Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "semantic relations" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-32 z 32
    Tytuł:
    Derivational and Semantic Relations of Croatian Verbs
    Autorzy:
    Šojat, K.
    Srebačić, M.
    Tadić, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/103911.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Podstaw Informatyki PAN
    Tematy:
    derivational morphology
    morphosemantic relations
    derivational relations
    prefixation
    semantic relations
    Croatian WordNet
    Opis:
    This paper deals with certain morphosemantic relations between Croatian verbs and discusses their inclusion in Croatian WordNet. The morphosemantic relations in question are the semantic relations between unprefixed infinitives and their prefixed derivatives. We introduce the criteria for the division of aspectual pairs and further discuss verb prefixation which results in combinations of prefixes and base forms that can vary in terms of meaning from compositional to completely idiosyncratic. The focus is on the regularities in semantic modifications of base forms modified by one prefix. The aim of this procedure is to establish a set of morphosemantic relations based on regular or reoccuring meaning alternations.
    Źródło:
    Journal of Language Modelling; 2012, 0, 1; 111-142
    2299-856X
    2299-8470
    Pojawia się w:
    Journal of Language Modelling
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Semantic relations between verbs in Polish WordNet 2.0
    Autorzy:
    Maziarz, Marek
    Piasecki, Maciej
    Szpakowicz, Stanisław
    Rabiega-Wiśniewska, Joanna
    Hojka, Bożena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677038.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    wordnet
    semantic relations
    verbs
    Polish
    Opis:
    Semantic relations between verbs in Polish WordNet 2.0The noun dominates wordnets. The lexical semantics of verbs is usually under-represented, even if it is essential in any semantic analysis which goes beyond statistical methods. We present our attempt to remedy the imbalance; it begins by designing a sufficiently rich set of wordnet relations for verbs. We discuss and show in detail such a relation set in the largest Polish wordnet. Our design decisions, while as general and language-independent as possible, are mainly informed by our desire to capture the nature and peculiarities of the verb system in Polish.
    Źródło:
    Cognitive Studies; 2011, 11
    2392-2397
    Pojawia się w:
    Cognitive Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Semantic relations among nouns in Polish WordNet grounded in lexicographic and semantic tradition
    Autorzy:
    Maziarz, Marek
    Piasecki, Maciej
    Szpakowicz, Stanisław
    Rabiega-Wiśniewska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677040.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    wordnet
    lexico-semantic relations
    nouns
    plWordNet
    Polish WordNet
    derivational relations
    Opis:
    Semantic relations among nouns in Polish WordNet grounded in lexicographic and semantic traditionThe paper describes a system of lexico-semantic relations proposed for the nominal part of plWordNet 2.0 – the largest Polish wordnet. We briefly introduce a wordnet as a large electronic thesaurus. We discuss sixteen nominal relations together with many sub-types proposed for plWordNet 2.0. Each relation is based on linguistic intuition and supported by a set of tests which facilitate its identification. There are two main groups: pure lexico-semantic relations and semantic-derivational relations.
    Źródło:
    Cognitive Studies; 2011, 11
    2392-2397
    Pojawia się w:
    Cognitive Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Distinguishing between paradigmatic semantic relations across word classes : human ratings and distributional similarity
    Autorzy:
    Schulte im Walde, Sabine
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1429743.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Podstaw Informatyki PAN
    Tematy:
    semantic relations
    human ratings
    distributional semantics
    automatic classification
    Opis:
    This article explores the distinction between paradigmatic semantic relations, both from a cognitive and a computational linguistic perspective. Focusing on an existing dataset of German synonyms, antonyms and hypernyms across the word classes of nouns, verbs and adjectives, we assess human ratings and a supervised classification model using window-based and pattern-based distributional vector spaces. Both perspectives suggest differences in relation distinction across word classes, but easy vs. difficult class-relation combinations differ, exhibiting stronger ties between ease and naturalness of class-dependent relations for humans than for computational models. In addition, we demonstrate that distributional information is indeed a difficult starting point for distinguishing between paradigmatic relations but that even a simple classification model is able to manage this task. The fact that the most salient vector spaces and their success vary across word classes and paradigmatic relations suggests that combining feature types for relation distinction is better than applying them in isolation.
    Źródło:
    Journal of Language Modelling; 2020, 8, 1; 53-101
    2299-856X
    2299-8470
    Pojawia się w:
    Journal of Language Modelling
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Linguistic Insights into Eurolect of Institutional Documents Based on the System of Logico-Semantic Relations
    Autorzy:
    Hrežo, Vladislav
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2137336.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
    Tematy:
    EU legal language
    formulaicity
    hybridity
    information organization
    lexical item
    logico-semantic relations
    multilingualism
    textual Themes
    Opis:
    The present article draws primarily on a text-based approach while aiming attention at researching one genre of EU legal language the judgement in its English language version by employing quantitative and qualitative research methods and serves as a pilot analysis. The analysis is focused on the occurrence of textual Themes used for signalling organization of information and their functioning in the selected text of CJEU judgement based on the Halliday's (1985) theory of information distribution in a text and the system of logico-semantic relations between clauses later adapted by Trklja (2017). On the basis of the data obtained, it follows that the textual Themes denoting dierent logico-semantic relation types are distributed in the analysed text of EU Judgement unevenly, whereas the most frequent and prevailing type of relation between clauses is represented by lexical items of enhancement denoting causal-conditional relations. The article also provides an overview of previous research of contemporary scholars regarding various aspects of institutional-legal discourse.
    Źródło:
    Language. Culture. Politics. International Journal; 2022, 1; 69-85
    2450-3576
    2719-3217
    Pojawia się w:
    Language. Culture. Politics. International Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Semantic relations among adjectives in Polish WordNet 2.0: a new relation set, discussion and evaluation
    Autorzy:
    Maziarz, Marek
    Szpakowicz, Stanisław
    Piasecki, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677296.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    wordnet
    lexico-semantic relations
    derivational relations
    Polish WordNet
    Słowosieć
    adjective
    Opis:
    Semantic relations among adjectives in Polish WordNet 2.0: a new relation set, discussion and evaluationAdjectives in wordnets are often neglected: there are many fewer of them than nouns, and relations among them are sometimes not as varied as those among nouns or verbs. Polish WordNet 1.0 was no exception. Version 2.0 aims to correct that. We present an overview of a much larger set of lexical-semantic relations which connect adjectives to the other parts of the network. Our choice of relations has been motivated by linguistic considerations, especially the concerns of the Polish lexical semantics, and by pragmatic reasons. The discussion includes detailed substitution tests, meant to ensure consistency among wordnet editors.
    Źródło:
    Cognitive Studies; 2012, 12
    2392-2397
    Pojawia się w:
    Cognitive Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Towards Recognition of Spatial Relations between Entities for Polish
    Autorzy:
    Marcińczuk, Michał Mirosław
    Oleksy, Marcin
    Wieczorek, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677374.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    information extraction
    semantic relations
    Polish
    Opis:
    Towards Recognition of Spatial Relations between Entities for PolishIn this paper, the problem of spatial relation recognition in Polish is examined. We present the different ways of distributing spatial information throughout a sentence by reviewing the lexical and grammatical signals of various relations between objects. We focus on the spatial usage of prepositions and their meaning, determined by the ‘conceptual’ schemes they constitute. We also discuss the feasibility of a comprehensive recognition of spatial relations between objects expressed in different ways by reviewing the existing tools and resources for text processing in Polish. As a result, we propose a heuristic method for the recognition of spatial relations expressed in various phrase structures called spatial expressions. We propose a definition of spatial expressions by taking into account the limitations of the available tools for the Polish language. A set of rules is used to generate candidates of spatial expressions which are later tested against a set of semantic constraints.The results of our work on recognition of spatial expressions in Polish texts were partially presented in (Marcińczuk, Oleksy, & Wieczorek, 2016). In that paper we focused on a detailed analysis of errors obtained using a set of basic morphosyntactic patterns for generating spatial expression candidates - we identified and described the most common sources of errors, i.e. incorrectly recognized or unrecognized expressions. In this paper we focused mainly on the preliminary stages of spatial expression recognition. We presented an extensive review on how the spatial information can be encoded in the text, types of spatial triggers in Polish and a detailed evaluation of morphosyntactic patterns which can be used to generate spatial expression candidates. Rozpoznawanie relacji przestrzennych między obiektami fizycznymi w języku polskimArtykuł dotyczy zagadnienia rozpoznawania relacji przestrzennych w języku polskim. Autorzy przedstawili różne sposoby przekazywania w tekstach informacji na temat relacji przestrzennych między obiektami fizycznymi, uwzględniając sygnały o charakterze leksykalnym i gramatycznym. Istotną częścią artykułu jest omówienie znaczenia przyimków użytych w celu wyrażenia relacji przestrzennych. Znaczenie to kształtowane jest przez schematy konceptualne współtworzone przez poszczególne przyimki. Omówiono również możliwości kompleksowego rozpoznawania relacji przestrzennych wyrażonych za pomocą różnych środków językowych. Służy temu przegląd istniejących zasobów i narzędzi przetwarzania języka polskiego.Jako rezultat autorzy proponują heurystyczną metodę rozpoznawania relacji przestrzennych realizowanych językowo za pomocą struktur składniowych określonych jako wyrażenia przestrzenne. W artykule zaprezentowano definicję wyrażeń przestrzennych uwzględniającą specyfikę narzędzi dostępnych do przetwarzania języka polskiego. Zestaw reguł składniowych umożliwia wytypowanie fraz – kandydatów kwalifikujących się jako wyrażenia przestrzenne, które następnie zostają porównane z adekwatnym zestawem ograniczeń semantycznych.
    Źródło:
    Cognitive Studies; 2016, 16
    2392-2397
    Pojawia się w:
    Cognitive Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jeszcze słowo o słowem
    Autorzy:
    Danielewiczowa, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1633474.pdf
    Data publikacji:
    2020-11-30
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    semantics
    metatext operators
    semantic relations
    conversion relationship
    Opis:
    This paper discusses the Polish expression słowem (in a word) and its lexical variants. The author offers arguments in favour of the hypothesis that one of these variants may be, despite all formal differences, the expression krótko mówiąc (in short). The analysed unit represents particles and, as such, belongs to the class of metatext operators. The main purpose of this study is to show that there is a conversion relationship between the expression słowem and the word mianowicie (namely), which are conclusively described by Bogusławski (2004). The claim is supported by examples many of which correspond to the ones presented in the abovementioned work by Bogusławski.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2020, 778, 9; 7-20
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Межъязыковые омонимы в лексико-семантической группе „Религия” (на примере польского и русского языков)
    Autorzy:
    Didenko, Natalya
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1022246.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-28
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    interlingual homonymy
    semantic relations
    exclusion relations
    inclusion relations
    overlapping relations
    Opis:
    The paper aims to present the types of semantic relations which hold between the interlingual homonyms existing in the semantic field of “people’s spiritual life”. The primary type of the relations among the studied lexical units is exclusion (the presence of a religious component in the semantics of a word of one of the studied languages and the lack of such a component in the other language). Because of the significant number of the examples of this type of relation, the words were divided into three thematic groups: 1) concepts (пассия – pasja), 2) objects (арка – arka), 3) people (лектор – lektor). The relation type of inclusion (with the shared religious semantics, one of the homonyms has an additional meaning related to this area) was observed in a few pairs (катафалк – katafalk). The relation type of overlapping (with the shared religious semantics, each of the homonyms has an additional meaning) in a given lexical field was not identified. No relation of overlapping in a given lexical field and only a few cases of the inclusion relation can prove that the resources of Russian and Polish homonymous words belonging to the religious theme of the Orthodox and Catholic Churches contrast with one another in quite an unobvious way. It is conditioned by both linguistic as well as cultural factors.
    Źródło:
    Studia Rossica Posnaniensia; 2020, 45, 2; 221-234
    0081-6884
    Pojawia się w:
    Studia Rossica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Alcuni casi di «enantiosemia» nell’italiano medico in quanto difficoltà nella didattica
    Some cases of enantiosemy in Italian medical as a difficulty in learning and teaching
    Autorzy:
    Szpingier, Beata Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1048146.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    enantiosemy
    teaching of Italian LSP
    signification
    meaning
    comprehension
    semantic relations
    Opis:
    This study examines some formulations which raise doubts as they allow themselves to be interpreted in an equivocal mode in the course of learning and teaching of specialist Italian. To illustrate the complexity of these lexical/terminological solutions based on consultations and opinions, managed by doctors and professionals in medicine with free access on the website of www.corrieredellasera.it, in the Medicine section: Health. The classification of the examples is based on the subdivision established by Lepschy on enantiosemy. The description completes the clarifications adapted to the concepts of signification, meaning and comprehension.
    Źródło:
    Studia Romanica Posnaniensia; 2020, 47, 2; 111-122
    0137-2475
    2084-4158
    Pojawia się w:
    Studia Romanica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Looking for structure: Is the two-word stage of langugae development in apes and human children the same of different?
    Autorzy:
    Patkowski, Mark
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/780637.pdf
    Data publikacji:
    2014-10
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    language development
    animal language
    cross-species comparison
    semantic relations
    word order
    Opis:
    Previously published corpora of two-word utterances by three chimpanzees and three human children were compared to determine whether, as has been claimed, apes possess the same basic syntactic and semantic capacities as 2-year old children. Some similarities were observed in the type of semantic relations expressed by the two groups; however, marked contrasts were also uncovered. With respect to the major syntactic mechanism displayed in two-word child language, namely word order, statistically significant differences were found in all three comparisons that were tested. These results indicate that chimpanzees do not exhibit the linguistic capacities of 2-year old children.
    Źródło:
    Studies in Second Language Learning and Teaching; 2014, 4, 3; 507-528
    2083-5205
    2084-1965
    Pojawia się w:
    Studies in Second Language Learning and Teaching
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kohiponimia jako relacja z pogranicza kategorii opozycji semantycznej. Perspektywa użytkownika języka polskiego: badanie psycholingwistyczne
    Co-hyponymy as a borderline relation of the category of semantic opposition. The perspective of Polish language users: psycholinguistic experiment
    Autorzy:
    Mikołajczak-Matyja, Nawoja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044700.pdf
    Data publikacji:
    2018-08-28
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    lexical semantics
    psycholinguistics
    semantic relations
    semantic opposition
    verbal association
    co-hyponymy
    Opis:
    The paper considers the relation of semantic opposition in terms of the prototype theory of concepts. Its purpose is to provide information on peripheral or border areas of the category of semantic opposition. Data from linguistic analyzes, as well as the results of contemporary corpus studies, indicate that pairs of co-hyponyms from multi-element sets are potentially relevant material in peripheral areas of the category of semantic opposition. A psycholinguistic study was conducted to verify the psychological reality of the data. 720 Polish language users were instructed to provide semantic oppositions to the list of 24 stimuli words (test of directed associations). The research material was Polish nouns belonging to 3 lexical fields: animals, plants and artifacts, with no obvious semantic oppositions (as bee, cabbage, vase). It turned out that, according to the hypothesis, proportions of reactions classified as co-hyponyms of stimuli are high: for 21 stimuli it was 52–94% of the response corpora and for 22 stimuli the dominant reaction was co-hyponym of the stimulus word (as cabbage-lettuce, bee-wasp, vase-flowerpot). The characteristics that determine the choice of a given co-hyponym as the semantic opposite of the stimulus were identified. The remainder of the response corpus was analyzed in order to reveal other ways and mechanisms for seeking the semantic opposition by respondents. The data obtained in the presented study confirm the necessity to incorporate the problem of co-hyponymic pairs from multi-element sets into reflections on the category of the semantic opposition.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 1; 111-137
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Retrieval and interpretation of textual geolocalized information based on semantic geolocalized relations
    Autorzy:
    Korczyński, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/305820.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    geolocalization
    geolocalized dictionary
    geolocalized relations
    natural language processing
    Opis:
    This paper describes a method for geolocalized information retrieval from natural language text and its interpretation by assigning it geographic coordinates. Proof-of-concept implementation is discussed, along with a geolocalized dictionary stored in a PostGIS/PostgreSQL spatial relational database. The discussed research focuses on the strongly inflectional Polish language; hence, additional complexity had to be taken into account. The presented method has been evaluated with the use of diverse metrics.
    Źródło:
    Computer Science; 2015, 16 (4); 395-414
    1508-2806
    2300-7036
    Pojawia się w:
    Computer Science
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Development of the algorithmic software and information supplies for the linguistic ontology based on structured electronic encyclopedic resource formation method
    Rozwój oprogramowania algorytmicznego i środków informatycznych dla ontologii językowej bazujących na metodzie tworzenia strukturalnego elektronicznego zasobu encyklopedycznego
    Autorzy:
    Mykhailiuk, A.
    Teslyuk, V.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/408895.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Politechnika Lubelska. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
    Tematy:
    linguistic ontology
    semantic relations
    structured encyclopaedia
    ontologia językowa
    relacje semantyczne
    zorganizowana encyklopedia
    Opis:
    Intellectualization of the information retrieval process requires appliance of the specialized linguistic resources. The domain specific linguistic ontology might be one of such resources. This article presents software organization method for automated formation of the ontological knowledge base by converting structured encyclopaedic resource to the appropriate ontology objects. The concepts ontology database creation procedures, concepts hierarchies and associative relations networks are presented and also studies of the qualitative and quantitative composition of the current experimental ontology based on Ukrainian Wikipedia segment are performed.
    Intelektualizacja procesu wyszukiwania informacji wymaga urządzenia z wyspecjalizowanymi zasobami lingwistycznymi. Specyficzna ontologia językowa może być domeną jednego z takich zasobów. W artykule przedstawiono oprogramowanie do automatycznego tworzenia bazy wiedzy ontologicznej przez konwersję zorganizowanych zasobów encyklopedycznych do odpowiednich obiektów ontologicznych. Przedstawiono koncepcję procedury tworzenia bazy danych ontologii, koncepcję hierarchii oraz sieci relacji, a także przeprowadzone badania jakościowego i ilościowego składu bieżącej ontologii eksperymentalnej opartej na ukraińskiej wersji Wikipedii.
    Źródło:
    Informatyka, Automatyka, Pomiary w Gospodarce i Ochronie Środowiska; 2014, 2; 62-67
    2083-0157
    2391-6761
    Pojawia się w:
    Informatyka, Automatyka, Pomiary w Gospodarce i Ochronie Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Towards the Methodology for Extending Princeton WordNet
    Autorzy:
    Rudnicka, Ewa Katarzyna
    Witkowski, Wojciech
    Kaliński, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/676992.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    wordnet extension
    lexico-semantic relations
    I-hyponymy links
    rule-based algorithms
    lexical gaps
    Opis:
    Towards the Methodology for Extending Princeton WordNetThe paper presents the methodology and results of the first, pilot stage of the extension of Princeton WordNet, a huge electronic English language thesaurus and lexico-semantic network based on synsets, ie. sets of synonymous lexical units, or lemma sense pairs. The necessity for such extension arose in the course of mapping plWordNet (Polish WordNet - Słowosieć) onto Princeton WordNet, which produced a large number of inter-lingual hyponymy links signalling differences in the structure and lexical coverage of the two networks. The proposed strategy uses I-hyponymy links as pointers to presumed gaps in the lexical coverage of PrincetonWordNet and offers strategies of filling them in with new lexical units and synsets.
    Źródło:
    Cognitive Studies; 2015, 15
    2392-2397
    Pojawia się w:
    Cognitive Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wykładniki ekwiwalencji w wybranych inwentarzach z XVIII wieku
    Exponents of equivalence in inventories from the 18th century.
    Autorzy:
    Osowski, Błażej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1854374.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-10
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    equivalence
    semantic relations
    Polish
    18th century
    ekwiwalencja
    relacje semantyczne
    język polski
    XVIII wiek
    Opis:
    Artykuł przedstawia wykładniki ekwiwalencji, za pomocą których jest ona w tekście ustanawiana. Będziemy rozważać relację wewnątrzsystemową, w obrębie jednego języka, na boku pozostawiając ekwiwalencję w przekładzie. Ekwiwalencja to relacja semantyczna łącząca co najmniej dwa elementy (ekwiwalenty). Ekwiwalenty są równoważne w danym tekście, tj. mają wspólny referent (np. Jankesi = Amerykanie), i mogą przyjmować formę pojedynczych wyrazów lub dłuższych fraz (np. Japonia = Kraj Kwitnącej Wiśni). Ekwiwalencja może być przydatna dla dialektologa, ponieważ może służyć w tekście do zestawiania jednostek literackich i gwarowych. Wyróżniono środki składniowe, interpunkcyjne i leksykalne.
    Exponents of equivalence in inventories from the 18th century. The article presents the exponents of equivalence by means of which equivalence is determined in a text. The intra-system relation (within a single language), disregarding equivalence in translation, has been considered. Equivalence is a semantic relationship that connects at least two elements (equivalents). The equivalents are corresponding in a text i.e. they have a common reference (e.g. Yankees = Americans), and may assume the form of single words or longer phrases (e.g. Japan = The Land of Cherry Blossoms). Dialectologists can find equivalence useful as it can be applied in a text to juxtapose literary and dialectal units. Syntactic, punctuation and lexical means have been distinguished.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2021, 14; 219-226
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hiponimia i meronimia w słownictwie agrarnym XVII-wiecznych dzieł Jakuba Kazimierza Haura
    Hyponymy and Meronymy in the Agrarian Vocabulary of the Seventeenth-Century Works of Jakub Kazimierz Haur
    Autorzy:
    Galilej, Cecylia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1878716.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    relacje semantyczne
    hiponim
    hiperonim
    holonim
    meronim
    terminologia specjalistyczna
    semantic relations
    hyponym
    hyperonym
    holonym
    meronym
    specialized terminology
    Opis:
    Niniejszy artykuł prezentuje wycinek polskiej leksyki XVII-wiecznej, wyekscerpowanej z trzech popularnych dzieł poradnikowo-encyklopedycznych Jakuba Kazimierza Haura (autora poczytnych przez dwa stulecia traktatów o tematyce agrarnej), ujętej w relacje hiponimii i meronimii. Badania wykazały, że nie da się objąć jednym schematem hiponimicznym lub meronimicznym – nawet bardzo uogólnionym – wszystkich terminów rolniczych. Takie układy trzeba konstruować osobno dla poszczególnych typów słownictwa (z kategorii ludzi, roślin, zwierząt, artefaktów, miar itd.), choć niektóre pola leksykalno-semantyczne z danej kategorii mogą mieć podobną, zbieżną w niektórych miejscach strukturę, zwłaszcza na górnych poziomach hierarchii, np. w układzie hiponimicznym: gadzina – bydło; drób – kogut, kura; koń, krowa; baran, owca lub meronimicznym: budynek – dach, węgieł; izba, pokój; okół – chlew, obora; piwnica, loch. Holonimię i meronimię łączy wspólny składnik, tj. element zawierania się znaczenia, różni je natomiast struktura hierarchii, jakie każda z nich tworzy. Obie analizowane relacje semantyczne porządkują zebrany z tekstów Haura zasób leksykalny w zakresie XVII-wiecznej terminologii rolniczej. Hiponimia w wyniku poszukiwania elementu podobieństwa, meronimia zaś przez próby zintegrowania części i całości przyczyniły się do wydzielenia wewnętrznie spójnych i zewnętrznie odróżnianych grup słownictwa o niekiedy skomplikowanych związkach znaczeniowych.
    This article presents a section of seventeenth-century Polish lexis, excerpted from three prominent guidance and encyclopedic opuses of Jakub Kazimierz Haur (author of agrarian treatises widely-read over two centuries), included in hyponymy and meronymy relations. Studies have shown that it is impossible to cover all agricultural terms with one hyponymic or meronymic pattern – even with very generalized one. Such patterns need to be constructed separately for each type of vocabulary (from a category of people, plants, animals, artifacts, measures etc.), although some lexical-semantic fields from a given category may have similar and convergent structure in some places, especially at the upper levels of the hierarchy, e.g. in the hyponymic set: gadzina (farm animal) – bydło (cattle); drób (poultry) – kogut (rooster), kura (hen); koń (horse), krowa (cow); baran (ram), owca (sheep) or the meronymic one: budynek (building) – dach (roof), węgieł (quoin); izba (chamber), pokój (room); okół (cattle yard) – chlew (pigpen), obora (cowshed); piwnica (cellar), loch (dungeon). Holonymy and Meronymy share a common component, ie. an element of concluding the meaning, and on the other hand, they differ in the structure of the hierarchy which each of them form. Both analyzed semantic relations organize the lexical resource collected from the texts of Haur in terms of seventeenth-century agricultural terminology. Hyponymy, seeking for the element of similarity, and meronymy, trying to integrate the part and the whole, contributed to the separation of internally coherent and externally differentiated groups of vocabulary which sometimes have complex semantic relations.
    Cet article présente une fraction du lexique polonais du XVIIe siècle, issue de trois œuvres populaires de caractère conseillant et encyclopédique de Jakub Kazimierz Haur (l’auteur des dissertations agraires largement lues pendant deux siècles) et incluse dans les relations d’hyponymie et de méronymie. Des études montrent qu'il est impossible de trouver un modèle hyponymique ou méronymique – même un modèle très général – pour tous les termes agricoles. Tels systèmes doivent être construits séparément pour chaque type de vocabulaire (selon les catégories tels que: personnes, plantes, animaux, artefacts, mesures etc.), bien que certains champs lexicaux et sémantiques de la catégorie particulière puissent avoir une structure similaire et convergente dans certains points, en particulier aux niveaux supérieurs de la hiérarchie, par exemple, dans un système hyponymique: gadzina (animaux de ferme) – bydło (bovins); drób (volaille) – kogut (coq), kura (poule); koń (cheval), krowa (vache); baran (mouton), owca (brebis) ou méronymique : budynek (bâtiment) – dach (toit), węgieł (coin de bâtiment); izba (pièce), pokój (chambre); okół (ferme) – chlew (porcherie), obora (étable); piwnica (cave), loch (cachot). L’holonymie et la méronymie possèdent un composant commun: un élément de contenir le sens, et ils diffèrent dans la structure de leurs hiérarchies. Les deux relations sémantiques analysées organisent le matériau lexical trouvé dans les textes de Hair dans le cadre de la terminologie agricole du XVIIe siècle. L’hyponymie, à la suite de la recherche d’un élément de similitude, et la méronymie, en essayant d’intégrer les fragments et l’ensemble, ont contribué à la séparation des groupes de vocabulaire qui ont parfois des relations sémantiques complexes et qui sont cohérents à l’intérieur et différents à l’extérieur.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 8; 75-96
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dynamic verbs in the Wordnet of Polish
    Autorzy:
    Dziob, Agnieszka
    Piasecki, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677246.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    plWordNet
    Wordnet of Polish
    lexico-semantic relations
    Polish language
    dynamic verbs
    verbs in wordnet
    natural language processing
    Opis:
    Dynamic verbs in the Wordnet of PolishThe paper presents patterns of co-occurrences of wordnet relations involving verb lexical units in plWordNet - a large wordnet of Polish. The discovered patterns reveal tendencies of selected synset and lexical relations to form regular circular structures of clear semantic meanings. They involve several types of relations, e.g., presupposition, cause, processuality and antonymy, do not have a necessary character (there are exceptions), but can be used in wordnet diagnostics and guidelines for wordnet editors. The analysis is illustrated with numerous positive and negative examples, as well as statistics for verb relations in plWordNet 4.0 emo. Some attempts to a more general, linguistic explanation of the observed phenomena are also made. As a background, plWordNet model of linguistic character is briefly recollected. A special attention is given to the verb part. In addition the description of dynamic verbs by relations and features is discussed in details including relation definitions and substitution tests. Czasowniki dynamiczne w Słowosieci - wordnecie języka polskiego W artykule zostały przedstawione wzorce współwystępowania relacji leksykalno-semantycznych obejmujących czasownikowe jednostki leksykalne w ramach Słowosieci - wielkiego relacyjnego słownika języka polskiego, wordnetu języka polskiego. Tłem obserwacji jest Słowosieć 4.0 emo, dla której omówiono skrótowo system relacji czasownikowych wraz ze statystykami. Szczególną uwagę autorzy poświęcili czasownikom dynamicznym i ich typowym relacjom, dla których przedstawiono testy substytucji z wytycznych do relacyjnego opisu czasownika, zdefiniowanych na potrzeby edycji Słowosieci przez lingwistów. Opisane w artykule wzorce współwystępowania ukazują tendencje niektórych relacji synsetów (tj. zbiorów synonimów) i jednostek leksykalnych (m.in. presupozycji, kauzacji, procesywności i antonimii) do tworzenia regularnych struktur, specyfikujących znaczenie wszystkich jednostek/synsetów, połączonych za pomocą danych relacji. Współwystępowania relacji wg wzorców nie mają charakteru obligatoryjnego, dlatego też w artykule przedstawiono zarówno pozytywne, jak i negatywne przykłady jednostek i synsetów, połączonych ze sobą za pomocą relacji współwystępujących, jak i pewne uwagi natury ogólnej, wskazujące na językowy charakter obserwowanego zjawiska. Oprócz znaczenia poznawczego, związanego ze współzależnościami, jakie zachodzą w obrębie systemu językowego, opis tych regularności ma również znaczenie praktyczne - może być wykorzystany przy diagnostyce wordnetu oraz w wytycznych dla lingwistów.
    Źródło:
    Cognitive Studies; 2018, 18
    2392-2397
    Pojawia się w:
    Cognitive Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Relacje semantyczne w polskich i niemieckich terminach wielowyrazowych z zakresu prawa
    Autorzy:
    Woźniak, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/568136.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    multi-word terms
    compound terms
    compositions
    semantic relations
    legal terminology
    terminy wielowyrazowe
    terminy złożone
    kompozycje
    relacje semantyczne
    terminologia prawna
    Opis:
    The tendency to use multi-word terms is different in the Polish and German languages for specific purposes. The studies of both languages indicate high productivity of syntagmatic derivation in Polish terminology, whereas in German terminology the preferred word formation process is composition. For both the multi-word terms and compound terms not only the structural relations between the components are significant, but also the semantic relationships between the head and the modifier of the term. In Polish and German literature a number of attempts have been made to classify the semantic relationships of multi-word and compound terms. The purpose of this article is to present the selected semantic relationships between Polish legal terms and to show similarities and differences between Polish terms and their equivalents in German.
    Tendencja do stosowania terminów wielowyrazowych jest różna w polskich i niemieckich językach specjalistycznych. Dotychczasowe badania tekstów specjalistycznych obu języków wskazują na wysoką produktywność derywacji syntagmatycznej w polskich, a kompozycji w niemieckich terminach.Komponenty terminów wielowyrazowych łączy określony stosunek semantyczny, t.j. relacja między nadrzędnikiem i podrzędnikiem. Relacje te są na tyle zróżnicowane, że nie udało się jak dotąd stworzyć jednej klasyfikacji, która uwzględniałaby je wszystkie. Zarówno w literaturze polskiej jak i niemieckiej powstało jednak wiele zestawień podejmujących próbę sklasyfikowania relacji między komponentami zarówno terminów wielowyrazowych jak i kompozycji.Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie na podstawie wybranych opracowań polskich i niemieckich relacji semantycznych między komponentami polskich prawnych i prawniczych terminów wielowyrazowych, następnie ukazanie podobieństw i różnić, które mogą wystąpić między polskimi terminami i ich odpowiednikami w języku niemieckim.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2018, 15
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kreowanie znaczeń w utworach Haliny Poświatowskiej
    Creation of the meanings in Halina Poświatowska’s compositions
    Autorzy:
    Mazepus, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38438883.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    ambiguity of words
    semantic relations
    figures of speech
    personification
    reification
    contamination
    dwuznaczność słów
    relacje semantyczne
    figury retoryczne
    uosobienie
    uprzedmiotowienie
    kontaminacja
    Opis:
    Słowa mają zazwyczaj kilka różnych, powiązanych ze sobą znaczeń. Langacker zwracał uwagę na wynikającą z tych właściwości niejednoznaczność w charakterystyce podstaw gramatyki kognitywnej. Znaczenia słów są ze sobą powiązane w sposób systematyczny dzięki kilku procesom poznawczym, które pozwalają dostrzec wewnętrzną strukturę relacji semantycznych. Poezja Haliny Poświatowskiej jest niewątpliwie znakomitym materiałem ukazującym te zależności, znaki symboliczne, figury retoryczne czy konwersje semantyczne. Jej bogata twórczość jest niezwykle polisensoryczna i różnorodna pod względem metaforycznych wizualizacji. Nie ulega wątpliwości, że w językowym uniwersum poetki leksemy obrazują działanie wszystkich zmysłów, zarówno na poziomie emocjonalnym, jak i na poziomie przeżyć psychicznych czy czysto fizycznych, dzięki którym czytelnik może dojrzeć interpretacje wybranych fragmentów wierszy.
    Words have usually several different, interrelated meanings., Langacker paid attention to the ambiguity resulting from these properties in characterizing of the foundations of cognitive grammar. Meanings of words are tied mutually in a systematic way thanks to several cognitive processes which allow to see the internal structure of semantic relations. Halina Poświatowska’s poetry is undoubtedly a superb material showing these dependences, symbolic signs, figures of speech or semantic conversions. Her rich creation is unusually poly-sensory and various in respect of metaphorical visualizations. There is no doubt that in the lingual universe of the poet, lexemes picture the activity of all senses, both on emotional level, as well as mental or purely physical experiences level, which enable the readers to see interpretations of the chosen fragments of poems.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2013, 7; 99-113
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Семантическое пространство ключевого слова-репрезентанта концепта «вода» в русском языке (синонимия)
    Semantic relations of a superordinate word in the concept of ≪water≫ in the Russian language (synonymia)
    Relacje semantyczne nadrzędnego wyrazu konceptu «woda» w języku rosyjskim (synonimia)
    Autorzy:
    Chomko, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2118471.pdf
    Data publikacji:
    2013-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    językoznawstwo kognitywne
    językowy obraz świata
    koncept
    synonimia
    cognitive linguistics
    a linguistic image of the world
    a concept
    synonymia
    Opis:
    Artykuł prezentuje fragment językowego obrazu świata, a mianowicie koncept «woda». Przedmiotem zainteresowania są relacje zachodzące między wyrazem nazywającym koncept i jego synonimami. Układ znaczeń leksemów oraz związana z tym typowa łączliwość składają się na charakterystyczny dla danego języka sposób klasyfikowania świata. Analizowany ciąg synonimiczny składa się z dwóch leksemów – вода i влага. Jak wykazały badania, synonimy вода i влага mogą być używane wymiennie tylko wtedy, gdy nazywają niewielką ilość cieczy (капля воды «влаги»), gdy mówi się o niszczącym działaniu cieczy (Специальный крем защищает обувь от воды «влаги») oraz gdy są częścią wyrazów złożonych (водо- «влаго-» непроницаемый, водо- «влаго-» отталкивающий).
    The article presents a fragment of the linguistic image of the world, i.e. the concept of «water». The author is interested in the relations occurring between the word naming a concept and its synonyms. The system of lexemes meanings and a typical cohesion connected with it compose a manner of classifying the world characteristic for a specific language. The analyzed synonymic sequence is composed of two lexemes: вода and влага. The research revealed that synonyms вода and влага can be used interchangeably only when they name a small amount of liquid (капля воды «влаги»), (капля воды «влаги»), describe a destructive operation of a liquid (Специальный крем защищает обувь от воды «влаги»), or when they constitute a part of compound words (водо- «влаго-» непроницаемый, водо- «влаго-» отталкивающий).
    Źródło:
    Białostockie Archiwum Językowe; 2013, 13; 39-48
    1641-6961
    Pojawia się w:
    Białostockie Archiwum Językowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Testament : entité – concept – termes français et polonais dans leurs relations pluridimensionnelles
    Testament: Entity—Concept—French and Polish Terms in their Multidimensional Relations
    Testament: byt – pojęcie – francuskie i polskie terminy w ich wielowymiarowych relacjach
    Autorzy:
    Śliwa, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1892085.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    dwujęzyczne korpusy porównywalne
    kolokacje
    terminy złożone
    struktura ontologiczna
    relacje znaczeniowe
    terminologia prawnicza
    bilingual comparable corpora
    collocations
    compound terms
    ontological structure
    semantic relations
    legal terminology
    Opis:
    Celem artykułu jest porównanie ekwiwalentów opracowanych na podstawie analizy dwujęzycznych tekstów porównywalnych z ekwiwalentami zapisanymi w dwujęzycznym słowniku specjalistycznym. Na przykładzie testamentu przedstawiona jest metoda analizy językoznawczej terminów na bazie metafizyki realistycznej, która pozwala połączyć strukturę ontyczną testamentu, jego konceptualizację (struktura ontologiczna) oraz strukturę morfologiczną i składniową wyrażeń językowych terminu. Na tej podstawie opisane są francuskie i polskie kolokacje oraz terminy złożone jako jednostki dyskursu w tekstach prawa francuskiego i polskiego. Są one wydobywane z tekstu za pomocą realnej definicji terminologicznej i ukazane w ich kombinatoryce syntagmatycznej na poziomie metajęzykowym w postaci zdań źródłowych. Autorka wskazuje na konieczność uwzględnienia typu tekstu specjalistycznego i jego kontekstu historycznego w ustalaniu ekwiwalentów terminologicznych.
    The aim of this article is to present a method of terms analysis based on realistic metaphysics. Its application is necessary to determine the equivalents of the term will in comparable texts taken from the French and Polish Civil Code. These terms are presented integrally, i.e. in their relationships between ontic structure of the called being, ontological structure as well as morphological and syntactic structure of the language. The author extracts the terms from the documents using a real terminological definition and presents them in their syntagmatic combinatorics on the metalinguistic level in the form of source sentences. It forms the basis for a description of French and Polish collocations and compound terms as some units of the discourse in comparable texts. The author also contrasts them with the terms from bilingual dictionary and presents some difficulties to determine the equivalents. The type of specialized text and its historical context should also be taken into consideration.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 8; 131-147
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Les relations sémantiques dans un dictionnaire bilingue basé sur un corpus: problème de typologie
    The Semantic Relations in the Bilingual Dictionary Based on the Text Corpus: The Problem of the Typology
    Relacje semantyczne w słowniku dwujęzycznym opartym na korpusie tekstów: problem typologii
    Autorzy:
    Bralewski, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1886439.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    leksykografia dwujęzyczna
    semantyka
    językoznawstwo komputerowe
    traduktologia
    computational linguistics
    translation studies
    bilingual lexicography
    semantics
    Opis:
    Artykuł podejmuje próbę opisu relacji semantycznych łączących ekwiwalenty przekładowe pobrane z korpusu bitekstów dla potrzeb słownika dwujęzycznego. Opis oparto na składnikowym modelu znaczenia odwołującym się do rachunku zbiorów. Mimo trudności, które wynikają z niemożności rygorystycznego oddzielenia planu treści komunikatu od jego planu wyrażania, zastosowany model nadaje się – zdaniem autora – do całościowego opisu dwujęzycznych danych leksykalnych, o czym świadczą omówione przykłady. Artykuł zawiera informacje o rozkładach częstości omawianych relacji semantycznych w części korpusu obejmującej 20 081 jednostek.
    The paper attempts to describe the semantic relations which joined together a translation equivalents taken from the bitext corpus for a bilingual dictionary. The description is based on the component model of significance referring to the set theory. Despite the difficulties of the separating the content plan of the message form its expression plan—in author’s opinion—the used model is suitable for a comprehensive description of bilingual lexical data, as it is evidenced by the examples discussed. The article contains the information about the frequency distributions of the discussed semantic relations in the corpus including 20081 units
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 8; 149-181
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ідеографічний словник як форма представлення діалектного матеріалу
    An ideographic dictionary as a form of dialectal material presentation
    Autorzy:
    Рябець, Людмила Віталіївна
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/498447.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    діалектна лексикографія,
    диференційний словник,
    ідеографія,
    ідеографічний діалектний словник,
    тематичний словник,
    семантичні зв’язки
    dialectal lexicography,
    differential dictionary,
    ideography,
    ideographic dialectal dictionary,
    thematic dictionary,
    semantic relations
    Opis:
    У статті окреслено етапи становлення ідеографічної діалектної лексикографії в українському мовознавстві, теоретичні аспекти випрацювання методики їх укладання. Наголошено на важливості наукової спадщини професора М.В. Никончука в ділянці створення ідеографічних діалектних словників; його досвід є цінним для дослідників, які прагнуть повно відтворити лексику діалектів. Подано огляд опублікованих праць, виконаних за ідеографічною методикою. Відзначено, що представлення діалектного лексичного матеріалу у формі ідеографічного словника розширює межі традиційного діалектного тлумачного словника і максимально зберігає всю зафіксовану в говірках мовну інформацію.
    The article outlines the main stages of emergence of ideographic dialectal dictionaries in Ukrainian linguistics, the theoretical aspects of working out the method of compilation thereof. Emphasis has been placed on the importance of professor M.V. Nykonchuk’s scholarly legacy in the area of compiling ideographic dictionaries based on dialectal material. His experience is extremely valuable for researchers who make attempts at fixing and presenting recorded lexical material as much as it is possible. The article provides a brief overview of dialectal works published in the previous decades. According to the author, presentation of dialectal lexical material in the form of an ideographic dictionary allows to expand the scope of a traditional, interpretive dialectal dictionary and to preserve all the recorded information.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2018, 10; 135-144
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    La méronymie dans un segment du guide touristique – vers une analyse cohérente des corpus comparables bilingues
    Meronymy in a Tourist Guide: Towards a Coherent Analysis of Bilingual Comparable Corpora
    Meronimia w segmencie przewodnika turystycznego t ku spójnej analizie dwujęzycznych korpusów porównywalnych
    Autorzy:
    Śliwa, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1902394.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    dwujęzyczne korpusy porównywalne
    meronimia
    relacje semantyczne
    relacje konceptualne
    relacje logiczne
    terminologia
    przewodniki turystyczne
    bilingual comparable corpora
    meronymy
    semantic relations
    conceptual relationship
    logical relation
    terminology
    tourist guide
    Opis:
    W całej różnorodności informacji i typów tekstów dwujęzycznych porównywalnych, podejmowana jest tutaj problematyka wydzielania segmentu z przewodnika turystycznego, jakim jest opis kanonu ikonograficznego. Na podstawie polskich i francuskich segmentów opisujących Hodigitrię i Eleusę, Autorka określa problem językoznawczy, jakim jest ustalenie relacji meronimicznych pomiędzy poszczególnymi leksemami występującymi w tekstach. Treść i typ segmentu skłania do rewizji metod badania tej problematyki i wskazania na wielowymiarowość relacji konceptualnej ‘część-całość’ oraz uwzględnienia relacji logicznej przyczynowo-skutkowej. Na tej podstawie zostały opracowane schematy zdań polskich i francuskich opisujących szczegóły kanonu ikonograficznego oraz zestawione w wersji dwujęzycznej jako propozycje redagowania i/lub tłumaczenia tego segmentu prezentującego dzieło sztuki w przewodniku turystycznym.
    Bearing in mind the variety of types of bilingual comparable texts, the problem of isolating a particular segment from a tourist guide is considered here. The segment in question is exemplified with a description of iconographic canon. Based on Polish and French segments describing Hodigitria and Eleusa, the author defines a linguistic problem which consists in specifying meronymic relations among particular lexemes in those texts. The content and type of a given segment suggests a revision of the methods used in investigating this subject-matter. It also points to the multi-dimensional nature of the ‘part-whole’ conceptual relationship and of the logical ‘cause-and-effect’ relation. On this basis, the structure of Polish and French sentences describing the details of iconographic canon  have been characterized. Bilingual structural schemas are given as a proposal to be used in editing and /or translating the segment in question, which presents a piece of art in a tourist guide.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 8; 97-128
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pole semantyczne CIAŁO CZŁOWIEKA w słowniku tykocińskim Zygmunta Glogera
    The semantic field THE HUMAN BODY in Zygmunt Gloger’s Tykocin Dictionary
    Autorzy:
    Kuryłowicz, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20679058.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    gwara Polski północno-wschodniej
    leksyka dotycząca ciała człowieka
    leksykografia gwarowa
    pole semantyczne
    relacje semantyczne
    the dialect of north-eastern Poland
    lexis regarding the human body
    dialect lexicography
    semantic field
    semantic relations
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest leksyka gwarowa tworząca pole semantyczne CIAŁO CZŁOWIEKA, wyekscerpowana z XIX-wiecznego słownika gwary ludowej Zygmunta Glogera (Słownik gwary ludowej w okr. tykocińskim). Autorka opisuje strukturę pola, pokazuje znaczenie leksemów tworzących to pole, ustala miejsce wyrazów w jego obrębie, prezentuje relacje semantyczne (synonimię, polisemię, hiponimię i meronimię) między wyrazami. Z przedstawionej analizy wynika, że Gloger zanotował 298 leksemów dotyczących ciała człowieka, najwięcej nazw grupują podpola 1. ciało, jego części, cechy fizyczne, wygląd (110) i 4. czynności i stany fizjologiczne, sprawność i wydolność organizmu, zmysły, choroby, leczenie (98), a najczęstszym typem relacji semantycznej jest synonimia.
    The subject of the article is the dialect lexis forming the semantic field CIAŁO CZŁOWIEKA (The Human Body), extracted from the 19th-century dictionary of folk dialect by Zygmunt Gloger (Słownik gwary ludowej w okr. tykocińskim). The author describes the structure of the field, shows the meaning of the lexemes forming this field, determines the place of the words within it, presents the semantic relations (synonymy, polysemy, hyponymy and meronymy) between the words. The analysis shows that Gloger recorded 298 lexemes referring to the human body, with the largest number of names grouped in subfields 1. body, its parts, physical features, appearance (110) and 4. physiological activities and states, fitness and efficiency of the body, senses, diseases, and treatment (98), and the most frequent type of semantic relation is synonimy.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2022, 56; 351-365
    0208-6077
    2450-0119
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Les types de relations sémantiques dans le texte normatif
    Types of Semantic Relationships in the Normative Text
    Typy relacji semantycznych w tekście normatywnym
    Autorzy:
    Dolata-Zaród, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1902396.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    relacje semantyczne
    semantyka
    tekst normatywny
    semantic relationships
    semantic
    normative text
    Opis:
    Każdy system językowy określany jest przez dwa czynniki: pierwszy z nich to zbiór terminów tworzących leksykę, drugi natomiast to zbiór relacji budujących składnię. Celem niniejszego artykułu jest próba analizy typów relacji semantycznych słownictwa w tekście normatywnym na przykładzie francuskiego Kodeksu Cywilnego. W tym celu przedstawiony został opis relacji hiperonimicznych i meronimicznych właściwych korpusom specjalistycznym. Na tej podstawie spróbowano dokonać analizy wybranego korpusu i wykazać, że wiedza o wspomnianych wyżej relacjach semantycznych między wyrazami wchodzącymi w skład jednego pola semantycznego jest niezbędna zarówno dla prawnika jak i językoznawcy, by unikać wszelkich nieścisłości językowych.
    Each language system is determined by two factors: the first of them is a set of terms forming lexis whereas the second comprises the collection of relationships building syntax. The aim of this article is the attempt to analyze semantic relationship types of vocabulary in the text of the normative character on the basis of the French civil code. For this purpose, the description of the hypernymous and meronymous relationship, typical for specialist corpora will be presented. On this basis we will try to analyse selected corpus and demonstrate that the knowledge of the abovementioned semantic relations between the words-forming part of one semantic field is essential both for a lawyer and a linguist to avoid any conceptual inaccuracies.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 8; 71-86
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Formalne związki między powinnością a dobrem. Rozważania na marginesie prac Henryka Elzenberga
    Formal Relations between Ought and Good: Some Reflections in the Margins of Henryk Elzenberg’s Works
    Autorzy:
    Drofiszyn, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2083453.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
    Tematy:
    value and ought
    formal axiology
    deontic logic
    relative preference semantic
    Henryk Elzenberg
    Opis:
    The paper presents a relative preference semantics for multimodal logic of good and ought inspired by the axiological writings of Henryk Elzenberg. Its central concept is the act of preference between alternative possibilities performed by a metaempirical will, guided only by pure reasons. In semantics, the act of a metaempirical will is modeled using an orderly relation between possible worlds. Using this logic, I formalize some relationships between good and ought posited by Elzenberg.
    Źródło:
    Filozofia Nauki; 2020, 28, 4; 5-23
    1230-6894
    2657-5868
    Pojawia się w:
    Filozofia Nauki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Vocabulary in autism spectrum disorders. Part 3: Qualitative description – the category of relations
    Słownictwo w zaburzeniach należących do spektrum autyzmu. Część 3: Charakterystyka jakościowa – kategoria relacji
    Autorzy:
    Hrycyna, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24201242.pdf
    Data publikacji:
    2023-01-20
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    autyzm
    kategoria semantyczna
    relacja
    przymiotnik
    przysłówek
    liczebnik
    zaimek
    przyimek
    spójnik
    partykuła
    autism
    semantic category
    relation
    adjective
    adverb
    numeral
    pronoun
    preposition
    conjunction
    particle
    Opis:
    The article is the third part of a study concerned with vocabulary in autism spectrum disorders. The subject of interest in this article is the category of relations and its lexical exponents. The author presents various types of linguistically expressed relations. She discusses how they are represented in the language of people with autism spectrum disorders and devotes a separate fragment to parts of speech. The acquisition of relational concepts and their lexical exponents is a significant development challenge; especially difficult for people with autism. In the category of relations the differences between the vocabularies of typically developing people and people with autistic disorders are the most pronounced. Other conclusions from the analysis carried out are in line with those in the second part of the study concerning the category of things and events.
    Artykuł jest trzecią częścią studium poświęconego słownictwu w zaburzeniach ze spektrum autyzmu. Przedmiotem zainteresowań w artykule jest kategoria relacji i jej leksykalnych wykładników. Autorka przedstawia różne typy wyrażanych językowo relacji. Omawia, w jaki sposób są one reprezentowane w języku osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, poświęcając osobny fragment częściom mowy. Przyswajanie pojęć relacyjnych i właściwych im wykładników leksykalnych stanowi istotne wyzwanie rozwojowe; szczególnie trudne dla osób z autyzmem. Właśnie w obszarze tej kategorii różnice między słownikami osób typowo się rozwijających i osób z zaburzeniami autystycznymi są najwyraźniejsze. Pozostałe wnioski z przeprowadzonej analizy pokrywają się z tymi z drugiej części studium, dotyczącej kategorii rzeczy i zdarzeń.
    Źródło:
    Logopedia Silesiana; 2022, 11, 2; pp. 1-16: English language version; pp. 17-32: Polish language version
    2300-5246
    2391-4297
    Pojawia się w:
    Logopedia Silesiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    МЕДИЧНІ ТЕРМІНИ ІЗ СОМАТИЧНИМИ КОМПОНЕНТАМИ КЕФАЛ-, МЕДУЛ(О)-, МЕНІН-, МЕНІН(О)- У СУЧАСНІЙ УКРАЇНСЬКІЙ МОВІ
    MEDICAL TERMS WITH CEPHAL-, MEDUL(O )-, MENIN-, MENING(O)- SOMATIC COMPONENTS IN MODERN UKRAINIAN LANGUAGE
    Autorzy:
    Германович, Галина
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041796.pdf
    Data publikacji:
    2019-01-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Ukrainian
    medical somatic terms-composites
    lexico-semantic groups
    paradigmatic relations
    productivity
    język ukraiński
    terminy medyczne z komponentami somatycznymi
    grupy leksykalno-semantyczne
    relacja paradygmatyczna
    wydajność
    Opis:
    W artykule opisano terminy medyczne z komponentami cephal-, medul (o)-, menin-, mening (o)- w języku ukraińskim. Zwrócono uwagę na kwestię wymiany analizowanych leksemów. Dostrzeżono ich wydajność oraz mobilność słowotwórczą. Wskazano perspektywy dalszych badań, albowiem terminy z komponentami somatycznymi wymagają prześledzenia ich wydajności i mobilności.
    Ukrainian medical terms-composites with international components cephal-, medul(o)-, menin-, mening (o)- have been analyzed in the article. The problem of their interchange with the Ukrainian equivalents has been brought up. Their productivity and word formation mobility have been defi ned. The prospect of this research is that terms with the somatic components require studying of their productivity and mobility.
    Źródło:
    Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 1; 85-92
    2300-4754
    Pojawia się w:
    Studia Ukrainica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O przyczynach zmian formalno-semantycznych nazw miejscowości (na przykładzie ojkonimów z terenu ziemi lwowskiej)
    On the Causes of Formal and Semantic Changes in the Names of Places (as Instanced by the Oiconisms from the Lvov Region)
    Autorzy:
    Czapla, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1945540.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    ziemia lwowska
    ewolucja mapy nazewniczo-osadniczej
    stosunki językowo-etniczne
    the Lvov Region
    evolution of the map of names and settlements
    linguistic and ethnic relations
    Opis:
    This paper entitled “On the Causes of Formal and Semantic Changes in the Names of Places (as Instanced by the Oiconisms from the Lvov Region)” collects and orders the linguistic and non-linguistic factors in the evolution of the map of names and settlements. One of the most important external causes that affected not only the differences of names in meaning, but also in their formal aspect, was the historical state of linguistic and ethnic relations. It decides about the distinction of names with regard to their linguistic appropriation that is very important for the Lvov Region. These are the following modifications: a) changes and alternations within the same semantic type as a manifestation of the clash between Polish and Ukrainian derivational models; b) the acquirement of Polish properties, especially in the period from the mid-fourteenth to the sixteenth century; c) addideations; d) the removal of typically Polish forms, most obvious after 1945; e) elimination of non-Polish and “foreign” names, mainly German; f) other directive changes that did not mean a change in linguistic qualification.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2007, 55, 6; 5-19
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozwój płn.-słow.*brudъ i psł. *bridъ w języku polskim i w dialekcie wschodniosłowackim oraz ich stosunek do języków wschodniosłowiańskich
    The Development of North‑Slavic *brudъ and Proto‑Slavic *bridъ in the Polish Language and the Eastern Slovak Dialect and Their Relations with Eastern Slavic Languages
    Autorzy:
    Pogwizd, Szymon
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2031097.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Semantic development
    Eastern Slovak dialect
    Proto‑Slavic
    *brudъ
    *bridъ
    Proto‑Slavic language
    Źródło:
    Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 4; 887-896
    0037-6744
    Pojawia się w:
    Slavia Orientalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-32 z 32

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies