Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Dobrzynska, M M" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-40 z 40
    Tytuł:
    Uszkodzenia DNA w komórkach somatycznych myszy narażanych na nonylofenol oraz na skojarzone działanie promieniowania jonizującego i nonylofenolu
    DNA damage to somatic cells of mice exposed to nonylphenol and to a combination of ionizing radiation and nonylphenol
    Autorzy:
    Dobrzynska, M M
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/875088.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    nonylofenol
    woda pitna
    zywnosc
    polichlorek winylu
    promieniowanie jonizujace
    dzialanie skojarzone
    uszkodzenia DNA
    komorki somatyczne
    dzialanie subchroniczne
    myszy
    szpik kostny
    limfocyty
    Opis:
    Wprowadzenie. Nonylofenol (NF) występuje w produktach codziennego użytku zawierających polichlorek winylu (PCV). Narażenie ludzi na nonylofenol związane jest z jego obecnością w wodzie wodociągowej i żywności. Promieniowanie jonizujące pochodzi ze źródeł naturalnych oraz sztucznych, stosowanych szczególnie w medycynie oraz w nauce i przemyśle. Oba czynniki występują powszechnie w środowisku człowieka, dlatego ekspozycja na ich skojarzone działanie wydaje się wielce prawdopodobne. Cel badań. Celem badań było określenie wpływu subchronicznego podawania samcom myszy nonylofenolu oraz poddawania ich skojarzonemu działaniu promieniowania jonizującego i nonylofenolu na indukcję pęknięć nici DNA w komórkach somatycznych różnych narządów. Materiał i metoda. Materiał stanowiły myszy Pzh:SFIS, którym przez 8 tygodni, 5 razy w tygodniu podawano dootrzewnowo zawiesinę nonylofenolu w oleju słonecznikowym (25 mg/kg mc lub 50 mg/kg mc NF) lub poddawano je skojarzonemu działaniu promieniowania X i nonylofenolu (0,05 Gy + 25 mg/kg mc NF). Grupy zwierząt zabijano po 24 h oraz po 1, 4 i 8 tygodniach od zakończenia narażania. Z myszy izolowano szpik kostny, wątroby, nerki, płuca i śledziony. Oceny uszkodzeń DNA dokonano za pomocą testu kometowego. Wyniki. Na działanie nonylofenolu najbardziej wrażliwe okazały się limfocyty szpiku kostnego, mniej komórki śledziony i płuc. Nonylofenol nie indukował występowanie pęknięć nici DNA w komórkach wątroby i nerek. Ośmiotygodniowe skojarzone działanie promieniowania jonizującego i nonylofenolu w komórkach większości badanych narządów powodowało zwiększenie częstości występowania pęknięć nici DNA w porównaniu do skutków działania samego nonylofenolu. Spośród badanych komórek najbardziej wrażliwe na skojarzone działanie promieniowania jonizującego i nonylofenolu (0.05 Gy + 25 mg/kg mc NF dziennie) okazały się limfocyty szpiku kostnego i komórki śledziony, a najmniej komórki nerek i płuc. Wnioski. Nonylofenol indukuje uszkodzenia materiału genetycznego limfocytów szpiku kostnego oraz komórek śledziony i płuc. Skojarzone działanie promieniowania jonizującego i nonylofenolu powoduje występowanie pęknięć nici DNA limfocytów szpiku kostnego, komórek wątroby, płuc, śledziony i nerek, ze znacznie większą częstością niż sam nonylofenol. Uszkodzenia te mogą być więc stymulowane przez promieniowanie.
    Background. Nonylphenol (NP) has been found in daily used products reach in polyvinyl chloride (PVC). The main routes of human exposure are consumption of contaminated food and water. Radiation comes from natural and man-made sources, and is used in medicine, science and industry. Both agents are widely present in environment, therefore human exposure to their combined effect seems to be highly probable. Objective. The aim of the study was the estimation of the effects of subchronic exposure of male mice to nonylphenol alone and in a combination with ionizing radiation on the induction of DNA strand breaks of multiple somatic cells. Material and method. Pzh:SFIS male mice were exposed for 8 weeks, 5 days/week to nonylphenol alone (25 mg/kg bw or 50 mg/kg bw ) or in a combination with X-rays (0.05 Gy + 25 mg/kg bw NP). Animal were killed at 24 h, 1, 4 and 8 weeks after the end of exposure. The bone marrow, spleens, livers, kidneys and lungs were isolated from mice. The estimation of DNA damage was carried out by using Comet assay. Results. The most sensitive to nonylphenol occurred bone marrow lymphocytes, less sensitive were cells of spleen and lungs. NP did not induce the strand breaks in cells coming from liver and kidneys. Eight-weeks combined exposure to ionizing radiation and nonylphenol (0.05 Gy + 25 mg/kg bw NP) caused significantly enhanced level of DNA strand breaks in all tested cells. The most sensitive occurred bone marrow lymphocytes and spleen cells, whereas cells from kidneys and lungs were the least sensitive. Conclusion. Subchronic application of nonylphenol to mice induced damage to genetic material of bone marrow lymphocytes and cells of spleen and lungs. Combined exposure to ionizing radiation and nonylphenol caused, significantly higher than NP alone, level of DNA strand breaks of bone marrow lymphocytes, cells of liver, spleen, lungs and kidneys. Such damages might be stimulated by ionizing radiation.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2012, 63, 4
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Maria Sklodowska-Curie, her life and work - the 150 anniversary of her birthday
    Autorzy:
    Dobrzynska, M.M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/875470.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    biography
    Sklodowska-Curie Maria biography
    radioactive emission
    radioactivity
    radium
    physics
    researcher
    Opis:
    Maria Skłodowska was born on November 7, 1867 in Warsaw (Poland). Her parents were teachers. Maria’s mother has died in 1878 of tuberculosis. In 1893 and 1894, respectively, Maria was awarded master’s degrees in physics and in mathematics from the Sorbonne University. In 1895 Maria married Pierre Curie. In 1897 their daughter Irene was born. Maria investigated rays emitted by uranium salts. She hypothesized that the radiation come from atom and called this phenomenon “radioactivity”. In 1898, Maria and Pierre discovered new radioactive elements polonium and radium. In 1902 she isolated pure radium chloride and defined radium atomic mass. In June 1903, Maria supervised by Professor Lippmann was awarded her doctorate in physics from the Sorbonne University of Paris after presentation of the thesis “Investigation of radioactive bodies”. In December 1903, Maria was awarded the Nobel Prize in Physics, along with her husband Pierre and Henri Becquerel, for their work on radioactivity. In 1904, the daughter Eve was born. On 19 April 1906, Pierre was killed in a road accident in Paris. In 1910 Maria isolated radium as a pure metal. She also defined an international standard for radioactive emissions (curie), published her fundamental results on radioactivity and textbook of radiology. She also defined the international pattern of radium. In 1911, she won her second Nobel Prize, this time in Chemistry, for her discovery of radium and polonium. In 1914 she was appointed director in the Radium Institute in Paris. During World War I, Maria became the director of the Red Cross Radiology Service and set up France’s first military radiology centre. In May 1932 she has attended the official opening ceremony of the Radium Institute in Warsaw. On 4 July 1934, Maria Skłodowska-Curie has died aged 66 years in Sancellemoz sanatorium (France) of aplastic anemia.
    Maria Skłodowska urodziła się 7 listopada 1867 r. w Warszawie (Polska). Jej rodzice byli nauczycielami. Matka Marii zmarła na gruźlicę w 1878 r. W latach 1893-1894 Maria uzyskała magisteria z fizyki i matematyki na uniwersytecie Sorbona w Paryżu. W 1895 r. poślubiła Piotra Curie, a w 1897 r. urodziła się ich córka Irena. Maria badała promieniowanie emitowane przez sole uranowe. Postawiła hipotezę, że promieniowanie pochodzi z atomu i nazwała to zjawisko radioaktywnością. W 1898 r., Maria i Piotr odkryli nowe pierwiastki promieniotwórcze polon i rad. W 1902 r. Maria wyizolowała czysty chlorek radu i określiła masę atomową radu. W czerwcu 1903 r. Maria obroniła na Uniwersytecie Sorbona pracę doktorską w dziedzinie fizyki pt. “Badania ciał radioaktywnych”, której promotorem był Profesor Lippmann. W grudniu 1903 r. wraz z mężem Piotrem Curie i Henri Becquerelem uzyskała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za prace nad radioaktywnością. W 1904 r. urodziła córkę Ewę. W kwietniu 1906r., Piotr Curie zginął tragicznie w wypadku drogowym w Paryżu. W 1910 r. Maria wyizolowała metaliczny rad, zdefiniowała międzynarodową jednostkę aktywności promieniotwórczej (curie), opublikowała najważniejsze wyniki prac nad radioaktywnością oraz podręcznik radiologii. Zdefiniowała także międzynarodowy wzorzec radu. W 1911 r., otrzymała drugą Nagrodę Nobla, tym razem w dziedzinie chemii, za odkrycie polonu i radu. W 1914 została powołana na stanowisko dyrektora w Instytucie Radowym w Paryżu. Podczas I wojny światowej, kierowała sekcją Radiologiczną Czerwonego Krzyża oraz utworzyła we Francji pierwsze wojskowe centrum radiologiczne. W maju 1932 r. wzięła udział w ceremonii otwarcia Instytutu Radowego w Warszawie. Maria Skłodowska-Curie zmarła w wieku 66 lat 4 lipca 1934r. w sanatorium Sancellemoz (Francja) z powodu anemii aplastycznej.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2017, 68, 3
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Resveratrol as promising natural radioprotector. A review
    Autorzy:
    Dobrzynska, M.M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/876700.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    resveratrol
    antioxidant
    plant phenolics
    fruit
    wine
    human nutrition
    irradiation
    radioprotection
    Opis:
    Public feelings concerning radiation are still controversy. The main sources of trouble seems to be the failure nuclear power plant and danger of terroristic attack, which may cause temporally enhanced level of radiation leading to harmful health effects. Since radiation induced cellular damage is attributed primarily to harmful effect of free radicals, molecules with direct free radical scavenging properties are particularly promising as radiation modifiers/protectors, i.e. agents which present prior to or shortly after radiation exposure alter to response of tissues to radiation. Unfortunately, some of known radioprotectors are toxic at doses required for radioprotection. Resveratrol (RSV), an natural polyphenol is produced in several plants in response to injury, stress, bacteria or fungi infection, UV-irradiation and exposure to ozone. It is present in human diet i.e. in fruits and in wine. RSV is known for its antioxidant, anti-inflammatory, analgesic, antiviral, cardioprotective, neuroprotective and antiageing action and it has been shown to have chemopreventive effects with respect to several human disease such as cardiovascular disease, osteoporosis and gastric ulcers. Depending on the dose, RSV may act as antioxidant or as pro-oxidant. RSV improves sperm count and motility in rodents and prevent DNA damage caused by cryptopreservation of human sperm. Moreover, RSV acting with other agents, inhibits the toxic action of them. There are evidences that RSV is able to modulate the behavior of cells in response to radiation induced damage. Minimalization of radiation induced damage to somatic and germ cells by RSV might be useful in cancer therapy to prevent the damage to normal cells as well as in case of radiological accidents.
    Odczucia społeczne związane z oddziaływaniem promieniowania jonizującego są kontrowersyjne. Głównym źródłem obaw są zagrożenia związane z możliwością awarii elektrowni atomowych oraz z groźbą zamachów terrorystycznych, które mogą spowodować czasowe podniesienie poziomu promieniowania na określonym terenie prowadząc do wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych. Z uwagi na to, że uszkodzenia indukowane w komórkach przez promieniowanie jonizujące są spowodowane głównie przez wolne rodniki, substancje nietoksyczne posiadające zdolność ich neutralizowania są pożądane jako modyfikatory działania promieniowania lub związki chroniące tkanki przed działaniem promieniowania. Niestety, używane dotychczas radioprotektory są najczęściej toksyczne w dawkach wymaganych dla celów ochrony radiologicznej. Resweratrol (RSV), polifenol pochodzenia naturalnego, wytwarzany jest przez niektóre gatunki roślin w odpowiedzi na uszkodzenie mechaniczne, stres, infekcję bakteryjna lub grzybiczą, działanie promieniowania UV lub ozonu. Wchodzi w skład diety człowieka, obecny jest m.in. w owocach i winie. RSV posiada właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwbólowe, antywirusowe, kardioprotekcyjne, neuroprotekcyjne oraz przeciwdziała starzeniu się, w związku z tym zapobiega różnym schorzeniom takim jak choroby układu krążenia, osteoporoza, owrzodzenie żołądka. Resweratrol może wykazywać działanie antyoksydacyje lub pro- oksydacyjne w zależności od wielkości zastosowanej dawki. Wydaje się być pomocny w leczeniu niepłodności męskiej. Powoduje zwiększenie liczebności i ruchliwości plemników gryzoni oraz przeciwdziała uszkodzeniom DNA powstałym podczas przechowywania ludzkiego nasienia. Ponadto, RSV podawany jednocześnie z innymi czynnikami przeciwdziała ich toksycznemu działaniu. Znane są przypadki niwelowania przez resweratrol niekorzystnego działania promieniowania. Minimalizacja uszkodzeń indukowanych w komórkach somatycznych i rozrodczych człowieka przez resweratrol mogłoby znaleźć szerokie zastosowanie, szczególnie w odniesieniu do ochrony zdrowia osób pracujących przy usuwaniu skutków awarii i wypadków radiacyjnych oraz dla ochrony zdrowych tkanek pacjentów poddawanych radioterapii nowotworowej.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2013, 64, 4
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena czestosci wystepowania mikrojader w erytrocytach myszy eksponowanych subchronicznie na promieniowanie jonizujace i nonylofenol
    Frequency of micronuclei in erythrocytes of mice subchronic exposed to ionising radiation and nonylphenol
    Autorzy:
    Dobrzynska, M M
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/871848.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    zwierzeta laboratoryjne
    myszy
    promieniowanie jonizujace
    nonylofenol
    krew obwodowa
    szpik kostny
    mikrojadra
    retikulocyty
    erytrocyty polichromatyczne
    laboratory animal
    mouse
    ionizing radiation
    nonylphenol
    peripheral blood
    bone marrow
    micronucleus
    reticulocyte
    polychromatic erythrocyte
    Opis:
    Celem pracy było określenie indukcji mikrojąder w retikulocytach i erytrocytach polichromatycznych myszy pod wpływem subchronicznej ekspozycji na promieniowanie X, nonylofenol (NF) lub na skojarzone działanie obu czynników. Myszy Pzh: SFIS narażane były przez 8 tygodni, 5 razy w tygodniu. Dawki wynosiły 0.05 Gy lub 0,10 Gy promieniowania X, 25 mg/kg mc lub 50 mg/kg mc nonylofenolu, a w przypadku skojarzonego działania 0,05 Gy + 25 mg/kg mc NF lub 0,10 Gy + 50 mg/kg mc NF. Zarówno promieniowania X, jak i NF działając oddzielnie indukowały powstawanie mikrojąder w retikulocytach i erytrocytach polichromatycznych myszy. Skojarzone działanie obu czynników w retikulocytach krwi obwodowej oraz w erytrocytach polichromatycznych szpiku kostnego indukowało zwiększoną częstość występowania mikrojąder w porównaniu do efektów działania każdego z czynników oddzielnie. W retikulocytach szpiku kostnego skojarzone działanie obu czynników w małych dawkach (0,05 Gy + 50 mg/kg mc NF) powodowało zwiększenie efektu mutagennego. Natomiast, w przypadku skojarzenia obu czynników w większych dawkach (0,10 Gy + 50 mg/kg mc NF), nonylofenol może wywierać efekt ochronny w stosunku do DNA retikulocytów powodując zmniejszenie uszkodzeń indukowanych przez promieniowanie X.
    The aim of the research was to investigate the level of micronuclei induction in reticulocytes and polychromatic erythrocytes of mice following subchronic exposure to X-rays, nonylphenol (NP) or to a combination of both. Male mice Pzh:SFIS were exposed during 8 weeks, 5 day per week to doses 0.05 Gy and 0.10 Gy of X-rays, 25 mg/kg mc and 50 mg/kg bw of nonylphenol as well as to 0.05 Gy + 25 mg/kg bw NP and 0.10 Gy + 50 mg/kg bw NP for combined exposure. Both X-rays and NP, acting alone induced micronuclei in reticulocytes and in polychromatic erythrocytes of mice. Combined X-rays-NP exposure of peripheral blood reticulocytes and bone marrow polychromatic erythrocytes caused enhanced frequency of micronuclei compared to the effect of each agent alone. In bone marrow reticulocytes, combined exposure in lower doses (0.05 Gy + 25 mg/kg bw NP) induced enhanced mutagenic effect. Contrary, after combined exposure to both agents in higher doses (0.10 Gy + 50 mg/kg bw NP), nonylphenol may protected DNA of reticulocytes against damage induced by X-rays.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2008, 59, 3; 309-318
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Phthalates - widespread occurrence and the effect on male gametes. Part 1. General characteristics, sources and human exposure
    Autorzy:
    Dobrzynska, M.M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/871923.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    phthalate
    occurrence
    male
    germ cell
    human tissue
    concentration
    excretion
    phthalate source
    human exposure
    Opis:
    Phthalates are widely present in human environment. Widespead exposure to those agents, which are compounds of numerous daily use products, is unavoidable. In the current paper following phthalates benzylbutyl phthalate (BBP), din- butyl phthalate (DBP), di(2-ethylhexyl)phthalate (DEHP), diethyl phthalate (DEP), di-isononyl phthalate (DINP) are described. Phthalates mainly enter to the composition of plastic goods, like boxes and containers for storage of foods, toys, medical devices, and also cosmetics, personal care products, as well as paints, vanishes, printing inks. This paper describes the occurence of individual phthalates in the environment (water, air) and in different products. During production, transportation, manufacturing of goods and improper disposal, phthalates released into soil, water and air. For example indoor air included 13 mg/m3 phthalates, where 72 % of all constitutes DEP (2.29 mg/m3), BBP (3.97 mg/m3) and DEHP (2.43 mg/m3). Exposure to phthalates take place mainly by ingestion or inhalation air or through the skin. Presence of phthalates were observed in numerous food products and is connected with migration of those compounds from food storage containers to preserved food. They could mirgate to salivia during sucking and chewing of toys and this way increased exposure to of children. The results of studies regarding to concentration of phthalates in human tissues and excretions are also described. The level of phthalates were measured in numerous of human biological samples. For example, DEHP, DEP and DBP were detected at levels of 5.71 mg/L in blood serum, of 0.30 mg/L in semen and of 0.72 mg/kg in fat samples.
    Ftalany są szeroko rozpowszechnione w środowisku człowieka. Powszechne narażenie na te związki, które wchodzą w skład wielu produktów codziennego użytku jest nieuniknione. W niniejszej pracy opisano ftalany butylobenzylu (BBP), dibutylu (DBP) i dietyloheksylu (DEHP), dietlylu (DEP) oraz diizononylu (DINP). Ftalany przede wszytkim wchodzą w skład wyrobów plastikowych, takich jak pojemników do przechowywania żywności, zabawek, wyrobów medycznych oraz kosmetyków środków higieny osobistej, a także farb, lakierów, tuszów drukarskich. W niniejszej pracy opisano występowanie poszczególnych ftalanów w w środowisku (np. w wodzie, powierzu) oraz w różnych produktach. Podczas produkcji, transportu, wyrobu produktów oraz niewłaściwej utylizacji, ftalany przenikają do gleby, wody i powietrza. Na przykład, w powietrzu w pomieszczeniach stwierdzono 13 mg/m3 ftalanów, z których 72% of stanowiły DEP (2,29 mg/m3), BBP (3,97 mg/m3) i DEHP (2,43 mg/m3). Narażenie na ftalany nastepuje głównie drogą pokarmową, inhalacyjną oraz poprzez skórę. Obecność ftalanów stwierdzono w wielu produktach żywnościowych, co jest związane z migracją tych związków z opakowań do przechowywanej w nich żywności. Mogą migrować do śliny podczas ssania i żucia zabawek i w ten sposób powodują zwiększone narażenie niemowląt i małych dzieci. Omówiono także wyniki badań dotyczących stężenia ftalanów w tkankach i wydalinach ludzkich. Stężenie ftalanow mierzone było w różnych thankach ludzkich. Przykładowo, obecność DEHP, DEP i DBP stwierdzono w surowicy krwi (5,71 mg/l), w nasieniu (0,30 mg/l) oraz w tłuszczu (0,72 mg/kg).
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2016, 67, 2
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Phthalates - widespread occurrence and the effect on male gametes. Part 2. The effects of phthalates on male gametes and on the offspring
    Autorzy:
    Dobrzynska, M.M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/877364.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    phthalate
    occurrence
    male
    germ cell
    progeny
    sperm
    quality
    perinatal exposure
    prenatal exposure
    mammal
    man
    Opis:
    The general exposure to endocrine disruptors, including phthalates, is considered as one of the reason diminished sperm count and deteriorated sperm quality, which may lead to infertility and higher incidence of congenital malformations of the genital tract. This article describes the effects of selected phthalates di(2-ethylhexyl)phthalate (DEHP), dibutyl phthalate (DBP); butylbenzyl phthalate (BBP), diethyl phthalate (DEP), di-isononyl phthalate (DINP) on the male gametes, reproduction and the offspring of exposed animals. Results of several papers in vitro showed that above mentioned phthalates are weakly estrogenic, whereas in vivo studies showed that they have rather antiandrogenic abilities. Review of papers regarding to laboratory animals confirmed that phthalates cause diminished sperm count, increased frequency of abnormal spermatozoa and DNA damage in germ cells, especially after chronic exposure and in case exposure of immature animals. Phthalates may induce in male gametes mutations leading to increased pre- and postnatal mortality of the offspring and to incidence of congenital malformations, growth retardation, delay in sexual development, shortening of anogenital distance in males, disturbances in sex ratio and diminished quality of semen in F1 generation. The sensitivity on mammalian life stages on phthalates seems to be as follows: fetal>peripubertal>adult. The human studies provided limited evidence of an association between phthalate exposure and semen quality. Concentration of phthalates in semen of men at the level from 0.08 to 1.32 mg/kg was related to declined semen quality and infertility. Majority of human data showed the connection of increased level of phthalates in urine and sperm quality, however on the basis results of other studies, the impact of environmental exposure on sperm parameters seems to be rather small.
    Powszechne narażenie na substancje estrogenopodobne, w tym na ftalany, jest uważane za jedną z przyczyn zmniejszającej się liczbności gamet męskich oraz pogarszającej się ich jakości, co może prowadzić do niepłodności oraz zwiększonej częstości wad wrodzonych układu rozrodczego. Niniejszy artykuł opisuje wpływ wybranych ftalanów: butylobenzylu (BBP), dibutylu (DBP) i dietyloheksylu (DEHP), dietlylu (DEP) oraz diizononylu (DINP) na gamety męskie, reprodukcję oraz na potomstwo narażanych zwierząt. Wyniki wcześniejszych badań in vitro wykazały, że wymienione ftalany wykazują słabe działanie estrogenne, natomiast wyniki in vivo świadczą raczej o ich antyandrogennych właściwościach. Analiza publikacji dotyczących zwierząt laboratoryjnych potwierdziła, że ftalany powodują zmniejszenie liczebności gamet męskich, zwiększoną częstość występowania plemników o nieprawidłowej budowie oraz uszkodzeń DNA komórek płciowych, szczególnie w przypadku narażania chronicznego lub narażania zwierząt niedojrzałych płciowo. Ftalany mogą indukować w gametach męskich mutacje powodujące zwiększoną śmiertelność pre- i postnatalną potomstwa, jak również zwiększoną częstość wad wrodzonych, opóźnienia we wzroście i osiąganiu dojrzałości płciowej, skrócenie odległości anogenitalnej u samców, zaburzenia stosunku płci oraz pogorszenie jakości nasienia w pokoleniu F1. Wrażliwość stadiów życiowych ssaków na ftalany przedstawia się następująco: płody>osobniki niedojrzałe>dorosłe. Znacznie mniej informacji opublikowano na temat wpływu ftalanów na jakość nasienia ludzkiego. Uważa się, że stężenie ftalanów w nasieniu ludzkim od 0.08 do 1.32 mg/kg wpływa na pogorszenie jego jakości i niepłodność. Większość wyników badań na materiale ludzkim wykazała związek podwyższonego stężenia ftalanów w moczu z jakością gamet, jednakże na podstawie innych badań, wpływ narażenia środowiskowego na parametry nasienia wydaje się raczej niewielki.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2016, 67, 3
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Effects of genistein supplemented before or after irradiation on DNA injury in human lymphocytes in vitro
    Autorzy:
    Dobrzyńska, M.M.
    Gajowik, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28765149.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Opis:
    Background. Ionizing radiation (IR) carry adequate energy to ionize or remove electrons from an atom. Particles interact with water to produce reactive oxygen species (ROS). Genistein (GEN) is a naturally occurring phytoestrogen and the basic isoflavonoid in soybeans and soybean-enriched products and is believed to have the strongest antioxidant activity. Objective. The study aimed at the investigation if application of GEN at different time prior or past irradiation may ameliorate or reduce injury of DNA in human lymphocytes. Material and Methods. The isolated lymphocytes were exposed to X-irradiation (0.5; 1 Gy). GEN (1 μM/ml; 10 μM/ ml) was appended to attempts at various times prior or past irradiation (1 h prior, immediately prior, immediately past, 1 h past). We joined each X-rays dose with each GEN dose. After 1h of incubation DNA damages were examined using Comet assay. Results. Combination of 1 μM/ml of GEN given 1 h before irradiation with low or high dose markedly decreased induced by irradiation DNA injury. Higher dose of GEN applied immediately before or after irradiation markedly extended the frequency of DNA injury generated by irradiation. The result of application 1 μM/ml GEN 1 h after irradiation was not significantly different compared to control. The effect of 1 Gy + 10 μM/ml GEN was not significantly lower compared to each agent alone. Conclusions. Only a very low concentration of GEN applied before irradiation, may be considered as a potential radiomitigator/radioprotector. High doses of GEN work as a radiosentitizer and may potent the effects of radiotherapy.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2023, 74, 4; 439-446
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lutein and zeaxanthin – radio- and chemoprotective properties. Mechanism and possible use
    Autorzy:
    Fiedorowicz, J.
    Dobrzyńska, M.M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28765163.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Opis:
    Lutein and zeaxanthin are naturally occurring xanthophylls, mainly present in green, leafy vegetables and egg’s yolk. Their presence is connected with blue spectrum light absorbance, including UV. This property, and fact, that these xanthophylls are accumulated by human eye’s macula, leads to eye’s protective functions of them including protection from age-related macular degeneration (AMD). Also, antioxidative features of lutein and zeaxanthin are boosting overall health of human body. Numerous studies proves anti-inflammatory and protective attributes of these compounds, based on many, different mechanisms. One of them is regulating redox potential in cells, and impact on expression of linked genes. In preventing of eye diseases, an important gene that is regulated by lutein and zeaxanthin is the Nrf2 gene, whose increased activity leads to optimizing the cellular response to reactive oxygen species (ROS) and preventing related diseases. Other research confirms antiproliferative properties of mentioned compounds in case of certain human cancer cell lines. There are e.g.: HepG2 (hepatitis cancer), MCF-7 (breast cancer), which treated in vitro with lutein solution showed reduction of cell growth. Lutein alone, during in vivo studies conducted on mice, exhibited also radioprotective properties, positively affecting the vitality of animals. Lutein provides also increasing of tolerance to UV radiation, reducing inflammatory processes in the skin and preventing oncogenesis. Low intake of lutein and zeaxanthin, associated with “western diet”, rich in simple carbohydrates and processed food, common in developed countries, including Poland, is linked with diabetes and obesity incidence. Assuming, lutein and zeaxanthin significantly affect the well-being of the human body, and their appropriate amount in diet can help reduce risk of many diseases. For supplementation, the optimized dosage of these xanthophylls includes doses of 10 mg for lutein and 2 mg for zeaxanthin, and it is recommended to consume along with fats or meals rich in fats.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2023, 74, 3; 257-264
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Częstość występowania mikrojąder w retykulocytach samców myszy narażonych na bis fenol A oraz na skojarzone działanie promieniowania X i bis fenolu A
    Frequency of micronuclei in reticulocytes of Male mice expose to bisphenol A and a combination of X-rays and bisphenol A
    Autorzy:
    Dobrzynska, M.M.
    Radzikowska, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/875825.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Opis:
    Celem pracy było zbadanie wpływu bisfenolu A oraz skojarzonego działania promieniowania X i bisfenolu A na indukcję mikrojąder w retikulocytach krwi obwodowej i szpiku kostnego samców myszy. Myszy Pzh:Sfis przez 2 tygodnie napromieniano promieniowaniem X (0,05 Gy i 0,10 Gy) lub podawano im bisfenol A (5 mg/kg mc, 10 mg/kg mc, 15 mg/kg mc, 20 mg/ kg mc, 40 mg/kg mc) lub poddawano skojarzonemu działaniu obu czynników (0,05 Gy + 5 mg/kg mc BPA lub 0,10 Gy + 10 mg/kg mc BPA). Bisfenol A i promieniowanie X zastosowane osobno stymulowały powstawanie mikrojąder w retikulocytach szpiku kostnego i krwi obwodowej. Skojarzone działanie promieniowania X i bisfenolu A zwiększało częstość występowania mikrojąder w porównaniu do efektów notowanych w następstwie działania samego bisfenolu A. Niekiedy, szczególnie po zastosowaniu skojarzenia obu czynników w małych dawkach, efekty skojarzonego działania przewyższały również rezultaty uzyskane po działaniu samego promieniowania jonizującego. Promieniowanie jonizujące jest prawdopodobnie czynnikiem decydującym o pękaniu lub nierównomiernej dystrybucji chromosomów w wyniku skojarzonego działania z bisfenolem A, który jest słabszym mutagenem.
    The aim of the study was to estimate the effects of bisphenol A and combined exposure to X-rays and bisphenol A on the induction of micronuclei in the blood and bone marrow reticulocytes. Pzh:Sfis male mice were irradiated (0.05 Gy and 0.10 Gy) or/and treated with bisphenol A (5 mg/kg mc, 10 mg/kg mc, 15 mg/kg mc, 20 mg/kg mc, 40 mg/kg mc) or exposed to combination of both (0,05 Gy + 5 mg/kg mc BPA lub 0,10 Gy + 10 mg/kg mc BPA) for 2 weeks. Bisphenol A as well as ionizing radiation alone stimulated induction of micronuclei in peripheral blood and bone marrow reticulocytes. Combined exposure of X-rays and bisphenol A induced higher frequency of micronuclei compared to effect produced by BPA alone. Sometimes, especially after combined exposure to low doses of both agents, observed effects enhanced that obtained following exposure to X-rays alone. Ionising radiation is probably the agent which decided about damage and/or unequal distribution of chromosomes following combined exposure together with bisphenol A, which seems to be weak mutagen.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2010, 61, 2
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lycopene - antioxidant with radioprotective and anticancer properties. A review
    Autorzy:
    Gajowik, A.
    Dobrzynska, M.M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/876256.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    lycopene
    antioxidant
    radioprotection
    radioprotective property
    anticancer property
    anticarcinogenic agent
    ionizing radiation
    reactive oxygen species
    chronic disease
    cancer
    human disease
    human health
    Opis:
    Ionizing radiation may cause damage to living tissue by producing free radicals like reactive oxygen species (ROS). ROS can randomly react with lipids, proteins and nucleic acids of cell causing oxidative stress and damage in these macromolecules, leading to pathogenesis of chronic diseases and age related and also cancer. The first line of defense from the damaging effects of ROS is antioxidants, which convert the oxidants to less reactive species. Lycopene (LYC) is an acyclic isomer of beta-carotene. It synthesized by plants or autotrophic bacteria but not by animals. Red fruits and vegetables, including tomatoes, watermelons, pink grapefruits, apricots, pink guavas and papaya contain LYC. This carotenoid has very strong antioxidant properties. The many studies confirm that dietary supplementation with LYC reduces risk of cancers of many organs, but also retard the growth of the tumors. LYC has also chemopreventive effects against other diseases such as cardiovascular disease, osteoporosis, male infertility and inhibits the toxic action of other agents. Numerous in vitro and animal studies showed that LYC may provide protection against damages induced by ionizing radiation. It suggests that supplementation of LYC might be useful in diminishing of negative effect of cancer radiotherapy or in mitigating the effects of possible radiation accidents on human health.
    Promieniowanie jonizujące może powodować uszkodzenia żywej tkanki poprzez wytwarzanie wolnych rodników takich jak reaktywne formy tlenu (RFT). RFT mogą przypadkowo wchodzić w reakcję z lipidami, białkami lub kwasami nukleinowymi komórki, powodując stres oksydacyjny i uszkodzenia w tych makrocząsteczkach, co prowadzi do patogenezy chorób przewlekłych i związanych z wiekiem, a także do zachorowania na raka. Pierwsza linia obrony przed szkodliwym działaniem RFT to przeciwutleniacze, które przekształcają utleniacze do form mniej reaktywnych. Likopen (LYC) jest acyklicznym izomerem beta-karotenu. Jest on syntetyzowany przez rośliny i bakterie autotroficzne, ale nie przez zwierzęta. Czerwone owoce i warzywa, w tym pomidory, arbuzy, różowe grejpfruty, morele, papaja i różowe guawy zawierają LYC. Ten karotenoid ma bardzo silne właściwości antyoksydacyjne. Liczne badania potwierdzają, że suplementacja LYC zmniejsza ryzyko raka wielu narządów, a także opóźnia wzrost guza. LYC ma działanie zapobiegawcze również przeciwko innym chorobom, takim jak choroby układu krążenia, osteoporoza, niepłodność, oraz hamuje toksyczne działanie innych czynników. Badania in vitro i nad zwierzętami wykazały, że LYC może zapewnić ochronę przed uszkodzeniami indukowanymi przez promieniowanie jonizujące. Sugeruje to, że suplementacja LYC może być przydatna w zmniejszaniu negatywnego wpływu radioterapii na zdrowie człowieka lub w łagodzeniu skutków ewentualnych wypadków radiacyjnych.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2014, 65, 4
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biologiczne skutki ekspozycji na akrylamid
    Biological effects of acrylamide
    Autorzy:
    Dobrzynska, M.M.
    Gajewski, A.K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/877271.pdf
    Data publikacji:
    1990
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    skutki biologiczne
    akrylamid
    ssaki
    toksycznosc
    uklad nerwowy
    dzialanie teratogenne
    dzialanie mutagenne
    dzialanie kancerogenne
    dzialanie letalne
    szczury
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 1990, 41, 5-6
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Radon – occurrence and impact on the health
    Autorzy:
    Dobrzyńska, M.M.
    Gajowik, A.
    Wieprzowski, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28765533.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Opis:
    Radon is noble, monatomic, radioactive, heavier than the air gas. It is colorless, odorless, tasteless. It exists in natural environment as a result of the decay of radium, and emits mainly alpha radiation and less beta radiation. Residential radon concentrations vary widely by geographic area. The higher concentration of radon is expected globally in the grounds where uranium, radium and thoron are present. Radon may gather in caves, tunnels, mines as well as in other lowestlying spaces, such as basements, and cellars. In accordance with Atomic Law (2000), the reference level for the average annual concentration of radioactive radon in rooms intended for human habitation is 300 Bq/m3. The most dangerous damages caused by ionizing radiation i.e. radon and its derivatives are changes to DNA, which may disturb the functions of cells and in the consequence lead to induction of cancer of respiratory tract, mainly of lungs and also leukaemia. So, the main consequence of exposure to high amount of radon are cancers of respiratory system. Radon enters the human organism mainly through inhaled atmospheric air. Moreover, radon significantly increased a risk of induction cancer in smokers and vice versa, smoking promotes the development of lung cancer after the exposure to radon and its derivatives. Radon may also have beneficial effect on the human body. Therefore it is used in medicine; mainly in radonbalneotherapy i.e. bath treatments, rinsing the mouth and inhalation. Beneficial effects of radon confirms the validity of the theory of radiation hormesis, which assumes that low doses of radiation may stimulate the repair of DNA damage by activation of protective mechanisms, which neutralize free radicals.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2023, 74, 1; 5-14
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Is concentration and motility of male gametes related to DNA damage measured by comet assay?
    Autorzy:
    Dobrzynska, M M
    Tyrkiel, E.J.
    Derezinska, E.
    Ludwicki, J.K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/50202.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Instytut Medycyny Wsi
    Tematy:
    spermatozoon
    male
    germ cell
    DNA damage
    motility
    comet assay
    sperm quality
    Źródło:
    Annals of Agricultural and Environmental Medicine; 2010, 17, 1; 73-77
    1232-1966
    Pojawia się w:
    Annals of Agricultural and Environmental Medicine
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Two generation reproductive and developmental toxicity following subchronic exposure of pubescent male mice to di(2-ethylhexyl)phthalate
    Autorzy:
    Dobrzynska, M.M.
    Tyrkiel, E.J.
    Derezinska, E.
    Pachocki, K.A.
    Ludwicki, J.K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/51538.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Instytut Medycyny Wsi
    Opis:
    Di-(2-ethylhexyl)phthalate (DEHP) is widely present in the human environment. The study aimed at the investigation of potential genotoxic effects induced by subchronic exposure to DEHP in germ cells of male mice in the first period of puberty, and to check if the transmission of mutation to the next generation via the sperm is possible. 8-weeks exposure to 2,000 mg/kg and 8,000 mg/kg of DEHP diminished sperm count and quality, leading to a reduced percentage of pregnant females mated to exposed males. A slight increase in the frequency of prenatal deaths and dominant lethal mutations, as well as a significantly increased percentage of abnormal skeletons among the F1 offspring of males exposed to 8,000 mg/kg of DEHP, were observed. Exposure of the fathers did not cause a delay in the postnatal development of the offspring, except for fur development in the group of 8,000 mg/kg of DEHP. Gametes of male offspring of exposed fathers showed reduced motility. The results may suggest that diminished spermaozoa quality induced by DEHP may be coincidental with mutations leading to intrauterine deaths and skeletal abnormalities in the offspring.
    Źródło:
    Annals of Agricultural and Environmental Medicine; 2012, 19, 1
    1232-1966
    Pojawia się w:
    Annals of Agricultural and Environmental Medicine
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wplyw ftalanu di-n-butylu [DBP] na komorki somatyczne myszy laboratoryjnych
    The effects of di-n-butyl phthalate on the somatic cells laboratory mice
    Autorzy:
    Dobrzynska, M M
    Tyrkiel, E.J.
    Hernik, A.
    Derezinska, E.
    Goralczyk, K.
    Ludwicki, J.K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/877951.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    ftalany
    ftalan dibutylu
    komorki somatyczne
    myszy
    zwierzeta laboratoryjne
    bioakumulacja
    mikrojadra
    phthalate
    dibutyl phthalate
    somatic cell
    mouse
    laboratory animal
    bioaccumulation
    Opis:
    Ftalany są powszechnie stosowane przy produkcji tworzyw sztucznych oraz jako rozpuszczalniki w środkach higieny; w kosmetykach i preparatach farmaceutycznych. Ftalan dibutylu (DBP) stosowany jest jako plastyfikator, a także jako środek do impregnacji tekstyliów i jako rozpuszczalnik w farbach drukarskich. Celem badań była ocena uszkodzeń DNA w komórkach wątroby i szpiku kostnego oraz ocena stężenia DBP w krwi obwodowej w następstwie przedłużonej ekspozycji na ftalan dibutylu. Badania wykonano na samcach myszy Pzh:Sfis. Zwierzęta otrzymywały przez 8 tygodni, 3 razy w tygodniu, per os DBP w postaci zawiesiny w oleju jadalnym w dawkach 500 mg/kg m.c. (1/16 LD50) i 2000 mg/kg m.c. (1/4 LD50). Kolejne grupy myszy zabijano po 4 i 8 tygodniach od rozpoczęcia podawania oraz po 4 tygodniach od jego zakończenia. Wykazano zmniejszenie masy ciała myszy, istotnie statystycznie obniżenie masy wątroby oraz relatywnej masy wątroby w następstwie 8-tygodniowego podawania DBP w dawce 2000 mg/kg m.c. W tym samym czasie notowano większy, choć nieistotny statystycznie poziom uszkodzeń DNA w komórkach wątroby mierzony testem kometowym. DBP nie indukowało zwiększonego powstawania uszkodzeń DNA w komórkach szpiku kostnego. W wyniku 8-tygodniowego podawania DBP w dawce 2000 mg/kg m.c. obserwowano znaczne podwyższenie stężenia DBP we krwi obwodowej utrzymujące się również po 4 tygodniach od zaprzestania podawania związku. Wyniki badań potwierdziły, że DBP jest słabym mutagenem w stosunku do DNA komórek somatycznych. Wydaje się jednak, że związek ten w następstwie przedłużonej ekspozycji może być wolniej metabolizowany i czasowo kumulowany w krwi obwodowej.
    Phthalates are widely used as a plasticizers in manufacture of synthetic materials and as solvents in sanitary products, cosmetics and pharmaceutical products. Dibutyl phthalate (DBP) is used as a plasticizers and as a textile lubricating agent and as solvent in printing ink. The study aimed the evaluation of the magnitude of DNA damage in liver and bone marrow cells and estimation of dibutyl phthalate (DBP) concentration in peripheral blood following prolonged exposure to DBP. Experiments were conducted on the Pzh:Sfis male mice. Animals were exposed 8 weeks, 3 days per week per os to DBP suspension in oil in doses of 500 mg/kg bw (1/16 LD50) and 2000 mg/kg bw (1/4 LD50). Following groups of mice were sacrificed 4 and 8 weeks after the start of exposure and 4 weeks after the end of exposure. Decreased body weight of mice and statistically significant decreased liver and relative liver weights were observed following 8-weeks exposure to 2000 mg/kg bw DBP. In the same time higher, however not statistically significant level of DNA damage measured by Comet assay in liver cells were noted. DBP did not induce enhanced frequency of DNA damage in bone marrow cells. Following 8-weeks exposure to the dose of 2000 mg/kg bw DBP the increased level of DBP in peripheral blood was observed. Enhanced levels of DBP were still noted 4 weeks after the termination of exposure. Results confirmed that DBP acts as a weak mutagen for DNA of somatic cells. However, following prolonged exposure this compound seems to undergo slower metabolism and was reaching temporarily higher levels in peripheral blood
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2010, 61, 1; 13-19
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The effects of di-n-butyl phthalate on the germ cells of laboratory mice
    Wpływ ftalanu di-n-butylu na komórki płciowe myszy laboratoryjnych
    Autorzy:
    Dobrzynska, M.M.
    Tyrkiel, E.J.
    Hernik, A.
    Derezinska, E.
    Goralczyk, K.
    Ludwicki, J.K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/873422.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    germ cell
    laboratory animal
    mice
    mouse
    di-n-butyl phthalate
    plasticizer
    DNA damage
    micronucleus
    phthalate residue
    sperm quantity
    sperm quality
    Opis:
    Phthalate are found in the environmental samples due to their wide use in the industry as plasticizers. Di-n-butyl phthalate (DBP) is mainly used in nitrocellulose and polyvinyl acetate products as well as in personal-care products. This study was performed to investigate the influence of exposure to DBP on the quantity and quality (motility, morphology) and DNA damage (induction of micronuclei and DNA strand breaks) of male mice gametes. The estimation of DBP residues was also done. Eight weeks exposure to DBP (500 mg/kg bw and 2000 mg/kg bw) did not significantly affect testes and epididymes weights as well as sperm count. DBP clearly diminished sperm motility, enhanced frequency of abnormal sperm heads and not significantly increased DNA strand breaks in germ cells as well as frequency of micronuclei in spermatids. There were no bioacumulation of DBP in mice. Results suggest that DBP may affect the male mice germ cells.
    Ftalany są powszechnie wykorzystywane w przemyśle jako plastyfikatory, dlatego też często występują w próbach środowiskowych. Ftalan di-n-butylu (DBP) jest składnikiem produktów nitrocelulozowych i poliwinylowych, jak również produktów do higieny osobistej. Celem pracy było zbadanie wpływu podawania DBP na ilość i jakość gamet męskich myszy (ruchliwość, morfologia) oraz na występowanie uszkodzeń DNA (indukcja mikrojąder oraz pęknięć nici DNA). Zbadano także stężenie pozostałości DBP w gametach. Ośmiotygodniowe narażanie na DBP (500 mg/kg mc i 2000 mg/kg mc) nie powodowało istotnych zmian w ciężarze jąder i najądrzy ani w liczebności plemników. Narażenie na DBP, zwłaszcza w dawce 2000 mg/kg mc wpływało wyraźnie na zmniejszenie ruchliwości plemników i zwiększenie odsetka plemników o nieprawidłowej budowie morfologicznej. Powodowało też nieznaczne zwiększenie pęknięć nici DNA w gametach oraz zwiększenie częstości występowania mikrojąder w spermatydach. Nie wykazano bioakumulacji DBP w gonadach samców myszy. Uzyskane wyniki sugerują, że DBP może oddziaływać niekorzystnie na męskie komórki rozrodcze myszy.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2009, 60, 4
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Perspektywa cyklu życia i starzenie się i pracowników w aspekcie polityki publicznej
    Life-course perspective and the ageing of the workforce in the context of public policy
    Autorzy:
    Dobrzyńska, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/181171.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    starzenie się siły roboczej
    perspektywa cyklu życia
    agencje UE
    polityka publiczna
    the ageing of the workforce
    life-course approach
    EU agencies
    public policy
    Opis:
    Przemiany demograficzne społeczeństw europejskich wpływają na starzenie się pracowników i zmiany ich ścieżek zawodowych. Państwa członkowskie oraz agencje unijne podejmują działania przeciwdziałające negatywnym konsekwencjom starzenia się siły roboczej. Artykuł ma na celu odpowiedź na pytanie o znaczenie i stosowanie perspektywy cyklu życia w praktyce działań agencji unijnych. W pierwszej części zarysowany jest problem starzenia się pracowników. Następnie zaprezentowano perspektywę cyklu życia jako koncepcję teoretyczny z zakresu polityki społecznej oraz jego odniesienie do starzenia się. W kolejnej części omówiono umocowanie prawne, programowe i działania podejmowane przez cztery agencje Unii Europejskiej, mające w swoich kompetencjach dziedziny związane ze starzeniem się pracowników. W podsumowaniu przewiduje się przyszłe trendy rozwoju polityki wobec tych zjawisk i formułuje argumenty na rzecz konieczności ich holistycznego ujęcia.
    Demographic changes in European societies influence the ageing of the workforce and changes in career paths of workers in the European Union. Member States and EU agencies take various actions to counteract the negative consequences of the ageing of the workforce. This article discusses the importance and practical application of the life-course perspective in the activities of EU agencies. Its first part outlines the problem of the ageing of the workforce Next, the article presents the life-course perspective as a theoretical concept in social policy and its relevance to the concept of ageing. Then, the article describes the legal basis, the programme and the activities undertaken by four EU agencies. The summary predicts future trends in public policies towards the ageing of the workforce together with arguments in favour of the need for a holistic approach.
    Źródło:
    Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2018, 12; 12-16
    0137-7043
    Pojawia się w:
    Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Brakujący środek"? : młodzi ludzie z wykształceniem średnim na europejskim rynku pracy
    The missing middle? : secondary-school graduates on the European labour market
    Autorzy:
    Dobrzyńska, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/179208.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    brakujący środek
    młodzi na rynku pracy
    aktywizacja
    NEET
    missing middle
    middle attainers
    Opis:
    Artykuł ma na celu zobrazowanie sytuacji młodych ludzi na tynku pracy w Unii Europejskiej po kryzysie ekonomicznym oraz zaprezentowanie działań podejmowanych przez państwa członkowskie w celu ich aktywizacji społecznej i zawodowej. W artykule zaprezentowano sytuację młodzieży osiągającej średnie wyniki edukacyjne (middle attainers), która, pomijana w dyskursie publicznym i programach społecznych UE, staje się „brakującym środkiem" (missing middle). Przeanalizowano priorytety UE wobec młodzieży, opisano sytuację młodych na rynku pracy, w szczególności młodzieży osiągającej średnie wyniki edukacyjne oraz młodych, którzy nie pracują, nie uczą się ani nie szkolą (NEET). Przedstawiono wybrane działania podejmowane w UE w celu aktywizacji zawodowej i społecznej młodzieży oraz najnowsze inicjatywy i kierunki rozwoju.
    The aim of this article is to describe the situation of young people on the European labour market after the economic crisis and to outline initiatives undertaken by EU countries to promote social and labour market inclusion. The article presents young middle attainers as the 'missing middle' - a group often excluded from policy discourse and social programs. Respective sections highlight EU youth priorities and the situations of young people on the labour market. Next, labour market performance of middle attainers and young people Not in Employment, Education or Training (NEET) is discussed. A concluding section examines EU social and labour market inclusion in initiatives and future trends.
    Źródło:
    Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2017, 6; 6-9
    0137-7043
    Pojawia się w:
    Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Znaczenie sprawności widzenia dla bezpiecznego prowadzenia pojazdu
    Importance of the eye sight for safe driving
    Autorzy:
    Dobrzyńska, M.
    Ucińska, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/107548.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Instytut Transportu Samochodowego
    Tematy:
    kierowca
    wzrok
    bezpieczeństwo
    badanie
    driver
    road safety
    sight
    research
    Opis:
    Bezpieczeństwo na drodze, prócz wielu aspektów, wymaga również sprawnego funkcjonowania narządu wzroku u kierowcy. Dotychczas, badanie widzenia stereoskopowego i widzenia przy ograniczonym oświetleniu (badania w ciemni) było integralną częścią badania psychologicznego w zakresie psychologii transportu. Jednakże z punktu widzenia profilaktyki bezpieczeństwa ruchu drogowego prócz wyżej wymienionych istotne znaczenie ma widzenie kontrastu. Artykuł przedstawia rozważania oraz wyniki badań dotyczące znaczenia sprawności widzenia w warunkach ograniczonego oświetlenia dla prawidłowego i bezpiecznego prowadzenia pojazdu. Prezentuje również nowy obszar badań wrażliwości na kontrast, specjalistycznym urządzeniem - Zaawansowanym Testerem Widzenia (FVA – Functional Vision Analyzer).
    Safety on the road, in addition to many aspects, also requires the effective functioning of the driver’s eye sight. Until now, the testing of the stereoscopic vision and vision under limited lighting (darkroom tests) was an integral part of psychological tests in the field of transport psychology. However, from the viewpoint of the road accidents prevention, in addition to the above-mentioned aspects, the vision of contrast is important too. This article presents considerations and the research results on the importance of visual performance in low light conditions for the proper and safe driving. It also presents a new area of testing contrast sensitivity using specialized device - Functional Vision Analyzer (FVA).
    Źródło:
    Transport Samochodowy; 2014, 2; 23-43
    1731-2795
    Pojawia się w:
    Transport Samochodowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sprawność psychiczna kierującego pojazdem a działania psychologa transportu na rzecz bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym
    Mental fitness of the vehicle’s driver and activities of the transport psychologist for the safe participation in the road traffic
    Autorzy:
    Ucińska, M.
    Dobrzyńska, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/107587.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Instytut Transportu Samochodowego
    Tematy:
    kierowca
    sprawność fizyczna
    sprawność psychiczna
    kierowanie pojazdem
    psychologia transportu
    ruch drogowy
    driver
    physical fitness
    mental fitness
    transport psychology
    road traffic
    Opis:
    Przepisy Ustawy o kierujących pojazdami z dnia 5 stycznia 2011 roku określają, iż jednym z warunków niezbędnych do kierowania pojazdem jest sprawność fizyczna i psychiczna. O ile badaniu sprawności fizycznej podlegają wszyscy kierujący, już na etapie ubiegania się o prawo jazdy, o tyle sprawność psychiczna określana jest w badaniu psychologicznym w zakresie psychologii transportu jedynie u wybranych grup osób. Na sprawność psychiczną składają się wiedza, umiejętności i wprawa, motywacja i postawy, możliwości. Psycholog transportu dzięki różnym działaniom m.in. selekcyjnym, edukacyjnym i reedukacyjnym może wpływać na poszczególne elementy tej sprawności oceniając możliwości, dostarczając kierowcy odpowiedniej wiedzy, jak również wpływając na jego motywacje i postawy. W artykule opisano niektóre działania psychologa transportu w odniesieniu do poszczególnych aspektów sprawności psychicznej kierującego. Szczególną uwagę zwrócono na możliwości osób niepełnosprawnych w odniesieniu do ich mobilności, przytaczając wyniki badania pilotażowego.
    Provisions of the Act on the vehicles’ drivers of 5 January 2011 specify that one of the conditions necessary to drive the vehicle is physical and mental fitness. While all the drivers are subject to the physical fitness examination, already at the stage of applying for a driving license, the mental fitness is determined during a psychological examination of the transport psychology, only in certain groups of people. The mental efficiency comprises the knowledge, skills and proficiency, motivation attitudes and capabilities. The transport psychologist, through various activities, among the others, selective, educational and re-educational, may affect the individual elements of this efficiency by assessing the capabilities, providing the driver with the appropriate knowledge, as well as influencing his motivations and attitudes. The article describes some of the transport psychologist’s activities in relation to specific aspects of mental performance of the driver. Particular attention was paid to the capabilities of people with disabilities in relation to their mobility, citing the results of a pilot study.
    Źródło:
    Transport Samochodowy; 2014, 2; 5-22
    1731-2795
    Pojawia się w:
    Transport Samochodowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ dodatku napełniacza organicznego na właściwości mechaniczne kompozytów na osnowie polipropylenu
    Influence of organic filler on mechanical properties of polypropylene composites
    Autorzy:
    Dobrzyńska-Mizera, M.
    Barczewski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/278789.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników
    Tematy:
    kompozyt polimerowy
    napełniacz organiczny
    polipropylen
    właściwości mechaniczne
    wytłaczanie
    wytłaczarka dwuślimakowa
    polymer composite
    organic filler
    polypropylene
    mechanical properties
    extrusion
    twin-screw extruder
    Opis:
    Analizowano wpływ dodatku napełniacza organicznego w postaci łupin orzecha włoskiego na właściwości mechaniczne kompozytów na osnowie polipropylenu. Ponadto, porównano właściwości kompozytów z dodatkiem oraz bez dodatku kompatybilizatora w postaci bezwodnika maleinowego. Kompozyty uzyskano metodą wytłaczania przy użyciu wytłaczarki dwuślimakowej. Oznaczono cechy wytrzymałościowe w próbie statycznego rozciągania, udarność bez karbu metodą Dynstat oraz twardość metodą Shore'a D. Stwierdzono, że badane kompozyty wykazują podwyższone wartości modułu Young'a oraz twardości. Natomiast, odnotowano spadek wartości wytrzymałości na rozciąganie, wydłużenia przy zerwaniu oraz udarności.
    Studies on the influence of organic filler addition in a form of walnut shells on mechanical properties of polypropylene composites were presented. Furthermore, a comparison of composites' properties containing maleic anhydride as well as without its presence was introduced. The composites were prepared by extrusion using a twin-screw extruder. In order to determine mechanical properties of the composites the following tests were conducted: static tensile test, Shore D hardness and Dynstat impact test. It was found that the composites have higher values of Young's modulus and hardness in comparison to neat polypropylene. On the other hand, a decrease in tensile strength, elongation at break and impact strength was noted.
    Źródło:
    Przetwórstwo Tworzyw; 2014, [R.] 20, nr 5 (161), 5 (161); 399-404
    1429-0472
    Pojawia się w:
    Przetwórstwo Tworzyw
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Structure and dynamics of a public bike-sharing system. Case study of the public transport system in Białystok
    Autorzy:
    Dobrzyńska, E.
    Dobrzyński, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/398895.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
    Tematy:
    public bike-sharing system (PBS)
    network dynamics
    network analysis
    publiczny system rowerów publicznych (PBS)
    dynamika sieci
    analiza sieci
    Opis:
    The article presents the results of a research project referring to the dynamics of the public bike-sharing system BiKeR (Białystok, Poland) in 2014-2015. Identification of the dynamics of the system permits modifications that lead to the enhancement of the efficiency and help to determine the reasons for the choice of a location for new bicycle stations. The basic methodology used for compiling data were the statistical methods with special emphasis on network analysis and graph theory. Analysis of the data allowed us to identify the mechanisms of changes in the system affecting its dynamics, especially in the area of network topology changes in conjunction with the location of network nodes (stations). The research and analysis showed the specificity of PBS as a transport network. The PBS network, the process of analysis, the value of network metrics and their distribution differ significantly from other types of transport networks (including municipal). The results improve decision-making processes related to the creation and modification of a PBS network, especially in the field of process support, the choice of station location and the impact of these choices on the networks dynamics (as a prognostic utility).
    Źródło:
    Ekonomia i Zarządzanie; 2016, 8, 4; 59-66
    2080-9646
    Pojawia się w:
    Ekonomia i Zarządzanie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Poznawcze determinanty prowadzenia pojazdu - możliwości intelektualne kierowcy
    Cognitive factors of driving a vehicle - drivers intellectual capabilities
    Autorzy:
    Odachowska, E.
    Ucińska, M.
    Dobrzyńska, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/107385.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Instytut Transportu Samochodowego
    Tematy:
    kierowca
    test
    sprawność intelektualna
    driver
    intellectual efficiency
    Opis:
    Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 8 lipca 2014r. w sprawie badań psychologicznych osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowców oraz osób wykonujących prace na stanowisku kierowcy (Dz. U. z 2014r, poz. 937) jednym z elementów badania psychologicznego jest zbadanie sprawności intelektualnej i procesów poznawczych. Do pomiaru tej sprawności stosowane są narzędzia psychologiczne w postaci testów. Test taki, aby był rzetelny i trafny musi być wystandaryzowany, musi zatem przejść przez wiele procedur, które pozwolą stwierdzić, czy dany test faktycznie mierzy daną właściwość i czy na podstawie jego wyników da się przewidzieć zachowanie jednostki. W psychologii transportu najczęściej stosowanym narzędziem do określenia poziomu sprawności intelektualnej, głównie ze względu na kryterium czasu trwania badania, jest Test Matryc Ravena, służący przede wszystkim do oceny szybkości uczenia się i odnajdywania zależności determinujących trafność podejmowanych decyzji. Równie często wykorzystywane są Testy B. Artykuł przedstawia analizy dotyczące wykorzystania ww. testów, ze szczególnym uwzględnieniem sprawdzenia trafności i rzetelności Testów B, nie posiadających jak do tej pory, podręcznika testowego.
    According to the Regulation of the Minister of Health of 8 July 2014 on psychological tests of applicants for driving licenses, drivers and persons working as drivers (J. of L. of 2014, item 937), one of the elements of psychological test is investigating intellectual efficiency and cognitive processes. To measure this efficiency are used psychological tools in the form of tests. Such a test in order to be reliable and valid must be standardized, and has to then go through a lot of procedures that will determine whether a given test actually measures the given capability and whether based on its results it will be impossible to predict the behaviour of an individual. In transport psychology, the most widely used tool to determine the level of intellectual efficiency, mainly according to the test duration criterion, is the Raven Matrices Test, used primarily to assess the rate of learning and discovering relationships determining the correctness of the decisions taken. Equally often are used B Tests. The article presents analyses on the use of the above tests, with particular emphasis on verifying the accuracy and reliability of B Tests, which hitherto do not have, the test manual.
    Źródło:
    Transport Samochodowy; 2014, 3; 11-36
    1731-2795
    Pojawia się w:
    Transport Samochodowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mapowanie percepcji użytkowników systemów rowerów miejskich
    Mapping the users perception of public bike-sharing system
    Autorzy:
    Dobrzyńska, E.
    Dobrzyński, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1383707.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
    Tematy:
    mapowanie percepcji
    analiza bibliometryczna
    analiza sieci społecznych
    system rowerów miejskich
    mapping perception
    bibliometric analysis
    social network analysis
    public bike-sharing system
    Opis:
    Artykuł prezentuje rezultaty projektu badawczego percepcji użytkowników systemu rowerów miejskich BiKeR w Białymstoku. Powstały model percepcji jest podstawą do modyfikacji systemu rowerów miejskich w celu poprawy jakości usług. Do opracowania danych autorzy zaproponowali hybrydową metodykę będącą połączeniem analizy bibliometrycznej i analizy sieci społecznych SNA. Proces analizy danych pozwolił określić atrybuty systemu mające wpływ na jego postrzeganie przez użytkowników. Opracowana mapa percepcji pozwoliła określić znaczenie poszczególnych atrybutów i powiązania pomiędzy nimi. Głównymi atrybutami warunkującymi percepcję są dostępność i koszty przejazdu. Rowery miejskie są potencjalnym zamiennikiem komunikacji autobusowej, badania nie wykazały postrzegania rowerów jako zamiennika samochodów. Zaproponowana metodologia badań stanowi autorski wkład w rozwój badań nad systemami transportowymi w obszarze logistyki miejskiej. Opracowany model percepcji stanowi nowość w badaniach strony popytowej miejskich systemów komunikacji. Rezultaty badań wspomagają procesy decyzyjne dotyczące systemów rowerów miejskich na etapie ich rozwoju czy modyfikacji.
    The article presents the results of a research project referring to users perception of the public bike-sharing system BiKeR in Bialystok. The resulting perception model is the basis for modifications to the urban bikes systems in order to improve services quality. The process of data analysis helped determine the system attributes influencing user perception. The resulting map of perception allowed to determine the importance of individual attributes and relationships between them. The main attributes that determine the perception is the availability and costs of travel. City bikes are a potential replacement for city bus services, it has not been demonstrated of bicycles as a substitute for cars. The proposed methodology is an original contribution to the research of transport systems particularly in the field of urban logistics. The model of perception is new achievement in research of the demand side of urban transport systems. Research results support the decision-making processes of the public bike-sharing systems PBS at the stage of their development or modification.
    Źródło:
    Gospodarka Materiałowa i Logistyka; 2018, 1; 29-36
    1231-2037
    Pojawia się w:
    Gospodarka Materiałowa i Logistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Walnut shells as a filler for polymeric materials
    Autorzy:
    Dobrzynska-Mizera, M.
    Knitter, M.
    Barczewski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52553.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technologii Drewna
    Źródło:
    Drewno. Prace Naukowe. Doniesienia. Komunikaty; 2019, 62, 203
    1644-3985
    Pojawia się w:
    Drewno. Prace Naukowe. Doniesienia. Komunikaty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Influence of heterogeneous nucleation on thermodynamic properties of isotactic polypropylene
    Autorzy:
    Barczewski, M.
    Dobrzyńska-Mizera, M.
    Trzeciak, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/778993.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    isotactic polypropylene
    PP
    heterogeneous
    nucleation
    modification
    sorbitol
    DMTA
    DSC
    Opis:
    In this paper we have investigated the effect of 1,2,3-trideoxy-4,6:5,7-bis-O-[(4-propylphenyl)methylene]-nonitol sorbitol used in varying amounts (0.01 - 1 wt %) on isotactic polypropylene (iPP) matrix. We have used dynamic mechanical thermal analysis (DMTA) and differential scanning calorimetry (DSC) to study glass transition temperatures and crystallinity as a function of the nucleating agent concentration. Isotactic polypropylene samples showed a strong dependency on amount of α nucleating agent used. An increasing content of sorbitol based nucleating agent led to an increase of crystallization temperature upon cooling from the melt at constant rate and a decrease of the glass transition temperatures.
    Źródło:
    Polish Journal of Chemical Technology; 2013, 15, 4; 71-74
    1509-8117
    1899-4741
    Pojawia się w:
    Polish Journal of Chemical Technology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zagrożenia chemiczne w środowisku pracy personelu sprzątającego
    Cleaners exposure to chemical hazards
    Autorzy:
    Szewczyńska, M.
    Dobrzyńska, E.
    Pośniak, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/179517.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    zagrożenia chemiczne
    środowisko pracy
    chemical hazards
    work environment
    Opis:
    W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące zagrożeń chemicznych personelu sprzątającego. Zagrożenie czynnikami chemicznymi na stanowisku pracy sprzątacz/sprzątaczka wynika przede wszystkim z występowania substancji chemicznych w zanieczyszczeniach, kurzu, cząstkach pyłu i aerozoli, jak również z ich obecności w stosowanych środkach czyszczących. Główne grupy związków, które mogą występować w środowisku pracy osób sprzątających, to m.in. rozpuszczalniki organiczne, aldehydy i ketony. Personel sprzątający może być również narażony na nieorganiczne czynniki zasadowe oraz kwasy organiczne i nieorganiczne.
    The article focuses on issues concerning chemical hazards of cleaners. Hazard caused by harmful chemical factors at the workplace of a cleaner results from the existence of dangerous chemical substances either in dust, aerosols and particulate matter or in the cleaning products that can contain them. Major groups of compounds that may occur in the working environment of a cleaning person cover organic solvents, aldehydes and ketones. However, cleaning personnel may be also exposed to inorganic bases and both organic and inorganic acids.
    Źródło:
    Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2010, 2; 7-9
    0137-7043
    Pojawia się w:
    Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Influence of plasticizer type on properties of renewable engineering materials
    Wpływ rodzaju plastyfikatora na właściwości odnawialnych materiałów inżynierskich
    Autorzy:
    Knitter, M.
    Zembrzuska, J.
    Dobrzyńska-Mizera, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/94136.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Politechnika Poznańska. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
    Tematy:
    natural polymer
    starch
    glycerol
    polimery naturalne
    skrobia
    gliceryna
    Opis:
    Polymers and their composites are commonly used as engineering materials. They reveal a number of beneficial properties that allow their use in many industries. However, the main disadvantage of polymeric materials is their long degradation time in environment. For this reason, there is a need to replace synthetic polymers with renewable ones which are of plant or animal origin. Potato starch-based polymer was produced and characterized in this study. An influence of plasticizers on rheological, thermal and morphological properties of the plasticized starch was studied herein.
    Polimery i ich kompozyty to powszechnie stosowane materiały inżynierskie. Mają one szereg korzystnych właściwości, które umożliwiają stosowanie ich w wielu gałęziach przemysłu. Podstawową wadą materiałów polimerowych jest ich długi czas degradacji w środowisku naturalnym. Z tego powodu dąży sie do zastępowania polimerów syntetycznych odnawialnymi polimerami pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. W pracy wytworzono i scharakteryzowany polimer na bazie skrobi ziemniaczanej. Oceniono wpływ plastyfikatora na wybrane właściwości reologiczne, cieplne i morfologiczne materiału polimerowego.
    Źródło:
    Archives of Mechanical Technology and Materials; 2015, 35; 101-110
    2450-9469
    Pojawia się w:
    Archives of Mechanical Technology and Materials
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ bisfenolu A i skojarzonego działania bisfenolu A i promieniowania X na komórki somatyczne szpiku kostnego i wątroby myszy
    THe influence of bisphenol A and of combined exposure to X-rays and bisphenol A to somatic cells of the bone marrow and liver of mice
    Autorzy:
    Gajowik, A.
    Radzikowska, J.
    Dobrzynska, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/877771.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    myszy
    szpik kostny
    watroba
    bisfenol A
    promieniowanie X
    komorki somatyczne
    dzialanie skojarzone
    genotoksycznosc
    mouse
    bone marrow
    liver
    bisphenol A
    X-radiation
    somatic cell
    genotoxicity
    Opis:
    Celem pracy było zbadanie wpływu bisfenolu A (BPA) i skojarzonego działania promieniowania X i BPA na komórki somatyczne szpiku kostnego i wątroby myszy. Samce myszy szczepu Pzh: Sfis przez 8 tygodni napromieniano dawką 0,05 Gy lub podawano im bisfenol A (5 mg/kg mc, 10 mg/kg mc, 20 mg/kg mc) albo poddawano skojarzonemu działaniu obu czynników (0,05 Gy + 5 mg/kg BPA). Próby pobierano po 24h, 1, 4 i 8 tygodniach po zakończeniu ekspozycji. Niniejsze badania wykazały, że BPA może indukować, mierzone testem kometowym, uszkodzenia DNA w limfocytach szpiku kostnego. Natomiast nie stwierdzono zmian w DNA w komórkach somatycznych wątroby. Po zastosowaniu obu czynników jednocześnie zaobserwowano w obu narządach większą migrację DNA niż po podaniu samego bisfenolu A. Prawdopodobnie promieniowanie X potęguje genotoksyczność BPA.
    The aim of study was to estimate the effects of bisphenol A (BPA) and combined exposure to X-rays and BPA to somatic cells of the bone marrow and liver of mice. Male mice Pzh: Sfis were irradiated with 0.05 Gy or treated with BPA (5 mg/kg mc, 10 mg/kg mc, 20 mg/kg mc) or exposed to a combination of both (0.05 Gy + 5 mg/kg BPA) for 8 weeks. Samples were taken at 24h, 1, 4 and 8 weeks after the end of exposure. Our study showed, that BPA can induce, measured by Comet assay, DNA damage in limphocytes of the bone marrow. The induction of DNA damage in somatic cells of the liver was not detected. After combined exposure to both agents a greater migration of DNA in cells of both organs than after the exposure to bisphenol A alone was observed. Probably the X-rays intensify the genotoxicity of BPA.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2011, 62, 4
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Indukcja mikrojąder w krwi obwodowej i szpiku kostnym samców myszy narażanych subchronicznie na działanie promieniowania X i bisfenolu A
    Induction of micronuclei in peripheral blood and bone marrow reticulocytes of male mice after subchronic exposure to X-rays and bisphenol A
    Autorzy:
    Radzikowska, J.
    Gajowik, A.
    Dobrzynska, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/873526.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    bisfenol A
    promieniowanie jonizujace
    dzialanie skojarzone
    mikrojadra
    krew obwodowa
    szpik kostny
    retikulocyty
    myszy
    samce
    zwierzeta laboratoryjne
    bisphenol A
    ionizing radiation
    combined action
    micronucleus
    peripheral blood
    bone marrow
    reticulocyte
    mouse
    male
    laboratory animal
    Opis:
    Wprowadzenie.Promieniowanie jonizujące i ksenoestrogeny występują powszechnie w środowisku człowieka. Bisfenol A (BPA) używany jest podczas produkcji poliwęglanów oraz żywic epoksydowych, stanowiących składnik m.in. soczewek do okularów, wypełnień dentystycznych, płyt CD, szyb okiennych, pokryw instrumentów, opakowań oraz pojemników na napoje, ale także wyrobów dla dzieci, butelek, talerzyków, kubeczków oraz elementów smoczków. Żywice epoksydowe wchodzą też w skład powłok wewnętrznych pojemników do przechowywania żywności. Promieniowanie jonizujące wykorzystywane jest m.in. w diagnostyce rentgenowskiej, terapii chorób nowotworowych, w przemyśle, nauce. Cel badań.Celem badań było określenie wpływu bisfenolu A, promieniowania X oraz skojarzonego działania obu czynników na indukcję mikrojąder w retikulocytach krwi obwodowej i szpiku kostnego myszy laboratoryjnych. Materiał i metoda.Doświadczenie prowadzono na samcach myszy Pzh: Sfis przez 8 tygodni. Zwierzętom podawano bisfenol A w wodzie do picia (5 mg/kg mc, 10 mg/kg mc, 20 mg/kg mc), napromieniano dawką 0,05 Gy promieniowania X albo poddawano skojarzonemu działaniu obu tych czynników (0,05 Gy + 5 mg/kg mc BPA). Krew z żyły ogonowej pobierano po upływie 1, 4 i 8 tygodni od rozpoczęcia ekspozycji, a szpik kostny tylko po zakończeniu narażania. Oceniano częstość występowania mikrojąder w retikulocytach. Wyniki. Zarówno bisfenol A jak i promieniowanie jonizujące stymulowały indukcję mikrojąder w retikulocytach krwi obwodowej i szpiku kostnego. W następstwie napromieniania zwierząt promieniowaniem X indukcja mikrojąder wzrastała, podczas gdy w rezultacie podawania bisfenolu A malała proporcjonalnie do czasu trwania ekspozycji.. Skojarzone działanie promieniowania jonizującego i BPA indukowało występowanie mikrojąder ze znacznie wyższą częstością w porównaniu do efektów działania samego BPA. Częstość występowania mikrojąder w krwi obwodowej zwiększała się w miarę upływu czasu od rozpoczęcia doświadczenia. W szpiku kostnym we wszystkich grupach obserwowano znacznie niższą liczebność retikulocytów z mikrojądrami niż w krwi obwodowej. Wnioski. Subchroniczne narażenie na bisfenol A prowadzi do zmniejszenia wrażliwości materiału genetycznego retikulocytów na indukcję uszkodzeń. Promieniowanie X jest prawdopodobnie czynnikiem decydującym o uszkodzeniu DNA w następstwie skojarzonego działania.
    Background. Ionizing radiation and xenoestrogens are widely present in the human environment. Bisphenol A (BPA) is used to manufacture polycarbonate plastics, epoxy and polyester resins. BPA is present in a great variety of products including: baby bottles, compact disks, thermal paper, safety helmets, bullet resistant laminate, plastic windows, car parts, adhesives, protective coatings, powder paints, polycarbonate bottles and containers, the sheathing of electrical and electronic parts, dental fillings. Food and beverage cans are protected from rusting and corrosion by the application of epoxy resins as inner coatings. Human activities involving the use of radiation and radioactive materials in industry, agriculture and research cause radiation exposure in addition to natural exposure coming from cosmic rays and naturally occurring radioactive substances. Objective. The aim of the study was to estimate the effects of bisphenol A, X-rays and combined exposure to X-rays and bisphenol A on the induction of micronuclei in the peripheral blood and in bone marrow reticulocytes of laboratory mice. Material and method. Pzh-Sfis male mice were exposed for 8 weeks. Animals were treated with bisphenol A diluted in drinking water (5 mg/kg bw, 10 mg/kg bw, 20 mg/kg bw), irradiated 0.05 Gy of X-rays or exposed to a combination of both (0.05 Gy + 5 mg/kg bw BPA). The samples of peripheral blood were taken at 1, 4 and 8 week following the start of exposure, whereas the bone marrow after the end of experiment, only. The induction of micronuclei in reticulocytes were evaluated by using fluorescence microscope. Results. Bisphenol A as well as ionizing radiation stimulated induction of micronuclei in peripheral blood and bone marrow reticulocytes. After the irradiation the level of micronuclei increased, whereas after exposure to BPA decreased related to time expired from beginning of experiment. Combined exposure of ionizing radiation and bisphenol A induced significantly higher frequency of micronuclei compared to the effect produced by BPA alone. The frequency of micronuclei in peripheral blood reticulocytes increased during the experiment. In all groups, the significantly lower induction of micronuclei in reticulocytes of bone marrow than of peripheral blood were observed. The levels of micronuclei in mice exposed to a combination of X-rays and BPA or to irradiation alone were slightly higher compared to those administered to BPA alone. Conclusions. Bisphenol A induced micronuclei in peripheral blood and bone marrow reticulocytes. Subchronic BPA exposure leads to diminished sensitivity of genetic material of reticulocytes on the induction of damage. X-rays is probably the agent which decided about DNA damage following combined exposure.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2012, 63, 1
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Baza CHemPył - źródło informacji o zagrożeniach chemicznych w środowisku pracy
    CHEMPYŁ DATABASE - a source of information on chemical risks in the working environment
    Autorzy:
    Dobrzyńska, E.
    Pośniak, M.
    Woźnica, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1218406.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego. Zakład Wydawniczy CHEMPRESS-SITPChem
    Tematy:
    zagrożenie chemiczne i pyłowe
    ocena narażenia
    ocena ryzyka
    chemical and dust risks
    exposure assessment
    risk assessment
    Opis:
    Baza wiedzy o zagrożeniach chemicznych i pyłowych Chem- Pył, została opracowana w Zakładzie Zagrożeń Chemicznych, Pyłowych i Biologicznych Centralnego Instytutu Ochrony Pracy - Państwowego Instytutu Badawczego. Celem tej bazy jest stworzenie użytecznego narzędzia wspomagającego zadania związane z oceną narażenia i ryzyka zawodowego spowodowanego występowaniem czynników chemicznych i pyłowych na stanowiskach pracy, zarówno dla specjalistów zarządzających bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwach, jak również pracodawców i pracowników tych zakładów. W bazie ChemPył, dostępnej na stronach portalu internetowego CIOP-PIB, zgromadzone są w jednym miejscu najbardziej przydatne materiały z zakresu narażenia na czynniki chemiczne i pyły w środowisku pracy. Przygotowano zbiór informacji na temat substancji chemicznych o ustalonych wartościach normatywów higienicznych, metod ich oznaczania na stanowiskach pracy, jak również ich właściwości fizykochemicznych, toksykologicznych, czy informacji z zakresu pierwszej pomocy. Nowym elementem bazy jest także zbiór praktycznych informacji dotyczących narażenia zawodowego na szkodliwe substancje chemiczne, wyników badań jakościowych i ilościowych tych substancji na przykładowych stanowiskach pracy lub w przykładowych procesach technologicznych z różnych działów gospodarki oraz oceny związanego z nimi ryzyka zawodowego, tzw. "Baza wyników pomiarów i oceny ryzyka".
    The ChemPył chemical and dust risk knowledge base has been developed in the Department of Chemical, Dust and Biological Risks of the Central Institute for Labour Protection - National Research Institute (CIOP-PIB). The purpose of the base is to create a useful tool for assisting the assessment of exposure and occupational risk caused by chemical and dust agents in working environments, both for work health and safety management specialists in enterprises and for employers and employees of the enterprises. The ChemPył base, available at the CIOP-PIB website, gathers the most useful materials regarding exposure to chemical agents and dust in the occupational environment. A set of information on chemical substances with established hygienic standards, methods for measuring them at workplaces, and their physical and chemical, as well as toxicological properties or first aid information has been prepared there. A new item of the base includes also a set of practical information on occupational exposure to harmful substances, the results of qualitative and quantitative tests for the selected instances of workplaces or in selected technological processes from various economic sectors and the assessment of related occupational risk, the so-called "Database of risk assessment and test results".
    Źródło:
    Chemik; 2012, 66, 9; 998-1005
    0009-2886
    Pojawia się w:
    Chemik
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czynniki chemiczne w zakładach fryzjerskich - zagrożenia i profilaktyka
    Chemical agents in hair salons - hazards protection
    Autorzy:
    Szewczyńska, M.
    Dobrzyńska, E.
    Pośniak, M
    Jeżewska, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/180981.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    stanowisko pracy
    substancje chemiczne
    zakłady fryzjerskie
    czynniki chemiczne
    work stand environment
    chemicals
    hairdresser
    chemical agents
    Opis:
    W artykule omówiono czynniki chemiczne występujące w zakładach fryzjersko-kosmetycznych. Przedstawiono szkodliwe substancje chemiczne, z którymi fryzjerzy mają kontakt podczas swoich codziennych czynności zawodowych oraz stosowane podczas dezynfekcji narzędzi. Omówiono wyniki oceny narażenia zawodowego na stanowiskach fryzjera uzyskane w ramach prowadzonego w CIOP-PIB zadania z zakresu służb państwowych.
    This article discusses chemical factors in hair salons. It presents hazardous chemical substances mostly found in hair stylists' daily activities and when they disinfect tools. Finally, the article discusses the results of occupational exposure assessment at selected workstations, obtained within a task conducted by CIOP-PIB as part of state services.
    Źródło:
    Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2011, 1; 14-17
    0137-7043
    Pojawia się w:
    Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Microstructure and phase transformations near the bonding zone of al/cu clad manufactured by explosive welding
    Zmiany mikrostrukturalne i fazowe w pobliżu strefy połączenia układu warstwowego al/cu wytworzonego technologią zgrzewania wybuchowego
    Autorzy:
    Paul, H.
    Lityńska-Dobrzyńska, L.
    Miszczyk, M.
    Prażmowski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/356207.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    intermetallic inclusion
    interface
    transmission electron microscopy
    orientation mapping
    explosive welding
    Opis:
    The structure near the interface of bimetallic strips strongly influences their properties. In this work, the interfacial layers of explosively welded aluminium and copper plates were investigated by means of a scanning electron microscope (SEM), equipped with a high resolution system for local orientation measurements (SEMFEG/EBSD), and a transmission electron microscope (TEM), equipped with energy dispersive spectrometry (EDX) for the analysis of chemical composition changes. The SEMFEG/EBSD-based local orientation measurements in the areas close to the interface, in both sheets, revealed fine-grained layers characterized by the clearly marked tendency of the copper-type rolling texture formation. The texture was described by an increased density of the orientations near the f112g<111>, f123g<634>and f110g<112>positions. The internal microstructure of the intermetallic inclusion is mostly composed of dendrites. The electron diffractions and the TEM/EDX chemical composition measurements in the intermetallic inclusions revealed only crystalline phases, both equilibrium and 'metastable'. Additionally, no significant regularity in the phase distribution with respect to the parent sheets was observed.
    Mikrostruktura w pobliżu strefy połączenia silnie wpływa na własności układów bimetalowych. W niniejszej pracy analizie poddano układy warstwowe Al/Cu wytworzone technologia zgrzewania wybuchowego. Badania prowadzono z wykorzystaniem skaningowej mikroskopii elektronowej wyposażonej w wysokorozdzielczy system pomiaru orientacji lokalnych oraz transmisyjnej mikroskopii elektronowej wyposażonej w analizator składu chemicznego. Systematyczne pomiary orientacji lokalnych w pobliżu strefy połączenia, w obydwu łączonych płytach, ujawniają formowanie się strefy silnie rozdrobnionych ziaren. Strefa ta scharakteryzowana jest przez formowanie się tekstury walcowania typu miedzi z dobrze uwidocznionymi składowymi zbliżonymi do położeń: f112g<111>, f123g<634> oraz f110g<112>. Wewnętrzna struktura 'intermetalicznych inkluzji' zbudowana jest z dendrytów. Badania z wykorzystaniem elektronowej mikroskopii transmisyjnej dokumentują, ze wewnątrz strefy przetopień następuje formowanie się faz krystalicznych, zarówno równowagowych jak i 'metastabilnych'. Skład chemiczny formujących się faz nie wykazywał związku z położeniem ziaren względem płyt bazowych.
    Źródło:
    Archives of Metallurgy and Materials; 2012, 57, 4; 1151-1162
    1733-3490
    Pojawia się w:
    Archives of Metallurgy and Materials
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zastosowanie materiałów biodegradowalnych w stomatologii : przegląd piśmiennictwa
    The use of biodegradable materials in dentistry : a review of the literature
    Autorzy:
    Cykowska-Błasiak, M
    Woźna, A.
    Dobrzyńska, I.
    Dobrzyński, M.
    Kosior, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/112132.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Indygo Zahir Media
    Tematy:
    materiały biodegradowalne
    powłoka biodegradowalna
    implant stomatologiczny
    skafold
    biodegradable materials
    biodegradable coatings
    dental implant
    scaffold
    Opis:
    W zależności od rodzaju utraconej struktury tkankowej w obrębie układu stomatognatycznego lub przerwania jej ciągłości mogą być wykorzystywane różne biomateriały, które powinny spełniać określone właściwości mechaniczne. Stosowane implanty, skafoldy, a także śruby, mikropłytki lub klamry zazwyczaj wykonane są z tytanu lub jego stopów. Postęp w dziedzinie biomateriałów spowodował, iż współcześnie wykorzystywane są również materiały biodegradowalne, które po spełnieniu swojej funkcji reparacyjnej ulegają samoistnej degradacji (tj. nici chirurgiczne). W pracy przeanalizowano piśmiennictwo dotyczące wykorzystania materiałów biodegradowalnych w stomatologii.
    Depending on the type of the lost tissue within the stomatognathic system or breaking of its continuity, various biomaterials having proper mechanical properties can be used. Applied implants, scafolds as well as screws, micro-plates or clamps are usually made of titanium or its alloys. Advances in the field of biomaterials caused that nowadays biodegradable materials are used, and after their reparative function become self-degrading (ie. surgical stitches). The paper analyzes the literature regarding the use of biodegradable materials in dentistry.
    Źródło:
    Inżynier i Fizyk Medyczny; 2018, 7, 6; 412-416
    2300-1410
    Pojawia się w:
    Inżynier i Fizyk Medyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Influence of Mechanical Alloying Parameters on Phase Formation in Al-Cu-Fe Powder
    Autorzy:
    Mitka, M.
    Lityńska-Dobrzyńska, L.
    Góral, A.
    Maziarz, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1375540.pdf
    Data publikacji:
    2014-10
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Fizyki PAN
    Tematy:
    81.05.Bx
    81.20.Ev
    61.44.Br
    61.05.cp
    68.37.Hk
    Opis:
    In the present study the effect of mechanical alloying parameters on phase formation in $Al_{62}Cu_{25.5}Fe_{12.5}$ (at.%) alloy was investigated. Mixtures of Al, Cu and Fe powder with different particles size were ball milled in Fritsch 5 Pulverisette planetary mill using tungsten carbide vials and balls. The milling was performed with the rotation speed 250 and 300 rpm up to 40 h. Stearic acid or hexane were used as process control agent (PCA). The microstructure of the powders prepared with different milling parameters was investigated using X-ray diffraction and scanning electron microscopy. It was found that increase of the rotation speed as well as decrease of particle size of initial Al powder particles accelerates the formation of homogeneous microstructure of the powder. The mixture of icosahedral quasicrystal and β-Al(Cu, Fe) cubic phase has been obtained for the powders milled at 300 rpm up to 20 h. Prolonged milling time results in transformation to single ordered β phase.
    Źródło:
    Acta Physica Polonica A; 2014, 126, 4; 984-987
    0587-4246
    1898-794X
    Pojawia się w:
    Acta Physica Polonica A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Effect of Transition Metals on Quasicrystalline Phase Formation in Mechanically Alloyed Al65Cu20Fe15 Powder
    Autorzy:
    Mitka, M.
    Kalita, D.
    Góral, A.
    Lityńska-Dobrzyńska, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/351525.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    mechanical alloying
    quasicrystal
    Al-Cu-Fe
    transition metals
    Opis:
    The effect of replacing iron with transition metals (M = Mn, Cr, Co) on the microstructure of mechanically alloyed Al65 Cu20 Fe15 quasicrystalline powder was examined by X-ray diffraction and transmission electron microscopy methods. Powders of various compositions were milled in a high-energy planetary ball mill up to 30 hours at a rotation speed 350 rpm using WC milling media. The amount of the fourth additions was constant in all powders and Fe atoms were replaced with Mn, Cr or Co in a 1:1 ratio, while the content of the Al and Cu was selected in two ways: they remained the same as in the initial ternary Al65 Cu20 Fe15 alloy or changed to obtain e/a ratio = 1.75 (optimal for icosahedral quasicrystalline phase). Quasicrystalline phase formed in the quaternary Al65 Cu20 Fe7.5 M7.5 powders, whereas in the second group of compositions only crystalline phases were identified.
    Źródło:
    Archives of Metallurgy and Materials; 2020, 65, 3; 1129-1133
    1733-3490
    Pojawia się w:
    Archives of Metallurgy and Materials
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Assessment of postural stability in patients with lumbar spine chronic disc disease
    Autorzy:
    Truszczyńska, A.
    Dobrzyńska, M.
    Trzaskoma, Z.
    Drzał-Grabiec, J.
    Tarnowski, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/307493.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
    Tematy:
    postawa ciała
    ból przewlekły
    stabilność
    dysk
    degenerative disc disease
    postural stability
    chronic pain
    Lumbar intervertebral disc
    Opis:
    Purpose: The pain, motor and sensory deficits are common symptoms of the lumbar disc disorder, and they can significantly affect human postural control. The aim of this study was to assess postural stability in patients with severe symptoms of lumbar spine disc disease qualifying them for surgical treatment and to compare them with a control group. Methods The study involved 103 subjects: 54 patients and 49 healthy subjects. Patient’s mean age was 46.4 ± 11.3 years, mean body height 172.2 ± 10.3 cm, mean body mass was 83.1 ± 18.9 kg and mean body mass index (BMI) was 27.9 ± 5.2 kg m-2. The mean time of their recent pain episode was 9.7 ± 8.5 month. Results: We found statistically significant differences between postural stability in patients with lumbar spine disc disease and the control group. The measurements taken with eyes closed, as compared with the clinical control group, revealed higher and statistically significant values of the mean amplitude of COP, mean amplitude of COP on sagittal plane, and maximal sway in sagittal plane parameters. The analysis of pressure value differences between the right and left lower limbs in both groups revealed statistical significance. In the study population the difference was significantly greater in comparison to the control group. The patients has significantly greater asymmetry of lower limb load. Conclusions: 1. Patients with lumbar spine discogenic pain had decreased postural control. 2. The patients had significant asymmetry in foot pressure, resultant from pain radiating to a lower limb.
    Źródło:
    Acta of Bioengineering and Biomechanics; 2016, 18, 4; 71-77
    1509-409X
    2450-6303
    Pojawia się w:
    Acta of Bioengineering and Biomechanics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Microstructure and properties of hot-pressed molybdenum-alumina composites
    Spiekane kompozyty molibden-Al2O3 - struktura i właściwości
    Autorzy:
    Chmielewski, M.
    Dutkiewicz, J.
    Kaliński, D.
    Lityńska-Dobrzyńska, L.
    Pietrzak, K.
    Strojny-Nędza, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/354228.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    materiały ceramiczne
    kompozyty ceramiczno-metalowe
    technika spiekania
    ceramic-metal composites
    hot pressing
    microstructure
    interface
    mechanical properties
    Opis:
    Brittleness is the main technical limitation on a wide use of advanced ceramic materials. To overcome this problem, ceramic-metal composites are commonly applied. A principal advantage of ceramic-metal composite materials is their higher resistance to brittle fracture. An increase of fracture toughness depends on the type, amount, size and shape of a metallic component. The metallic phase can additionally modify physical, mechanical and thermal properties of materials. The results of experiments concerning a manufacturing process of Mo-Al2O3 composite materials obtained by the hot pressing method were presented. Two powder mixtures with different volume fraction of aluminium oxide were prepared in a planetary ball mill. The hot pressing process allowed to obtain well-densified metal matrix composites (˜99% of a theoretical density). Microstructural observations of sinters were conducted using scanning electron microscopy, energy-dispersive X-ray spectroscopy, and transmission electron microscopy. Very stable bonding between metal and ceramic grains was observed. Complex investigations of the physical and mechanical properties of obtained molybdenum-alumina composite materials seem to be very promising from an application point of view.
    Główna przyczyną ograniczenia stosowalności zaawansowanych materiałów ceramicznych jest ich kruchość. W celu pokonania tego problemu powszechnie stosuje sie kompozyty ceramiczno-metalowe, których zaletą jest wyższa odporność na kruche pękanie w porównaniu z materiałami ceramicznymi. Zależy ona od wielu czynników m.in. rodzaju, ilości, wielkości oraz kształtu zastosowanego metalu. Ostatecznym zmianom ulegają równiez inne właściwości tj. fizyczne, mechaniczne, termiczne. W pracy przedstawiono wyniki technologicznych prób otrzymywania materiałów kompozytowych Mo-Al2O3 przy wykorzystaniu techniki spiekania pod ciśnieniem. Mieszaniny proszków o różnych udziałach objętosciowych fazy ceramicznej przygotowano w planetarnym młynku kulowym. Ostateczny proces zageszczania pozwolił uzyskac materiały o wysokiej gestości względnej (powyżej 99% gęstości teoretycznej). Analizowano mikrostrukturę spieków z wykorzystaniem skaningowej i transmisyjnej mikroskopii elektronowej. Stwierdzono występowanie bardzo dobrego połączenia fazy ceramicznej z osnową metalową. Przeprowadzono szeroką analizą właściwosci fizycznych i mechanicznych uzyskanych kompozytów, co powinno pozwolić na rozszerzenie możliwości aplikacyjnych opracowanych tworzyw.
    Źródło:
    Archives of Metallurgy and Materials; 2012, 57, 3; 686-693
    1733-3490
    Pojawia się w:
    Archives of Metallurgy and Materials
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mechanical and Structural Properties of High Purity Al Processed by ECAP
    Autorzy:
    Kvačkaj, T.
    Kočiško, R.
    Pokorný, I.
    Bidulská, J.
    Kvačkaj, M.
    Kováčová, A.
    Bidulský, R.
    Lityńska-Dobrzyńska, L.
    Dutkiewicz, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1418957.pdf
    Data publikacji:
    2012-09
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Fizyki PAN
    Tematy:
    81.05.Bx
    81.07.-b
    81.20.Hy
    81.40.-z
    Opis:
    The mechanical properties and substructure formation of high purity aluminium (99.999%) processed by severe plastic deformation method (equal channel angular pressing) were studied. The equal channel angular pressing process was carried out at room temperature by route C (sample rotation around the axis about 180° after each pass) in a die with two channels intersecting at an angle of Φp = 90. The softening mechanism through dynamic recovery was recognized up to 6th equal channel angular pressing pass, however, after that the mechanical strengthening was revealed. The samples after equal channel angular pressing processing were annealed in different temperature and time conditions. The influence of annealing temperature and time on microhardness as well as diameter of grain size were investigated in samples processed by the 4th equal channel angular pressing pass.
    Źródło:
    Acta Physica Polonica A; 2012, 122, 3; 557-560
    0587-4246
    1898-794X
    Pojawia się w:
    Acta Physica Polonica A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Composition and Microstructure of the Al-Multilayer Graphene Composites Achieved by the Intensive Deformation
    Autorzy:
    Czeppe, T.
    Korznikova, E.
    Ozga, P.
    Wrobel, M.
    Litynska-Dobrzynska, L.
    Korznikova, G.
    Korznikov, A.
    Czaja, P.
    Socha, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1375203.pdf
    Data publikacji:
    2014-10
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Fizyki PAN
    Tematy:
    81.05.Ni
    81.05.uj
    81.05.ue
    81.05.uf
    Opis:
    The paper presents results of the studies concerning aluminum-graphene composites produced with use of step technique; first mechanical alloying of Al and graphene powders and later intensive deformation by the high pressure torsion. As a result small, thin and round samples of composites, about 10 mm in diameter were achieved. For comparison similar samples not containing graphene were investigated. The X-ray diffraction, transmission electron microscopy, Raman spectroscopy and X-ray photoelectron spectroscopy were applied to study composites structures and analyze graphene content and atomic bonds. The Raman spectroscopy method suggested multilayer graphene, which could also be identified as the defected nano-graphite as a component of the composite structure as well as some small content of the aluminum carbides. The highly dispersed microstructures of aluminum matrices were identified with the transmission electron microscopy, showing difference between the samples produced with the increased number of rotations, leading to the increased deformation realized. This method revealed carbon and aluminum oxides in large amounts which is interpreted as a surface effect. This method suggested also formation of the carbon-metal and carbon-metal- oxygen atomic bonds, which might partially result from formation of the carbides.
    Źródło:
    Acta Physica Polonica A; 2014, 126, 4; 921-927
    0587-4246
    1898-794X
    Pojawia się w:
    Acta Physica Polonica A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-40 z 40

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies