Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "złoże węgla" wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
Złoże węgla brunatnego Oczkowice : głos za właściwym rozpoznaniem hydrogeologicznym
The Oczkowice lignite deposit. Voicing concern for proper hydrogeological recognition
Autorzy:
Przybyłek, J.
Górski, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075485.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
węgiel brunatny
warunki hydrogeologiczne
złoża węgla brunatnego Oczkowice
lignite
hydrogeological conditions
Oczkowice lignite deposit
Opis:
The article presents a critical opinion about the recognition of hydrogeological conditions described in the geological report on the Oczkowice lignite deposit. It is shown that the report does not include sufficient recognition of hydrogeological conditions as well as chemical analyses of groundwater in the Paleogene-Neogene aquifers, where an upward flow of high salinity groundwater from the Mesozoic basement was found. Moreover, the occurrence of sulphides in the Miocene sediments has not been proven, and it can significantly influence the water quality in the pit. There are also numerous errors and unacceptable simplifications in the numerical hydrogeological model which is an integral part of the report. It is assessed that the recognition of hydrogeological conditions included in the report cannot be treated as a basis for a proper development of neither a report on deposit dewatering nor an Environmental Impact Assessment report.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2016, 64, 3; 183--191
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Złoże węgla brunatnego "Złoczew" - budowa geologiczna, zasoby i perspektywy eksploatacji
"Złoczew" brown coal deposit - geological structure, reserves and exploitation perspectives
Autorzy:
Borowicz, A.
Frankowski, R.
Gądek, A.
Jończyk, W.
Specylak-Skrzypecka, J.
Ślusarczyk, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/349742.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
złoża węgla brunatnego
bazy danych geologicznych
cyfrowe modele złóż
geological database
brown coal deposits
deposits digital models
Opis:
Odkryte w latach 50. złoże węgla brunatnego "Złoczew" ze względu na porównywalne, w stosunku do złoża węgla brunatnego Bełchatów - Pole Szczerców, parametry jakościowo-ilościowe oraz swoją lokalizację (50 km na północny zachód od Elektrowni Bełchatów) może stać się w najbliższym czasie złożem satelitarnym dla BOT. Wymaga to jednak podjęcia pewnych działań wynikających z przepisów prawa geologicznego i górniczego oraz przeprowadzenia działań formalno-prawnych. Aktualnie złoże węgla brunatnego "Złoczew" zalegające w rowie tektonicznym udokumentowane jest w kat. C2 przy pomocy 64 otworów wiertniczych wykonanych w latach 1961-1979). Rów wypełniony jest osadami paleogenu i neogenu o miąższościach przekraczających 300 metrów. Kompleks serii węglowej, którą tworzą pokłady węgla przedzielone warstwami płonnymi iłów, mułków, piasków, gytii i kredy jeziornej, osiąga maksymalne miąższości (w centralnej części złoża) dochodzące do 130 m.
"Złoczew" brown coal deposit discovered in the 1950s may become a satellite-bed for BOT in the near future, for the sake of comparable quality and quantity parameters in relation to Bełchatow brown coal deposit (Szczerców field) and because of localization (50 km to the north-west from Bełchatów power plant). This requires certain actions resulting from geological and mining regulations and from formal and legal activities. Presently "Złoczew" brown coal bed deposited in a rift valley is documented in C2 category by means of 64 boreholes made in 1961-1979. Paleogen and neogen sediments, over 300 m thick, fill the rift valley. The coal formation complex formed of coal beds separated by barren measures of clay, slime, sand, gyttja, lake-marl is maximally almost 130 m thick (in the central part of the bed).
Źródło:
Górnictwo i Geoinżynieria; 2007, 31, 2; 141-150
1732-6702
Pojawia się w:
Górnictwo i Geoinżynieria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Złoże węgla brunatnego Bełchatów a problem eksploatacji surowców skalnych i ceramicznych
The Bełchatów lignite deposit and the quarrying problem of mineral resources
Autorzy:
Ratajczak, T.
Hycnar, E.
Jończyk, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063278.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
węgiel brunatny
kopaliny towarzyszące
właściwości surowcowe
złoża antropogeniczne
lignite
associated mineral raw materials
technological properties
anthropogenic deposits
Opis:
Odkrywkowa eksploatacja węgla brunatnego w złożu Bełchatów wymaga zdejmowania 120-150 mln m3 osadów nadkładu rocznie. W masie tej znajduje się wiele odmian skał spełniających kryteria kopalin towarzyszących. Są to: holoceńskie torfy, plejstoceńskie piaski i żwiry oraz głazy narzutowe, neogeńskie iły poznańskie, a także iły beidelitowe, illitowe oraz kaolinowe. Stanowią je również piaskowce kwarcytowe, bruki krzemienne, kreda jeziorna oraz skały podłoża mezozoicznego (wapienie górnojurajskie, a także kredowe opoki, margle, gezy i diatomity). Wiele z odmian kopalin towarzyszących znalazło zastosowanie w różnorodnych technologiach. Iły typu beidelito-wego mogą być na przykład wykorzystywane w ceramice, wiertnictwie, odlewnictwie, do uszczelniania górotworu, jako sorbenty i materiały izolacyjne przy budowie zbiorników odpadów. Z kolei wapienie oraz piaskowce kwarcytowe są stosowane jako kruszywo drogowe. Kreda jeziorna do chwili obecnej była używana głównie jako nawóz rolniczy. Czynione są próby jej wykorzystania jako kredy technicznej, malarskiej, wapna palonego, a przede wszystkim jako sorbentu i w przemyśle cementowym. Ze względu na trudności związane z bieżącym zagospodarowaniem i zbytem niektórych kopalin towarzyszących oraz ochronę zasobów przed ich bezpowrotną stratą Kopalnia dopracowała się własnych rozwiązań. Czyni to poprzez świadome formowanie monosurowcowych złóż wtórnych, zwanych również antropogenicznymi.
Open pit mining of lignite in the Bełchatów deposit requires annual removing of 120-150 mln m3 of overburden. Within such a huge volume of sediments there are numerous rock varieties meeting criteria of associated mineral raw materials, thus the mine cannot overlook the problem of their utilization. In the Bełchatów lignite deposit, the list of associated mineral raw materials includes Holocene peats, Pleistocene sands, gravels and erratic boulders as well, Tertiary clays (Poznań, beidellite, illite and kaolinite varieties, according to the division used by the mine). Other Tertiary rocks, such as quartz sandstones, chert pavement layers, lacustrine chalk, as well as the rocks of Mesozoic basement (Upper Jurassic limestones and Cretaceous marls, geizes and diatomites) may also become important commodities. The range of practical applications of these rocks is very wide. For instance, the beidellite clays may be utilized in ceramic, drilling and casting technologies, as sorbents and also as impervious, sealing materials in constructing landfills. The limestones and sandstones represent materials which road aggregates can be produced from. Lacustrine chalk has been used as a natural mineral fertilizer but investigations of its properties are in progress and there are attempts to utilize this rock first of all as a sorbent and in cement industry, and also in production of technical and paint chalk and burnt lime. The mine have had to develop specific procedures to overcome problems with current utilization and marketing of some associated mineral raw materials as well as with their protecting during mass mining of lignite - the major commodity. Such solutions include storing the associated rocks, those minor but important raw materials, in separate for each variety secondary deposits, known as anthropogenic deposits.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2008, 429; 157-161
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasoby złoża węgla brunatnego „Ruja”
„Ruja” – resources brown coal deposits
Autorzy:
Sztromwasser, E.
Bajor, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/170872.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
złoże węgla brunatnego
brown coal deposits
Opis:
Złoże węgla brunatnego „Ruja” odkryto w latach 50-tych przy okazji poszukiwań i dokumentowania złóż miedzi. Aktualnie złoże węgla brunatnego „Ruja” jest udokumentowane w kat. D przy pomocy 75 otworów wiertniczych. Bilansowa część złoża jest związana z pokładem II. Złoże węgla brunatnego „Ruja” nie miało dotychczas zatwierdzonych zasobów geologicznych przez organ administracji rządowej. W celu ochrony prawnej należy podjąć działania wynikające z przepisów prawa geologicznego i górniczego oraz przeprowadzenia działań formalnoprawnych.
Brown coal deposits „Ruja” were discovered in the 50’s by accident while searching for and documenting copper deposits. Currently brown coal deposits „Ruja” are documented as category D with the help of 75 bores. On balance part of the deposit is associated with base II. Brown coal deposits „Ruja” do not have confirmed geological resources from a government administration. Any actions should follow the geological and mining law and should be taken in a formally legal way.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2013, 54, 2; 150-158
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Evaluation of methane extraction from coal fields
Ocena wydobycia metanu ze złóż węgla
Autorzy:
Vasyuchkov, Y. F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/299858.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
złoże węgla
wydobycie metanu
coal fields
methane extraction
Opis:
Methane recovery from the coal fields (MRC) is the volume of the pure (100%) methane which is extracted from anything site and containing rocks of the seam. The conception "methane recovery" includes the economical aspect because the recovery of the fuel must be profitable.
W artykule przedstawiono zagadnienie wydobycia metanu ze złóż węgla. Gaz ten można pozyskać z dowolnego miejsca, w którym występują skały złożowe. Koncepcja pozyskiwania metanu obejmuje aspekt ekonomiczny, ze względu na konieczność zapewnienia opłacalności przedsięwzięcia.
Źródło:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz; 2007, 24, 1; 575-578
1507-0042
Pojawia się w:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wapienie mezozoiczne ze Szczercowa (złoże węgla brunatnego Bełchatów) jako sorbenty SO2 stosowane w energetyce
The Mesozoic limestones from Szczercow (Belchatow lignite deposit) as SO2 sorbents used in the power industry
Autorzy:
Hycnar, E.
Ratajczak, T.
Jończyk, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394107.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
wapienie
sorbenty
odsiarczanie
energetyka mezozoiczna
limestones
Mesozoic
sorbents
desulphurisation
power industry
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań mineralogicznych, chemicznych, fizyko-chemicznych i fizyko-mechanicznych wapieni mezozoicznych pochodzących z podłoża węgla brunatnego w złożu „Bełchatów" (południowy brzeg Rowu Kleszczowa w polu Szczerców). Ich celem było wykazanie przydatności tych kopalin do wytwarzania sorbentów służących obniżeniu emisji SO2 z gazów elektrownianych, zarówno w mokrych metodach odsiarczania, jak i w paleniskach fluidalnych. Uzyskane wyniki wykazały, że wapienie te można traktować jako wysokiej klasy sorbenty SO2.
The paper presents the results of mineralogical, chemical, physico-chemical and physico-mechanical examinations of the Mesozoic limestone underlying lignite seam in "Belchatow" deposit (the south edge of the Kleszczów tectonic trench in Szczerców field). The aim of the study was to prove the usefulness of these rocks for the production of sorbents used for the reduction of SO2 emissions in the energy sector. The results showed that the limestone may be treated as a high quality SO2 sorbent.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2014, 88; 97-108
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Główne czynniki przemawiające za zagospodarowaniem złóż z rejonu Nadodrza
Main factors supporting the use of Odra Basin lignite deposits
Autorzy:
Kasztelewicz, Z.
Klich, J.
Zajączkowski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/372256.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
złoże węgla
węgiel brunatny
bezpieczeństwo energetyczne
kopalnia odkrywkowa
lignite deposit
energy security
opencast mining
Opis:
Artykuł ma na celu sygnalizację wybranych problemów dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski oraz konieczności zagospodarowania nowych złóż węgla brunatnego. Pokazane zostały możliwości wydobycia węgla brunatnego na obecnych złożach oraz przedstawiono krajową bazę zasobową tego surowca. Przedstawiono także główne czynniki przemawiające za zagospodarowaniem złóż z rejonu Nadodrza. Na zakończenie artykułu pokazano negatywny scenariusz z rozwojem polskiej energetyki, gdzie przy założeniu braku inwestycji w węgiel brunatny i kamienny znacznie wzrośnie import węgla kamiennego do naszego kraju.
The article's goal is to signal chosen problems concerning energy security of Poland and the need for using new lignite deposits. The possibilities of exploitation on current deposit are shown, together with domestic resource base of lignite. The main factors supporting the use of Odra Basin's lignite deposits are depicted. In the end the negative scenario for Polish energy sector is shown. It assumes that when no new investments in lignite and hard coal sectors are made, Poland's import of the latter increases significantly.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski; 2010, 137 (17); 27-37
1895-7323
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geostatystyczna estymacja parametrów jakości węgla brunatnego w polu Bełchatów wykorzystująca znajomość zmienności lokalnej
Geostatical estimation of lignite qualitative parameters using knowledge of local variability on example of Bełchatów area
Autorzy:
Bartuś, T.
Słomka, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/217008.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
złoże węgla
węgiel brunatny
Bełchatów
geostatyczny model
semiwariogram bezwzględny
lignite deposit
geostatistical model
omnidirectional semivariograms
Opis:
Złoże węgla brunatnego Bełchatów położone jest w centralnej Polsce w rowie tektonicznym Kleszczowa. Przedmiotem badań była lokalna, horyzontalna zmienność wybranych parametrów złożowych, przeanalizowana geostatystycznie za pomocą semiwariogramów. Podstawę badań stanowiły wyniki specjalnie wykonanego opróbowania niewielkiego fragmentu złoża (pola doświadczalnego o rozmiarach poziomych 8 x 8 m), położonego w centralnej części pola Bełchatów. W pobranych próbach węgla oznaczono: zawartość wilgoci całkowitej, zawartość popiołu, wartość opałową i zawartość siarki całkowitej w stanach roboczych. Uzyskane opisy zmienności wymienionych parametrów w lokalnej skali obserwacji wykorzystano do geostatystycznego modelowania ich struktury zmienności w większej, regionalnej skali obserwacji odpowiadającej jednorodnym geologicznie obszarom pola Bełchatów (A1 i C). Umożliwiło to zmodyfikowanie postaci modeli regionalnych przez doprecyzowanie ich przebiegu szczególnie w zakresie niewielkich odległości, mniejszych od minimalnego rozstawu między punktami rozpoznania. Przeprowadzone procedury weryfikacyjne nie ujawniły jednak znaczącej poprawy estymacji parametrów w punktach złoża przy zastosowaniu zmodyfikowanych modeli wykorzystujących informację o zmienności lokalnej parametrów węgla w stosunku do modeli opartych wyłącznie na danych rutynowego opróbowania złoża. W związku z dużą różnorodnością zaburzeń występujących w złożu Bełchatów oraz tym, że badania lokalnej, poziomej zmienności parametrów węgla ograniczono do jednego, izolowanego fragmentu złoża (pole doświadczalne), otrzymanych wyników nie należy ekstrapolować na całe pole Bełchatów. Poziomy lokalnej zmienności badanych parametrów mogą się różnić w zależności od rejonu i analizowanego poziomu stratygraficznego. Z powyższych względów, prezentowane wyniki należy traktować w sposób przyczynkowy i wymagający przeprowadzenia dodatkowych badań zmienności lokalnej w innych częściach pola Bełchatów.
Bełchatów lignite deposit is located in the central part of Poland into the tectonic Kleszczów graben. The theme of research was local, horizontal variability of the chosen deposit parameters, geostatisticaly analysed by semivariograms. The base for the researches was results of the specially sampling of the small part the deposit (experimental area with horizontal size 8 x 8 m) located in the central part of Bełchatów deposit. The lignite samples has been annalysed regarding moisture, ash content, calorific value and sulfur content in the as received state. Obtained locale scale variability descriptions of the lignite parameters has been used to the geostatistical modeling variability structures into the bigger, regional parts of the Bełchatów deposit (geologicaly homogeneous areas A1 and C). This enabled us to modify the regional models by specifying semivariograms, especially in small range, smaller than the minimum range between deposit identification grid. Executed analysis didn't reveal any significant improvement of the modeling quality which uses local variability information of the lignite parameters towards the classic modeling which is based on geostatistical regional models extrapolation. With reference to huge variability of perturbance in the Bełchatów deposit and fact that the local horizontal lignite parameters variability research was reduced to the one isolated part of the deposit (experimental area), received results cannot be extrapolated to the whole Bełchatów area. The levels of the local variability of researched parameters can depends on analysed area and stratigraphics horisonts. For this reason presentated results should be treated in contributory way and some confirmation research should be done in the other parts of the Bełchatów area.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2009, 25, 2; 5-22
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktualne problemy odwadniania złóż węgla brunatnego w Wielkopolsce
Current problems of the lignite open cast mines dewatering in the Wielkopolska region
Autorzy:
Przybyłek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/171222.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
złoże węgla brunatnego
wody podziemne
odwodnienia górnicze
Pojezierze Gnieźnieńskie
lignite deposit
groundwater
mine dewatering
Gniezno Lakeland
Opis:
Na tle zarysowanej problematyki odwodnień odkrywkowych kopalń węgla brunatnego w Wielkopolsce wskazano na ich zagrożenia w stosunku do środowiska gruntowo-wodnego, w tym systemów hydrogeologicznych i powiązanych z nimi systemów jeziornych. Przedstawiono sytuację w rejonie odkrywek KWB Konin, która się ukształtowała pod wpływem presji hydrodynamicznej odwodnień górniczych w latach 1957 - 2015 na obszarze południowo-wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego. Jako studium przypadku przywołano opracowaną prognozę wpływu odwodnienia o/Jóźwin IIB i projektowanej o/Ościsłowo na dalszą degradację jezior w Powidzkim Parku Krajobrazowym (Obszar NATURA 2000) w przypadku kontynuacji eksploatacji węgla brunatnego do 2034 r. Wskazano na konieczność pilnych działań ratunkowych przez zasilanie jezior wodą ze studziennego odwodnienia odkrywek.
In the scope of the lignite open cast mine dewatering issue, which are located in Wielkopolska region, main threats related to soils and groundwater were pointed out including interactions between hydrogeological and surface water systems. It is presented general overview of the conditions in the vicinity of the KWB Konin open cast mines as a result of hydrodynamic pressure due to mine dewatering in time period 1957 – 2015 in the south-eastern part of the Gniezno Lakeland. As a case study it is presented the prognosis of influence of the mine Jóźwin IIB dewatering system and projected mine Ościsłowo on the lakes desiccation in Powidzkie Landscape Park (Nature 2000 site) in case of further exploitation of lignite up to ear 2034. The necessity of urgent mitigation measures is pointed out through the groundwater transfer from the mines dewatering wells system to lakes.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2018, 59, 2; 5-14
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The mineral character and geomechanical properties of the transitional rocks from the mesozoic – neogene contact zone in the Bełchatów lignite deposit
Autorzy:
Pękala, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/92122.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
transitional rocks
mineral
Bełchatów
lignite deposit
geomechanical properties
skały przejściowe
minerał
złoże węgla brunatnego
właściwości geomechaniczne
Opis:
Purpose Beginning more than 30 years ago, opencast lignite mining in the "Bełchatów" area is an important source of accompany-ing minerals. Lignite mining in the "Bełchatów" mine yields, on average, more than 35 million tonnes per annum and re-quires removing more than 110 million cubic meters of overburden. Therefore the mine outside of the main mineral ex-ploitation of lignite, leads to a large-scale economy of accompanying minerals. Part of the minerals are present in the overburden and are exposed on the slopes of the opencast mine; these minerals are selectively exploited in the event of the absence of recipients stored on anthropogenic deposits. The object of this mineralogical-geochemical study is a group of transitional rocks such as opoka-rocks, gaize and marls exposed when contact occurs between Neogene sediments and Mesozoic basement rocks in the "Bełchatów" lignite deposit. In the case of these rocks, during preliminary geological research carried out on the mine, doubt often appear as to their explicit petrographic character and hence their practical use. Advanced mineralogical methods allow mistakes in their identification to be avoided and a geomechanical study indi-cates possible direction of their practical use. Methods The heterogeneous petrographic character of the examined rocks required the use of a broad research spectrum. The fol-lowing microscopes were used in the framework of the mineralogical research: Polarizing Olimpus BX51 and electron (SEM) FEI Quanta 200FEG equipped with an X-ray spectrometer (EDX Genesis) and backscattered electron detector (BSE). In addition, observations were carried out using a cathodoluminescence apparatus, the Cambridge Image Tech-nolgy Ltd CCL 8200 mk3 model, and a polarizing microscope, type Nikon Optiphot 2. Determination of the phase compo-sition (qualitative and quantitative) was made using X-ray diffraction and utilizing the powder method of Debye-Sherrer. An X-ray diffractometer, a Philips PW 3020 X'PERT, was also used in the study. Analyses by Fourier transmission infra-red spectroscopy were performed using the production apparatus BIO-RAD, model FTS 165, equipped with a package of programs for the digital processing of results. The chemical composition was determined by atomic absorption spectrosco-py (AAS) using a spectrophotometer Philips PU 9100Xi Camera SX-100 and atomic emission spectroscopy with induc-tively coupled plasma (ICP AES) using spectrometer 40 PLASMA. The geomechanical properties were determined in accordance with the following standards: open and total porosity (PN-EN 1936:2001) compressive strength in air – dried state (PN-EN 1926:2001), bulk density and density (PN-EN 1936:2001), relative humidity (PN-EN 1925:2001); absorba-bility of stone material (PN-EN 13755:2002) and abrasion on the face of Boehme (PN-84/B-04111). Results Mineralogical-petrographic studies of the transitional rocks showed that the dominant component was SiO2 which was presented in the form of opal type A and CT, chalcedony, quartz and microquartz. In addition, it was found that the rocks studied had been covered by secondary mineralization processes. The observations carried out showed that these rocks underwent primary silicification and decalcination processes, which contributed to the diverse petrographic nature of the rocks studied and secondarily experienced a change in their physico-mechanical properties. The silification process was the result of diagenetic processes taking place within the Neogene argillaceous rocks occurring when a sub-coal series is situated in the immediate vicinity of the bedrock. There was a release of extruded silica-rich water from the clays during the mechanical compaction process. Some amounts of silica may also be derived from plagioclase dissolution and the transformation of terrigenous material, mainly grains of potassium feldspar. The precipitation of silica from porous solutions occurred most when coinciding with the presence of carbonic acid formed by the decomposition of organic substances of vegetable origin. Practical implications The studies carried out have a significant practical implication, as the transitional sediments from the "Bełchatów" lignite deposit can be used in the production of building materials. Originality/ value Against the background of a number of published papers on the rocks accompanying lignite seams there is a lack of the mineralogical-petrographic studies of the transitional sediments in the Mesozoic-Neogene contact zone in the "Bełchatów" lignite deposit taking into account the aspect of raw materials. This paper has been produced to fill the void in this area.
Źródło:
Journal of Sustainable Mining; 2014, 13, 1; 10-14
2300-1364
2300-3960
Pojawia się w:
Journal of Sustainable Mining
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The geological aspects of meta-lignite and sub-bituminous coal occurrences in Poland within the context of deposits and uneconomic occurrences in Europe
Występowanie twardego węgla brunatnego w Polsce na tle jego złóż i przyrodniczych wystąpień w Europie
Autorzy:
Wagner, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216660.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
twardy węgiel brunatny
złoże węgla
klasyfikacja węgla brunatnego
meta lignite
sub-bituminous coal
coal deposit
coal classification
Opis:
Węgiel brunatny dzielony jest obecnie w Polsce na miękki węgiel brunatny i wyżej uwęglony twardy węgiel brunatny. Twardy węgiel brunatny dzieli się z kolei na odmiany matowe i błyszczące. Podstawą tego podziału jest wzrastający stopień jego uwęglenia. W geologicznym nazewnictwie światowym węgiel brunatny zaliczany jest obecnie do surowców mineralnych niskouwęglonych z wydzieleniem następujących odmian: low-rank C orto-lignite, low-rank B meta-lignite i low rank-A subbituminous coal (norma ISO-11760). W Polsce i Europie miękki węgiel brunatny jest podstawowym surowcem energetycznym. Jego udział w bilansie energetycznym wielu państw jest także poważny. Złoża tego węgla w Polsce i Niemczech należą do największych w Europie, tworząc atlantycką hemisferę występowania złóż węgla brunatnego. W przeciwieństwie do tego, twardy węgiel brunatny w Europie, a także w Polsce, jest liczny w wystąpieniach, ale jego złoża i ich geologiczne zasoby są małe. W bilansie europejskich krajów jest także mało atrakcyjnym surowcem mineralnym ze względu na szczupłość jego geologicznych zasobów. W Europie złoża twardego węgla brunatnego występują przeważnie w osadach mezozoicznych. Morskie warunki sedymentacji tych osadów nie były sprzyjające depozycji węglonośnych osadów. Powstawały one jedynie w okresach regresji mórz w określonych epokach, takich jak: dolny karbon-perm, kajper-lias, częściowo dogger i nieliczne okresy kredy. Z tych okresów zachowały się liczne, ale małe złoża węgla lub zaledwie jego przyrodnicze wystąpienia. [...]
Two types of brown coal can be distinguished in Poland – “soft brown coal” and “hard brown coal”, the latter being of higher rank. Hard brown coal is divided into dull and bright types. This division is based on an increasing degree of coalification (rank). According to globally recognized nomenclature for coal technology, brown coal is categorized as a low rank energetistic raw mineral with the release of low-rank C ortho-lignite (soft brown coal), low-rank B meta-lignite (dull brown coal), and low-rank A sub-bituminous coal (bright brown coal – ECE UN/50, ISO-11760). In Poland and Europe, ortho-lignite is an essential energetistic raw mineral. Its share of the energy balance of many EU member states is considerable. Deposits of ortho-lignite in Poland and Germany are among the largest in Europe, and together they comprise the Atlantic Hemisphere of brown coal deposits. In contrast, deposits of meta-lignite and sub-bituminous coal in Europe, despite its numerous occurrences, are rather small. In the balance sheet of European countries, it is not an attractive raw mineral. In Europe, deposits of meta-lignite in Mesozoic sediments appear frosted. Marine conditions of the sedimentation of these rocks were not conducive to the deposition of coaly sediments. There were only periods of marine regression in certain epochs (brakish sediments), such as the Late Triassic (Rhaetian, Keuperian), Early Jurassic, Doggerian, and a few Cretaceous periods. From these periods numerous but small deposits of coal, or just its natural occurrence, have been preserved. [...]
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2013, 29, 4; 25-45
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stratygrafia kredy jeziornej ze złoża węgla brunatnego "Szczerców"
Stratigraphy of lacustrine chalk from the "Szczerców" lignite deposit
Autorzy:
Wagner, M.
Matl, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183517.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
złoże węgla brunatnego "Szczerców"
miocen
kreda jeziorna
badania stratygraficzne
lignite deposit Szczerców
Miocene
lacustrine chalk
stratigraphic study
Opis:
W złożu węgla brunatnego "Szczerców" wyróżniono dwa ciągłe, różnowiekowe horyzonty skał wapiennych (kredy jeziornej) o sumarycznej grubości do 90 m. Poziom starszy (II) występuje w zachodniej części złoża, głównie w dolnej części kompleksu węglowego. Poziom młodszy (I i la) znany jest z górnej części kompleksu węglowego. Obydwa poziomy rozdziela kilkudziesięciometrowa seria węglowa. Badania malakofauny i palinologiczne potwierdziły zróżnicowanie stratygraficzne wyróżnionych horyzontów kredy jeziornej. Poziom starszy jest dolnomioceński (zona biostratygraficzna MN 4), co odpowiada w schemacie miocenu morskiego (Paratetydy) ottnangowi i karpatowi. Jest to odpowiednik III-rawickiej grupy pokładów węgla. Młodszy poziom kredy jeziornej (I) zaliczono do miocenu środkowego, a jego lokalną górną część do przełomu miocenu środkowego i górnego (zona biostratygraficzna MN 5-6, co odpowiada badenowi i MN 7-8 zaliczanych do sarmatu). Odpowiada to przypuszczalnie II-łużyckiej grupie pokładów węgla na Niżu Polskim.
Two continuous lacustrine chalk horizons of different age with the total thickness around 90 m were distinguished in the "Szczerców" lignite deposit. The older level (II) occurs in the western part of deposit, particularly in the lower part of a coal complex. The younger level (I and la) is observed in the upper part of the coal complex. The levels are separated by lignite series that is several dozen meters thick. The analysis of malacofauna and palynology confirmed stratigraphic differentiation of the distinguished lacustrine chalk horizons. The older level was described as Lower Miocene that corresponds with Ottnangian and Carpathian in the marine Miocene scheme of Parathetys. Therefore, it is an equivalent to the III-Rawicz Lignite Main Group. The younger level of lacustrine chalk horizons (I) was classified to Middle Miocene and the local upper part of it was assigned to breaching of Middle and Upper Miocene (biostratigraphic zone MN 5-6 that corresponds with Badenian and MN 7-8 that is assigned to Sarmatian). Presumably, it is comparable to the II-Łużyce Lignite Main Group from Polish Lowland.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2007, 33, 3; 289-315
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A New Look at the Geological Structure of the Knurów Hard Coal Deposit in Light of Model Tests
Autorzy:
Sosnowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2064303.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
STE GROUP
Tematy:
model research
3D model of the deposit
fault zones
fold zones
badania modelowe
strefy uskokowe
złoże węgla kamiennego
strefa fałdowa
Opis:
The Knurów hard coal deposit is characterized by rich fold and fault tectonics and diverse morphology of the overburden. The deposit contains a fold zone called Knurów anticline and four complex of faults with the total amplitudes reaching up to several dozen meters. While making a 3D model of the deposit, a range of complications related to the correct interpretation of the running and development of the aforementioned tectonic structures were encountered. Additional data were begun to be introduced during the detailed analysis of the 3D model being made in stages, thereby forcing the software to perform the modeling according to preset assumptions. This process covered such areas of the deposit that were poorly explored or documented to an extent requiring an intervention from a geologist.
Źródło:
New Trends in Production Engineering; 2020, 3, 1; 186--196
2545-2843
Pojawia się w:
New Trends in Production Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Popioły lotne i iły beidellitowe z Bełchatowa jako składniki mieszanin samozestalających się
Fly ashes and beidellite clays from Bełchatów as components of self-solidification mixtures
Autorzy:
Hycnar, E.
Jończyk, M. W.
Ratajczak, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394447.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
złoże węgla brunatnego Bełchatów
popioły lotne
iły beidellitowe
mieszaniny samozestalające się
Bełchatów lignite deposit
fly ashes
beidellite clays
self-solidification mixtures
Opis:
Eksploatacja i przetwórstwo węgla brunatnego w rejonie bełchatowskim związane są z powstawaniem różnorodnych mineralnych surowców odpadowych. Należą do nich zróżnicowane pod względem genezy, składu mineralnego i chemicznego oraz właściwości surowcowych kopaliny towarzyszące, popioły i żużle ze spalania węgla brunatnego oraz desulfogipsy z instalacji mokrego odsiarczania spalin. W artykule przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych, których głównym celem było uzyskanie danych związanych z możliwością wykorzystania popiołów lotnych powstających w Elektrowni Bełchatów i wybranych kopalin towarzyszących eksploatowanych w KWB Bełchatów w formie mieszanin samozestalających się. Spośród kopalin towarzyszących, jako najbardziej predysponowane do wykorzystania uznano iły beidellitowe z uwagi na właściwości puzzolanowe i sorpcyjne oraz zdolność pęcznienia. Pomimo przewidywanego korzystnego wpływu minerałów ilastych z grupy smektytu na proces samozestalania, jak i trwałość tego typu mieszanek po zestaleniu, uzyskane wyniki badań fizykomechanicznych (wytrzymałości na ściskanie i rozmakalności w wodzie) były niesatysfakcjonujące. Konieczne okazało się zastosowanie Ca(OH)2 , uzyskanego z kredy jeziornej jako aktywatora procesu samozestalania się. Obecność wapnia umożliwia tworzenie się faz cementowych, które będą w stanie silnie związać składniki ziarnowe szkieletu. Do poprawy parametrów fizykomechanicznych tego typu mieszanek przyczyniłby się również dodatek desufogipsów do składu mieszaniny. Podwyższony udział jonów SO4/2– w mieszaninie podczas zestalania umożliwia wykrystalizowanie faz siarczanowych w przestrzeni porowej, pełniących funkcję mostków pomiędzy składnikami popiołów a minerałami ilastymi. Zastosowanie mieszanin do rekultywacji terenów niekorzystnie przekształconych w wyniku odkrywkowej eksploatacji w rejonie bełchatowskim przyniosłoby wymierne korzyści ekologiczne i ekonomiczne i w znaczącym stopniu rozwiązałoby problem składowania odpadów powstających w wyniku eksploatacji i przetwórstwa węgla brunatnego.
The exploitation and processing of lignite in the Bełchatów region is connected with the formation of various mineral waste materials: varied in origin, mineral and chemical composition and raw material properties of the accompanying minerals, ashes and slags from lignite combustion and reagipsum from wet flue gas desulphurisation installations. This paper presents the results of laboratory tests whose main purpose was to obtain data referring to the potential use of fly ashes generated in the Bełchatów Power Plant and selected accompanying minerals exploited in the Bełchatów Mine in the form of self-solidification mixtures. The beidellite clays were considered as the most predisposed for use from the accompanying minerals , due to pozzolanic and sorption properties and swelling capacity. Despite the expected beneficial effects of clay minerals from the smectite group on the self-settling process as well as the stability of such blends after solidification, the results of physical-mechanical tests (compressive strength and water repellence) were unsatisfactory. It was necessary to use Ca(OH)2 , obtained from the lacustrine chalk as an activator of the self-settling process It was necessary to use lacustrine chalk as an activator of the self-solidification process. The presence of calcium will allow the formation of cement phases which will be able to strongly bond the skeletal grains. Also, the addition of reagipsum to the composition of the mixture would contribute to the improvement of the physico-mechanical parameters. The elevated SO4/2– ion in the mixture during the solidification allows for the crystallization of the sulphate phases in the pore space to form bridges between the ash and clay minerals. The use of mixtures in land reclamation unfavourably transformed by opencast mining in the Bełchatów region would result in measurable ecological and economic benefits and would largely solve the problem of waste disposal from the from the operation and processing of lignite energy.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2017, 100; 37-48
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Technologia udostępnienia i eksploatacji węgla w Polu Szczerców
Mine technology for release and extraction of brown coal in Field Szczerców
Autorzy:
Kozioł, W.
Sośniak, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/348983.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Pole Szczerców
złoże węgla brunatnego "Bełchatów"
technologia eksploatacji węgla brunatnego
Field Szczerców
brown coal ledge Bełchatów
technology for extraction of brown coal
Opis:
W artykule scharakteryzowano położenie złoża węgla brunatnego "Bełchatów - Pole Szczerców". Począwszy od 1977 r. przedstawiono kluczowe dokumentacje i opracowania mające wpływ na wybór wariantu eksploatacji w Polu Szczerców. Historię prac projektowych przedstawiono na tle decyzji podejmowanych na szczeblu centralnym odnośnie budowy lub wstrzymania budowy nowej inwestycji. W sposób uproszczony została opisana technologia robót górniczych udostępniających złoże oraz przyjęta do realizacji w 2010 r. technologia urabiania węgla na kierunku eksploatacji północ-południe i po zmianie kierunku frontów eksploatacyjnych z N-S na W-E do zakończenia eksploatacji.
In this article was describing location of the brown coal "Bełchatów-Field Szczerców". Since 1977 were presenting documentations and elaborations had influence to choose technology for extraction of brown coal in field Szczerców. The history of preliminary work was presenting against a background of decisions at the top level with regard to build or discontinue new investment. In simple way was illustrating technology of mine works making accessible coal ledge. In 2010 has been accepting mine technology coal extraction on direction north-south and after change direction to west-east.
Źródło:
Górnictwo i Geoinżynieria; 2011, 35, 3; 181-192
1732-6702
Pojawia się w:
Górnictwo i Geoinżynieria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Planowana kopalnia odkrywkowa na złożu węgla brunatnego „Oczkowice” zagrożeniem dla gospodarki wodnej i środowiska południowo-zachodniej Wielkopolski
The planned “Oczkowice” opencast brown coal mine as a threat to the environment and water management of the south-western Wielkopolska region
Autorzy:
Przybyłek, J.
Dąbrowski, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075596.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
eksploatacja złóż
złoże węgla brunatnego "Oczkowice"
zagrożenie gospodarki wodnej
modelowanie matematyczne
lignite deposit
"Oczkowice” brown coal deposit
water management hazards
mathematical modeling
Opis:
The "Oczkowice” brown coal deposit composed of Neogene sediments was documented between 2011-2014 in SouthWest of Wielkopolska region. The lignite deposit, located between Miejska Górka and Krobia communities, occur 110-140 m below the surface. The designed open-pit mining requires the Quaternary and the Neogene-Paleogene aquifers to be drained and depleted up to the depth of 115-165 m for at least 50 years. The article is based on a hydrogeological expert report (Dąbrowski et al., 2015) and presents both analytical and model calculations as well as potential risks to the environment and water management of south-western Wielkopolska region. According to the expert estimation, the initial output resulting from draining of sector I would reach 4930 m3/h (81.7 m3/min). Thereafter, it would be reduced to 3520 m3/h (58.7 m3/min) at the end of sector I mining. The radius of depression cone of the Quaternary structures would be up to 3-10 km far away from the open-pit but it would be widespread by ca. 20-25 km in the Neogene-Paleogene basins. According to the calculations the groundwater losses caused by the "Oczkowice” open-pit draining would attain 59% resources of the Quaternary structures and 92% of the Neogene-Paleogene basins in the Gostyński district and 45% and 62%, respectively, in the Rawicki district. Reducing the piezometric pressure of the Neogene-Paleogene basins would result in increasing the chloride water ascension of the underlying basement and consequently its discharge to rivers.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2017, 65, 11/1; 1000--1008
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Minerały ciężkie w strefie kontaktu mezozoik/kenozoik w złożu węgla brunatnego Bełchatów
Heavy minerals in the Bełchatów lignite deposit from the Mesozoic/Cenozoic contact zone
Autorzy:
Pękala, A.
Hycnar, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063035.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
minerały ciężkie
osady wietrzeniowe
strefa kontaktu mezozoik/kenozoik
złoże węgla brunatnego "Bełchatów"
heavy minerals
wheathering sediments
Mesozoic/Cenozoic contact zone
Bełchatów lignite deposit
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki badań mineralogicznych minerałów ciężkich obecnych w skałach strefy kontaktu mezozoik/kenozoik w złożu węgla brunatnego Bełchatów. Na podstawie badań mikroskopowych stwierdzono występowanie takich minerałów ciężkich, jak: dysten, staurolit, cyrkon, turmalin, tlenkowe minerały tytanu, monacyt oraz piryt i galena. Analiza ilościowa wykazała, że spośród minerałów ciężkich nieprzezroczystych dominują dysten oraz turmalin.
The paper presents the results of mineralogical studies of heavy minerals in the Bełchatów lignite deposit from the Mesozoic/Cenozoic contact zone, based on microscopic investigations. The rocks contain disthene, staurolite, zircon, tourmaline, titanium oxide minerals, monazite, pyrite and galena. Quantitative analysis shows that disthene and tourmaline are predominant among opaque heavy minerals.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2011, 444; 171--175
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Anizotropia zmienności głównych parametrów jakości węgla brunatnego w polu Bełchatów
Anisotropy of the main lignite parameters variability of Bełchatów area
Autorzy:
Bartuś, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/215977.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
złoże węgla
węgiel brunatny
Bełchatów
parametr jakości węgla
anizotropia
geostatystyka
model kierunkowy
semiwariogram kierunkowy
lignite deposit
qualitative lignite parameter
anisotropy
geostatistics
directional model
directional semivariogram
Opis:
Złoże węgla brunatnego Bełchatów położone jest w centralnej Polsce w rowie tektonicznym Kleszczowa. Jest podzielone na szereg części, którym odpowiadają pola górnicze: Kamieńsk (wschodnia część złoża), Bełchatów (centralna część złoża) i Szczerców (zachodnia część złoża). Obszarem prezentowanych badań było pole Bełchatów. Przedmiotem badań była zależność lokalnej, regionalnej i generalnej, horyzontalnej zmienności wybranych parametrów technologiczno-chemicznych węgla w stanie roboczym (wilgoci całkowitej, zawartości popiołu i zawartości siarki całkowitej), w funkcji kierunku obserwacji. Zastosowano geostatystyczny opis zmienności parametrów złożowych za pomocą semiwariogramów. Badania, które były prowadzone w różnych skalach obserwacji (od zmienności lokalnej w obrębie tzw. pola doświadczalnego o rozmiarach 8 x 8 m, w wydzielonych większych jednorodnych częściach pola Bełchatów - tzw. obszarach, aż po analizy generalne w skali całego pola górniczego). Wykazały one istnienie wyraźnej anizotropii zmienności parametrów węgla. Struktura anizotropii obserwowana w skalach regionalnej i globalnej nawiązuje do przebiegu struktury bełchatowskiej. Szczegółowe badania wskazują na zróżnicowany poziom anizotropii obserwowany w różnych obszarach pola Bełchatów. Nie udało się udowodnić zależności zmienności poziomu anizotropii zawartości popiołu i siarki całkowitej od środowisk sedymentacji pokładu głównego węgla w różnych częściach pola Bełchatów. Oba badane parametry cechują się silnym bądź średnim poziomem anizotropii w badanych obszarach. Anizotropia ujawnia się także w skali lokalnej. Badania wykazały, że w skali regionalnej przeważa anizotropia typu zonalnego. W skali całego złoża, zawartość siarki całkowitej wykazywała anizotropię typu zonalnego, a zawartość popiołu - typu geometrycznego.
Bełchatów lignite deposit is located in the central part of Poland in the tectonic Kleszczów graben. It is divided into several parts, which aremining fields: Kamieńsk area (eastern part of the deposit), Bełchatów area (central part of the deposit) and Szczerców area (western part of the deposit). The subject of this study was the Bełchatów area. The main issue of the investigations was the dependence of local,regional and global, horizontal variability of selected lignite qualitative parameters (moisture, ash content, calorific value and sulfur content in the as received state) is a function of viewing direction. There was applied the geostatistical analysis of the lignite variability parameters with use of semivariograms. The researches which were conducted at different scales of observation: in the locale scale - in small field size 8 x 8 m called experimental area (local analysis), in larger homogeneous separated parts of the Belchatow area (regional analysis) and in the whole Bełchatów area scale (general analysis). The results proved the visible anisotropy of variability mine lignite parametres. Anisotropy structure observed in regional and global scale is connected with tectonic structure of the Bełchatów Graben. The detailed studies show the variated level of anisotropy observed in different areas of Bełchatów field. However, no dependence of the relative level of ash and total sulfur content anisotropy on the environment of sedimentation of the main coal deposit in different parts of the Bełchatów field has been observed. Both parameters characterize with strong or medium anisotropy level in examined fields. Moreover, anisotropy is also visible in the local scale. Conducted researches confirmed the thesis that zonal anisotropy is prevalent kind of anisotropy in the regional scale. In the range of the whole deposit the total sulfur content showed zonal anisotropy, whereas the ash content revealed geometric anisotropy.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2012, 28, 2; 5-29
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzystanie jednolitej bazy danych geologicznych do tworzenia cyfrowego modelu geologicznego złoża węgla brunatnego Złoczew
Use of geological database to acquisition of Złoczew brown coal deposit geological model
Autorzy:
Borowicz, A.
Duczmal, M.
Ślusarczyk, G.
Frankowski, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/170613.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
złoże węgla brunatnego
bazy danych
model przestrzenny
model cyfrowy
model złoża
zagospodarowanie złóż
brown coal deposit
databases
spatial model
digital model
deposit model
development of deposits
Opis:
W artykule, w sposób syntetyczny przedstawiono realizowane w ostatnich latach prace nad Jednolitą Bazę Danych Geologicznych złoża węgla brunatnego Złoczew oraz wykorzystaniem jej przy aktualnie opracowywanym cyfrowym modelu geologicznym złoża. Tworzony w systemie MineScape przestrzenny model geologiczny złoża Złoczew, zarówno odwzoruje stan wiedzy o złożu na podstawie posiadanej dziś dokumentacji geologicznej, jak i pozwoli w przyszłości na aktualizowanie go nowymi informacjami geologicznymi o złożu z odwierconych otworów.
In this article Uniform Geological Database of Złoczew brown coal deposit which will be applied to acquisition of geological model of this deposit was presented. This MineScape System geological model bases on actual state of geological documentaction of Złoczew deposit. In the future updating of the model will be possible.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2014, 55, 2-3; 111-115
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Kopaliny towarzyszące" w złożu węgla brunatnego Złoczew (stan wiedzy)
The associate raw materials in Złoczew deposit (state of knowledge)
Autorzy:
Ratajczak, T.
Hycnar, E.
Jończyk, W. M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394795.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
złoże węgla brunatnego Złoczew
kopaliny towarzyszące
litologia
skład mineralny i chemiczny
zasoby
własności surowcowe
Złoczew lignite deposit
associate raw materials
lithology
mineral and chemical compositions
resources and properties
Opis:
Planowana w najbliższym czasie eksploatacja węgla brunatnego w złożu Złoczew uzasadnia potrzebę przybliżenia problematyki obecnych w nim kopalin towarzyszących. Dotychczasowe doświadczenia przemysłu węgla brunatnego upatrują w eksploatacji, zagospodarowaniu i wykorzystaniu kopalin towarzyszących - elementów szeroko pojętej gospodarki złożem, obejmujących zagadnienia wydobywcze, przetwórcze, ochrony środowiska, a także rekultywacji. W artykule dokonano próby kompilacji dotychczasowego stanu wiedzy na temat kopalin towarzyszących w złożu Złoczew. Okazała się ona nader skąpa. Zdaje się nie uzasadniać stosowania w ich przypadku terminu "kopaliny towarzyszące". Tym niemniej w artykule podano informacje na temat litologii tych osadów, ich składu mineralnego i chemicznego, zasobów, właściwości surowcowych. Przedstawiono także sugestie dotyczące celowości ich dalszych badań celem przyszłej eksploatacji, a także technologicznych kierunków wykorzystania.
The planned exploitation of Złoczew lignite deposit justifies the need of description of problems related to the associate raw materials occurring in the deposit. In operation, management and utilization of the associate raw materials, the elements of deposit management, including the issues of mining, processing, environmental protection and rehabilitation, should be seen. The article summarizes the current state of knowledge on the associated raw materials in Złoczew deposit. The up-to-date information has been insufficient and doesn't justify the application of the term' associate raw materials' in this deposit. Nevertheless, the article contains the information on lithology, mineral and chemical compositions, resources and properties of these raw materials. Suggestions of further research of these associate raw materials as well as possible technological use directions in the future, are also presented.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2010, 79; 257-267
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena przydatności wapieni z rowu Kleszczowa (złoże węgla brunatnego Bełchatów – pole Szczerców) jako potencjalnych sorbentów SO2 stosowanych w energetyce – problemy dokumentowania geologicznego
The assessment of usefulness of limestones from the Kleszczów Graben (Bełchatów lignite deposit – Szczerców field) as potential SO2 sorbents in the power industry – problems of geological documenting
Autorzy:
Hycnar, E.
Mucha, J.
Ratajczak, T.
Wasilewska-Błaszczyk, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2061635.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
kopalina towarzysząca
wapienie jurajskie
sorbenty SO2
odsiarczanie
statystyka
dokumentowanie geologiczne
accompanying minerals
Jurassic limestone
SO2 sorbents
desulphurization
statistics
geological documentation
Opis:
Występujące w zboczach rowu Kleszczowa wapienie wieku jurajskiego są jedną z najważniejszych kopalin towarzyszących w złożu węgla brunatnego Bełchatów. W ostatnich latach zaistniała potrzeba rozpoznania ich przydatności jako sorbentów SO2. Podczas ich dokumentowania napotkano wiele trudności. Wapienie charakteryzują się znaczną zmiennością litologiczną, są to skały zarówno odznaczające się wysoką twardością i zwięzłością, jak i słabo zwięzłe czy nawet pylaste. W ich partiach stropowych występują procesy krasowe, a niżej położone są z kolei objęte wtórnymi procesami mineralizacyjnymi, spośród których najsilniej jest zaawansowany proces silifikacji. Widoczne są również efekty innych procesów przeobrażeniowych, takich jak: kompakcja, cementacja, procesy rozpuszczania i rekrystalizacji kalcytu, które przyczyniły się do znacznego urozmaicenia składu mineralnego i chemicznego wapieni, zróżnicowania parametrów fizykochemicznych i fizykomechanicznych określających ich przydatność do gospodarczego wykorzystania jako sorbentów SO2. Inne problemy związane z dokumentowaniem wapieni w złożu Bełchatów są związane z ich mniejszym znaczeniem w porównaniu z kopaliną główną, co powoduje, że ich rozpoznanie jest skromne, cechuje się większym interwałem poziomym otworów wiertniczych, zdecydowanie większymi i silnie zróżnicowanymi długościami próbek pobranych z rdzeni wiertniczych. Na obecnym etapie rozpoznania kopaliny towarzyszącej możliwe jest jedynie wstępne oszacowanie zasobów wapieni jako potencjalnych sorbentów SO2. Doprecyzowanie oszacowań będzie możliwe po skonstruowaniu modelu 3D parametrów kryterialnych oraz opracowaniu scenariusza eksploatacji.
Jurassic limestones of the Kleszczów Graben are among the most important accompanying raw materials in the Bełchatów lignite deposit. In recent years, there has been a need to recognize their suitability as SO2 sorbents for use in the energy industry. The limestones are characterized by high lithological variability. They show both high hardness and compactness, and are weakly concise or even silty. At the top parts, they are subjected to karst processes. The lower parts are affected by secondary mineralization processes, among which the silicification process is most advanced. The effects of other transformation processes, such as compaction, cementation, dissolution and recrystallization of calcite are also visible. These processes contributed to a significant diversification of the mineral and chemical composition of limestone, and differentiation of physico-chemical and physical-mechanical parameters responsible for assessing the suitability for their commercial use as a raw material for the production of SO2 sorbents. Other problems associated with documenting the limestones in the Bełchatów deposit are related to their lesser importance compared to the main mineral. Its degree of exploration is low, characterized by a lower density of exploratory boreholes and significantly longer average lengths of samples collected from drill cores. At the present stage of the accompanying mineral exploration, only a preliminary estimation of limestone resources as potential SO2 sorbents is possible. The precise estimation will be possible after constructing a 3D model of criterion parameters and developing an extraction scenario.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2018, 472; 311--319
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Praktyczne konsekwencje geostatystycznego badania struktury zmienności parametrów złoża węgla brunatnego Gubin i siarki Osiek
Practical consequences of a geostatistical study of the varying parameters of the Gubin lignite and Osiek sulphur deposits
Autorzy:
Kaczmarczyk, M.
Nieckula, M.
Mucha, J.
Wasilewska-Błaszczyk, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394175.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
złoże siarki i węgla brunatnego
semiwariogramy
anizotropia
sulphur and lignite deposits
semivariograms
anisotropy
Opis:
Badaniom geostatystycznym poddano parametry niezagospodarowanego złoża węgla brunatnego Gubin i aktualnie eksploatowanego złoża siarki rodzimej Osiek. Scharakteryzowano podstawowe cechy geologiczne złóż, sposób ich rozpoznania oraz obliczono statystyczne miary zmienności parametrów złożowych. W ramach analizy geostatystycznej wyznaczono semiwariogramy uśrednione i kierunkowe oraz określono zasięgi autokorelacji parametrów i maksymalne udziały składników nielosowych w ich obserwowanej zmienności. Większych trudności nastręcza modelowanie semiwariogramów parametrów złoża węgla brunatnego, co można tłumaczyć jego złożoną genezą, a w szczególności wpływem zlodowacenia na ostateczne uformowanie złoża. Wyniki badania anizotropii zmienności parametrów zilustrowano za pomocą map semiwariogramów kierunkowych (indykatrysy zmienności). Stwierdzono, że anizotropia zmienności parametrów złożowych jest słaba lub co najwyżej umiarkowana. Geostatystyczne modele anizotropowe i izotropowe zastosowano do interpolacji wartości parametrów złoża siarki i konstrukcji map izoliniowych z wykorzystaniem procedury krigingu punktowego. Weryfikacja dokładności interpolacji nie wykazała zauważalnych różnic w wynikach tej procedury przy zastosowaniu modelu anizotropowego i izotropowego. Stwierdzono, że najlepsze rezultaty interpolacji uzyskuje się przy uwzględnianiu danych z czterech obserwacji, najbliższych kolejnym węzłom interpolacji.
Geostatistical analysis was performed on the undeveloped Gubin lignite deposit and the currently operational Osiek sulphur deposit. This paper characterizes the geological position and state of the exploration of the deposits. The basic statistical measures of deposit parameters were calculated. The paper geostatistically describes the structure of 2D spatial variation of deposit parameters by means of omnidirectional and directional semivariograms. The modeling of the semivariograms enabled a definition of the range of parameters' autocorrelation and the maximal contributions of non random components of parameter variability. Modeling the sample semivariograms of the lignite deposits is very difficult due to the complex genesis of this deposit. The results of the anisotropy study were presented by maps of directional semivariograms. The isotropic and anisotropic models of variability were applied to the construction of contour maps using the geostatistical procedure of ordinary kriging. It was found that the anisotropy of deposit parameters is weak or moderate. Because of this, the contour maps made for isotropic and anisotropic geostatistical models are very similar.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2012, 83; 51-68
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metanonośność złoża węgla kamiennego Dębieńsko w kontekście uwarunkowań geologicznych
Methane content of the Dębieńsko coal deposit in the context of geological conditions
Autorzy:
Kędzior, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394237.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
metan pokładów węgla
złoże Dębieńsko
antyklina knurowsko-leszczyńska
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
coalbed methane
Dębieńsko coal deposit
Knurów and Leszczyna Anticline
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Celem artykułu jest analiza zmienności metanonośności pokładów węglowych w złożu Dębieńsko i powiązanie jej z budową geologiczną tego złoża oraz przedyskutowanie możliwości wystąpienia potencjalnego zagrożenia metanowego w rejonach przyszłej eksploatacji węgla, a także gospodarczego wykorzystania metanu. Złoże węgla kamiennego Dębieńsko znajduje się w zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na granicy fałdowej i dysjunktywnej strefy tektonicznej. Eksploatacja węgla w tym obszarze zakończyła się w 2000 r., jednak zainteresowanie tym złożem jest obecnie duże z uwagi na plany wszczęcia wydobycia węgla koksującego. Obszar złoża Dębieńsko jest stosunkowo dobrze rozpoznany geologicznie, m.in. z uwagi na głębokie wiercenia (do 2000 m) wykonane w jego obrębie. Warunki metanowe złoża są zróżnicowane, metanonośność wzrasta wraz z głębokością zgodnie z tzw. modelem północnym zmienności ilości metanu w GZW, zgodnie z którym pod kilkusetmetrową strefą naturalnie odgazowaną występuje strefa wysokometanowa, która w badanym obszarze rozdziela się dodatkowo na dwie podstrefy metanonośne – płytszą występującą na głębokości około 1000 m i głębszą na 1700–1900 m. Obie strefy rozdziela interwał obniżonej metanonośności. Do najistotniejszych przyczyn takiego rozkładu należą: temperatura i ciśnienie warunkujące adsorpcję metanu w pokładach węgla, a także obecność nieprzepuszczalnego pakietu iłowców i mułowców serii mułowcowej oraz budowa petrograficzna i stopień uwęglenia pokładów. Metanonośność złoża zmienia się też lateralnie głównie w zależności od tektoniki obszaru. Szczególną rolę odgrywa tu tzw. antyklina knurowsko-leszczyńska, w której stwierdzono podwyższoną ilość metanu w pokładach węgla w stosunku do obszarów sąsiednich oraz nasunięcie orłowskie wraz z systemem równoleżnikowych uskoków o reżimie tensyjnym, mogących stanowić drogi migracji metanu. Struktury te powinny być brane pod uwagę jako potencjalne źródła zagrożenia metanowego w przyszłej kopalni oraz jako perspektywiczne z punktu widzenia poszukiwania metanu jako kopaliny.
The aim of this paper is an analysis of the variability of the methane content in coal seams in the area of the Dębieńsko Mine and it’s relation to the geological structure of this coal deposit, and also the possibilities of a methane hazard in the areas of future coal mining and methane utilization as a fuel. The Dębieńsko coal deposit is located in the western part of the Upper Silesian Coal Basin (USCB), on the boundary between folded and disjunctive tectonic zones. Coal exploitation in this area ended in 2000, but interest in this deposit is currently high due to plans to initiate coking coal mining. The area of the Dębieńsko mine is relatively well prospected because of the deep drillings (up to 2000 m in depth) carried out within it. The methane conditions of the deposit are varied, the methane content increases with depth according to northern pattern of methane distribution in the USCB, in which the high-methane zone occurs under the several hundred meters zone of natural outgassing of the coal seams. This zone is divided into two smaller methane sub-zones, the first (shallower) at a depth of 1000 m and the second (deeper) at 1700–1900 m. A sub-zone of lower methane content occurs between these two high-methane sub-zones. The most important reasons for this methane distribution are temperature and pressure facilitating the gas adsorption in coal seams, and also the presence of impermeable siltstones and shalestones as well as the maceral composition and coal rank of coal seams. The methane content also changes laterally in accordance with the tectonics of the area. The so called Knurów and Leszczyna Anticline with found increased methane content in coal seams in relation to neighboring areas as well as Orlova Overthrust together with the system of latitudinal faults of brittle tectonic regime which are possible pathways for methane migration play a special role here. These structures can be taken into account as a potential source of methane hazard in a future coal mine, they can also be promising structures for methane prospection as a fuel.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2017, 100; 95-107
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowoczesne metody suszenia węgla brunatnego : badania własne
Autorzy:
Michalski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818101.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
węgiel brunatny
złoże fluidalne
suszenie
Bełchatów
Opis:
Węgiel brunatny stanowi jedno z podstawowych paliw w Polsce oraz w krajach, które posiadają ten surowiec. Jest to spowodowane bardzo niską ceną wydobycia oraz dobrze opanowanej technologii konwersji energii chemicznej zawartej w węglu na energię elektryczną i cieplną. Jednakże podstawowym problemem przy wykorzystywaniu węgli brunatnych w elektrowniach jest zawartość wilgoci, która w zależności od lokalnych warunków wydobycia wynosi między 40, a 60%. Podczas spalania węgla duża zwartość wilgoci wpływa między innymi na zmniejszenie wartości opałowej surowca, czas zapłonu, wydzielanie i spalanie się części lotnych, sposób formowania się mikrofrontu spalania części lotnych i teksturę pozostałości koksowej ziaren, co w konsekwencji ma decydujący wpływ na osiąganą w kotłach energetycznych sprawność [1]. Usunięcie części wilgoci z węgla brunatnego przed wprowadzeniem go do kotła przyczynia się do wzrostu sprawności energetycznej bloku. Według różnych źródeł osiągalny wzrost sprawności bloku może wynosić nawet 3-6% przy jednoczesnej redukcji ilości powstałych spalin [2, 3].
Źródło:
Zeszyty Energetyczne; 2014, 1; 93--100
2658-0799
Pojawia się w:
Zeszyty Energetyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Złoże Poniec-Krobia w bilansie konińskiego zagłębia górniczo-energetycznego węgla brunatnego
The Poniec-Krobia deposit in extending the Konin lignite mining and power generation basin
Autorzy:
Kasztelewicz, Z.
Sikora, M.
Zajączkowski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/282448.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
węgiel brunatny
zagłębie konińskie
złoże Poniec-Krobia
złoże Oczkowice
lignite
Konin lignite basin
Poniec-Krobia deposit
Oczkowice deposit
Opis:
Konińskie zagłębie górniczo-energetyczne węgla brunatnego funkcjonuje na bazie Kopalni Konin oraz dwóch elektrowni wchodzących w skład ZE PAK S.A. W swojej dotychczasowej historii kopalnia wydoby3a ponad 550 mln Mg wegla brunatnego, uruchamiając wydobycie na 10 odkrywkach. Jednak obecne zasoby wegla brunatnego w czynnych odkrywkach – wynosz1ce oko3o 100 mln Mg – wystarczą na prace zagłębia konińskiego na niewiele ponad 10 lat. Strategicznym warunkiem przedłużenia pracy tego zagłębia jest wiec zagospodarowanie nowych złóż węgla brunatnego w bardzo krótkim czasie i dokonanie gruntownego odtworzenia mocy energetycznych w elektrowniach konińskich. Wśród złóż znajdujących się w niedalekiej odległości od obecnie eksploatowanych obszarów można wymienić nastepujące złoża: Ościsłowo, Mąkoszyn-Grochowiska oraz Dęby Szlacheckie. Dodatkowo, przy określeniu rozwoju konińskiego zagłębia górniczo- -energetycznego, można również uwzględnia złoże Piaski, na którym może zostać oparta także przyszłość zagłębia adamowskiego. Natomiast poszerzenie bazy zasobowej o złoże Poniec-Krobia wraz ze złożem Oczkowice ze wstępnie określonymi zasobami przemysłowymi na poziomie około 600 mln Mg otwiera całkowicie nowe możliwooci dla przedłużenia żywotności konińskiego zagłębia górniczo- -energetycznego wegla brunatnego. Należy jednak zaznaczyć, że złoże Poniec-Krobia rozpoznane zostało niewielką ilością otworów badawczych i jego zasoby określono jako zasoby prognostyczne. Aby można by;o dokonac bardziej szczegółowych analiz dotyczących możliwości jego wykorzystania konieczne jest przeprowadzenie uszczegóławiających prac geologicznych.
The Konin lignite mining and power generation basin relies on the Konin Mine and the two power plants included in ZE PAK S.A. In previous years, the mine produced over 550 million tons of lignite, initiating exploitation at 10 open pits. However, the current resources of lignite in active open pits (amounting to about 100 million tons) are enough to supply work in the Konin basin for a little more than 10 years. Therefore, the strategic prerequisite for the extension work in the basin is the development of new lignite deposits in a very short time, and the total restoration of the power units in the Konin power plants. Among the prospective deposits located in the vicinity of the currently used areas are the following deposits: Ościsłowo, Mąkoszyn-Grochowiska, and Dęby Szlacheckie. Additionally, in determining the development of the mining and energy basin in Konin, the Piaski deposit can also be included, on which the future of the basin in Adamów may be based. Broadening the resource base of the Poniec-Krobia and Oczkowice deposits with pre-defined industrial resources of about 600 million tons opens up entirely new possibilities to extend the life of the Konin lignite mining and power generation basin. It should be noted that the Poniec-Krobia deposit has been characterized by a small number of prospecting holes and its resources are defined as resources in sight. To make a more detailed analysis of the possibilities for its use, it is necessary to carry out specific geological works. The initial development concept for these deposits has shown that their resources can be used to produce electricity in modern power units for supercritical or ultra-supercritical parameters with a capacity of 2,200–2,500 MW, with annual coal production of 13 million tons. In such a case, the life of the entire mining and energy lignite basin could be extended for another 50 years.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2012, 15, 3; 135-146
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies