Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Żelaźniewicz, A." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Regionalizacja tektoniczna Polski-stan obecny i próba uporządkowania
    Tectonic subdivision of Poland-state of the art and attempt to revision
    Autorzy:
    Żelaźniewicz, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074567.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    regionalizacja tektoniczna
    Polska
    jednostka geologiczna
    kryteria
    mapa
    terminologia
    tectonic subdivision
    region
    geological units
    criteria
    map
    terminology
    Opis:
    A geological map shows an outcrop pattern of rock units (usually lithostratigraphic) which after having experienced more or less severe tectonic deformation have become structural parts of the solid earth crust. Thus, such a map along with a complementary cross section(s) depicts tectonic structure of a given region at appropriate scale. While speaking about geology of the region one has to identify tectonic units and their boundaries (i.e. deformational structures) on the map and distinguish them by applying proper tectonic terms. In any region, such terms should be accompanied by geographical names to allow for the distinction between particular, more local tectonic units. Once given name should not be changed or replaced by others without producing justified reasons for that. This is an essence of tectonic regionalization which is often misused in recent practice conducted in Poland. In consequence, some units are addressed by 3 or 4 different terms, not seldom with different genetic connotations, or refer to units without determined boundaries. Such an unwelcome practice should be abandoned as it produces serious confusions and misunderstandings among geologists and still more, which is even worse, among non-geologists. The geological structure of Poland requires presentation on two maps. One of them is to show the picture available after removing Cenozoic cover and the other showing the picture after removing Permo-Mesozoic strata. A brief glossary of tectonic terms recommended by the Committee for Geological Sciences PAS is attached.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2008, 56, 10; 887-894
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Indications of HP events in the volcanosedimentary succession of the Orlica–Śnieżnik Dome, NE Bohemian Massif: data from a marble-amphibolite interface
    Autorzy:
    Twyrdy, M.
    Żelaźniewicz, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2060385.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    high-pressure episode
    P-T path
    marble-amphibolite association
    Sudetes
    Opis:
    A volcanosedimentary succession of the Młynowiec-Stronie Group (MSG) in the Orlica–Śnieżnik Dome (OSD), the Sudetes, NE Bohemian Massif underwent multiple folding and shearing during the Variscan Orogeny. In the sheared domains, there are less deformed pods in which rocks preserve better records of metamorphic events prior to the regional temperature peak. In one such pod, near Gniewoszów on the western limb of the dome, marbles enclosed by massive amphibolites occur. In these rocks, zoned plagioclase with actinolite and epidote inclusions and zoned amphibole grains allowed recognition of three mineral assemblages and three P-T stages at: (1) 310°C/3–4 kbar, (2) 480–500°C/10.5 kbar, (3) 500–530°C/6–6.5 kbar, based on isopleth intersections and checked against conventional thermobarometry. These define a steep clockwise P-T path and a geothermal gradient of 17°C/km before peak conditions were attained, which suggests subduction of the metavolcano-sedimentary rocks (Stronie Formation of the MSG) on the western limb of the OSD, with a transient yet discrete higher pressure episode. Mineral relicts capable of demonstrating a higher pressure event are scarce in the supracrustal rocks of the dome, mainly because they became more thoroughly equilibrated and obliterated during the temperature peak at mid-amphibolite facies conditions and the subsequent ubiquitous greenschist facies overprint.
    Źródło:
    Geological Quarterly; 2017, 61, 2; 435--449
    1641-7291
    Pojawia się w:
    Geological Quarterly
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Regionalizacja tektoniczna Polski-Polska południowo-zachodnia
    Tectonic subdivision of Poland: southwestern Poland
    Autorzy:
    Żelaźniewicz, A.
    Aleksandrowski, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074562.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    regionalizacja tektoniczna
    Sudety
    Dolny Śląsk
    region Wielkopolski
    jednostka tektoniczna
    tectonic subdivision
    Sudetes
    Lower Silesia
    Wielkopolska Region
    tectonic unit
    Opis:
    Geologically, southwestern Poland is located between the Upper Elbe Fault Zone on the SW and the Dolsk Fault Zone on the NE. It comprises two major crustal blocks: the Lower Silesian Block and the South Wielkopolska Block separated by the narrow Middle Odra Horst. The Lower Silesian Block is principally subdivided into the Fore-Sudetic Block and the Sudetic Block. These blocks are further subdivided into several smaller tectonic units. Their boundaries and main features are briefly characterized. It is proposed here to initiate a discussion on internally coherent tectonic subdivision of the region, principles of such subdivision and due revision of the hitherto used terminology. The discerned tectonic units generally do not coincide with physiogeographic subdivision, thus it is not recommended to confuse the geographic and geologic regionalization.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2008, 56, 10; 904-911
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Quartz c-axis fabrics in constrictionally strained orthogneisses: implications for the evolution of the Orlica-Śnieżnik Dome, the Sudetes, Poland
    Autorzy:
    Żelaźniewicz, A.
    Kromuszczyńska, O.
    Biegała, N.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/138798.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    quartz c-axis
    constriction
    Augen orthogneiss
    microfabric
    Stretching Lineation
    rodding gneiss
    pseudo-girdle
    Bohemian Massif
    Masyw Czeski
    kurczenie
    gnejs
    Opis:
    The Orlica-Śnieżnik Dome (OSD), NE Bohemian Massif, contains in its core several gneiss variants with protoliths dated at ~500 Ma. In the western limb of the OSD, rodding augen gneisses (Spalona gneiss unit) are mainly L>S tectonites with a prominent stretching lineation. The few quartz LPO studies have produced somewhat discrepant results. Reexamination of these rocks revealed that texture formation was a protracted, multistage process that involved strain partitioning with changing strain rate and kinematics in a general shear regime at temperatures of the amphibolite facies (450–600°C). Quartz c-axis microfabrics show complex yet reproducible patterns that developed under the joint control of strain geometry and temperature; thus the LPOs are mixed features represented by pseudogirdle patterns. Domainal differences in quartz microfabrics (ribbons, tails, quartzo-feldspathic aggregate) are common in the Spalona orthogneisses but uncommon in the sheared migmatitic gneisses. In the latter rocks, the constrictional strain was imposed on the originally planar fabric defined by high-temperature migmatitic layering. The constrictional fabric of the Spalona gneisses may have developed in the hinge zones of kilometer-scale folds, where the elongation occurred parallel to the fold axes. Other occurrences of rodding gneisses throughout the Orlica-Śnieżnik Dome are thought to occupy similar structural positions, which would point to the significance of large-scale folds in the tectonic structure of the dome.
    Źródło:
    Acta Geologica Polonica; 2013, 63, 4; 697-722
    0001-5709
    Pojawia się w:
    Acta Geologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    An insight into a gneiss core of the Orlica–Śnieżnik Dome, NE Bohemian Massif : new structural and U-Pb zircon data
    Autorzy:
    Redlińska-Marczyńska, A.
    Żelaźniewicz, A.
    Fanning, C. M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2059909.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Cambrian
    migmatites
    Variscan orogeny
    SHRIMP
    Sudetes
    Opis:
    The Orlica–Śnieżnik Dome in the Sudetes, the NE Bohemian Massif, embraces two formations of felsic gneisses of controversial origin and evolution. Our study shows that despite similar geochemical signatures, they carry systematic minor differences in mineral, isotope, zircon and geothermobarometric characteristics. Four variants of the Gierałtów gneisses include migmatites and have a longer structural history than the Śnieżnik augen orthogneisses. U-Pb SHRIMP analyses yielded U-Pb ages of ~500 Ma for cores and ~498 Ma for wide outer parts of zircon grains in the twice-folded Gierałtów gneisses, and an age of ~500 Ma for a discordant neosome vein. Neoproterozoic metasediments were among precursors of the lithologically diversified Gierałtów Gneiss Formation. First deformation, metamorphism, and migmatisation of these rocks occurred at 515–475 Ma and overlapped with the development and emplacement of a porphyritic S-type granite precursor to the Śnieżnik Gneiss Formation. The metagranite (= Śnieżnik augen orthogneiss) embraced migmatitic xenoliths. Zircon grains from such xenoliths revealed distorted and replaced cores which yielded U-Pb ages that dispersed around 507–487 Ma, whilst wide darker poorly zoned outgrowths yielded ages from ~343 Ma to ~325 Ma (mean ~340 Ma). These outgrowths were interpreted as a record of Carboniferous metamorphism assisted by rich Zr- and U-carrying fluids. The Variscan metamorphic overprint was heterogeneous, and variously affected rocks of the two gneiss formations.
    Źródło:
    Geological Quarterly; 2016, 60, 3; 714--736
    1641-7291
    Pojawia się w:
    Geological Quarterly
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Carboniferous/Permian, calc-alkaline, I-type granodiorite from the Małopolska Block, Southern Poland: implications from geo chemi cal and U-Pb zircon age data
    Autorzy:
    Żelaźniewicz, A.
    Pańczyk, M.
    Nawrocki, J.
    Fanning, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2059094.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Brunovistulian
    Upper Silesian Block
    Kraków-Lubliniec fault zone
    SHRIMP
    Variscan foreland
    strike-slip
    Opis:
    A granodiorite from bore hole WB-102A in the Dol ina Będkowska, the Małopolska Block (MB), South ern Po land, yielded a mean U-Pb zir con age of 300 š3 Ma with SHRIMP II. No in her ited older com po nent was de tected. Geo chemically, it is a K-rich, I-type, calc-al ka line granodiorite with su pra-subduction char ac ter is tics (neg a tive Nb and Ti anom a lies). Silicic ig ne ous rocks are abun dant at the MB mar gin along the Kraków-Lubliniec Fault Zone (KLFZ) across which it ad joins to the Up per Silesian Block (USB) where such rocks are scarce. Both blocks be long to the Variscan fore land. Gra nitic rocks can not, how ever, gen er ate at fore land set tings. Thus, the hy poth e sis is put for ward that the par ent melt for the silicic rocks was de rived from the thick ened lower crust of the Variscan orogenic belt ow ing to extensional de com pres sion melt ing, and trans ported away to wards pul-apart open ings de vel oped along the crustal-scale fault zone (KLFZ) that un der went a com plex strike-slip his tory around the Car bon if er ous/Perm ian bound ary.
    Źródło:
    Geological Quarterly; 2008, 52, 4; 301-301
    1641-7291
    Pojawia się w:
    Geological Quarterly
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Struktury hydratacyjne i deformacyjne w skałach czapy gipsowej wysadu solnego Dębiny w rowie Kleszczowa
    Deformation and hydrational structures in cap rocks of the Dębina Salt Dome, the Kleszczów Graben, central Poland
    Autorzy:
    Krzesińska, A.
    Redlińska-Marczyńska, A.
    Wilkosz, P.
    Żelaźniewicz, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074779.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wysad solny Dębiny
    czapa skalna
    gips
    stylolity
    strefa ścinania
    rekrystalizacja
    Dębina Salt Dome
    cap rock
    gypsum
    stylolites
    shear zones
    recrystallization
    Opis:
    The Dębina salt dome is situated in central part of the Tertiary Kleszczów Graben, central Poland. Cap rocks of the dome were characterized on the basis of analysis of core material from a well drilled in the northern part of that structure. The cap rock sequence may be subdivided into two parts. Its lower part with breciated structure represents residuum from dissolution of saline series whereas the upper comprises rocks developed by coalescence of shale cover with gypsum. Gypsum rocks of the cap form 6 lithotypes. In these lithotypes it is possible to distinguish: 1) recrystallizational structures developed during diagenesis and multiple hydration transformations, 2) structures developed in a local stress field related to displacements evoked by dissolution of the cap rocks and fluid circulation. Structures of the first type include microcrystalline gypsum with anhydrite relics and carbonate nodules, lenticular and acicular gypsum, porphyroblastic and even-grained gypsum as well as vein gypsum and first generation of stylolites. The other type of structures is represented by: gypsum showing shape fabrics and associated gypsum nodules, gypsum grains with geometry of -clasts, fibrous gypsum in pressure shadows, structures of the core-and-mantle type, subgrains developing in bigger crystals and second generation of stylolites and slickolites. Five sets of fractures were recorded. These fractures developed in the cape rocks under stress field with the vertical maximum stress axis and active shear planes. The normal faults of B, C and D sets could be formed during upward motion of the dome, its stagnation, or during gravitational collapse triggered by karst processes. Oblique striations on microfault B surfaces point to later reactivation under local normal-slip regime caused by ongoing subsidence of the cap rocks, or alternatively - a reactivation that occurred in response to external stress field which controlled evolution of the extensional Kleszczów Graben.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2010, 58, 6; 522-530
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    More evidence on Neoproterozoic terranes in Southern Poland and southeastern Romania
    Autorzy:
    Żelaźniewicz, A.
    Buła, Z.
    Fanning, M.
    Seghedi, A.
    Żaba, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2059114.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Dobrogea
    Małopolska
    Upper Silesia
    Baltica
    Brunovistulia
    Avalonian–Cadomian belt
    Opis:
    New geological, geochemical and U-Pb SHRIMP zircon age data brought more information about basement units in subsurface of Southern Poland and SE Romania, which allows to revise and refine some earlier models in the framework of the break-up of the Rodinia/Pannotia supercontinent. In the Brno Block, Moravia, and in the Upper Silesia Block, three different terranes formed the composite Brunovistulia Terrane. The Thaya Terrane (low eNd(T)) of Gondwana (Amazonia) descent collided obliquely at 640–620 Ma with the Slavkov Terrane (moderate eNd(T)) composed of amphibolite facies metasediments and arc-related, mostly unfoliated granitoids which intruded at 580–560 Ma. At that time, back-arc rifting separated the couple Thaya–Slavkov (inherited zircons: 1.01–1.2, 1.4–1.5, 1.65–1.8 Ga) that drifted away from Gondwana until collision around 560–550 Ma with the Rzeszotary Terrane, the Palaeoproterozoic (2.7–2.0 Ga) crustal sliver derived from Amazonia or West Africa. At least these three units composed Brunovistulia, which occurred at low latitudes in proximity to Baltica as shown by palaeomagnetic and palaeobiogeographic data. Then Brunovistulia was accreted to the thinned passive margin of Baltica around its Małopolska promontory/proximal terrane. A complex foreland flysch basin developed in front of the Slavkov–Rzeszotary suture and across the Rzeszotary–Baltica/Małopolska border. The further from the suture the less amount of the 640–550 Ma detrital zircons extracted from the Thaya–Slavkov hinterland and the smaller eNd(T) values. In West Małopolska, the flysch contains mainly Neoproterozoic zircons (720–550 Ma), whereas in East Małopolska 1.8–2.1 Ga and 2.5 Ga zircons dominate, which resembles nearby Baltica. The basin infill was multiphase folded and sheared; in Up per Silesia prior to deposition of the pre-Holmia Cambrian over step. In Małopolska, the folded flysch series formed a large-scale antiformal stack with thermal anticline in its core marked by low-grade metamorphic overprint. In Central Dobrogea, Moesia, Ediacaran flysch also contains mainly 700–575 Ma detrital zircons which link the source area, likely in South Dobrogea with ca. 560 Ma granitoids, rather close with Gondwana. However, fauna in Lower Cambrian overstep strata shows Baltican affinity. Such features resemble Upper Silesia, thus Brunovistulia might have extended beneath the Carpathians down to Moesia. The other part of South Dobrogea with Palaeoproterozoic ironstones resembles Ukrainian banded iron formation. If true, the Baltican sliver would be incorporated in Moesia. Such a possibility concurs with the provenance data from Ediacaran flysch of Central Dobrogea, which points to uplifted continental block as a source of derital material. Our study supports an earlier proposition that at the end of the Neoproterozoic a group of small terranes that included Brunovistulia, Moesia and Małopolska formed the Teisseyre-Tornquist Terrane As semblage (TTA). In our model, a characterisistic feature of the TTA was a mixture of crustal elements that were derived from both Gondwana and Baltica, which gave rise to mutual collisions of the elements prior to and concurrent with the docking to Baltica in latest Ediacaran times. The presence of extensive younger covers and complex Phanerozoic evolution of individual members of the TTA impede the recognition of their Neoproterozoic history.
    Źródło:
    Geological Quarterly; 2009, 53, 1; 93-124
    1641-7291
    Pojawia się w:
    Geological Quarterly
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Orava Deep Drilling Project and post-Palaeogene tectonics of the Northern Carpathians
    Problematyka głębokiego wiercenia na Orawie a popaleogeńska tektonika Karpat Północnych
    Autorzy:
    Golonka, J.
    Aleksandrowski, P.
    Aubrecht, R.
    Chowaniec, J.
    Chrustek, M.
    Cieszkowski, M.
    Florek, R.
    Gawęda, A.
    Jarosiński, M.
    Kępińska, B.
    Krobicki, M.
    Lefeld, J.
    Lewandowski, M.
    Marko, F.
    Michalik, J.
    Oszczypko, N.
    Picha, F.
    Potfaj, M.
    Słaby, E.
    Ślączka, A.
    Stefaniuk, M.
    Uchman, A.
    Żelaźniewicz, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/191970.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geologiczne
    Tematy:
    plate tectonics
    neotectonics
    Carpathians
    Palaeogene
    Neogene
    continental deep drilling
    Opis:
    This paper presents an insight into the geology of the area surrounding the ODDP proposed drilling site, and the structural development of the Carpathians in post-Palaeogene times. Since the deep drilling is proposed to be located in the Orava region of the Northern Carpathians, on the Polish-Slovak border, the structure and origin of the Neogene Orava Basin is also addressed in the paper. The outline of geology of the Carpathian Mountains in Slovakia and Poland is presented. This outline includes the Inner Carpathian Tatra Mountains, the Inner Carpathian Palaeogene Basin, the Pieniny Klippen Belt, the Outer Carpathians, the deep structure below the Carpathian overthrust, the Orava Basin Neogene cover, the Neogene magmatism, faults and block rotations within the Inner and Outer Carpathians, and the Carpathian contemporary stress field. The outline of geology is accompanied by the results of the most recent magnetotelluric survey and the detailed description of the post-Palaeogene plate tectonics of the circum-Carpathian region. The oblique collision of the Alcapa terrane with the North European plate led to the development of the accretionary wedge of the Outer Carpathians and foreland basin. The northward movement of the Alpine segment of the Carpathian-Alpine orogen had been stopped due to its collision with the Bohemian Massif. At the same time, the extruded Carpatho/ Pannonian units were pushed to the open space, towards a bay of weak crust filled up by the Outer Carpathian flysch sediments. The separation of the Carpatho/Pannonian segment from the Alpine one and its propagation to the north was related to the development of the N-S dextral strike-slip faults. The formation of the West Carpathian thrusts was completed by the Miocene time. The thrust front was still progressing eastwards in the Eastern Carpathians. The Carpathian loop including the Pieniny Klippen Belt structure was formed. The Neogene evolution of the Carpathians resulted also in the formation of genetically different sedimentary basins. These basins were opened due to lithospheric extension, flexure, and strike-slip related processes. A possible asteno- sphere upwelling may have contributed to the origin of the Orava Basin, which represents a kind of a rift modified by strike-slip/pull-apart processes. In this way, a local extensional regime must have operated on a local scale in the Orava region, within the frame of an overall compressional stress field affecting the entire West Carpathians. Nevertheless, many questions remain open. Without additional direct geological data, which can be achieved only by deep drilling under the Orava Deep Drilling Project, these questions cannot be fully and properly answered.
    W grudniu 1999 Polska dołączyła do programu wierceń kontynentalnych - International Continental Scientific Drilling Program (ICDP). W ramach tego programu jest przygotowywany projekt głębokiego wiercenia w strefie kontaktu teranu Karpat wewnętrznych i płyty północnoeuropejskiej. Praca przedstawia zarys geologii Karpat na terenie Polski i Słowacji, ze szczególnym uwzględnieniem Tatr, paleogenu wewnątrzkarpackiego, pienińskiego pasa skałkowego, zachodnich Karpat zewnętrznych, podłoża nasunięcia karpackiego na południe od Krakowa, neogeńskiego wulkanizmu i budowy geologicznej niecki orawskiej. Wiercenie "Orawa" byłoby usytuowane w rejonie Jabłonki-Chyżnego na linii przekroju sejsmicznego CELEBRATION CEL01, jak również w niedalekim sąsiedztwie głębokiego przekroju geologicznego Kraków-Zakopane i na linii przekroju Andrychów-Chyżne. Przekroje Kraków--Zakopane i Andrychów-Chyżne wykorzystują szereg wierceń Państwowego Instytutu Geologicznego i PGNiG, a także badania sejsmiczne i magnetote-luryczne. Usytuowanie wiercenia w rejonie przygranicznym pozwoli na międzynarodową współpracę z geologami i geofizykami słowackimi. Wiercenie to ma na celu wyjaśnienie szeregu problemów badawczych. Jednym z nich jest zagadnienie młodych i współczesnych ruchów tektonicznych w Karpatach. Przez obszar karpacki przebiega granica europejskiego pola plam gorąca, wyznaczona neogeńskim wulkanizmem oraz rozkładem strumienia cieplnego. Na obszarze pomiędzy Górną Orawą a Górnym Śląskiem, linia graniczna łącząca neogeńskie wulkanity Zakarpacia z andezytami rejonu przypienińskiego i bazaltami Dolnego Śląska przecina skośnie nasunięcia jednostek fliszowych Karpat Zewnętrznych. Równocześnie w rejonie Orawy do pienińskiego pasa skałkowego skośnie dochodzi oś karpackiej, ujemnej anomalii grawimetrycznej, a podłoże skonsolidowane występuje na głębokości nie większej niż 6-9 km, a więc w zasięgu głębokiego wiercenia, co sugerują wyniki badań megnetotellurycznych (Żytko, 1999) i magnetycznych. Podniesienie to, przy generalnym zapadaniu podłoża platformy europejskiej pod Karpaty ku południowi, może bya spowodowane warunkami geotermicznymi, na skutek podnoszenia się astenosfery i występowania pióropuszy płaszcza. Pióropusze te mogą bya niezależne od karpackiej kompresji i subdukcji. Z piórpuszami tymi łączy się lokalna i regionalna ekstensja w warunkach megaregionalnej kompresji. Zjawiska tego rodzaju nie są jeszcze dokładnie poznane, aczkolwiek występują w kilku miejscach na świecie (np. Panteleria na Morzu Śródziemnym). Opracowanie zagadnienia roli pióropuszy płaszcza i określenie ich relacji do kolizji i subdukcji mają zasięg globalny, a ich wyjaśnienie w rejonie karpackim pozwoli na stworzenie uniwersalnego modelu ewolucji orogenów. Nie jest wykluczone, że mamy do czynienia z orogenezą "modyfikowaną" przez pióropusz płaszcza. Powstanie niecki Orawy i Podhala mogłoby więc mieć związek z riftingiem spowodowanym wpływem pióropuszy płaszcza na pograniczu dwóch płyt. Ryft ten jest obrzeżony między innymi wyniesieniami Babiej Góry i Orawskiej Magury. Z ryftem może być związany wulkanizm ukryty pod neogeńskimi utworami niecki orawskiej, a widoczny jako wysokooporowe ciała na profilach megnetotellurycznych. Tektonikę tego obszaru komplikuje występowanie uskoków przesuwczych o różnym przebiegu i orientacji i związane z nimi tworzenie się basenów międzyprzesuwczych typu pull-apart. Proponowane wiercenie przyczyniłoby się do uzyskania odpowiedzi na postawione wyżej problemy. Dla określenia dokładnej lokalizacji wiercenia i jego właściwej interpretacji geologicznej konieczne będzie wykonanie dodatkowych prac geofizycznych. Płytka sejsmika wyjaśniłaby zasięg utworów neogeńskich i pozycję pienińskiego pasa skałkowego pod utworami neogenu, zaś głęboka sejsmika, a zwłaszcza zdjęcie 3-D, przyczyni łaby się do lepszego rozpoznania tektoniki wgłębnej.
    Źródło:
    Annales Societatis Geologorum Poloniae; 2005, 75, No 3; 211-248
    0208-9068
    Pojawia się w:
    Annales Societatis Geologorum Poloniae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies