- Tytuł:
-
Z dziejów polskich organizacji akademickich na Litwie
From the History of Polish Academic Organisations in Lithuania - Autorzy:
- Gąsiorowski, Andrzej R.
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1956281.pdf
- Data publikacji:
- 2021-11-24
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
- Tematy:
-
Polska
Litwa
Kowno
Uniwersytet Litewski
polscy studenci
Polska
Lithuania
Kaunas
University of Lithuania
Polish students - Opis:
-
Liczna mniejszość polska w Republice Litewskiej w latach międzywojennych znalazła się w bardzo trudnej sytuacji. Wynikała ona z nieuregulowanych stosunków dyplomatycznych pomiędzy Litwą i Polską oraz nieprzyjaznego stosunku władz litewskich do mniejszości polskiej. W jej szeregach znajdowało się wiele młodych ludzi w wieku studenckim. W tym czasie liczne myśli ideowe i organizacyjne różnymi drogami docierały na Litwę Kowieńską z ośrodków akademickich Wilna. Dopiero jednak po utworzeniu uniwersytetu w Kownie wielu młodych Polaków podjęło studia na różnych wydziałach. W 1925 r. powstała również myśl założenia własnej organizacji skupiającej polską młodzież akademicką. Było to Zjednoczenie Polaków Studentów Uniwersytetu Litewskiego. Z tym faktem wiązano pewne nadzieje na jakąś formę pojednania polsko-litewskiego. Wynikało to z tego, że młodzież polska studiująca na Uniwersytecie w Kownie była bardziej podatna na taką współpracę niż starsze pokolenie rodaków. Odnieść to można również do poglądów i form pracy ideowej i organizacyjnej. Przykładem tego są różne poglądy oraz inicjatywy zmierzające do konsolidacji i zjednoczenia całego ruchu młodzieżowego, wynikające z położenia mniejszości polskiej na Litwie.
Można to dostrzec śledząc ducha ideowego i przebieg dorocznych uroczystości i zjazdów polskiej młodzieży akademickiej Litwy. Z jej szeregów wyrosło wielu wybitnych działaczy, którzy zadania ruchu polskiego na Litwie widzieli nieco szerzej, niż utarte stereotypy powstałe w czasach sporu i konfliktów polsko-litewskich. Czołową rolę w tym odgrywało właśnie Zjednoczenie Polaków Studentów Uniwersytetu Litewskiego w Kownie (po 1930 r. Witolda Wielkiego). Organizacja ta odgrywała także ważną rolę w całym środowisku polskim na Litwie, w którym polska inteligencja była już znacznie zdziesiątkowana. Zjednoczenie miało również znaczącą pozycję na terenie Uniwersytetu w Kownie i wśród całej społeczności akademickiej na Litwie i poza jej granicami.
Z szeregów młodzieży akademickiej wyrosło wielu znanych uczestników opozycji antysowieckiej i antyhitlerowskiej, którzy czynnie włączyli się do walki o sprawę polską. Po II wojnie światowej tych, którzy przeżyli, można było spotkać w Białymstoku, Gdańsku, Olsztynie, Toruniu, Warszawie czy Wrocławiu.
In the period between the World Wars, the numerous Polish minority in the Republic of Lithuania (or Kaunas Lithuania, as Poles used to call it) found themselves in a very precarious position. It was due to severed diplomatic relations between Lithuania and Poland and the hostile attitude of the Lithuanian authorities towards the Polish residents. Many of the Poles in Lithuania were young people of university age. At that time, new ideological and organisational initiatives would reach the Republic of Lithuania through various channels from the academic centres of Vilnius (then in the Republic of Poland). However, it was only after the establishment of Kaunas University that many young Poles were admitted to various faculties. In 1925, an idea was put forward to establish an organisation for the Polish academic youth. This is how the Union of Polish Students of the University of Lithuania was formed. This fact raised hopes for some form of Polish-Lithuanian reconciliation. The Polish youth studying at the university in Kaunas were more eager to seek mutual collaboration than the older generation of compatriots. The same was true about the views and forms of ideological and organisational work. For example, a number of views and initiatives surfaced that aimed to consolidate and unite the entire youth movement around the situation of the Polish minority in Lithuania. This becomes evident when exploring the ideological spirit and programme of annual rallies and celebrations held by the Polish academic youth in Lithuania. The movement spawned many outstanding activists who tried to adopt a broader approach to of the Polish initiatives in Lithuania instead of narrowing them down to the usual stereotypes created in the time of Polish-Lithuanian dispute and conflicts. The leading role in this process was assumed by the Union of Polish Students of the University of Lithuania in Kaunas (in 1930 named after Duke Vytautas the Great). This organisation influenced the entire Polish community in Lithuania, whose intelligentsia had already been severely depleted. The union also enjoyed a significant position at the university in Kaunas as well as among the entire academic fraternity in Lithuania and abroad. Many merited participants of the anti-Soviet and anti-Nazi opposition struggling for the Polish cause in the following years were recruited from among the ranks of the academic youth. After WW2, the survivors settled in in Białystok, Gdańsk, Olsztyn, Toruń, Warsaw, and Wrocław. - Źródło:
-
Studia Polonijne; 2021, 42; 5-36
0137-5210 - Pojawia się w:
- Studia Polonijne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł