Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Chlopek, K." wg kryterium: Autor


Tytuł:
Grass pollen [Poaceae] in the air of Sosnowiec [Poland], 1997-2006
Pylek traw [Poaceae] w powietrzu Sosnowca w latach 1997-2006
Autorzy:
Chlopek, K
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28179.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
pollen concentration
pollen
Sosnowiec town
Polska
meteorological factor
Poaceae
grass pollen
pollen season
air
Opis:
The article presents the analysis results of the grass pollen seasons from 1997 to 2006 in Sosnowiec. The research was carried out by means of the volumetric method with the use of a Burkard device. The duration of the pollen seasons was determined by means of the 98% method. The influence of meteorological conditions on the starting date and duration of the grass pollen seasons has been estimated in the article. The beginning of the pollen seasons was recorded between 23 April and 23 May. It has been demonstrated that the average duration of the pollen season amounted to 138 days. The period of maximum concentrations was recorded in June and the first half of July. The highest daily concentration was found in 2000 (495 grains in m³) and the highest annual sums in 2002 and 2000. The daily concentration distribution curve has shown three peaks. The highest values were recorded from 7 am until 11 am, from 13 pm until 17 pm and from 19 pm until 21 pm. It has been found that there is a significant influence of weather conditions (temperature, precipitation and relative humidity) on the beginning and duration of the pollen seasons and the period of maximum concentrations.
Praca przedstawia wyniki analizy sezonów pylenia traw w latach 1997-2006 w Sosnowcu. Badania prowadzono metodą wolumetryczną aparatem typu Burkard. Długość sezonów pyłkowych wyznaczono metodą 98%. W pracy oceniono wpływ warunków meteorologicznych na termin rozpoczęcia i długość sezonów pyłkowych traw. Początek sezonów pyłkowych rejestrowano między 23.04-23.05. Wykazano że średnia długość sezonu pyłkowego wynosiła 138 dni. Najwyższe stężenie dobowe stwierdzono w 2000 roku (495 ziarn w m³), najwyższe sumy roczne w 2002 i 2000 roku. Okres maksymalnych stężeń notowano w czerwcu i pierwszej połowie lipca. Badania rytmiki dobowej pyłku traw wykazały najwyższe wartości pomiędzy 7⁰⁰-11⁰⁰, 13⁰⁰-17⁰⁰ i 19⁰⁰-21⁰⁰.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2007, 60, 2
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pyłek ambrozji (Ambrosia) w aeroplanktonie Górnego Śląska
Ragweed (Ambrosia) pollen in aeroplankton of Upper Silesia
Autorzy:
Chlopek, K.
Tokarska-Guzik, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27557.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Opis:
The work contains the analysis of Ambrosia pollen producing seasons in the atmosphere of Upper Silesia in the years 1998 - 2004. The research was carried out applying a volumetric method (Burkard pollen sampler) in Sosnowiec and the gravimetric method, for comparative purposes, in Sosnowiec, Będzin, Czeladź and Katowice. The highest pollen concentration in the research years was found in Sosnowiec and in 1999 in Czeladź. The ambrosia pollen in aeroplankton was noticed in the first ten days of August until the middle of October. The maximum pollen concentrations were from 16 August to 21 September. The highest pollen concentration was found in 1999 and 2002 (222 and 127 grains per 1m3 per 24h) on September 4th, the lowest concentration in 2001. Two genera - Ambrosia artemisiifolia and A. psilostachya - can be found over an area of Upper Silesia. They constitute the main source of pollen in aeroplankton, but its transportation from distant areas cannot be excluded. The pollen of these plants can be transported by the wind from neighbouring countries (the Czech Republic, Slovakia, Ukraine, Hungary).
Analizowano przebieg sezonów pyłkowych ambrozji w atmosferze Górnego Śląska w latach 1998-2004. Badania prowadzono metodą wolumetryczną (aparat Burkarda) w Sosnowcu i metodą grawimetryczną, w celach porównawczych w Sosnowcu, Będzinie, Czeladzi i Katowicach. Pyłek ambrozji notowano od pierwszej dekady sierpnia do połowy pażdziernika. Wysokie koncentracje pyłku utrzymywały się w okresie od 16 sierpnia do 21 września. Najwyższą zawartość pyłku w powietrzu w ciągu doby zanotowano w 1999 i 2002 roku (222 i 127 ziarn w 1 m3 na 24h) 4 września, najniższą w 2001 roku (18 ziarn w 1 m3 na 24h). W rejonie Górnego śląska notowana jest obecność dwóch gatunków ambrozji: Ambrosia artemisiifolia i A. psilostachya. To one stanowią główne żródło pyłku w aeroplanktonie, jednak nie można wykluczyć dalekiego transportu. Pyłek tych roślin może być przenoszony z krajów ościennych (Czech, Słowacji, Ukrainy, Węgier).
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2006, 59, 1
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An assessment of the Ambrosia L. pollen threat at a regional scale using the example of the town of Sosnowiec (Silesian Uplands, Poland)
Ocena zagrożenia pyłkiem Ambrosia L. w skali regionalnej na przykładzie miasta Sosnowca (Wyżyna Śląska, Polska)
Autorzy:
Chlopek, K.
Dabrowska-Zapart, K.
Tokarska-Guzik, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27805.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
aerobiology
Ambrosia
pollen count
meteorological parameter
invasive plant
Polska
Sosnowiec town
pollen threat
regional scale
Silesian Upland
Opis:
The investigation of Ambrosia pollen counts in the air of Sosnowiec was carried out from 1998 to 2010 by means of the volumetric method. The pollen season which was determined by means of the 98% method started at the end of July and the beginning of August and lasted until the end of October. The highest Ambrosia pollen count was recorded in 1999 (222 grains x m-3) and the lowest in 2001 (18 grains x m-3). It was stated that the daily count of pollen grains depended on the wind direction and maximum air temperature. The strongest correlations were found with maximum temperature and with a wind direction from the south east. A high negative correlation coefficient was found between the frequency of inflows of air masses from the west and the annual total of pollen grains and the value of the maximum daily count. The closest sites of Ambrosia L. are at a distance of 25–40 kilometres from the sampling point. Significant correlations with the frequency of inflow of air masses can support the conclusion that Ambrosia pollen grains recorded in Sosnowiec were most probably carried not only from local sources but also, at least in part, from distant places.
Badania koncentracji pyłku Ambrosia w powietrzu Sosnowca prowadzono w latach 1998-2010 metodą wolumetryczną. Początek sezonu pyłkowego Ambrosia, wyznaczony metodą 98%, rozpoczynał się na przełomie lipca i sierpnia i trwał do końca października. Wysokie koncentracje pyłku notowano najczęściej w trzeciej dekadzie sierpnia lub w pierwszej połowie września. Najwyższe stężenie pyłku Ambrosia odnotowano w 1999 roku (222 ziarn x m-3), najniższe w 2001 roku (18 ziarn x m-3). Wykazano, iż stężenie dobowe ziarn pyłku zależało od kierunku wiatru i temperatury maksymalnej powietrza. Najsilniejszą korelację stwierdzono dla temperatury maksymalnej i dla kierunku wiatru z południowego wschodu. Znaleziono wysoki ujemny współczynnik korelacji między częstością napływu mas powietrza z zachodu a wartością sumy rocznej ziarn pyłku oraz z wartością maksymalnego stężenia. Stwierdzono również oddziaływanie masy powietrza polarno-morskiego na długość sezonów pyłkowych i na wartości maksymalnego stężenia Ambrosia. Przy napływie tego typu powietrza notowano dłuższe sezony pyłkowe oraz niższe maksima sezonowe. Stanowiska z Ambrosia zostały stwierdzone w odległości 25-40 km na SW i NW od punktu pomiarowego. Istotne korelacje z częstością napływu mas powietrza mogą potwierdzać fakt, iż ziarna pyłku Ambrosia rejestrowane w Sosnowcu pochodzą nie tylko z lokalnych źródeł ale również z dalekiego transportu.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2011, 64, 2
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Grass pollen seasons in Poland against a background of the meteorological conditions
Sezony pyłkowe traw w Polsce na tle warunków meteorologicznych
Autorzy:
Myszkowska, D.
Piotrowicz, K.
Ziemianin, M.
Chlopek, K.
Dabrowska-Zapart, K.
Kasprzyk, I.
Grewling, L.
Majkowska-Wojciechowska, B.
Malkiewicz, M.
Nowak, M.
Piotrowska-Weryszko, K.
Puc, M.
Weryszko-Chmielewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28562.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
grass pollen
pollen season
seasonal variability
weather condition
Polska
background
meteorological condition
Opis:
The paper refers to the estimation of Poaceae pollen seasons in Poland in selected areas. The aim of the study was to present the long-term variability of the start, end and duration of grass pollen seasons and the seasonal pollen index (SPI) in Poland against a background of the meteorological conditions over pollen seasons. The study was performed in eight Polish cities in 1992–2014 (the common seasons were 2003–2012). Pollen season start was relatively stable in the studied period, the seasons began about the 10th of May, a bit earlier in the south part of Poland. Pollen season ends were more changeable in comparison to the season start and fluctuated from the middle of July to the middle of September. SPI clearly depended on temperature and precipitation in April–August. Daily maximum pollen concentrations were achieved between the end of May and the first decade of July and no evident relationship between this day and weather conditions was found, apart from 2004.
Artykuł dotyczy oceny sezonów pyłkowych Poaceae w Polsce w wybranych regionach. Celem pracy było przedstawienie wieloletniej zmienności początku, końca i długości sezonów pyłkowych traw oraz sezonowego indeksu pyłkowego (wartość SPI) w Polsce na tle warunków meteorologicznych. Badania były prowadzone w ośmiu miastach Polski, w okresie 1992–2014 (sezony 2003–2012 były wspólne dla wszystkich miast). Początek sezonu pyłkowego był względnie stały w okresie badawczym, sezony rozpoczynały się około 10 maja, nieco wcześniej w południowej części Polski. Koniec sezonu pyłkowego był bardziej zmienny w porównaniu do początku, jego termin wahał się od połowy lipca do połowy września. SPI wyraźnie zależał od temperatury i opadów w okresie kwiecień–sierpień. Dobowe stężenie maksymalne pyłku były odnotowywane pomiędzy końcem maja a pierwszą dekadą lipca, nie wykazano wyraźnej zależności pomiędzy dniem stężenia maksymalnego i warunkami pogodowymi, z wyjątkiem 2004 roku.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2015, 68, 4
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Searching for a trace of Artemisia campestris pollen in the air
Poszukiwanie śladów ziaren pyłku Artemisia campestris w powietrzu
Autorzy:
Grewling, L.
Kasprzyk, I.
Borycka, K.
Chlopek, K.
Kostecki, L.
Majkowska-Wojciechowska, B.
Malkiewicz, M.
Myszkowska, D.
Nowak, M.
Piotrowska-Weryszko, K.
Puc, M.
Stawinska, M.
Balwierz, Z.
Szymanska, A.
Smith, M.
Sulborska, A.
Weryszko-Chmielewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27159.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
aerobiology
mugwort
phenology
biogeography
land use
allergy
human disease
Artemisia campestris
pollen
distribution
air
Opis:
The aim of the study was to determinate whether Artemisia campestris was present in the vicinity of 8 pollen monitoring stations in Poland by examining temporal variations in daily average airborne Artemisia pollen data recorded by Hirst type volumetric traps. Three day moving averages of airborne Artemisia pollen were examined by Spearman’s rank correlation test. Results show that Artemisia pollen seasons in Poland generally display similar unimodal patterns (correlation coefficients r > 0.900; P < 0.05). The only exception was the Artemisia pollen concentration noted in the outskirts of Poznań (Morasko), where the bimodal pattern was revealed. Correlations between Artemisia pollen data recorded at Poznań-Morasko and the other Polish sites were the lowest in the investigated dataset; this was particularly noticeable in the second part of pollen season (r ~0.730). We show that the typical bimodal pattern in Artemisia pollen seasons, which is characteristic of the presence of both A. vulgaris (first peak) and A. campestris (second peak), does not occur at the majority of sites in Poland and is restricted to the outskirts of Poznań. In fact, it was noted that the pollen monitoring site in Poznań-Centre, just 8 km from Morasko, only exhibited one peak (attributed to A. vulgaris). This shows that the influence of A. campestris on airborne pollen season curves is limited and can be largely disregarded. In addition, this study supports previous records showing that the spatial distribution of airborne Artemisia pollen within a city (urban-rural gradient) can vary markedly, depending on the species composition.
Celem pracy było stwierdzenie, czy bylica polna (Artemisia campestris) występuje w pobliżu 8 stacji monitoringu aerobiologicznego w Polsce, poprzez prześledzenie czasowej zmienności dobowych wartości stężenia ziaren pyłku Artemisia zarejestrowanych za pomocą aparatów wolumetrycznych typu Hirst. Trzydniowe średnie ruchome średnich wartości stężenia ziaren pyłku bylicy w poszczególnych miastach zostały porównane ze sobą za pomocą testu korelacji rang Spearmana. Wyniki wykazały, że sezony pyłkowe bylicy w Polsce mają generalnie podobny jednomodalny przebieg (współczynnik korelacji > r = 0.900; P < 0.05). Jedynym wyjątkiem była stacja monitoringu aerobiologicznego zlokalizowana na przedmieściach Poznania (Morasko), gdzie sezon pyłkowy Artemisia miał dwumodalny przebieg. Współczynniki korelacji pomiędzy stężeniem ziaren pyłku bylicy odnotowanym na Morasku a innymi miastami w Polsce były najniższe w analizowanej bazie; było to szczególnie widoczne w drugiej części sezonu pyłkowego (r ~0.730). Wykazaliśmy, że typowy dwumodalny przebieg sezonu pyłkowego bylicy, który związany jest z obecnością ziaren pyłku bylicy pospolitej, A. vulgaris (pierwszy szczyt pylenia) i bylicy polnej, A. campestris (drugi szczyt pylenia), nie występuje w większości badanych stanowisk miejskich i jest ograniczony jedynie do terenów podmiejskich Poznania. Co ciekawe, sezon pyłkowy bylicy w centrum Poznania, oddalonego jedynie 8 km od stacji pomiarowej Morasko, charakteryzuje się tylko jednym szczytem pylenia (przypisanym A. vulgaris). Wyniki te pokazują, że wpływ ziaren pyłku bylicy polnej na przebieg sezonu pyłkowego rodzaju Artemisia na obszarach miejskich jest bardzo ograniczony. Badania te, wspierają wcześniejsze prace, wykazujące, że przestrzenny rozkład stężenia ziaren pyłku bylicy w mieście (na osi centrum miasta – tereny podmiejskie) waha się znacząco w zależności od występujących tam gatunków z rodzaju Artemisia.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2015, 68, 4
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fluctuation of birch (Betula L.) pollen seasons in Poland
Zmienność sezonów pyłkowych brzozy (Betula L.) w Polsce
Autorzy:
Puc, M.
Wolski, T.
Camacho, I.C.
Myszkowska, D.
Kasprzyk, I.
Grewling, L.
Nowak, M.
Weryszko-Chmielewska, E.
Piotrowska-Weryszko, K.
Chlopek, K.
Dabrowska-Zapart, K.
Majkowska-Wojciechowska, B.
Balwierz, Z.
Malkiewicz, M.
Grinn-Gofron, A.
Stacewicz, A.
Kruczek, A.
Borycka, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28555.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
birch
Betula
pollen
allergen
linear trend
pollen season
weather condition
air pollution
fluctuation
Polska
Opis:
Birch pollen grains are one of the most important groups of atmospheric biological particles that induce allergic processes. The fluctuation pattern of birch pollen seasons in selected cities of Poland is presented. Measurements were performed by the volumetric method (Burkard and Lanzoni 2000 pollen samplers). The distributions of the data were not normal (Shapiro–Wilk test) and statistical error risk was estimated at a significance level of α = 0.05. Pollen season was defined as the period in which 95% of the annual total catch occurred. The linear trend for the selected features of the pollen season, skewness, kurtosis and coefficient of variation (V%) were also analyzed. During the 12–14 years of study, the beginnings of birch pollen seasons were observed 7–14 days earlier, the ends were noted 5–10 days earlier, and the days with maximum values occurred 7–14 days earlier compared to the long-term data. The left-skewed distribution of the pollen season starts in most sampling sites confirms the short-lasting occurrence of pollen in the air. The threat of birch pollen allergens was high during the pollen seasons. If vegetation is highly diverse, flowering and pollen release are extended in time, spread over different weeks and occur at different times of the day. Flowering time and pollen release are affected by insolation, convection currents, wind, and turbulence. Therefore, pollen seasons are characterized by great inter-annual variability.
Sezony pyłkowe brzozy charakteryzują się bardzo dużą zmiennością głównie w odniesieniu do daty początku sezonu oraz jego intensywności. Bardzo krótki czas trwania sezonu pyłkowego Betula L. sprawia, że właśnie te cechy sezonu są bardzo ważne w profilaktyce i leczeniu alergii wziewnej u osób uczulonych. Badania przeprowadzono metodą objętościową (Burkard i Lanzoni VPPS 2000). Sezony pyłkowe zdefiniowano jako okres, w którym wystąpiło 95% całkowitej rocznej sumy stężeń pyłku. W pracy analizowano trend liniowy wybranych cech sezonu, skośność, kurtozę i współczynnik zmienności (V%). Większość ziaren pyłku brzozy pojawia się w powietrzu w pierwszej połowie sezonu, a maksima sezonowe notowane są średnio 7 dni po jego rozpoczęciu. W ciągu 12–14 lat badań zaobserwowano przyspieszenie daty początku sezonu pyłkowego oraz daty wystąpienia wartości maksymalnego stężenia, średnio o 7–14 dni. Natomiast koniec sezonu notowano o 5–10 dni wcześniej, w porównaniu do danych wieloletnich. Dłuższe sezony pyłkowe Betula charakteryzują się niską wartością SPI, w porównaniu z sezonami krótkimi, ponieważ te ostanie cechują się z reguły większą intensywnością uwalniania pyłku. Analiza korelacji elementów pogody ze stężeniem pyłku brzozy w Szczecinie wykazała, że największy wpływ na koncentrację pyłku wywierają: temperatura maksymalna powietrza, całkowite promieniowanie, wilgotność względna i prędkość wiatru. Ponadto wykazano silną, istotną statystycznie korelację pomiędzy występowaniem pyłku brzozy w powietrzu a stężeniem tlenków azotu oraz słabą korelację z koncentracją tlenku węgla i dwutlenku siarki. Takie zależności pomiędzy badanymi czynnikami mogą wpływać na nasilenie objawów alergii u osób uczulonych.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2015, 68, 4
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza wytrzymałościowa i odkształceniowa biomateriałów gradientowych przeznaczonych na implanty
Strength and strain analysis of gradient biomaterials assigned for medical implants
Autorzy:
Migacz, K.
Chłopek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/285478.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Polskie Towarzystwo Biominerałów
Tematy:
implanty
biomateriały
gradient
implants
biomaterials
Opis:
W pracy autorzy przedstawiają analizę wytrzymałościową i odkształceniową kompozytów gradientowych z kontrolowaną zmianą modułu Younga w warunkach symulowanego środowiska biologicznego. Zaprojektowane przy pomocy MES pięciowarstwowe kompozyty z PSU/CF 1D z gradientem otrzymanym poprzez zmianę udziału procentowego włókien (10, 15, 20, 30, 40%) po wstępnych testach wytrzymałościowych i odkształceniowych zostały umieszczone w płynie Ringera pod działaniem stałego obciążenia siłą P=1200N przez okres 56 dni. Co 14 dni wykonywano pomiary ultradźwiękowe, po okresie inkubacji próbki poddano badaniom wytrzymałościowym do 5000 N. Wyniki pomiarów wykazują przydatność materiału gradientowego PSU/CF 1D jako implantów dokręgosłupowych ze względu na ich dobrze dopasowany moduł Younga i odkształcalność do naturalnego krążka międzykręgowego człowieka. W kolejnym etapie badań zostanie wykonana analiza zmęczeniowa materiałów w celu określenia ich trwałości.
In this article strength and strain analysis of gradient composites with controlled change of Young’s modulus in simulated biological environment was presented. Polysulfon/carbon fibers (PSU/CF) 1D composites with gradient of the content of PSU to CF (10, 15, 20, 30, 40 wt% of CF), built up of 5 layers were designed by using FEM. After preliminary strength and strain tests they were incubated in Ringer’s under the static load P=1200 N solution for 56 days. Ultrasonic measurements were made every 14 days. After incubation samples mechanical strength was tested with the load up to 5000 N. The obtained results show suitability of PSU/CF 1D gradient material for spine implants because of well – matched Young’s modulus and deformability to natural human intervertebral disc. As a next step of the research fatigue testing analysis will be done, in order to obtain materials’ durability.
Źródło:
Engineering of Biomaterials; 2009, 12, no. 89-91; 176-179
1429-7248
Pojawia się w:
Engineering of Biomaterials
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Projektowanie biomateriałów gradientowych o założonych modułach Younga i ich analiza eksperymentalna
Plans of gradient biomaterials with assumpted Young’s modulus and their analysis
Autorzy:
Chłopek, J.
Migacz, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/285512.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Polskie Towarzystwo Biominerałów
Tematy:
biomateriały gradientowe
kompozyty
moduł Younga
gradient biomaterials
composites
Young's modul
Opis:
Autorzy artykułu przedstawiają zaprojektowany model materiału gradientowego do zastosowań medycznych, z kontrolowaną, stopniową zmianą modułu Younga w jego budowie. Po zaprojektowaniu materiału została określona jego mapa rozkładu naprężeń przy pomocy programu komputerowego NEi Nastran for Windows wykorzystującego metodę elementów skończonych (MES). Do badań eksperymentalnych zostały wykonane próbki z polisulfonu (PSU) wzmocnionego jednokierunkowym włóknem węglowym długim (CF 1D). Wykonany kompozyt o gradientowej budowie wykazuje przydatność jako materiał o dopasowanym module Younga z wartościami podawanymi przez innych autorów dla kości gąbczastej i pierścienia włóknistego krążka międzykręgowego.
The authors of this paper describe designed (introduce) designed model of gradient materials for medical application. This material has monitoring progressive changes of Young's modulus in its structure. After material's designed it was defined its map of stress distribution by using program NEi Nastran for Windows with MES. Samples for investigation were made from polysulfone (PSU) with one-dimensional carbon fibers (1D). Composite with gradient structure shows usability as material with Young's modulus adapted with values obtained by another authors for spongy bone and fibroform ring of intervertebral disc.
Źródło:
Engineering of Biomaterials; 2008, 11, no. 81-84; 12-15
1429-7248
Pojawia się w:
Engineering of Biomaterials
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Risks posed by particulate matter to the human health and environment near transport routes
Zagrożenia zdrowia ludzi i ich środowiska przez cząstki stałe w okolicach tras komunikacyjnych
Autorzy:
Chłopek, Z.
Suchocka, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1364540.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz. Przemysłowy Instytut Motoryzacji
Tematy:
pollutant emissions
particulate matter
motorization
emisja zanieczyszczeń
cząstki stałe
motoryzacja
Opis:
Dusts pose serious danger to the human health and environment. A significant part of dust emissions3 comes from motor traffic. In consideration of the very harmful impact of dusts, increasingly restrictive limitations are imposed by law on the dust immissions in atmospheric air. Originally, the immission of particulate matter fraction PM10 (with characteristic particle dimension below 10 μm) was limited by law. Since 2010, the immission limitations have been extended to the particulate matter fraction PM2.5 (with characteristic particle dimension below 2.5 μm). The environmental risks posed by dusts are assessed on the grounds of measurements, modelling of pollutant emissions from natural sources and from sources connected with civilization, and modelling of dissemination of such pollutants. This paper presents models of the immission of specific size fractions of the particulate matter coming from automotive sources, based on functional similarity (behaviouristic models). In the PM10 immission models, a relationship is postulated according to which the PM10 particulate matter immission rises with increasing nitrogen oxides and carbon monoxide immissions. In the PM2.5 particulate matter immission models, an increasing dependence of the PM2.5 immission on the PM10 immission is postulated. Similarly, the PM1 immission is postulated to increase with rising PM2.5 and PM10 particulate matter immissions. The paper shows results of identification of the PM10 and PM2.5 immission models for two air quality monitoring stations. The model coefficients were found to be very susceptible to the conditions of pollutant emission (especially to the types of pollutant emission sources) and to the pollutant dissemination conditions.
Pyły stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi i ich środowiska. Jednym ze znaczących źródeł emisji pyłów jest motoryzacja. Ze wzglądu na dużą szkodliwość pyłów prawo coraz bardziej restrykcyjnie ogranicza ich imisję w powietrzu atmosferycznym. Początkowo była limitowana imisja frakcji cząstek stałych PM10 (o wymiarach charakterystycznych mniejszych od 10 μm), a od 2010 r. również frakcji cząstek stałych PM2.5 (o wymiarach charakterystycznych mniejszych od 2,5 μm). Zagrożenie środowiska pyłami ocenia się na podstawie pomiarów oraz na podstawie modelowania emisji zanieczyszczeń ze źródeł naturalnych i cywilizacyjnych oraz modelowania rozprzestrzeniania się tych zanieczyszczeń. W artykule przedstawiono modele imisji frakcji wymiarowych cząstek stałych ze źródeł motoryzacyjnych, tworzone na zasadzie podobieństwa funkcjonalnego (behawiorystyczne). W modelach imisji cząstek stałych PM10 postuluje się rosnącą zależność imisji cząstek stałych PM10 od imisji tlenków azotu i tlenku węgla. W modelach imisji cząstek stałych PM2.5 postuluje się rosnącą zależność imisji cząstek stałych PM2.5 od imisji cząstek stałych PM10, a w modelach imisji cząstek stałych PM1 od imisji cząstek stałych PM2.5 i PM10. W artykule przedstawiono wyniki identyfikacji modeli imisji cząstek stałych PM10 i PM2.5 dla dwóch stacji nadzorowania jakości powietrza. Stwierdzono dużą wrażliwość współczynników modeli na warunki emisji zanieczyszczeń (zależne przede wszystkim od rodzajów źródeł emisji zanieczyszczeń) i ich rozprzestrzeniania się.
Źródło:
Archiwum Motoryzacji; 2014, 63, 1; 3-24
1234-754X
2084-476X
Pojawia się w:
Archiwum Motoryzacji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rusztowania hydroksyapatytowe do zastosowań medycznych wykonane metodą „Robocasting - wstępne testy
Hydroxyapatite scaffolds by „Robocasting for medical applications - preliminary tests
Autorzy:
Gryń, K.
Chłopek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/284572.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Polskie Towarzystwo Biominerałów
Tematy:
rusztowania
hydroksyapatyt
metoda robocasting
hydroxyapatite
hydroxyapatite scaffolds
Robocasting
Opis:
Celem prowadzonych badań było wstępne przebadanie i opisanie własności fizycznych, mechanicznych i biologicznych porowatych rusztowań hydroksyapatytowych wykonanych metodą „Robocasting". Badaniom poddano próbki o różnych wariantach geometrii strukturalnej przy zachowaniu tych samych wymiarów zewnętrznych. Wydrukowano trzy rodzaje próbek: siatka gęsta, siatka rzadka, materiał lity. Własności wytrzymałościowe wyznaczono w próbie trójpunktowego zginania. Stwierdzono, że w porównaniu z kością naturalną własności wytrzymałościowe próbek są niższe i pogarszają wraz ze wzrostem makroporowatości. Złożoną mikro i makro strukturę wydrukowanych i spieczonych próbek pokazano na zdjęciach wykonanych przy użyciu mikroskopu skaningowego (SEM). Nie stwierdzono defektów o innej niż osnowa mikrostrukturze. Materiał po spiekaniu był jednorodny w całej objętości (nawet w miejscach połączenia warstw). Wykonano testy w środowisku SBF (simulated body fluid). Po 8 dniach inkubacji zaobserwowano na powierzchni próbek pojawienie się kalafiorowatych struktur apatytowych, a dodatkowo po 14 dniach narosły kryształy chlorkowe. Po przeprowadzonych analizach stwierdzono, że mimo niskich własności wytrzymałościowych drukowane struktury przestrzenne mogą służyć do zastosowań medycznych. Wystarczająca sztywność, odpowiednia porowatość a także biozgodność pozwala na ich zastosowanie jako rusztowań dla komórek - skafoldów. Dodatkową zaletą metody „Robocasting" jest możliwość wykonywania obiektów o dowolnych kształtach, dzięki czemu idealne dopasowanie implantu np.: do ubytku, który ma być wypełniony, nie nastręcza trudności. Dalsze badania będą nastawione na testy odpowiedzi komórkowej (in vitro i in vivo) w celu dokonania pełnego opisu materiału.
The purpose of this preliminary research was to investigate and describe mechanical properties, micro and macro structure and the behavior in immersion solution of 3D hydroxyapatite structures manufactured by "Robocasting". Three different macrostructures were printed and taken under investigation: fine grid, coarse grid and bulk material. It was observed that mechanical properties of such samples in comparison with natural bone are lower and deteriorate with porosity (the bigger macroporosity the lower mechanical properties). For structural analysis of printed and sintered samples scanning electron microscope (SEM) pictures were taken. No defects, bonding or other imperfection in the macrostructure were found. Material was fully homogenous even in layer-to-layer contact areas. Biological activity was tested in simulated body fluid (SBF). After 8 days of incubation SEM pictures revealed apatite structures formed on the samples' surface. Some chloride crystals were observed after 14 days. Analyses show that low mechanical properties are not decisive and do not exclude such structures from medical applications. Sufficient stiffness, appropriate porosity and biocompatibility allow to use them as scaffolds for bone cells growth. Another big advantage of "Robocasting" is an arbitrary shape of manufactured samples. It gives an opportunity to create scaffold (implant) perfectly fitted e.g. to fill the bone tissue defects. That is why consecutive research will be focused on more accurate tests (in vitro and in vivo) to fully describe of manufactured structures.
Źródło:
Engineering of Biomaterials; 2008, 11, no. 81-84; 76
1429-7248
Pojawia się w:
Engineering of Biomaterials
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skafoldy hydroksyapatytowe i kompozytowe wytwarzane metodą robocasting
Development of hydroxyapatite and hydroxyapatite/polymer composite scaffolds by robocasting
Autorzy:
Gryń, K.
Chłopek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/284578.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Polskie Towarzystwo Biominerałów
Tematy:
skafoldy kompozytowe
skafoldy hydroksyapatytowe
metoda robocasting
composite scaffolds
hydroxyapatite scaffolds
Robocasting
Opis:
W celu poprawy własności mechanicznych implantów kostnych a także chęci odtworzenia rozwiązań wypracowanych przez naturę stale prowadzi się poszukiwania nowych materiałów i technologii wytwórczych. W artykule przedstawiono badania nad rusztowaniami hydroksyapatytowymi (HA) i kompozytowymi o kontrolowanej porowatości wykonanymi metodą Robocasting. Celem badań było wytworzenie materiału bazującego na rusztowaniach HA naśladującego strukturalnie naturalną kość, która zbudowana jest z dwóch głównych składników: organicznej macierzy, składającej się głównie z jednorodnie zorientowanych włókien kolagenowych stanowiących ok. 30wt% i porowatego szkieletu mineralnego zbudowanego z fosforanów wapnia (HA) – ok.70wt%. Dzięki takiej budowie kość jest lekka i sztywna a jednocześnie zachowuje elastyczność w pewnym zakresie. To stanowi o jej naturalnej odporności na obciążenia dynamiczne. Porowate rusztowania bioceramiczne, w dużo większym stopniu niż bioceramika gęsta, podatne są na uszkodzenia związane z obciążeniami dynamicznymi. Ich kruchość stanowi poważny problem i znacząco ogranicza stosowanie takich materiałów. Z tego powodu poszukuje się sposobów polepszających ich własności wytrzymałościowe. Opierając się na zasadach biomimetyzmu zdecydowano o wykonaniu kompozytu ceramiczno-polimerowego.
The quest for a better bone implant and mimicing the nature led to a new material preparation. This article presents further research on Robocasting and controlled porosity bioceramic scaffolds. The aim was to fabricate a compo-site material based on hydroxyapatie scaffold. Because natural bone consists of two main compounds: mineral matrix (hydroxyapatite ≈70%) and organic part (mostly collagen fibrils ≈30%). It was decided to strengthen pure HA robocasted scaffolds with the poly-lactide L-glicolide (PGLA 85/15) which is resorbable polymer widely used in medical applications. HA scaffolds were embedded in PGLA. Newly produced composites were tested and results were compared with pure HA scaffolds. Structural and mechanical testing was conducted. It was observed that HA/PGLA composite has much higher values of Fmax and σ when compared with pure HA. Important fact which has to be highlighted is that after compressive test pure HA samples turned into rubble whereas HA/PGLA stayed coherent and kept their shape.
Źródło:
Engineering of Biomaterials; 2009, 12, no. 89-91; 201-204
1429-7248
Pojawia się w:
Engineering of Biomaterials
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rusztowania hydroksyapatytowe do zastosowań medycznych wykonane metodą “Robocasting” – wstępne testy
Hydroxyapatite scaffolds by “Robocasting” for medical applications – preliminary tests
Autorzy:
Gryń, K.
Chłopek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/285043.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Polskie Towarzystwo Biominerałów
Tematy:
HAp
Robocasting
rusztowania
scaffolds
Opis:
Artykuł prezentuje wyniki wstępnych badań przeprowadzonych na przestrzennych porowatych strukturach bioceramicznych - rusztowaniach hydroksyapatytowych - wykonanych metodą „Robocasting”. Badaniom poddano próbki o różnych wariantach geometrii strukturalnej przy zachowaniu tych samych wymiarów zewnętrznych. Własności wytrzymałościowe wyznaczono w próbie trójpunktowego zginania. Złożoną mikro i makro strukturę pokazano na zdjęciach wykonanych przy użyciu mikroskopu skaningowego i optycznego. Wykonano testy w środowisku SBF. Analiza wyników pokazała, że pomimo niskich własności wytrzymałościowych drukowane struktury przestrzenne mogą służyć do zastosowań medycznych. Wystarczająca sztywność, odpowiednia porowatość, a także biozgodność, pozwala na ich zastosowanie jako rusztowań dla komórek – skafoldów.
Preliminary results on three-dimensional porous bioceramic structures - hydroxyapatite scaffolds - are presented in this article. “Robocasting” was used as a fabrication method. Sets of prepared samples had the same outer diameter but different structure of macroporosity. 3-pts bending test was applied to reveal mechanical properties. Optical microscope and scanning electron microscope (SEM) pictures were taken for structural analysis of printed and sintered samples. Biological activity was tested in simulated body fluid (SBF). Analyses show that low mechanical properties of three-dimensional porous structures are not decisive and do not exclude such structures from medical applications. Sufficient stiffness, appropriate porosity and biocompatibility allow using them as scaffolds for bone cells growth.
Źródło:
Engineering of Biomaterials; 2008, 11, 76; 13-16
1429-7248
Pojawia się w:
Engineering of Biomaterials
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Model of the structure of motor vehicles for the criterion of the technical level on account of pollutant emission
Model struktury pojazdów samochodowych dla kryterium poziomu technicznego ze względu na emisję zanieczyszczeń
Autorzy:
Chłopek, Z.
Bebkiewicz, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365725.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Polskie Naukowo-Techniczne Towarzystwo Eksploatacyjne PAN
Tematy:
motor vehicles
inventory of pollutant emission
motor vehicle categories
pojazdy samochodowe
inwentaryzacja emisji zanieczyszczeń
kategorie pojazdów samochodowych
Opis:
Inventory of total vehicle pollution emission is only possible through the use of emission modelling. One of the most difficult problems in modelling total emission from motor vehicles is the identification of the structure of vehicle fleet. While it is possible to use vehicle registration data to model the numerosity of elementary vehicle categories, it is very difficult to design representative driving cycles for vehicles in separate categories, in the absence of empirical evidence. The article proposes two models of the structure of motor vehicles for the criterion of technical level on account of pollutant emission. The method of modelling the intensity of use of motor vehicles by elementary categories on account of pollutant emission, outlined in this article, is the first unique undertaking in this field on a global scale. This method was used for inventorying pollutant emission from motor vehicles in Poland, in the years 2000–2015.
Inwentaryzacja całkowitej emisji zanieczyszczeń samochodowych jest możliwa tylko dzięki zastosowania modelowania emisji zanieczyszczeń. Jednym z najtrudniejszych problemów modelowania całkowitej emisji zanieczyszczeń z pojazdów samochodowych jest identyfikacja ich struktury. O ile jest możliwe wykorzystanie danych związanych z rejestracją pojazdów samochodowych do modelowania liczności kategorii pojazdów samochodowych, o tyle wyznaczenie reprezentatywnych przebiegów pojazdów elementarnych kategorii jest zadaniem bardzo trudnym ze względu na brak wyników badań empirycznych. W artykule zaproponowano dwa modele struktury pojazdów samochodowych dla kryterium poziomu technicznego ze względu na emisję zanieczyszczeń. Przedstawiony w niniejszym artykule sposób modelowania intensywności użytkowania pojazdów samochodowych kategorii elementarnych ze względu na emisję zanieczyszczeń jest pierwszym unikatowym przedsięwzięciem w tym zakresie w skali światowej. Metodę tę zastosowano do inwentaryzacji zanieczyszczeń pojazdów samochodowych w Polsce w latach 2000–2015.
Źródło:
Eksploatacja i Niezawodność; 2017, 19, 4; 501-507
1507-2711
Pojawia się w:
Eksploatacja i Niezawodność
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Research on the impact of automotive sources on the immission of specific size fractions of particulate matter in a street canyon
Badania wpływu źródeł motoryzacyjnych na imisję frakcji wymiarowych cząstek stałych w kanionie ulicznym
Autorzy:
Chłopek, Z.
Strzałkowska, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1363325.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz. Przemysłowy Instytut Motoryzacji
Tematy:
pollutant immission
particulate matter
motorization
street canyon
imisja zanieczyszczeń
cząstki stałe
motoryzacja
kanion uliczny
Opis:
The article presents results of empirical survey of the immission of specific size fractions of particulate matter as well as carbon monoxide and nitrogen oxides in the street canyon area in Warsaw in a summer month. The data characterizing the weather conditions and motor vehicle traffic intensity, collected during the survey, were also examined. The data subjected to the analysis included measurement results obtained from the “Warszawa-Komunikacyjna” Air Quality Monitoring Station in Warsaw at Aleja Niepodległości 227/233 and results of measurements carried out at the same place by PIMOT with the use of a TSI dust meter. The immission of the PM10, PM2.5, and PM1 particulate matter fractions was examined. It was found that automotive sources exerted a marked impact on the immission of various particulate matter size fractions, especially fine dusts. The correlational interdependence between the immission of particulate matter PM10 and the immission of nitrogen dioxide and carbon monoxide was also studied, based on results of measurements carried out at the Air Quality Monitoring Station. The correlation was found to be weak, probably because of the measurement method used. The correlational examination of the immission of individual particulate matter size fractions, based on measurement results obtained with using a dust meter, showed the correlation to be very strong. In general, pollutant emission from motor vehicles was found to have a considerable impact on the particulate matter immission in the street canyon area, especially on the immission of fine dust fractions.
W artykule przedstawiono wyniki badań empirycznych imisji frakcji wymiarowych pyłów oraz tlenku węgla i tlenków azotu w okolicach kanionu ulicznego w Warszawie w miesiącu letnim. Badano również wyniki charakteryzujące warunki atmosferyczne oraz natężenie ruchu samochodów. Do analizy wykorzystano wyniki badań, wykonywanych na stacji nadzorowania jakości powietrza Warszawa-Komunikacyjna przy Al. Niepodległości 227/233, oraz przeprowadzanych przy użyciu pyłomierza firmy TSI. Badano imisję frakcji wymiarowych cząstek stałych: PM10, PM2.5 i PM1. Stwierdzono wyraźny wpływ źródeł motoryzacyjnych na imisję frakcji wymiarowych pyłów, szczególnie pyłów drobnych. Badano również zależność korelacyjną imisji zanieczyszczeń cząstek stałych PM10 oraz dwutlenku azotu i tlenku węgla – na podstawie wyników badań na stacji nadzorowania jakości powietrza. Stwierdzono słabą korelację, co wynikało prawdopodobnie z zastosowanej metodyki pomiarów. Badania korelacyjne imisji frakcji wymiarowych cząstek stałych, wykonane na podstawie wyników badań wykonanych przy użyciu pyłomierza, wykazały bardzo silną korelację. Ogólnie stwierdzono istotny wpływ emisji zanieczyszczeń z pojazdów samochodowych na imisję cząstek stałych w kanionie ulicznym, szczególnie na imisje drobnych frakcji wymiarowych pyłów.
Źródło:
Archiwum Motoryzacji; 2018, 80, 2; 19-35
1234-754X
2084-476X
Pojawia się w:
Archiwum Motoryzacji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Synthesis and characterization of novel chitosan nanocomposite hydrogels for drug delivery and bone tissue engineering
Autorzy:
Pazdan, K.
Pielichowska, K.
Chłopek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/285119.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Polskie Towarzystwo Biominerałów
Tematy:
nanocomposites
tissue engineering
hydrogels
Opis:
Biodegradable materials for drug delivery and bone tissue engineering are currently intensively developing and improving, but there are still a lot of problems to solve related with bioactivity, biocompatibility, release profile etc. Osteosarcoma is an aggressive malignant neoplasm arising from primitive transformed cells of mesenchymal origin that exhibit osteoblastic differentiation and produce malignant osteoid. It is the most common histological form of primary bone cancer [1,2]. Treatment is most destinations and made up for: intensive multidrug short induction chemotherapy, amputation or tumor resection within the limits of normal tissue and in the last phase again chemotherapy. This kind of neoplasm is most recently detected in young male till 25 age, therefore improving methods of treatment is so important. Chitosan is a natural-based polymer obtained by alkaline deacetylation of chitin received from powdered shrimp shells was purchased from Acros Organics. Its main advantages are non-toxic, non-immunogenic, non-carcinogenic degradation products, biocompatible, bioactive and biodegradable. These properties cause chitosan a very good candidate for novel hydrogel drug delivery systems. Chitosan easily forms hydrogel particles and entraps biomolecules through a number of mechanisms, including chemical crosslinking, ionic crosslinking, and ionic complexation [3,4]. A possible alternative of chitosan by the chemical modification also has been useful for the association of bioactive molecules to polymer and controlling the drug release profile. There are few methods of modification, or example.: copolimerization, grafting, chemical and ionic crosslinking, polyelectrolyte complexes, etc [5]. Previous studies demonstrated that chitosan could promote the proliferation and osteogenesis but only with moderate swelling ratio of composite, too high ability of entrapment water solutions are not recommended. There are a lot of advantages in chitosan properties that can be used in research work to obtain the material of the best expected properties. Laponite® (LA) is a plate-like synthetic clay hectoritetype belongs to a family of phyllosolicates type 2:1 [6]. Its structure represent empirical formula: Na0.7+[Si8Mg5.5Li0.3 O20(OH)4]0.7-. The plates size is about 25 nm x 0,92 nm. LA has a large surface area, anionic surface charges and exchangeable Na+ cations in hydrated interlayers. Presence of sodium cations causes better adsorption properties for cationic drug molecules. Moreover, the exfoliated LA particles may act as multifunctional crosslinkers in forming the nanocomposite hydrogels, and the polymer chains were anchored to the particles and entangled to form a network [7]. Used synthetic clay has got the same type structure and but better sorption properties to montmorillonite but it has got serious advantage - as a synthetic compound shows low heavy metal content. The initial results indicate that the incorporation of clay improved the swelling behavior in contrast to the pure chitosan beads. There also had been revealed significant disproportion of viscosity received hydrogels according to different type of LA or different concentration. Increasing content causes telling rise of viscosity, especially reported in higher content of used crosslinker. The aim of research is to develop a bioactive system biopolymer/layered silicate intelligent nanocomposite based on chitosan and synthetic clay by a cross-linking reaction using sodium tripolyphosphate as the gel factor. The resultant composite were characterized by Fourier transform infrared spectroscopy, scanning electronic microscope and X-ray diffraction analysis. The bioactivity in physiological pH solution (SBF pH=7.40) [8], drug encapsulation efficiency and controlled release behaviour were also investigated by using the model drug to reveal the effects of introduced LA.
Źródło:
Engineering of Biomaterials; 2013, 16, no. 122-123 spec. iss.; 1-2
1429-7248
Pojawia się w:
Engineering of Biomaterials
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies