Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "xvi w." wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 1239
Tytuł:
"…a kdo vi, jake všeslijaké potvory byly na těch mincich raženy!" Numizmatyka jako środek komunikacji między archeologią, historią i historią sztuki, czyli kilka uwag na marginesie badań nad historią i kulturą Korony Królestwa Czech w XIV–XVI wieku
Autorzy:
Czechowicz, Bogusław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2090148.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Źródło:
Wiadomości Numizmatyczne; 2017, 61, 1-2 (203-204); 177-195
0043-5155
Pojawia się w:
Wiadomości Numizmatyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Als fromme und getrewe Bürger…” – projektowanie pożądanych zachowań społecznych w gdańskich ordynacjach ogniowych z XVI i XVII wieku
“Als fromme und getrewe Bürger…”: Designing Desired Social Behaviour in 16th- and 17th-century Fire Ordinances from Gdańsk
Autorzy:
Janusz, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342673.pdf
Data publikacji:
2022-07-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
porządki ogniowe
leksyka wartościująca
wczesno-nowo-wysoko-niemiecki
Gdańsk
fire ordinance
focal vocabulary
Early New High German
Opis:
Ordynacje ogniowe, zwane też porządkami lub wilkierzami, są jednymi z najwcześniejszych instrukcji zachowania się w wypadku pożaru lub zagrożenia. Popularne zwłaszcza w obszarze niemieckojęzycznym, stanowią wciąż teksty słabo zbadane pod kątem językowym. W niniejszym artykule została przeanalizowana, pochodząca z trzech gdańskich dokumentów, leksyka dotycząca zachowań pozytywnych i negatywnych w obliczu zagrożenia, a także ta dotycząca ich konsekwencji, celem poznania wartościowania elementów rzeczywistości przez twórców poszczególnych porządków oraz ustalenia, co uznawali oni (karę czy nagrodę) za lepszą motywację do działań ku wspólnemu dobru.
Fire ordinances, called Feuerordnung or Willkür in German, were quite early documents regulating fire prevention and showing how to act in the case of a conflagration. They were especially popular in German-speaking areas, although they have rarely been investigated from a linguistic perspective. In this article, the vocabulary concerning desirable and undesirable human actions in the time of a conflagration, as well as the consequences of such actions, was analysed in order to investigate the focal vocabulary of the authors of three fire ordinances from Gdańsk. The aim of this article is also to state clearly, through analysis, whether the authors of the ordinances believed punishment or reward to be a better motivation in fire prevention.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 6; 61-77
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Czyny, cuda i znaki” (Dz 2, 22) w „herezji” stefanitów w Etiopii XV i XVI wieku
“Works, Miracles, and Signs” (Acts 2,22) in the “heresy”of Stephanites in 15th and 16th c. Ethiopia
Autorzy:
Termińska, Kamilla
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/12654237.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
Etiopia
stefanici
gadl
Ethiopia
Stephanites
Opis:
In the coenobitic community of Stephanites, Ethiopian monks accused of lack of orthodoxy, there appeared texts describing the lives of eminent personages, mostly abbots who governed the brotherhood. In the texts taken into consideration prominence is given to descriptions of events which stand out against the background of everyday life, which transcend it, which are supernatural, e.g. miraculous healings, water gushing out, succour in completely hopeless situations, etc., but also various manifestations of charisma: the gifts of prediction, argumentation, and admonition, visions and revelations. A miracle, in the broad sense, is a specific, visible sign pointing to an invisible sphere of a symbolical universe. This universe is determined predominantly by a religious doctrine, theological interpretation, and cultural tradition, without which a miracle loses its metaphysical signification – especially in the context of European rationalism, which is full of excessive pride.
W cenobitycznej wspólnocie stefanitów, etiopskich mnichów oskarżanych o brak ortodoksji, powstały teksty opisujące życie wybitnych postaci, głównie opatów zarządzających tym środowiskiem. Specjalne miejsce w branych pod uwagę tekstach zajmują opisy wydarzeń wyodrębniających się z codziennego życia, przerastających je, nadnaturalnych, jak: cudowne uzdrowienia, wytryśnięcie wody, ratunek w sytuacjach zgoła beznadziejnych i in. oraz różnorodne przejawy charyzmatu: dar przewidywania, argumentacji, napominania, wizje i objawienia . Cud, sensu largo, jest specyficznym, widzialnym znakiem wskazującym niewidzialną sferę uniwersum symbolicznego. Uniwersum to zdeterminowane jest zasadniczo doktryną religijną, interpretacją teologiczną i tradycją kulturową, bez których cud, traktowany z pełnym pychy europejskim racjonalizmem, traci swoje metafizyczne znaczenie.
Źródło:
Język. Religia. Tożsamość; 2022, 2 B (26); 23-36
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:
Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Enunciados paremiológicos en la glotodidáctica en los siglos XVI-XIX” (panorama histórico) 1a parte
Paremiological Utterances in Glottodidactics over the Ages XVI-XIX
„Wypowiedzi paremiologiczne w glottodydaktyce na przestrzeni wieków XVI-XIX”
Autorzy:
Koszla-Szymańska, Maria Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/509456.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Akademia Finansów i Biznesu Vistula
Tematy:
Enunciados paremiológicos
glotodidáctica
sentencias filosóficas
aforismos
refranes
expresiones
adquisición
traducción
wypowiedzi paremiologiczne
glottodydaktyka
sentencje filozoficzne
aforyzmy
przysłowia
wyrażenia
akwizycja
tłumaczenie
paremiological utterances
glottodidactics
philosophical maxims
aphorisms
proverbs
phrases
acquisition
translation
Opis:
No cabe duda de que los enunciados paremiológicos son un fenómeno verbal muy significativo que ha sabido fijarse a través del tiempo no sólo en el lenguaje cotidiano. Por un lado, forman parte de la cultura oral de tradición popular (refranes, dichos) y por otro, constituyen una forma de expresión de carácter eminentemente culto (proverbios, sentencias, aforismos). La 1a parte del presente estudio está dedicada exclusivamente a la presencia de textos paremiológicos y “quasi-paremiológicos” en los métodos de enseñanza de idiomas, que se empleaban en los siglos XVI-XIX, es decir: método filológico, método ‹de la vía media›, peripatético, experimental, de gramática y traducción y método ‹de la doble traducción› (interlineal).
Nie ulega wątpliwości, że wypowiedzi paremiologiczne są bardzo ważnym tworem werbalnym, który z czasem zagościł na stałe nie tylko w języku potocznym. Z jednej strony są one wyrazem zakorzenienia się kultury oralnej o charakterze ludowym (powiedzenia, ludowe porzekadła), z drugiej zaś stanowią formę ekspresji o charakterze wybitnie erudycyjnym (sentencje, aforyzmy). Pierwsza część niniejszego studium została poświęcona obecności tekstów paremiologicznych w metodach nauczania języków obcych, stosowanych na przestrzeni wieków: XVI-XIX, a mianowicie w metodzie: filologicznej, de la vía media, perypatetycznej, eksperymentalnej, gramatyczno-tłumaczeniowej oraz w metodzie „podwójnego przekładu” (interlinearnej).
There is no doubt that paremiological utterances are a very important verbal product which, with time, has eventually appeared on permanent not only in the colloquial language. On the one hand, they are a manifestation of establishment of oral culture of the folk nature (sayings, folk adages), while, on the other hand, are a form of expression of the extremely erudite nature (maxims, aphorisms). The first part of this study is devoted to the presence of paremiological texts in the methods of teaching foreign languages, applied over the centuries XVI-XIX, namely in the methods: philological, de la vía media, peripatetic, experimental, grammar-translation, and in the method of ‘double translation’ (interlineal).
Źródło:
Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula; 2015, 39/2015 Filologia IV; 48-59
2353-2688
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Error qualitatis" w doktrynie okresu poklasycznego (od połowy XIV do końca XVI wieku)
Error qualitatis nella dottrina del periodo dopoclassico (Dal XIV alla fine del XVI secolo)
Autorzy:
Góralski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/663429.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
przymiot osoby
błąd co do przymiotu osoby
error qualitatis
quality of person
error as to the quality of person
Opis:
Nel periodo dopoclassico (dal XIV alla fine del XVI secolo) dello sviluppo della dottrina canonistica sull’influsso dell’errore sulla qualità della persona riguardo alla validità del consenso matrimoniale gli autori, conformemente alla tradizione, considerano quell’errore come non invalidante il consenso. Fra di loro la maggior parte offre chiaramente la distinzione fra errore su una qualità (errore non movente) ed errore causa (error causam dans). Le fattispecie che propongono, sostantivamente corrispondono ai due differenti stati d’animo dell’errante, che sono espressi con la distinzione fra la volontà interpretativa e la motivazione della scelta. Secondo la tradizione, la figura dell’errore su una qualità invalidante il matrimonio fu sempre esaminata in connessione con l’errore sulla persona. Si nota l’unanimità degli autori nell’esigere una qualità individuante la persona come base del meccanismo invalidante dell’errore sulla qualità. Le loro esposizioni offrono molto scarsi spunti (Domenico Soto; Antonino di Firzenze) per quando riguarda un eventuale influsso invalidante dell’errore su una qualità comune.
Źródło:
Ius Matrimoniale; 2011, 22, 16; 75-98
1429-3803
2353-8120
Pojawia się w:
Ius Matrimoniale
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Jakiego skarbu my Polacy nigdyśmy przedtym nie mieli”. Ślady lektury Żywotów świętych Piotra Skargi w katolickich drukach z końca XVI wieku
„The Treasure We, The Polish People, Have Never Had Before”. Traces of Lives of the Saints by Piotr Skarga in Catholic Printed Matters Dating Back to the Late 16th Century
Autorzy:
Sitkowa, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967567.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Piotr Skarga
The Lives of Saints
reception of the literary work of art
hagiology
Opis:
Four Polish printed matters from the end of 16th century were highlighted in the article. Three of them, The Life and Death of a Princess from Parma (1581); Republic (1594); Joseph the Righteous (1596) refer to Lives of the Saints by Piotr Skarga. This is proof that the book was highly appreciated by the author’s contemporaries as a counter-reformation speculum, outstanding reading for women, and a point of reference for clergymen who wanted to prepare their own speeches. The forth printed matter is another sign of The Lives of Saints popularity (The Benedictine Rule circa 1597). What we find there is a slightly altered version of St. Benedict’s life, which does not mention the name of Piotr Skarga.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2013, 21, 3
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Kartografia wojskowa krajów strefy Bałtyckiej XVI-XX wieku" : (informacja z przebiegu toruńskiej konferencji naukowej w dn. 20.22.1994 r.)
Autorzy:
Orłowski, Andrzej.
Golon, Mirosław.
Powiązania:
Zeszyty Naukowe Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Rakietowych i Artylerii im.gen. Józefa Bema, 1995, nr 7, s. 355-360
Data publikacji:
1995
Tematy:
Kartografia wojskowa historia Europa 16-20 w. materiały konferencyjne
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
„Klejnot kapłaństwa”. Poetyckie kommemoracje virtutis sacerdotis w XVI‑wiecznym zbiorze „Herbów rycerstwa polskiego” Bartosza Paprockiego na tle europejskiej tradycji teologicznej i parenetycznej
Poetic Commemorations virtus sacerdotalis in Bartosz Paprocki’s “The Coats of Arms of Polish Knighthood”
Autorzy:
Kapuścińska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559206.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Paprocki Bartosz
Herby rycerstwa polskiego
sobór trydencki
kapłaństwo
cnoty kapłańskie
“The Coats of Arms of Polish Knighthood”
the Council of Trent
priesthood
priest virtues
Opis:
XVI‑wieczne dzieło Bartosza Paprockiego „Herby rycerstwa polskiego” było wielokrotnie przedmiotem badań historyków, genealogów czy heraldyków. Autorka zwraca uwagę na religijno‑historyczny kontekst powstania dzieła: reformację i postanowienia soboru trydenckiego – zwłaszcza na naukę o sakramencie kapłaństwa, a także starożytne i średniowieczne pisma poświęcone moralnemu ideałowi duchownych. W tym właśnie kontekście analizuje sposób prezentowania w „Herbach” osób duchownych, zwłaszcza ich cnót kapłańskich.
“The Coats of Arms of Polish Knighthood” by Bartosz Paprocki has been studied and commented by historians and genealogy researches. The author emphasizes religious and historical context of this book: reformation and the Council of Trent, especially its teaching on prieshood, and ancient and medieval writings on the moral paragons of virtue for the clergy. Paprocki’s presentation of priests and their virtues is examined in this context.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2010, 26; 225-243
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Müemlékvédelem", R. XVI, 1972; R. XVII, 1973; R. XVIII, 1974 : [recenzja]
Autorzy:
Koch, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/537719.pdf
Data publikacji:
1978
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
"Müemlékvédelem" 1972-1974
Ochrona Zabytków na Węgrzech
kształcenie konserwatorów węgierskich
krajobraz balatoński
ochrona zabytków a urbanizacja
ochrona zabytków w Budapeszcie
koncepcje architektoniczne Sopronu
kaplica na górze Kapos
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1978, 4; 283-288
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Niezadowoleni są, ale nie uciekać było spod Pskowa, a dotrwać do końca!” Jan Piotrowski o Litwinach
Autorzy:
Ślęczka, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031015.pdf
Data publikacji:
2019-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Lithuanians
Livonia
Jan Piotrowski
Andrzej Opaliński
Stefan Batory
diary
Polish–Russian wars in the 16th century
Pskov
Litwini
Inflanty
diariusz
wojny polsko-moskiewskie w XVI wieku
Psków
Opis:
The paper deals with the manner in which the Pole Jan Piotrowski, the author of the diary of Stefan Batory’s expedition to Pskov (1581-1582), depicted the Lithuanians participating in it. He rarely referred to stereotypical ideas about them, rather than this he described the reality that he observed and did not skew it towards the established beliefs.Although he valued his countrymen more, he could show courage and bravery of the Lithuanian soldiers, especially praising the raid of Krzysztof Radziwiłł’s troop. Somewhat more often, however, he reprimanded the Lithuanians: underestimated their number and combat quality, accused them of withdrawing too quickly from Pskov, emphasized their susceptibility to rumours. Among the citizens of the Grand Duchy of Lithuania, he most disliked  Chancellor Eustachy Wołłowicz, who hindered Piotrowski from fulfilling his mission and often refused access to the documents he possessed.The image we receive is inhomogeneous. It combines  bright and dark sides of fellow Lithuanian citizens, which makes it seem very credible.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2019, 14, 9; 202-219
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„o to się staram, żeby […] twoje sprawy zostały dobrze załatwione”. Koadiutoria biskupstwa warmińskiego dla Marcina Kromera w świetle listów i zabiegów Jerzego z Tyczyna
„I endeavor that […] your matters are well taken care of”. Coadjutorship of the Warmia Bishopric for Marcin Kromer in the Light of the Letters and Efforts by Jerzy from Tyczyn
Autorzy:
Polańska, Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850504.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
coadjutorship
Warmia Bishopric
Marcin Kromer
Jerzy from Tyczyn
Stanislaus Hosius
16th century
koadiutoria
biskupstwo warmińskie
Jerzy z Tyczyna
Stanisław Hozjusz
XVI wiek
Opis:
Kiedy w 1569 roku biskup warmiński Stanisław Hozjusz wyjeżdżał na stałe do Rzymu, w swojej diecezji zostawił jako administratora Marcina Kromera, jednak nie porozumiał się w tej kwestii z kapitułą warmińską, która uznała to za złamanie artykułów zaprzysiężonych (articuli iurati), co rozpoczęło długą batalię o zatwierdzenie koadiutorii. W Kurii Rzymskiej na rzecz Kromera skutecznie działał jego przyjaciel ze studenckich lat Jerzy z Tyczyna – sekretarz królewski, polski dyplomata działający w Italii na rzecz Królestwa Polskiego i polskiego Kościoła. Cała sprawa zyskuje nowe szczegóły dzięki korespondencji Ticiniusa – uważnego obserwatora i kreatora zdarzeń. Wreszcie na początku sierpnia 1571 roku w warszawskim klasztorze bernardynów delegaci kapituły warmińskiej stwierdzili wobec nuncjusza i całego jego dworu, iż akceptują Kromera jako koadiutora z woli papieża.
In 1569, when Stanislaus Hosius, the Prince-Bishop of the Warmia Bishopric permanently departed for Rome, he left Marcin Kromer as the administrator of his diocese. However, he did not reach an agreement on this matter with Warmia’s diocesan chapter, which considered it the so-called articuli iurati (artykuły zaprzysiężone), thus initiating a long battle for the approval of the coadjutorship. A friend of Kromer from their student years, Jerzy from Tyczyn, a royal secretary and a Polish diplomat, who in the Roman Curia worked on behalf of the Kingdom of Poland and the Polish Church, effectively advocated for Kromer’s cause. Furthermore, the correspondence of Ticinius, an attentive observer and influential figure, shed new light on the entire matter. Finally, in early August 1571, at the Bernardine Monastery in Warsaw, delegates from Warmia’s diocesan chapter, declared to the apostolic nuncio that they accepted Kromer as the Coadjutor Bishop of Warmia upon the Pope’s approval.
Źródło:
Facta Simonidis; 2023, 16, 1; 27-53
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Obcy” w Dubrowniku od XIII do początków XVI wieku
“Strangers” in Dubrovnik from the 13th to the Beginning of the 16th Century
Autorzy:
Wróbel, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038420.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
migracje
średniowiecze
obcy
Dubrovnik
Raguza
dubrovnik
migration
middle ages
strangers
Ragusa
Opis:
Problem „obcych” na terenie średniowiecznego Dubrownika w różnych kontekstach (zawodowym, społecznym, ekonomicznym, etnicznym) był przedmiotem zainteresowania licznego grona badaczy (K. Jireček, B. Stulli, I. Mahnken, I. Lučić, I. Mitić, D. Dinić-Knežević, J. Mijušković, I. Voje, B. Krekić, T. Raukar, V. Miović, Z. Janeković-Römer, P. Wróbel). W artykule, po wyrywkowym przeanalizowaniu sytuacji „obcych” w Dubrowniku w okresie od XIII do początków XV wieku, autor doszedł do następujących konkluzji: 1. Przyczyny pozytywnego nastawienia Dubrowniczan do imigrantów leżą w podtrzymywanym w oficjalnej propagandzie micie o założeniu Raguzy przez przybyszów. 2. Analiza struktury „obcych” w mieście może prowadzić do wydzielenia wśród nich pewnych grup. Ich pozycja zależnie od przynależności zawodowej, etnicznej oraz zamożności była zróżnicowana. 3. Cyganie i Żydzi pojawili się najpóźniej jako „obcy” w Dubrowniku. Nastawienie miejscowej społeczności do obu tych grup było radykalnie odmienne, co wynikało (jak się wydaje) z różnych pozycji, jakie zajęły one w społeczności lokalnej.
The problem of “strangers” in medieval Dubrovnik in various contexts (professional, social, economic, ethnic) was of interest to a whole group of researchers (K. Jireček, B. Stulli, I. Mahnken, I. Lučić, I. Mitić, D. Dinić-Knežević J. Mijušković, I. Voje, B. Krekić, T. Raukar, V. Miović, Z. Janeković-Römer, P. Wróbel). In the article, after a random analysis of the situation of foreigners in Dubrovnik in the period from the 13th to the beginning of the 15th century, the author came to the following conclusions: 1. The reasons for the positive attitude of the people of Dubrovnik towards immigrants may lie in the myth of the founding of Ragusa by newcomers, maintained in the official propaganda. 2. The analysis of the structure of “strangers” in the city may lead to the separation of certain groups among them. Their position, depending on their professional and ethnic affiliation and wealth, varied. 3. Gypsies and Jews appeared at the latest as “strangers” in Dubrovnik. The attitude of the local community towards these two groups was radically different, which resulted (as it seems) from the different positions they took in the local community.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2020, 31, 4; 269-284
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Powiatek” w dawnych księgach miejskich Lublina i miast sąsiednich
The institution of „powiatek” in the tribunals of Lublin and its neighbouring towns in the XVI century
Autorzy:
Mazurkiewicz, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1877294.pdf
Data publikacji:
1949
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
W dawnych księgach niektórych miast województwa lubelskiego spotykamy się z instytucją prawa miejskiego, określaną jako powiatekt, sąd powiatkowy, prawo powiatkowe, po łacinie powiatek iudicii magni, iudicium expositum alias powiatek itp. To wyrażenie dawnych akt sądowych miejskich budzi zrozumiałą ciekawość każdego interesującego się historią urządzeń prawnych miejskich choćby przez swe pokrewieństwo z powiatem, nazwą okręgu terytorialnego, znaną oddawna w prawie polskim, która to nazwa przetrwała aż do naszych czasów. /.../
Źródło:
Roczniki Nauk Społecznych; 1949, 1; 173-181
0137-4176
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Społecznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„PROJEKT REGINA PROTMANN” SZKIC Z HISTORII PODMIOTOWOŚCI W PRUSACH XVI W.
„REGINA PROTMANN PROJECT” DRAFT HISTORY SUBJECTIVITY IN PRUSSIA XVI
Autorzy:
RADZICKI, BOGDAN
BIAŁUŃSKI, GRZEGORZ
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/512339.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum
Tematy:
REGINA PROTMANN PROJECT
HISTORY SUBJECTIVITY
PRUSSIA
Opis:
This paper is an attepmt to summarise the person of Regina Protmann, founder of Sisters Saint Catherine Sister Cloister in Braniewo, as a “regional identity project”. According to authors its structure and its meaning can be fully understood by taking into consideration the cultural context in which the “project” was delineated. Full context is composed not only of political and economic factors of time and space, but also a rapid process of cultural change - clash of two ideas of interpretation of Christian Symbolic Universe (theological discourses) and thus different visions of good and modest life. Most of all, the context consists of local customs and habits, which reinterpret official religious discourse in frames of own, local experience (of “lived through” world). The main interpretation frames of problem essayed here are limited to theological discussion on the general concept of Church, which found its counterpart in social practice, eg. the “Chalice dispute” for laymen (Holy Communion in two forms) and, on the other hand, dispute about conception of Christian life – the concept of subjectivity. The latter polarized Catholics and Protestants around practices, beginning from the concept of priesthood and ending on penance. The importance of those two was eclipsed by the issue of opposition of life engaged in matters of this world and life, which meant to be out of temporal context. This paper is attempt to describe the consecrated life of beatified Regina Protmann as an element of dialectical process, in which both oppositions in the dispute clarify and complement with each other.
Źródło:
Studia Ełckie; 2014, 16, 3; 303-339
1896-6896
2353-1274
Pojawia się w:
Studia Ełckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Psalm Dawida” i inne intawolacje kontrafaktur wokalnych w rękopisach organowych z przełomu XVI i XVII wieku powstałych na terenach Rzeczpospolitej
A ‘Psalm of David’ and Other Intabulations of Vocal Contrafacta in Late Sixteenth- / Early Seventeenth-Century Organ Manuscripts Compiled in the Polish–Lithuanian Commonwealth
Autorzy:
Szelest, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24253519.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
kontrafaktury
intawolacje
Psalm Dawida
laudi spirituali
tabulatura organowa
tabulatura z Kroż
tabulatura braniewsko-oliwska
tabulatura ryska
contrafacta
intabulations
Psalm of David
organ tablatures
Kražiai Tablature
Braunsberg–Oliva Tablature
Riga Tablature
Opis:
W artykule przedstawiono ustalenia dotyczące intawolacji kontrafaktur wokalnych oraz powiązanych z nimi zagadnień w czterech rękopisach na instrumenty klawiszowe powstałych na przełomie XVI i XVII wieku w kolegiach jezuickich na Warmii, Żmudzi oraz w Inflantach. Zapisany w rękopisie z Kroż (Wilno, Lietuvos nacionalinė Martyno Mažvydo biblioteka [LT-Vu], sygn. F105-67) Psalm Dawida został zidentyfikowany jako intawolacja canzonetty Hansa Leo Hasslera Chi mi dimandarà z autorskiego druku Canzonette a quatro voci ... libro primo (Nürnberg 1590), a następująca po nim kompozycja bez tytułu i atrybucji – jako zapis canzony Claudia Merulo, znanej również z czterech innych rękopisów. Rozpoznania te, uzupełnione o analizę inskrypcji tytułowej, falsyfikują niedawno zaprezentowaną hipotezę Tomasza Jasińskiego, według której utwory te miałyby stanowić dwuczęściowe opracowanie autorstwa Mikołaja Gomółki do słów Psalmu 1 w tłumaczeniu Jana Kochanowskiego. Rękopis z Kroż zawiera ponadto niewątpliwy cytat madrygału Palestriny Vestiva i colli w utworze „Łobzoskie” Adama z Wągrowca oraz anonimowo odpisany Ricercar Secondo Francesca Uspera. Utrwalony w źródle korpus utworów kontrapunktycznych zapisanych w notacji partyturowej może mieć związek z działalnością w Rzeczpospolitej Vincenza Bertolusiego, którego dwie kompozycje jako jedyne w tym korpusie zaopatrzono w atrybucje. Utworem pochodzenia lokalnego jest natomiast Surrexit Dominus [valete luctus], opracowanie pieśni Andrzeja Krzyckiego zanotowane już w tabulaturze Jana z Lublina i znane również z tabulatury S-Uu vmhs 89 oraz kancjonałów ze Staniątek, Sandomierza i Radomia. Tabulatura organowa zachowana w Universitetsbibliotek w Uppsali (S-Uu, sygn. Vokalmusik i handskrift 89) zawiera intawolacje pięciu włoskich laud, odpisanych bezpośrednio z pochodzącego z tradycji jezuickiej druku Lodi spirituali novamente composte… (Venezia 1580). Dwie z nich zapisano później w tabulaturze braniewsko-oliwskiej z niemieckimi tytułami wskazującymi na proces kontrafaktury; wersje niemieckie zostały następnie opublikowane w śpiewniku Himmlischer Harffenklang (Braunsberg 1639). Intawolacja znanego wyłącznie z rękopisów rzymskich trzychórowego motetu Annibale Zoilo Laudate Dominum in sanctis ejus również wskazuje na bliskie kontakty z Italią środowiska, w którym powstała tabulatura. Inne rozpoznane w niej kontrafaktury wiążą ją z praktyką muzyczną Rzeczpospolitej, Pomorza i Szwecji. W źródle utrwalono też intawolację chanson Thomasa Crecquillona Pour ung plaisir jako anonimową „Fugę” oraz dwie kompozycje instrumentalne, które wyposażono w incipity tekstowe świadczące o tym, że wykonywano je wokalnie. Ustalenia te pozwalają przypuszczać, że rękopis powstał na Warmii, w ośrodku, w którym pracowało równocześnie kilku skryptorów posługujących się notacją tabulaturową i w którym możliwe było wykonywanie utworów trzychórowych; jedynym ośrodkiem, który według obecnego stanu wiedzy spełniał te kryteria, było kolegium jezuickie w Braniewie. Większość kontrafaktur utrwalonych w braniewskiej części tabulatury braniewsko-oliwskiej (Wilno, Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka [LT-Va], sygn. F15-284) pochodzi z drukowanych antologii, których liczba i dostępność znacząco wzrosła na przełomie stuleci. Wśród nielicznych intawolacji kontrafaktur pochodzących z tradycji rękopiśmiennej wyróżnia się opracowanie anonimowej cantio zawartej, zazwyczaj z tekstem Spiritus Sancti gratia, w ok. dwudziestu rękopisach środkowoeuropejskich powstałych na przestrzeni ponad dwustu lat. Na tle obecnej w nich znacznej wariantywności tekstu muzycznego zwraca uwagę niemal całkowita zgodność przekazów w tabulaturze braniewsko-oliwskiej i w tabulaturze S-Uu vmhs 89. W tabulaturze pochodzącej z kolegium jezuickiego w Rydze (Uppsala, Universitetsbibliotek [S-Uu], sygn. Vokalmusik i handskrift 88) zapisano pięć intawolacji kontrafaktur utworów świeckich pochodzących z trzech druków autorskich z lat 1567–1577; ich incipity tekstowe nie są znane z innych źródeł, były to zatem najpewniej opracowania proweniencji lokalnej. Data 1620, zapisana w tytule rękopisu, prawdopodobnie dokumentuje końcowy etap jego powstawania, natomiast główna część źródła mogła być spisana już w pierwszej dekadzie XVII wieku. Badania zapisów kontrafaktur w rękopisach na instrumenty klawiszowe nie pozwalają zazwyczaj na wyciąganie szczegółowych wniosków w zakresie warstwy słownej opracowań, mogą jednak przynieść rezultaty dotyczące transmisji, migracji i recepcji repertuaru oraz praktyki muzycznej w ośrodkach, w których źródła te powstawały. Powinny być prowadzone systematycznie, ze zwróceniem szczególnej uwagi na nieznane skądinąd incipity tekstowe oraz na kompozycje, w których rodzaj tekstu słownego nie jest kompatybilny z gatunkiem muzycznym. Przykładem takiej potencjalnej kontrafaktury jest przypisywany Petrusowi de Drusina utwór Deus in adjutorium meum intende. Utrwalona w rękopisie z Kroż kompozycja Słuchaj, co żywo również może okazać się kontrafakturą. Z tego względu nie można mieć pewności, że jej tekst nie pochodził z Psałterza Kochanowskiego, jak udowadaniał Tomasz Jasiński; przypisywanie jej Adamowi z Wągrowca nie ma natomiast wystarczających podstaw w materiale źródłowym.
This article presents findings concerning intabulations of vocal contrafacta and related issues in four keyboard manuscripts compiled around the turn of the seventeenth century in Jesuit colleges in Warmia, Samogitia and Livonia. The ‘Psalm of David’ entered in the Kražiai manuscript (Vilnius, Lietuvos nacionalinė Martyno Mažvydo biblioteka [LT-Vu], shelf-mark F105-67) has been identified as an intabulation of Hans Leo Hassler’s canzonetta Chi mi dimandarà from that composer’s print Canzonette a quatro voci ... libro primo (Nürnberg 1590). The composition that follows, untitled and unattributed in the source, is a canzona by Claudio Merulo, known from four other manuscripts. These findings, complemented by analysis of the titular inscription, belie Tomasz Jasiński’s recent hypothesis that these two pieces constitute a bipartite setting by Mikołaj Gomółka of Psalm 1 in Jan Kochanowski’s Polish rendering. The Kražiai Tablature also contains an evident quotation from Palestrina’s madrigal Vestiva i colli (in Adam of Wągrowiec’s Łobzoskie) and an unattributed copy of Francesco Usper’s Ricercar Secondo. The body of contrapuntal works found in this source (in score notation) may possibly be related to the activity in the Polish-Lithuanian Commonwealth of Vincenzo Bertolusi, two of whose compositions are the only attributed pieces in this set. Surrexit Dominus [valete luctus], on the other hand, is a local piece, a setting of a song by Andrzej Krzycki included in the Tablature of Jan of Lublin and also known from tablature S-Uu vmhs 89, as well as cantionals from Staniątki, Sandomierz and Radom. The organ tablature kept at Uppsala’s Universitetsbibliotek (S-Uu, shelf-mark Vokalmusik i handskrift 89) contains intabulations of five Italian laudi copied directly from the Jesuit-tradition print Lodi spirituali novamente composte… (Venezia 1580). Two of them were later inscribed in the Braunsberg–Oliva Tablature with German titles that reflect the process of contrafactum. The German-language versions were subsequently printed in the Himmlischer Harffenklang songbook (Braunsberg 1639). The presence of an intabulation of Annibale Zoilo’s motet Dominum in sanctis ejus for three choirs similarly suggests that close contacts with Italy were maintained by the circles in which the source was compiled. Other identified contrafacta from this manuscript relate it to the musical life of the Polish–Lithuanian Commonwealth, Pomerania and Sweden. The same source contains an intabulation of Thomas Crecquillon’s chanson Pour ung plaisir, inscribed there as an anonymous ‘Fuga’, as well as two instrumental pieces with text incipits, indicating that they were performed vocally. These findings support the thesis that the manuscript was compiled in Warmia, at a place where several scribes worked simultaneously using tablature notation and works for three choirs could be performed. As far as we know, the only centre that fulfilled all these criteria was the Jesuit college in Braunsberg (now Braniewo). The majority of the contrafacta found in the Braniewo section of the Braunsberg–Oliva Tablature (Vilnius, Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka [LT-Va], shelf-mark F15-284) come from printed anthologies, which became much more numerous and easily available around the turn of the century. Among the few contrafacta derived from the manuscript tradition, particularly notable is the setting of an anonymous cantio found (usually with the text Spiritus Sancti gratia) in about 20 Central European manuscripts compiled over a period of more than 200 years. They exist in numerous musical variants, but the versions recorded in the Braunsberg–Oliva Tablature and in S-Uu vmhs 89 are almost identical. A tablature from the Jesuit college in Riga (now in Uppsala, Universitetsbibliotek [S-Uu], shelf-mark Vokalmusik i handskrift 88) contains five intabulated contrafacta of secular works taken from three single-composer editions from the years 1567–1577. Their text incipits are not known from other sources, which suggests that these were local settings. The date 1620 in the manuscript’s title probably refers to the final stage of its compilation, whereas its main section may have been written as early as the first decade of the seventeenth century. Studies of contrafacta contained in keyboard manuscripts do not usually allow for detailed conclusions to be drawn concerning the literary texts, but they can provide results related to the transmission, migration and reception of the repertoire and musical performance practice in the centres where the sources were compiled. Such studies need to be conducted in a systematic manner, with special attention given to text incipits not recorded elsewhere and to works in which the incipit is incompatible with the musical genre. One example of such a potential contrafactum is Deus in adjutorium meum intende, attributed to Petrus de Drusina. The composition Słuchaj, co żywo from the Kražiai manuscript may likewise prove to be a contrafactum; therefore, contrary to what Tomasz Jasiński argues, we cannot be certain that its text was not taken from Kochanowski’s Psalter. There is also insufficient source evidence for its attribution to Adam of Wągrowiec.  
Źródło:
Muzyka; 2023, 68, 1; 93-154
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 1239

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies