- Tytuł:
-
„All Captains of His Majesty”. The Quarter Army between 1589–1591
„Rotmistrze, jako towarzystwo JKMci”. Wojsko kwarciane w latach 1589–1591
„Alle Rittmeister Seiner Königlichen Hoheit”. Die Quarttruppen in den Jahren 1589–1591 - Autorzy:
- Pieńkowski, Maciej
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/16729523.pdf
- Data publikacji:
- 2023-10-24
- Wydawca:
- Wojskowe Biuro Historyczne
- Tematy:
-
wojsko
rotmistrz
hetman
chorągiew
starosta
army
captain
banner
starost
Armee
Rittmeister
Hetman
Banner
Starost - Opis:
-
Artykuł prezentuje liczebność i funkcjonowanie wojska kwarcianego w latach 1589–1591. Problem ten nie był dotychczas szerzej omawiany w literaturze przedmiotu, a jedynie zasygnalizowany w opracowaniu Jana Wimmera. Dzięki dotarciu do materiałów skarbowo-wojskowych udało się ustalić nie tylko liczebność tego wojska w poszczególnych kwartałach interesującego okresu, ale także nazwiska rotmistrzów. W okresie tym doszło do dużego najazdu tatarskiego inspirowanego przez Imperium Osmańskie, w związku z zawarciem między Rzeczpospolitą i Habsburgami traktatu pokojowego, kończącego rywalizację o tron polski z lat 1587–1588. Atak ordy zbiegł się w czasie z nieobecnością Zygmunta III w kraju, co spotęgowało zagrożenie, skutkując szybkim powiększeniem wojska kwarcianego i całej armii koronnej. Kwestia ta znalazła swoją kontynuację na sejmie 1590 r., który uchwalił ogromne podatki z perspektywą wojny zaczepnej przeciwko Wysokiej Porcie. W związku z tym, że opinia szlachecka była temu przeciwna, doszło do polaryzacji politycznej i anulowania części uchwał sejmowych. W rezultacie szybko powiększająca się armia nie otrzymała należnego żołdu, zawiązując pod Glinianami pierwszą w dziejach konfederację wojskową. Doszło wówczas do znaczącej redukcji wojska kwarcianego oraz zmniejszenia władzy hetmańskiej Jana Zamoyskiego na tle jego rywalizacji z królem o wpływy w państwie.
The article discusses the strength and functioning of the quarter army between 1589–1591. This problem has not been discussed in detail in the subject literature so far, besides being highlighted in a study by Jan Wimmer. Thanks to having access to military and treasury materials, it was possible to determine not only the strength of the quarter army during the period in question but also the names of individual cavalry captains. During the chronological period covered by the article there was a large Tatar invasion inspired by the Ottoman Empire, which was connected to the disagreement between them and the Habsburgs with the peace treaty that ended the rivalry for the Polish throne between 1587–1588. The invasion coincided with the absence of Sigismund III from the country, which intensified the threat and resulted in the rapid enlargement of the entire Crown army. The issue was discussed at the Sejm of 1590, which in turn imposed huge tax increases due to the imminent prospect of war with the Ottoman Empire. There was political polarization among nobility was against the war, which resulted in the cancellation of several parliamentary resolutions. Consequently, the rapidly growing army did not receive its due pay, establishing the military confederation under Gliniany. As a result, there was a significant reduction of the quarter army and a reduction in the power of the Great Crown Hetman Jan Zamoyski, who had attempted to rival the king regarding influence over the state.
Dieser Aufsatz befasst sich mit dem Umfang und der Funktionsweise der Quarttruppen in den Jahren 1589–1591. Diese Problematik war kein ausführlicher Gegenstand der bisherigen Literatur und wurde lediglich in der Studie von Jan Wimmer oberflächlich behandelt. Durch den Zugang zu militärischen Finanzakten konnten nicht nur die zahlenmäßigen Ausmaße dieser Armee in den einzelnen Quartieren des relevanten Zeitraums ermittelt werden, sondern auch die Namen der Rittmeister. In dem behandelten Zeitraum kam es zu einem großen, vom Osmanischen Reich inspirierten Tatareneinfall im Zusammenhang mit dem Friedensschluss zwischen der Polen-Litauen und den Habsburgern, der die Rivalität um den polnischen Thron von 1587–1588 beendete. Der Tatarenangriff fiel mit der Landesabwesenheit Sigismunds III. zusammen, was die Bedrohung verschärfte und zu einer raschen Vergrößerung der Quarttruppen und der gesamten Kronarmee führte. Das Thema fand seine Fortsetzung auf dem Sejm von 1590, der umfassende Steuern mit der Aussicht auf einen Angriffskrieg gegen die Hohe Pforte erhob. Da der Adel sich gegen diese Beschlüsse positionierte, kam es zu einer politischen Polarisierung, und damit zur Annullierung eines Teils der Sejmbeschlüsse. Infolgedessen erhielt die sich rasch vergrößernde Armee nicht den ihr zustehenden Sold und bildete bei Gliniany den ersten militärischen Zusammenschluss der Geschichte. Infolgedessen kam es zu einer erheblichen Umerziehung der Quarttruppen und zu einer Verringerung der hetmanischen Macht Jan Zamoyskis vor dem Hintergrund seiner Rivalität mit dem König um Einflüsse im Staat. - Źródło:
-
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV(LXXV), 2(284); 11-52
1640-6281 - Pojawia się w:
- Przegląd Historyczno-Wojskowy
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł