Autor: Żurek, Dorota - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Parafia małego miasta w Małopolsce XV–XVI w. Zasięg i wewnętrzne zróżnicowanie
Autorzy:: Żurek, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/436039.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Opis:: The article is focused on the problems related to functioning of parish towns of Little Poland in the late Middle Ages and early modern times. The subject of the analysis is a group of 57 towns and their parish districts. Main goal of this article is to show the role and impact of parish upon the parishioners life. The study covers such issues as distance from the parish church, size of the parish district, which was dependent on the number of villages included in itscomposition and also changes of the borders of parish. Generally, most of the researched parish districts, had mixed urban-rural character. They collected representatives of all social groups: gentry, peasants and townsmen.
Źródło:: Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2018, 6; 113-128
2450-4475
Pojawia się w:: Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Rynek nieruchomości w małym mieście małopolskim w późnym średniowieczu na przykładzie Chrzanowa
Immobilienmarkt in einer spätmittelalterlichen Kleinstadt in Kleinpolen am Beispiel von Chrzanów
Real estate market in a small town in Lesser Poland in the late Middle Ages based on the example of Chrzanów
Autorzy:: Żurek, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/27177742.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: Immobilienmarkt
Chrzanów im Spätmittelalter
Kaufverträge
städtischer Raum
rynek nieruchomości
późnośredniowieczny Chrzanów
umowy kupna-sprzedaży
przestrzeń miejska
real estate market
late medieval Chrzanów
purchase and sale agreements
urban space
Opis:: Artykuł poświęcony jest analizie rynku nieruchomości w późnośredniowiecznym Chrzanowie na podstawie umowy kupna-sprzedaży. Badaniom poddano okres niemal jednego wieku w dziejach miasta, co pozwoliło na zaobserwowanie pewnych trendów w obrocie nieruchomościami. Analizy objęły dynamikę obrotu nieruchomościami w mieście, co uznawane jest za wskaźnik koniunktury danego ośrodka. Kolejnym badanym elementem było położenie nieruchomości będących przedmiotem handlu, co pozwoliło na ukazanie, które części miasta cieszyły się największym zainteresowaniem wśród nabywców. Analiza struktury społecznej i zawodowej uczestników rynku nieruchomości pokazała, jakie grupy w największym stopniu partycypowały w tym rynku, dysponując odpowiednim kapitałem pozwalającym na zakup nieruchomości w mieście. Pewne spostrzeżenia poczyniono także w odniesieniu do cen domów w tej miejscowości.
The article is devoted to the analysis of the real estate market in late medieval town of Chrzanów on the basis of the purchase and sale contract. A period of almost one century in the history of the city has been studied, which has allowed certain trends in real estate turnover to be observed. The analyses have included the dynamics of real estate turnover in the city, which is considered an indicator of the prosperity of a given centre. Another element examined has been the location of the properties traded, which has made it possible to show which parts of the city were of greatest interest to buyers. An analysis of the social and occupational structure of the participants in the property market has showed which groups participated to the greatest extent in the market, with sufficient capital to purchase property in the city. Some observations have also been made concerning house prices in the town.
Der Artikel widmet sich der Analyse des Immobilienmarktes im spätmittelalterlichen Chrzanów auf der Grundlage von Kaufverträgen. Untersucht wurde ein Zeitraum von fast einem Jahrhundert der Stadtgeschichte, was es ermöglichte, bestimmte Trends im Immobilienhandel zu verfolgen. Gegenstand der Analyse war unter anderem die Dynamik des Immobilienhandels in der Stadt, die als Wohlstandsindikator eines bestimmten Ortes gilt. Ein weiterer untersuchter Aspekt war die Lage der gehandelten Immobilien, wodurch gezeigt werden konnte, welche Stadtteile sich des größten Interesses bei den Käufern erfreuten. Eine Analyse der sozialen und beruflichen Struktur der Marktteilnehmer ergab, welche Gruppen am Markt am stärksten vertreten waren und über ausreichendes Kapital verfügten, um Immobilien zu erwerben. Es wurden ebenfalls einige Anmerkungen im Hinblick auf die Hauspreise in der Stadt gemacht.
Źródło:: Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2023, 15; 161-184
2080-492X
2353-9720
Pojawia się w:: Średniowiecze Polskie i Powszechne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Mikołaj z Chrzanowa. Nowe ustalenia w sprawie losów organisty i kompozytora
Mikołaj of Chrzanów. New findings concerning the biography of the organist and composer
Autorzy:: Żurek, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28408914.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Mikołaj z Chrzanowa
Kraków
Katedra Wawelska
muzyka XVI wieku
Mikołaj of Chrzanów
Wawel Cathedral
sixteenth-century music
Opis:: W artykule podjęta została próba ponownego rozpatrzenia losów Mikołaja z Chrzanowa- słynnego kompozytora i organisty katedry krakowskiej działającego w pierwszej połowie XVI wieku. Zebranie i poddanie analizie dotychczasowych ustaleń badaczy ukazało, że zawierają one pewne luki i sprzeczne informacje. Przeprowadzona na nowo kwerenda archiwalna w zasobach Archiwum Kapituły Katedralnej na Wawelu, Kurii Metropolitalnej w Krakowie oraz w Aktach miasta Krakowa i przede wszystkim w niebadanych wcześniej szczegółowo pod tym kątem Aktach miasta Chrzanowa, zaowocowała odnalezieniem nowych wpisów dotyczących życia Mikołaja i jego rodziny. Dodanie ich do już posiadanych informacji pozwoliło na uporządkowanie stanu wiedzy oraz wysunięcie nowych spostrzeżeń. Ustalono, że Mikołaj wywodził się z drobnej szlachty, nie zaś jak przypuszczano z rodziny chłopskiej czy mieszczańskiej. Jego ojciec Mikołaj Gądek przyjął u schyłku XV w. prawo miejskie w Chrzanowie, z którym to miastem związał się na stałe. Analiza materiału źródłowego pozwoliła na ustalenie losów Mikołaja Gądka – żupnika chrzanowskiego, pełniącego urzędy w tym mieście, ojca słynnego organisty. Jego syn, również Mikołaj po ukończeniu studiów podjął pracę na stanowisku organisty w Katedrze Wawelskiej, z którą związany był do końca życia, podobnie jak z Krakowem. Kilkakrotnie zmieniał miejsce zamieszkania – począwszy od domu psałterzystów na Wawelu, przez nieruchomość w podkrakowskim mieście Kazimierzu, wreszcie osiadł przy ul. Grodzkiej w Krakowie. Wszystko wskazuje na to, że potwierdzić należy postawioną niegdyś hipotezę o identyczności Mikołaja z Chrzanowa z Mikołajem Bętkowskim. Jak udało się ustalić, organista był dwukrotnie żonaty, z których to małżeństw doczekał się co najmniej trojga dzieci – córki i dwóch synów. Zapewne dalsza kwerenda w bardzo bogatych zbiorach krakowskiego archiwum miejskiego przyniosłaby wiadomości o losach wdowy i dzieci. Utrzymanie rodziny wymagało sporych nakładów finansowych, co zmuszało Mikołaja do ciągłego poszukiwania nowych możliwości zarobkowania. Niejednokrotnie skarżył się przed kapitułą na swoją ciężką sytuację materialną. Ciesząc się poważaniem w środowisku katedralnym zmarł w 1563 roku.
This article represents an attempt to review the biography of Mikołaj of Chrzanów – a famous composer and organist of Kraków Cathedral active in the first half of the sixteenth century. Analysis of previous academic findings revealed gaps and contradictory information. Further preliminary research in the Archives of Kraków Cathedral Chapter and the Metropolitan Curia in Kraków, as well as the Municipal Records of both Kraków and, most importantly, Chrzanów, not previously studied from this perspective, resulted in the discovery of new records concerning Mikołaj and his family. Adding the new findings to the previously available information has made it possible to systematise the current state of knowledge and to offer new insights. It has been established that Mikołaj came from the minor nobility, and not from the peasantry or townsfolk, as was believed. In the late fifteenth century, his father, Mikołaj Gądek, became a burgher of Chrzanów, where he settled permanently. Analysis of the sources has made it possible to retrace the biography of Mikołaj Gądek, mining overseer of Chrzanów and holder of other offices in the town. His son, also Mikołaj, after completing his studies, became organist of Wawel Cathedral in Kraków and remained associated with the cathedral and the city for the rest of his life. He moved home several times: he initially lived in the psalm singers’ house on Wawel Hill, then moved to an estate in Kazimierz, near Kraków, before eventually settling on Grodzka Street in Kraków. In all likelihood, the new findings confirm the hypothesis according to which Mikołaj of Chrzanów and Mikołaj Bętkowski were in fact the same person. Also, it has been discovered that the organist was married twice and had at least three children, a daughter and two sons. It is probable that additional preliminary research in the vast municipal archives in Kraków would reveal information about his widow and children. Providing for his family required considerable financial outlay, which forced Mikołaj to continuously seek new sources of income. On several occasions, he complained to the Chapter about his difficult financial situation. Held in great esteem by the Cathedral milieu, he died in 1563.
Źródło:: Muzyka; 2018, 63, 1; 75-86
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Działalność Jana Sacranusa z Oświęcimia Sacrae Theologiae Professoris (1443–1527) jako proboszcza w Proszowicach
The Activities of Jan Sacranus of Oświęcim Sacrae Theologiae Professoris (1443–1527) as a Parish Priest in Proszowice
Autorzy:: Żurek, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/37216326.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:: Jan Sacranus
Proszowice
proboszcz w średniowieczu
parafia
szpital
priest in a medieval town
parish
hospital
Opis:: Artykuł poświęcony jest mało znanej działalności Jana z Oświęcimia zwanego Sakranem, wybitnego uczonego, profesora teologii, związanej ze sprawowaną przez niego funkcją proboszcza w parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i Jana Chrzciciela w Proszowicach, małym mieście dawnego województwa krakowskiego. Sakran, objąwszy tę funkcję w początkach XVI w., pełnił ją ponad dwadzieścia lat. Należał do grona duchownych, którzy kumulowali różne beneficja, urzędy i godności. W artykule poszukiwane są odpowiedzi na pytania, jak w tej sytuacji Sacranus wywiązywał się z obowiązków plebana, związanych z jednej strony z cura animarum, z drugiej zaś ze spoczywającym na proboszczach obowiązku opieki nad majątkiem Kościoła. Analiza została oparta w głównej mierze na księgach miejskich Proszowic, źródłach do tej pory prawie niewykorzystanych w odniesieniu do badań nad działalnością Jana Sacranusa. Wyłania się z nich obraz tego wybitnego duchownego jako troskliwego opiekuna parafii proszowickiej, a przede wszystkim fundatora szpitala dla ubogich. Odnalezione zapiski źródłowe rzucają nowe światło na tę fundację. Artykuł stanowi przyczynek do badań nad rolą plebana i jego relacjami z wiernymi w społeczności parafii miejsko-wiejskiej w późnym średniowieczu oraz sytuacją parafii, w których probostwo obejmowali wybitni duchowni, uczeni, ludzie związani z kręgami władzy.
The article is devoted to the little known activities of Jan of Oświęcim (1443–1527), an outstanding scholar and professor of theology, as a parish priest in the town of Proszowice. Sakran assumed this function at the beginning of the 16th century and held it for over twenty years. He among those clergymen who accumulated various benefices. The analysis is based mainly on the town records of Proszowice, sources that have not yet been used for research on the activities of Jan Sacranus. What emerges from these records is a picture of Sakran as a caring guardian of the Proszowice parish, and, most importantly, the founder of a hospital for the poor. The new source records shed new light on this hospital founding.
Źródło:: Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/1; 87-102
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:: Perspektywy Kultury
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Obraz małych polskich miast w literaturze z XVI i XVII wieku
Image of Small Polish Towns in Literary Works of the 16th and 17th Centuries
Autorzy:: Żurek, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1154795.pdf
Data publikacji:: 2019-09-30
Wydawca:: Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:: burghers
small towns
craftsmen
literature
Renaissance
Baroque
Opis:: The article deals with the issue of the perception of small Polish towns by authors of literary works from the Renaissance and Baroque periods. Due to the fact that this type of settlements prevailed in the urban landscape of our country, it is interesting whether the authors gave them any attention and, if so, what problems of the towns were raised. The analysis shows that this topic was marginally discussed. Towns in general, even the largest ones, did not enjoy any particular interest of artists. Small towns, however, most often appear as a collective entity. What drew artists’ attention were wooden buildings, which often constitute the towns’ weakness. The authors devote a little more attention to urban craftsmen, having the worst opinion about them. However, these are essentially the views of the nobility, thus show its negative attitude towards towns and townspeople.
Źródło:: Zapiski Historyczne; 2019, 84, 3; 153-167
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:: Zapiski Historyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: The Polish-Hungarian borderland in light of the work Chronografi a albo Dziejopis Żywiecki by Andrzej Komoniecki
Autorzy:: Żurek, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1375490.pdf
Data publikacji:: 2021-06-12
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: borderland
neighbourhood
Hungary
Chronografi a
Andrzej Komoniecki
Żywiec
pogranicze
sąsiedztwo
Węgry
Chronografia
Opis:: This article analyses the question of Polish-Hungarian borderland in the Early Modern Age. On the basis of the work Chronografia albo Dziejopis Żywiecki by Andrzej Komoniecki, it discusses various problems related to the political, economic and social history of the Żywiec borderland region. In addition, Komoniecki’s attitude towards members of neighbouring communities across the borders is presented, as the chronicle includes many references to the day-to-day lives of the burghers and peasants from Żywiec and the surrounding area. Komoniecki describes their customs, rituals and mentality, and devotes much space to descriptions of robberies and executions of criminals. It is suggested, moreover, that Komoniecki was particularly interested in natural disasters and other unusual events.
W artykule zostało omówione pogranicze polsko-węgierskie w epoce nowożytnej. Podstawą do przeprowadzonych badań było dzieło Andrzeja Komonieckiego Chronografi a albo Dziejopis Żywiecki. W oparciu o to źródło Autorka analizuje problemy związane z kwestiami politycznymi, ekonomicznymi oraz dziejami społeczności zamieszkującej Żywiec i otaczające je pograniczne ziemie. W artykule został zaprezentowany także, wyłaniający się z dzieła, stosunekKomonieckiego do Węgrów. W kronice można odnaleźć wiele wzmianek dotyczących przede wszystkim życia codziennego mieszkańców Żywca i okolic. Komoniecki ze szczegółowością opisuje ich zwyczaje, rytuały, mentalność. Dużo miejsca poświęca także opisowi rozbojów dokonywanych przez zbójników działających na obszarze pogranicza. Kronikarz jest także zainteresowany wszelkimi nadprzyrodzonymi zjawiskami i dziwnymi zdarzeniami. Wszystko to czyni omawiane dzieło niezwykle cennym i interesującym świadectwem życia ludzi mieszkających na pograniczu.
Źródło:: Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2021, 12; 5-15
2450-4475
Pojawia się w:: Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Początki zamku w Zatorze. Rezydencja biednych książąt
The Beginnings of The Castle in Zator. Big Ambitions of Poor Princes
Autorzy:: Żurek, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/458347.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
Tematy:: Zator
The Castle
Duchy
Princes
Opis:: The article discusses the history of the Castle of Zator. Main focus is placed on oldest, and least recognized by previous researchers, part of the history of this building. The origins of the castle are strongly related with the events in the Duchy of Oświęcim, especially with its division in 1445. Manuscript of the mentioned division, survived to our times, and has become the starting point for reflection on the causes, circumstances and opportunities associated with building a castle by the relatively poor princes. While reading subsequent paragraphs we follow the career of the oldest Duke Wenceslaus I (Wacław), for whom, new residence in the capital of the newly created Duchy of Zator was built. Shortly after his death another division was made. This time Duchy of Zator became divided into two parts, designed for four sons of Duke Wenceslaus. Also in this case we are in possession of the original manuscript created in 1477. This document became the basis for the study of the structure of the earliest building of the castle of Zator. Analysis of this description showed that the previously known descriptions of the castle, from this period, contain many inconsistencies. Everything indicates that the original residence was rather modest, partly made of wood. There were located one big chamber, several smaller rooms and compartments. In addition, there were kitchen and hallway. In the earliest period, castle also had a chapel, but as time passed it disappeared. Dimensions of the castle clearly indicate limited financial possibilities of Zator’s princes.
Źródło:: Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny; 2014, 17; 182-196
1505-0181
Pojawia się w:: Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Przestrzeń późnośredniowiecznego Czchowa. Analiza układu urbanistycznego
The space of late-medieval Czchów: urban layout analysis
Autorzy:: Żurek, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2171895.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:: układ urbanistyczny
małe miasto
średniowiecze
przestrzeń miejska
urban layout
small town
Middle Ages
urban space
Opis:: Artykuł poświęcony jest analizie rozwoju układu urbanistycznego małego miasta małopolskiego Czchowa w późnym średniowieczu i we wczesnej nowożytności. Ośrodek ten był własnością królewską. Podstawę źródłową badań stanowił rękopis najstarszej księgi miejskiej, będącej wytworem tamtejszej kancelarii, w której odnaleziono liczne zapiski przynoszące informacje o wyglądzie miasta. Połączenie ich z ustaleniami historyków urbanistyki oraz planem miasta z XIX wieku pozwoliło na dokładniejsze rozpoznanie przestrzeni miejskiej w badanym okresie. W księdze znajduje się także najstarszy, nieznany dotąd opis granic miasta lokacyjnego. W artykule analizie poddano takie elementy przestrzeni jak rynek i znajdujące się na nim obiekty, działka miejska wraz z zabudową, kształtowanie się sieci ulic, rozwój przedmieść. Zapiski źródłowe pozwoliły także na doprecyzowanie dotychczasowych ustaleń badaczy w kwestii istnienia, przebiegu oraz wyglądu umocnień obronnych.
This paper presents an analysis of the development of the urban layout of Czchów, a Lesser Poland town, in the late Middle Ages and the early modern period. The town was not a royal estate. This study was based on the manuscript of the oldest city records book, the work of its chancellery, where numerous records containing information on the town’s appearance were found. The combination of these records with the findings of urban planning historians and a plan of the town from the nineteenth century allowed for a more precise identification of the town’s urban space in the period investigated. The book also featured the oldest, previously unknown description of the location town’s borders. This paper analyzes spatial elements like the market square and nearby buildings, the town plot and its development, the shaping of the street network and the suburbs. Written sources also allowed for supplementing previous findings on the matter of the existence, course and appearance of fortifications.
Źródło:: Wiadomości Konserwatorskie; 2022, 70; 50--63
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:: Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki