Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "ŚWITAŁA-TRYBEK, DOROTA" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 22
Tytuł:
Językowo-kulturowe znaczenie swaczyny na Śląsku
The linguistic and cultural meaning of swaczyna in Silesia
Autorzy:
Przymuszała, Lidia
Świtała-Trybek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850442.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
dialectology
Silesia
swaczyna
afternoon meal
folk culture
dialektologia
Śląsk
podwieczorek
kultura ludowa
Opis:
Przedmiotem artykułu uczyniono swaczynę – mało dzisiaj znaną gwarową nazwę podwieczorku. Celem artykułu jest analiza znaczenia słowa, pokazanie jego funkcjonowania na tle kultury ludowej regionu, omówienie jego pochodzenia oraz synonimów, a także przeobrażeń znaczeniowych samego leksemu i nazywanych nim wzorów zachowań kulturowych. Analiza łączy perspektywę lingwistyczną z kulturoznawczą. Podstawę badawczą stanowią zróżnicowane chronologicznie materiały etnograficzne, własne materiały terenowe oraz materiały wyekscerpowane z kartoteki Słownika gwar śląskich. Temat wpisuje się w ważną i aktualną problematykę związaną z ochroną niematerialnego dziedzictwa kulturowego, polegającą – w myśl konwencji UNESCO z 2003 r. – na utrwalaniu i przekazywaniu tego dziedzictwa (obecnego w języku i zwyczajach) m.in. poprzez jego badanie i dokumentowanie.
The subject of the article is swaczyna – a little-known dialect name for an afternoon meal. The aim of the article is to analyze themeaning of this word, to show its functioning against the background of the region’s folk culture, to discuss its origin and synonyms, as well as to show how the lexeme’s meaning changed together with the cultural behaviour patterns denoted by it. The analysis combines the linguistic and cultural perspectives. The research is based on chronologically diverse ethnographic materials, own field materials and materials extracted from the record of Słownik gwar śląskich [Dictionary of Silesian Sub-dialects]. Thesubject is a part of an important and current effort to protect intangible cultural heritage, which – in accordance to the UNESCO convention of 2003 – consists in the preservation of and passing the heritage (in the form of language and customs), for instance by examining and documenting it.
Źródło:
Gwary Dziś; 2022, 15; 137-147
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy gościn w gwarze i kulturze Śląska (na tle porównawczym)
Names of receptions in the dialect and culture of Silesia (a comparative study)
Autorzy:
Przymuszała, Lidia
Świtała-Trybek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850471.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
Silesia
dialectal vocabulary
names of receptions
culture
feasting
Śląsk
słownictwo gwarowe
nazwy gościn
kultura
biesiadowanie
Opis:
Przedmiotem niniejszego artykułu jest blisko 70 gwarowych nazw gościn – towarzyskich spotkań połączonych z biesiadowaniem. Artykuł ma na celu omówienie semantyki nazw pokazanych w ścisłym powiązaniu z kulturą regionu, przedstawienie ich pochodzenia i motywacji, a także ich geograficznego rozprzestrzenienia. Część z omówionych nazw (biesiada, gościna, uczta) są lub były znane także w polszczyźnie ogólnej i w niektórych gwarach. Inne, jak na przykład fajer, Abraham, radośnik, welflajsz świadczą o specyfice śląskiej, przejawiającej się na płaszczyźnie języka i w sferze zwyczajowej. Podstawę badawczą tekstu stanowią własne materiały terenowe zebrane na obszarze Górnego Śląska w latach 2017–2022, starsze i nowsze opracowania etnograficzne, a także słowniki dialektu śląskiego.
The subject of this article encompasses nearly 70 dialectal names of receptions defined as social meetings combined with feasting. The article aims to discuss the semantics of the names in close connection with the region’s culture, to present their origin and justification, as well as their geographical distribution. Some of the names discussed (biesiada, gościna, uczta) are or were also known in general Polish and some dialects. Others, such as fajer, Abraham, radośnik, welflajsz testify to the specificity of Silesia, both with respect to the language and the customs. The text is based on own field materials collected in Upper Silesia in 2017–2022, older and newer ethnographic studies, as well as dictionaries of the Silesian dialect.
Źródło:
Gwary Dziś; 2023, 16; 145-157
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O badaniach nad paremiografią i paremiologia śląską
Autorzy:
Przymuszała, Lidia
Świtała-Trybek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/694908.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
przysłowia
paremiografia
paremiologia
stan badań
Śląsk
proverbs
paremiography
paremiology
state of research
Silesia
Opis:
Celem artykułu jest zaprezentowanie dotychczasowego stanu badań nad śląską paremiografią i paremiologią. W pierwszej części tekstu przedstawiono i scharakteryzowano zbiory przysłów rejestrujące paremie z różnych części Śląska od połowy wieku XIX po czasy współczesne. W drugiej natomiast omówiono prace teoretyczne, podejmujące problematykę śląskich przysłów, widzianych w rozmaitych kontekstach i z różnych perspektyw badawczych (prace literaturoznawcze, folklorystyczne, językoznawcze, językowo-kulturowe itp.).
The aim of the article is to present the current state of research on Silesian paremiography and paremiology. The first part provides an overview of collections of proverbs from various parts of Silesia from the mid-nineteenth century to modern times. The second part discusses theoretical studies dealing Silesian proverbs, which are explored in various contexts and from various research perspectives (literary studies, folklore, linguistics, language and culture, etc.).
Źródło:
Literatura Ludowa; 2018, 62, 6
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O niedomówieniach i nadinterpretacjach, czyli dziedzictwo kulinarne Śląska w kontekście Listy produktów tradycyjnych
About understatements and overinterpretations, that is the culinary heritage of Silesia in the context of the document Lista produktów tradycyjnych [List of traditional products]
Autorzy:
Przymuszała, Lidia
Świtała-Trybek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/667272.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
dziedzictwo kulinarne
Śląsk
Lista produktów tradycyjnych
tradycyjne danie
przepis
wodzionka
culinary heritage
Silesia
List of traditional products
traditional dish
recipe
Opis:
The issue in question is the culinary heritage of Silesia, represented in the List of traditional products of the Ministry of Agriculture and Rural Development (created in 2004). Basing on the example of wodzionka and other soups made of water and bread, the authors bring emphasis to some important issues associated with the description of selected traditional foods and kitchen products that lead to understatements and overinterpretations. The article proposes also a new definition of traditional dish, which takes into account two elements of a recipe (fixed and variable).
Źródło:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2018, 18; 125-144
1506-5790
2353-9860
Pojawia się w:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Concept of Lexicon Devoted to Silesian Culinary Art
Autorzy:
Przymuszała, Lidia
Świtała-Trybek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/667124.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
dziedzictwo kulturowe
Śląsk
leksykon
kultura
dialekt lokalny
culinary heritage
Silesia
lexicon
culture
local dialect
Opis:
As far as Silesia is concerned the language and cuisine constitute fundamental and distinguishing factors of the Silesian ethnic group, they are the determinants of cultural identity and the symbol of cultural identification. The concept of perceiving the culinary art from two perspectives, cultural and linguistic one, was born taking the above into account. Culinary art, as a component of culture understood in a broad manner, serves as a significant element of the language system as well. It plays a crucial culture-forming role in human life and it has certain position in the semantic structure of language which is adequate to its rank. The lexicon of Silesian cuisine, which is being currently prepared, aims at collecting names of dishes in one publication, not only those which are still in use today and dishes recorded in the general consciousness of Silesians, but it also aims at archiving culinary vocabulary which is basically forgotten by presenting it in close connection with the culture of the aforementioned region
Źródło:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2019, 19; 46-62
1506-5790
2353-9860
Pojawia się w:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Z EKOLOGIĄ ZA PAN BRAT”. TURYSTYKA KULTUROWOPRZYRODNICZA NA PRZYKŁADZIE PARAFIALNEGO OGRODU BOTANICZNEGO W BUJAKOWIE (WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE)
„FRIENDS WITH ECOLOGY”. CULTURAL AND ENVIONMENTAL TOURISM AS EXAMPLE BY THE PAROCHIAL BOTANICAL GARDEN IN BUJAKOW (SILESIAN VOIVODSHIP)
Autorzy:
ŚWITAŁA-TRYBEK, DOROTA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/475802.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych. Wydawnictwo WSTiJO
Tematy:
turystyka
przyroda
ogród botaniczny
Bujaków
sanktuarium maryjne
tourism
nature
botanical garden
Bujakow
St. Mary’s Sanctuary
Opis:
Przedmiotem niniejszego opracowania jest parafialny ogród botaniczny znajdujący się w jednej z miejscowości w województwie śląskim – Bujakowie (dzielnicy Mikołowa). Ogród o powierzchni 1 ha powstał w latach 70. XX wieku. Pomysłodawcą jego założenia był proboszcz miejscowego kościoła pw. św. Mikołaja. Bezpośrednio z funkcjonowaniem ogrodu związane jest ustanowienie w 2000 roku w Bujakowie sanktuarium Matki Bożej Bujakowskiej – patronki środowiska naturalnego. Dla mieszkańców miejscowości i okolic ogród pełni ważne funkcje (rekreacyjną, edukacyjną, ludyczną, kulturotwórczą), jest również rozpoznawalnym miejscem w turystyce przyrodniczej na obszarze województwa śląskiego.
The subject of this study is the parochial botanical garden located in one of the towns in the Silesian province – Bujakow (a district of Mikolow). The botanical garden covers an area of 1 h and it was created in the 70s of 20th century. The idea to create the garden originated from the parish priest of the local St. Nicholas Church. The garden is associated with the establishment of the Sanctuary of Our Lady Bujakowska – Patron of the Environment in Bujakow in 2000. For the inhabitants of the town and the surrounding area, the garden has important functions (recreational, educational, folk, cultural) and is also a recognizable place in terms of environmental tourism in the Silesian region.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja; 2017, 1(19); 91-106
1899-7228
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktywność zorganizowana, czyli o przejawach działalności emerytów i rencistów w środowisku miejskim
Organised activeness or on the evidence of the activity of the retired and pensioners in the urban environment
Autorzy:
Świtała-Trybek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/666997.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Opis:
The subject of analysis constitutes organised activeness, reflecting itself in intentional forms of the activity related to a given group of people (the retired and pensioners) and selected centres where the very activeness is visible. In the local communities of the Silesian Voivodship (on the basis of the field studies conducted between 2003 and 2007) four characteristic types of organised activeness were distinguished. The first one is composed of the university of the third age. The second comprises circles (clubs) associating former workers of e.g. mines, steelworks, power stations functioning nearby the factories in question. The third group constitutes senior groups functioning nearby different institutions, e.g. a community centre, social welfare house, parishes. The fourth one (referred to as the “union” one) is connected with people’s affiliation to different unions and organizations involving hobbysts, e.g. stamp collectors, pigeon breeders, bee keepers, skaters, beer label collectors, etc. Differentiated reflections of organised activeness among the retired and pensioners show how it is possible to still effectively function in the society, perform certain roles in spite of having gone into the professional retirement. The need of affiliation, formerly satisfied by workmates is now satisfied by different groups related with different people and institutions (community centres, assosiations, clubs, unions, etc). It is thanks to these two factors that the elederly people have a chance to find themelves among other seniors having similar interests, develop their passions, complete gaps in their education, jointly realize tasks, struggle with life difficulties, experience success and failure. In other words, flee from idleness, thus finding the confirmation of their self value and life aim. One can estimate that organised activeness among the retired and pensioners is most efficiently realised in the local environment. Undoubtedly, it is the urban space that facilitates different forms of activeness thanks to the cultural educational institutions, unions, and clubs nearby the work places functioning in it. In this space, consisting in many social groups, life styles, man can choose from and decide him/herself on a given form of his/her own activeness.
Źródło:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2010, 10; 268-284
1506-5790
2353-9860
Pojawia się w:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dziedzictwo kulinarne w kontekście europejskiego ruchu turystycznego
Culinary Heritage in the Context of European Tourism
Autorzy:
Świtała-Trybek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/667026.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
cultural heritage
traditional cuisine
food
travelling
tourism
Opis:
Traditional cuisine is very important for tourism. It influences the attractiveness of particular countries, regions, places; it enables their economic development. The reference to the cultural heritage has many various forms (routes, festivals, competitions, culinary workshops). On the map of Europe there are „old” culinary routes, with their long history; they are recognisable and described in guide books. There are also new ones, a product of the activity of local communities, the implementation of EU programmes etc.
Źródło:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2014, 14; 28-48
1506-5790
2353-9860
Pojawia się w:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
GÓRNICZE MIEJSCA PAMIĘCI JAKO TWORZYWO DO OPRACOWANIA TEMATYCZNEGO SZLAKU KULTUROWEGO W PRZESTRZENI RUDY ŚLĄSKIEJ
MINING PLACES OF MEMORY AS A PLAST FOR DEVELOPING A THEMATIC CULTURAL ROUTE IN THE SPACE OF RUDA ŚLĄSKA
Autorzy:
ŚWITAŁA-TRYBEK, DOROTA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/476099.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych. Wydawnictwo WSTiJO
Tematy:
miejsce pamięci
katastrofa
kopalnia
szlak turystyczno-kulturowy
Ruda Śląska
memorial site
catastrophe
mine
tourist and cultural trail
Opis:
Dramatyczne wydarzenia, w których jednorazowo ginie większa liczba osób, pozostawiają po sobie materialne ślady w postaci obiektów architektonicznych: pomników, tablic pamiątkowych, krzyży, a także kaplic. Nie inaczej jest w przypadku katastrof górniczych. Miejsc upamiętniających tragicznie zmarłych w kopalniach węgla kamiennego w krajobrazie osiedli górniczych i pogórniczych jest bardzo wiele. Przedmiotem artykułu są miejsca pamięci nieszczęśliwych wydarzeń w kopalniach na obszarze Rudy Śląskiej, które powstały od połowy XIX wieku po współczesność. Ze względu na liczne przykłady ich występowania (pomniki, mogiły zbiorowe, małe obiekty sakralne) mogą one stanowić interesujące tworzywo do opracowania szlaku turystyczno-kulturowego „Rudzkie miejsca pamięci górniczego trudu”. Podstawą niniejszego opracowania są materiały zebrane przez autorkę podczas badań terenowych prowadzonych od 2006 roku (rejestracja obiektów pamięci), a także kwerenda archiwaliów oraz dostępna na ten temat literatura przedmiotu.
Dramatic events, where a lot of people die at once, leave behind material traces in the form of architectural objects: monuments, commemorative plaques, crosses, and chapels. This is true also in the case of mining accidents. There are many memorial sites commemorating the victims of accidents in coal mines in the landscape of mining and post-mining settlements. This article focuses on memorial sites devoted to unfortunate events that happened in mines in the area of Ruda Śląska, established from the mid-nineteenth century to the present. Due to numerous occurrences (monuments, mass graves, small sacral objects), they may provide interesting material for the development of a tourist and cultural trail “Miner’s toll memorial sites in the area of Ruda Śląska”. The basis of this study are materials gathered by the Author during field studies carried out since 2006 (registration of memorial sites), as well as a query of archives and available literature.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja; 2019, 1(23); 133-150
1899-7228
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
HAŁDY POPRZEMYSŁOWE – ICH KULTUROWY I TURYSTYCZNY POTENCJAŁ (NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH OBIEKTÓW W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM)
POST-INDUSTRIAL WASTE HEAPS – THEIR CULTURAL AND TOURIST POTENTIAL (EXEMPLIFIED BY SELECTED HEAPS IN THE SILESIAN PROVINCE)
Autorzy:
ŚWITAŁA-TRYBEK, DOROTA
ŚWITAŁA-MASTALERZ, JOANNA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/475822.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych. Wydawnictwo WSTiJO
Tematy:
hałdy
kopalnia
Śląsk
turystyka
kultura
szlak
waste heaps
mine
Silesia
tourism
culture
trail
Opis:
Hałdy należą do antropogenicznych form ukształtowanych przez człowieka, kojarzone są przede wszystkim z degradacją środowiska przyrodniczego. Materiał na nich składowany (skały, żużel, popiół) związany jest głównie z przemysłem wydobywczym, hutniczym i energetycznym. Na terenie województwa śląskiego takich obiektów jest najwięcej w kraju, co ma bezpośredni związek z intensywną industrializacją i urbanizacją tego obszaru od połowy XIX wieku. Współcześnie, choć wiele z nich zmieniło swój wygląd (zostały poddane procesom rekultywacji), nadal – obok szybów kopalnianych – są rozpoznawalnym symbolem tego regionu. W artykule autorka zawraca uwagę na kulturowe znaczenie hałd poprzemysłowych na przestrzeni ostatniego wieku (symboliczne nośniki, obiekty współtworzące przestrzeń architektoniczną, miejsca rekreacji, dodatkowego zarobkowania, źródło artystycznych inspiracji) oraz ich potencjał w zakresie wykorzystania w turystyce (np. industrialnej, górniczej, przyrodniczej, rowerowej, ekstremalnej itd.).
Waste heaps belong to anthropogenic landforms; they are mainly associated with degradation of the natural environment. The material accumulated there (rocks, slag, ash) is mainly associated with the mining, metallurgy and energy industries. In Poland most of them is located in the Silesian province, which is directly related to the intensive industrialization and urbanization of this area since the mid-nineteenth century. Although many of them have changed their appearance (have undergone reclamation processes), today they are still - alongside mine shafts - a recognizable symbol of the region. In the article, the author draws attention to the cultural significance of postindustrial waste heaps over the last century (symbolic areas, landforms co-creating architectural space, places used for recreation and obtaining additional income, a source of artistic inspirations) and their potential in tourism (e.g. industrial, mining, natural, cycling, extreme, etc.).
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja; 2018, 2(22); 125-141
1899-7228
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Halembska pielgrzymka na Jasną Górę – studium kulturoznawcze
Pilgrimage to the Jasna Góra – Cultural Study
Autorzy:
Świtała-Trybek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040802.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
pielgrzymowanie
Jasna Góra
Halemba
rytuały pielgrzymkowe
to go on a pilgrimage
pilgrimage rituals
Opis:
Praktyka pielgrzymowania występuje we wszystkich prawie religiach. Ludzie pielgrzymują do miejsc świętych, aby spełniać tam określone akty pobożności i pokuty. W Polsce najważniejszym centrum pielgrzymkowym jest Jasna Góra, którą rokrocznie odwiedza 4-5 mln pątników. Od 1979 roku wyrusza do Częstochowy piesza pielgrzymka z Halemby – jednej z dzielnic Rudy Śląskiej. Każdego roku bierze w niej udział kilkaset osób (młodzież, średnie pokolenie, rodzice z dziećmi, niepełnosprawni na wózkach inwalidzkich), które idą pieszo w obie strony. Pielgrzymce towarzyszą charakterystyczne rytuały (tzw. dzień halembski w Częstochowie, festiwal pieśni pielgrzymkowych, wspólna zabawa przy ognisku), które sprawiają, iż jawi się ona jako atrakcyjna, spełniająca potrzeby współczesnego człowieka tak w sferze duchowej, jak i świeckiej
The practice of going on a pilgrimage occurs in almost all religions. People travel to the holy places to fulfill the acts of piety and penance. In Poland, the most important pilgrimage centre is the Jasna Góra Monastery, which is visited every year by 4-5 million pilgrims. Since 1979, a pilgrimage from Halemba – one of Ruda Ślaska's districts – to Częstochowa departs. Every year, several hundred people participate in it (young people, middle generation, parents with children, the disabled in wheelchairs), who go in both directions. The pilgrimage is accompanied by the specific rituals (so-called Halemba's day in Częstochowa, a festival of pilgrimage songs, games by the fire), which cause that it is seen as attractive and satisfying the needs of a modern man, both in the spiritual and worldly sphere.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2014, 61, 9; 165-178
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kulinaria w przestrzeni miasta. Nowe trendy, nowe potrzeby mieszkańców
The culinary scene in city space. New trends, new needs of residents
Autorzy:
Świtała-Trybek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/667241.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
culinary
city
street food
“breakfast on the grass”
traditional products
Opis:
The subject of this article is culinary trends observable in Polish cities during the past few years. They include both the rediscovered practices, directly related to the cultural (culinary) heritage of a particular area, and these which have become popular only recently. According to the author, characteristic culinary fads are: the promotion of local delicacies on a large scale, growing interest in shopping in farmers’ markets offering organic produce (bio-markets) and traditional goods, growing popularity of street food (including street food festivals and picnics), and organizing the so called “breakfast on the grass” events.
Źródło:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2015, 15; 48-64
1506-5790
2353-9860
Pojawia się w:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Materialne i niematerialne przejawy kultu św. Barbary w środowisku górniczym
Material and Immaterial Manifestations of Cult of St. Barbara in the Mining Community
Autorzy:
Świtała-Trybek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036019.pdf
Data publikacji:
2019-08-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Śląsk
św. Barbara
kult
górnictwo
religijność
Silesia
St. Barbara
cult
mining
religiosity
Opis:
Kult św. Barbary w środowisku zawodowym górników na przestrzeni ostatnich dwóch wieków przyjmował wiele zróżnicowanych form. Jego rozwój na Górnym Śląsku kształtował się od pierwszej połowy XIX stulecia i ma związek z intensywnym rozwojem przemysłu wydobywczego na tym obszarze. W artykule omówiono najbardziej charakterystyczne materialne i niematerialne przejawy czci oddawane św. Barbarze. Wspomniano o kościołach i kaplicach pod jej wezwaniem, obrazach i figurach przedstawiających patronkę górników w obiektach sakralnych oraz w rodzinach górniczych, modlitwach, a także o obchodzeniu 4 grudnia święta patronalnego i jednocześnie zawodowego, tzw. Barbórki, która (jako element tradycji górniczych, pielęgnowana w kolejnych pokoleniach górników) została w 2018 roku wpisana na krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. W ostatnim czasie można zauważyć nowe praktyki wśród górników, np. wykonywanie tatuaży przedstawiających św. Barbarę.
The cult of St. Barbara in the professional environment of miners takes many different forms. It has been developing in Upper Silesia since the first half of the 19th century and is related to the intensive development of the mining industry in this area. The most characteristic material and immaterial manifestations of the cult of St. Barbara include: churches and chapels under her invocation, paintings and statues depicting the patron of miners, functioning brotherhoods of St. Barbara, songs and prayers to St. Barbara, celebrating the 4th December as a patron and professional holiday (so-called Barbórka), which was inscribed on the National List of Intangible Cultural Heritage in 2018.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2019, 66, 9; 109-126
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mirt w śląskich strojach obrzędowych. Tradycja i współczesność
Myrtle in Silesian Ceremonial Costumes. Tradition and Modernity
Autorzy:
Świtała-Trybek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37240622.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
mirt
strój obrzędowy
Górny Śląsk
zwyczaje rodzinne
komunikacja kulturowa
myrtle
ceremonial dress
Upper Silesia
family customs
cultural message
Opis:
Strój obrzędowy jako kulturowy znak przypisany jest najważniejszym momentom przejścia zmieniającym status społeczny jednostki. Ze względu na swoisty zestaw cech przynależny jest osobom pełniącym określone funkcje, np. w obrzędzie rodzinnym będą to państwo młodzi; w obrzędzie dorocznym – postać wdowy w ostatkowym zwyczaju kończącym karnawał. W sytuacjach obrzędowych związanych z przechodzeniem z jednego stanu społecznego do kolejnego pojawiają się charakterystyczne rekwizyty, w tym również konkretne gatunki roślin, a pośród nich mirt – krzew wiecznie zielony o właściwościach mediacyjnych, apotropeicznych i życiodajnych. Można go zobaczyć w formie wianka zakładanego na głowę jako element ubrania (sukni, marynarki, koszulki), dekoracji akcesoriów (np. nakrycia, świec), przestrzeni związanych z miejscem uroczystości itp. W zależności od rodzaju obrzędu i czasu jego występowania obecność rośliny komunikuje określone funkcje i wartości kulturowe tkwiące w danym środowisku społecznym.
Ritual dress as a cultural sign is part of the most important moments of transition that change the social status of an individual. Due to its specific features, it belongs to people who perform certain functions, e.g. in the family ritual it will be the bride and groom; in the annual ritual – the widow in the final custom of the end of the carnival. In ritual situations related to the transition from one social state to another, characteristic objects appear, including certain species of plants. One of them is the myrtle – an evergreen shrub with mediating, apotropaic and life-giving properties. It takes the form of a wreath placed on the head, an element of clothing (dress, jacket, T-shirt), decoration of accessories (e.g. bedspreads, candles), spaces related to the place of celebration, etc. Depending on the type of ritual and when it takes place, the presence of the plant communicates specific functions and cultural values inherent in a given social environment.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 249-270
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Na szlaku „królowej śląskich zup”
On the ”Queen of Silesian Soups” Trail
Autorzy:
Świtała-Trybek, Dorota
Przymuszała, Lidia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/509494.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia Finansów i Biznesu Vistula
Tematy:
Górny Śląsk
zupa
wodzionka
dziedzictwo kulinarne
szlak kulinarny
Upper Silesia
soup
culinary heritage
culinary trail
Opis:
Przedmiotem niniejszego opracowania jest wodzionka – jedna z charakterystycznych zup śląskich, która w ostatnich kilku latach stała się kulinarną atrakcją Górnego Śląska. Zupa ta, mająca wiele lokalnych odmian, doczekała się swojego przeboju, felietonów w prasie oraz w Internecie, programów kulinarnych, festynów itd., co niewątpliwie przyczynia się do promocji tak samej potrawy, jak i odkrywania dziedzictwa kulinarnego tego regionu, z którym jest utożsamiana. Materiał, który stał się podstawą analizy, pochodzi z dwóch źródeł: zastanych (literatura przedmiotu, w tym również archiwalna, materiały internetowe) i wywołanych (wywiady przeprowadzone w latach 2007-2017 z mieszkańcami dwóch województw: opolskiego i śląskiego).
The subject of this study is the wodzionka - one of the characteristic Silesian soups, which in the last few years has become a culinary attraction of Upper Silesia. This soup, which has many local varieties, has had its hit, columns in the press and on the Internet, culinary programs, festivities, etc., which undoubtedly contributes to the promotion of the same dish, and discovering the culinary heritage of the region with which it is equated. The material that became the basis for the analysis comes from two sources: existing (literature on the subject, including archival, online materials) and induced (interviews carried out in 2007-2017 with the inhabitants of two provinces: Opole and Silesia).
Źródło:
Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula; 2018, 60(3) Turystyka IV; 115-129
2353-2688
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 22

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies