Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "xvi w." wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 1267
Tytuł:
Церковнослов’янізми із коренем -мук-/-муч- в староукраїнських пам’ятках XVI–XVII ст
Ecclesiastical Slavicism With the Root of -muk-/-much- in the Old Ukrainian Monuments of the 16th and 17th Centuries
Cerkiewnosłowianizmy z rdzeniem -muk-/-muč- w zabytkach staroukraińskich z XVI–XVII wieku
Autorzy:
Osinczuk, Jury
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1831394.pdf
Data publikacji:
2020-11-26
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
słowniki historyczne i współczesne
zabytki piśmiennictwa ukraińskiego
semantyka
cerkiewnosłowianizmy
historical and contemporary dictionaries
monuments of Ukrainian writing
semantics
church Slavonic words
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki badań, których przedmiotem były wyrazy cerkiewnosłowiańskie zawierające rdzeń -muk-/-muč-. Za bazę źródłową posłużyły zabytki piśmiennictwa ukraińskiego XVI–XVII wieku (akta, dokumenty sądowe, testamenty, opisy zamków, uniwersały kancelarii hetmańskich, dokumenty wspólnot kościelnych i szkolnych, kroniki, dzieła religijne, polemiczne i beletrystyczne, zabytki literatury naukowej i edukacyjnej, literatury liturgicznej, dziedzictwa epistolarnego itp.) wchodzące do korpusu źródeł Słownika języka ukraińskiego XVI – pierwszej połowy XVII wieku pod redakcją D. Hrynczyszyna i innych oraz Słownika historycznego języka ukraińskiego pod redakcją E. Tymczenki. Stwierdzono, że powyższe słowniki notują ponad trzydzieści różnych pod względem budowy wyrazów i fonetyczno-graficznych wariantów form wyrazowych z rdzeniem -muk-/-muč-. Podczas badań skupiono się przede wszystkim na analizie etymologicznej badanych leksemów, zmierzającej do ustalenia ich semantycznego etymonu, przy czym zauważono, że część cerkiewnosłowiańskich form wyrazowych to kalki z języka greckiego. Przeprowadzona analiza wykazała także, że abstrakcyjne cerkiewnosłowianizmy z rdzeniem -muk-/-muč-, zaświadczone w zabytkach XVI–XVII wieku, nie uległy znaczącym zmianom semantycznym w historii leksyki ukraińskiej. Niektóre natomiast słowa zostały częściowo zmodyfikowane semantycznie, w szczególności te, które weszły w skład stałych zwrotów języka ukraińskiego XVI i XVII wieku, a inne nabrały znaczenia przenośnego. Historia analizowanych leksemów nie jest jednakowa: zdecydowana większość zbadanych cerkiewnosłowianizmów zachowała się do dziś w ukraińskim języku literackim, a także w mowie potocznej; część funkcjonuje w ukraińskiej praktyce liturgicznej.
The article presents research results of the ecclesiastical slavicisms with the root -muk-/-much-. The research is based on monuments of Ukrainian literature written during the 16th–17th centuries (card catalogues, court documents, wills, descriptions of castles, universals of the offices of hetmans, documents of church and school fraternities, chronicles, works of religious, polemical and fiction, memos of scientific and educational literature, liturgical literature, epistolary heritage, etc.) included in the source database Dictionary of the Ukrainian language of the XVI – the first half of the XVII century, edited by D. Hrynchyshyn and Chikalo M., and Historical Dictionary of the Ukrainian language, edited by E. Tymchenko. It was found that the dictionaries mentioned above list more than thirty words of different structure and phonetic-graphic variants of word forms with the root -muk-/-much-. The study focused on the etymological analysis of the studied tokens, which was aimed to establish their semantic etymon, while it was noted that some Church Slavonicisms are traces to the Greek language. The analysis also showed that the abstract Church Slavonic words with the root -muk-/-much-, attested in Ukrainian monuments of the 16th–17th centuries, did not undergo significant semantic changes in the history of Ukrainian vocabulary. On the other hand, some words have undergone a partial semantic modification, particularly those that have become a part of the idioms in the Ukrainian language of the 16th and 17th centuries, while others have become figurative. It is established that the historical part of the analyzed lexemes is not the same. The vast majority of the studied Church Slavonicisms have survived to this day in the Ukrainian literary language, as well as in the colloquial language. Some of them function in Ukrainian liturgical practice.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2020, 68; 121-143
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Современная российская историография советско-польских отношений 1921–1933 гг.
Contemporary Russian Historiography of the Soviet-Polish Relations 1921–1933
Autorzy:
Baranow, Andriej W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52429049.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
historiografia
stosunki polsko-radzieckie
historiography
Soviet-Polish relations
Opis:
The purpose of the article is to explore the current trends in the development of the historiography of Soviet-Polish relations in 1921–1933 in Russia and is based on  the sources that have only recently been made available. The main trends in the development of Russian historiography at the beginning of the XXI century are: the development of a geopolitical approach to the analysis of Soviet-Polish relations and focus on the mutual influence of domestic and foreign policy of the two countries. Particularly noteworthy is the problem of the Russian-Ukrainian community in interwar Poland and anti-Bolshevik emigration. The research on the history of the interwar period and the history of secret services is very popular and is conducted with wider access to documents and taking into account new scientific methods.
Artykuł traktuje o współczesnych orientacjach historiografii radziecko-polskich stosunków w latach 1921 – 1933 w Rosji. Autor opiera się na nowo udostępnionych źródłach. Omawia nowe kierunki rozwoju rosyjskiej historiografii na początku XXI w., wykorzystanie geopolitycznego punktu widzenia do analizy polsko-rosyjskich stosunków: zwrócenie uwagi na wzajemne wpływy w dziedzinie zagranicznej i wewnętrznej polityki obu państw. Na szczególną uwagę zasługuje problem rosyjsko-ukraińskiej społeczności w Polsce międzywojennej i emigracji antybolszewickiej. Duża popularnością cieszą się badania historii międzywojennej i historii służb specjalnych. Badania prowadzone są na bazie szerszego dostępu do dokumentów i z uwzględnieniem nowych metod badawczych.
Źródło:
Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU; 2020, XVI; 99-111
2451-4985
2543-9561
Pojawia się w:
Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Паэзія ў пратэстанцкіх канцыяналах Беларусi XVI ст.
The poetry of the Protestant psalm book in Byelorussia in XVI century
Poezja w protestanckich kancjonałach Białorusi w XVI wieku
Autorzy:
Kawalow, Siargiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481759.pdf
Data publikacji:
2004-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Opis:
Pierwsze poetyckie utwory renesansowe w języku starobiałoruskim i w łacinie zostały wydru kowane na początku XVI w. w Krakowie, Brześciu i Nieświeżu, zaś w latach 50.-60. XVI w. ukazywały się drukiem pierwsze wiersze i poematy w języku polskim. Aktywni działacze ruchu protestanckiego, usiłując spopularyzować w społeczeństwie nowe poglądy religijne, korzystali z dostępnej dla odbiorcy formy wiersza. W danym artykule autor zwraca szczególną uwagę na dwa kancjonały: brzeski Pieśni chwał Boskich, przygotowany przez Jana Zarębę i wydrukowany przez Stanisława Murmeliusa w 1558 r., oraz nieświeski Katechizm, albo krótkie w jedno miejsce zebra nie wiary i powinności Krześcijańskiej..., wydany w 1563 r. przez Daniela Łęczyckiego w drukami należącej do Macieja Kawiaczyńskiego. Zdaniem autora, wiersze zawarte w kancjonałach, będąc religijnymi utworami o charakterze publicystycznym, przygotowywały grunt do powstania świec kiej poezji politycznej.
The first Renaissance poems in Old Belarussian and Latin were printed at the beginning of the 16lh century in Cracow, Brześć and Nieśwież, however the first poems in Polish came out in print in the 50s and 60s of the 16th century. Protestant activists of the Protestant movement poem, accessible to the reader, in order to popularize their religious views in the society. In the article the author places particular emphasis on two religious songbooks: the Brześć Pieśni chwał, by Jan Zaręba and printed by Stanislaw Murmelius in 1558, and the Nieśwież Katechizm, albo krótkie, w jedno miejsce zebranie wiary i powinności Krześcijańskiej, published in 1563 by Daniel Łęczy ca in the printing house of Maciej Kawiaczyński. The author expresses the view that, as religious works of commentary nature, the poems from the songbooks set the stage for the appearance of secular political poetry.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2004, 1, IX; 21-28
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Паэзія ў Вялікім Княстве Літоўскім сярэдзіны XVI ст.
Poezja w Wielkim Księstwie Litewskim z połowy XVI w.
Autorzy:
Kavalyow, Syarhyey
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953926.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epoka renesansu
wielojęzyczna poezja Białorusi
system gatunkowy
bohater poematu
the epoch of Renaissance
multilingual poetry of Belarus’
genre system
the hero of poem
Opis:
Artykuł ten jest poświęcony poezji Wielkiego Księstwa Litewskiego z połowy XVI w., którą to badacze białoruscy nie darzą większym zainteresowaniem, ponieważ jej autorzy byli przeważnie przybyszami, nie mającymi pochodzenia białoruskiego: Hiszpan P. Royzjusz, Niemiec J. Mylius, Polak Sz. Budny. Autor niniejszej pracy dowodzi, że nie jest to słuszna postawa, boweim wędrowni humaniści z Hiszpanii oraz Niemiec, teolodzy protestanci z Francji oraz Polski w latach 50-70. XVI w. wnieśli znaczący wkład do rozwoju kultury Białorusi i Litwy, jak nieco wcześniej humaniści z Włoch oraz Niemiec własną twórczością wzbogacili kulturę renesansową Polski. Zwraca uwagę na gatunkowo-tematyczną różnorodność łacińskojęzycznych wierszy oraz poematów P. Royzjusza, J. Myliusa, Sz. Budnego, na pozytywny wpływ ich poezji na twórczość młodszych autorów miejscowych: B. Hiacyntusa, F. Gradowskiego, J. Radwana. Podkreśla, że większa część napisanych przez przybyszów utworów poetyckich w Wielkim Księstwie Litewskim jest związana tematyczne z Litwą i Białorusią (jest poświęcona wydarzeniom wojny WKL z Moskwą), że bez opanowania tych utworów nie da się zrekonstruować ogólnej panoramy rozwoju polilingwistycznej literatury białoruskiej epoki renesansu.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 7; 105-117
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Некоторые особенности орфографической адаптации заимствований в XVIII –XIX веках: употребление буквы Ѣ
Niektóre cechy ortograficznej adaptacji zapożyczeń w xvi –xix wieku: użycie litery Ѣ
Some characteristics of the orthography of the adaptation of borrowings in the 18th and 19th centuries: the use of the letter Ѣ
Autorzy:
Каверина, Валерия
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594324.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
historia pisma rosyjskiego
ortografia zapożyczeń
użycie litery ять
History of written Russian
orthography of borrowings
use of the letter jat́
Opis:
W artykule powstałym na podstawie materiału następujących gazet: “Vedomosti” epoki Piotra I, “Sanktpeterburgskije vedomosti” oraz “Moskovskije vedomosti” z XVIII–XIX w. – prześledzono proces przejmowania zapożyczeń, w którego toku ulega zmianom pisownia określonych słów z literą Ѣ (jat') lub bez niej. Skompletowano korpus wyrazów pochodzenia obcego z rdzeniami, w których regularnie lub sporadycznie jest pisana litera ѣ i odkryto prawidłowości jej użycia. Ukształtowany przed połową XVIII w. zwyczaj porównano z zaleceniami Słownika Akademii Rosyjskiej (Slovar' Akademii Rossijskoj) z lat 1789–1794 i dwóch wydań Słownika języka cerkiewnosłowiańskiego i rosyjskiego (Slovar' cerkovnoslavjanskogo i russkogo jazyka) z lat 1847 i 1867–68 oraz rozpraw o gramatyce z XIX w. Analiza obszernego materiału wykazała, że litera ѣ po pewnym okresie wariantowości nie zachowuje się w zapożyczonych rzeczownikach pospolitych. Użycie tej litery zanikło jeszcze przed pojawieniem się pierwszych publikacji kodyfikujących pisownię. Kto wie, czy nie jedynym rzeczownikiem pospolitym obcego pochodzenia pisanym z literą ѣ jest słowo апрѣль (aprělь), którego ortografia została ustalona jeszcze na początku XVIII w. W rezultacie pisownię z użyciem ѣ zachowują jedynie zapożyczone nazwy własne (Алексѣй–Aleksěj, Сергѣй–Sergěj itp.), co wyjaśnia J.K. Grot w rozprawie naukowej z 1876 r. pt. Sporne zagadnienia pisowni rosyjskiej od Piotra Wielkiego do dziś (Spornyje voprosy russkogo pravopisanija ot Petra Velikogo donyne).
This article, based on material from “Vedemosti”, from the time of Peter I, and “Sanktpeterburgskije vedomosti” and “Moskovskije vedomosti” from the 18th and 19th centuries, analyses the process of assimilation of borrowings which required a change in the writing of the word, either with or without the letter ѣ (jat'). A complete corpus of phrases with foreign roots in which the letter ѣ is used, regularly or sporadically, is constructed, and the rules of its use shown. The custom shaped in the first half of the 18th century is compared with the recommendations of the Dictionary of the Russian Academy (Slovar' Akademii Rossijskoj), 1789–1794, and two editions of the Dictionary of Church Slavonic and Russian Language (Slovar' cerkovnoslavjanskogo i russkogo jazyka), 1847 and 1867–68, as well as grammatical discussions of the 19th century. Analysis of the material shows that the letter Ѣ, after a certain period of variability, is not found in borrowed common nouns. The use of the letter had ended before the appearance of the first publications codifying writing. It is possible that the word апрѣль (aprělь), whose orthography was settled at the beginning of the 18th century, is one of the common nouns of foreign root written with the letter ѣ. As a result, the use of the letter ѣ remains only in borrowed proper nouns (Алексѣй–Aleksěj, Сергѣй–Sergěj etc.), as explained by J.K. Grot in an article of 1876, entitled Disputed issues in Russian writing from Peter the Great to today (Spornyje voprosy russkogo pravopisanija ot Petra Velikogo donyne).
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 227-242
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лексікаграфічныя працы ў Вялікім Княстве Літоўскім у XVI – XVII стст.
Prace leksykograficzne w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI–XVII wiekach
Lexicographical works in the Grand Duchy of Lithuania in the 16th–17th centuries
Autorzy:
Грэсь, Aннa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944937.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
lexicography
periodization
glosa
dictionary
lexicographical work
leksykografia
periodyzacja
słownik
prace leksykograficzne
Opis:
W części wstępnej niniejszego artykułu przedstawiono periodyzację rozwoju leksykografii na ziemiach słowiańskich wraz z ogólną charakterystyką poszczególnych okresów. W dalszej części opisane są cztery najważniejsze prace leksykograficzne z okresu XVI–XVII wieków: "Leksis s tolkovaniem slovenskich mov prosto", Leksis Wawrzyńca Zizanija, "Leksikon slavenorosskij i imen tolkovanie" Pamby Beryndy oraz "Sinonima slavenorosskaa".
The introductory part of the article presents a concise periodization of the development of the Slavic lands lexicography together with the general characteristics of each period. The subsequent part of the analysis describes four most important lexicographical works from the 16th and 17th centuries: "Leksis s tolkovaniem slovenskih mov prosto", Leksis by Lavrenty Zizanij, "Leksikon slavenorosskij i imen tolkovanie" by Pamva Berynda and "Sinonima slavenorosskaa".
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2014, 6; 329-340
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лексікаграфічныя працы ў Вялікім Княстве Літоўскім у XVI – XVII стст.
Prace leksykograficzne w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI–XVII wiekach
Lexicographical works in the Grand Duchy of Lithuania in the 16th–17th centuries
Autorzy:
Грэсь, Aннa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2106741.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
leksykografia
periodyzacja
glosa
słownik
prace leksykograficzne
lexicography
periodization
dictionary
lexicographical work
Opis:
W części wstępnej niniejszego artykułu przedstawiono periodyzację rozwoju leksykografii na ziemiach słowiańskich wraz z ogólną charakterystyką poszczególnych okresów. W dalszej części opisane są cztery najważniejsze prace leksykograficzne z okresu XVI–XVII wieków: "Leksis s tolkovaniem slovenskich mov prosto", Leksis Wawrzyńca Zizanija, "Leksikon slavenorosskij i imen tolkovanie" Pamby Beryndy oraz "Sinonima slavenorosskaa".
The introductory part of the article presents a concise periodization of the development of the Slavic lands lexicography together with the general characteristics of each period. The subsequent part of the analysis describes four most important lexicographical works from the 16th and 17th centuries: "Leksis s tolkovaniem slovenskih mov prosto", Leksis by Lavrenty Zizanij, "Leksikon slavenorosskij i imen tolkovanie" by Pamva Berynda and "Sinonima slavenorosskaa".
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2014; 329-341
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Зародження українського бароко у контексті контрреформаційних впливів у Речі Посполитій середини XVI століття
The origin of the Ukrainian baroque in the context of Contrreformation influences in Rzeczpospolita in the middle of XVI century
Początki baroku ukraińskiego w kontekście wpływów kontrreformacyjnych w Rzeczpospolitej w XVI wieku
Autorzy:
Mynenko, Jurij
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048565.pdf
Data publikacji:
2019-11-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
бароко
контрреформація
орден єзуїтів
Острозьке літературне коло
barok
kontrreformacja
zakon jezuitów
ostrogskie środowisko literackie
baroque
Kontrreformation
order of jesuits
the Ostrog literary world
Opis:
Стаття досліджує питання походження стилю бароко в українській літературі. Наводяться твердження видатних українських медієвістів ХХ століття (Володимир Перетц, Михайло Возняк, Дмитро Чижевський,) і сучасності (Вікторія Назарук, Богдана Криса, Валерій Шевчук). На появу стилю бароко мали вплив як українська народна творчість, так і польське віршування, що з'явилося на українських землях після підпорядкування їх Польщі на Люблінському сеймі 1569 року. Важливе значення для розвитку українського бароко мали контрреформаційні зміни у тодішній Речі Посполитій. Саме 80-ми роками ХVІ століття варто датувати виникнення цього стилю в українській літературі невдовзі після його появи у польському письменстві (Чеслав Гернас). Першим бароковим віршем є геральдична поезія Герасима Смотрицького 1581 року на герб князя Острозького в Острозькій Біблії, що була першим повним виданням Святого Письма українською мовою. У поезії виразно виявляється вплив польських стемматів у тлумаченні символіки герба шляхтича. Ще одним прикладом раннього бароко є Хронологія Андрія Римші, що також була надрукована того ж року в острозькій друкарні. У цих творах поєднується ренесансний (невластивий середньовіччю) зміст і барокова форма.
Niniejszy artykuł stanowi wkład do badań nad proweniencją baroku w literaturze ukraińskiej. Na wstępie Autor przywołuje prace wybitnych XX-wiecznych mediewistów ukraińskich (Wołodymyra Peretsa, Mychajła Wozniaka Dmytra Czyżewskiego), powołuje się także na dokonania młodszego pokolenia badaczy (Wiktoria Nazaruk, Bohdan Kris, Wałerij Szewczuk). Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że na pojawienie się stylu barokowego w literaturze ukraińskiej miały wpływ zarówno ukraińska twórczość ludowa, jak też i poezja polska, która na ziemiach ukraińskich pojawiła się po podporządkowaniu tych ziem jurysdykcji polskiej na mocy postanowień sejmu lubelskiego w 1569 roku. W dalszej części Autor konstatuje, że niebagatelne znaczenie dla rozwoju baroku ukraińskiego miały ruchy kontrreformacyjne w ówczesnej Rzeczpospolitej, zgadzając się przy tym z Czesławem Hernasem, że w przestrzeni kultury ukraińskiej styl barokowy pojawił się już w latach 80. XVI wieku, czyli tuż po zaistnieniu w kulturze polskiej. W artykule podkreślono, że pierwszym ukraińskim utworem barokowym jest wiersz Herasyma Smotryckiego z 1581 roku na herb księcia Ostrogskiego, umieszczony w Biblii Ostrogskiej, będącej pierwszym pełnym ukraińskojęzycznym wydaniem Pisma Świętego. We wspomnianym utworze widać wyraźny wpływ polskich stemmatów na tłumaczenie symboliki herbu ukraińskiego magnata. Kolejnym przykładem wczesnego baroku w literaturze ukraińskiej jest Chronologia Andrzeja Rymszy, która również ukarała się w 1569 roku nakładem drukarni ostrogskiej. Autor podkreśla, że obydwa utwory łączą w sobie renesansową treść i barokową formę.
The article deals with the origin of the Baroque style in Ukrainian literature. The statements of the known Ukrainian middle age literature of the twentieth century (Volodymyr Peretz, Mykhailo Voznyak, Dmytro Chizhevsky) and modernity (Victoria Nazaruk, Bogdan Krysa, Valery Shevchuk) are given. The presence of the Baroque style was influenced both by Ukrainian folk art and Polish poetry which appeared in the Ukraine after its submission to Poland in the Lublin Seim in 1569. Counterreformational changes in the Polish Commonwealth were of a great importance to the development of Ukrainian Baroque. The start of this style in Ukrainian literature dates back to the 80's of the XVI century after the appearance of writing in Poland in the 1550's (Czesław Hernas). The first Baroque poem is the heraldic poetry of Gerasym Smotrytskyi in 1581 placed on the emblem of Prince Ostrozkyi in the Ostroh Bible, which was the first full edition of the Bible in Ukrainian language. The influence of the Polish stithemates in the interpretation of the symbolism of the nobleman's emblem is clearly expressed in poetry. Another example of the early Baroque is the Chronology of Andrii Rymsha, which was also edited in the same year in the Ostroh printing press. These works combine the Renaissance (non-typical medieval) content and baroque form.
Źródło:
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2018, 5, 13; 23-32
1733-2249
Pojawia się w:
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Загадка в литературе Древней Руси XV-XVI веков
Zagadka w literaturze dawnej Rusi wieku XV-XVI
Autorzy:
Wójcicka, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1034552.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
W artykule podjęto próbę odszukania miejsca zagadki w procesie literackim Rusi wieku XV i XVI oraz prześledzenia sposobów jej funkcjonowania w dawnym tekście. Ograniczenie ram czasowych do drugiej połowy XV w. i pierwszej połowy wieku XVI nie jest w nim przypadkowe, ale wynika z faktu, iż na okres ten przypada najintensywniejszy proces przenikania zagadki do utworów literackich. Przeanalizowano zagadki w jednej z najoryginalniejszych opowieści fabularnych tego okresu - "Opowieści o Piotrze i Fiewronii", wykazując ich pokrewieństwo z ludowymi zagadkami przenośnymi i opisowymi oraz ujawniając ich funkcję charakteryzującą. Omówiono również rodzaje transformacji zagadki w opowieściach hagiograficznych o śmierci Pafnucego Borowskiego i o świętym Michale Kłopskim, uwypuklając ich różnorodne funkcje kompozycyjno-fabularne, potwierdzające świadome wykorzystywanie przez staroruskich twórców tworzywa ludowego.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria; 1992, 32
0208-6085
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Дынаміка лахавіцкага маёнтку XVI ст.
Rozwój majątku Lachowicze w XVI wieku
Development and formation Lyakhovichi manor in XVI ct.
Autorzy:
Булаты, Павел
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436962.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej
Tematy:
majątek
Lachowicze
magnaci
Gasztołdowie
manor
Liachavičy
tycoons
Haštoĺdy
Opis:
W artykule opisano historię rozwoju i kształtowania się majątku Lachowicze w okresie od pierwszej wzmianki o nim w 1451 roku do przeniesienia własności na ród Chodkiewiczów w 1572 roku. W artykule omówiono również historię rodu właścicieli majątku Lachowicze. Skupiono uwagę na rozwoju kulturowym i historycznym dziedzictwa miasta.
The article describes the history of development and formation Lyakhovichi manor in the period from the first mention in 1451 to the time of transfer of the ownership of the estate kind Chodkevich in 1572. The article also discusses the owners of Lyakhovichi manor. The attention paid to the formation of cultural and historical heritage of the city, as well as the processes associated with the release of the estates from the Lyakhovichi manor.
Źródło:
Przegląd Środkowo-Wschodni; 2016, 1; 93-100
2545-1324
Pojawia się w:
Przegląd Środkowo-Wschodni
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Вобраз “іншага” ў беларускай літаратуры XVI–XVIII стагоддзяў
Image of the Other in Belarusian literature of the 16th–18th centuries
Wizerunek „innego” w literaturze białoruskiej XVI–XVIII wieku
Autorzy:
Brazgunou, Alaxandr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520985.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
Tematy:
author
Baroque
Belarusian literature
image of the “otherness”
Renaissance
subjectivity
autor
Barok
literatura białoruska
obraz innego
Renesans
subiektywność
аўтар
Барока
беларуская літаратура
вобраз іншага
Рэнесанс
суб’ектыўнасць
Opis:
In the article, the features of the presentation of the image of the Other in the Belarusian literature of the Renaissance and Baroque epoch are considered based on the example of the most significant written monuments (Pilgrimage by M.K. Radziwiłł, diaries of S. Maskiewicz, E. Pielgrzymowski, T. Billewicz, J. Charkiewicz). It has been established that the medieval understanding of otherness, determined by Christian dogma, in the literature of the 16th – 18th centuries is gradually being replaced by subjective perception, which means that the opinion of a particular person, and not of a collective, becomes important. This testifies to the growth of the author’s principle and the destruction of the poetics of the literature of reflective traditionalism.
W artykule, na przykładzie najważniejszych zabytków pisanych (Peregrynacja М.К. Radziwiłła, diariuszy S. Maskiewicza, E. Pielgrzymowskiego, T. Billewicza, J. Charkiewicza), przeanalizowano cechy prezentacji wizerunku „innego” w literaturze białoruskiej doby Renesansu i Baroku. Ustalono, że średniowieczne rozumienie odmienności, zdeterminowane przez dogmat cheścijański, w literaturze XVI–XVIII wieku jest stopniowo zastępowane subiektywnym postrzeganiem, co oznacza, że decydujące znaczenie ma opinia konkretnej osoby, a nie zbiorowości. Wskazuje to na rosnącą rolę zasady autorskiej i zburzenie poetyki literatury tradycjonalizmu refleksyjnego.
У артыкуле на прыкладзе найбольш значных помнікаў пісьменства (Пэрэгрынацыя М.К. Радзівіла, дыярыушы С. Маскевіча, Г. Пельгрымоўскага, Т. Білевіча, Ю. Харкевіча) разгледжаны асаблівасці прэзентацыі вобраза “іншага” ў беларускай літаратуры Адраджэння і Барока. Вызначана, што сярэднявечнае, дэтэрмінаванае хрысціянскай дагматыкай разуменне іншасці ў літаратуры XVI–XVIII стст. паступова змяняецца суб’ектыўным успрыняццем, г. зн., вырашальнае значэнне набывае меркаванне канкрэтнага чалавека, а не калектыву. Гэта сведчыць пра ўзрастанне аўтарскага пачатку і разбурэнне паэтыкі літаратуры рэфлексійнага традыцыяналізму.
Źródło:
Acta Albaruthenica; 2022, 22; 185-199
1898-8091
Pojawia się w:
Acta Albaruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Важный опыт просопографического исследования. О книге Войцеха Кравчука «Верные королю»
Ważne doświadczenie badań prozopograficznych. O książce Wojciecha Krawczuka „Wierny królowi”
Autorzy:
Selin, Adrian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/969642.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
Войцех Кравчук
Речь Посполитая
XVI век
Сигизмунд III
Финны
Шведы
просопография
Wojciech Kravchuk
Polish-Lithuanian Commonwealth
XVI century
Sigismund III
Finns
Swedes
prosopography
Wojciech Krawczuk
Rzeczpospolita
XVI w.
Zygmunt III
Finowie
Szwedzi
prozopografia
Opis:
Książka Wojciecha Krawczuka „Wierni Królowi” jest nowatorskim studium prozopograficznym bardzo szczególnej grupy emigrantów - Finów i Szwedów - u schyłku XVI wieku do Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Autor przeanalizował wszystkie możliwe źródła, które mogłyby dostarczyć informacji o tych osobach, zbadał różne grupy tych emigrantów (arystokrację, biurokrację, duchowieństwo, szlachtę, kobiety itd.) Oraz zjawiska „szwedzkiego dworu” króla polsko-litewskiego Zygmunta III. Głównym punktem autora jest to, że Rzeczpospolita Obojga Narodów w swoim „złotym wieku” była bardzo zróżnicowanym państwem i społeczeństwem, a król musiał uwzględniać interesy wszystkich warstw wyznaniowych, etnicznych i społecznych. Informacje biograficzne wykorzystane w badaniach Wojciecha Krawczuka jasno potwierdziły tę tezę. Druga połowa książki to publikacja dokumentów dotyczących rozważanej grupy z bardzo szczegółowym komentarzem biograficznym.
Źródło:
Wschodni Rocznik Humanistyczny; 2020, XVII, 2; 271-280
1731-982X
Pojawia się w:
Wschodni Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Борьба России за выход в Балтийское море во 2-й половине XVI в.
Walka Rosji о dostęp do Morza Bałtyckiego w II połowie XVI wieku
Autorzy:
Donnert, Erich
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16647714.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
Autor omawia szczególnie ważny dla rosyjskiej polityki zagranicznej czasów Iwana Groźnego problem zmagań o Dominium maris Baltici, tj. walkę o uzyskanie dostępu do Morza Bałtyckiego i wyeliminowania pośrednictwa Niemców inflanckich (Zakon Kawalerów Mieczowych) w handlu. Na drodze do realizacji tych planów stanęło głównie Wielkie Księstwo Litewskie, później Rzeczpospolita. Na opanowanie Inflant przez Rosję nie godziła się również Szwecja. Zmagania w wojnie o Inflanty 1558-1582/83 przyniosły Rosji porażkę, którą traktowano jako czasowe powstrzymanie się od realizacji tego życiowo ważnego problemu. Przegrana Rosji w tej wojnie miała dla niej jednak daleko idące konsekwencje. Zahamowała bowiem aż do XVIII w. proces dążenia Rosji do uzyskania statusu europejskiego mocarstwa. Zdaniem autora zasługa Iwana Groźnego, polegała na tym, iż postawił on przed Rosją tzw. problem bałtycki i wskazał na sposoby jego rozwiązania.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 1994, 51; 5-9
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Żydzi w Opatowie w XVI-XVIII wieku
Jews in Opatów in XVI-XVIII Centuries
Autorzy:
Lis, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1934203.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Żydzi
Opatów
kahał
stosunki polsko-żydowskie
Rzeczypospolita szlachecka
starozakonni
Jews
kahal
polish-jewish relations
The Republic of noble
the old religion
Opis:
First source mention about presence in Opatów four Jewish families comes from 1538 year. Right of settling in this private city the Jewish population got in privilege the Konstantyn Ostrogski from 1545 year. Opatów in second half XVI century was Jews the largest concentration in whole province sandomierskie. Jewish commune suffered particularly during "Swedish deluge” (1655-1660) as well as northern war (1700-1721). To frequent disputes among Polish population and Jewish it came during debating in Opatów of regional council of province sandomierskie. The financial dependence of Jewish commune from owners of city brought to limitation their rights. This is the stately thing of attention also, that Jews in Opatów belonged to common with Catholic craftsmen of guild. In XVIII century two synagogues functioned in Opatów, one stone build from XVI century, second wooden from beginnings XVIII century. It seems, that painting of life of this population in Opatów can be the perfect example of relations Catholic-Jewish in different cities of Rzeczypospolita XVI-XVIII century.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 2; 95-111
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 1267

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies