- Tytuł:
-
Transport rumowiska wleczonego ze zlewni źródliskowej (przykład źródlisk Łyny)
Intensity of water erosion in the spring catchment of the Łyna river - Autorzy:
- Afelt, A
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/400105.pdf
- Data publikacji:
- 2012
- Wydawca:
- Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
- Tematy:
-
Łyna
źródło
rumowisko wleczone
erozja wodna
spring
Łyna river
bedload
water erosion - Opis:
-
Wstępne wyniki badań źródliska Łyny wskazują na proces intensywnego odprowadzania substancji mineralnej w postaci stałej – jako składowej erozji wodnej zachodzącej w krajobrazie młodoglacjalnym na styku wód podziemnych i powierzchniowych. Pomiary polowe eksportu substancji mineralnej w formie rumowiska wleczonego wykazały, iż sumarycznie w roku erozyjnie ze zlewni odprowadzane jest w przybliżeniu 840 kg materiału (okres badań lata 2008-2009). Oznacza to średnio ubytek masy rzędu 580 kg z 1 km2 powierzchni jednostkowej zlewni rocznie. Woda źródlana pełni bardzo ważną rolę w odprowadzaniu substancji nierozpuszczonej ze zlewni topograficznej. Erozja wodna – sterując intensywnością transportu rumowiska, stymuluje w źródlisku Łyny proces odgrzebywania lokalnej rynny polodowcowej.
The spring area of the Łyna river is a geological reserve, where naturally occurring retrogressive erosion is protected. Intensity of removal of solid and dissolved mineral material from the spring area of the river is the study aim. The study area is exceptional for Polish lowlands due to its complexity, as it includes 9 spring niches and 4 effluents. Geological setting plays here a decisive role, because all springs are situated in a head of a deep, buried tunnel valley which is developed in older sediments. The tunnel valley is filled with sands and gravels deposited during the last phase of the Vistulian glaciation. Removal of solid and dissolved material by retrogressive erosion leads to enlargement of the spring area and to uncovering of the buried tunnel valley. Intensive increase of the flow rate occurs downstream as tributary streams join the main river. Data from 3 gouge profiles covering 850 m downstream are as follows; 8,5; 22,8 and 48,8 dm3/s on average (based on a period 2004-2010). Intensity of the dragged material increases from 0,01 up to 0,08 g/s (measured in 2007-2008), 0,027 g/s on average. Mineralization of river water ranges between 150 and 234 mg/dm3 (178 mg/dm3 on average). It is assessed that the dissolved material removed from the area equals to 630 kg per day (230 tons per annum). On the other hand, the solid dragged material equals to 2,3 kg per day (0,84 tons per annum) for 34,8 dm3/s discharge measured at the lowermost gouge profile and for average mineralization of spring waters. Springs of the Łyna river have a high and stabilized outflow leading to the dynamic removal of mineral material. Removal of the dissolved material by the spring waters represents denudational potential of the regional aquifers which feed the springs. On the other hand, removal of the dragged material represents only erosion occurring within the uppermost part of the topographic catchment adjacent to the spring area which supplies the river channel with the solid material. - Źródło:
-
Inżynieria Ekologiczna; 2012, 31; 5-16
2081-139X
2392-0629 - Pojawia się w:
- Inżynieria Ekologiczna
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł