Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Buczyńska, M." wg kryterium: Autor


Tytuł:
Współczynnik LCI jako podstawowe kryterium oceny zdrowotnej emisji lotnych związków organicznych z wyrobów budowlanych
Autorzy:
Buczyńska, M.
Goljan, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/161942.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa
Tematy:
wyrób budowlany
CPR
Rozporządzenie 305/2011 WE
ocena zdrowotna
powietrze wewnętrzne
związek organiczny lotny
emisja LZO
EU-LCI
building product
Construction Product Regulation
health assessment
indoor air
volatile organic compound
VOC emission
Opis:
W niniejszym artykule została przedstawiona koncepcja stosowania wartości LCI (ang. Lowest Concentration of Interest) do oceny wpływu na zdrowie emitowanych z wyrobów budowlanych lotnych związków organicznych (LZO). Wartości LCI zostały pierwotnie opracowane przez grupę wiodących europejskich naukowców i opublikowane w 1997 r. w Raporcie nr 18 European Collaborative Action. Obecnie współczynnik ten jest coraz częściej wykorzystywany w przepisach krajów wspólnoty europejskiej do oceny emisji LZO z wyrobów budowlanych. Został również użyty w projekcie klasyfikacji emisji lotnych związków organicznych Komisji Europejskiej.
Źródło:
Przegląd Budowlany; 2017, 88, 10; 37-40
0033-2038
Pojawia się w:
Przegląd Budowlany
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Starch gelatinisation in Couette-Taylor flow apparatus
Autorzy:
Hubacz, R.
Buczyńska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/185649.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
symulacja komputerowa
żelowanie skrobi
przepływ Couette'a-Taylora
starch gelatinisation
computer simulation
Couette-Taylor flow
Opis:
In this paper starch gelatinisation in Couette-Taylor flow (CTF) apparatus (equipped with a water heat jacket) has been investigated. CTF (characterised by the presence of Taylor vortices) provides good environment for gelatinisation, e.g. effective mixing, fast heat transfer, positive influence on starch rheological properties. During experiments starch gelatinisation degree and starch swelling has been studied. It was accompanied by temperature measurements performed along the apparatus. Additionally, starch gelatinisation was investigated by computer simulation. A complete starch gelatinisation was obtained for the shortest investigated residence time in the apparatus when the temperature in the heat jacket was above 85 [degrees]C. Nevertheless, it seems that it is still possible to reduce a residence time value, as well as, the value of Thj, but it may require some acceleration of rotor rotation. The swelling degree of gelatinised starch increased with growing values of residence time, rotor rotation and process temperature. Heat transferred could be affected by the structure of the Taylor vortex flow. No significant destruction of starch granules was observed during the treatment in Couette-Taylor flow apparatus. A quite satisfactory agreement between computer simulation and experiments results was achieved.
Źródło:
Chemical and Process Engineering; 2011, 32, 4; 267-279
0208-6425
2300-1925
Pojawia się w:
Chemical and Process Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ promieniowania elektromagnetycznego na organizmy żywe
Electromagnetic radiation influence on living organisms
Autorzy:
Lewicka, M.
Dziedziczak-Buczyńska, M.
Buczyński, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/366271.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Medycyny i Techniki Hiperbarycznej
Tematy:
promieniowanie elektromagnetyczne
efekty biologiczne
efekty zdrowotne
electromagnetic radiation
biological effects
health effects
Opis:
Ogromny rozwój technologiczny, który nastąpił w ostatnim czasie sprawił, że pojawiły się wokół człowieka liczne sztuczne emitery pól elektromagnetycznych o różnej częstotliwości fal. Fakt ten zwrócił uwagę nie tylko naukowców, ale również mediów a w konsekwencji wszystkich ludzi. Promieniowanie elektromagnetyczne jako czynnik środowiskowy oddziałuje na organizmy żywe w sposób wielotorowy. Różnorodne efekty biologiczne i zdrowotne nie zostały jeszcze w pełni poznane. W artykule przedstawiono podstawowe informacje na temat pól elektromagnetycznych oraz efektów biologicznych i zdrowotnych, jakie wywołują.
Huge technological development which has taken place recently, has made numerous artificial emitters of various wave frequency electromagnetic fields appear around us. This fact attracted the attention of not only scientists but also mass media and consequently, all people's attention. Electromagnetic radiation, being an environmental factor, has an impact on living organisms in multiple way. Various biological and health effects are not known completely yet. This article presents some basic information about electromagnetic fields and biological and health effects, caused by them.
Źródło:
Polish Hyperbaric Research; 2008, 4(25); 33-41
1734-7009
2084-0535
Pojawia się w:
Polish Hyperbaric Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktywność ruchowa wśród pacjentów ze zdiagnozowanym zespołem uzależnienia od alkoholu
Movement activity among patients diagnosed with alcohol dependence syndrome
Autorzy:
Zawadzka, M.
Dziedziczak-Buczyńska, M.
Buczyński, A.
Henrykowska, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1359719.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Medycyny i Techniki Hiperbarycznej
Tematy:
alkoholizm
aktywność ruchowa
alcoholism
movement activity
Opis:
Częste spożywanie dużych ilości alkoholu zazwyczaj nie koresponduje z regularnym podejmowaniem aktywności fizycznej. Jednak regularna aktywność fizyczna może prowadzić do poprawy samopoczucia i większej satysfakcji z życia. Celem badania było określenie poziomu aktywności ruchowej w grupie pacjentów ze zdiagnozowanym zespołem uzależnienia od alkoholu oraz sprawdzenie korelacji między tymi zmiennymi. Badanie przeprowadzono wśród wybranej grupy leczących się osób obojga płci, w wieku 22-65 lat. W badaniu własnym nie odnotowano zależności między płcią a poziomem aktywności fizycznej osób uzależnionych od alkoholu. Nie wykazano również zależności istotnej statystycznie pomiędzy istnieniem uzależnienia od alkoholu a podejmowaną aktywnością fizyczną w badanej grupie.
Frequent consumption of large amounts of alcohol usually does not correspond to regular physical activity. However, regular physical activity can lead to an improved well-being and greater satisfaction with life. The aim of the study was to determine the level of physical activity in the group of patients diagnosed with alcohol dependence syndrome and examine the correlation between these variables. The study was conducted among a selected group of individuals of both sexes, aged 22-65 and undergoing treatment. Our study indicated an absence of a correlation between gender and the level of physical activity among people addicted to alcohol. Moreover, no statistically significant relationship was found between alcohol dependence and physical activity undertaken in the researched group.
Źródło:
Polish Hyperbaric Research; 2017, 4(61); 67-74
1734-7009
2084-0535
Pojawia się w:
Polish Hyperbaric Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktywność enzymatyczna katalazy oraz stężenie dialdehydu malonowego (TBARS) w krwinkach płytkowych eksponowanych na promieniowanie elektromagnetyczne o różnym kształcie
Enzymatic activity of catalase and concentration of malondialdehyde (TBARS) in blood platelets exposed to electromagnetic radiation of different shape
Autorzy:
Jankowski, W.
Henrykowska, G.
Dziedziczak-Buczyńska, M.
Pacholski, K.
Buczyński, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/366256.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Medycyny i Techniki Hiperbarycznej
Tematy:
katalaza
dialdehyd malonowy
krwinki płytkowe
pole elektromagnetyczne
stres oksydacyjny
catalase
malondialdehyde
blood platelets
electromagnetic field
oxidative stress
Opis:
Promieniowanie elektromagnetyczne jako czynnik środowiskowy działa na układy biologiczne w sposób wielotorowy, może wywoływac różnorodne efekty biologiczne, które do tej pory nie zostały w całosci poznane. W organizmie, różnorodne składniki i struktury komórkowe moga stanowić docelową tarczę działania promieniowania elektromagnetycznego. Dotyczy to również płytek krwi, które ze względu na swoją rolę w organizmie i skutki zaburzonej ich funkcji, stanowią interesujacy model badawczy. Celem pracy była ocena wpływu kształtu pola elektromagnetycznego (PEM) o niskiej częstotliwosci na aktywnosc enzymatyczną katalazy oraz stężenie dialdehydu malonowego w krwinkach płytkowych człowieka. Zawiesina ludzkich krwinek płytkowych była poddawana działaniu PEM o różnym kształcie, czestotliwosci 50 Hz i indukcji elektromagnetycznej 10 mT przez 15 i 30 minut. Zródłem PEM były cewki Helmholza ustawione na specjalnie skonstruowanym wsporniku, w którego wnętrzu umieszczano probówki z zawiesiną krwinek. Następnie były one poddawane działaniu okreslonego PEM. Pomiar aktywnosci enzymatycznej katalazy, wykazał jej wzrost w stosunku do wartości kontrolnych niezależnie od czasu ekspozycji i bez względu na kształt zastosowanego pola. Największe zmiany w stosunku do wartości wyjsciowych, obserwowano przy ekspozycji krwinek płytkowych na pole elektromagnetyczne o trójkątnym i prostokątnym przebiegu impulsu. Po 15 min. Oddziaływania promieniowania o kształcie trójkątnym, mediana aktywnosci enzymatycznej katalazy wzrosła z wartości wyjsciowych x=6,49 do x=9,25, a o kształcie prostokątnym do x=7,87. Po 30 min. napromieniowywania również odnotowano zwiekszoną aktywność enzymatyczną w stosunku do wartosci wyjściowych: o 48% (do x=9,63) przy polu elekromagnetycznym o kształcie trójkątnym i o 81% (do x=11,75) przy zastosowaniu prostokątnego impulsu pola. Stężenie dialdehydu malonowego w stosunku do wartosci kontrolnych wzrosło zarówno po 15 jak i po 30 minutach ekspozycji bez względu na kształt zastosowanego impulsu elektromagnetycznego. Największe przyrosty mediany stężenia obserwowano po 15 minutowej ekspozycji krwinek płytkowych na PEM o sinusoidalnym kształcie impulsu, z x=1,57 do x=4,12. Po 30 minutach napromieniowania największy wzrost mediany steżenia MDA zaobserwowano przy działaniu pola elektromagnetycznego o trójkątnym przebiegu impulsu, o 96% w stosunku do wartosci kontrolnych. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że badane PEM powoduje wzrost aktywności enzymatycznej katalazy jak również stężenia dialdehydu malonowego w krwinkach płytkowych. Poziom aktywności enzymu oraz stężenia TBARS w badanych komórkach zależy od kształtu użytego PEM.
The aim of the study was to assess the influence of the shape of the electromagnetic field of low frequency on enzymatic activity of catalase and concentration of malondialdehyde in human blood platelets. The suspension of human blood platelets was subjected to the activity of the electromagnetic field of different shapes, the frequency of 50Hz and the electromagnetic induction of 10mT for 15 and 30 minutes. The Helmholtz coils were the source of the electromagnetic field. They were arranged on the specially prepared bracket, inside of which test tubes with the blood platelets suspension were put. Next, they were subjected to the activity of a specific electromagnetic field. The measurement of the enzymatic catalase activity showed an increase in comparison with the initial values regardless of the time of the exposure and regardless of the shape of the applied electromagnetic field. The greatest changes in comparison with the initial values were observed during the exposure of the blood platelets to the electromagnetic field of triangular and rectangular pulse oscillation. After exposure to the radiation of triangular form for 15 minutes, the median of the enzymatic catalase activity increases from the initial values x=6,49 to x=9,25, of the rectangular form to x=7,87. After 30 minutes of the radiation increased enzyme activity was observed in comparison to the initial values: 48% (to x=9,63) in case of triangular shape of pulse oscillation and 81% (to x=11,75) in case of the rectangular shape. The concentration of malondialdehyde in comparison to the initial values increased after 15 as well as 30 minutes of exposure, regardless of the shape of the applied electromagnetic field. The greatest increases were observed after 15 min. blood platelets exposure to electromagnetic field of sinusoid pulse oscillation , from x=1,57 to x=4,12. After 30 minutes of radiation, the greatest increase of the concentration of malondialdehyde was observed during the exposure to the electromagnetic field of triangular pulse oscillation, 96% in comparison to the initial values. Basing on the achieved results, it can be assumed that the investigated electromagnetic field causes the increase of enzymatic catalase activity and the concentration of malondialdehyde in blood platelets. The level of the enzyme activity and of the concentration of malondialdehyde in tested cells depends on the shape of the applied electromagnetic field.
Źródło:
Polish Hyperbaric Research; 2008, 2(23); 15-24
1734-7009
2084-0535
Pojawia się w:
Polish Hyperbaric Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany generacji wolnych rodników w krwinkach płytkowych eksponowanych na promieniowanie elektromagnetyczne mitowane przez monitory ekranowe
Changes in free radicals generation in blood platelets exposed to electromagnetic radiation emitted by monitors
Autorzy:
Buczyński, A.
Pacholski, K.
Dziedziczak-Buczyńska, M.
Lewicka, M.
Henrykowska, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/366426.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Medycyny i Techniki Hiperbarycznej
Tematy:
wolne rodniki
promieniowanie elektromagnetyczne
monitory LCD
free radicals
electromagnetic radiation
LCD monitors
Opis:
Wpływ promieniowania elektromagnetycznego na organizm człowieka jest w ostatnich latach przedmiotem wielu badań naukowych. Efekt działania tego czynnika zależny jest od jego charakterystyki. Dotychczasowe publikacje dotyczą głównie wpływu PEM o częstotliwości sieciowej (50,60 Hz), a także radiowej i mikrofalowej. Celem pracy była ocena wpływu promieniowania elektromagnetycznego emitowanego przez monitory ekranowe LCD, na generację wolnych rodników w krwinkach płytkowych. Badając promieniowanie elektromagnetyczne niskich częstotliwości należy niezależnie rozpatrywać składową elektryczną i magnetyczną. W przedstawionych badaniach brano pod uwagę składową elektryczną jako tą, której parametry okazały się istotne pod względem wpływu na organizm ludzki. Zatem preparat ludzkich krwinek płytkowych był poddawany ekspozycji PEM o częstotliwości 1 kHz i natężeniu 150 V/m oraz 220 V/m przez 30 i 60 minut. Pomiar stężenia wolnych rodników wykazał jego wzrost w stosunku do wartości kontrolnych, zarówno po ekspozycji na pole o natężeniu 150 V/m jak i 220 V/m niezależnie od czasu. Największy wzrost generacji wolnych rodników w stosunku do próby kontrolnej obserwowano po 60 min. ekspozycji na pole o natężeniu 220 V/m (24%, z x=56,96 do x=70,83). Natomiast najmniejszy wzrost (7%, do x=61,06) generacji wolnych rodników w porównaniu z kontrolą odnotowano po 30-minutowym napromieniowaniu polem o natężeniu 150 V/m. Uzyskane wyniki pozwalają na stwierdzenie, że badane PEM powoduje wzrost generacji wolnych rodników, co z kolei skutkuje rozprzęganiem funkcji fizjologicznych organizmu.
The influence of electromagnetic radiation on living organisms is a subject of many scientific research. Effects of this factor depend on its frequency response. Previous publications concern mainly the effects of the electromagnetic radiation of power frequency (50, 60 Hz) and also the radio and microwave frequency. The aim of the study was to assess the influence of electromagnetic radiation emitted by LCD monitors on free radicals generation in human blood platelets. When researching the low frequency electromagnetic radiation it is necessary to consider the electric and magnetic component independently. In the presented study the electric component has been taken into consideration as a component of which parameters have appeared significant in terms of the influence on living organisms. Thus, blood platelet suspension was exposed to EM fields of 1 kHz frequency and 150 V/m and 220 V/m intensity for 30 and 60 minutes. The measurement of free radicals concentration showed its increase in relation to control values, both after exposure to 150 V/m intensity field and 220 V/m regardless of time. The highest increase of free radicals generation compared to the initial values was observed when blood platelets were exposed to EMF 220 V/m intensity after 60 min. (by 24 %, the value of x = 56,96 increased to x = 70,83). However, the lowest increase (by 7%, to x = 61,06) of free radicals generation compared to the control values was noted after 30 minutes application of the 150 V/m intensity field. The obtained findings allow us to say that the analyzed EMF causes an increase in free radicals generation which exerts an effect of disarranging physiological functions in a human body.
Źródło:
Polish Hyperbaric Research; 2010, 1(30); 35-41
1734-7009
2084-0535
Pojawia się w:
Polish Hyperbaric Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Suplementacja propolisem a zmiany w metabolizmie tlenowym krwinek płytkowych eksponowanych na promieniowanie elektromagnetyczne
Propolis supplementation and the changes in the oxidative metabolism of blood platelets exposed to electromagnetic radiation
Autorzy:
Henrykowska, G.
Dziedziczak-Buczyńska, M.
Buczyński, J.
Ziółkowski, W.
Buczyński, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1360288.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Medycyny i Techniki Hiperbarycznej
Tematy:
promieniowanie elektromagnetyczne
monitory LCD
propolis
układ antyoksydacyjny wewnątrzkomórkowy
krwinki płytkowe
electromagnetic radiation
LCD screens
intracellular antioxidant system
blood platelets
Opis:
Promieniowanie elektromagnetyczne (PEM) działające na organizmy żywe może być źródłem stresu oksydacyjnego. Brak odpowiedniej kompensacji przez białka obrony antyoksydacyjnej prowadzi do niekontrolowanego wzrostu reaktywnych form tlenu, co może być przyczyną wielu chorób. Liczne badania naukowe wykazały, że propolis posiada wiele cennych leczniczo właściwości: działa przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, antyutleniająco, ochronnie na miąższ wątroby i przeciwnowotworowo. Jednak wyniki badań dotyczące zdolności antyoksydacyjnych nie są jednoznaczne i wymagają dalszych badań i analiz. Cel pracy. Określenie wpływu suplementacji propolisem na wybrane parametry stresu oksydacyjnego w krwinkach płytkowych eksponowanych na promieniowanie elektromagnetyczne emitowane przez monitory LCD. Materiał i metody. Materiał stanowiła zawiesina ludzkich płytek krwi. 7% roztwór propolisu dodawany był do preparatu krwinkowego przed ekspozycją na PEM o częstotliwości 1 kHz i natężeniu składowej elektrycznej 220 V/m (odpowiadającemu odległości 15 cm od monitora) przez 60 min. Przed ekspozycją jak i bezpośrednio po niej, określano aktywność dysmutazy ponadtlenkowej oraz stężenie dialdehydu malonowego i oceniano względem próby kontrolnej, którą stanowił materiał nie poddany ekspozycji PEM. Wyniki. Promieniowanie elektromagnetyczne powodowało istotny statystycznie spadek aktywności dysmutazy ponadtlenkowej w stosunku do grupy odniesienia niezależnie od suplementacji propolisem. We wszystkich grupach badanych odnotowano minimalny wzrost stężenia dialdehydu malonowego w porównaniu do wartości wyjściowych, jednak nie były to różnice istotne statystycznie. Wnioski. Uzyskane wyniki pozwalają na stwierdzenie, że analizowane promieniowanie elektromagnetyczne powoduje niekorzystne zmiany w zakresie aktywności jednego z enzymów obrony antyoksydacyjnej – dysmutazy ponadtlenkowej (SOD – 1) oraz niewielkie nasilenie peroksydacji lipidów, czego wyrazem jest wzrost stężenia dialdehydu malonowego (MDA). Suplementacja 7% roztworem propolisu nie jest wystarczającą ochroną przed negatywnym działaniem PEM. Istnieje konieczność prowadzenia dalszych badań w tym kierunku oraz określenie zachowania się innych enzymów antyoksydacyjnych.
Introduction. Electromagnetic radiation (EMR) that has an effect on living organisms may be a source of oxidative stress. A lack of proper compensation by antioxidant defences on the part of proteins leading to an uncontrolled growth of reactive forms of oxygen, which may give rise to numerous health conditions. Various scientific studies have indicated that propolis has multiple valuable medicinal properties: antibacterial, anti-inflammatory, antioxidant, protective – in relation to liver parenchyma, as well as anti-cancer. Nonetheless, the results of studies concerned with its antioxidant capabilities are not explicit and require further tests and analyses. Objective. Determination of the effect of propolis supplementation on selected oxidative stress parameters in blood platelets exposed to electromagnetic radiation mitted by LCD monitors. Material and methods. The material was a suspension containing human blood platelets. A 7% propolis solution was added to a cellular preparation before an exposure to EMR with a frequency of 1 kHz and an intensity of the electric component of 220 V/m (corresponding to sitting a distance of 15 cm from an LCD screen) for a total of 60 minutes. Before the exposure, as well as immediately following it, the researchers determined the level of activity of superoxide dismutase and malondialdehyde concentration, and evaluated it with regard to the control sample, i.e. material which was not subjected to EMR exposure. Results. Electromagnetic radiation caused a statistically significant decrease in superoxide dismutase activity as compared with the reference group, irrespective of propolis supplementation. All of the studied groups indicated a minimal increase in the malondialdehyde concentration as compared with its initial values; however, the differences were not statistically significant. Conclusions. The obtained results allow to conclude that the analysed electromagnetic radiation produced unfavourable changes in the activity of one of the enzymes responsible for antioxidative protection – superoxide dismutase (SOD – 1), and, moreover, a slight intensification in lipid peroxidation, which is expressed by an increase in malondialdehyde concentration (MDA). The supplementation with 7% propolis solution does not constitute sufficient protection against the negative effect of EMR. It is necessary to conduct further studies as well as determine the behaviour of other antioxidative enzymes.
Źródło:
Polish Hyperbaric Research; 2015, 1(50); 61-68
1734-7009
2084-0535
Pojawia się w:
Polish Hyperbaric Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The assessment of knowledge of organisational-administrative procedures in the case of a bioterrorist threat in selected environmental populations
Ocena znajomości procedur organizacyjno-administracyjnych w przypadku pojawienia się zagrożenia bioterrorystycznego w wybranych populacjach środowiskowych
Autorzy:
Henrykowska, G.
Lipiński, M.
Dziedziaczak-Buczyńska, M.
Zawadzka, M.
Lewicka, M.
Buczyński, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/366660.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Medycyny i Techniki Hiperbarycznej
Tematy:
bioterrorism
administrative-organisational procedures
population's behaviour during threat
bioterroryzm
procedury administracyjno-organizacyjne
zachowanie ludności w warunkach zagrożenia
Opis:
In the past we have seen numerous cases of the purposeful utilisation of micro-organisms and toxins. This situation forced us to undertake actions aimed at a limitation of the production and storage of biological weapons. Unfortunately, despite the signing of the Convention on Biological and Chemical Weapons, many countries are still involved in research into the use of biological agents as a military resource. The objective of the work was to perform an assessment of the knowledge of threats connected with bioterrorism as well as of the procedures in the case of a bioterrorist attack in two different urban populations – i.e. of below 50 thousand and above 500 thousand inhabitants. The study was conducted in two towns, Nysa and Łódź. A self-designed questionnaire included 100 persons from each town, both men and women aged between 18 and 65 years. Despite the small differences between the researched populations, the knowledge of respondents concerning bioterrorist threats and procedures during an attack is insufficient. On the basis of the obtained results we may conclude that there is a need to educate the entire society, irrespective of the place of residence, in order to raise an awareness with regard to the potential threat and procedures in the event of a bioterrorist attack.
W przeszłości próby celowego wykorzystania mikroorganizmów i toksyn były wielokrotne. Sytuacja ta zmusiła do podjęcia działań celem ograniczenia wytwarzania i magazynowania broni biologicznej. Niestety, mimo podpisania Konwencji o Broni Biologicznej i Chemicznej wiele krajów prowadzi nadal badania nad wykorzystaniem czynników biologicznych, jako środków militarnych. Celem pracy była ocena znajomości zagrożeń związanych z bioterroryzmem oraz znajomość postępowania w przypadku ataku bioterrorystycznego w dwóch różnych populacjach miejskich – tj. poniżej 50 i powyżej 500 tysięcy mieszkańców. Badania przeprowadzono w dwóch miastach Nysie i Łodzi. Ankietą, autorskiej konstrukcji, objęto po 100 osób z każdej miejscowości w wieku od 18 do 65 lat, obojga płci. Mimo niewielkich różnic pomiędzy badanymi populacjami, wiedza ankietowanych dotycząca zagrożeń bioterrorystycznych jest niewielka, a znajomość procedur postępowania podczas ataku niewystarczająca. Na podstawie uzyskanych wyników można wnioskować, że istnieje konieczność edukacji całego społeczeństwa, nie zależnie od miejsca zamieszkania, w zakresie zwiększania świadomości, możliwego zagrożenia oraz procedur postępowania w przypadku ataku bioterrorystycznego.
Źródło:
Polish Hyperbaric Research; 2016, 4(57); 65-70
1734-7009
2084-0535
Pojawia się w:
Polish Hyperbaric Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metabolizm tlenowy krwinek płytkowych eksponowanych na promieniowanie elektromagnetyczne generowane przez telefonie komórkowa - badania IN VITRO
An oxygen metabolism of human blood platelets displied on electromagnetic field generating by mobile phones - IN VITRO researches
Autorzy:
Buczynski, A.
Dziedziczak-Buczyńska, M.
Jankowski, W.
Olszański, R.
Buczyński, J.
Pacholski, K.
Henrykowska, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/366392.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Medycyny i Techniki Hiperbarycznej
Tematy:
peroksydacja lipidów
krwinki płytkowe
stres oksydacyjny
promieniowanie elektromagnetyczne
telefon komórkowy
lipid peroxidation
oxidative stress
blond plateles
electromagnetic fields
mobile phone
Opis:
Celem pracy była ocena wpływu promieniowania elektromagnetycznego wysokiej częstotliwości emitowanego przez telefon komórkowy, na metabolizm tlenowy i zmiany wolnorodnikowe w krwinkach płytkowych. Zawiesinę ludzkich płytek krwi poddano działaniu pola EM o częstotliwości 900 i 1800 MHz przez 1, 3, 5 minut. W porównaniu do wartości kontrolnych aktywność dysmutazy ponadtlenkowej zmalała po 1,i 5 , a po 3 minucie wzrosła (EM 900 MHz). Promieniowanie o częstotliwości 1800 MHz powodowało stały spadek SOD-1 w stosunku do długości czasu ekspozycji. Stężenie dialdehydu malonowego wzrosło po 1 i 5 min ekspozycji, natomiast po 3 minutach odnotowano istotne jego obniżenie (EM 900 MHz). Promieniowanie o częstotliwości 1800 MHz powodowało wzrost stężenia MDA w stosunku do długości czasu ekspozycji. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że przyczyną niekorzystnych zmian w czynności enzymów antyoksydacyjnych i stężeniu dialdehydu malonowego może być stres oksydacyjny powstający przy narażeniu krwinek płytkowych na mikrofale, a wraz z nim tworzenie się nadmiernej ilości wolnych rodników tlenowych.
The aim of the study was to assess the influence of electromagnetic field produced by mobile phones on oxygen metabolism In human blond plateletes. The suspension of blood platelets was exposed to the electromagnetic field with frequency of 900 and 1800 MHz after 1, 3, 5 min. Our studies demonstrated that microwaves produced by mobile phones (900 MHz) significantly depleted SOD-1 activity after 1, 5 min exposure and increased after 3 min in comparison with the control test. Microwaves 1800 MHz significantly depleted SOD-1 activity after 1, 3 and 5 min in comparison with the control test. There was a significant increase in concentration of MDA after 1, 5 min and decrease after 3 min of exposure as compared with the control test (900 MHz). Electromagnetic field tith frequency of 1800 MHz significantly increased in concentration of MDA after 1, 3, 5 min. On the grounds of our results we conclude that oxidative stress after exposure to microwaves may be the reason for many adverse changes in cells and may cause a number of systemic disturbance in the human body.
Źródło:
Polish Hyperbaric Research; 2007, 4(21); 31-37
1734-7009
2084-0535
Pojawia się w:
Polish Hyperbaric Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowe trendy w usuwaniu azotu amonowego ze ścieków: nitrytacja – anammox w niskiej temperaturze
new trends in ammonia nitrogen removal from wastewater: nitritation – anammox at low temperature
Autorzy:
Tomaszewski, M.
Cema, G.
Ziembińska-Buczyńska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/400316.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
nitrytacja–anammox
usuwanie azotu amonowego
oczyszczanie ścieków
nitritation–anammox
ammonia nitrogen removal
wastewater treatment
Opis:
Proces częściowej nitryfikacji (nitrytacji) – anammox (beztlenowego utleniania azotu amonowego) znajduje coraz szersze zastosowanie w oczyszczaniu ścieków o wysokim ładunku azotu amonowego i wysokiej temperaturze (25–40°C). Podyktowane jest to optymalną temperaturą rozwoju bakterii anammox, która mieści się w zakresie od 30 do 40°C. Ze względu na korzyści płynące z wykorzystania procesu anammox do oczyszczania ścieków komunalnych, których temperatura znacznie odbiega od optymalnej dla procesu, coraz więcej uwagi poświęca się badaniom nad możliwościami efektywnego prowadzenia procesu nitrytacji – anammox w niższej temperaturze (10–20°C). W porównaniu do tradycyjnego systemu nitryfikacji – denitryfikacji, proces nitrytacji – anammox cechuje się niższym zapotrzebowaniem na tlen, niższym przyrostem osadu nadmiernego oraz brakiem zapotrzebowania na źródło węgla organicznego, co przekłada się na znaczne obniżenie kosztów eksploatacyjnych. W prezentowanej pracy dokonano przeglądu najnowszych badań i osiągnięć dotyczących zastosowania procesu nitrytacji – anammox w niskich temperaturach. Wykazały one, że możliwe jest skuteczne usuwanie azotu amonowego ze ścieków komunalnych w temperaturze 15°C w skali pilotażowej, a nawet 12°C w skali laboratoryjnej. Najlepsze rezultaty osiągane są dzięki zastosowaniu reaktorów sekwencyjnych i/lub ze złożem ruchomym, w których biomasa występuje w formie granul i/lub biofilmu, a także kombinacje tych technologii. Badania oparte na biologii molekularnej sugerują natomiast, że największe zdolności adaptacyjne do niskiej temperatury wykazują bakterie anammox z rodzaju Candidatus Brocadia. W dalszym ciągu wyzwaniem pozostaje jednak utrzymanie stabilnego procesu nitrytacji – anammox w temperaturze 10°C oraz sposób i czas adaptacji biomasy.
Partial nitrification (nitritation) – anammox (anaerobic ammonia oxidation) process is increasingly used to treat wastewater, characterized by a high nitrogen content and high temperature (25–40°C). It is connected with the optimal temperature of anammox bacteria, which is at the range between 30 and 40°C. Mainstream application of anammox for the municipal wastewater, characterized by lower temperature seems to be one of the most challenging, but profitable process. Thenceforth, the research performed in the field of the nitritation – anammox at low temperature (10–20°C) become more and more intense. Compared with the conventional nitrification – denitrification system, nitritation – anammox reduces oxygen demand, eliminates the need for organic carbon source and produces less excess sludge. As a result, it allows to a significant cost reduction. This paper reviews the most important and recent information in the field of nitritation – anammox process at low temperature. Effective nitrogen removal from the municipal wastewater was demonstrated at 15°C in a pilot scale and at 12°C in a laboratory scale reactor. The best performance is achieved in sequencing batch reactors and moving bed reactors with biofilm or granular biomass, as well as combinations of these technologies. Molecular biology studies shows that anammox bacteria of the genus Candidatus Brocadia may have the biggest predispositions to adapt to low temperature. However, temperature about 10°C, time and method of biomass adaptation are still the main challenges for stable and common nitritation – anammox process.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2017, 18, 2; 175-179
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
PCR-RAPD based estimation of hospital wastewater genotoxicity on Allium cepa
Autorzy:
Ziembinska-Buczynska, A.
Szulc, M.
Zagorska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/80349.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Źródło:
BioTechnologia. Journal of Biotechnology Computational Biology and Bionanotechnology; 2016, 97, 3
0860-7796
Pojawia się w:
BioTechnologia. Journal of Biotechnology Computational Biology and Bionanotechnology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Toxicity analysis of coke wastewater treated in a rotating biological contactor and a membrane bioreaktor
Autorzy:
Tomaszewski, M.
Pypeć, K.
Zgórska, A.
Ziembińska-Buczyńska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/363292.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
chromosome aberrations
coke wastewater
MBR
micronucleus
phytotoxicity
RBC
aberracja chromosomowa
ścieki koksownicze
fitotoksyczność
Opis:
To investigate the effectiveness of a rotating biological contactor (RBC) and a two-stage membrane bioreactor (MBR) for the treatment of coke wastewater, samples were collected three times (Batches I, II, III) from the “Jadwiga” coke plant in Zabrze, Poland at two-week intervals. The wastewater was then diluted with tap water (1:3 ratio, wastewater : tap water) and then treated at retention times of 4.1 days (RBC) and 7 days (MBR). For phytotoxicity and genotoxicity tests, the wastewater was sampled from various points in the treatment systems and further diluted to produce a range of concentrations. In the phytotoxicity tests (growth inhibition), Lemna minor and Vicia faba were used. A low concentration of wastewater (6.25%) often stimulated growth. Higher concentrations, however, inhibited L. minor growth completely. These tests indicated that the MBR generally reduced growth inhibition more effectively than the RBC. In the genotoxicity tests (chromosome aberrations and micronuclei formation) root meristem cells of V. faba were examined. The genotoxicity of the different batches varied, and neither system was particularly effective for reducing genotoxicity. The results of this study indicate that, because its composition is so variable, coke wastewater should be constantly monitored. Also, because of its potentially high genotoxicity, the ecotoxicological characteristics of coke wastewater should be monitored in addition to basic indicators of wastewater quality, such as COD, BOD, and content of nitrogen compounds.
Źródło:
Environmental Biotechnology; 2015, 11, 2; 34-40
1734-4964
Pojawia się w:
Environmental Biotechnology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzystanie metody PCR-DGGE do badania zmienności genotypowej bakterii zasiedlających złoże tarczowe oczyszczające modelowe ścieki koksownicze
Application of PCR-DGGE to study genotypic variability of bacteria inhabiting rotating biological contactors treating synthetic coke wastewater
Autorzy:
Ziembińska-Buczyńska, A.
Cema, G.
Kalbarczyk, M.
Żabczyński, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/237434.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych
Tematy:
bakterie Anammox
monitoring zmienności genotypowej
ścieki przemysłowe
Anammox bacteria
genotypic monitoring
industrial wastewater
Opis:
Ze względu na znaczny ładunek azotu amonowego, którym charakteryzują się ścieki koksownicze, dostrzeżono możliwość wykorzystania procesu beztlenowego utleniania amoniaku (Anammox) w procesie biologicznego oczyszczania tych ścieków. W czasie 8-miesięcznego eksperymentu zbadano bioróżnorodność i zmienność mikroorganizmów błony biologicznej w złożu tarczowym oczyszczającym modelowe ścieki koksownicze, ze szczególnym uwzględnieniem grupy bakterii Anammox. Wykorzystując metodę PCR-DGGE wykazano, że w biofilmie złoża tarczowego funkcjonują bakterie z grupy Anammox. Możliwe, że w trakcie trwania eksperymentu nieznany czynnik środowiskowy (prawdopodobnie nagromadzenie azotanów(III)) spowodował znaczne zubożenie biocenozy bakterii Anammox, powodując jednocześnie zmianę jakościową w strukturze całości konsorcjum bakterii. Pomimo zmian jakościowych poziom bioróżnorodności bakterii w trakcie trwania eksperymentu był względnie stały. W oparciu o uzyskane wyniki można przypuszczać, że polimerazy typu TAQ amplifikują cześć materiału DNA ze złoża tarczowego w sposób niespecyficzny, tj. nieulegający rozdziałowi w gradiencie czynnika denaturującego. Zakłada się konieczność wykorzystania innego typu polimerazy (np. proofreading) i/lub zmiany gradientu DGGE w celu rozwiązania tego problemu.
High ammonia nitrogen load of coke plant wastewater provided an opportunity to use the Anammox (ANaerobic AMmonium OXidation) process for its biological treatment. Biodiversity and variability of microorganisms in rotating biological contactor (RBC) biofilm treating synthetic coke wastewater was analyzed in the eight-month experiment with the main focus on the Anammox bacteria. Using PCR-DGGE (polymerase chain reaction – denaturing gradient gel electrophoresis) it was shown that the RBC biofilm was populated by Anammox bacteria. Possibly, an unknown environmental factor (probably nitrate(III) build-up) caused significant decrease in Anammox bacteria number, leading to a qualitative change in the total bacterial community structure at the same time. However, despite qualitative changes the bacterial biodiversity level remained relatively constant during the course of the experiment. On the basis of the obtained results it may be assumed that TAQ polymerases amplify part of DNA material from the RBC in a non-specific manner and this material is not separated properly in denaturing gradient. Use of other type of polymerase (e.g. proofreading) and/or change of DGGE gradient is presumed necessary as a solution to this problem.
Źródło:
Ochrona Środowiska; 2014, 36, 1; 3-8
1230-6169
Pojawia się w:
Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Włókniste podłoża dla inżynierii tkankowej kości: hodowle komórek MG 63 w warunkach statycznych i dynamicznych
Fibrous scaffolds for bone tissue engineering: static and dynamic in vitro studies with MG 63 cells
Autorzy:
Buczyńska, J.
Pamuła, E.
Błażewicz, S.
Bacakova, L.
Parizek, M.
Chlupac, J.
Mikołajczyk, T.
Boguń, M.
Dobrzyński, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/285121.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Polskie Towarzystwo Biominerałów
Tematy:
inżynieria tkankowa
tissue engineering
Opis:
Resorbowalne włókna z kopolimeru L-laktydu z glikolidem (PLG) i PLG z hydroksyapatytem rozprowadzonym w ich objętości (PLG-HAP) zostały otrzymane metodą formowania z roztworu. Włókna zostały przetworzone w trójwymiarowe podłoża za pomocą metody łączenia włókien. Mikrostrukturę otrzymanych podłoży scharakteryzowano za pomocą mikroskopu stereoskopowego. Wykazano, że podłoża miały różną porowatość, wielkość i orientację pojedynczych włókien. Oddziaływanie włóknistych podłoży z komórkami kostnymi MG 63 było badane in vitro w warunkach statycznych i dynamicznych. Liczba komórek i ich morfologia były oceniane po 3 i 7 dniach od założenia hodowli. Badania wykazały że liczba komórek na materiałach włóknistych rosła wraz z czasem prowadzenia hodowli, chociaż była znacznie niższa niż na płaskiej powierzchni kontrolnej (polistyren do celów kultur komórkowych). W dynamicznych warunkach hodowli obserwowano różną proliferację komórek w zależności od rodzaju użytego podłoża: na PLG występował spadek, zaś na PLG-HAP istotny wzrost liczby komórek. Wyniki sugerują, że obecność cząstek hydroksyapatytu rozprowadzonych w objętości włókien polimerowych poprawia adhezje i proliferacje osteoblastów.
Resorbable poly(L-lactide-co-glycolide) fibres (PLG) and poly(L-lactide-co-glycolide) fibres containing hydroxyapatite nanoparticles in volume of PLG fibres (PLG-HAP) were manufactured by solution spinning process. The resultant fibres were processed into three-dimensional scaffolds using fibre bounding method. The microstructure of resorbable scaffolds was characterized by stereomicroscope. The results show that the scaffolds have different fibrous architecture including porosity, size and arrangement of individual fibres. The interaction of fibrous scaffolds with osteoblast-like MG 63 cells was tested in vitro in static and dynamic cell culture conditions. The number of adhering cells and their morphology were evaluated on days 3 and 7 after seeding. It was found that cell number increased with the cultivation time, although it was significantly lower than on control polystyrene dish (TCPS). During dynamic cultivation the number of cells decreased on PLG scaffolds, whereas on PLG-HAP scaffolds it increased. These results suggest that presence of hydroxyapatite distributed within the whole volume of resorbable polymer fibres promoted adhesion and proliferation of osteoblasts.
Źródło:
Engineering of Biomaterials; 2007, 10, no. 65-66; 1-6
1429-7248
Pojawia się w:
Engineering of Biomaterials
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dynamika sezonowych zmian bioróżnorodności bakterii w jeziorach przymorskich: Łebsko i Sarbsko
Dynamics of Seasonal Changes in Bacterial Biodiversity in Coastal Lakes: Łebsko and Sarbsko
Autorzy:
Jureczko, M.
Ziembińska-Buczyńska, A.
Glińska-Lewczuk, K.
Burandt, P.
Kobus, S.
Lew, S.
Obolewski, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1813789.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
bakterie
bioróżnorodność
estuaria
PCR-DGGE
bacteria
biodiversity
estuaries
Opis:
Polskie pobrzeże jest bogate w jeziora słonawe o charakterze estuariów. Należą do nich jeziora Niziny Gardnieńsko-Łebskiej. Każdy z tych akwenów ma własną specyfikę hydrologiczno-ekologiczną, co skutkuje faktem, że wiedza na temat tych dynamicznych ekosystemów wodnych jest niepełna i wymaga rozszerzenia. W ramach eksperymentu badano bioróżnorodność bakteryjną w jeziorach Łebsko i Sarbsko w różnych porach roku. Materiał do badań stanowił materiał bakteriologiczny, pochodzący z przefiltrowania próbek wody tych jezior. W celu zbadania różnorodności biologicznej wykorzystano łańcuchową reakcję polimerazy – PCR (ang. Polymerase Chain Reaction), połączoną z elektroforezą w gradiencie czynnika denaturującego – DGGE (ang. Denaturing Gradient Gel Electrophoresis). Markerem molekularnym wykorzystanym w badaniach był fragmentu genu kodującego 16S rRNA. Różnorodność biologiczną badano ze względu na gradient zasoleniowy oraz inne zmiany fizyko-chemiczne i biologiczne, wywoływane następującymi po sobie porami roku, oraz występującymi w obrębie zbiornika w zależności od głębokości. Efekty eksperymentu udokumentowano w postaci zdjęć w świetle ultrafioletowym rozdziału w gradiencie czynnika denaturującego produktów PCR, na podstawie których wykonano analizę densytometryczną, obliczono współczynnik podobieństwa Dice’a, indeks bioróżnorodności Shannona oraz utworzono dendrogramy na podstawie algorytmu najbliższego sąsiada. Badania wykazały, że bioróżnorodność zbiorowiska w trakcie trwania eksperymentu nie była stała i wahała się od stosunkowo ubogiej do przeciętnie bogatej genotypowo. Najniższe wartości indeksu Shannona obserwowano latem, co miało związek z fluktuacjami zasolenia i wysoką temperaturą. O tej porze roku zaobserwowano także spadek współczynnika podobieństwa Dice’a w jeziorze Łebsko. Sytuacja taka nie miała miejsca w jeziorze Sarbsko. W projekcie wykazano, iż jezioro Sarbsko ma bardziej stałą różnorodność bakteryjną, na co wskazują mniejsze fluktuacje wartości indeksu bioróżnorodności Shannona. Zaobserwowano nieznaczną zmianę struktury genotypowej w cyklu sezonowym w jeziorze Sarbsko, co obrazują dendrogramy, na których widać stopniowe różnicowanie się zbiorowisk bakterii. Temperatura w różnych porach roku również wpłynęła na różnorodność biologiczną bakterii. Ponadto zaobserwowano związek między bioróżnorodnością i stężeniem tlenu. Podczas eksperymentu nie było zmian w poziomie pH, więc parametr ten nie miał wpływu na bakterie.
The Polish shore of the Baltic Sea is rich in brackish lakes of estuarine character. One of them are lakes of the Gardnieńsko-Łebska Lowland. Each of these reservoirs has its own hydrological and ecological specificity, which results in the fact that knowledge about these dynamic water ecosystems is incomplete and requires further researches. The aim of this work was to study seasonal changes in bacterial diversity in coastal brackish lakes: Sarbsko and Łebsko. Biodiversity was studied for salinity gradient, as well as physicochemical and biological changes (caused by seasons and depth of the reservoir from which the test material was taken). To monitor the genotypic variation of individual microorganisms and estimate biodiversity of the bacterial community in the settlement and to estimate the genotype complexity of the samples PCR-DGGE method (polymerase chain reaction, combined with denaturing gradient gel electrophoresis) was used. The molecular marker used in the studies was a fragment of the 16S rRNA gene. The effects of the experiment were documented in the form of photos in the ultraviolet light of the PCR-DGGE products, on the basis of which densitometric analysis was performed, Dice similarity coefficient and Shannon biodiversity index was calculated, and dendrograms were created based on the nearest neighbor algorithm. The research showed that the biodiversity of the community during the experiment was not constant and ranged from relatively poor to average genotypically rich. The lowest values of the Shannon index were observed in the summer, which was related to salinity fluctuations and high temperature. In the summer, a decrease in the similarity of Dice in the Łebsko lake was also observed. Such a situation did not take place in Sarbsko. The project showed that Sarbsko has a more stable bacterial diversity, which is indicated by smaller fluctuations in the Shannon biodiversity index. It was observed that bacteria genotypic structure has changed slightly in seasonal cycle in tha Sarbsko lake, as dendrograms show. Temperature through the seasons also influence the bacterial biodiversity. What is more relation between biodiversity and oxygen concentration had been noticed. During the experiment there were no changes in pH level and this parameter has not got influence on bacteria.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2018, Tom 20, cz. 2; 1830-1858
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies