Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "BYTNIEWSKI, Paweł" wg kryterium: Autor


Wyświetlanie 1-12 z 12
Tytuł:
Michel Foucault – autowizerunek filozofa
Michel Foucault: Self-Image of the Philosopher
Autorzy:
BYTNIEWSKI, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047373.pdf
Data publikacji:
2020-01-16
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Michel Foucault, wizerunek filozofa, sens odkrycia siebie, krytyka, twórczość, akt myśli
Michel Foucault, philosopher’s image, sense of self-discovery, critique, creativity, act of thought
Opis:
Tworzenie przez filozofów wizerunków filozofa jest jednym z najstarszych sposobów problematyzacji samej filozofii. W wizerunkach tych odzwierciedla się najczęściej zarówno pewna koncepcja filozofowania, koncepcja specyfiki i miejsca filozofii w kulturze intelektualnej, jak i projekt jej uczestnictwa w szerszym kontekście realiów życia społecznego. To dlatego filozofowie tworzą wizerunki filozofa wedle różnych zamysłów i wizerunkom tym przypisują wielorakie role tak w samej filozofii, jak i poza nią. Odpowiedź na pytanie: „Czym jest filozofia?”, splata się w nich z wolą udziału filozofii w życiu. Na czym polega oryginalność problematyzacji tych kwestii u Foucaulta? Nie ma spójnej odpowiedzi na to pytanie, przynajmniej takiej, która tworzyłaby jeden wizerunek Foucaulta-filozofa. Zawiłe strategie uników i otwartych batalii, przekonanie, że każda obca, lecz wartościowa myśl to wyzwanie, poszukiwanie ascetycznej formy dla własnego stylu w połączeniu z zamiłowaniem do barokowych form literackich Jorge Louisa Borgesa czy Raymonda Roussela – to nie wszystkie kontrasty i zawiłości, jakie możemy znaleźć w pismach i wypowiedziach Foucaulta. W jaki sposób akt myśli, może nabrać sensu odkrycia siebie? W jaki sposób pisanie może zmienić sposób bycia autora? Foucault w odpowiedziach na te pytania chce być zawsze o krok dalej niż postępujący za nim komentatorzy – adherenci i przeciwnicy – chce zachować przywilej pierwszego, miarodajnego komentatora własnych słów i czynów. To dlatego w geście obronnym tłumi pytania kierowane w przestrzeń jego własnego „ja”: „Nie pytajcie mnie kim jestem, ani nie mówcie mi, bym pozostał taki sam: jest to moralność stanu cywilnego; rządzi ona naszymi dokumentami. Niechże zostawi nam swobodę, kiedy mamy pisać”.
Creation of images of the philosopher by philosophers is one of the oldest ways to problematize philosophy. In depictions of this sort we can find both a concept of philosophizing and a concept of the place which is occupied by philosophy in the intellectual culture, as well as the pattern of its participation in the wider context of the reality of social life. This is why philosophers for various reasons create images of the philosopher and attribute diverse roles to them, both in philosophy and outside it. Thus, they are images-experiences and images of projects, images-criticism and images-confessions, images-thoughts and images-incentives. The answer to the question: ‘What is philosophy?’ intertwines in them with the belief that philosophy should actively participate in life. What is the originality of the Foucault’s problematization of these issues? A consistent answer to this question does not exist, at least there is no answer that would render a single image of Foucault, a philosopher. In Foucault’s writings, as well as in the various statements he made, one may observe intricate strategies of evasion and open battle, the belief that every alien but informative idea is a challenge, a pursuit of ascetic forms of style combined with a penchant for Baroque literary forms à la Jorge Louis Borges or Raymond Roussel. However, even these do not exhaust all the contrasts and complexities characteristic of Foucault’s output. How can an act of thought become a self-discovery? How can an act of writing change one’s way of being? In his answers to these questions Foucault always wants to be a step ahead of his commentators, whether they are his adherents or his opponents. He wishes to grant himself the privilege of being the first authoritative commentator of his own statements and actions. Therefore, in a kind of ‘defensive gesture,’ he fights down the questions directed to the space of his own ‘I’: “Do not ask who I am and do not ask me to remain the same: leave it to our bureaucrats and our police to see that our papers are in order. At least spare us their morality when we write.”
Źródło:
Ethos; 2016, 29, 2 (114); 115-126
0860-8024
Pojawia się w:
Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Człowiek wobec prawdy o sobie. Michela Foucaulta „itinerarium” podmiotowości
Man against the Truth about Themselves. Michel Foucault’s Itinerary of Subjectivity
Autorzy:
Bytniewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/952102.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Foucault
podmiotowość
prawda
doświadczenie
jaźń
subjectivity
truth
experience
self
Opis:
Punktem wyjścia Foucaulta jest stwierdzenie szczególnego rodzaju doświadczenia, w którym rozpoznajemy siebie jako podmiot. Czym jest to doświadczenie? Jak określić jego granice? Sądzę, że itinerarium podmiotowości zostało określone przez dwie intuicje, które rządzą naszym doświadczeniem siebie. Pierwszą jest ta, która podąża za ekspresją siebie, w której to, co własne, staje się obce. Druga to intuicja immanencji. Foucault sądzi, że w obydwu przypadkach tego doświadczania odnajdujemy to samo: normy bycia sobą i faktyczność utraty siebie w sobie. W tego rodzaju doświadczeniu granicznym – bycia sobą poza byciem podmiotem – ujawnia się granica między normami a faktycznością, zaś historyczność podmiotowości staje się ewidentna. Normalna/ unormowana jaźń to nie tylko podstawa bycia istot ludzkich, ale także podstawa rozpoznań siebie jak podmiotu. W konsekwencji wzajemna zależność „zobowiązania do prawdy” i sposobów bycia podmiotem odgrywa konstytutywną rolę w zachodniej „kultury jaźni”. W artykule proponuję trzyetapowy porządek Foucaultowskiego itinerarium podmiotowości rozłożonego na archeologiczną, genealogiczną i hermeneutyczną fazę. W każdym etapie wzajemne uwikłanie prawdy i bycia podmiotem odgrywa kluczową rolę.
The starting point of Foucault’s itinerary through subjectivity is the recognition that there is an exceptional experience in which we can recognize ourselves as a subject. What is this experience? How to determine its limits? In my opinion, Foucault’s itinerary through subjectivity was determined by two intuitions which reign in the area of our self-experience. The first is the intuition which follows an expression in which what is mine becomes outer. The other one is, as opposed to the first, the intuition of immanence. Foucault maintains that in the two cases of this experience we find the same: the norms of being a self and the facticity of losing oneself in the self. Thus, in the extreme and specific limit-experience of “being the self” beyond “being a subject” this tacit border between norms and facticity discloses, and the historicity of subjectivity becomes evident. The normal/ normative self is not only a basis for modes of being for human beings but, of course, a basis for their recognition as a subject. In the consequence, the interplay of “the truth obligation’” and the modes of being plays a constitutive role in the western “culture of the self”. In the paper I imply that Foucault’s itinerary through subjectivity has three stages: archeological, genealogical, and hermeneutical. In all these stages of Foucault’s quest for the history of subjectivity, this interplay has a crucial function.
Źródło:
Humanistyka i Przyrodoznawstwo; 2017, 23; 209-221
1234-4087
Pojawia się w:
Humanistyka i Przyrodoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Funkcje i cele nauk humanistycznych: komplementarność czy sprzeczność
FUNCTIONS AND AIMS OF THE ARTS: COMPLEMENTARITY OR CONTRADICTION?
Autorzy:
Bytniewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/577507.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
THE ARTS
HERMENEUTICS
COMPENSATIVE FUNCTION OF A HUMAN SCIENCE
Opis:
By the function of the arts, I understand the role that is ascribed to disciplinary organized knowledge in domain of the humanities, the role which they play in the making of diagnosis of the culture in statu nascendi. And by the aim of the arts, I understand the growth of knowledge about objectivized, publicly available phenomena of culture. So we can ask: what a difference in our cultural milieu is generated by the growth of knowledge about cultural phenomena? What aims are satisfied by self-knowledge, and what kind of subjectivity is built on imperative of self-knowledge? There is no better way of emphasizing the connection between functions and aims of the arts as to emphasize historicity of culture and historicity of its interpretation. Herbert Rosendorfer in The Architect of Ruins provided an excellent portrait of this doubled historicity. In the parable of merchant, who makes an attempt at selling the collection of sculptures, he has showed how our culture is desynchronized in its modes of temporal organization. The common elements of culture are inherited in manifold, complex, non-monotonous and frangible sequences of times, which are never synchronized. There is no single temporal arrangement of a culture, and everybody who wants to recover original harmony is confronted with confusions. In the arts, there are two main strategies to cope with this situation. First, hermeneutical strategy, consists in combining the aim and function of the arts in a way, in which compensative function of the arts is bound with the aim of self-cognition, whereas the second, “archaeological” one (in the Foucauldian meaning), in opposition to hermeneutics, postulates disfamiliarization of culture as a means of preserving the aims of the arts consisting in objectivity of knowledge.
Źródło:
Zagadnienia Naukoznawstwa; 2011, 47, 3(189); 337-349
0044-1619
Pojawia się w:
Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Michel Foucault: nauki niedojrzałe i ich epistemologia
Michel Foucault: Immature Sciences and its Epistemology
Autorzy:
Bytniewski, Pawel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/577888.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
EPISTEMOLOGY
HUMAN SCIENCES
Opis:
The paper provides an overview of various perspectives as well as analysis and expectations concerning the concept of 'immature sciences' suggested by I. Hacking in the context of the Michel Foucault's archeology of knowledge. In this context archeology of knowledge is a kind of epistemology situated beyond standard approaches to the sciences, epistemology, whose main question is: 'How is it possible and how should we examine immature sciences?' The main Foucauldian presumption of this question is: 'But what if empirical knowledge, at a given time and in a given culture, did possess a well-defined regularity? If errors and (truths), the practice of old beliefs, including not only genuine discoveries, but also most naive notions, obeyed, at a given moment, the laws of a certain code of knowledge?' Human sciences are the primary field for such an investigations, because of its peculiar history and specific conceptualizations. What is special in their history? Do this notion (immature sciences) suggest that human sciences are immature by their nature, or in the same manner as bygone forms natural sciences. How can these issues be approached in the archeology? What is capacity of archeology of knowledge to answer this questions?
Źródło:
Zagadnienia Naukoznawstwa; 2011, 47, 1(187); 3-28
0044-1619
Pojawia się w:
Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Reżimy prawdy” i „reżimy fikcji” – Foucault o związkach sztuki z nauką
“Regimes of Truth” and “Regimes of Fiction.” Foucault on Relation Between Art and Science
Autorzy:
Bytniewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/623241.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Michel Foucault
episteme
Las Meninas
Don Kichot
reżimy prawdy
reżimy fikcji
Episteme
Don Quixote
Regimes of Truth
Regimes of Fiction
Opis:
O filozofach Michel Foucault powiedział kiedyś, że są ich dwa rodzaje: tacy, „którzy jak Heidegger, otwierają nowe drogi myślenia” i tacy, „którzy odgrywają rolę archeologów, badają przestrzeń, w której rozwija się myśl, warunki owej myśli, sposób jej ustanawiania”. Zamierzam podążyć śladami Foucaulta, mniemając, że nie jest to wcale szeroki i do końca dobrze rozpoznany trakt. Zwracam się ku problematyce relacji między wiedzą a sztukami pięknymi, podejmowanej przez niego wielokrotnie, która jednak nie znalazła osobnego opracowania w napisanych przez niego tekstach. O ile wiedzę chciał ujmować Foucault w wielkich historycznych formacjach zwanych przez niego epistemami lub dyskursami, to w spojrzeniu na malarstwo czy literaturę kierował się ku konkretnym dziełom. Jednak pomimo różnic w ujęciach – co chciałbym pokazać – poglądy na wiedzę i sztukę cementuje u Foucaulta silny związek spójnego myślenia o dziejach nowożytnej kultury Zachodu. Wedle Foucaulta potencjał krytyczny zawarty w literaturze i malarstwie ma sens epistemologiczny, a nie estetyczny. To sztuka pełni krytyczne funkcje wobec wiedzy. Najważniejsze w sposobie myślenia Foucaulta jest jednak to, że owa krytyczna wobec wiedzy rola, jaką biorą na siebie malarstwo i literatura, ukazywana jest przez niego w sposób, który jest integralną częścią jego pojmowania historii wiedzy. Gdy ukazuje ona nieciągłość przemian nauk o człowieku i gdy wedle archeologicznych rozpoznań bieg ich historii nieodwracalnie anuluje prawdy wcześniej im przysługujące, to właśnie literatura i malarstwo sankcjonują zmianę i zapowiadają nowe formy poznania.
Foucault once said that, “we can envisage two kinds of philosopher: the kind who opens up new avenues of thought, such as Heidegger, and the kind who in a sense plays the role of an archeologist, studying the space in which thought unfolds, as well as the conditions of that thought, its mode of constitution.” I am going to follow in Foucault’s footsteps, supposing that this highroad is in no sense wide and well recognized. I turn to the issues which Foucault has explored time and again, but which have no strict elaboration in his oeuvres. The idea is as follows: what is the relation between knowledge and beaux arts? While Foucault wanted to show knowledge in great historical formations called epistemaï or discourses, he directed his gaze to the fine art in specific, individual mode. Yet, despite differences in the ways these have been approached—what I want to show—Foucault’s view on relation between knowledge and fine arts is strongly linked by consistent thinking about the history of modern Western culture. According to him, the potential of literature and painting is epistemological, not esthetical. Actually, the art serves as a critique of knowledge. But, the most important in Foucault’s thinking is that this critical role, which literature and painting undertake, is depicted in the manner which is an integral part of the Foucauldian understanding of the history of knowledge. When this history shows discontinuity of changes of human sciences, when under archeological diagnosis their history nullifies truths, it is the literature and painting that have power to sanction change and to announce new forms of cognition.
Źródło:
Przegląd Socjologii Jakościowej; 2016, 12, 1; 62-75
1733-8069
Pojawia się w:
Przegląd Socjologii Jakościowej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia nauk, czyli epistemologiczne pożytki z historii poznania naukowego
Philosophy of Sciences, That Is, Epistemological Advantages of History of Scientific Cognition
Autorzy:
Bytniewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341712.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
anglosaska filozofia nauki
francuska filozofia nauk
historia nauk
Bachelard
Canguilhem
Foucault
racjonalność nauki
nieciągłość epistemologiczna
archeologia wiedzy
the Anglo-Saxon philosophy of science
French philosophy of science
history of sciences
rationality of science
epistemological non-continuity
archeology of knowledge
Opis:
Punktem wyjścia artykułu jest wskazanie zjawiska, które polega na samoizolacji intelektualnych kultur filozofii nauki, zamykających się w partykularnych tradycjach, koncentrujących się na z góry ograniczonych tematach, ignorujących osiągniecia innych kultur i środowisk badawczych. Faktu tego nie tłumaczą dostatecznie ani różnice językowe i odrębności kanałów komunikacyjnych, z jakich korzystają społeczności uczonych, ani partykularyzmy instytucjonalne. Artykuł przedstawia i konfrontuje ze sobą w synoptycznym układzie dwie tradycje: anglosaskiej filozofii nauki i francuskiej filozofii nauk. Podkreślam zwłaszcza dwie zasadnicze różnice między nimi. Pierwszą jest różnica między pluralistycznym i dyscyplinarnym rozumieniem nauki w filozofii nauk a monizmem filozofii nauki w traktowaniu takich zagadnień jak: racjonalność nauk(i), rola poszczególnych dyscyplin nauk w kształtowaniu filozoficznego modelu zmienności nauk(i), znaczenie historii nauk(i) dla rozstrzygnięć epistemologicznych, pojmowanie hierarchii wartość poznawczych, pojmowanie przedmiotu historii nauk(i). Drugą istotną różnicę wyznacza odmienność koncepcji relacji między filozofią a historią nauk(i) jakie zakładają filozofia nauki i filozofia nauk.
The paper takes as the basis of the considerations the phenomenon of the selfisolation of intellectual cultures of philosophy of science; those cultures are closed in individual traditions, consider pre-restricted issues, ignore achievements of other cultures and research environments. This fact cannot be satisfactorily explained by linguistic differences and separate communicative channels used by social groups of scientists. The paper presents and confronts with each other, in a synoptic system, two traditions: Anglo-Saxon philosophy of science and French philosophy of sciences. Two essential differences between them are emphasized. The first one is the difference between the pluralistic and disciplinary grasps of science in philosophy of sciences and the monism of philosophy of science in treating such problems as rationality of science(s), roles of particular scientific fields in forming philosophical models of the science(s) change; the significance of history of science(s) for epistemological solutions, the grasp of the hierarchy of cognitive values, conceiving the object of history of science(s). The second difference lies in the distinctness of the relation between philosophy and history of science(s) assumed by philosophy of science and philosophy of sciences.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2014, 2; 113-134
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trzy modele nieciągłego procesu historii nauk – Bachelard, Canguilhem, Foucault
Three Models of the Discontinuous Process of the History of Sciences — Bachelard, Canguilhem, Foucault
Autorzy:
Bytniewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342336.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
historia nauk
nieciągłość wiedzy
rodzaje nieciągłości wiedzy
Gaston Bachelard
Georges Canguilhem
Michel Foucault
history of sciences
discontinuity of knowledge
Opis:
Artykuł prezentuje trzy modele historii nauk, w których trzy różne rodzaje nieciągłości wiedzy (epistemologiczna, interdyscyplinarna, temporalna) odgrywają rolę porządkującą sposób rozumienia procesu historycznego nauk. Gaston Bachelard, Georges Canguilhem i Michel Foucault – twórcy tych modeli – rozporządzając materiałem historycznym dyscyplin nauk przyrodniczych (Bachelard, Canguilhem) i humanistycznych (Foucault) próbowali odpowiedzieć na pytanie o związek między specyfiką procesu historycznego, w jakim uczestniczą nauki, a epistemologicznymi kwalifikacjami wiedzy będącej produktem tego procesu. Każdy z nich, podzielając pewne wyjściowe, wspólne założenia, dochodzi jednak do odmiennego akcentowania roli w tym procesie wyróżnionych rodzajów nieciągłości.
The paper presents three models of the history of sciences, in which three different kinds of discontinuity of knowledge (epistemological, interdisciplinary, temporal) play the role of ordering the ways of understanding the historical process of sciences. Gaston Bachelard, Georges Canguilhem and Michel Foucault—the authors of these models—disposing of a historical material concerning natural sciences (Bachelard, Canguilhem) and the humanities (Foucault) attempt to settle the matter of the connection between the specificity of the historical process, in which those sciences are involved, and the epistemological qualifications of the knowledge being a product of this process. Each author, sharing with two others some initial, common assumptions, emphasizes differently, though, the role of the listed kinds of discontinuity in this process.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2015, 3; 241-263
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przeszłość i przyszłość antropologii kulturowej
The Past and Future of Cultural Anthropology
Autorzy:
Bytniewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343626.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
kultura
historia antropologii kulturowej
J. J. Rousseau
C. Lévi-Strauss
A. Barnard
culture
history of cultural anthropology
J.J. Rousseau
Opis:
Kultury rozpoznajemy w różnicach, istoty ludzkie postrzegamy poprzez podobieństwa między nimi. Oto paradoks, który czyni antropologię kulturową trudną dla nas, ponieważ jej etos i metody zmuszają do zmiany sposobu percypowania własnego otoczenia społecznego. W rezultacie antropologia kulturowa wytwarza i rozwija całkiem szczególne doświadczenie siebie samego, które Jean-Jacques Rousseau nazwał sentiment d’existence. Jak sądził Claude Lévi-Strauss, Rousseau właśnie dlatego jest ojcem etnologii. Był on pierwszym europejskim intelektualistą, który zrozumiał, że wyobcowanie wobec Tego Samego jest ceną, jaką płacimy za możliwość poznania Innego. Jakie znaczenie dla zrozumienia Zachodu ma znikanie etnoświatów? W jaki sposób zacieranie zróżnicowania etno-świata ukształtowało nie tylko przeszłość i przyszłość antropologii kulturowej, ale także rozumienie przeszłości i przyszłości kultury, z jakiej się ona wywodzi? Antropologię kulturową albo antropologię społeczną, jak nazywa się ją w Wielkiej Brytanii, przenika pewien rodzaj niepewności co do jej statusu poznawczego. Antropologia kulturowa nie jest pewna, czy jej zainteresowanie światem egzotycznym jest na czasie. Dobrze tą współczesną kondycję antropologii kulturowej odzwierciedla książka Alana Barnarda zatytułowana Antropologia. Zarys teorii i historii. W rzeczywistości książka ta jest akademicką dyskusją na temat historii dyscypliny z dodaniem ekskursu na temat nowych zainteresowań antropologii kulturowej motywowanych wciąż aktywną percepcją różnicy. Oznacza to powrót w praktykach badawczych i pisarskich do spojrzenia z oddali na świat społeczny, który jest całkiem blisko. Artykuł dyskutuje problemy i opinie wyrażone we wspomnianej książce.
We recognize cultures in differences, while we perceive human beings through the similarities between them. It is a paradox that makes cultural anthropology difficult for us, because its ethos and methods make pressure for us to change the way of perception our own social environment. Thus, as a result, cultural anthropology produces and develops quite peculiar experience of itself, which J. J. Rousseau named sentiment d’existence. According to C. Lévi-Strauss, Rousseau is the father of ethnology, because he was the first European intellectual who understood that alienation in relation to the Same is the price at we have to pay for getting to know the Other. What, for the understanding of the West, is the meaning of the disappearance of ethno-worlds? How blurring of ethno-diversity of the world shaped not only the past and the future of cultural anthropology, but an understanding of the past and the future of culture, from which it is derived? Cultural anthropology, or as it is called in Britain, social anthropology, pervades a kind of anxiety about its cognitive status. Cultural anthropology is not sure whether its interest in exotic cultures is not already late, still suspects that its research is not on time. Well reflects this contemporary condition of cultural anthropology the book by Alan Barnard entitled History and Theory in Anthropology. In fact, the book is a combination of an academic discussion of the history of the discipline with the excursus towards new areas of exploration of anthropological instigated by perception of differences, still active. This means the return in the practices of research and writing practices of anthropologists to looking from a distance on the social worlds that are pretty close. The paper discusses problems and opinion entered upon in mentioned book.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2017, 5; 159-168
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kultura samopoznania a kryzys nowoczesności
The culture of self-consciousness and the crisis of modernity
Autorzy:
Bytniewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/413168.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
asynchroniczność
kultura samopoznania
wykształcenie
wiedza
temporalizacja
asynchronicity
culture of self-consciousness
education
knowledge
temporalization
Opis:
Czasowe zróżnicowanie kultury jest czymś, czego istoty ludzkie, jako byty realne, nie mogą uniknąć. Wydaje się więc, że analiza tej rozmaitości, jaką jest kultura w swym zróżnicowaniu czasowym, wyodrębnienie typów i form temporalizacji kultury, jest zagadnieniem funda¬mentalnym. „Długie trwanie”, albo bycie „efemerydą”, bycie „współczesnym” lub nie oraz inne określenia rodzajów temporalizacji kultury są bowiem kategoriami wyrażającymi zarówno sposoby bycia indywiduów i zbiorowości ludzkich, jak i rozmaite formy świadomości uczasowienia owego bycia. „Kultura samopoznania” – szczególnie wrażliwy na czas „teren” formowania się owej świadomości – w jej nowoczesnej postaci stanowi wyzwanie dla spójności ludzkiego bycia w świecie. Wykształcenie bowiem, jako zespół intelektualnych środków opanowywania tej rozmaitości, nowoczesność sama stawia pod znakiem zapytania. Bycie sobą w nowoczesności staje się problematyczne tak, jak i wiedza o sobie samym i to w sposób przedtem nieznany. Być może więc żyjemy w epoce paradoksalnej przez to, że czyniąc nas samych podmiotem wiedzy w coraz większym stopniu ogranicza nam ona dostęp do wiedzy o sobie samym
Human beings are real entities and as such, they cannot avoid temporal diversity within culture. Thus, it seems that the analysis of a subject as diverse as the temporally varied culture, as well as the identification of types and forms of culture temporalization are of fundamental importance. ‘Long-lasting’ or being ‘ephemeral’, ‘modern’ or otherwise, as well as other expressions denoting the types of culture temporalization – these categories communicate both the model of being of individuals and communities, as well as various forms of temporalizing such being. ‘The culture of self-consciousness’, which is a particularly time-sensitive ‘area’ of formation of such awareness, in its modern form poses a challenge for the cohesion of human being within the world. Education, as a set of intellectual means of managing such variety, is questioned by the modernity itself. Being oneself in modernity is rendered problematic and so is the knowledge of oneself, which occurs in a manner previously unknown. Perhaps, therefore, we are living in the age of paradox, as by making ourselves the subject of knowledge, it progressively limits our access to knowledge about ourselves,
Źródło:
Przegląd Socjologiczny; 2008, 57, 3; 79-99
0033-2356
Pojawia się w:
Przegląd Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Archeologia nauk humanistycznych i filozofia hermeneutyczna – dwie strategie krytyki poznania humanistycznego
Autorzy:
Bytniewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15049202.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
archeologia nauk humanistycznych
hermeneutyka
H.G. Gadamer
M. Foucault
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 2; 227-232
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Althusser i Foucault – dwie epistemologie lektury
Althusser and Foucault—Two Epistemologies of Reading
Autorzy:
Bytniewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343083.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
Althusser
Foucault
kultura słowa
lektura symptomalna
dyskurs
the culture of word
simptomal lecture
discourse
Opis:
Filozoficzne rekonstrukcje tekstów, wypowiedzi, dyskursów, nauk – tak można sformułować zadanie, jakie stawiają sobie Louis Althusser i Michel Foucault w swych pracach. Zadanie to pojmują nieidentycznie, choć ich drogi myślowe niejednokrotnie się krzyżowały. Tak czy inaczej pojmowane zadanie tego rodzaju zawiera pewien warunek istotny dla spełnienia wymogu czystości jego epistemologicznych intencji. W zamysł wkomponowany musi być pewien sposób odczytywania tekstów, który roszczenia poznawcze dyskursu-przedmiotu pozwalałby oddawać epistemologicznej krytyce. Spełnienie tego warunku nadawałoby całemu przedsięwzięciu charakter koncepcji produktywnej, wzbogacającej naszą wiedzę o sposobach mówienia prawdy, jakie zna historia myśli. W jakiej kulturze słowa wykształciły się propozycje omawianych autorów? Jak programy badawcze, jakimi stały się te rekonstrukcje, same odnoszą się do tej kultury? Przeczą jej, wpisują się w jej paradygmaty, poddają ją selektywnej krytyce? Jaką reformę stosunku znaczącego do znaczonego proponują? Oto kwestie podejmowane w artykule.
The philosophical reconstruction of texts, utterances, discourses, sciences—in this way we can formulate the task set in Louis Althusser and Michel Foucault’s works. Both the philosophers determine this task non-identically, although their paths often intersect with each other. Anyway, this kind of work includes a condition essential to meet the requirement of the purity of epistemological intentions. In the task of this kind a way of readings texts must be set it, namely the way which would allow to epistemologically criticize the matter of discourse-subject. The satisfaction of this condition would give the whole enterprise a character of a productive conception, enriching our knowledge on the way of speaking about the truths known in the history of thought. What is the “culture of the word” in which Althusser and Foucault have developed proposals for the epistemologically valid theory of reading? What is the richness of research programmes which have become the matrix of these reconstructions, and what is its concern to this culture? Critics, refutations or another way of special treatment? What the reform of the relation between significant and signifié they offer? These problems are considered in the paper.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2016, 4; 43-59
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Alina Motycka – filozofka nauki
Alina Motycka - philosopher of science
Autorzy:
Bytniewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41309641.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
Alina Motycka
philosophy of science
epistemology
C.G. Jung
archetypes
myth
filozofia nauki
epistemologia
Carl G. Jung
archetypy
twórczość naukowa
mit
Opis:
W artkule przedstawiam poglądy Aliny Motyckiej, polskiej filozofki nauki, zmarłej w 2018 roku. Działalność naukową Motyckiej lokuję w historycznym kontekście dwóch tradycji filozofii nauki – uhistorycznionej jej wersji sygnowanej nazwiskiem Thomasa Kuhna i tradycji logicznej rekonstrukcji nauki jaką w drugiej połowie XX wieku ożywiała myśl Karla Poppera. Sądzę, że taka właśnie sytuacja historyczna stanowi kontekst, w jakim Motycka kształtowała swój pogląd na filozofię nauki, a także z uwagi na tak określony kontekst, problematyzowała własny w niej udział. Co zatem stanowi o oryginalności Jej drogi? Dwie kwestie wysuwają się tu na plan pierwszy. Pierwsza, to rekonstrukcja zasadniczego problemu filozofii nauki, jakim według Motyckiej, jest zagadnienie konfrontacji dwóch teorii naukowych z których wcześniejsza (T1) jest zastępowana przez późniejszą i konkurencyjną względem pierwszej (T2). Motycka w warstwie krytycznej swojej filozofii nauki ukazuje niezdolność epistemologii drugiej połowy XX wieku do adekwatnego ujęcia tej relacji. Przyczynę upatruje w jej braku wytworzenia środków intelektualnych do problematyzowania sytuacji „T1–T2”. Stąd wywodzi się drugi obszar dociekań Autorki, jakim jest kwestia twórczości w nauce. Inspiracji dla skonstruowania adekwatnej epistemologii obejmującej to zagadnienie dostarczają Motyckiej poglądy Carla G. Junga. Przedmiotem jej zainteresowania jest – w tym kontekście – możliwość użycia na terenie filozofii nauki takich pojęć, jak archetyp i mit.
In the paper, I present the views of Alina Motycka, a Polish philosopher of science who died in 2018. I place Motycka’s scholar activity in a historical context, relative to two traditions of the philosophy of science—its historical version signed by Thomas Kuhn, and the tradition of logical reconstruction of science which in the second half of the twentieth century was revived by the thought of Karl Popper. I believe that this historical situation forms the context in which Motycka shaped her view of the philosophy of science and, because of such a particular context, she has participated in it with her own problematizations. So, what constitutes the originality of her way? Two issues come to the fore here. The first is the reconstruction of the fundamental problem of the philosophy of science, which, according to Motycka, is the question of confronting two scientific theories, of which the earlier (T1) is replaced by a later and competitive one (T2). Motycka shows the inability of the epistemology of the second half of the 20th century to adequately capture this relationship. The reason for this is the lack of intellectual means to problematize the situation T1–T2. The second area of the author’s interest is the issue of creativity in science. She was inspired by the theories of Carl G. Jung. In this context, it is of interest to use the philosophy of science of terms such as archetype and myth.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2020, 8, 2; 217-229
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-12 z 12

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies