Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Figlus, Tomasz" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 25
Tytuł:
GENEZA MAJORATU I STOSUNKI OSADNICZE W DOBRACH RODZINY TOLLÓW POD UNIEJOWEM
ORIGIN OF ENTAIL AND SETTLEMENT RELATIONS IN THE ESTATE OF THE TOLL FAMILY NEAR UNIEJÓW
Autorzy:
Cepil, Monika
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487463.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
geografia historyczna, osadnictwo, wieś, rodzina Tollów, majorat,
XIX wiek, Uniejów
historical geography, settlement, village, Toll family, entail, 19th century, Uniejów
Opis:
The article presents settlement relations in an entailed estate near Uniejów in the 19th and the beginning of the 20th century. Geo-historical analysis covers the issue of settlement origins and transformations, including the morphology of the countryside. It attempts a reconstruction of the circumstances of the origin of donation on the basis of a ukase (an edict of the tsar) of 1836, and presents, from the spatial perspective, the development of selected social and economic aspects of the functioning of the entailed estate in question. Special attention is devoted to changes in rural settlement resulting from two massive agrarian reforms which caused the transformation of rural settlement systems.
Źródło:
Biuletyn Uniejowski; 2017, 6; 92-107
2299-8403
Pojawia się w:
Biuletyn Uniejowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Parcelacja wsi w okresie międzywojennym i jej reperkusje osadnicze na przykładzie folwarków Orzeszków, Wielenin i Zieleń
Parcelling out of rural land in the interwar period and its consequences for settlement – examples of Orzeszków, Wielenin and Zieleń
Autorzy:
Cepil, Monika
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487541.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
geografia historyczna
osadnictwo
wieś
folwarki
parcelacja
reformy rolne
okres międzywojenny
gmina Kościelnica
historical geography
settlement
village
big farms
parcelling out
land reform
interwar period
commune of Kościelnica
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki badań nad procesem parcelacji majątków folwarcznych, zlokalizowanych w rejonie Uniejowa, w okresie międzywojennym. Szczegółowe analizy objęły trzy jednostki osadnicze położone w dawnej gminie Kościelnica: Orzeszków, Wielenin i Zieleń. W pierwszej części artykułu zobrazowano niektóre aspekty prawne procesów parcelacji, związane z implementacją reformy rolnej. W dalszej części opracowania, przedstawiono wyniki badań nad przebiegiem parcelacji wsi w gminie Kościelnica, z uwzględnieniem kwestii prawnych oraz przemian struktur przestrzennych osadnictwa.
The article presents the results of research on the process of parcelling out the land of big farms in Uniejów region in the interwar period. The analysis covered three settlement units in located in the former commune of Kościelnica: Orzeszków, Wielenin and Zieleń. The first part of the article explains some legal aspects of the parcellation process connected with the implementation of the land reform. The next part presents the results of research on the parcellation of villages in the commune of Kościelnica, including legal questions and changes in the spatial structures of settlement.
Źródło:
Biuletyn Uniejowski; 2018, 7; 29-45
2299-8403
Pojawia się w:
Biuletyn Uniejowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Procesy parcelacji gruntów folwarcznych i likwidacji serwitutów w okresie międzywojennym na przykładzie wsi Boczki i Rzepiszew
Processes of manor land parceling and the abolition of easement in the interwar period – the example of Boczki and Rzepiszew
Autorzy:
Cepil, Monika
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/510626.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
geografia historyczna
osadnictwo
wieś
folwark
parcelacja
serwituty
reformy rolne
okres międzywojenny
gmina Szadek
Boczki
Rzepiszew
historical geography
settlement
village
manor
land parcelling
easement
agricultural reforms
interwar period
Szadek commune
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących procesu parcelacji majątków folwarcznych i likwidacji serwitutów, jakie miały miejsce w okresie międzywojennym. Szczegółowe analizy na podstawie przeprowadzonej kwerendy archiwalnej objęły dwie jednostki osadnicze położone na obszarze współczesnej gminy Szadek, tzn. wsie Boczki i Rzepiszew. W pierwszej części artykułu zaprezentowano wybrane aspekty prawno-administracyjne, związane z realizacją reform rolnych oraz strukturę przestrzenną majątków ziemskich istniejących w badanym okresie na terenie gminy. W dalszej części opracowania przedstawiono wyniki studiów nad przebiegiem parcelacji wsi i likwidacji serwitutów na wybranych przykładach, uwzględniając kwestie prawne analizowanych procesów oraz ich reperkusje w postaci przemian struktur osadniczych.
The article presents the results of research on the process of manor land parcelling and abolition of easement, which took place in the interwar period. A detailed analysis based on archival queries covers two settlement units located in the area of the contemporary Szadek commune: the villages of Boczki and Rzepiszew. The first part of the article presents the legal and administrative aspects related to the implementation of agricultural reforms and the problem of spatial structure of landed estates existing in the analyzed period in Szadek commune. The next part of the study presents the results of research on the origin and course of land parcelling and the abolition of easement on selected examples, taking into account the legal issues of the analyzed processes and their repercussions including changes in settlement structures.
Źródło:
Biuletyn Szadkowski; 2019, 19; 77-92
1643-0700
Pojawia się w:
Biuletyn Szadkowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Studia nad rozwojem sieci szkolnictwa podstawowego w gminie miejsko-wiejskiej Szadek
The development of primary education network in Szadek municipality
Autorzy:
Cepil, Monika
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2028698.pdf
Data publikacji:
2020-09-28
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
gmina Szadek
szkoła podstawowa
oświata
szkolnictwo
Szadek municipality
primary school
education
school system
Opis:
Artykuł obejmuje próbę zbadania genezy oraz rozwoju sieci szkolnictwa podstawowego na obszarze gminy miejsko-wiejskiej Szadek w jej współczesnych granicach. Analizy objęły wybrane obiekty oświatowe utworzone w mieście Szadek i okolicznych wsiach. Wykorzystano w tym celu wybrane dokumenty, akta prawne a ponadto źródła prasowe i dane statystyczne. Na potrzeby artykułu dokonano periodyzacji dziejów szkolnictwa podstawowego na badanym obszarze. W pierwszej części autorzy przeanalizowali rozwój szkół w okresie przedrozbiorowym, a następnie przedstawili wyniki analogicznych studiów w odniesieniu do okresu rozbiorów oraz ostatniego stulecia (1918–2018).
The article examines the origin and development of primary education network in Szadek municipality in its present boundaries. The analysis covers chosen educational facilities in the town of Szadek and in the surrounding villages. The material used in the study includes selected documents, legal acts, press information and statistical data. For the purposes of the article, the history of primary education in the studied area was divided into periods. First, the pre-partition period was analysed, then the time of the Partitions, and finally the past century (1918–2018).
Źródło:
Biuletyn Szadkowski; 2020, 20; 119-129
1643-0700
Pojawia się w:
Biuletyn Szadkowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiejskie szkoły ewangelickie w okolicach Łodzi w XIX wieku –ujęcie geograficzno-historyczne
Evangelical Rural Schools in the Area of Łódź in the 19th Century –Geographical-historical Perspective
Autorzy:
Cepil, Monika
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/617010.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
education
village
historical geography
Opis:
The article includes an attempt to investigate the origins and selected aspects of the activity, location, range of impact and physiognomy of rural evangelical schools, established near Łódź in the 19th century. Geographical and historical analyzes covered the educational facilities founded in the villages associated with the Olęder settlement and German colonization in the period of Southern Prussia. In the first part, the authors examined the issue of the functioning of evangelical schools in the light of archival sources. It made it possible to find many new facts and regularities. In the second part of the article an analysis of the spatial impact of schools was carried out, basic location types were identified and the contemporary state of preservation of the studied objects was determined.
-
Źródło:
Zeszyty Wiejskie; 2018, 24; 125-136
1506-6541
Pojawia się w:
Zeszyty Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane zagadnienia toponimiczne w kontekście przemian osadniczych na przykładzie gminy Szadek
Selected issues in toponymics in the context of settlement changes in the municipality of Szadek
Autorzy:
Cepil, Monika
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1396804.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
toponimia
geografia historyczna
osadnictwo
Szadek
toponymics
historical geography
settlement
Opis:
W artykule zaprezentowano wyniki badań na temat przemian toponimicznych na obszarze współczesnej gminy miejsko-wiejskiej Szadek pod wpływem rozwoju osadnictwa, ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia różnych form zagospodarowania przestrzennego oraz wpływu czynników polityczno-administracyjnych. Podjęto kwestie genezy i zmienności nazewniczej jednostek osadniczych lub ich części w różnych okresach historycznych: od średniowiecza aż po czasy współczesne. W skali lokalnej pozwoliło to wykryć zróżnicowanie w zakresie typów toponomastycznych oraz szereg interesujących zależności i prawidłowości w kontekście przemian geograficzno-historycznych osadnictwa na badanym obszarze.
The article presents the results of research on toponymic changes that took place within the area of the present urban-rural municipality of Szadek as a result of settlement development, with a particular focus on various forms of spatial development as well as political and administrative factors. The study addresses the question of the origin and changes in the names of settlement units or their parts in different historical periods: from the Middle Ages to modern times. At the local level, the research enabled identification of various toponomastic types and a number of interesting relationships and regularities in the context of geographical and historical transformations of settlement in this area.
Źródło:
Biuletyn Szadkowski; 2018, 18; 21-37
1643-0700
Pojawia się w:
Biuletyn Szadkowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
GENEZA I ZMIANY STRUKTURY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ OSADNICTWA WIEJSKIEGO W DOBRACH KRÓLEWSKICH NA OBSZARZE PRZEDROZBIOROWEGO POWIATU SZADKOWSKIEGO
CHANGES IN THE SOCIO-ECONOMIC STRUCTURE OF RURAL SETTLEMENT ON ROYAL LANDS IN PRE-PARTITION SZADEK DISTRICT
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/510510.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
socio-economic structure
rural settlement
royal estates
Szadek district
Opis:
This article presents the results of geographical and historical research exploring rural settlement on royal lands within Szadek district in the pre-Partition period. In the first part the origins of the villages are examined, mainly on the basis of preserved documents, including their location and ownership/administrative status. They belonged either to a separate Szadek tenure or Sieradz starosty estate, or constituted isolated, small leaseholds on the monarch’s land. Next, analysis of socio-economic changes in the villages is carried out, based on tax registers of 1511, 1518 and 1552–1553, inspections and inventories of royal estates of 1564, 1616–1620, 1628–1632, 1659–1665, and hearth-tax rate of 1775. The study includes the demographic potential of the villages, their socio-agrarian structure, area, types of agricultural activity, profitability and sources of income, and the range of feudal dues. Dynamic and comparative research used in the study made it possible to identify development stages: period of economic prosperity and population growth (16th century), period of regress and depopulation (17th century), and period of restoration and economic reactivation (18th century).
Źródło:
Biuletyn Szadkowski; 2015, 15; 89-108
1643-0700
Pojawia się w:
Biuletyn Szadkowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geneza, rozwój i zanik Wiączynia. Próba rekonstrukcji geograficzno-historycznej osadnictwa w aspekcie przemian zagospodarowania przestrzennego i rozplanowania wsi
The origins, development and disappearance of Wiączyń. An attempt at geographic and historical reconstruction of settlement in the aspect of transformations of spatial planning and village layout
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/684471.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
osadnictwo
wieś
geografia historyczna
morfogeneza
zagospodarowanie przestrzenne
rozplanowanie
układ przestrzenny
Wiączyń
settlement
village
historical geography
morphogenesis
spatial planning
layout
spatial layout
Opis:
The paper presents the results of research concerning the currently non-existing villages of Wiączyń Polny and Leśny, where new Prussian colonies were created in the early 19th century. The development of settlements in the Middle Ages was studied, and the modern-period development was analysed against the legal and ownership relations. Both villages first appeared in historical sources in the 14th century and were part of the royal estate. For most of their history, they were leased by the nobility, with the longest-lasting being the Lasocki family. These were relatively small settlements, inhabited by serfs. Wiączyń had an inn and a grange, which included a mansion and farm buildings, including a brewery. The paper also attempts to reconstruct the layout of the village and to study the process of succession of settlement. Wiączyń Polny was an irregular roadand- square village, while Wiączyń Leśny was a multi-road village. As a result of Prussian colonisation, new villages were established in their place: Nowosolna, Wiączyń Dolny, Górny and Nowy. They were laid out in the form of regular linear villages, while Nowosolna took the form of a unique structure consisting of eight radial roads emerging from the centre.
Artykuł przedstawia wyniki badań dotyczących nieistniejących współcześnie wsi Wiączyń Polny i Leśny, na terenie których na początku XIX w. powstały nowe kolonie pruskie. Zbadano rozwój osadnictwa w średniowieczu i dokonano analizy zagospodarowania w okresie nowożytnym na tle stosunków prawno-własnościowych. Obie wsie pojawiły się w źródłach historycznych w XIV w. i wchodziły w skład dóbr królewskich. Przez większość czasu swego funkcjonowania były dzierżawione przez przedstawicieli szlachty, przy czym najdłużej były w posiadaniu rodu Lasockich. Były to stosunkowo niewielkie osady, zamieszkane przez chłopów pańszczyźnianych. W Wiączyniu były zlokalizowane: karczma i folwark, obejmujący dwór i zabudowania gospodarcze, w tym budynek browaru. W pracy dokonano również próby rekonstrukcji rozplanowania wsi i zbadano proces sukcesji osadnictwa. Wiączyń Polny miał formę nieregularnej wsi drogowo-placowej, a Wiączyń Leśny miał charakter wsi wielodrogowej. W wyniku kolonizacji pruskiej na ich miejscu powstały nowe wsie: Nowosolna, Wiączyń Dolny, Górny i Nowy. Były rozplanowane w postaci regularnych wsi liniowych, przy czym Nowosolna przyjęła formę unikatowej struktury, składającej się z ośmiu promienistych dróg wychodzących z centrum układu.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2017, 6
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Morfogeneza i przemiany układu ruralistycznego wsi Wielenin
Morphogenesis and changes in the rural layoutof the village of Wielenin
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Cepil, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487468.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Wielenin
geografia historyczna
morfogeneza
wieś
przemiany przestrzenne
osadnictwo
historical geography
morphogenesis
village
spatial changes
settlement
Opis:
Artykuł prezentuje wyniki badań poświęconych morfogenezie i rozwojowi układu ruralistycznego wsi Wielenin w gminie Uniejów. Analiza geograficzno-historyczna objęła również próbę identyfikacji reliktów dawnych struktur przestrzennych osadnictwa we współczesnym krajobrazie kulturowym. Na potrzeby artykułu przeprowadzono kwerendę materiałów źródłowych, w tym historycznych zasobów kartograficznych, zgromadzonych w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie oraz Archiwum Państwowym w Łodzi. W pierwszej części artykułu dokonano analizy morfologicznej wsi na tle dziejów osadnictwa w okresie średniowiecza i epoce nowożytnej. W kolejnej części przedstawiono rozwój układu ruralistycznego Wielenina od początku XIX w. do 1945 r. Finalna część artykułu obejmuje rozważania dotyczące współczesnej struktury przestrzennej wsi oraz stopnia zachowania pierwotnych form rozplanowania.
The article presents the results of research devoted to the morphogenesis and evolution of the rural structure of the village of Wielenin in Uniejów commune. The historical-geographical analysis also includes the identification of the relics of older spatial structures of settlement in the contemporary cultural landscape. For the purpose of this study, an examination was carried out of source materials, including historical cartographic materials, kept in the Central Archive of Old Documents in Warsaw and in the State Archive in Łódź. In the first part of the article a morphological analysis of the village is conducted against the background of the history of settlement in the Middle Ages and in modern times. The next part presents the development of the spatial structure of Wielenin from the beginning of the 19th century to 1945. The final part deals with the present layout of the village and the extent of preservation of the old spatial structure.
Źródło:
Biuletyn Uniejowski; 2019, 8; 21-34
2299-8403
Pojawia się w:
Biuletyn Uniejowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem osad zaginionych na gruncie badań geograficzno-historycznych. Próba konceptualizacji teoretycznej i wybrane zagadnienia metodyczno-empiryczne
Problem of lost settlements in the light of historico-geographical studies. An attempt of theoretical conceptualization and selected methodical and empirical issues
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/650649.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Osady zaginione
pustka osadnicza
geografia historyczna
osadnictwo wiejskie
Deserted settlements
settlement emptiness
historical geography
rural settlement
Opis:
The article presents the problem of settlement disappearance. At the stage of analysis of historico-geographical research it was possible to identify some terminological chaos, which encouraged the author to make an attempt to systematize terms and to propose clear definitions. Among the all disappeared settlements one can distinguish two basic categories: practically deserted settlements, which were completely abandoned as a result of extreme natural phenomena, repercussions of wars and natural disasters, as well as transformation of the economic structure. One can also identify formally lost settlements, accompanied by the disappearance of the proper name as a result of legal and administrative processes of consolidation, incorporation to the nearby town or phenomenon of denomination. In the context of the presented results of empirical studies author discussed some methodological problems related to the availability of the source material, as well as techniques to determine the period and decay time of settlement, to identify the phenomenon of settlement succession after temporary total depopulation, to specify the circumstances of desolation and indicate the exact or approximate location of the disappeared settlements.
W artykule dokonano konceptualizacji teoretyczno-metodycznej zagadnienia zaniku osadnictwa. Ujawniony na etapie analizy stanu badań geograficzno-historycznych chaos terminologiczny stanowił dla autora asumpt do próby usystematyzowania stosowanych pojęć oraz zaproponowania jednoznacznych definicji. Wśród ogółu osad zaginionych wydzielono dwie podstawowe kategorie: osad zaginionych de facto, w których doszło do całkowitego przerwania ciągłości osadniczej, czyli opustoszenia wskutek ekstremalnych zjawisk przyrodniczych, reperkusji wojen i klęsk elementarnych oraz przemian struktury gospodarczej. Wyszczególniono również typ osad zaginionych pozornie (de iure), w przypadku których mamy do czynienia z zanikiem nazwy własnej w wyniku prawno-administracyjnych procesów konsolidacji osadnictwa, inkorporacji do pobliskich miejscowości lub zjawiska denominacji. W kontekście zaprezentowanych wyników badań empirycznych omówiono wybrane problemy metodyczne związane z dostępnością materiału źródłowego, sposobami ustalenia metryki historycznej i długotrwałości zaniku osadnictwa, identyfikacji zjawiska sukcesji osadniczej terenów podlegających czasowo całkowitej depopulacji, określenia okoliczności opustoszenia oraz dokładnej lub przybliżonej lokalizacji osad zaginionych.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica; 2016, 25
1508-1117
2353-4826
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Process of incorporation and morphological transformations of rural settlement patterns in the context of urban development. The case study of Łódź
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1050788.pdf
Data publikacji:
2020-03-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
morphology
rural forms
settlement patterns
urban development
Łódź
city
spatial transformation
incorporation
Opis:
The subject of the research covers the problem of morphological changes in former villages incorporated into the city on the example of Łódź. The first objective of the article is to analyse the urban development of the city, taking into account the territorial changes and incorporation of villages. The second objective includes the analysis of morphological changes in former villages that have taken place after their incorporation into the city since the mid-twentieth century. The study required analysis of source materials in the form of preserved historical maps and today’s plans, legal acts, planning documents and chosen statistical data. The analysis of changes in the spatial structure of villages incorporated into the city was possible mainly thanks to the retrogressive, as well as progressive method. The article also uses the method of morphological analysis of the city plan based on the Conzenian tradition of urban morphology. The study applies the typology of rural settlement patterns, taking into account the issue of morphological changes and relics of morphological features from the period before the incorporation into the city. It is characteristic that the transformation process of rural settlement patterns took place in different ways and with various intensity depending mostly on the scale of urbanisation processes. It was possible to distinguish the orthomorphic transformations, where all spatial modifications were mainly additions and did not destroy the morphogenetic core, so the former layouts have been preserved almost completely, semi-metamorphic transformations, where spatial reorganisation was considerable, but not total, and clear relics of the historical rural settlement pattern have been saved, and metamorphic transformations, in which almost all elements of the former morphological structure have been completely erased and the former layouts have been totally changed.
Źródło:
Quaestiones Geographicae; 2020, 39, 2; 75-95
0137-477X
2081-6383
Pojawia się w:
Quaestiones Geographicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ROZWÓJ OSADNICTWA WIEJSKIEGO W KLUCZU UNIEJOWSKIM DÓBR ARCYBISKUPÓW GNIEŹNIEŃSKICH
DEVELOPMENT OF RURAL SETTLEMENT IN THE UNIEJÓW ESTATE OF THE ARCHBISHOPS OF GNIEZNO
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487485.pdf
Data publikacji:
2016-11-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
osadnictwo wiejskie
klucz uniejowski
arcybiskupstwo gnieźnieńskie
rural settlement
Uniejów estate
Gniezno diocese
Opis:
Artykuł ukazuje wyniki badań poświęconych rekonstrukcji rozwoju osadnictwa wiejskiego na obszarze klucza uniejowskiego dóbr arcybiskupstwa gnieźnieńskiego w okresie przedrozbiorowym. Kwerenda i analiza materiałów źródłowych pozwoliły usystematyzować i uszczegółowić dotychczasowy stan wiedzy oraz dokonać weryfikacji wcześniejszych ustaleń historiograficznych. W pracy uwzględniono zmiany terytorialne badanego klucza majątkowego w porządku chronologicznym, ustalono metrykę historyczną wsi oraz podjęto próbę określenia okoliczności ich powstania i objęcia własnością arcybiskupią. W artykule zaprezentowano także zagadnienie lokacji na prawie niemieckim, rozwoju gospodarki folwarcznej, zjawisko powstawania osad młyńskich i rybackich oraz transformacji struktur osadniczych związanej z komutacją. Porównano również w ujęciu dynamicznym wielkość wsi i ich powierzchnię uprawną, wskazując na tendencje zmian i ich uwarunkowania.
The paper presents results of research devoted to reconstruction of the development of rural settlement in the Uniejów estate belonging to the Gniezno diocese in the pre-partition period. Analysis of source materials brought enrichment of the present state of knowledge and verification of earlier historiographic findings. The study has identified territorial changes in the estate in chronological order, and age of the villages and circumstances of their formation and becoming archbishops’ property. The paper also addresses such issues as location under German law, development of the manorial system, creation of millers’ and fishermen’s villages, and the transformation of settlement structures caused by commuting. There also is a comparison of changes in the sizes of villages and their cultivated areas, and indication of their future development trends.
Źródło:
Biuletyn Uniejowski; 2016, 5; 5-28
2299-8403
Pojawia się w:
Biuletyn Uniejowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój układu ruralistycznego Spycimierza na tle dziejów osadnictwa w świetle badań geograficzno-historycznych i archeologicznych
Development of rural layout of Spycimierz on the background of settlement history in the light of geographical, historical and archaeological research
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487487.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
wieś
osadnictwo
morfogeneza
układ przestrzenny
Spycimierz
village
settlement
morphogenesis
spatial layout
Opis:
Artykuł prezentuje wyniki badań poświęconych rozwojowi układu przestrzennego Spycimierza na przestrzeni dziejów. Analiza geograficzno-historyczna objęła zagadnienie genezy i zmian morfologicznych wsi, uwzględniając dzieje osadnictwa na badanym obszarze. W tym kontekście wykorzystano wybrane źródła dokumentowe, opisowe oraz mapy historyczne. Uzyskane rezultaty skonfrontowano z dotychczasowymi wynikami badań archeologicznych. Wieś powstała prawdopodobnie w XI w. w pobliżu zlokalizowanego w zakolu rzecznym grodu pierścieniowego, który w XIV w. został przekształcony w gród typu stożkowego. Wyróżniono kilka faz rozwoju wsi, uwzględniając sekwencję powstawania i rozprzestrzeniania się siedlisk i rozłogów w średniowieczu, czasach nowożytnych aż do współczesności. Dzisiejszy Spycimierz przyjmuje formę wsi wielodrogowej z nieregularną strukturą zabudowy i skomplikowanym rozkładem działek. Jest to unikalny relikt osadnictwa z czasów wczesnofeudalnych, który stanowi cenny element krajobrazu kulturowego wsi w centralnej Polsce.
The article presents the results of research on the development of the spatial layout of Spycimierz throughout the history. Geo-historical analysis included the issue of origin and morphological changes of the village, taking into account the history of settlement in the study area. In this context, selected documentary and descriptive sources and some historical maps were used. The results of research were confronted with the existing archaeological studies. The village was probably founded in the eleventh century near the fortified settlement in the form of ring, located in the bend of the river, which was transformed into a conical type in the fourteenth century. Several phases of rural development have been identified, taking into account the sequential formation and expansion of habitats and field systems from the Middle Ages up to the present. Contemporary Spycimierz takes the form of multi-road village with an irregular structure of housing and complicated arrangement of plots. This is a unique relic of settlement from the early feudal times, which is a valuable element of the cultural landscape of villages in central Poland.
Źródło:
Biuletyn Uniejowski; 2015, 4; 73-94
2299-8403
Pojawia się w:
Biuletyn Uniejowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi na temat procesu kształtowania granic wsi w Polsce do końca XVIII wieku w kontekście morfogenetycznym
Remarks on the process of shaping the village boundaries in Poland until the end of the eighteenth century in the morphogenetic context
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/965464.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
boundary
village
settlement
Polska
granica
wieś
osadnictwo
morfogeneza
Polska
Opis:
W artykule omówiono w zarysie proces kształtowania granic wsi w Polsce w średniowieczu i epoce nowożytnej. Analizy następstwa stosowanych procedur delimitacji oraz demarkacji granic w krajobrazie kulturowym wsi dokonano w świetle odpowiednio wyselekcjonowanego materiału źródłowego w konfrontacji z wynikami dotychczasowych badań geograficzno-historycznych w tym zakresie. W pracy podjęto także problem powiązania kwestii formowania granic z zagadnieniem pochodzenia form osadniczych w ujęciu morfogenetycznym. Pozwoliło to na wykrycie wielu prawidłowości i dało podstawę do ustalenia współzależności w sferze osadnictwa wiejskiego w okresie staropolskim.
The article discusses the process of shaping the boundaries of the rural settlements in Poland until the end of the eighteenth century. Analysis of the procedures of delimitation and demarcation of limits in the cultural landscape of the village was carried out on the basis of the collected historical sources in the form of documents, descriptive materials and judicial maps in the confrontation with the results of geographical and historical research. In this work the problem of forming the boundaries was also connected with the issue of the morphogenesis of villages. The process of so called ujazd was the most important form of shaping the spatial extent of the villages in the Middle Ages. During the feudalization of social relations one can indicate the process of linearization of zonal boundaries. The course of demarcation gradually changed in the context of codification of border law. On the basis of comparative analysis of internal limits of the medieval villages one can identify the regular and irregular forms of layout. External limits and geometric form of village depended mainly on the temporal sequence of settlements formation. In the Modern Period the institutionalization of shaping the boundaries occurred in association with the development of the land jurisdiction. In this context, complex procedures of demarcation were commonly used, taking into account the ways of limitation and border marks used in the field. New measurement techniques and maps of border disputes were also an important innovation of demarcation. Rural settlements from that period were varied from the point of view of internal and external limits. Villages formed in the process of so called pomiara włóczna, Frederician colonization and some Olęder villages showed a high degree of regularity of internal division, and their external limits were clearly dominated by linear segments. A significant part of the manorial villages, pre-industrial settlements and a part of the Olęder villages were much less regular, both in terms of internal divisions and external limits.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2015, 4; 253-276
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej
Villae iuris valachici. The problems of the development of Vlach settlement in Poland in the case of Sanok region
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/684413.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
osadnictwo
wieś
Wołosi
Polska
ziemia sanocka
settlement
village
Vlachs
Polska
Sanok region
Opis:
The article presents the results of research on selected aspects of the development of Vlach settlement confronted with the effects of the previous geographic and historical studies on this topic. The study addresses the origin and direction of migration of Vlach people in Southern, and Central and Eastern Europe, especially in Poland. This serves as a backdrop for a discussion of results of the author's comparative studies based on the collected source material. Also discussed are the issues of the distinguishing factors of Vlach law, as well as the methodological problems in identifying villages founded according to this law in Sanok region in Medieval and modern times. The paper also analyses the spatial distribution and chronological sequence of the formation of Vlach villages in the context of ownership relations and the physiographic diversity of the area of research.
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących wybranych aspektów rozwoju osadnictwa wołoskiego w konfrontacji z efektami dotychczasowych studiów geograficzno-historycznych na ten temat. W pracy podjęto kwestię pochodzenia i kierunków migracji ludności wołoskiej w Europie Południowej i Środkowo-Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem ziem polskich. Na tym tle omówiono wyniki studiów porównawczych autora oparte na zebranym materiale źródłowym. Zaprezentowano zagadnienie specyfiki prawa wołoskiego i problemy metodyczne w zakresie identyfikacji wsi lokowanych na tym prawie na ziemi sanockiej w późnym średniowieczu i epoce nowożytnej. Dokonano również analizy rozkładu przestrzennego i sekwencji chronologicznej powstawania wsi wołoskich w kontekście stosunków własnościowych oraz zróżnicowania fizjograficznego terenu badań.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2016, 5; 11-37
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 25

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies