Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "xvi w." wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
„Welt auf der Kippe” – Widerspiegelungen der Brüche des 20. und 21. Jahrhunderts in Peter Seewalds Biografie „Benedikt XVI. Ein Leben”
„The World on the Brink of Collapse”. Reflections on the Divisions of the 20th and 21st Centuries in the Biography „Benedict XVI. Life" Written by Peter Seewald
"Świat na krawędzi". Refleksje o rozłamach XX i XXI wieku w biografii Petera Seewalda "Benedykt XVI. Życie"
Autorzy:
Zaremba, Martyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37538382.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Joseph Ratzinger/Benedict XVI
Church in Germany
ecumenism
secularization
creation
world on the brink of collapse
Joseph Ratzinger/ Benedykt XVI
Kościół w Niemczech
ekumenizm
sekularyzacja
stworzenie
świat na krawędzi
oseph Ratzinger/Benedikt XVI
Kirche in Deutchland
Ökumene
Säkularisierung
Schöpfung
Welt auf der Kippe
Opis:
Joseph Ratzinger/Benedikt XVI. war nicht nur ein hervorragender Theologe, sondern auch ein scharfsinniger Beobachter, Diagnostiker und Prognostiker der Zeit. Sein Denken war weit voraus, er blickte prophetisch in die Zukunft und sah verheerende Folgen des menschlichen Handelns voraus, die sich heute bewahrheiten, so z. B. die rapide steigende Säkularisierung und die damit Hand in Handgehende Abnahme junger Menschen in der Kirche. Sowohl als gemäβigter Modernist als auch als überzeugter Konservativer ahnte er den drohenden Zusammenbruch bzw. die Selbstzerstörung der ohne Gott lebenden Menschheit.1 Seines Erachtens steht die Welt auf der Kippe. Deshalb rief Benedikt XVI. in seinen unzähligen Ansprachen und Schriften die Menschen immer wieder dazu auf, sich umdie Umwelt zu kümmern, damit die Erde, die der Mensch vom Schöpfer erhalten hat, auch an andere Generationen weitergegeben werden kann.
Joseph Ratzinger/Benedict XV was not only an outstanding theologian, but also a keen observer, diagnostician and prognosticator of time. His thinking looked far ahead, prophetically looked into the future and predicted the devastating consequences of human actions that are being realized today, e.g. the rapidly progressing secularization and the accompanying decline in the number of young people in the Church. Both as a moderate modernist and a convinced conservative, he sensed the approaching collapse or self-destruction of humanity living without God. In his opinion, the world is on the brink of an abyss. That is why Benedict XVI, in his countless speeches and writings, has repeatedly called on humanity to take care of the environment, so that the earth, which the Creator has entrusted toman as a responsible mission, can also be passed on to other generations.
Joseph Ratzinger/Benedykt XVI był nie tylko wybitnym teologiem, ale także bystrym obserwatorem, diagnostą i prognostykiem czasu. Jego myślenie wybiegało daleko do przodu, proroczo patrzył w przyszłość i przewidywał niszczycielskie skutki ludzkich działań, które spełniają się dzisiaj, np. szybko postępująca sekularyzacja i towarzyszący jej spadek liczby młodych ludzi w Kościele. Zarówno jako umiarkowany modernista, jak i przekonany konserwatysta przeczuwał zbliżający się upadek lub samozagładę ludzkości żyjącej bez Boga. Jego zdaniem świat stoi na krawędzi. Dlatego Benedykt XVI w swoich niezliczonych przemówieniach i pismach wielokrotnie nawoływał ludzi do dbania o środowisko, aby ziemia, którą ludzie otrzymali od Stwórcy, mogła zostać przekazana także innympokoleniom.
Źródło:
Teologia w Polsce; 2024, 18, 1; 141-154
1732-4572
Pojawia się w:
Teologia w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Doświadczenia kryzysowe miast polskich od XVI do początku XX wieku. Zarys problematyki
Crisis Experiences of Polish Cities until the Beginning of the 20th Century
Autorzy:
Miodunka, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37525392.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
miasta
kryzysy
epidemie
pożary
cities
crises
epidemics
fires
Opis:
W artykule zostały naszkicowane historyczne doświadczenia miast ziem polskich związane z pożarami i wybranymi epidemiami chorób zakaźnych. Szczególną uwagę zwrócono na działania władz miejskich związane z zapobieganiem wspomnianym klęskom w przyszłości, a więc na problem kumulowania doświadczeń w celu zwiększenia odporności na kryzysy.
The article delineates the historical occurrences of fires and selected epidemics of infectious diseases in Polish cities. Special emphasis is placed on the endeavors of municipal authorities to prevent such calamities in the future, highlighting the imperative of accumulating experience to enhance resilience in times of crisis.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2024, 44, 1; 193-208
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Faith as the Foundation of the Renewal of the Consecrated Persons’ Life in the Light of the Thought of Joseph Ratzinger/Benedict XVI
Autorzy:
Pagacz, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28394930.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
wiara
życie konsekrowane
Benedykt XVI
duchowość chrześcijańska
faith
consecrated life
Benedict XVI
Christian spirituality
Opis:
Artykuł podejmuje zagadnienie wiary w życiu osób konsekrowanych. Jego celem jest stwierdzenie, w jakim sensie – w świetle myśli Josepha Ratzingera/Benedykta XVI – wiara jest podstawą odnowy życia osób poświęconych na własność Bogu. Artykuł wskazuje, że ich zadanie to umacnianie wiary, oraz wyjaśnia, jakie konsekwencje niesie ze sobą to posłannictwo. Benedykt XVI podkreśla, że życie konsekrowane nie rozmija się ze swoją istotą jedynie wtedy, gdy jest przeżywane w wierze. Oczekuje od osób całkowicie oddanych Bogu, by żyły głęboką wiarą, intensywną i żywą więzią osobową z Chrystusem, w dynamice ciągłego poszukiwania Oblicza Pana, a od konkretnej realizacji tych postaw uzależniona jest odnowa ich życia. Analiza papieskiej myśli pozwala wyciągnąć ważne wnioski wyznaczające kierunek wyjścia z kryzysowej sytuacji, w której współcześnie znajduje się życie konsekrowane.
The article addresses the issue of faith in the life of consecrated persons. Its aim is to state in what sense – in the light of the thought of Joseph Ratzinger/Benedict XVI – faith is the foundation for the renewal of the life of those consecrated to God. The article points out that their task is to strengthen the faith; it explains what consequences this mission entails. Benedict XVI emphasises that only a consecrated life lived in faith does not fail to live up to its essence. He expects persons totally dedicated to God to live a profound faith, an intense and living personal relationship with Christ, in a dynamic of constant search for the Face of the Lord, and the renewal of their lives depends on the concrete realisation of these attitudes. The analysis of the Pope’s thought allows us to draw important conclusions that point the way out of the crisis situation in which consecrated life finds itself today.
Źródło:
Collectanea Theologica; 2024, 94, 1; 187-206
0137-6985
2720-1481
Pojawia się w:
Collectanea Theologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Searching for Human Dignity: The Anthropological Dimension of Moral Teachings of Benedict XVI
Autorzy:
Kluz, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29551952.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
teachings of Benedict XVI
anthropology
human
dignity
permissivism
morality
Church
Opis:
Shaping the Christian vision of moral life, Pope Benedict XVI referred to the anthropology centred around the Biblical vision of man. The first and fundamental thesis of the revealed anthropology is the truth about the dignity of a human person. Nevertheless, in today’s world one can observe certain symptoms of the lack of respect for self-dignity and dignity of other people. Being aware of this fact, in his teachings, Benedict XVI pointed out the value of human dignity; he promoted it and presented a genuine vision of personal dignity. Man and his dignity was the first principle, “so to say heart and soul” of the moral teachings of Pope Benedict XVI.
Źródło:
The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II; 2024, 14, 1; 59-73
2391-6559
2083-8018
Pojawia się w:
The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tłumaczenia biblijne w Wielkim księstwie Litewskim
Biblical translations in the Grand Duchy of Lithuania
Autorzy:
Kozhinowa, Alla
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34101305.pdf
Data publikacji:
2024-06-05
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
tłumaczenia biblijne
XVI wiek
Wielkie Księstwo Litewskie
biblical translations
the 16th century
the Grand Duchy of Lithuania
Opis:
The article provides an overview of biblical translations created in the 16th century on the territory of the Grand Duchy of Lithuania. In the article a specific translation technique and the reasons for the differences between the original and translated text are considered. A strong opposition to the accuracy of the translation is a different understanding of the text, due to differences in religion. By the time of the creation of most Slavic translations, Christian exegetics was fundamentally different both from the ancient understanding of sacred texts and from the interpretation adopted in the rabbinical tradition. Intertextual differences may be due to differences in culture that have nothing to do with the religious system. The difference between the original and the translation is due to the fact that not all translators were equally gifted linguists; they didn’t know the original language and the subject in question equally well. Therefore, in the textual structure of the translation, we can meet with various kinds of deviations from the essence and form of the original, up to language and substantial mistakes.
Artykuł poświęcony jest ogólnemu przedstawieniu tłumaczeń biblijnych stworzonych w XVI w.na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego; rozpatruje się w nim technikę translatorską oraz przyczyny różnic między tekstem oryginalnym i przetłumaczonym na inny język. Dokładność tłumaczenia może być zakłócona poprzez odmienne rozumienie tekstu z powodu różnic religijnych. W czasie stworzenia większości słowiańskich tłumaczeń biblijnych chrześcijańska egzegetyka zasadniczo różniła się zarówno od starożytnego rozumienia świętych tekstów, jak i od interpretacji przyjętej w tradycji rabinicznej. Również różnice intertekstualne mogą wynikać z różnic kulturowych, które nie mają nic wspólnego z systemem religijnym. Różnica między oryginałem a tłumaczeniem wynika z faktu, że nie wszyscy tłumacze byli równie utalentowanymi lingwistami, znali dobrze język oryginalny. Dlatego w strukturze tekstowej tłumaczenia możemy się spotkać z różnego rodzaju odchyleniami od treści i formy oryginału, aż po błędy językowe i merytoryczne.
Źródło:
Język. Religia. Tożsamość; 2024, 1 (29); 191-206
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:
Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„o to się staram, żeby […] twoje sprawy zostały dobrze załatwione”. Koadiutoria biskupstwa warmińskiego dla Marcina Kromera w świetle listów i zabiegów Jerzego z Tyczyna
„I endeavor that […] your matters are well taken care of”. Coadjutorship of the Warmia Bishopric for Marcin Kromer in the Light of the Letters and Efforts by Jerzy from Tyczyn
Autorzy:
Polańska, Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850504.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
coadjutorship
Warmia Bishopric
Marcin Kromer
Jerzy from Tyczyn
Stanislaus Hosius
16th century
koadiutoria
biskupstwo warmińskie
Jerzy z Tyczyna
Stanisław Hozjusz
XVI wiek
Opis:
Kiedy w 1569 roku biskup warmiński Stanisław Hozjusz wyjeżdżał na stałe do Rzymu, w swojej diecezji zostawił jako administratora Marcina Kromera, jednak nie porozumiał się w tej kwestii z kapitułą warmińską, która uznała to za złamanie artykułów zaprzysiężonych (articuli iurati), co rozpoczęło długą batalię o zatwierdzenie koadiutorii. W Kurii Rzymskiej na rzecz Kromera skutecznie działał jego przyjaciel ze studenckich lat Jerzy z Tyczyna – sekretarz królewski, polski dyplomata działający w Italii na rzecz Królestwa Polskiego i polskiego Kościoła. Cała sprawa zyskuje nowe szczegóły dzięki korespondencji Ticiniusa – uważnego obserwatora i kreatora zdarzeń. Wreszcie na początku sierpnia 1571 roku w warszawskim klasztorze bernardynów delegaci kapituły warmińskiej stwierdzili wobec nuncjusza i całego jego dworu, iż akceptują Kromera jako koadiutora z woli papieża.
In 1569, when Stanislaus Hosius, the Prince-Bishop of the Warmia Bishopric permanently departed for Rome, he left Marcin Kromer as the administrator of his diocese. However, he did not reach an agreement on this matter with Warmia’s diocesan chapter, which considered it the so-called articuli iurati (artykuły zaprzysiężone), thus initiating a long battle for the approval of the coadjutorship. A friend of Kromer from their student years, Jerzy from Tyczyn, a royal secretary and a Polish diplomat, who in the Roman Curia worked on behalf of the Kingdom of Poland and the Polish Church, effectively advocated for Kromer’s cause. Furthermore, the correspondence of Ticinius, an attentive observer and influential figure, shed new light on the entire matter. Finally, in early August 1571, at the Bernardine Monastery in Warsaw, delegates from Warmia’s diocesan chapter, declared to the apostolic nuncio that they accepted Kromer as the Coadjutor Bishop of Warmia upon the Pope’s approval.
Źródło:
Facta Simonidis; 2023, 16, 1; 27-53
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Psalm Dawida” i inne intawolacje kontrafaktur wokalnych w rękopisach organowych z przełomu XVI i XVII wieku powstałych na terenach Rzeczpospolitej
A ‘Psalm of David’ and Other Intabulations of Vocal Contrafacta in Late Sixteenth- / Early Seventeenth-Century Organ Manuscripts Compiled in the Polish–Lithuanian Commonwealth
Autorzy:
Szelest, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24253519.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
kontrafaktury
intawolacje
Psalm Dawida
laudi spirituali
tabulatura organowa
tabulatura z Kroż
tabulatura braniewsko-oliwska
tabulatura ryska
contrafacta
intabulations
Psalm of David
organ tablatures
Kražiai Tablature
Braunsberg–Oliva Tablature
Riga Tablature
Opis:
W artykule przedstawiono ustalenia dotyczące intawolacji kontrafaktur wokalnych oraz powiązanych z nimi zagadnień w czterech rękopisach na instrumenty klawiszowe powstałych na przełomie XVI i XVII wieku w kolegiach jezuickich na Warmii, Żmudzi oraz w Inflantach. Zapisany w rękopisie z Kroż (Wilno, Lietuvos nacionalinė Martyno Mažvydo biblioteka [LT-Vu], sygn. F105-67) Psalm Dawida został zidentyfikowany jako intawolacja canzonetty Hansa Leo Hasslera Chi mi dimandarà z autorskiego druku Canzonette a quatro voci ... libro primo (Nürnberg 1590), a następująca po nim kompozycja bez tytułu i atrybucji – jako zapis canzony Claudia Merulo, znanej również z czterech innych rękopisów. Rozpoznania te, uzupełnione o analizę inskrypcji tytułowej, falsyfikują niedawno zaprezentowaną hipotezę Tomasza Jasińskiego, według której utwory te miałyby stanowić dwuczęściowe opracowanie autorstwa Mikołaja Gomółki do słów Psalmu 1 w tłumaczeniu Jana Kochanowskiego. Rękopis z Kroż zawiera ponadto niewątpliwy cytat madrygału Palestriny Vestiva i colli w utworze „Łobzoskie” Adama z Wągrowca oraz anonimowo odpisany Ricercar Secondo Francesca Uspera. Utrwalony w źródle korpus utworów kontrapunktycznych zapisanych w notacji partyturowej może mieć związek z działalnością w Rzeczpospolitej Vincenza Bertolusiego, którego dwie kompozycje jako jedyne w tym korpusie zaopatrzono w atrybucje. Utworem pochodzenia lokalnego jest natomiast Surrexit Dominus [valete luctus], opracowanie pieśni Andrzeja Krzyckiego zanotowane już w tabulaturze Jana z Lublina i znane również z tabulatury S-Uu vmhs 89 oraz kancjonałów ze Staniątek, Sandomierza i Radomia. Tabulatura organowa zachowana w Universitetsbibliotek w Uppsali (S-Uu, sygn. Vokalmusik i handskrift 89) zawiera intawolacje pięciu włoskich laud, odpisanych bezpośrednio z pochodzącego z tradycji jezuickiej druku Lodi spirituali novamente composte… (Venezia 1580). Dwie z nich zapisano później w tabulaturze braniewsko-oliwskiej z niemieckimi tytułami wskazującymi na proces kontrafaktury; wersje niemieckie zostały następnie opublikowane w śpiewniku Himmlischer Harffenklang (Braunsberg 1639). Intawolacja znanego wyłącznie z rękopisów rzymskich trzychórowego motetu Annibale Zoilo Laudate Dominum in sanctis ejus również wskazuje na bliskie kontakty z Italią środowiska, w którym powstała tabulatura. Inne rozpoznane w niej kontrafaktury wiążą ją z praktyką muzyczną Rzeczpospolitej, Pomorza i Szwecji. W źródle utrwalono też intawolację chanson Thomasa Crecquillona Pour ung plaisir jako anonimową „Fugę” oraz dwie kompozycje instrumentalne, które wyposażono w incipity tekstowe świadczące o tym, że wykonywano je wokalnie. Ustalenia te pozwalają przypuszczać, że rękopis powstał na Warmii, w ośrodku, w którym pracowało równocześnie kilku skryptorów posługujących się notacją tabulaturową i w którym możliwe było wykonywanie utworów trzychórowych; jedynym ośrodkiem, który według obecnego stanu wiedzy spełniał te kryteria, było kolegium jezuickie w Braniewie. Większość kontrafaktur utrwalonych w braniewskiej części tabulatury braniewsko-oliwskiej (Wilno, Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka [LT-Va], sygn. F15-284) pochodzi z drukowanych antologii, których liczba i dostępność znacząco wzrosła na przełomie stuleci. Wśród nielicznych intawolacji kontrafaktur pochodzących z tradycji rękopiśmiennej wyróżnia się opracowanie anonimowej cantio zawartej, zazwyczaj z tekstem Spiritus Sancti gratia, w ok. dwudziestu rękopisach środkowoeuropejskich powstałych na przestrzeni ponad dwustu lat. Na tle obecnej w nich znacznej wariantywności tekstu muzycznego zwraca uwagę niemal całkowita zgodność przekazów w tabulaturze braniewsko-oliwskiej i w tabulaturze S-Uu vmhs 89. W tabulaturze pochodzącej z kolegium jezuickiego w Rydze (Uppsala, Universitetsbibliotek [S-Uu], sygn. Vokalmusik i handskrift 88) zapisano pięć intawolacji kontrafaktur utworów świeckich pochodzących z trzech druków autorskich z lat 1567–1577; ich incipity tekstowe nie są znane z innych źródeł, były to zatem najpewniej opracowania proweniencji lokalnej. Data 1620, zapisana w tytule rękopisu, prawdopodobnie dokumentuje końcowy etap jego powstawania, natomiast główna część źródła mogła być spisana już w pierwszej dekadzie XVII wieku. Badania zapisów kontrafaktur w rękopisach na instrumenty klawiszowe nie pozwalają zazwyczaj na wyciąganie szczegółowych wniosków w zakresie warstwy słownej opracowań, mogą jednak przynieść rezultaty dotyczące transmisji, migracji i recepcji repertuaru oraz praktyki muzycznej w ośrodkach, w których źródła te powstawały. Powinny być prowadzone systematycznie, ze zwróceniem szczególnej uwagi na nieznane skądinąd incipity tekstowe oraz na kompozycje, w których rodzaj tekstu słownego nie jest kompatybilny z gatunkiem muzycznym. Przykładem takiej potencjalnej kontrafaktury jest przypisywany Petrusowi de Drusina utwór Deus in adjutorium meum intende. Utrwalona w rękopisie z Kroż kompozycja Słuchaj, co żywo również może okazać się kontrafakturą. Z tego względu nie można mieć pewności, że jej tekst nie pochodził z Psałterza Kochanowskiego, jak udowadaniał Tomasz Jasiński; przypisywanie jej Adamowi z Wągrowca nie ma natomiast wystarczających podstaw w materiale źródłowym.
This article presents findings concerning intabulations of vocal contrafacta and related issues in four keyboard manuscripts compiled around the turn of the seventeenth century in Jesuit colleges in Warmia, Samogitia and Livonia. The ‘Psalm of David’ entered in the Kražiai manuscript (Vilnius, Lietuvos nacionalinė Martyno Mažvydo biblioteka [LT-Vu], shelf-mark F105-67) has been identified as an intabulation of Hans Leo Hassler’s canzonetta Chi mi dimandarà from that composer’s print Canzonette a quatro voci ... libro primo (Nürnberg 1590). The composition that follows, untitled and unattributed in the source, is a canzona by Claudio Merulo, known from four other manuscripts. These findings, complemented by analysis of the titular inscription, belie Tomasz Jasiński’s recent hypothesis that these two pieces constitute a bipartite setting by Mikołaj Gomółka of Psalm 1 in Jan Kochanowski’s Polish rendering. The Kražiai Tablature also contains an evident quotation from Palestrina’s madrigal Vestiva i colli (in Adam of Wągrowiec’s Łobzoskie) and an unattributed copy of Francesco Usper’s Ricercar Secondo. The body of contrapuntal works found in this source (in score notation) may possibly be related to the activity in the Polish-Lithuanian Commonwealth of Vincenzo Bertolusi, two of whose compositions are the only attributed pieces in this set. Surrexit Dominus [valete luctus], on the other hand, is a local piece, a setting of a song by Andrzej Krzycki included in the Tablature of Jan of Lublin and also known from tablature S-Uu vmhs 89, as well as cantionals from Staniątki, Sandomierz and Radom. The organ tablature kept at Uppsala’s Universitetsbibliotek (S-Uu, shelf-mark Vokalmusik i handskrift 89) contains intabulations of five Italian laudi copied directly from the Jesuit-tradition print Lodi spirituali novamente composte… (Venezia 1580). Two of them were later inscribed in the Braunsberg–Oliva Tablature with German titles that reflect the process of contrafactum. The German-language versions were subsequently printed in the Himmlischer Harffenklang songbook (Braunsberg 1639). The presence of an intabulation of Annibale Zoilo’s motet Dominum in sanctis ejus for three choirs similarly suggests that close contacts with Italy were maintained by the circles in which the source was compiled. Other identified contrafacta from this manuscript relate it to the musical life of the Polish–Lithuanian Commonwealth, Pomerania and Sweden. The same source contains an intabulation of Thomas Crecquillon’s chanson Pour ung plaisir, inscribed there as an anonymous ‘Fuga’, as well as two instrumental pieces with text incipits, indicating that they were performed vocally. These findings support the thesis that the manuscript was compiled in Warmia, at a place where several scribes worked simultaneously using tablature notation and works for three choirs could be performed. As far as we know, the only centre that fulfilled all these criteria was the Jesuit college in Braunsberg (now Braniewo). The majority of the contrafacta found in the Braniewo section of the Braunsberg–Oliva Tablature (Vilnius, Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka [LT-Va], shelf-mark F15-284) come from printed anthologies, which became much more numerous and easily available around the turn of the century. Among the few contrafacta derived from the manuscript tradition, particularly notable is the setting of an anonymous cantio found (usually with the text Spiritus Sancti gratia) in about 20 Central European manuscripts compiled over a period of more than 200 years. They exist in numerous musical variants, but the versions recorded in the Braunsberg–Oliva Tablature and in S-Uu vmhs 89 are almost identical. A tablature from the Jesuit college in Riga (now in Uppsala, Universitetsbibliotek [S-Uu], shelf-mark Vokalmusik i handskrift 88) contains five intabulated contrafacta of secular works taken from three single-composer editions from the years 1567–1577. Their text incipits are not known from other sources, which suggests that these were local settings. The date 1620 in the manuscript’s title probably refers to the final stage of its compilation, whereas its main section may have been written as early as the first decade of the seventeenth century. Studies of contrafacta contained in keyboard manuscripts do not usually allow for detailed conclusions to be drawn concerning the literary texts, but they can provide results related to the transmission, migration and reception of the repertoire and musical performance practice in the centres where the sources were compiled. Such studies need to be conducted in a systematic manner, with special attention given to text incipits not recorded elsewhere and to works in which the incipit is incompatible with the musical genre. One example of such a potential contrafactum is Deus in adjutorium meum intende, attributed to Petrus de Drusina. The composition Słuchaj, co żywo from the Kražiai manuscript may likewise prove to be a contrafactum; therefore, contrary to what Tomasz Jasiński argues, we cannot be certain that its text was not taken from Kochanowski’s Psalter. There is also insufficient source evidence for its attribution to Adam of Wągrowiec.  
Źródło:
Muzyka; 2023, 68, 1; 93-154
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Universitas haec catholica”. Wydział Teologiczny i droga do katolickiej konfesjonalizacji Uniwersytetu Krakowskiego w XVI wieku
„Universitas haec catholica”. The Faculty of Theology and the Path to the Catholic Confessionalization of the University of Krakow in the 16th Century
Autorzy:
Zdanek, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37217927.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Uniwersytet Krakowski
Wydział Teologiczny
konfesjonalizacja
reformacja
reforma katolicka
XVI wiek
University of Krakow
Faculty of Theology
confessionalization
reformation
Catholic reformation
16th century
Opis:
Tematem artykułu jest postawa profesorów i studentów Uniwersytetu Krakowskiego wobec reformacji oraz obrona i umocnienie katolickiej tożsamości uczelni w XVI w. Szczególną rolę odegrali w tym procesie profesorowie Wydziału Teologicznego. Rozwój sytuacji i podejmowane działania zostały rozpatrzone według paradygmatu konfesjonalizacji. Okres pierwszy (1520-1548) charakteryzowało oddolne szerzenie się tekstów i idei reformacyjnych, które były zwalczane przez władze uniwersytetu. W okresie drugim (1549-1572) w obliczu kryzysu i krytyki Uniwersytet stał zdecydowanie po stronie katolickiej i włączył się w polemikę wyznaniową. W okresie trzecim (1573-1603) rozpoczęła się właściwa konfesjonalizacja Uniwersytetu. Analiza działań, twórczości i kontaktów profesorów teologii w XVI w. pokazuje, że konieczne są pogłębione badania nad źródłami i weryfikacja wielu uproszczonych sądów o  bierności i słabości intelektualnej wydziału. Przeciwnie, jawi się on jako aktywny i twórczy czynnik ówczesnych sporów wyznaniowych, który decydująco wpłynął na zachowanie i dookreślenie katolickiego oblicza uniwersytetu w epoce nowożytnej.  
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/1; 125-154
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Zabawy mędrców" Antoniego Wysockiego – powieść z życia akademików krakowskich XVI wieku
"Zabawy mędrców" by Antoni Wysocki – a novel about the life of academics from Krakow in the 16th century
Autorzy:
Samborska-Kukuć, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40615049.pdf
Data publikacji:
2023-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Antoni Godziemba Wysocki
Zabawy mędrców
the Krakow Academy
Middle Ages
education
Akademia Krakowska
średniowiecze
oświata
Opis:
Zabawy mędrców – a novel by Antoni Godziemba Wysocki, a forgotten writer, an eccentric and intellectual from Lviv, was published in the interwar period and became a literary event. Reviewers unanimously emphasized his innovative approach to history. It was not the historical novel that readers were used to, both in terms of idea and form. Placing the action inside the Krakow Academy in the 16th century, at the turn of the Middle Ages and the Renaissance, was supposed to demonstrate the pathology of education that was dominated by dogma and scholasticism against the background of the daily life of those days. In order to achieve that, the author allegedly worked on his book for over twenty years, thoroughly studying the sources: rare papers, manuscripts and numerous dissertations about the history of the Jagiellonian University. Consequently, a vivid (but strongly biased and clearly depreciating the Middle Ages) study of a few teachers came into life. The professors and bachelors, who had authentic prototypes, were shown through psychoanalytical examination in search of their complexes and personality disorders that limited their mental and didactic work. Wysocki’s work: cool, intellectual, and allusive, it was a unique but one‑sided presentation of Polish culture during the times of the last Jagiellon, but above all, it was a type of warning that concerned the condition and future of Polish education after gaining independence.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2023, 23; 109-123
2081-1853
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ars celebrandi liturgii w nauczaniu Benedykta XVI / Josepha Ratzingera
Ars celebrandi of the Liturgy in the teaching of Benedict XVI / Joseph Ratzinger
Autorzy:
Kwiatkowski, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432174.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
Ars celebrandi
liturgia
Eucharystia
biskup
znak
symbol
sztuka
muzyka
śpiew
ars celebrandi
liturgy
Eucharist
bishop
sign
art
music
singing
Opis:
Artykuł przedstawia nauczanie Josepha Ratzingera / Benedykta XVI dotyczące ważnej przestrzeni życia liturgicznego, jaką jest ars celebrandi (sztuka celebracji). Jego nauczanie, odwołując się do reformy liturgicznej Soboru Watykańskiego II, jest osadzone na tak zwanej „ciągłości tradycji”. To pozwala widzieć celebrację liturgiczną w kontekście historycznym i przede wszystkim teologicznym. Przebadane, wybrane dokumenty, pokazują, że dla Benedykta XVI ars celebrandi jest kategorią teologiczną a nie tylko sposobem celebrowania liturgii.  By można było mówić o ars celebrandi liturgii, należy dostrzegać spójność norm liturgicznych, które wyrażają się w trzech elementach: wzorcowym charakterze liturgii biskupiej, pięknie i prostocie znaków liturgicznych i sztuce, która służy właściwemu przeżywaniu Eucharystii. Mając na uwadze dynamikę celebracji liturgicznych, szczególne miejsce w sztuce, zajmują muzyka i śpiew. Nauczanie Kardynała Josepha Ratzingera i papieża Benedykta XVI jest spójne i pokazuje liturgię jako kosmiczną rzeczywistość, w której za pomocą znaków dochodzi do zbawczego dialogu Boga z człowiekiem. Ten autentyczny dialog będzie skuteczny, jeśli człowiek odkryje w liturgii obecność Boga i będzie umiał na nią odpowiedzieć. Właściwie rozumiane ars celebrandi, zarówno sług liturgii (biskupów, prezbiterów i diakonów), jak również całego zgromadzenia liturgicznego, prowadzą do prawdziwej komunii z Bogiem, przez Jezusa Chrystusa i Duchu Świętym. W artykule posłużono się metodą hermeneutyki liturgicznej i metodą liturgiczno-kontekstualną.
The article shows the teaching of Joseph Ratzinger / Benedict XVI regarding an important part of the liturgical life, which is ars celebrandi (the art of celebration). His teaching, referring to the liturgical reform of the Second Vatican Council, bases on the so called “continuity of tradition”. This allows the liturgical celebration to be seen through the context of history and, most importantly, theology. Studied, chosen documents show, that for Benedict XVI ars celebrandi is a theological category and not just a way of celebrating the liturgy. To be able to speak of ars celebrandi liturgii, one must notice the connection of liturgical norms, expressed in three elements: the standard character of the episcopal liturgy, the beauty and simplicity of the liturgical signs, and the art, which serves the right experience of the Eucharist. Keeping in mind the dynamics of the liturgical celebrations, a particular spot in said arts is preserved for music and singing. The teaching of Cardinal Joseph Ratzinger and the Pope Benedict XVI is consistent, showing the liturgy as a cosmic reality. This authentic dialogue will only be effective if a person discovers in liturgy the presence of God and will be able to respond to it. Properly understood ars celebrandi, both that of the liturgy’s servants (bishops, presbyters, deacons), as well as the whole liturgical assembly, leads towards a true Communion with God, through Jesus Christ and the Holy Spirit. The article uses the method liturgical-contextual method.  
Źródło:
Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars; 2023, 62, 2; 49-66
1234-4214
Pojawia się w:
Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bathorianum introligatorskie w zbiorach Biblioteki Kórnickiej
Bookbinding bathorianum in the collections of the Kórnik Library
Autorzy:
Wagner, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27322524.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Biblioteka Kórnicka PAN
Tematy:
Stefan Batory
introligatorstwo polskie XVI w.
superekslibris
Stanisław Sarnicki
Jan Sienieński
Oficyna Łazarzowa
Aleksy Rodecki
Stephen Báthory
Polish 16th-c. bookbinding
supralibros
Opis:
Wśród licznych cymeliów Biblioteki Kórnickiej znajduje się dzieło Stanisława Sarnickiego pt. Descriptio veteris ac novae Poloniae, wydrukowane w 1585 r. przez Aleksego Rodeckiego w Krakowie. Chroni je oprawa pergaminowa z dekoracją w typie orientalizującym, oznaczona superekslibrisem dedykacyjnym od Jana Sienieńskiego dla króla Stefana Batorego. Wobec nikłej liczby introligatorskich bathorianów, które zachowały się do dzisiaj, w tekście podjęto analizę tegumentologiczną tego dzieła. Pozwala ona na osadzenie oprawy na tle rodzimej twórczości introligatorskiej schyłku XVI w., określenie jej wykonawcy, powiązanie z innymi oprawami druków z księgozbioru Batorego, a także zobrazowanie powiązań między dekoracją okładzin a szatą ilustracją chronionej przez nią publikacji.
Te numerous cimelia of the Kórnik Library include Stanisław Sarnicki’s work Descriptio veteris ac novae Poloniae, printed by Aleksy Rodecki in Cracow in 1585. It is protected by a parchment binding with orientalising decoration marked with a supralibros dedicated by Jan Sienieński to King Stephen Báthory. In view of a scant number of the surviving bookbinding bathoriana, the paper provides a book cover-focused analysis of the work. It makes it possible to examine the binding against the Polish bookbinding art of the late 16th century, identify its maker, link it to other bindings of printed books from Báthory’s book collection, and picture the connections between the decoration of the covers and the illustrations of the publication the binding protected.
Źródło:
Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej; 2023, 40; 51-71
0551-3790
Pojawia się w:
Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
[Recenzja]: Rafał Stanisław Nawrocki, Eques Polonus. Rycerski pomnik nagrobny w sztuce polskiej XVI wieku jako wyraz stanowego prestiżu szlachty, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2021, ss. 326, ISBN 978-83-7306-990-9
Autorzy:
Flaga, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33327771.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
pomnik nagrobny
śmierć
pompa funebris
inskrypcje
renesans
rycerstwo
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2023, 120; 537-539
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A Call to Authentic Discipleship: Pope Benedict XVI, Kierkegaard and Entweltlichung
A Call to authentic Discipleship: Pope Benedict XVI, Kierkegaard and Entweltlichung
Wezwanie do autentycznego uczniostwa – papież Benedykt XVI, Kierkegaard i Entweltlichung
Autorzy:
de Gaál, Emery
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343729.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
Tematy:
Benedykt XVI
Joseph Ratzinger
wprowadzenie w chrześcijaństwo
Søren Kierkegaard
uczniostwo
Dietrich Bonhoeffer
zwrot chrystocentryczny
Entweltlichung
system heglowski
das Ganze im Fragment
Benedict XVI
introduction to Christianity
discipleship
Christocentric shift
Hegelian system
Opis:
The article pursues the aim of demonstrating that both Pope Benedict XVI and Søren Kierkegaard call for genuine Christian discipleship. They apprehend in Christianity ever anew the danger of a bourgeois accommodation of the Christian gospel to the prevalent Zeitgeist. In the first part of this article the author presented the views of Kierkegaard, for whom threat comes from the state-established Danish Lutheran Church. The second part of the article discusses the viewpoint of Joseph Ratzinger. In his opinion, the threat may also come from a close relationship between Christianity and the state. The real danger in the 20th century was graver than that in 19th century Denmark. It comes from secularised Christology, from emphasis being put on the humanity of Jesus which ignores His divine personhood and nature. The last part of the article draws attention to the essential differences between the approaches adopted by both thinkers and the solutions proposed by them, which, however, only accentuated the greatness of these intellectuals. In his own words, Kierkegaard will always remain “a little pinch of cinnamon.” In contrast to the Danish radical Christian, by writing seminal texts from within the wisdom of the ever self-same Catholic Church, Ratzinger/Pope Benedict XVI, especially on account of his Jesus of Nazareth trilogy, inaugurates à la longue an epochal Christocentric shift. Assuredly, posterity will honour him with the title "Doctor of the Church."
W artykule wykazano, że zarówno papież Benedykt XVI, jak i Søren Kierkegaard wzywają do autentycznego chrześcijańskiego uczniostwa. Dostrzegają w chrześcijaństwie wciąż na nowo niebezpieczeństwo mieszczańskiego dostosowania chrześcijańskiej Ewangelii do panującego Zeitgeistu. W pierwszej części artykułu przedstawiono stanowisko Kierkegaarda, dla którego zagrożenie to pochodziło od ustanowionego przez państwo Duńskiego Kościoła Luterańskiego. W drugiej części tekstu omówiono poglądy Josepha Ratzingera. Jego zdaniem o ile zagrożenie może wynikać także z bliskiego związku chrześcijaństwa z państwem, o tyle prawdziwe niebezpieczeństwo w XX wieku było poważniejsze niż to w XIX-wiecznej Danii. Pochodziło ono z „niskiej” chrystologii, z podkreślania człowieczeństwa Jezusa i ignorowania boskiego statusu Jego osoby i natury. W ostatniej części artykułu zwrócono uwagę na różnice w podejściach autorów i znaczącą odmienność proponowanych przez nich rozwiązań, co uwydatniło wielkość obu myślicieli. Kierkegaard, według jego własnych słów, pozostanie zawsze „szczyptą przyprawy”. W przeciwieństwie do radykalnego duńskiego chrześcijanina Ratzinger/Benedykt XVI, pisząc swoje dzieła (zwłaszcza trylogię Jezus z Nazaretu) oparte na mądrości wiecznie tego samego Kościoła katolickiego, inauguruje à la longue przełomowy zwrot chrystocentryczny. Z pewnością potomni uhonorują go tytułem „doktora Kościoła”.
Źródło:
Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2023, 31, 2; 263-279
2544-6460
Pojawia się w:
Wrocławski Przegląd Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Anton Walther (ok. 1515–1557) – pierwszy rektor Pedagogium Książęcego w Szczecinie, profesor uniwersytetów w Greifswaldzie i Wittenberdze
Anton Walther (circa 1515–1557) – the first rector of the Ducal Pedagogium in Szczecin, professor at the universities of Greifswald and Wittenberg
Autorzy:
Gierke, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146444.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
16th century
academicians
didactics
Ducal Pedagogium
University of Greifswald
University of Wittenberg
Anton Walther
Philipp Melanchthon
XVI wiek
akademicy
dydaktyka
Pedagogium Książęce
Uniwersytet w Greifswaldzie
Uniwersytet w Wittenberdze
Filip Melanchton
Opis:
This article attempts to provide a comprehensive biography of Anton Walther (circa 1515– 1557), the first rector of the Ducal Pedagogium in Szczecin and a professor at the universities of Greifswald and Wittenberg. The study primarily relies on academic sources and the gathered material serves as a starting point for potential prosopographical research on the teaching staff of the mentioned institutions. The article is structured into five parts — excluding the introduction — the first part discusses the scholar’s youth in Oberwesel and Wittenberg (up to 1539) and family matters, the second covers his professorship in Greifswald (1539–1542), the third deals with his rectorship in Szczecin (1542–1553), the fourth focuses on his professorship in Wittenberg (1553–1557), and the fifth part explores posthumous commemorations.
W artykule podjęto próbę przedstawienia możliwie pełnej biografii Antona Walthera (ok. 1515–1557), rektora Pedagogium Książęcego w Szczecinie i profesora uniwersytetów w Greifswaldzie i Wittenberdze. W opracowaniu wykorzystano przede wszystkim źródła o proweniencji akademickiej, a zgromadzony w nim materiał może stanowić punkt wyjścia do ewentualnych badań prozopograficznych nad kadrą dydaktyczną wymienionych uczelni. Artykuł zakomponowano – nie licząc wstępu – w pięciu częściach: w pierwszej omówiono młodość uczonego w Oberwesel i Wittenberdze (do 1539) oraz kwestie rodzinne, w drugiej – profesurę w Greifswaldzie (1539–1542), w trzeciej – rektorat w Szczecinie (1542–1553), w czwartej – profesurę w Wittenberdze (1553–1557), w piątej – upamiętnienia pośmiertne.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2023, 38; 75-99
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aparat matematyczny "De revolutionibus orbium coelestrium" Mikołaja Kopernika oraz jego recepcja w nauczaniu szkolnym realizowanym na ziemiach polskich od XVI do XXI wieku
The mathematical apparatus of Nicolaus Copernicus‘s De revolutionibus orbium coelestium and its reception in secondary school education on the Polish territories from the 16th to the 21st century
Autorzy:
Karpińska, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28825310.pdf
Data publikacji:
2023-03-15
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Mikołaj Kopernik
trygonometria
historia matematyki
De revolutionibus
historia nauczania matematyki
Nicolaus Copernicus
trigonometry
history of mathematics
history of mathematics education
Opis:
W artykule dokonano analizy treści zawartych w rozdziałach XII, XIII i XIV pierwszej księgi „De revolutionibus orbium coelestium” Mikołaja Kopernika. Rozdziały te zawierają materiał trygonometryczny, na którym astronom oparł wszelkie rozważania dotyczące heliocentryzmu. W rozdziale XII zbudował tablice „cięciw w kole”, które dzisiaj nazwalibyśmy tablicami sinusów. W rozdziałach XIII i XIV zajął się rozwiązywaniem trójkątów płaskich i sferycznych. W niniejszym artykule ten aparat matematyczny został przeanalizowany ze współczesnego punktu widzenia, przy użyciu współczesnych oznaczeń i terminologii. Analizie została poddana recepcja matematyki Kopernika w nauczaniu szkolnym realizowanym na ziemiach polskich od XVI do XXI w.
The article analyses the contents of chapters XII, XIII and XIV of Nicolaus Copernicus’ first book De revolutionibus orbium coelestium. These chapters contain the trigonometric material on which the astronomer based all considerations about heliocentrism. In chapter XII, he built “chords of a circle” tables, which today we would call sinus tables. Chapters XIII and XIV dealt with the solution of flat and spherical triangles. In this paper, this mathematical apparatus has been analysed from a contemporary point of view, using modern symbols and terminology. The analysis was carried out on the reception of Copernicus mathematics in school teaching on the Polish territories from the 16th to the 21st century.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 323, 4; 633-664
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies