Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Ślusarek, Krzysztof" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-16 z 16
    Tytuł:
    Czy u schyłku XVIII wieku miasta leżące w najdalej na wschód wysuniętej części Galicji rzeczywiście były miastami?
    Were the Towns in the Easternmost Part of Galicia Really Towns at the End of the Eighteenth Century?
    Autorzy:
    Ślusarek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763528.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Galicja
    miasta
    mieszczaństwo
    gospodarka miejska
    agraryzacja miast
    Galicia
    towns
    burghers
    urban economy
    urban agrarianisation
    Opis:
    Ostatnie ćwierćwiecze XVIII w. to w dziejach Galicji czas intensywnych reform ustrojowych. Najważniejsze z nich dotyczyły m.in. prawnego położenia ludności chłopskiej, szlachty i duchowieństwa, organizacji aparatu administracyjnego i skarbowego, a przede wszystkim systemu poboru podatków. Reformy te zapoczątkowały proces głębszych zmian, które objęły wiele dziedzin życia społecznego, politycznego i gospodarczego. Wpłynęły one także na miasta, co po kilkudziesięciu latach doprowadziło do ograniczenia liczby miejscowości oficjalnie uznawanych za miasta lub miasteczka.
    The last quarter of the eighteenth century was a time of substantial reforms of the political system in Galicia. The most important of these concerned, among other matters, the legal position of the peasantry, nobility and clergy, the organisation of the administrative and fiscal apparatus, and, above all, the tax collection system. These reforms initiated a process of more profound changes that covered many areas of social, political, and economic life. They also impacted towns which, after several decades, reduced the number of settlements officially recognised as cities or towns.
    Źródło:
    Kwartalnik Historyczny; 2022, 129, 3; 659-675
    0023-5903
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Historyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przestrzeń miejska Zbaraża w świetle akt podatkowych z lat 80. XVIII wieku
    The city space of Zbaraż in the light of tax files from the 80s of the 18th century
    Autorzy:
    Ślusarek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/441888.pdf
    Data publikacji:
    2019-03-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Zbaraż
    przestrzeń miejska
    przestrzeń społeczna
    kataster józefiński
    Opis:
    W artykule przedstawiono kilka uwag na temat przestrzeni miejskiej Zbaraża w końcu XVIII w. Na podstawie zachowanych akt podatkowych, tj. metryki józefińskiej i opisań urbarialnych starano się odpowiedzieć na pytanie, jak wyglądał układ przestrzenny miasta (podział na śródmieście i przedmieścia oraz występowanie zwartych obszarów o jednolitym charakterze gospodarczym). Ponadto scharakteryzowano typ i rodzaje zabudowy mieszkalnej, występowanie obiektów gospodarczych i obiektów zaliczanych do infrastruktury technicznej. Osobne miejsce zajmuje omówienie przestrzeni publiczno-politycznej (ośrodki władzy, obiekty użyteczności publicznej) oraz przestrzeni społecznej (struktura ludności).
    The article presents a couple of remarks concerning the city space of Zbaraż at the end of the 18th century. Based on the preserved tax files, i.e. the Joseph’s cadastre and urban descriptions, the author attempts to determine the spatial arrangement of the city (division into the downtown and suburbs; the existence of dense areas of uniform economic character). Moreover, the article categorizes the types of residential housing, the occurrence of industrial facilities and technological infrastructure. A separate section is dedicated to the description of the sociopolitical space (centres of power, public utility facilities) and the public space (the structure of the population).
    Źródło:
    Galicja. Studia i materiały; 2018, 4: "Codzienność w Galicji"; 229-248
    2450-5854
    Pojawia się w:
    Galicja. Studia i materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwór, wieś i plebania w zachodniej Małopolsce w końcu XVIII i na początku XIX wieku w świetle najnowszych badań
    Autorzy:
    Ślusarek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/441846.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Małopolska
    Galicja
    szlachta
    chłopi
    duchowieństwo
    Lesser Poland
    Galicia
    the nobles
    peasants
    clergy
    Opis:
    In the article initial results of research conducted within the research project “Court, village and vicarage in the social space of the west Lesser Poland in years 1772-1815” have been presented. It appears that studies done on the basis of sources produces in the conditions of the legal and political system of the First Republic of Poland, of the Austrian and Prussian annexed territories as well as the Duchy of Warsaw are surprisingly good. Most of all it was a very good idea to compare and confront sources of various origin e.g. old-Polish area inventories with Austrian tax and urban records. Thanks to that the image of countryside relations at the era of the Fall of the Polish state may be presented in a new and at the same time more complete light. It should be added that this picture seems to be totally different from the one that was popularized in the 50s and 60s of the 20th century when the thesis about the class battle in the countryside was attempted to be promoted.
    W artykule zaprezentowano wstępne rezultaty badań prowadzonych w ramach projektu badawczego „Dwór, wieś i plebania w przestrzeni społecznej zachodniej Małopolski w latach 1772–1815”. Okazuje się, że studia prowadzone w oparciu o źródła wytworzone w warunkach prawno-ustrojowych I Rzeczypospolitej, zaborów austriackiego i pruskiego, a także Księstwa Warszawskiego są nadspodziewanie dobre. Przede wszystkim udanym zabiegiem było zestawienie i konfrontacja źródeł różnej proweniencji, np. staropolskich inwentarzy gruntowych z austriackimi fasjami podatkowymi i opisaniami urbarialnymi. Dzięki temu obraz stosunków wiejskich w dobie upadku Rzeczypospolitej można przedstawić w nowym i zarazem pełniejszym świetle. Dodajmy, obraz ten wydaje się diametralnie inny od tego, jaki został upowszechniony w latach 50.–60. XX w., kiedy w historiografii starano się lansować tezę o trwającej na wsi walce klasowej.
    Źródło:
    Galicja. Studia i materiały; 2015, 1; 48-60
    2450-5854
    Pojawia się w:
    Galicja. Studia i materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ziemiaństwo a rozwój gospodarczy Galicji w 2. połowie XVIII i na początku XIX wieku
    Landowners and economic development of Galicia in 2nd half of the 18th and early 19th century
    Autorzy:
    Ślusarek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/19322743.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Opis:
    In Polish historiography since the present day is the notion that the 2 nd half of the eighteenth and early nineteenth century, the Galician gentry in general did not take any major initiatives aimed at changes introduced by the conqueror of the socio-economic development. The analysis of source documents from that time authorized to conclude that the lack of theoretical expression does not mean the absence of practical action. Many landowners have successfully continued since begun in the mid-eighteenth century economic initiatives. There were also – albeit few – try to set up factories and workshops, such as by Ignatius Miączyński. Industrial development initiatives on a larger scale, however, noted only after the Congress of Vienna. Delivery date for this project, it can be implemented, among others by John and Joseph Konopka Matkowski. In the 30.–40. of nineteenth century there were more: the acquisition of Łańcut Alfred Potocki started this great work of industrial property, in the translator’s Henry Dzieduszycki established the first sugar factory in Galicia, in Krasiczyn Leon Sapieha opened a textile factory, and Alfred Mysłowski Koropca prater with plans to launch steam navigation on the Dniester. All of these projects, though uncommon, and undertaken by a relatively narrow group of people, prove that the idea of industrialization of their own wealth, and thus the whole country, was not alien to the Galician landlords, although a greater involvement in industrial activities had to wait until the construction of railways and the discovery of oil.
    Źródło:
    Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2010, 08; 19-34
    2450-6796
    Pojawia się w:
    Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Utracone dziedzictwo – historyczna zabudowa Zaleszczyk w świetle inwentarzy miasta z końca XVIII wieku
    Lost heritage: historical development of Zaleszczyki in the light of town Inventories from the late eighteenth century
    Autorzy:
    Ślusarek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24200990.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    Zaleszczyki
    inwentarz ekonomiczny
    zabudowa
    ratusz
    economic inventorie
    building
    town hall
    Opis:
    W artykule podjęto próbę odtworzenia zabudowy Zaleszczyk, powstałej po założeniu miasta w połowie XVIII stulecia. Opierając się na inwentarzach miasta z lat 1783 i 1791, umiejscowiono na planie i opisano powstałe w tym czasie budowle publiczne, m.in.: ratusz, odwach, siedzibę urzędu cyrkularnego, oraz gospodarcze: fabrykę sukienniczą, browar, gorzelnię, woskobojnię i młyn. Szczególnie interesujący był ratusz, dwukondygnacyjna budowla na planie kwadratu, która pełniła zarówno funkcje użytkowe (lokale handlowe), jak i reprezentacyjne (najbardziej okazały budynek w obrębie rynku). W artykule scharakteryzowano również miejską zabudowę mieszkaniową. Rekonstrukcja historycznej zabudowy Zaleszczyk jest o tyle istotna, że w wyniku I wojny światowej i działalności władz sowieckich po II wojnie światowej większość obiektów zbudowanych w drugiej połowie XVIII wieku zniknęła z krajobrazu miasta.
    This paper presents an attempt to reconstruct the development of Zaleszczyki that was built in the first decades after the town’s founding in the mideighteenth century. Based on the town’s inventories from 1783 and 1791, public buildings—including the town hall, guardhouse and circuit administration office, as well as industrial and commercial ones: a broadcloth factory, brewery, distillery, wax workshop and mill—that built at the time were described and located on the town’s plan. The town’s residential development was also characterized. The reconstruction of Zaleszczyki’s historical development is essential as due to the Frist World War and the Soviet government’s actions, most of its buildings to be built in the late eighteenth century were completely destroyed and disappeared from the town’s landscape after the Second World War.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2022, 72; 48--61
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Skutki obecności wojsk polskich, pruskich i rosyjskich w drodze na przedpola Warszawy w małopolskich dobrach hrabiego Antoniego Józefa Lanckorońskiego w czerwcu i lipcu 1794 roku
    On the way to the outskirts of Warsaw – the effects of the presence of the Polish, Prussian and Russian armies in the Lesser Poland estates of Count Antoni Józef Lanckoroński in June and July 1794
    Autorzy:
    Ślusarek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/46180133.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    powstanie kościuszkowskie
    bitwa pod Szczekocinami
    bitwa na przedpolach Warszawy
    Lanckorońscy
    straty wojenne
    Wodzisław
    Kościuszko Uprising
    battle of Szczekociny
    battle on the outskirts of Warsaw
    Lanckoroński family
    wartime losses
    Opis:
    W artykule omówiona została kwestia ekonomicznych i społecznych skutków przemarszu wojsk polskich, pruskich i rosyjskich przez należące do hr. Antoniego Józefa Lanckorońskiego majątki Kije, Kliszów, Motkowice i Wodzisław, położone na pograniczu dawnych województw krakowskiego i sandomierskiego. Przed bitwą pod Szczekocinami (6 czerwca 1794 r.) przez te tereny przechodziły podążające z rejonu Połańca i Opatowa wojska polskie i rosyjskie. Po bitwie połączone armie pruska i rosyjska, ścigające wycofujące się na północ wojska Tadeusza Kościuszki, ponownie znalazły się na badanym obszarze. Mało tego, w drugiej połowie czerwca i na początku lipca 1794 r., zanim na południowym Mazowszu doszło do szeregu walk, których kulminacyjnym momentem była bitwa na przedpolach Warszawy 7–10 lipca 1794 r., wojska państw zaborczych stacjonowały obozem w sąsiedztwie majątków Kije, Kliszów i Motkowice. Przemarsze wojsk spowodowały dość duże straty materialne. Złożyły się na nie zarówno rekwizycje zboża, inwentarza żywego i towarów spożywczych, jak i kradzieże dokonywane przez żołnierzy i okolicznych chłopów. Zabór zwierząt pociągowych skutkował również degradacją gospodarstw kmiecych. W sensie społecznym obecność wojska ujawniła bardzo silny antagonizm na linii dwór-wieś, który przejawiał się głównie poprzez aktywny udział chłopów w rabowaniu folwarków.
    The article discusses the economic and social consequences of the march of Polish, Prussian and Russian armies through the estates of Count Antoni Józef Lanckoroński: Kije, Kliszów, Motkowice and Wodzisław, located on the border of the former voivodeship of Kraków and Sandomierz. Before the battle of Szczekociny ( June 6, 1794) Polish and Russian armies were passing through this area, coming from the region of Połaniec and Opatów. After the battle, the combined Prussian and Russian armies, chasing Tadeusz Kościuszko’s army retreating to the north, found themselves again in the area. What is more, in the second half of June and at the beginning of July 1794, before a series of battles took place in southern Mazovia, culminating in a battle on the outskirts of Warsaw on July 7–10, 1794, the armies of the partitioning states were stationed in camp in the vicinity of the Kije, Kliszów and Motkowice estates. The marches of the armies caused quite a lot of material damage. This included the requisitioning of grain, livestock and foodstuffs, as well as thefts by soldiers and local peasants. Stealing draught animals also resulted in the degradation of peasant farms. In a social sense, the presence of the army revealed a very strong antagonism between the manor and the countryside, which manifested itself mainly through the active participation of peasants in robbing manors.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2022, 111; 113-127
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Inwentarze ekonomiczne z przełomu XVIII i XIX wieku jako źródło do odtworzenia infrastruktury budowlanej miast
    Economic inventories from the end of the eighteenth and the start of the nineteenth century as a source for reconstructing the architectural infrastructure of towns
    Autorzy:
    Ślusarek, Krzysztof
    Dolinovskyi, Volodymyr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2055731.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    miasta
    inwentarz ekonomiczny
    infrastruktura budowlana
    I zabór austriacki
    II zabór austriacki
    cities
    economic inventories
    construction infrastructure
    first Austrian partition
    second Austrian partition
    Opis:
    W artykule omówiono wykorzystanie inwentarzy ekonomicznych z przełomu XVIII i XIX w. do badań nad odtworzeniem infrastruktury budowlanej miast. Zagadnienie przedstawiono na podstawie analizy kilkudziesięciu inwentarzy miast i miasteczek z obszaru I i III zaboru austriackiego, m.in. Jezupola, Markopola, Mielnicy, Niżniowa, Obertyna, Opoczna, Pacanowa, Pińczowa, Przecławia, Sasowa, Toporowa, Zabłotowa i Zaleszczyk. Tekst składa się z trzech części. Pierwsza omawia konstrukcję inwentarzy ekonomicznych i szczegółowo charakteryzuje zawartość ich elementów (ogólny opis dóbr i zabudowań, wykaz gruntów, wyszczególnienie osiadłości i mieszkańców, opis powinności poddańczych i sumariusza intraty). W drugiej na dwóch przykładach (Zaleszczyki i Pińczów) przedstawiono sposób interpretacji i wykorzystania inwentarzy do odtworzenia infrastruktury budowlanej miast. Część ostatnia zawiera garść praktycznych wskazówek na temat miejsc przechowywania inwentarzy ekonomicznych z badanego obszaru.
    This paper discusses the use of economic inventories from the end of the eighteenth and the beginning of the nineteenth century in research on the recreation of the architectural infrastructure of towns and cities. This subject has been presented on the basis of an analysis of several dozen inventories of cities and towns from the territory of the first and third Austrian partition, including Jezupol, Markopol, Mielnica, Niżniów, Obertyn, Opoczno, Pacanów, Pińczów, Przecław, Sasów, Toporów, Zabłotów and Zaleszczyki. This text consists of three sections. The first discusses the structure of economic inventories and offers a detailed characterization of their elements’ content (a general overview of a property, a description of buildings, land records, a residences and resident record, an overview of subject duties, an income summary). The second, based on two cases (Zaleszczyki and Pińczów), presents a method of inventory interpretation and use in recreating the architectural infrastructure of cities. The final section includes a handful of practical guidelines on the places where a given territory’s economic inventories are stored.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2021, 67; 35--48
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    “From the East, This Town Borders the River Zbruch Bordering Poland...”. Towns in the Galicia, Volhynia and Podolia Borderland in the Late 18th Century: Urban, Public, Political, and Socio-Economic Spaces
    Autorzy:
    Kargol, Tomasz
    Ślusarek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1390560.pdf
    Data publikacji:
    2019-06-06
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Źródło:
    Studia Historiae Oeconomicae; 2018, 36; 3-21
    0081-6485
    Pojawia się w:
    Studia Historiae Oeconomicae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Klaudiusz Angerman (1861-1922), przemysłowiec, działacz polityczny i filantrop. W stulecie śmierci.
    Klaudiusz Angerman (1861–1922), industrialist, political activist and philanthropist. On the 100th anniversary of his death.
    Autorzy:
    Wnęk, Sławomir
    Hoff, Jadwiga
    Ślusarek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2232951.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Archiwum Państwowe w Rzeszowie
    Tematy:
    Angermanowie
    Boguchwała
    Galicja
    Jasło
    Lwów
    przemysł naftowy
    Wiedeń
    Angermans
    Galicia
    Lviv
    oil industry
    Vienna
    Opis:
    Klaudiusz Angerman (1861-1922), inżynier geolog, przemysłowiec, działacz niepodległościowy i filantrop, urodził się we Lwowie w rodzinie urzędniczej. Studiował na Politechnice Lwowskiej (1879-1883), naukę kontynuował w Wiedniu (1883-1885). Pracę zawodową rozpoczął w Jaśle. Na przełomie XIX/XX w. działał w przemyśle naftowym. Na Podkarpaciu i w Zagłębiu Borysławskim prowadził badania geologiczne w poszukiwaniu złóż naftowych. Podobne badania prowadził na Kaukazie, w Apeninach i rumuńskich Karpatach. W latach 1911-1918 był posłem Polskiego Stronnictwa Ludowego do Rady Państwa w Wiedniu. Zajmował się kwestiami gospodarczymi. Publikował (po polsku i po niemiecku) na tematy społeczno-gospodarcze. W latach 1914-1920 czynnie angażował się w sprawy niepodległości Polski. W latach 1904-1922 mieszkał z rodziną w Boguchwale koło Rzeszowa. Zmarł w Nowym Sączu, pochowany został w Boguchwale. W 2022 roku samorząd Boguchwały nazwał jedną z ulic jego imieniem .
    Klaudiusz Angerman (1861–1922), geological engineer, industrialist, independence activist and philanthropist. Born in Lviv to a family of officials. He studied in Lviv Polytechnic (1879–1883), and continued his studies in Vienna (1883–1885). He began work in his profession in Jasło. At the turn of the 20th century, he worked in the oil industry. He conducted geological evaluations in search of oil in Podkarpackie province and in Zagłębie Borysławskie. He has done similar evaluations in the Caucasus, the Apennines and in the Romanian Carpathian Mountains. In the years 1911–1918, he was a member of parliament from the Polish People’s Party to the Imperial Council in Vienna. He took care of economic issues. He published in Polish and German on socio-economic subjects. In the years 1914–1920, he took an active part in activities concerning Polish independence. In the years 1904– 1922, he lived with his family in Boguchwała near Rzeszow. He died in Nowy Sącz, and was buried in Boguchwała. In 2022, the local government of Boguchwała named one of the town’s streets after him.
    Źródło:
    Prace Historyczno-Archiwalne; 2022, Tom XXXIV; 49-60
    1231-3335
    Pojawia się w:
    Prace Historyczno-Archiwalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Egzaminy dojrzałości w galicyjskich szkołach realnych w latach 1872/73 – 1917/18
    Matura Examinations in Galician Real Schools in 1872–1873 and 1917–1918
    Autorzy:
    Ochenduszko, Tadeusz
    Hoff, Jadwiga
    Ślusarek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233536.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Archiwum Państwowe w Rzeszowie
    Tematy:
    Szkoły realne w Galicji
    matury w szkołach realnych
    dyrektorzy szkół realnych
    delegaci Rady Szkolnej Krajowej
    inspektorzy szkolni w Galicji
    Real schools in Galicia
    matura examinations in real schools
    real school principals
    school inspectors in Galicia
    delegates of the National School Council.
    Opis:
    Egzaminy dojrzałości w galicyjskich szkołach realnych zostały wprowadzone w 1872 r., po wydłużeniu w nich nauki z sześciu do siedmiu lat. Matura pisemna obejmowała: wypracowanie (zwane wtedy pracą klauzurową) w języku wykładowym, wypracowanie w języku państwowym, tj. niemieckim, przekład z języka niemieckiego na wykładowy lub odwrotnie, przekład z języka francuskiego na wykładowy, zadanie matematyczne oraz zadanie z geometrii wykreślnej. W Galicji w okresie autonomicznym językiem wykładowym we wszystkich szkołach realnych był polski. Na wypracowanie z języka polskiego i zadania z geometrii wykreślnej przeznaczone było po pięć godzin, na wypracowanie z języka niemieckiego i zadania z matematyki po cztery godziny, na przekład z języka niemieckiego na polski (lub odwrotnie) oraz na przekład z języka francuskiego na polski – po trzy. Natomiast w części ustnej uczniowie zdawali: jeden język, geografię i historię (stanowiły wtedy jeden przedmiot), matematykę, historię naturalną (przyrodę), fizykę oraz chemię. Podczas ustnej części egzaminu w komisji zasiadali: przewodniczący, którym był zwykle krajowy inspektor szkół średnich lub delegat Rady Szkolnej Krajowej (RSK), dyrektor zakładu oraz wszyscy nauczyciele, którzy mieli zajęcia w klasie ostatniej, czyli siódmej. Matura miała charakter egzaminu publicznego, tak jak np. obrona pracy doktorskiej, zatem mogły się jej przysłuchiwać osoby postronne. Na 18 szkół realnych, które funkcjonowały w wymienionym okresie, 15 spełniało warunki niezbędne do przeprowadzenia matury. Za przestrzeganie całej procedury dotyczącej egzaminu odpowiadali dyrektorzy zakładów, a w razie nieobsadzenia tych stanowisk – zastępcy dyrektorów, zwani też kierownikami. W latach 1872/73 – 1917/18 było ich 45. Przewodniczącymi komisji podczas matury ustnej byli krajowi inspektorzy szkolni, ewentualnie delegaci RSK. Wybierano ich spośród członków RSK, osób przydzielonych do biur tej instytucji, pracowników wyższych uczelni, najczęściej technicznych oraz dyrektorów innych szkół realnych. W okresie objętym niniejszym opracowaniem funkcję przewodniczących pełniło 33 urzędników. Nadzór nad największą liczbą matur (73) sprawował Jan Nepomucen Franke – przewodniczący działającej przy RSK Sekcji Szkół Zawodowych, Realnych i Przemysłowych. W latach 1872/73 – 1913/14 egzamin dojrzałości zdało 7051 abiturientów. Stanowili oni 84,2% tych, którzy podeszli do części ustnej. Najwięcej osób zdało maturę w I Szkole Realnej we Lwowie (1801) i I Szkole Realnej w Krakowie (1739). Najbardziej znanym absolwentem tej drugiej placówki był Józef Beck – minister spraw zagranicznych II Rzeczypospolitej w latach 1932–1939. W specyficznym okresie I wojny światowej egzamin dojrzałości zdało około 750 osób, w tym prawie 46% na mocy specjalnych przepisów, pozwalających uczniom udającym się na front składać w trybie przyspieszonym maturę wojenną. Wkrótce po odzyskaniu przez Polskę niepodległości szkoły realne zostały przekształcone w gimnazja. Te z nich, które po II wojnie światowej pozostały w granicach Polski, funkcjonują do dnia dzisiejszego.
    Matura examinations in Galician real schools (realschule) were introduced in1872, after the schooling period had been extended from six to seven years.The written matura examination consisted of an essay (then called an enclosedpaper) in the language used during lectures, an essay in the state language, i.e. in German,a translation from German into the lecture language or vice versa, a translation from French into the lecture language, a mathematical task, and a task from descriptive geometry. During the autonomous period in Galicia, the lecture language in all134 Tadeusz Ochenduszko real schools was Polish. Five hours each were allotted for an essay in Polish and tasks in descriptive geometry; four hours each for an essay in German and mathematical tasks; three hours each for translations from German into Polish (or vice versa) and for translations from French into Polish.In the oral part, however, students had to take one language, geography and history (one subject back then), mathematics, natural history (combination of physics,chemistry, geography and biology), physics and chemistry. During the oral part, the committee was chaired by: the chairman, who was usually the national inspector of secondary schools or a delegate of the National School Council (NSC), the headmaster and all teachers who taught classes in the last grade, i.e. the seventh grade. The matura exam was a public examination, similar to the defense of a doctoral thesis.Therefore, it could be listened to by bystanders. Out of 18 real schools that functioned during the described period, 15 met the conditions necessary to organize the matura exam. The principals of these establishments were responsible for observing the rules during the entire examination procedure,and if their positions were vacant, the responsibility fell on the vice principals, also known as managers. Between 1872-1873 and 1917-1918 there were 45 of these individuals.The chairmen of the oral matura exam committees were national school inspectors or, alternatively, NSC delegates. They were elected from among the members of NSC, people assigned to the offices of this institution, employees of universities, usually technical ones, and directors of other real schools. During the period of interest, 33 officials served as chairmen. Jan Nepomucen Franke – chairman of the Section of Vocational, Real and Industrial Schools operating at the NSC – supervised the largest number of matura examinations (73).In the years 1872-1873 and 1913-1914 the matura exam was passed by 7051 students. They constituted 84.2% of those who took the oral part. The largest number of students passed the exam in the First Realschule in Lviv (1801) and the First Realschule in Cracow (1739). The most famous graduate of the Cracow institution was Jozef Beck, who became Minister of Foreign Affairs of the Second Polish Republic from 1932 to 1939. During the specific period of World War I, approximately 750 students passed their matura exams, of which nearly 46% passed under special regulations allowing students going to the front to take the war matura exam in a streamlined mode. Soon after Poland regained its independence, real schools were transformed into gymnasiums.Those that remained within the Polish borders after World War II continue to function to this day.
    Źródło:
    Prace Historyczno-Archiwalne; 2021, Tom XXX; 113-134
    1231-3335
    Pojawia się w:
    Prace Historyczno-Archiwalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wybrana korespondencja handlowa Zarządu dóbr Hrabiów Mycielskich w Wiśniowej nad Wisłokiem.
    Selected business correspondence from the businesses of Mycielscy count family in the years 1915-1943.
    Autorzy:
    Wnęk, Sławomir
    Zych, Tadeusz
    Ślusarek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233114.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Archiwum Państwowe w Rzeszowie
    Tematy:
    Wiśniowa nad Wisłokiem
    Mycielscy
    historia gospodarcza
    Galicja
    II Rzeczpospolita
    economic history
    Galicia
    Second Polish Republic
    Opis:
    W artykule przedstawiono fragmenty rozproszonej korespondencji handlowej Zarządu dóbr Hrabiów Mycielskich w Wiśniowej nad Wisłokiem z lat 1915-1943. Korespondencja dotyczyła spraw gospodarczych przedsiębiorstwa rolnego należącego w latach 1867-1944 do rodziny Mycielskich. Przybliżono sylwetki kolejnych właścicieli tych dóbr: Franciszka Mycielskiego (1832-1901), jego syna Jana Mycielskiego (1858-1926), którego synem był Jan Zygmunt Mycielski (1901-1972), ostatni właściciel dóbr wiśniowskich. Zamieszczona korespondencja dostarcza szeregu informacji na temat zmian organizacyjnych w zakresie przemysłu rolnego w dobrach Mycielskich w analizowanym okresie. W aneksie zamieszczono 78 kart pocztowych, z których znaczna część dotyczy serowni w Wiśniowej, działającej w latach 1885-1944, specjalizującej się w produkcji sera szwajcarskiego gruyére. Dokument przedstawia środowisko gospodarcze współpracowników dóbr Mycielskich. Korespondencja przechowywana jest w Powiatowym Centrum Kultury i Turystyki w Wiśniowej nad Wisłokiem.
    This article presents fragments of the dispersed business communication of Mycielscy family from Wiśniowa nad Wisłokiem in the years 1915-1943. The correspondence is concerned with the economic matters of the agricultural enterprise of Mycielski family from 1867-1944. The following owners of this enterprise are introduced: Franciszek Mycielski (1832-1901), his son Jan Mycielski (1858-1926), and the grandson Jan Zygmunt Mycielski (1901-1972), the last owner of the Wiśniowa lands. Collected correspondence presents a lot of information pertaining to the organisational changes in farming industry on the Mycielski lands in the analyzed time period. The appendix consists of 78 postcards, most of which are from the cheese makers in Wiśniowa, operating in the years 1885-1944, specializing in production of Gruyère Swiss cheese. This article introduces the economic environment of business owners working with Mycielscy family. The correspondence is stored in the County Center of Culture and Tourism in Wiśniowa nad Wisłokiem.
    Źródło:
    Prace Historyczno-Archiwalne; 2022, Tom XXXIV; 287-310
    1231-3335
    Pojawia się w:
    Prace Historyczno-Archiwalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Społeczność Strzyżowa nad Wisłokiem w okresie autonomii galicyjskiej oraz w II Rzeczypospolitej
    The Community of Strzyzow during the Galician Autonomy and under the Second Polish Republic
    Autorzy:
    Wnęk, Sławomir
    Bonusiak, Włodzimierz
    Ślusarek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233506.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Archiwum Państwowe w Rzeszowie
    Tematy:
    Strzyżów nad Wisłokiem
    Galicja doby autonomicznej
    II Rzeczpospolita
    społeczność małomiasteczkowa
    Strzyzow
    Galicia in the autonomy period
    Second Polish Republic
    small-town community
    Opis:
    Artykuł przedstawia społeczność Strzyżowa nad Wisłokiem od II połowy XIX wieku do roku 1939. W tym czasie liczba mieszkańców miasteczka nieznacznie rosła i na krótko przed wybuchem II wojny światowej wynosiła około 3000 osób. Społeczność Strzyżowa współtworzyli wierni Kościoła rzymskokatolickiego i Żydzi, zorganizowani w ramach związków wyznaniowych. Małomiasteczkowa społeczność Strzyżowa została ukazana na tle zmieniających się źródeł utrzymania, na które składało się funkcjonowanie rozbudowującej się administracji publicznej oraz aktywności lokalnych przedsiębiorców. Zwrócono uwagę na ożywienie w zakresie działalności społecznej (przełom XIX/XX w.), wyrażającej się zwiększonym uczestnictwem strzyżowian w organizacjach o charakterze oświatowym. Uwzględniono także kluczowe dla rozwoju miasta zmiany przestrzenno-urbanistyczne, rozpoczęte w ostatniej dekadzie XIX w. w związku z lokalizacją tu w 1890 r. stacji kolejowej linii Rzeszów–Jasło, a następnie inwestycjami w zakresie budowy gmachów użyteczności publicznej: szkoła ludowa, sąd powiatowy, budynek gimnazjum. Aktywny udział w tych zmianach odgrywała lokalna elita złożona z przedstawicieli środowiska gospodarczego, administracji oraz wolnych zawodów. Celem tego artykułu jest zaprezentowanie wyników najnowszych badań nad przeszłością Strzyżowa, szczególnie w okresie autonomii galicyjskiej i dwudziestolecia międzywojennego. Konstrukcja artykułu pozwala na przedstawienie kilku kluczowych kwestii dotyczących: 1) stosunków wyznaniowych; 2) funkcjonowania administracji publicznej i jej obsady; 3) kluczowych dla miasta zmian społeczno- -gospodarczych przypadających na przełom XIX/XX w.; 4) zwrócenia uwagi na tworzącą się elitę złożoną z przedstawicieli wolnych zawodów oraz przedsiębiorców i jej rolę w życiu codziennym miasta. W ostatnim czasie opublikowano wiele opracowań na temat społeczności małych miast. Niniejszy artykuł ma przybliżyć liczne podobieństwa w tym zakresie, które są rdzeniem dyskusji na drodze do syntezy dziejów.
    In this article, I presented the community of Strzyzow from the second half ofthe 19th century until 1939. During this time, the population of the town grew onlyslightly and amounted to about 3000 inhabitants shortly before the outbreak ofWorld War II. The community of Strzyzow was co-created by Roman Catholics andJews, who were organized in religious associations.I presented the small-town community of Strzyzow against the background ofits changing sources of income, which consisted of the functioning and expanding public administration and the industrious activity of local entrepreneurs. I have drawnattention to the revival of social activity (at the turn of the 20th century) manifestedby increased participation of Strzyzow inhabitants in educational organizations.I have also taken into consideration the spatial and urban changes which were of keyimportance to the town’s development. This development began in the last decadeof the 19th century, in regard to finding the location for a railroad station on the Rzeszow-Jaslo route in 1890, followed by subsequent investments in the constructionof public utility buildings: the elementary school, the county court, and the middleschool building. The local elite comprised of representatives of business circles, administrationand liberal professions played an active role in these changes.
    Źródło:
    Prace Historyczno-Archiwalne; 2021, Tom XXX; 71-95
    1231-3335
    Pojawia się w:
    Prace Historyczno-Archiwalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jeniec cywilny Marian Ruzamski w Charkowie w latach 1914–1918
    Marian Ruzamski – civilian prisoner of war in Kharkiv(1914–1918)
    Autorzy:
    Zych, Tadeusz
    Ślusarek, Krzysztof
    Kuzicki, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233602.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Archiwum Państwowe w Rzeszowie
    Tematy:
    Marian Ruzamski
    Wanda Ruzamska
    Charków
    Rosja
    Tarnobrzeg
    jeniec cywilny
    malarz
    Kharkiv
    Russia
    civilian prisoner
    painter.
    Opis:
    Marian Ruzamski, najwybitniejszy malarz związany z Tarnobrzegiem, absolwent krakowskiej ASP, uczeń Wyczółkowskiego i Malczewskiego, po zajęciu Tarnobrzega w 1914 r. przez wojska rosyjskie, został przez nie uprowadzony z miasta jako tzw. jeniec cywilny. Osadzony w Charkowie, spędził tam 5 kolejnych lat swego życia. Przeżył dzięki pomocy rodziny, przyjaciół i działalności Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny. Utrzymywał się także ze sprzedaży swoich prac, malowanych na zamówienie bądź wymienianych za żywność. Podczas pobytu w Charkowie doświadczył również okropności rewolucji bolszewickiej i wojny domowej. Doświadczenia te stały się ogromnie ważnym punktem odniesienia w jego dalszym życiu. Do wolnej Polski powrócił w 1919 r. wraz z ocalałymi pracami, które składają się na tzw. okres charkowski jego twórczości.
    Marian Ruzamski, the most outstanding painter connected with Tarnobrzeg, a graduate of the Academy of Fine Arts in Kraków, a pupil of Wyczolkowski and Malczewski,was taken as a so-called “civilian prisoner” after Tarnobrzeg was occupied by the Russian army in 1914. He spent the next 5 years of his life imprisoned in Kharkiv. He survived due to the help of his family, friends and the activities of the “Polskie TowarzystwoPomocy Ofiarom Wojny” (Polish Society to the Aid of War Victims). He also made a living by selling his works, painted on commission or simply exchanged for food. During his stay in Kharkiv, Ruzamski also experienced the horrors of the Bolshevik Revolution and civil war. These experiences would become an extremely important reference points in his later years. He returned to the independent Poland in 1919 with the rest of his works, which make up the so-called Kharkiv period of his art.
    Źródło:
    Prace Historyczno-Archiwalne; 2021, Tom XXX; 183-204
    1231-3335
    Pojawia się w:
    Prace Historyczno-Archiwalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Polish Village in the Face of Political, Social and Economic Changes From 1772-1815: A Study of Western Lesser Poland (Małopolska)
    Autorzy:
    Jewuła, Łukasz
    Kargol, Tomasz
    Ślusarek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2131161.pdf
    Data publikacji:
    2022-07-19
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Lesser Poland
    village
    peasants
    nobility
    clergy
    society
    Małopolska
    wieś
    chłopi
    szlachta
    duchowieństwo
    społeczeństwo
    Opis:
    The article examines the impact of social, economic and political changes of the second half of 18th century and the beginning of 19th century on the functioning of rural society of Lesser Poland province. The study considers the situation of peasants, nobles and the clergy. The first part of the article presents the state of research on the problem and the available sources. The second part is devoted to the presentation of selected examples of social relations observed in contemporary Lesser Poland rural society. Conflicts between landowners and lease owners over abused peasant labour, debates over tithes, abuses of state officials and peasant resistance (i.e. peasant desertions, court cases) are discussed.
    Źródło:
    Studia Historyczne; 2022, 62, 4(248); 63-78
    0025-1429
    Pojawia się w:
    Studia Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-16 z 16

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies