Wszystkie pola: the Eastern Borderlands - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Wokół teorii młodzieży pogranicza wschodniego
Around the theories of the youth from the eastern borderlands
Autorzy:: Długosz, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/423473.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: youth
the Eastern Borderlands
life plans
educational aspirations
emigration
młodzież
pogranicze wschodnie
plany życiowe
aspiracje edukacyjne
Opis:: The aim of this article was to present the empirical and theoretical knowledge on the topic of the youth from the Eastern Borderlands. The authors attempted to provide the characteristics of the youth concerned and explain the noticed qualities. The empirical data concerning the young generation come from the surveys conducted between 2007 and 2017. The material gathered from seven surveys shows that the youth from the borderlands use conventional strategies of entering adulthood. In social life, they are driven by meritocratic rules. They base their future on tertiary education at prestigious universities outside the region. The borderlands are not attractive for living and majority of the researched intend to leave their place of residence and move to a metropolis or abroad. As a consequence of youth emigration, the borderlands will be deprived of the endogenic sources of social development.
Celem artykułu było zaprezentowanie wiedzy empirycznej i teoretycznej na temat młodzieży pogranicza. W tekście starano się odpowiedzieć na pytanie dotyczące cech młodzieży i wyjaśnić zaobserwowane właściwości. Bazę empiryczną wiedzy na temat młodej generacji stanowiły badania sondażowe zrealizowane w latach 2007-2017. Zgromadzony materiał z siedmiu sondaży pokazuje, że młodzież pogranicza stosuje konwencjonalne strategie wchodzenia w dorosłość. W życiu społecznym kieruje się ona merytokratycznymi regułami. Swoją przyszłość buduje w oparciu o wyższą edukację na prestiżowych uczelniach poza regionem. Pogranicze stanowi mało atrakcyjne miejsce do życia i większość badanych zamierza w przyszłości opuścić swoje miejsce zamieszkania przenosząc się do metropolii lub zagranicę. W konsekwencji emigracji młodzieży pogranicze zostanie pozbawione endogennych źrodeł rozwoju społecznego.
Źródło:: Rocznik Lubuski; 2018, 44, 1; 55-69
0485-3083
Pojawia się w:: Rocznik Lubuski
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: PRACE INWENTARYZACYJNE NA CMENTARZACH KRESÓW WSCHODNICH – ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE
INVENTORIES OF CEMETERIES IN THE EASTERN BORDERLANDS – METHODOLOGICAL PREMISES
Autorzy:: Czyż, Anna S.
Gutowski, Bartłomiej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/535728.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:: EASTERN BORDERLANDS
INVENTORIES OF CEMETERIES
dziedzictwo Kresów Wschodnich
inwentaryzacja cmentarzy na Podolu
sztuka cmentarzy
karty białe
Opis:: The article discusses the methodological premises of inventories of historical Polish cemeteries in Podolia, conducted since 1998 by the Institute of the History of Art at the Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw. The authors present the object of the inventory campaign, the general methodological principles and the organisation of the work carried out according to a topographic and chronological key. Attention has been drawn to the necessity of rendering the prepared inventories uniform according to so-called blank sheets and making them available in the form of published catalogues. Apparently, at present a complete and thorough documentation of necropolises in the former Eastern Borderlands, subjected to a gradual but unavoidable devastation, constitutes the only way of salvaging memory about them.
Źródło:: Ochrona Zabytków; 2008, 1; 21-30
0029-8247
Pojawia się w:: Ochrona Zabytków
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Ksiądz Józef Anczarski - z Kresów Wschodnich na Pomorze
Fr. Józef Anczarski - form the Eastern Borderlands to Pomerania
Autorzy:: Wejman, Grzegorz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1591903.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: Fr. Józef Anczarski
Eastern Borderlands
Western Pomerania
apostolic administration in Gorzów Wielkopolski
Trzebiatów
Świnoujście
ks. Józef Anczarski
Kresy Wschodnie
Pomorze Zachodnie
administracja apostolska w Gorzowie Wlkp.
Opis:: Ks. Józef Anczarski urodził się 18 lutego 1912 roku w Poczapach koło Złoczowa. Pierwszą wojnę światową, okres międzywojenny oraz drugą wojnę światową przeżył na Wschodzie. W 1946 roku został ewakuowany na Ziemie Zachodnie, do Wrocławia, a stamtąd udał się do Gorzowa Wlkp., gdzie posługiwał w kurii biskupiej. Następnie został skierowany przez biskupa do Trzebiatowa i Świnoujścia. Będąc jednym ze stu kapłanów archidiecezji lwowskiej, którzy przybyli na zachodnie rubieże Polski, zapisał piękną kratę kapłańskiego życia – mimo nieustannego szykanowania przez ówczesne władze Polski Ludowej – jako dyrektor, redaktor, proboszcz, czciciel Matki Bożej i przede wszystkim przyjaciel kapłanów. Zmarł 23 czerwca 2002 roku w wieku 90 lat. Został pochowany na świnoujskim cmentarzu przy ul. Karsiborskiej.
Fr. Józef Anczarski was born on February 18, 1912 in Poczapy near Zloczew (ukr. Zolochiv). He survived World War I, the interwar period and World War II in the East. In 1946 he was evacuated to the Western Territories to Wrocław, and from there he went to Gorzów Wielkopolski, where he served in the episcopal curia, and then he was directed by priest bishop to Trzebiatów and Świnoujście. Being one of the 100 priests of the Archdiocese of Lviv who came to the western outskirts of Poland, he wrote a beautiful chapter for priestly life – despite constant harassment by the authorities of People’s Poland – as a director, editor, priest, worshiper of the Mother of God, and above all a friend of priests. He died on June 23 2002 at the age of 90 and he was buried in the Świnoujście cemetery at ul. Karsiborska.
Źródło:: Colloquia Theologica Ottoniana; 2019, 2; 121-135
1731-0555
2353-2998
Pojawia się w:: Colloquia Theologica Ottoniana
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Konserwacja obiektów sztuki sakralnej Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej
Conservation of objects of sacred art in the eastern borderlands
Autorzy:: Smaza, Janusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/539302.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:: sztuka sakralna
budowle sakralne
kresy
kresy wschodnie
wschodnia Rzeczypospolita
niewłaściwa adaptacja
dzieje powojenne
profesjonalne prace konserwatorskie
prace restauratorskie
światowej klasy wartości artystyczne
kolegiata żółkiewska
Żółkiew
Dziedzictwo Kulturowe
Ochrona Dziedzictwa Narodowego poza Granicami Kraju
materialne dziedzictwo Kresów
Opis:: The tumultuous history of World War II along with its political outcomes have not only lead to moving borders of the Republic of Poland, but also to losing a considerable part of its territory. The lands which were the source and the breeding ground for multicultural tangible and intangible values remained beyond the eastern border. While direct military activities did not lead to the destruction of many temples, the period of fratricidal combat, particularly in Volhynia, fuelled chiefly with hatred and anger, caused vast destruction. Another period was the rule of the Soviet authorities, whose main goals included fighting religion, as well as its entire tangible heritage. The forms and the intensity of fighting varied: temples were being closed, blown up or transformed into factories, power stations, prisons, bakeries, warehouses (usually for artificial fertilizers, oftentimes stored loose), mills, stables, department stores, gymnasiums, offices, apartments, concert halls, or museums of atheism and religion; this was connected with the removal of crosses, towers and domes. Frequently, reconstructions were so extensive that today it is very difficult to recognise that they were once sacred buildings. The furnishing of temples, which often was at the highest artistic level in the world, suffered the cruellest fate. Usually, it was barbarically removed and burnt. Immense geopolitical changes in East-Central Europe in the early 1990’s brought independence to many countries, which undertook a number of regulations enabling the return of temples to their rightful owners. This process, very vigorous in the first period, has almost ceased in recent years. Restoring fairly original appearance to the recovered temples required a huge sacrifice, and oftentimes heroism. First of all, protective, repair, and construction works had to be conducted, in many instances without adequate knowledge. The restoration of the sacred interior designs of the temples was done on a random basis. While the way of proceeding with the restorations was somewhat justified at the time, the activities in recent years, including among others, the inappropriate reconstruction of furnishing, have resulted in a loss of the last remaining values. They have been replaced with mediocrity and tackiness. Professional restoration works have been carried out only in few cases. The reasons for this are varied, on the one hand, among others, the lack of funds, the lack of adequate identification and the preparation of objects in such a vast territory, and on the other hand, the lack of partners. Presently, works on the appropriate professional level are being conducted almost in every scope and discipline at several dozen temples. They are carried out by highly experienced specialists from Polish schools. The works which have been conducted for the last 22 years in the 17th century collegiate church in Zhovkva, Ukraine, constitute one of such exceptions. They have been carried out by students and graduates of Polish schools: the Academy of Fine Arts in Warsaw and the Academy of Fine Arts in Kraków, as well as the Nicolaus Copernicus University in Toruń at the faculty of conservation and restoration of sculpture and architectural structure, and occasionally conservation and restoration of painting, or historic textiles. The works have been conducted in various forms: as holiday internships (month long) or MA theses (in case of the Academy in Warsaw), and the most difficult conservation issues are solved by international committees of specialists and are rendered by certified conservators and restorers of works of art based on the contract for specific task (it has only been several years that this form has contributed to a significant acceleration of the state of completing the restoration of the temple), and also as a form of volunteer work. This last form of activity (increasingly popular) requires highly qualified specialists who undertake full responsibility for the conducted works. Moreover, specific regulations exist which pertain to carrying out restoration works on historical monuments. The assistance, especially financial, of the Department of National Heritage, existing as a part of the Ministry of Culture and National Heritage, or the Centre of Polish Cultural Heritage Abroad at the Association “Polish Community”, as well as the Senate of the Republic of Poland and various foundations, has decidedly increased the number of works rendered on the highest professional level in the world serving the preservation of heritage of the eastern borderlands. It is, regrettably, still “a drop in the ocean”.
Źródło:: Ochrona Zabytków; 2010, 1-4; 85-94
0029-8247
Pojawia się w:: Ochrona Zabytków
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Od Arkadii do Golgoty – refleksje na temat Kresów w literaturze polskiej
From Arcadia to Golgotha – Meditations on the Eastern Borderlands [Kresy Wschodnie] in Polish Literature
Autorzy:: Wasilewska, Alicja
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/466648.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Towarzystwo Naukowe Płockie
Tematy:: Kresy Wschodnie
polska literatura kresowa
The Eastern Borderlands
Polish Borderlands Literature
Opis:: Kresy Wschodnie Rzeczypospolitej były niegdyś sercem narodu polskiego, któremu tamtejsza ziemia wydała największych orędowników i czcicieli jej piękna. Nie można zrozumieć polskiej kultury bez poznania Kresów i tego, co je tworzyło. Warto o tym przypominać, zwłaszcza młodym Polakom, którzy często nie mają świadomości, że tam kiedyś była Polska.
The Eastern Borderlands of the Polish Commonwealth used to be a Polish heartland where some of the greatest Polish admirers of the Borderlands' beauty hail from. One cannot properly understand the Polish culture without getting to know the Eastern Borderlands and that which they consisted in. One should remember it and remind of it especially young Poles, who often seem to fail to realize that the Borderlands used to be a part of Poland.
Źródło:: Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 2015, 7; s. 306-320
0860-5637
Pojawia się w:: Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Ziemiańscy egzulanci kresowi na Pomorzu po pierwszej wojnie światowej
Landowners exiled from the Eastern Borderlands in Pomerania after WW I
Autorzy:: Łaszkiewicz, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1193847.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:: landowners
refugees
migrations
the Eastern Borderlands
the Pomeranian voivodeship
the Second Polish Republic
Opis:: The Bolshevik offensive against Poland during the years 1919–1920 forced landowners who had lived in the Eastern Borderlands for generations to escape hastily from their estates. The formation of the Polish border in the east after the treaty of Riga made it impossible for most of them to return to their family lands. The refugees from the Eastern Borderlands were not only deprived of their houses and land, but also financial resources. They arrived in large numbers in the major cities where they tried to find work and some financial means of survival. Other landowners purchased small farms in the new Rzeczpospolita. The most attractive were farms in Pomerania abandoned by the Germans. Immigrants from the Eastern Borderlands found it hard to adapt to new conditions of life and work. Demoted socially, they indulged in nostalgia for the past and longing for their lost motherland. They felt insulted by the Polish government, misunderstood and alienated. It was frequently difficult for them to renounce their old habits in administering their estates, which meant that they often failed to succeed in the changed economic circumstances and on a much smaller area of land. Younger landowners exhibited a greater mobility and found it easier to find work. They did not feel attached to the Pomeranian land and found it easier to make the decision to leave the region.
Źródło:: Zapiski Historyczne; 2015, 80, 3; 257-271
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:: Zapiski Historyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Koniec kresowego świata – miasteczko Wołożyn i jego dzieje do 1941 r.
The end of the Eastern Borderlands – the history of the town of Wołożyn to 1941
Autorzy:: Głowiński, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/546783.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:: Kresy północno-wschodnie
Nowogródczyzna
Wołożyn
relacje polsko-białoruskie
relacje polsko-żydowskie
okupacja sowiecka
North-Eastern Confines
Polish-Belarussian relations
Polish-Jewish relations
Soviet occupation
Opis:: Województwo nowogródzkie, istniejące w latach 1921–1939, nie tylko było jednym z najbiedniejszych w II Rzeczypospolitej, ale dotykały go też liczne konflikty społeczno-narodowe i ekonomiczne, z trudnym i niekiedy gwałtownie wybuchającym sporem polsko-białoruskim i polsko-żydowskim na czele. Rolniczy charakter tego w większości bardzo mocno zacofanego regionu Polski podkreślały nie liczne i słabo tu rozwinięte miasta i miasteczka, z prowincjonalnym i nieprzekraczającym 10 tys. mieszkańców Nowogródkiem oraz największym ośrodkiem – Lidą, która miała ich 36 tysięcy. Wytyczone po I wojnie światowej nowe granice państwowe przecinały Województwo Nowogródzkie, w sposób sztuczny oddzielając je od zrośniętej z nim wcześniej Mińszczyzny. Skutkiem tego rozgraniczenia było rozdziel enie rodzin, tradycyjnych rynków i ukształtowanych historycznie krain, co potęgowało tylko zacofanie i biedę tej części Polski. Na obszarze województwa, jak chyba nigdzie indziej w okresie międzywojennym, czas zastygł w miejscu, konserwując kształtującą się wiele wieków rzeczywistość polskich Kresów Północno- -Wschodnich. Agresja sowiecka na Polskę z 17 września 1939 r. i następująca po niej okupacja tych ziem zniszczyła ten w równej mierze archaiczny, co senny, ubogi, ale i barwny w różnorodności etnicznej i kulturowej kresowy świat. Artykuł pokazuje ten koniec, zapisany we wspomnieniach polskich mieszkańców miasteczka Wołożyn, osady leżącej na styku ziemi wileńskiej, nowogródzkiej i mińskiej. Dla przybliżenia tego mało znanego w Polsce kresowego ośrodka przedstawiona też została pokrótce jego historia.
The Nowogródek Voivodeship, existing in the years 1921-1939, was not only one of the poorest in the Second Polish Republic, but also had experienced multiple social, national, and economic conflicts, primarily those difficult and violently breaking out at times: Polish-Belarussian and Polish-Jewish. The agricultural character of this mostly extremely backward region of Poland could have only been highlighted by its few underdeveloped cities and towns, such as Nowogródek, with less than ten thousand inhabitants, and the biggest center – Lida, inhabited by thirty-six thousand people. The new state borders, established after World War I, split the Nowogródek Voivodeship in an unnatural way, separating it especially from Mińszczyzna (Mińsk region), thus dividing families, traditional markets, and historically formed lands, only deepening the backwardness and poverty in the region. It had been a place, like probably nowhere else in the interwar period, where time seemed to have stood still, conserving the forming over many centuries reality of Polish North-Eastern Confines. The Soviet aggression against Poland, which started on the 17th September 1939, and the ensuing occupation, destroyed this borderland world: equally archaic, drowsy, and poor, but also colorful in its ethnicity and culture. This article presents that end, as preserved in the memories of the Polish inhabitants of the town of Wołożyn, a place located at the meeting point of Wileńszczyzna (Wilno region), Nowogródczyzna (Nowogródek regon), and Mińszczyzna. In order to provide a closer look into this little known Borderland town, the author also presented, as breifly as possible, its history.
Źródło:: UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2019, 11, 2; 31-54
2543-8379
Pojawia się w:: UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Krajobrazy kulturowe kresów wschodnich w fototece Ignacego Rabczuka
Cultural landscapes of the eastern borderlands in Ignacy Rabczuk’s photo collection
Autorzy:: Sochacka, D.
Kraszewska, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/61976.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:: Polska
historia
Kresy Wschodnie
woj.lwowskie
woj.poleskie
woj.nowogrodzkie
krajobraz kulturowy
dokumentacja fotograficzna
Rabczuk Ignacy
Źródło:: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2008, 10
1732-5587
Pojawia się w:: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Kolaboracja na Kresachm Wschodnich II Rzeczypospolitej 1941–1944
Collaboration in the Eastern Borderlands (Kresy Wschodnie) of the Second Republic of Poland, 1941–1944
Autorzy:: Motyka, Grzegorz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/477718.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Opis:: Collaboration is a topic arousing many debates and controversies and therefore rather avoided by historians. The assessment of the collaboration in Eastern and Central Europe is hampered by the fact that the inhabitants of those territories lived in between two totalitarian regimes and on numerous occasions they had to chose the lesser evil. That is why many communities deciding to co-operate with the Third Reich fi rst did it because of patriotic motives and only then possibly ideological ones. Poles for the whole period of the WWII considered Germans their main enemy and that is why the Polish underground always opted against any military co-operation with the Third Reich, even local one in the face of the threat posed by Soviets. In turn, the national Lithuanian, Ukrainian, Belorussian communities perceived the USSR as their main enemy, and treated Germans as a potential ally and even a guarantor of gaining – or regaining – their independence. That is why when the Germany attacked the USSR in Lithuania and the socalled Western Ukraine the anti-Soviet insurrections broke out. Both the Ukrainian and Lithuanian nationalists created their own governments but they were not recognized by the Germans. The most vivid example of the collaboration in the eastern Borderlands was the service in the German police formations and SS. Among others the Waffen SS ‘Galizien’ division created in 1943 was composed of Ukrainians. Although such formations were perceived by many people as a substitute for national army, they were a very important element of the German military system. They relieved the Nazi of many duties connected with the participation in anti-partisan or pacification operations. The Ukrainian, Lithuanian and Belorussian auxiliary police also participated in the extermination of Jews organized by Germans. In turn, Polish units of the police in Volhynia participated in different operations against Ukrainians, but also protected Polish citizens against UPA (Ukrainian Insurgent Army). However, the decision whether someone was or was not a collaborator cannot be based solely on the membership in one formation or the other but in what way he or she fulfi lled the orders issued by the German authorities. Murdering civilians cannot be justifi ed in any way. That is why whether a given formation committed such murders or not is a decisive factor of its assessment. That is why, among others, the disputes concerning the participation of Ukrainians in suppressing the Warsaw Uprising or pacifi cation of the village of Huta Pieniacka take on so emotional overtones.
Źródło:: Pamięć i Sprawiedliwość; 2008, 1(12); 183-197
1427-7476
Pojawia się w:: Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Cmentarze w Dawidowie koło Lwowa. Polskie dziedzictwo narodowe
Autorzy:: Tomczyk, Ryszard
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1900731.pdf
Data publikacji:: 2021-06-30
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: cemeteries
history of Poles in the Eastern Borderlands of the old Polish Republic
Dawidów near Lvov
Polish national heritage
Opis:: Cemeteries are important sources of knowledge of the local and regional social history. Historical objects of sepulchral art (graves, tombs) located in cemeteries, with preserved inscriptions and epitaphs, represent also important source material for genealogical research. The article is an attempt at presenting past events and names of Poles who lived in Dawidów near Lvov, based on old and new gravestones and other source materials (lately recreated by the settlers’ descendants).
Źródło:: Historia Slavorum Occidentis; 2021, 2 (29); 171-199
2084-1213
Pojawia się w:: Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Represje niemieckie na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1941–1944
German Reprisal in the Eastern Borderlands (Kresy Wschodnie) of the Second Republic of Poland, 1941–1944
Autorzy:: Hryciuk, Grzegorz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/477374.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Opis:: The territories of eastern Poland annexed in 1939–1940 by the Soviet Union, in the summer of 1941 were under the German occupation and they were incorporated into the new Reichskommissariat Ukraine and Reichskommissariat Ostland, the General Gouvernement or – as in the case of two eastern poviats of Białystok Province and a small part of Polesie Province – incorporated into Białystok District, subordinated to the Reichsverteidigungskommissar for East Prussia. The basic principles of the occupation policy of the Third Reich were formulated before the outbreak of the Soviet-German war. It seems that what affected their implementation, especially resorting to terror, were the attitudes of local communities including their willingness to co-operate, the exhibited level of adaptation and resistance as well as the course of events at the fronts and the evolution of general principles of the occupation policy inspired by those trends. To some extent, the character of the policy also depended on the personal features of the top offi cials of German administration who implemented it. That is why the reprisal measures directed against different ethnic groups in particular territories differed – the regime was relatively mild as far as Lithuanians in the General Reichskommissariat Lithuania or Ukrainians in Galicia district were concerned and more severe in the case of Ukrainians in Volhynia and Belorussians in the General Reichskommissariat Belorussia. The most ruthless terror was directed against Jews. The extermination of Jews started as early as the summer of 1941 when German operational groups (Einsatzgruppen) entered into the Polish eastern territories. The most intense genocide operations were carried out in 1942. The losses of other nations were lower, and the occupier’s reprisals intensifi ed at the turn of 1942 and 1943 and in 1943–1944, when the North-Eastern Borderlands of the Second Republic of Poland, Polesie and Volhynia became the theater of the great anti-partisan operations and pacification actions organized by the German security forces. The demographic losses seem to be much higher among Poles, Ukrainians and Belorussians caused by the forced deportations to slave labour into the interior of the Third Reich. The inhabitants of the eastern Borderlands of the Second Republic of Poland incurred heavy losses during the German occupation in 1941–1944, amounting to 1.6–1.7 million casualties that is nearly 15 per cent of the total number of inhabitants. The heaviest losses were infl icted to Jews: 1 100 000 – 1 150 000 persons; nearly all Jewish Borderland inhabitants were murdered. According to the estimates which are still treated as not fi nal and requiring further research and careful verifi cation about 95 000 persons (including 75 000 Jews) lost their lives in the Vilnius County, 500 000 (including 300 000 – 350 000 Jews) in the territories incorporated into the Belorussian Soviet Republic, about 300 000 (including 224 000 Jews) in Volhynia, and not more than 700 000 – 800 000 persons (including 495 000 Jews) in Eastern Galicia were murdered.
Źródło:: Pamięć i Sprawiedliwość; 2008, 1(12); 79-112
1427-7476
Pojawia się w:: Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Inwentarz kościoła parafialnego w Kosowie z 1770 roku
The inventory of the parish church in Kosów of 1770
Autorzy:: Żurek, Waldemar Witold
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1022277.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: Kosów Poleski
historia Kościoła katolickiego
Kresy Wschodnie Rzeczypospolitej
the history of the Catholic Church
the Eastern Borderlands
Opis:: The presented visitation of the church of Kosów conducted at the end of the 18th century gives us the information about the administration, pastoral ministry and the emoluments of the parish church in Kosów located in the Eastern Borderlands in the Old Polish Period. It also reveals signifi cant fi gures of political and social life of the time. Its most valuable part contains data referring to the visited parish dedicated to the Holy Trinity and the Holy Cross in Kosów (Poleski) collected by Rev. Jan Nepomucen Kadłubowski; the information ranges from the smallest details or objects to religious buildings (with their equipment and vestments used for worship), residential buildings and outbuildings. The visitation also shows concern for the moral state, material goods of the parish and the order of the liturgy celebrated in the parish church in Kosów.
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2016, 105; 375-387
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Między Usznią a Domaniowem. Przesiedleńcy z Kresów Wschodnich osiedleni na Ziemiach Zachodnich
Between Usznia and Domaniów. Migrants from the Eastern Borderlands settling in the Western Lands
Autorzy:: Jakubowska, Natalia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/634930.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Ośrodek Pamięć i Przyszłość
Tematy:: oral history
historia mówiona
II wojna światowa
migracje
Kresy Wschodnie
Ziemie Zachodnie
Usznia
Domaniów
okupacja niemiecka i rosyjska
oral history; Second World War; migration; Eastern Borderlands; Western Lands; Usznia; Domaniów; German and Russian; occupation
Second World War
migration
Eastern Borderlands
Western Lands
German and Russian
occupation
Opis:: Domaniów is a small town in the Oławski region in Lower Silesia. After the Second World War a large group of former residents of Usznia, a small village in the Eastern Borderlands of the Second Polish Republic, settled down in Domaniów. The author presents the accounts of five people who participated in the relocation process. The memories also include the time of their childhood and teenage years. The interviewees described how they remembered their family village, the most significant events from the time of war (German and Russian occupation), the preparation for relocation and the journey to the West – into the unknown. The accounts also show why Domaniów, which was known as Domajewice at that time, was selected as the settlement place, how it looked and what were the relationships with the Germans who still lived there. The author also describes the culture and traditions brought from the East and how they are continued to this day. The memories were set in a historical context based on the subject literature and archival materials.
Źródło:: Wrocławski Rocznik Historii Mówionej; 2014, 4; 129-165
2719-7522
2084-0578
Pojawia się w:: Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Przesiedleńcy w Wielkopolsce. Stosunek ludności miejscowej do osadników z Kresów Wschodnich
Displaced Persons in Greater Poland. Attitude of Local People towards the Settlers from the Eastern Borderlands
Autorzy:: Garbatowska, Adriana
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/532187.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Tematy:: przesiedlenia
Wielkopolska
wieś
narracja
displacements
Greater Poland
village
narrative
Opis:: The thread brought up in this article concerns the way how the local people see the displacements and the displaced settlers. It is an aspect of the research theme “The Memory of Displacements after World War II in the Settlers’ Families in the Area of Greater Poland”. The research is aimed at recording the present-day perception of displacements from the Eastern Borderland to Greater Poland that took place after World War II. Two groups of inhabitants are examined—displaced persons and local people—in a few selected Greater Polish villages (Broniszewice, Józefów, Nowa Kaźmierka, Walkowice, Biała, Radolin, Drachowo, Potrzymowo). Greater Poland as the settlement goal for the displaced persons from the Eastern Borderland is nothing of an obvious area. Customarily, historically, geographically, and socially the displacements are associated with territories west- and northwards of the historical Greater Poland area (a small area on the right bank of the Noteć River is an exception here). These were called the Recovered Territories or Western and Northern Territories, meaning lands which till 1939 had been a part of Germany. The move of the borders of Poland westwards in 1945 resulted in two phenomena: Poles, from the territories lost in the East, were directed to the regained lands in the West and North. According to the then authorities’ intentions, the settlement of Polish people was to justify Poland’s right to possess these areas. The analysis of the community from a given village is aimed at depicting the way these communities see one another. e in3uence on the following coexistence and changes has been taken into consideration as well. Has this neighbourhood of more than half a century evened out, if ever, perceiving the origins of the interviewed people and others? As regards the displacements, the focus of the authoress is on the process of adaptation to a new social, cultural, and economic environment, through which the local people saw new settlers. e considerations are based on the 4eld research conducted in the aforementioned villages between 2009–2012. e research group of locals numbered 51 persons. The oldest informer was born in 1919, whilst the youngest one in 1976. In the group of people born between 1919 and 1944, thirty interviews were carried out. Eighteen interviews occurred in the group of people between 1945 and 1969 and there were three talks with persons born after 1970. The term “locals” is treated narrowly in this case. It denotes people whose origin is of no doubt: they were born in the examined village or in the nearest vicinities.
Źródło:: Studia Lednickie; 2014, 13; 177-187
0860-7893
2353-7906
Pojawia się w:: Studia Lednickie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Kresowe afisze w zbiorach Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki PAN
Eastern Borderland Theatrical Posters in the Repository of Theater Documentation of the Institute of Art at the Polish Academy of Sciences
Autorzy:: Kuraś, Marzena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29520671.pdf
Data publikacji:: 2017-12-15
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: historia teatru
teatr na Kresach
afisz teatralny
archiwum teatralne
theater history
theater in the Eastern Borderlands
theater poster
theater archive
Opis:: W zbiorach Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk znajduje się pokaźna (ponad 20 000 pozycji) kolekcja dawnych afiszy teatralnych z XVIII, XIX i XX wieku. W jej skład wchodzi niewielka, a przez to tym cenniejsza, liczba plakatów teatralnych z Kresów Wschodnich zachowanych i przekazanych przez prywatnych kolekcjonerów. Na potrzeby niniejszej publikacji wybrano zbiór afiszy z XIX i pierwszej połowy XX wieku z Grodna, Kamieńca Podolskiego, Kowna, Lwowa, Mińska, Wilna i Żytomierza. Pochodzą one z porozbiorowych ziem polskich rządzonych zarówno przez Rosję, jak i Austro-Węgry, a w przypadku Lwowa - z terytorium niepodległej Polski.
The repository of Theater Documentation of the Institute of Art, Polish Academy of Sciences, holds a substantial (more than 20,000 items) collection of old theatrical posters dating from the 18th, 19th, and 20th centuries. It also contains a small, and for that reason all the more precious, number of theater posters from the Eastern Borderland of Poland, preserved and donated by private collectors. For the purposes of this publication, a set of posters dating from the 19th and the first half of the 20th centuries that come from Grodno, Kamieniec Podolski, Kaunas, Lvov, Minsk, Vilnius, and Żytomierz has been chosen. They come from the post-partition Polish territories ruled by Russia as well as by the Austro-Hungarian Empire, and in the case of Lvov, from the territory of independent Poland.
Źródło:: Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 158-183
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:: Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:: Teatry kresowe na dawnych pocztówkach ze zbioru Jarosława Komorowskiego
Eastern Borderland Theaters on Old Postcards from the Collection of Jarosław Komorowski
Autorzy:: Komorowski, Jarosław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29520679.pdf
Data publikacji:: 2017-12-15
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: historia teatru
architektura teatralna
pocztówki teatralne
teatr na Kresach
theater history
theater architecture
theater postcards
theater in the Eastern Borderlands
Opis:: Pocztówki stanowią ważną część ikonografii teatralnej. Szczególnie w odniesieniu do budynków, które już nie istnieją lub zostały znacznie przebudowane, takie dokumenty mają nieocenioną wartość. Podobnie jest z uwiecznionymi na pocztówkach scenami przedstawień czy spektakli: o wielu z nich nie wiedzielibyśmy nic, gdyż nie zostały utrwalone w żaden inny sposób. Prezentowane tu pocztówki zostały wyselekcjonowane z kolekcji dotyczącej budynków teatralnych na Kresach Wschodnich. Wybór obejmuje zarówno stałe siedziby zespołów teatralnych, jak i sale teatralne, w których występowały zespoły objazdowe i amatorskie.
Old postcards constitute an important part of the iconography of theater buildings. Especially in reference to buildings that no longer exist or have been substantially rebuilt, such records are of inestimable value. The same is true about performance or spectacle scenes captured in the postcard pictures: we would have known nothing about many of them, as they have not been recorded in any other way. The items presented here have been selected from a collection of postcards showing Eastern Borderlands of Poland that cover theater-related themes as well. The selection encompasses both permanent venues of theater companies as well as theater halls where touring and amateur companies performed.
Źródło:: Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 237-250
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:: Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:: Polityka niemieckich i radzieckich okupantów wobec polskiego ziemiaństwa w latach II wojny światowej
The German and Soviet Occupants Policies Towards the Polish Gentry During the World War II
Autorzy:: Gapys, Jerzy
Nowak, Mariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1944892.pdf
Data publikacji:: 2009
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: II wojna światowa
ziemiaństwo polskie
okupacja hitlerowska
Kresy Wschodnie
sowietyzacja
World War II
Polish gentry
Hitlerian occupation
the Eastern borderlands
Sovietiziation
Opis:: The present article characterizes the German and Soviet policies towards the Polish gentry in the years 1939-1945. Analysis of the measures taken by the two totalitarian regimes towards this circle enjoying a high prestige in Poland in the period between the two World Wars gives precious information about the political aims concerning the social and material elite of the conquered country that they wanted to achieve. A comparison was made of measures taken by the two invaders that led: in the Soviet zone – to liquidation of the gentry as a social layer; and in the German one – to weakening their position and their isolation in the Polish society. The land property was used by the Nazis for exploiting farmers in the GG, whereas the Soviet authorities used it as a confirmation of the necessity “to overthrow the old order” on the occupied Polish territories. In practice this meant liquidation of the gentry's property by nationalizing and appropriating both movables and fixed property, which was often accompanied by illegal seizure and devastation.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 2; 199-215
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:: Analysis of Polish Writing on the History of Physical Education and Sports in the North-Eastern Borderlands of the 2nd Republic
Autorzy:: Małolepszy, Eligiusz
Drozdek-Małolepsza, Teresa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1031821.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: PPHU Projack Jacek Wąsik
Tematy:: physical education
sports
state of study
the North – Eastern Borderlands of the 2nd Republic
Opis:: The aim of this paper is presentation of the up-to-date state of research on physical education and sports in the North-Eastern Borderlands of the 2nd Republic based on analysis of Polish literature on the subject. In the sense of territorial scope, the paper covers the areas of the Polesie, Novogrodek and Vilnius voivodeships. As for the scope of studies on the history of physical education and sports in the North-Eastern Borderlands of the 2nd Republic, the most cognitively significant is the work by Laskiewicz on „Kultura fizyczna na Wileńszczyźnie w latach 1900–1939. Zarys monograficzny dziejów” (Physical Culture in the Region of Vilnius in the Years 1900–1939. An Outline of Monographic History). The history of physical culture in rural areas were fairly well drawn up. In terms of historiography, there are publications presenting physical education and sports in urban areas. The publications mainly refer to physical activity in larger towns and cities, e.g. in Baranowicze, Breston- Bug, Lida, Novogrodek and in Vilnius. In terms of voivodeships, papers on physical education and sports in the Region of Vilnius significantly predominate. The presented analysis of the state of research – in reference to Polish writings – shows the necessity to supplement the preliminary archival research of the sources – in order to prepare a monograph on „Dziejów wychowania fizycznego i sportu na Kresach Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej” (the History of Physical Education and Sports in the North – Eastern Borderlands of the 2nd Republic). A preliminary archival research should also be conducted in the archives kept by Byelorussia and Lithuania.
Źródło:: Physical Activity Review; 2013, 1; 22-31
2300-5076
Pojawia się w:: Physical Activity Review
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:: Miejsce i funkcja pieśni oraz przyśpiewek korowajowych w obrzędzie weselnym na Podlasiu
The Place and Function of Korovai Songs and Couplets in the Wedding Rituals of Podlachia
Autorzy:: Maksymiuk-Pacek, Beata
Szadura, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31341649.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: korowaj
pieśni weselne
przyśpiewki weselne
Podlasie
język wschodniego pogranicza
korovai [wedding-cake]
wedding songs
wedding couplets
Podlachia
language of the eastern borderlands
Opis:: Celem artykułu jest omówienie funkcji i miejsca pieśni i przyśpiewek korowajowych w tradycyjnym obrzędzie weselnym Podlasia. Podstawą analizy są pieśni i przyśpiewki towarzyszące przygotowaniu i dzieleniu korowaja weselnego, zaczerpnięte z tomów Podlasie i Lubelskie, wydanych w serii „Polska pieśń i muzyka ludowa” PAN, z wybranych tomów Dzieł wszystkich Oskara Kolberga oraz z prac dokumentalistów i badaczy wschodniego pogranicza kulturowego. Repertuar pieśniowy uporządkowano zgodnie ze scenariuszem wesela tradycyjnego. Autorki w wyborze przykładowych ilustracji kierowały się tematyką prezentowanych tekstów i analizowały je pod względem językowym i kulturowym, a nie muzycznym. Na tej podstawie podjęły próbę ustalenia funkcji pieśni i przyśpiewek korowajowych. Analiza potwierdziła, że korowaj był i jest jednym z fenomenów kulturowych Podlasia, ważnym składnikiem samoidentyfikacji jego mieszkańców. Pieśni związane z jego rolą w obrzędzie weselnym mają charakter archaiczny i unikatowy, są bogate w symboliczne treści. Pełniły trzy funkcje: magiczną, scenariuszową i instruktażową.
The aim of this article is to discuss the function and place of korovai songs and couplets in the traditional wedding rituals of Podlachia. This analysis is based on the songs and couplets accompanying the preparation and sharing of the korovai ([wedding-cake]; Pol. korowaj; Ukr. коровай [korovai], Russ. before the 1956: коровай [korovai], modern: каравай [karavai], Old East Slavic: караваи [karavai]), and which were taken from the volumes entitled Podlasie [Podlachia] and Lubelskie [Lublin Region] that were published in the series “Polska pieśń i muzyka ludowa” [Polish Folk Songs and Music], from selected volumes of Oskar Kolberg’s Dzieła wszystkie [The Complete Works] and the works of various documentalists and researchers of the eastern cultural borderland. The repertoire of songs was arranged according to the scenario of the traditional wedding ceremony. When choosing the sample texts, the authors took their subjects into consideration and analysed them in terms of language and culture, but not that of music. On this basis, they attempted to determine the function of the korovai songs and couplets. The analysis undertaken confirms that not only is the korovai one of the cultural phenomena of Podlachia, but also an important component of the identity of its inhabitants. The songs related to the specific role of the korovai in the wedding ritual are characterised by both an archaic and unique character, and a rich symbolic content. They fulfil magical, scenario and instructional functions.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 12; 87-104
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:: Oswajanie wsi dolnośląskiej po II wojnie światowej przez ludność polską z Kresów Wschodnich II Rzeczpospolitej
(Accustoming a Lower-Silesia village after the World War II by Poles from the Eastern borderlands of the Second Republic of Poland)
Autorzy:: Grzegorz Gerlich, Marian
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/667194.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Opis:: The subject-matter of considerations is a presentation based on memories reports of the cultural process of accustoming Lower-Silesia villages by the population from the Eastern borderlands of the Second Republic of Poland. The basis of this work constitutes empirical studies conducted between 1989 and 2009. The analyses cover the first period of Pole relocation, namely from 1945 to 1946. What has been assumed is a colloquial way the relocated understand their history, according to which the timeline is broadened and comprises the period from the World War II breakout and, subsequently, so called occupations (a Soviet, German and again Soviet one) to the moment of their arrival to the Western lands. In accordance with such an understanding of their own fate, cultural accustomation of new spaces is analysed through trauma and experiences of these people starting from a luminal period, it being a death of Poland in September 1939. This kind of a subjective perception of the history of one’s own group is extremely attractive for an anthropological analysis. It enables tracing not only subsequent political changes and prosecution of the Polish people connected with it, but also cultural changes, and new competence gain. It is them that, in consequence, determined a qualitatively different way of a dialogue with a changing reality and one’s won cultural heritage despite the permanence of many traditional cultural structures. It was a totally new phenomenon, and unknown to this population. Objectively speaking, it required the renouncement of many cultural canons biding so far and working out categorically new mediation structures under the circumstances of a dismantled borderline. It derived from particularly a political, but also cultural status of the Polish borderline people in this area. The experiences constituted the basis for the formation of a new social and cultural capital. As a result, it decided on particular ways of a cultural accustomation of the people in an extreme situation. The text paid attention to such issues as the first contact with a foreign land, new, multidimensional challenges, and, consequently, accustoming homestead, farmstead, fields, chapels and roadside crosses, and, finally, the whole village space.
Źródło:: Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2012, 12; 113-137
1506-5790
2353-9860
Pojawia się w:: Studia Etnologiczne i Antropologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:: Uwagi o polszczyźnie jako języku religijnym na Wschodzie (ze szczególnym uwzględnieniem Litwy)
Observations on Polish as a religious language in Eastern Europe (with focus on Lithuania)
Autorzy:: Karaś, Halina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2147939.pdf
Data publikacji:: 2019-12
Wydawca:: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:: język religijny
polszczyzna kresowa
funkcje języka
postawy wobec języka
Polska
religious language
Polish language in the Eastern Borderlands
language functions
attitudes towards language
Polska
Opis:: Artykuł dotyczy polszczyzny jako języka religijnego na Wschodzie, zwłaszcza na Litwie, w mniejszym stopniu na Białorusi i Ukrainie. Uwagę skupiono na zmianach językowych w sferze religijnej, w użyciu polszczyzny i innych języków w Kościele rzymskokatolickim. Zasygnalizowano proces depolonizacji Kościoła rzymskokatolickiego: białorutenizacji na Białorusi i ukrainizacji na Ukrainie i omówiono postawy wiernych wobec usuwania polszczyzny z funkcji języka religijnego na rzecz języka białoruskiego i ukraińskiego. W odniesieniu do Litwy przedstawiono sytuację języka polskiego i proces ograniczania użycia polszczyzny i rugowania jej z Kościoła w dwóch enklawach polskojęzycznych, dziś zdezintegrowanych (Kowieńszczyzna i rejon jezioroski) na podstawie badań terenowych (wypowiedzi informatorów).
The paper discusses Polish as a religious language in Eastern Europe, particularly in Lithuania, and – to a lesser extent – Belarus and Ukraine. The author focuses on language changes within the sphere of religion concerning the use of Polish and other languages in the Roman Catholic Church. The process of depolonizing the Roman Catholic Church along with its Belarusization in Belarus and Ukrainization in Ukraine has been observable. Moreover, the article overviews the response of the Church members to the eradication of Polish as a religious language and replacing it with Belarussian and Ukrainian. With respect to Lithuania, the analysis based on field research (informants) depicts the current situation of the Polish language as its usage has come to be limited and as it has begun to be eradicated from the Church in two Polish-speaking enclave communities that are disintegrated today (the Kaunas region and the Zarasai region).
Źródło:: Studia Elbląskie; 2019, 20; 147-159
1507-9058
Pojawia się w:: Studia Elbląskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:: A review of press publications of the Polish Eastern Borderlands community in the West (1942–2016)
Przegląd czasopiśmiennictwa emigracyjnych środowisk kresowych (1942–2016)
Autorzy:: Gotowiecki, Paweł
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2058364.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: polish press in the West in the 20th century
Polish emigration during and after World War II
Polish Eastern Borderlands
the Eastern Borderlands community
emigracja polska
prasa emigracyjna
Kresy Wschodnie
środowiska kresowe
Opis:: This article attempts to examine and define the functions and character of the periodicals and other press publications of Polish Eastern Borderlands community functioning in the structures of the Polish war refugees and post-war political emigration in the West. The author presents the origins and the various phases of its history, including the phase of its inexorable decline. In a series of concise individual profiles the article covers all printed materials that can be classified as the press publications of the Polish Eastern Borderlands community.
Przedmiotem artykułu jest próba zdefiniowania, określenia funkcji oraz charakterystyka czasopiśmiennictwa środowisk kresowych działających w strukturach wojennego uchodźstwa oraz powojennej emigracji politycznej na Zachodzie. Autor przedstawia genezę, poszczególne fazy rozwoju oraz okres schyłkowy tego czasopiśmiennictwa, przybliżając w syntetyczny sposób wszystkie tytuły prasowe, które mogą być zaliczone do kategorii czasopism kresowych.
Źródło:: Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2020, 23, 4; 135-157
1509-1074
Pojawia się w:: Rocznik Historii Prasy Polskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:: „Język polski na Kresach” Janusza Riegera na tle badań nad polszczyzną kresową po roku 2015
“Język polski na Kresach” [Polish Language in the Eastern Borderlands] by Janusz Rieger Against the Background of Research on Borderland Polish After 2015
Autorzy:: Konczewska, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38435589.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: polszczyzna kresowa
kontakty językowe
język polski na Białorusi
język polski na Litwie
język polski na Ukrainie
Janusz Rieger
Polish language in the Eastern Borderlands
language contacts
Polish Language in Belarus
Polish Language in Lithuania
Polish Language in Ukraine
Opis:: This article presents the state of research in the field of studies on Borderland Polish after 2015. The author provides an overview of selected publications which concern the situation of the Polish language in Belarus, Lithuania, Ukraine and in the borderlands, discusses the issues and research problems they consider, and outlines the main areas of research. The article focuses on the contribution of Janusz Rieger to this field of study and on his latest monograph: Język polski na Kresach [The Polish Language in the Eastern Borderlands], published in 2019.
Artykuł przedstawia stan badań nad polszczyzną kresową po 2015 roku. Autorka dokonuje przeglądu wybranych pozycji traktujących o języku polskim na Litwie, Białorusi i Ukrainie oraz pograniczach, omawia przedstawione w publikacjach problemy i wątki badawcze, prezentuje kierunki eksploracji. Oddzielna uwaga została poświęcona dokonaniom w dziedzinie badań nad polszczyzną kresową Janusza Riegera, a także jego najnowszej monografii z 2019 roku pt. Język polski na Kresach.
Źródło:: Acta Baltico-Slavica; 2020, 44; 238-262
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:: Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:: Nazwy wyrobów z mąki w mowie mieszkańców dawnych Kresów Południowo‑Wschodnich (na przykładzie kilku wsi z obwodu lwowskiego)
Names of flour products in the speech of the inhabitants of the former South‑Eastern borderlands (on the example of several villages from the Lviv region)
Autorzy:: Kostecka-Sadowa, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/26731729.pdf
Data publikacji:: 2023-12-30
Wydawca:: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: flour products
southern Polish in the south‑eastern borderlands
borrowings
produkty mączne
polszczyzna południowokresowa
zapożyczenia
Opis:: The aim of this article is to describe the generational characteristics of flour products in the speech of Poles of the former South‑Eastern borderlands on the example of several villages from the Lviv region. My analyses focus on the dynamics of changes in the functioning of food names. The presented material and its preliminary analyses allow to unambiguously assign many names of dishes to specific generational groups of people studied. Comparison of the discussed names of dishes with the content of SGP showed that many of them are common with Polish dialect in the Poland. Confrontation with the Dictionary of the Ukrainian language and Ukrainian dialectological works from the studied area showed that many words coexist in Ukrainian, for example: buchanka, paska, pampuch, bublik, kałacz, korowaj, zawiwańce, pierożek, blin, palanycia.
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2023, 18; 169-180
2083-1765
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:: Feliks Trusiewicz, Tadeusz Szewczyk, Maria Maleńczak, Świadectwa zbrodni wołyńskiej
Feliks Trusiewicz, Tadeusz Szewczyk, and Maria Maleńczak: Testimonies from the Volhynia Massacre
Autorzy:: Bock-Matuszyk, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/634786.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Ośrodek Pamięć i Przyszłość
Tematy:: Wołyń
zbrodnia wołyńska
Galicja Wschodnia
II wojna światowa
ukraińscy nacjonaliści
UPA
Polacy na Kresach
Volhynia
Volhynia Crime
Eastern Galicia
World War II
Ukrainian nationalists
Ukrainian Insurgent Army
Poles in the Eastern Borderlands
Opis:: This text provides the source edition of three accounts recorded in 2013 concerning the crimes of Ukrainian nationalists committed during World War II against Poles in Volhynia and Eastern Galicia, referred to as the Volhynia Massacre. Feliks Trusiewicz, Tadeusz Szewczyk, and Maria Maleńczak were eyewitnesses of the genocide, lost people close to them, and had their lives threatened by their neighbours and sometimes even members of their own mixed Polish-Ukrainian families. They recount their dramatic memories of those events as well as their interpretations of the causes of the Polish-Ukrainian conflict. They also highlight the uniqueness of the phenomena, which took on a different path in Volhynia itself and in Eastern Galicia as a whole.
Tekst stanowi edycję źródłową trzech relacji zarejestrowanych w 2013 r., dotyczących zbrodni ukraińskich nacjonalistów dokonanych w latach II wojny światowej na Polakach na Wołyniu i w Galicji Wschodniej, określanych mianem zbrodni wołyńskiej. Feliks Trusiewicz, Tadeusz Szewczyk i Maria Maleńczak, którzy na własne oczy widzieli ofiary ludobójstwa, utracili w ten sposób bliskie osoby i doświadczyli zagrożenia życia ze strony sąsiadów, a czasem nawet członków własnych polsko-ukraińskich rodzin, przytaczają dramatyczne wspomnienia tamtych wydarzeń, ale też własne interpretacje źródeł polsko-ukraińskiego konfliktu. Zwracają też uwagę na specyfikę zjawiska, które przebiegało w odmienny sposób na samym Wołyniu i w Galicji Wschodniej.
Źródło:: Wrocławski Rocznik Historii Mówionej; 2018, 8; 219-322
2719-7522
2084-0578
Pojawia się w:: Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:: O kilku formalnie podobnych wyrazach w mowie Polaków zamieszkałych w obwodzie lwowskim
On several formally similar words used by Poles living in the Lviv region
Autorzy:: Kostecka-Sadowa, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28763589.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: polszczyzna południowokresowa
etymologia
zapożyczenia leksykalne
Polish language in the South-Eastern Borderlands
etymology
lexical borrowings
Opis:: Celem artykułu jest przedstawienie i omówienie kilku wyrazów podobnych znaczeniowo o różnym zasięgu w gwarach polskich, zaś powszechnie znanych w mowie respondentów polszczyzny poludniowokresowej. Badania słownikowe oraz bogata dokumentacja materiałowa pokazują, że wyrazy hurba, hurma, ujma są dobrze osadzone w zasobie słownikowym respondentów posługujących się na co dzień polszczyzną południowokresową. Wielowiekowe polsko-ukraińskie kontakty ludności wpłynęły na szereg procesów językowych. Dzięki bezpośrednim kontaktom ludności dwujęzycznej dochodziło do stopniowego, wzajemnego, na ogół bliżej nieuświadomionego przejmowania różnych cech językowych (w tym gwarowych), zwłaszcza w zakresie słownictwa.
The article aims at presenting and discussing several similar words with different meanings in Polish dialects, yet commonly known and used by Polish speakers in the South-Eastern Borderlands. Dictionary research and extensive material documentation show that the words hurba, hurma, ujma are well embedded in the vocabulary resources of respondents who use southern Polish in the South-Eastern Borderlands on a daily basis. Centuries of Polish–Ukrainian contacts have influenced a number of linguistic processes. Direct contacts among the bilingual population enabled a gradual, mutual, usually relatively unconscious acquisition of various linguistic features (including dialectal ones), especially when it comes to vocabulary.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2024, 810, 1; 109-119
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:: MIT SPOŁECZNY KRESÓW WSCHODNICH WE WSPÓŁCZESNEJ PRASIE POLSKOJĘZYCZNEJ NA UKRAINIE: ANALIZA ZAWARTOŚCI PRASY
SOCIAL MYTH OF THE EASTERN BORDERLANDS IN MODERN POLISHLANGUAGE PRESS IN UKRAINE: ANALYSIS OF THE PRESS CONTENT
СУСПІЛЬНИЙ МІФ „СХІДНИХ КРЕСІВ” У СУЧАСНИХ ПОЛЬСЬКОМОВНИХ ВИДАННЯХ В УКРАЇНІ: АНАЛІЗ ЗМІСТУ
Autorzy:: Pietrzak, Wiktor
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1042890.pdf
Data publikacji:: 2015-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Opis:: У статті висвітлено результат аналізу змісту преси з огляду на присутність у ній визначень, що входять у склад міфу „Східних Кресів”. Дослідження статей призвело до визначення особливостей суспільного міфу в сучасних польськомовних виданнях України.
The article presents the results of the analysis of the press’ content in terms of appearance of notions, which add to the composition of myth of the Eastern Borderlands. The study of press’ material has mainly led to defi ning general characteristics of the social myth in contemporary Polish-language press media published in Ukraine.
Źródło:: Studia Ukrainica Posnaniensia; 2015, 3; 225-231
2300-4754
Pojawia się w:: Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:: Otorynolaryngologiczny zawodowy i naukowy dorobek lwowskiego lekarza Kazimierza Szumowskiego (1901–1941)
Professional and scientific otorhinolaryngological achievements of the Lvov doctor Kazimierz Szumowski (1901-1941)
Autorzy:: Kierzek, Andrzej
Kotuła, Jacek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1930298.pdf
Data publikacji:: 2021-05-27
Wydawca:: Index Copernicus International
Tematy:: historia medycyny Kresów Południowo-Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej
historia polskiej otorynolaryngologii
history of Polish otorhinolaryngology
history of medicine in the South-Eastern Borderlands of the Second Polish Republic
Opis:: Na wstępie przedstawiono drogi: życiową, zawodową i naukową doktora Kazimierza Szumowskiego (1901–1941), specjalisty otolaryngologa w Klinice Oto-laryngologii Uniwersytetu Jana Kazimierza oraz Szpitalu Ubezpieczalni Społecznej we Lwowie, uczestnika walk w obronie Lwowa, bestialsko zamordowanego przez sowietów w 1941 r. Zanalizowano dokładnie jego dokonania otorynolaryngologiczne w radiologii otiatrycznej oraz badania nad przewodnictwem ciepła w wyrostku sutkowym. Analizie poddano także m.in. problem usuwania ciał obcych z narządów otorynolaryngologicznych i leczenia twardzieli środkami chemicznymi.
The introduction presents the life, professional and scientific paths of dr. Kazimierz Szumowski (1901-1941), an otolaryngologist specialist at the Otolaryngology Clinic of the Jan Kazimierz University and the Social Insurance Hospital in Lvov, a participant in the fights in defense of Lvov, brutally murdered by the Soviets in 1941. His otorhinolaryngological achievements in otiatric radiology and studies on heat conduction in the mastoid process were thoroughly analyzed. The problem of removing foreign bodies from otorhinolaryngological organs and treating scleroma with chemical agents were among other things also analyzed.
Źródło:: Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny; 2021, 10, 3; 1-5
2084-5308
2300-7338
Pojawia się w:: Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:: Inwentarz kościoła i plebanii w Kosowie w 1751 roku
The inventory of the church and presbytery in Kosów of 1751
Autorzy:: Żurek, Waldemar Witold
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1022043.pdf
Data publikacji:: 2016-12-20
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: Kresy Wschodnie
dzieje Kościoła
dzieje parafii Kosów
the Polish Eastern Borderlands
the history of the Church
the history of the parish of Kosów
Opis:: The inventory coming from the Diocesan Archive of Drohiczyn is the detailed records of the state of the church and presbytery drawn up by the dean Rev. Krzysztof Modzelewski on 19 January 1751. The inventory was drawn up due to the fact that the parish in Kosów was taken over by Rev. Benedykt Rumszewicz. The former Polish borderland parish is now located within the borders of Belarus.
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2016, 106; 371-387
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:: Inwentarz rzymskokatolickiego kościoła parafialnego w Kobryniu z dnia z 21 sierpnia 1933 roku
The Inventory of the Roman Catholic Parish Church in Kobryń of 21 August 1933
Autorzy:: Żurek, Waldemar Witold
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/784110.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: Kobryń
historia Kresów Wschodnich
historia Kościoła
wizytacje kanoniczne parafii
the history of the Polish Eastern Borderlands
the history of the Church
canonical visitations of parishes
Opis:: After destroying the Roman Catholic Parish Church in Kobryń in 1812, the new parish church was built under the supervision of the parish priest Rev. Antoni Kisielewski and blessed by him in August 1845, then consecrated by the bishop of Vilnius Wacław Żyliński in 1851. The presented inventory of the Parish dedicated to the Assumption of Mary in Kobryń dates back to the interwar years of the Second Polish Republic. The inventory was prepared by the parish priest Józef Kuczyński on 21 August 1933. According to this inventory, the parish of Kobryń (along with the all the inventory) was taken over by Rev. Jan Węckiewicz, a new parish priest, in the presence of Rev. Bronisław Kiełbasa, the delegate of the Curia of Pińsk and the dean of Brest.
Po zniszczeniu w 1812 roku parafialnego kościoła rzymskokatolickiego w Kobryniu, nowy wybudowany został przez parafian pod kierunkiem proboszcza ks. Antoniego Kisielewskiego i przez niego poświęcony w sierpniu 1845 roku, konsekrowany został w 1851 roku przez biskupa wileńskiego Wacława Żylińskiego. Prezentowany inwentarz Parafii Wniebowzięcia N.M. Panny w Kobryniu pochodzi z lat międzywojennych II Rzeczypospolitej. Inwentarz sporządził jego proboszcz ks. Józef Kuczyński dnia 21 sierpnia 1933 roku i według tego inwentarza przejął parafię kobryńską z przynależnym inwentarzem ks. Jan Węckiewicz, nowy proboszcz, w obecności ks. Bronisława Kiełbasy, delegata kurii pińskiej i dziekana brzeskiego.
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2018, 109; 399-412
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:: Wizytacja kościoła parafialnego w Kroszynie w diecezji wileńskiej z 1820 roku
The visitation of the parish church in Kroszyn in the Diocese of Vilnius of 1820.
Autorzy:: Żurek, Waldemar Witold
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1019673.pdf
Data publikacji:: 2017-06-29
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: parafia Kroszyn
diecezja wileńska
historia Kresów Wschodnich
wizytacja kościoła
the parish of Kroszyn
the Diocese of Vilnius
the history of the Polish Eastern Borderlands
church visitations
Opis:: The manuscript of the general visitation in the parish of Kroszyn of 20 November 1820, conducted by the canon of Mińsk, the dean of Nowogródek, the parish priest in Iszkołdź - Rev. Walenty Zan, contains all historical data, personal information and statistics on the parish church and its equipment, church ministry, parishioners, church property, the description of the parish priest’s land and census of the parishioners. Valuable information relates to organizing, by the then parish priest Rev. Magnuszewski, the parish school in 1810 in Kroszyn with the exact description of its students, their age and gender. The parish of Kroszyn also boasted a newly built hospital for the poor. The same text of the general visitation of 1820 was reviewed and signed by the person who conducted the next general visitation in 1825.
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2017, 107; 389-414
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:: Education system in the Commonwealth’s Eastern Borderlands in the days of the Commission of National Education (1773–1794)
Szkolnictwo na Kresach Rzeczypospolitej w czasach Komisji Edukacji Narodowej (1773–1794)
Autorzy:: Massalski, Adam
Kula, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2058100.pdf
Data publikacji:: 2018-12-31
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:: Commission of National Education
Volhynian Department
Ukrainian Department
secondary schools
Basilian schools
Komisja Edukacji Narodowej
Wydział Wołyński
Wydział Ukraiński
szkoły średnie
szkoły bazyliańskie
Opis:: The article presents the transformation of the education system in the days of the Commission of National Education in the area of the Commonwealth’s south-eastern borderlands, ie the then provinces of Bratslav, Kyiv, Podolia and Volhynia, in the geographical, political and administrative context. Owing to their diversity in social, ethnic and religious terms and their distant location, these regions were particularly neglected in the Polish scholarly literature dealing with education. In 14 secondary schools operating within the Ukrainian and Volhynian Departments, students were being taught first by former Jesuits and Basilians and by secular teachers, graduates from the Crown Main School, thereafter.
Źródło:: Rozprawy z Dziejów Oświaty; 2018, 55; 171-193
0080-4754
Pojawia się w:: Rozprawy z Dziejów Oświaty
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:: Pamięć kresowych ojczyzn (recenzja z: Małgorzata Głowacka-Grajper, Transmisja pamięci. Działacze „sfery pamięci” i przekaz o Kresach Wschodnich we współczesnej Polsce)
Memory of the Borderland Home (review: Transmisja pamięci. Działacze „sfery pamięci” i przekaz o Kresach Wschodnich we współczesnej Polsce [The Transmission of Memory: Activists in the “Sphere of Memory” and Transfers Regarding the Eastern Borderlands in Contemporary Poland] by Małgorzata Głowacka-Grajper)
Autorzy:: Malicki, Krzysztof
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/428007.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Źródło:: Studia Socjologiczne; 2017, 2(225); 269-276
0039-3371
Pojawia się w:: Studia Socjologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:: Co wiemy i czego nie wiemy o polszczyźnie kowieńskiej
What we do and do not know about the Kaunas Polish language
Autorzy:: Karaś, Halina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28407984.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: polszczyzna północnokresowa
cechy północnokresowe
substrat
pogranicze językowe
Polish language in the former North-Eastern Borderland (kresy)
language features typical of the North-Eastern Borderlands
substrate
linguistic borderland
Opis:: Celem artykułu jest próba podsumowania dotychczasowej wiedzy na temat polszczyzny kowieńskiej, a także pokazanie luk badawczych, a więc tego, czego jeszcze mimo wielu badań, nie wiemy o tej odmianie języka. Niezwykła intensyfikacja badań na przełomie XX i XXI wieku zarówno nad współczesną, mówioną odmianą języka polskiego na Kowieńszczyźnie, jak i nad jej dziejami (głównie w XIX i w pierwszej połowie XX wieku) dostarczyła ogromnej liczby danych językowych i pozajęzykowych. Jednak szczegółowa analiza pokazuje, że mimo to nie jest to zadanie łatwe. W artykule przedstawiono sytuację polszczyzny kowieńskiej, jej zasięg terytorialny, zakres i funkcje, jej cechy konstytutywne na początku XXI wieku. Pokazano także zmiany, jakim podlegała omawiana pododmiana polszczyzny północnokresowej w XX wieku.
The article aims at providing a synopsis of previous studies on the Kaunas Polish language, as well as identifying knowledge gaps, i.e., the things that – despite extensive research on this language variety – are still not known. At the turn of the 20th and the 21st century, intensified research both on the current Polish language variety, as spoken in the Kaunas region, and its history (mainly over the 19th century up till the 1950s) brought about vast amounts of linguistic and extralinguistic data. However, a detailed analysis shows that there is no easy answer to the question posed in the title of the paper. The article overviews the situation of the Kaunas Polish language, its territorial range, scope, and functions, as well as its defining features observable at the beginning of the 21st century. The author also outlines how the language variety – a subdivision of the Polish in the North-Eastern Borderlands – has evolved over the 20th century.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2024, 810, 1; 7-23
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:: Geneza parafii rzymsko-katolickiej pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Korony Polskiej w Baranowiczach
The genesis of the construction of the Roman Catholic Church dedicated to Our Lady Queen of the Polish Crown in Baranowicze
Autorzy:: Żurek, Waldemar Witold
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1022519.pdf
Data publikacji:: 2015-12-16
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: Baranowicze Poleskie
historia Kościoła na Kresach Wschodnich
katolicka parafia w Baranowiczach Poleskich
the history of the Church in the Polish Eastern Borderlands
Roman Catholic parishes in Baranowicze Poleskie
Opis:: In 1928, society of the thriving borderland city of Baranowicze Poleskie launched a commendable initiative, the aim of which was to create another pastoral centre in that city for the local faithful of the Roman Rite. Those initiatives were made with great care for the spiritual good of the local faithful. The Executive Committee of the Church Construction appointed for that purpose in Baranowicze, then renamed the Citizens’ Committee of the Church Construction, did not take account of church law and practice in its structure. With a lay person being in charge, it did not receive approval of the ordinary of the Diocese of Pińsk, and thus efforts to build a church could not be carried out in accordance with expectations. It was not until 1934- when the parish priest and dean of Baranowicze, Rev. Jan Borysiuk, became the president of the Committee, that the relations with the diocesan ecclesiastical authority were normalised-that authority was the one which took decisions regarding the ongoing construction work in the new pastoral centre in Baranowicze. Long-term efforts on the creation of a new parish in that town resulted in erection- on 23 January 1937- the parish dedicated to Our Lady Queen of the Polish Crown and the appointment of its first parish priest Rev.Antoni Kohutnicki.
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2015, 104; 363-394
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:: Inwentarz kościoła, plebanii i folwarku w parafii Mir w 1722 roku
The Inventory of the Church, Presbytery and Parish in Mir of 1772
Autorzy:: Żurek, Waldemar W.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1956555.pdf
Data publikacji:: 2019-07-29
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: historia polskich Kresów Wschodnich
historia Kościoła
Parafia św. Mikołaja Biskupa w Mirze
the history of the Polish Eastern Borderlands
the history of the Church
the Parish of St Nicholas the Bishop in Mir
Opis:: Historia kościoła pw. św. Mikołaja w Mirze sięga przełomu XVI/XVII wieku. Kościół zbudowany został z fundacji księcia Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki”. Jego konsekracja odbyła się w 1605 roku. Prezentowany tu inwentarz kościoła, plebanii i folwarku mirskiego z 1772 roku przedstawia historię parafii, jej uposażenie, stan ludnościowy oraz majątek, jakim dysponowała parafia w Mirze, zarówno w sprzęcie kościelnym, jak i w majątku parafialnym. Inwentarz zawiera szczegółowe powinności parafian względem parafii oraz dokładny opis przykościelnych zabudowań gospodarskich. Na końcu prezentowanego inwentarza z 1772 roku znajduje się dołączona ankieta ze szczegółowymi pytaniami na temat duchowieństwa pracującego w parafii, stanu posiadania parafii oraz plebanii i folwarku, skierowana do proboszcza parafii mirskiej przez ówczesnego biskupa wileńskiego (od 1762 roku) Ignacego Jakuba Massalskiego (1727-1794). Ta ankieta pochodzi z 1775 roku. Podpisana jest przez notariusza apostolskiego ks. Stanisława Sobolewskiego oraz proboszcza w Mirze ks. Benedykta Ciszewskiego. Инвентар касцёла, плябаніі и фальварку ў парафіі Мір у 1772 г. Гісторыя касцёла св. Мікалая ў Міры пачынаецца на мяжы XVI-XVII вякоў. Касцёл быў пабудаваны з фундацыі князя Мікалая Кшыштафа Радзівіла “Сіроткі”. Кансэкрацыя яго адбылася ў 1605 годзе. Прадстаўлены інвентар касцёла, плябаніі і фальварку ў Міры з 1772 г. адлюстроўвае гісторыю парафіі, яе абсталяванне, стан насельніцтва і ўсё тое, што знаходзілася ў валоданні парафіі, як у выглядзе касцельных прыладаў, так і ў выглядзе парафіяльнай маёмасці. Інвентар уключае падрабязны пералік павіннасцяў парафіян перад парафіяй і дакладнае апісанне прыкасцельных пабудоў. У канцы прадстаўленага інвентара з 1772 г. знаходзіцца далучаная анкета з падрабязнымі пытаннямі адносна духавенства, якое працуе ў парафіі, парафіяльнай маёмасці, а таксама плябаніі і фальварку. Анкета, якая паходзіць з 1762 г., была накіравана пробашчу мірскай парафіі тагачасным Віленскім біскупам (з 1762 г.) Ігнатам Якубам Массальскім (1727-1794 гг.). Анкета падпісана апостальскім натарыусам кс. Станіславам Сабалеўскім і пробашчам у Міры кс. Бенедыктам Цішэўскім. Инвентарь костела, приходского дома и фольварка в приходе Мир в 1772 г. История костела св. Николая в Мире берет свое начало на рубеже XVI-XVII веков. Костел был построен на средства князя Николая Христофора Радзивилла «Сиротки». Освящение храма состоялось в 1605 г. Представленный инвентарь костела, приходского дома и фольварка в Мире с 1772 г. отражает историю прихода, его обустройство, состояние населения и имущество, находящееся в его владении, как в виде костельной утвари, так и в виде приходских владений. Инвентарь включает подробный перечень повинностей прихожан в отношении прихода и тщательное описание хозяйственных построек возле костела. В конце представленного инвентаря с 1772 г. находится приложенная анкета, содержащая подробные вопросы относительно приходского духовенства, владений прихода, а также приходского дома и фольварка. Анкета, которая относится к 1775 г., была направлена мирскому настоятелю тогдашним Виленским епископом ( с 1762 г.) Игнатием Иаковом Массальским (1727-1794). Анкета подписана апостольским нотариусом о. Станиславом Соболевским и настоятелем в Мире о. Бенедиктом Цишевским.
The history of St. Nicholas Church in Mir dates back to the turn of the 16th and 17th centuries. The church was built thanks to the foundation of Duke Mikołaj Krzysztof Radziwiłł “Sierotka”. Its consecration took place in 1605. The presented inventory of the parish church, presbytery and manor of 1772 focuses on the history of the parish, its emoluments, population and the wealth of the parish in Mir, both church equipment and parish property. The inventory contains detailed parishioner duties towards the parish and a detailed description of church outbuildings. At the end of the 1772 inventory, there is an attached questionnaire with detailed questions about the clergy working in the parish, the wealth of the parish, and the presbytery as well as the manor addressed to the parish priest of Mir by the then Bishop of Vilnius (from 1762) Ignacy Jakub Massalski (1727-1794). This questionnaire comes from 1775. It is signed by notary apostolic Rev. Stanislaw Sobolewski and the parish priest in Mir Rev. Benedykt Ciszewski.
Źródło:: Studia Polonijne; 2017, 38; 145-178
0137-5210
Pojawia się w:: Studia Polonijne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:: Percepcja społeczna Innego kulturowo w przestrzeni wschodniego pogranicza Polski
Social perception of the culturally Different in the space of eastern borderlands of Poland
Autorzy:: Muszyńska, Jolanta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1968027.pdf
Data publikacji:: 2012-12-31
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: Inny kulturowo
społeczność lokalna
tożsamość
dystans społeczny
pogranicze
Opis:: Artykuł porusza kwestie percepcji Innego kulturowo w społecznościach lokalnych jednorodnych i zróżnicowanych pod względem kulturowym. Głównym odniesieniem są tu badania przeprowadzone wśród młodzieży licealnej dwóch społeczności lokalnych o odmiennej rzeczywistości społeczno-kulturowej. Zaprezentowane wyniki badań dotyczą przede wszystkim kwestii poziomu dystansu społecznego w odniesieniu do różnych sytuacji społecznego funkcjonowania z Innym kulturowo.
The article explores the issues of perceiving the culturally Different in local communities, both culturally homogeneous and differentiated ones. What constitutes the main reference is the research carried out among upper-secondary school youth in two local communities of different socio-cultural reality. The presented results mostly concern the level of social distance with regard to different situations of social functioning with the culturally Different.Translated by Agata Cienciała
Źródło:: Edukacja Międzykulturowa; 2012, 1; 69-83
2299-4106
Pojawia się w:: Edukacja Międzykulturowa
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:: Parafia rzymskokatolicka w Mikaszewiczach w diecezji pińskiej w świetle inwentarza kościoła z 1938 roku
The Roman Catholic Parish of Mikaszewicze According to the Church Inventory of 1938
Рымска-каталіцкая парафія ў Мікашэвічах, Пінскай дыяцэзіі ў святле інвентара касцёла з 1938 г.
Autorzy:: Żurek, Waldemar Witold
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1018922.pdf
Data publikacji:: 2018-12-20
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: polskie Kresy Wschodnie
historia Kościoła
parafia rzymskokatolicka w Mikaszewiczach w diecezji pińskiej
the Polish Eastern Borderlands
the history of the Church
the Roman Catholic Parish of Mikaszewicze in the Diocese of Pińsk
Opis:: Mikaszewicze in Polesie, Poland, developed quite intensely thanks to the construction of the railway, the factory of plywood and the sawmill. This town developed after Poland regained its independence in 1918. The factories which were built there attracted a number of workers, which led to the creation of a fairly large town with a workers' settlement in 1938. Then there was a need to erect a separate parish and, given that the neighbouring villages of Rudnia, Morszczynowicze and Zaprosie accepted the Orthodox faith in the period of Poland’s captivity. Initially, the parish priests from Dawidgródek and Łachwa celebrated church services in private houses and later in the school in Mikaszewicze. In 1923, attempts were made to establish a new pastoral and parish centre. In 1927, the Ordinary of Pińsk erected a parish dedicated to the Queen of the Crown of Poland, and Rev. Paweł Stepak was appointed a parish priest. The church, built in a mixture of Gothic and Romanesque style, was consecrated on 18 July 1937 by Bishop Kazimierz Bukraba.
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2017, 108; 389-412
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:: Zamość i Zamojszczyzna na mapie językowej i kulturowej Polski
Zamość and its province on the linguistic and cultural map of Poland
Autorzy:: Makarski, Władysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/26850766.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Akademia Zamojska
Tematy:: regional language varieties in the Region of Zamość
names (toponyms, anthroponyms, church names) in the South Eastern Borderlands
literary activities in Zamość
Zamość
Zamość literacki
zamojskie gwary kresowe
południowo-kresowa onimia (toponimy, antroponimy, patrocinia)
Opis:: Artykuł ukazuje Zamość i Zamojszczyznę w kontekście dialektalnej mapy kresów południowowschodnich z charakterystycznymi interferencjami ukraińskimi, które stanowią odbicie historycznych dziejów politycznych i osadniczo-etnicznych tych terenów, sięgających czasów plemiennych. Mapę tę wyznaczają cechy tekstów gwarowych i środowiskowych (dawne i współczesne) oraz różnorakie onimy (nazwy miejscowe, nazwy osobowe, wyznania kościołów i cerkwi oraz inne). Poza regionalnym językiem Zamojszczyzna manifestuje odrębność poprzez swoją literaturę, folklor, życie kulturalne i naukowe (z historyczną Akademię Zamojską), rangę swoich zabytków (z Zamościem jako miastem wpisanym na listę światowego dziedzictwa kulturowego) oraz walory krajobrazowo-turystyczne (z Roztoczańskim Parkiem Narodowym, kilkoma parkami krajobrazowymi i rezerwatami).
This paper is a brief presentation of the town of Zamość and the Zamość Region in the context of the map of dialects spoken in the historical territories of South-Eastern Borderlands. The dialect spoken there contains a lot of Ukrainian linguistic interferences, which mirror the political, ethnic and civilization history of this land, reaching back to the tribal roots. The map is delineated by the particular features of the dialectal and sub-dialectal texts (old and modern) as well as a variety of names (place names, personal names, names of churches, etc.). Apart from its regional language variety, the region of Zamość is distinctive for its literature, folklore, cultural and academic life (historic Zamość Academia), a whole range of the highest class architectural sights (Zamość as a town is placed on the UNESCO World Heritage List), spectacular geographical and tourist surroundings (including the Roztocze National Natural Park, some landscape parks and nature reserves).
Źródło:: Facta Simonidis; 2008, 1, 1; 313-325
1899-3109
Pojawia się w:: Facta Simonidis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:: Początki parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Brześciu na Grajewskim Przedmieściu
The origins of the parish of the Sacred Heart of Jesus in Brest in the Suburbof Grajewo
Autorzy:: Żurek, Waldemar Witold
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1022505.pdf
Data publikacji:: 2021-04-20
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: Brześć nad Bugiem
historia Kościoła na Kresach Wschodnich
parafia rzymskokatolicka w Brześciu nad Bugiem
Brest on the Bug
the history of the Church in the Polish Eastern Borderlands
Roman Catholic parishes in Brest on the Bug
Opis:: The Polish city of Brest on the Bug (the Eastern borderlands), developing after World War I, needed another Roman Catholic Church for the local faithful. Granting the requests of the faithful, the bishop of Pińsk Zygmunt Łoziński canonically erected - on 2 January 1932- the Parish of the Sacred Heart of Jesus, which was the second parish in Brest, with the Parish of Elevation of the Holy Cross being the first one. Rev. Józef Moniuszko was the first parish priest and its organizer. The bishop sent one vicar to help him in parish work. Soon some parish groups of the faithful were organized: the Third Order of St. Francis of Assisi, the Pontifical Society for the Propagation of the Faith, Brotherhood of the Guard of Honour of the Sacred Heart of Jesus, the Association of “ Mary’s Children”. All of those groups intensified the religious life of the parish.
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2015, 104; 395-412
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:: Nazwy zawodów oraz stanowisk świeckich i kościelnych w toponimach dzierżawczych na dawnych Kresach południowo-wschodnich w wiekach XVI-XIX
Names o f professions and positions o f secular and ecclesiastical possessive toponyms in the former south-eastern borderlands in the 16th-19th century
Autorzy:: Pluskota, Teresa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/480941.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:: Place names
Borderlands south-east
16th-19th century
names of professions
Opis:: Multiculturalism of the former south-east borderlands is also reflected the local nomenclature which is often geographically diverse. Possessive names with suffixes -ov, -in, especially with -(ov)ka form a significant group of toponyms which have emerged over the centuries. -ovka affix was productive in the seventeenth and eighteenth century. It created a lot of new names of places, still new language versions of professions emerged, such as Polish bednarz, tokarz et al. Among profession-derived toponyms there are many place names in which we can just clearly determine Ukrainian and Polish stems, conf. Popowka, Xiędzówka, and those in which such differentiation is not so clear, e.g. Kowalowka. The paper shows both the groups. The assumed research period (16th-19th c.) allows in turn to show some changes in a given group of toponyms such as the emergence of variants of Polish names which fall within the toponymy as the Polish influences were broadening eastwards and polonisation was progressing in the 17th and 18th century.
Źródło:: Acta Polono-Ruthenica; 2016, 1, XXI; 67-75
1427-549X
Pojawia się w:: Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:: Wesele kresowe na Śląsku Opolskim
Autorzy:: Retecka, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/687261.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:: tradycyjne wesele
muzyka ludowa
Kresy Wschodnie
inscenizacja
podtrzymywanie tradycji kresowych na Śląsku Opolskim
folklor
traditional wedding
folk music
Eastern Borderlands
staging
maintaining the tradition of borderlands in Opole Silesia
folklore
Opis:: W podopolskiej miejscowości Grodziec, niemalże w całości zasiedlonej przez ludność pochodzącą z Kresów Wschodnich, prężnie prowadzone jest Stowarzyszenie „Nasz Grodziec”, którego działania mają na celu ocalenie tradycji kresowych od zapomnienia. Jego członkowie, w tym zespoły folklorystyczne „Grodziec” i „Jutrzenka”, przygotowali inscenizację Wesele kresowe. Fabuła przedstawienia jest fikcyjna, ale obrazuje zwyczaje i obrzędy będące nieodłącznymi elementami wesel w podlwowskiej Biłce Szlacheckiej, z której wywodzą się aktualni mieszkańcy Grodźca. Głównym celem artykułu jest przybliżenie tradycyjnego repertuaru weselnego śpiewanego dawniej na Kresach i podtrzymywanego nadal na Śląsku Opolskim dzięki członkom zespołów folklorystycznych.
In the town of Grodziec, situated near Opole, almost entirely settled by the population coming from the Eastern Borderlands, works the very vigorous “Nasz Grodziec” Association, the purpose of which is saving the Eastern Borderlands’ tradition from oblivion. Their members, including the folk music ensembles “Grodziec” and “Jutrzenka”, prepared a stage production titled Wesele kresowe (The borderlands wedding). The story presented in the show is fictional, but it illustrates the customs and ceremonies which used to be the inseparable elements of the weddings in Biłka Szlachecka, situated near Lwów, where the current habitants of Grodziec come from. The main purpose of the article is the approximation of the traditional wedding repertoire sung in the past in the Eastern Borderlands and still maintained in Opole Silesia thanks to the members of the folk groups.
Źródło:: Łódzkie Studia Etnograficzne; 2016, 55
2450-5544
Pojawia się w:: Łódzkie Studia Etnograficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:: Antypaństwowa działalność komunistyczna na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej jako forma geopolitycznej destabilizacji
Communist anti-national activities in the Second Commonwealth Eastern Borderlands as a factor of geopolitical destabilization
Autorzy:: Baziur, Grzegorz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/540494.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Geopolityczne
Tematy:: Kresy Wschodnie Związek Sowiecki dywersja
konflikt asymetryczny Polska niepodległa
walka z komunizmem
Polish Eastern Borderlands
Soviet Union
diversion
asymmetric warfare independence
Polska
anticommunism
Opis:: Odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 roku z punktu widzenia Związku Sowieckiego oznaczało znaczne utrudnienie w realizacji planów wspomagania ruchów rewolucyjnych w Niemczech i innych krajach europejskich. W obliczu przegranej wojny z Polską, sowieci zorganizowali bardzo rozbudowany system, którego zadaniem było prowadzenie działalności dywersyjnej i terrorystycznej na Kresach Wschodnich. Planowanym efektem akcji wykorzystującej ludność białoruską, ukraińską i litewską, a także polskich komunistów, było wywołanie rewolucji, która uzyskałaby oczywiście wsparcie ze strony sowietów. W rezultacie, wschodnie regiony Polski miałyby zostać przyłączone do Związku Sowieckiego. Dzięki skutecznej akcji polskiego kontrwywiadu wojskowego i postawie społeczeństwa, polska granica wschodnia przetrwała aż do IV rozbioru Polski w 1939 roku.
Regaining independence by Poland in 1918 from the point of view of the Soviet Union meant a significant impediment to the implementation of plans to support revolutionary movements in Germany and other European countries. After the defeat in the war with Poland, Soviet government organized a very complex system, whose task was to carry out sabotage and terrorist activities in the Polish Eastern Borderlands. In these activities there were to be engaged the Belarussians, Lithuanians and Ukrainians, as well as Polish members of the communist party. The planned result of these activities were calling the revolution, which, of course, have obtained support from the Soviets. As a result, the eastern Polish regions would be connected to the Soviet Union. Thanks to effective action by the Polish military counterintelligence and the attitude of society, Polish eastern border lasted until the fourth partition of Poland in 1939.
Źródło:: Przegląd Geopolityczny; 2016, 16; 138-155
2080-8836
2392-067X
Pojawia się w:: Przegląd Geopolityczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:: Dzienniki dla dzieci prowadzone przez Emilię Wróblewską jako źródła do badania polszczyzny inteligencji wileńskiej w XIX wieku
Emilia Wróblewska’s diaries for children as research material on the Polish language of the 19th-century Vilnius intelligentsia
Autorzy:: Masojć, Irena
Sawaniewska-Mochowa, Zofia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28407983.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: diarystyka kobieca
dzienniki adresowane do dzieci
polszczyzna północnokresowa
Litwa
XIX wiek
women's diaries
diaries for children
Polish language in the former North-Eastern Borderlands (Kresy)
Lithuania
19th century
Opis:: Artykuł inicjuje badania historycznojęzykowe i tekstologiczne nad bogatą spuścizną diarystyczną Emilii z Beniowskich Wróblewskiej (1830‒1886), Polki z kręgu inteligencji wileńskiej, która niemal przez 30 lat pisała dzienniki intymne dla siebie i swoich dzieci. Przedmiotem rekonesansu badawczego są teksty dzienników prowadzonych przez diarystkę dla syna Tadeusza w latach 1859‒1886 oraz córki Marii w latach 1865‒1873 (z dodanym w 1886 r. wpisem dla młodszego syna Augustyna). Celem artykułu jest wskazanie najbardziej wyrazistych cech grafii i zjawisk językowych (z zakresu fonetyki, fleksji, składni, słowotwórstwa i leksyki), które można kwalifikować jako regionalizmy kresowe w polszczyźnie diarystki. W badaniu została zastosowana metoda porównawcza, wyekscerpowany z dzienników materiał poddano konfrontacji z uzusem i tendencjami rozwojowymi polskiego języka ogólnego XIX w.
The article initiates historical, linguistic, and textological research into the rich diaristic legacy of Emilia Wróblewska, née Beniowska (1830–1886), a Polish woman from the circle of Vilnius intelligentsia, who had written intimate diaries for herself and her children for almost 30 years. The subject of exploratory study are the texts of the diaries kept by Wróblewska for her son Tadeusz in the years 1859–1886, and her daughter Maria in the years 1865–1873 (with an entry for Emilia’s younger son, Augustyn, added in 1886). The paper aims at identifying the most prominent features of spelling and linguistic phenomena (regarding phonetics, inflection, syntax, vocabulary, and lexis) that can be qualified as regional features typical of the North-Eastern Borderlands (Kresy) in the diarist’s Polish language. A comparative method was used in the study; the material extracted from the diaries was confronted with the usage and developmental tendencies of the standard Polish language of the 19th century.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2024, 810, 1; 24-44
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:: Fibrosa S.A. v. Fairbairn Lawson Combe Barbour Ltd (1942). Spółka z Kresów przed Izbą Lordów
Fibrosa S.A. v. Fairbairn Lawson Combe Barbour Ltd (1942). The Company from Kresy (Polish Eastern Borderlands) Before the House of Lords
Autorzy:: Halberda, Jan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/621676.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: historia prawa, Anglia, bezpodstawne wzbogacenie, common law
legal history, England, English law, common law, restitution, unjust enrich- ment
Opis:: The paper discusses Fibrosa S.A. v. Fairbairn Lawson Combe Barbour Ltd (1942), a case considered as one of several landmark cases in the English law of restitution. What was at stake in litigation before the House of Lords was whether a Polish plaintiﬀ should recover a prepayment transferred pursuant to a contract that had become frustrated because of the outbreak of war in 1939. The lords had to decide on the application of two potentially dissonant doctrines – frustration and total failure of consideration. But what made the Fibrosa case famous was an obiter dictum delivered by lord Wright. This eminent judge declared that English law should provide remedies for unjust enrichment. That is the very reason why the case is still being cited by the lawyers today.
Źródło:: Miscellanea Historico-Iuridica; 2015, 14, 1; 197-217
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:: Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:: Ethno-Religious Heritage of Former Eastern Territories of the Polish-Lithuanian Commonwealth in Contemporary Poland
Autorzy:: Rykała, Andrzej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/623867.pdf
Data publikacji:: 2013-07-03
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: ethno-religious heritage
ethnic minorities
religious minorities
Tartars-Muslims
Karaites
Armenians
Eastern Borderlands
Opis:: The main objective of this paper is to present the national and religious heritage of the Eastern Borderlands in contemporary Poland. The paper deals with the genesis and selected aspects of the spatial development of the ethnic and religious minorities (mainly Tartars-Muslims, Karaites and Armenians) that date back to the eastern areas of the former Republic (including the territories of Belarus, Lithuania and Ukraine) but, due to the post-war border changes and migrations, formed clusters in contemporary Poland and organized various forms of group life.
Źródło:: European Spatial Research and Policy; 2013, 20, 1
1231-1952
1896-1525
Pojawia się w:: European Spatial Research and Policy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:: Wizytacja kościoła parafialnego w Dywinie w diecezji wileskiej z 1867 roku
Визитация приходского костела в Дивине Виленской епархии в 1867 г.
Візітацыя парафіяльнага касцёла ў Дзівіне Віленскай дыяцэзіі ў 1867 г.
The visitation of the parish church in Dywin of 1867
Autorzy:: Żurek, Waldemar W.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1218295.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
Tematy:: история польских Кресов Всходних
визитации храмов
имущество католических приходов
гісторыя польскіх Крэсаў Усходніх
касцельныя візітацыі
утрыманне каталіцкіх парафій.
the history of the Polish Eastern Borderlands
church visitations
the emolument of the Roman Catholic parishes
historia polskich kresów wschodnich
wizytacje
uposażenie parafii rzymskokatolickich
Dywin
Wawrzyniec Żurawski MIC
parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Opis:: Parafia pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Dywinie, która była finansowana przez polskich królów, pochodzi z XVII wieku. Na przestrzeni lat należała do różnych diecezji. Początkowo znajdowała się w diecezji łuckiej, w 1799 r. została przeniesiona do diecezji wileńskiej, a od 1925 roku do diecezji pińskiej po jej utworzeniu w tym samym roku. Prezentowana wizytacja tego kościoła z 1867 roku jest prawdopodobnie inwentarzem i historią parafii spisanym przez ostatniego proboszcza Wawrzyńca Żurakowskiego MIC, po likwidacja parafii w 1866 r. przez władze carskie. Oryginalny wydrukowany dokument jest przechowywany w Archiwum Diecezjalnym w Drohiczynie.
Приход во имя Успения Пресвятой Девы Марии в Дивине, который возник при материальной поддержке польских королей в XVI в., на протяжении своей истории принадлежал разным епархиям. Первоначально входил в состав Луцкой епархии, затем с 1799 – в состав Виленской, а в 1925 г. перешел во вновь созданную Пинскую епархию. Представленная визитация этого костела с 1867 г. является последней, так как в 1866 г. приход был ликвидирован царскими властями. Имущество и историю костела описал последний его настоятель отец Вавжинец Жураковский МІС. Оригинал печатного документа находится в Епархиальном архиве в Дрогичин.
Парафія пад тытулам Унебаўзяцця Найсвяцейшай Марыі Панны ў Дзівіне, якая паўстала пры матэрыяльнай падтрымцы польскіх каралёў у XVI ст., на працягу сваёй гісторыі змяняла дыяцэзіяльную прыналежнасць. Першапачаткова ўваходзіла ў склад Луцкай дыяцэзіі, з 1799 г. – у склад Віленскай дыяцэзіі, а ў 1925 г. перайшла ў новаўтвораную Пінскую дыяцэзію. Прадстаўленая візітацыя гэтага касцёла з 1867 г. з’яўляецца апошняй, паколькі ў 1866 г. парафія была ліквідавана царскімі ўладамі. Інвентар і гісторыю касцёла спісаў яго апошні пробашч айцец Ваўжынец Журакоўскі МІС. Арыгінал друкаванага дакумента знаходзіцца ў Дыяцэзіяльным архіве ў Драгічыне.
The parish dedicated to the Assumption of the Blessed Virgin Mary in Dywin, which was financed by the Polish kings, dates back to the seventeenth century. It was part of different dioceses over the years. Initially, it was located in the Diocese of Lutsk, in 1799 in the diocese of Vilnius, and in 1925 it was moved to the Diocese of Pinsk, which was created the same year. The presented visitation of this church of 1867 is the last visitation, the inventory and its history, written down by its last parish priest Wawrzyniec Żurakowski MIC, after the liquidation of the parish in 1866 by the tsarist authorities. The original printed document is stored in the Diocesan Archive in Drohiczyn.
Źródło:: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2016, 126; 265-290
0137-3218
2720-0590
Pojawia się w:: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:: Czasopiśmiennictwo katolickie Wschodnich Kresów II Rzeczypospolitej (cz. I – ogólna)
Catholic Periodicals in Eastern Borderlands of the Second Polish Republic (Part PART 1 – General)
Autorzy:: Zając, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/944176.pdf
Data publikacji:: 2017-11-30
Wydawca:: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
Tematy:: Kresy Wschodnie
II Rzeczypospolita
czasopisma katolickie
Eastern Borderlands
the Second Polish Republic
Catholic periodicals
Opis:: Odrodzona w 1918 r. II Rzeczpospolita powróciła na część terytorium utraconego na Wschodzie, podejmując trudy zagospodarowania wyniszczonej wojnami ziemi. Jej obraz znalazł odbicie w lokalnej prasie i wspomnieniach żyjących na tych terenach Polonusów. Zapisały go dziesiątki tytułów czasopiśmienniczych wydawanych przede wszystkim przez ówczesny świat katolicki. Wymienione w opracowaniu tytuły wydawnictw wskazują na życiowe przestrzenie mieszkańców tamtych regionów penetrowane przez tę prasę, są niejako odpowiednikami zaledwie nazw starych polskich rezydencji na Wschodzie. Aby poznać ich treści, trzeba podjąć wnikliwą lekturę, by odkryć i przybliżyć opisane tam i wciąż mało nam znane światy, które – antypolskie i antykatolickie siły niszczyły świadomie i systematycznie. To niełatwe zadanie odcyfrowania Kresów z wciąż, po dziś dzień odkrywanej ich czasopiśmiennictwu katolickiemu Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej.
Reborn in 1918, the Second Polish Republic returned to the part of the territory lost in the East to undertake the hardships of developing the war-ravaged land. Its history was reflected in the local press and the memories of the “Polonuses” living in these areas. It was recorded in dozens of magazine titles issued mainly by the contemporary Catholic world. The titles mentioned in the present work indicate the life areas of people inhabiting those regions, which were penetrated by the press and which are, in a sense, equivalent only to the names of Polish old mansions in the East. Getting acquainted with their content requires meticulous study which would allow to discover and bring closer the worlds described there and still little known to us and which were deliberately and systematically destroyed by anti-Polish and anti-Catholic forces. The uneasy task of deciphering the Borderlands from its publishing legacy which is still, to this day, being rediscovered, will constitute the content of the second part of the study devoted to Catholic periodicals in Eastern Borderlands of the Second Polish Republic.
Źródło:: Seminare. Poszukiwania naukowe; 2017, 38, 4; 129-146
1232-8766
Pojawia się w:: Seminare. Poszukiwania naukowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:: Kresy (Polish Eastern Borderlands) in Polish Literature of 1918–2018. Significant Interpretative Perspectives
Autorzy:: Uliasz, Stanisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2030549.pdf
Data publikacji:: 2021-02-21
Wydawca:: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:: Polish Eastern Borderlands
borderland discourse
Polish literature of 1918–2018
myths and legends
borderland of cultures
small homelands
controversies over the category of “Kresy” (Eastern Borderlands of Poland)
postcolonial criticism
Opis:: The paper offers a comprehensive, synthetic account of the discourse on the subject of the Polish Eastern Borderland over the course of the last hundredyears. It analyses the ways in which the understanding of the notion of Kresy and “borderland”, as well as the strategies for presenting the term, have changed, including attempts to replace this category with other terms. Furthermore, the paper characterises the dynamics concerning the transformations of situational contexts that emerged in the period of the Second Polish Republic, developed during World War II, after 1945 (in the country and abroad) and continuing from the 1980s and1990s to the present. Significant interpretative perspectives include, among others, the trends in literary schools, the legends and myths of the Polish Eastern Borderland, the notion of the borderline of cultures, small homelands, and methodological phrases and breakthroughs (spatial turn, geopoetics, postcolonial criticism).
Źródło:: Tematy i Konteksty; 2020, 1; 335-363
2299-8365
Pojawia się w:: Tematy i Konteksty
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:: Między afirmacją a dyskredytacją. O rzeczowy obraz Ziem Wschodnich II RP
Autorzy:: Stryjek, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/602466.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: Ziemie Wschodnie II RP
Kresy Wschodnie
historia społeczna
mniejszości narodowe
modernizacja
kolonializm
teoria postkolonialna
Eastern Territories of the Second Polish Republic
Eastern Borderlands
social history
national minorities
modernization
colonialism
post-colonial theory
Opis:: Praca Kresowy kalejdoskop Włodzimierza Mędrzeckiego dotyczy procesów społecznych i przemian narodowościowych na Ziemiach Wschodnich II RP oraz polityki państwa wobec nich. W ocenie tej polityki autor uniknął stronniczości narodowej oraz teleologii i prezentyzmu. Mędrzecki nie odniósł się do modelu kolonializmu w interpretacji rządów Polski na Kresach w okresie międzywojennym. Jednak jego książka dostarcza materiału do rozmyślań nad przystawalnością tego modelu do historii relacji Polski z jej wschodnimi sąsiadami.
The book Kresowy kalejdoskop (Kaleidoscopic Borderlands) by Włodzimierz Mędrzecki deals with social processes, and national and ethnic changes in the eastern territories of the Second Polish Republic as well as the state policy towards them. In his assessment of this policy, the author managed to avoid national bias as well as teleology and presentism. Mędrzecki did not refer to the model of colonialism in the interpretation of Polish rule in the Eastern Borderlands throughout the interwar period. His book, however, offers material for reflection on the relevance of this model to the history of Poland’s relations with its eastern neighbours.
Źródło:: Kwartalnik Historyczny; 2020, 127, 1
0023-5903
Pojawia się w:: Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "the Eastern Borderlands" wg kryterium: Wszystkie pola

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język