- Tytuł:
-
Symbolika miecza w polskich XVI-wiecznych kompendiach prawa miejskiego
The symbolism of the sword in the 16th century Polish municipal law compendiums - Autorzy:
- Bryl, Grzegorz
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1596677.pdf
- Data publikacji:
- 2021-06-30
- Wydawca:
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Tematy:
-
prawo magdeburskie
miecz
Groicki
Jaskier
Szczerbic - Opis:
-
W XVI w. w polskich miastach zaczęły powstawać drukowane dzieła prawnicze oparte na prawie magdeburskim. W artykule przeanalizowano je pod kątem obecności odwołań do istotnego w tym prawie symbolu miecza. Użycia słowa miecz/gladius w pracach Cervusa-Tucholczyka, Jaskiera, Cerasinusa, Groickiego i Szczerbica poddano typologii według intensywności sensu symbolicznego („znaczenie dosłowne”, „język i obyczajowość”, „symbol pojęć abstrakcyjnych”). Przeanalizowano przypadki należące do poszczególnych kategorii. Zbadano także ich obecność w poszczególnych tekstach, co doprowadziło do wniosku o zależności intensywności (jakościowej i ilościowej) tych odwołań od stopnia bliskości danego tekstu do Zwierciadła saskiego i Weichbildu oraz od obecności w danym tekście glosy. Postawiono wniosek o nikłej recepcji ideowych treści prawa niemieckiego w miastach polskich. Propozycje wyjaśnienia tego zjawiska odwołują się do 1) braku w Polsce rozróżnienia między miastami dysponującymi i niedysponującymi iure gladii, 2) odmienności struktur politycznych Polski i obszaru niemieckojęzycznego, 3) zakorzenienia symbolu miecza na obszarach niemieckich, wyrażającego się i wtórnie wzmacnianego istnieniem figur Rolandów. Symbolika miecza była zatem w Polsce pozbawiona oparcia w przestrzeni miejskiej i w wyobrażeniach politycznych. Postawiono także tezę, że prawo magdeburskie nie służyło określaniu pozycji polskich miast w szerszej strukturze ani zapewnianiu ideowych podstaw ich funkcjonowania jako wspólnot politycznych.
Printed legal works based on the Magdeburg Law began to appear in Polish towns in the 16th century. The article analyzes them in terms of the presence of references to the symbol of the sword which was significant in this law. The use of the word “sword/gladius” in the works of Cervus-Tucholczyk, Jaskier, Cerasinus, Groicki and Szczerbic was typologized according to the intensity of their symbolic sense ("literal meaning," "language and customs," "a symbol of abstract concepts"). Cases belonging to particular categories were analyzed. Their presence in individual texts was also examined, which led to the conclusion that the intensity (qualitative and quantitative) of these references depends on the degree of closeness of a given text to Sachsenspiegel and Weichbild as well as on the presence of a gloss in a given text. It leads to a conclusion that there was a negligible reception in Polish towns to the ideas contained within the contents of the German law. There are three proposals to explain this phenomenon. The first one refers to a lack of distinction between towns with and without ius gladii in Poland. The second proposal concerns the differences between the political structures in Poland and in German-speaking territories. The last one is connected with the deeply-rooted symbol of the sword in German lands, which was expressed and reinforced by the existence of Roland statues. The symbolism of the sword in Poland was devoid of support in the urban space and in political perceptions. A thesis was also put forwarded which stated that the Magdeburg Law was not used to define the position of Polish towns in a wider structure nor to provide an ideological basis for their functioning as political communities. - Źródło:
-
Czasopismo Prawno-Historyczne; 2021, 73, 1; 399-414
0070-2471 - Pojawia się w:
- Czasopismo Prawno-Historyczne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł