysława Siły-Nowickiego w obronę Jana Kozłowskiego i udział przedstawicieli KOR w jego procesach sądowych. Najważniejszą z perspektywy lokalnej kategorią, a zarazem podstawowym celem działania KOR było inicjowanie powstawania lokalnych ośrodków oporu poprzez działalność specjalnych emisariuszy. Najistotniejszą rolę odegrał tu wysłannik - Wiesław Kęcik, który pomagał organizować m.in. Komitet Samoobrony Chłopskiej Ziemi Rzeszowskiej, Przemyski Komitet Samoobrony Ludzi Wierzących, czy wspierał protestujących rolników z okolic Arłamowa.
Źródło:: UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2017, 2, 1; 44-62
2543-8379
Pojawia się w:: UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Działalność UPA w powiecie jasielskim 1945–1948
The Ukrainian Insurgent Army Operation in Jasło District, 1945–1948
Autorzy:: Gliwa, Małgorzata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/478347.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Opis:: The article deals with the activities of the Ukrainian Insurgent Army (UPA) in the western part of Lemkivshchyna (Łemkowszczyzna) in 1945–1948. This issue has not been researched into by the historians very often as it is considered a third-rate activities of UPA. Jasło district in 1946–1947 was covered by the activities of the troops (sotnia) of Roman Hrobelski codename ‘Brodycz’ from the battalion (kurenia) of Martyn vel Wasyl Mizerny ‘Ren’ and the independent subunit of Michał Fedak ‘Smyrny’. The number of soldiers in those units ranged from 100 to 150. In 1945 in the Jasło district there were only singular operations organized by the Ukrainian nationalist underground including the attack on Krempna. The period of the most intense activities of UPA in the discussed period was the second half of 1946. The main motive of the UPA offensive operations was the need to get food, clothes, and to a lesser extent pursue propaganda and ideological goals, that is to say infl uence the local society of Lemkivshchyna which in majority was not pro-Ukrainian, and often loyally co-operated with the security apparatus and the people’s authorities. Starting with the beginning of 1947 the attacks of the UPA troops were rarer and rarer, despite the fact that in the fi rst months of that year the presence of UPA soldiers was noticed in several villages of the Jasło district. The following factors infl uenced the decline in UPA activities: the increase in the military efforts of the Polish Army, which co-operated with the Citizens’ Militia, the Volunteer Reserves of the Citizens’ Militia and the Offi ce of Public Security as well as the change of tactics of fi ghts with irregular Ukrainian units. In the course of the Vistula River (‘Wisła’) operation the UPA troops were not able to slow down the displacement operation. At that time solely small or dispersed UPA units resorted to petty thieving operations. In July 1947 the commander of the last unit (sotnia) operating in Jasło district received an order to evacuate to the American occupation zone in Austria. In Jasło district the Polish-Ukrainian confl ict differed from the fights with UPA waged in the areas located in the more remote eastern parts of Poland. There were no larger clashes with UPA troops there, and a small number of casualties on both sides of the confl ict are known. As a result of the operations of the Ukrainian underground the material losses were incurred by the villages located in the southern part of Jasło district – as they were partially burnt down.
Źródło:: Pamięć i Sprawiedliwość; 2008, 1(12); 267-284
1427-7476
Pojawia się w:: Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki