Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "rosik, P." wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-14 z 14
    Tytuł:
    Zmiany kosztu podróży samochodem i pociągiem w ruchu międzyaglomeracyjnym w 2000 i 2010 r.
    Changes of car and train travel costs of the inter-agglomeration traffic in Years 2000-2010
    Autorzy:
    Kowalczyk, K.
    Rosik, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950297.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    podróże międzyaglomeracyjne
    transport osób
    wartość godziny czasu podróży
    long-distance travels
    passenger transport
    agglomerations
    Opis:
    [...]Celem artykułu jest zaprezentowanie zmian kosztu przejazdu w podróżach długich, rozumianych jako przejazdy między ośrodkami wojewódzkimi, w dwóch analizowanych gałęziach transportu (motoryzacja indywidualna oraz transport kolejowy), między 2000 a 2010 r. oraz ocena wpływu czynnika kosztowego na obserwowane przesunięcie modalne w poszczególnych relacjach. Źródłem danych dla transportu drogowego jest model prędkości wykonany w IGiPZ PAN (Rosik 2012), uwzględniający odległość drogową, koszt paliwa oraz cenniki opłat autostradowych. W transporcie kolejowym podstawowym źródłem informacji o koszcie przewozu osób jest aplikacja "HAFAS" zawierająca, obok rozkładu jazdy, ceny biletów dla wskazanych relacji według taryfy normalnej. [...]
    Travel costs apart from travel time are one of the most important factors which determine a choice of a mode of an overland transport. In Poland the means such as road transport (personal car especially) and rail transport play a crucial role. The purpose of this article is a presentation of travel costs' changes in long-distance journeys that are defined as movements between 18 regional centers (the capital cities of the voivodeships) regarding personal car transport and railway transport between 2000 and 2010. Another purpose is to estimate an influence of the cost factor on the modal shift process in several inter-agglomeration routes. The travel costs that change in time have some typical elements depending on the mode of transportation. For example changes of fuel prices, changes of motorway fees (in the road transport) or changes of electric power prices, changes of track access fees (in the rail transport). Main data source that has been used in this article is the digital speed model for road transport created at the Institute of Geography and Spatial Organization PAS. The model includes data of road distance, cost of fuel and motorway access tariff. In case of rail transport the digital application "HAFAS" has been used which provides timetables and data of ticket prices for pointed routes. The results of the analysis presented in the article contain a set of maps with a matrix diagram ("spider-network") that covers 154 routes between 18 agglomerations. In that way several indicators for the years 2000 and 2010 have been shown.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe. Problemy Transportu i Logistyki / Uniwersytet Szczeciński; 2014, 28; 125-141
    1640-6818
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe. Problemy Transportu i Logistyki / Uniwersytet Szczeciński
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Założenia metodyczne modelowania ruchu pojazdów osobowych na odcinkach dróg krajowych i wojewódzkich przekraczających granice powiatów w Polsce (projekt KoMaR)
    Methodological assumptions of modelling of passenger vehicle traffic on national and voivodeship roads crossing the borders of poviats in Poland (project KoMaR )
    Autorzy:
    Rosik, P.
    Szarata, A.
    Komornicki, T.
    Stępniak, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/249264.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
    Tematy:
    modelowanie ruchu
    sieć dróg krajowych i wojewódzkich
    lokalne uwarunkowania społeczno-ekonomiczne
    traffic modelling
    national and voivodeship road network
    local socio-economic determinants
    Opis:
    Celem artykułu jest prezentacja założeń metodycznych oraz wstępnych rezultatów modelowania ruchu pojazdów osobowych na odcinkach dróg krajowych i wojewódzkich przekraczających granice powiatów w Polsce w ramach projektu: „Kompleksowe modelowanie osobowego ruchu drogowego w Polsce wraz z identyfikacją jego lokalnych uwarunkowań społeczno-ekonomicznych (KoMaR)”. Zaprezentowano podobieństwa i różnice między Krajowym Modelem Ruchu [3], a założeniami modelowymi w projekcie KoMaR. Założenia w projekcie bazują przede wszystkim na przeglądzie kompleksowych badań ruchu przeprowadzonych w ostatnich latach w Polsce na poziomie regionalnym oraz aglomeracyjnym. Zakłada się uwzględnienie również innych baz danych, w tym macierzy międzygminnych dojazdów do pracy oraz migracji na poziomie krajowym. W artykule przedstawiono wstępne wyniki rozkładu ruchu dla podróży krótkich oraz długich, z uwzględnieniem podróży zewnętrznych, po porównaniu wyników modelowych z Generalnym Pomiarem Ruchu z 2010 r. Głównym rezultatem projektu jest wydzielenie obszarów kraju na poziomie powiatowym, dla których lokalne uwarunkowania społeczno-ekonomiczne decydują o odmiennym od typowego dla Polski rozkładu ruchu.
    The purpose of the article is to present the methodological assumptions and the preliminary results of the modelling of the traffic of passenger vehicles on sections of national and voivodeship roads crossing the borders of poviats in Poland within the framework of the project “Complex modelling of road traffic in Poland with the identification of local socio-economic determinants”. The similarities and differences between the project and the National Traffic Model [3] are presented. The comprehensive travel studies carried out at the agglomeration and regional level and databases (commuting and migration matrices) at the national level are going to be taken into account. The preliminary results of the traffic distribution for both short and long trips are compared with the results of General Traffic Measurement in 2010.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne; 2014, 1(103); 317-328
    1231-9171
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Struktura drogowego ruchu dojazdowego do Warszawy w świetle badań kordonowych
    Structure of the commuter road traffic to Warsaw on the basis of cordon analysis
    Autorzy:
    Śleszyński, P.
    Rosik, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/192805.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
    Tematy:
    transport drogowy
    natężenie ruchu
    struktura ruchu pojazdów
    badania kordonowe
    metoda tablic rejestracyjnych
    road transport
    transportation
    traffic intensity
    traffic structure
    cordon analysis
    method of numberplates
    Opis:
    W artykule przedstawiono wyniki badań kordonowych, przeprowadzonych na 23 wlotach do Warszawy w październiku 2010 roku w ramach jednej z części projektu systemowego „Trendy rozwojowe Mazowsza”. Projekt był realizowany w Instytucie Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN na zamówienie Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego oraz władz samorządowych województwa. Badania były związane z potrzebą kompleksowego zdiagnozowania sytuacji społeczno-ekonomicznej regionu mazowieckiego, w tym rozpoznania powiązań funkcjonalnych i komunikacyjnych. W tym celu zebrano informacje na temat natężenia ruchu pojazdów samochodowych, wjeżdżających do Warszawy w godzinach 6.00–11.00 oraz skrótów literowych z tablic rejestracyjnych. Na tej podstawie wyznaczono kierunki dojazdów, strukturę pojazdów w ruchu oraz zasięg oddziaływania Warszawy. W szczególności stwierdzono, że przyjazdy do Warszawy w okresie porannym w godzinach 6.00–11.00 na głównych 21 wlotach obejmują 124 tysiące pojazdów silnikowych i około 187 tysięcy osób, przy czym dominują samochody osobowe (84%). Z powiatów graniczących ze stolicą pochodziło 37% ruchu, z województwa mazowieckiego (bez Warszawy) – 53%, a z samej Warszawy – 32%. Szczególnie charakterystyczne jest wysokie natężenie przyjazdów z kierunku wschodniego, świadczące nie tylko o atrakcyjności Warszawy, ale także braku alternatywnych miejsc pracy i swoistym uzależnieniu od stolicy kraju. Wyniki badań wskazują, że większość ruchu wjazdowego pochodzi z powiatów okalających Warszawę, a zasięg oddziaływania jest zgodny z modelem grawitacyjnym. Badania wskazują też na rosnącą rolę dojazdów do pracy i usług ze strefy podmiejskiej, związaną z procesami dekoncentracji osadniczej i żywiołowej suburbanizacji. Ocenia się, że jest to zagrożeniem dla ładu przestrzennego w wymiarze transportowo-osadniczym.
    This paper presents the results of cordon analysis conducted on 23 inlets to Warsaw in October 2010, as part of the project “Development Trends of Mazovia Region”. The project was carried out at the Institute of Geography and Spatial Organization, Polish Academy of Sciences on request of the Mazovia Office for Regional Planning and local authorities. The research was related to the need of a comprehensive socio-economic diagnosis of Mazovia region, including identification of functional and transport relationships. For this purpose, information on the traffic of vehicles, entering Warsaw between 6 and 11 a.m. was collected based on the acronyms of license plates. The directions of commuting, the structure of vehicles and the spatial impact of Warsaw were evaluated. The results show that most of the traffic comes from the counties surrounding Warsaw and a range of the capital influence is consistent with the gravity model. Research also indicates the growing importance of commuting from the suburban area, linked to the settlement deconcentration and rapid suburbanization. It is assumed that it is a threat to the spatial order in the transport-settlement dimension.
    Źródło:
    Transport Miejski i Regionalny; 2013, 7; 34-41
    1732-5153
    Pojawia się w:
    Transport Miejski i Regionalny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Research Into the Metal/Metalloid Movements in Soil and Groundwater in the Areas Surrounding the Coal Waste Dump Hałda Ruda (Upper Silesia, Poland)
    Badania nad przemieszczaniem się metali i metaloidów w glebie i wodzie gruntowej terenów otaczających zwał odpadów pogórniczych Hałda Ruda, Górny Śląsk, Polska
    Autorzy:
    Jabłońska-Czapla, M.
    Rosik-Dulewska, C.
    Szopa, S.
    Zerzucha, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1818521.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    ICP-MS
    EDXRF
    soil
    groundwater
    heavy metals
    chemometric analysis
    PCA
    gleba
    wody gruntowe
    metale ciężkie
    analiza chemometryczna
    Opis:
    Górny Śląsk to najbardziej przekształcone w wyniku działalności człowieka terytorium Polski. Celem pracy była optymalizacja i walidacja ilościowego oznaczania metali i metaloidów przy użyciu techniki EDXRF i ICP-MS do identyfikacji zanieczyszczeń na obszarach wokół składowiska odpadów pogórniczych, Hałda Ruda (Zabrze, Polska Południowa) oraz określenie sposobu, w jaki metale i niemetale przenoszą się w glebach i wodach gruntowych na omawianym obszarze. Stężenia 27 metali i metaloidów oznaczano w próbkach gleb za pomocą techniki EDXRF. Próbki wód gruntowych pobierano comiesięcznie między 2010 i 2012 i analizowano techniką ICP-MS. Uzyskane wyniki badań poddano analizie chemometrycznej, co pozwoliło na znalezienie transektów z największym stopniem dywersyfikacji obiektu. Analiza PCA potwierdziła istnienie pewnej grupy pierwiastków charakteryzujących się silną korelację pomiędzy ich zawartością w próbkach gleb. Hałda Ruda nadal jest źródłem zanieczyszczeń w środowisku wodnogruntowym, szczególnie na terenach leżących w kierunku spływu wód gruntowych oraz w obszarze pod wpływem dominujących wiatrów południowo-zachodnich. W próbkach wód pobieranych na spływie wód gruntowych stwierdzono najwyższe stężenia toksycznych metali przekraczające dopuszczalne normy. Szczególnie podwyższone stężenie obserwowano w przypadku ołowiu, arsenu, chromu i cynku. Badania stężenia metali i metaloidów w glebach z obszarów otaczających teren zwału, w porównaniu z wytycznymi jakości gleb, jasno wskazują, że tereny usytuowane na spływie wód gruntowych są znacznie bardziej zanieczyszczone, a ich wartości wielokrotnie przekraczają dopuszczalne normy. Stężenie ołowiu w glebie przekraczało nawet 2000 mg/kg. Zaobserwowano również ogromne przekroczenia poziomu dopuszczalnego stężenia miedzi, manganu, chromu lub cynku. Maksymalne stężenia Cu, Zn, Pb lub Cr w wierzchnich warstwach gleby przekraczały kilka tysięcy mg/kg.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 367-395
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Recenzja: Jacek Konik, Kraina soli, balsamu i zwojów. Osadnictwo w dolinie Morza Martwego od II w. p.n.e. do I w. n.e., Wydawnictwo Chronicon, Wrocław 2020, ss. 313
    Autorzy:
    Rosik, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1994543.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-05
    Wydawca:
    Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
    Źródło:
    Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2021, 29, 1; 479-481
    2544-6460
    Pojawia się w:
    Wrocławski Przegląd Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Motywacje podróży a rozkład ruchu w transporcie indywidualnym na sieci dróg krajowych i wojewódzkich
    Travel purposes and the distribution of individual traffic on the network of national and voivodship roads
    Autorzy:
    Rosik, P.
    Komornicki, T.
    Goliszek, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2089820.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego
    Tematy:
    motywacje podróży
    rozkład ruchu
    samochód osobowy
    travel purposes
    traffic distribution
    personal car
    Opis:
    Celem głównym artykułu jest przedstawienie założeń i rezultatów sześciu modeli jednomotywacyjnych, w tym sześciu rozkładów ruchu dla ruchu pojazdów osobowych na sieci dróg krajowych i wojewódzkich w 2010 r. z wykorzystaniem oprogramowania VISUM. Przedstawiono wyniki ćwiczenia rozkładu ruchu w hipotetycznej sytuacji, gdy cały ruch jest realizowany w jednej z sześciu wyróżnionych motywacji. Celem dodatkowym jest pokazanie implikacji przestrzennych wynikających ze złożenia sześciu modeli jednomotywacyjnych składających się na jeden model wielomotywacyjny. Generalnie wysoki poziom dopasowania w modelach jednomotywacyjnych (poza ruchem turystycznym) świadczy o koncentrowaniu się różnych rodzajów ruchu na tych samych odcinkach. Model wielomotywacyjny jest najlepiej dopasowanym modelem (R2 = 0,72). Prowadzi to do wniosku, że połączenie sześciu motywacji w jednym modelu powiodło się i doprowadziło do poprawy jego dopasowania.
    The main goal of the article is to present the assumptions and results of six single-purpose models, including six traffic distribution patterns for passenger cars on the national and voivodship roads network in 2010 with the use of VISUM software. The results of the scientific exercise of a hypothetical situation, where all traffic is realized in one of six distinguished purposes. The additional goal is to show spatial implications resulting from the submission of six single-purpose models into one consisting of one multi-purpose model. Generally, the high level of matching in the single-purpose models (except for the tourist traffic) indicates the concentration of different types of traffic on the same sections. The multi-purpose model is the best fitted model (R2 = 0.72). This leads to the conclusion that the combination of six purposes in one model was successful and led to an improvement in its fit.
    Źródło:
    Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG; 2018, 21(1); 43-53
    1426-5915
    2543-859X
    Pojawia się w:
    Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modelowanie ruchu w Polsce z wykorzystaniem gminnego poziomu agregacji danych
    Traffic modeling in Poland with use of the municipal level of data aggregation
    Autorzy:
    Rosik, P.
    Komornicki, T.
    Goliszek, S.
    Śleszyński, P.
    Pomianowski, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/952834.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
    Tematy:
    modelowanie ruchu
    samochody osobowe
    motywacje podróży
    zróżnicowanie regionalne
    gminy w Polsce
    traffic modeling
    passenger cars
    travel purposes
    regional diversity
    municipalities in Poland
    Opis:
    Modelowanie osobowego ruchu drogowego na poziomie krajowym w Polsce nie było jak dotąd przedmiotem wielu pogłębionych analiz przestrzennych. Wynika to przede wszystkim z braku kompleksowych badań ruchu obejmujących cały kraj. Większość analiz realizowanych jest na poziomie miast lub aglomeracji, a w ostatnich latach – również na poziomie poszczególnych województw. Głównym celem artykułu jest rozwinięcie modelowania ruchu na całą Polskę, w szczegółowej skali przestrzennej (duża liczba rejonów transportowych na poziomie gminnym) z wykorzystaniem danych statystycznych wskazujących na lokalne uwarunkowania związane ze strukturą przestrzenną i społeczno-ekonomiczną oraz z układem powiązań funkcjonalnych. Celem poznawczym jest identyfikacja czynników mających wpływ na rozkład i natężenie ruchu pojazdów osobowych. Zaproponowana metodologia może być w przyszłości podstawą ustalenia zasad prognozowania ruchu na sieci drogowej całego kraju (na podstawie obserwacji specyficznych uwarunkowań regionalnych). Znajomość uwarunkowań regionalnych i lokalnych to szansa na terytorializację polityki transportowej (np. jako element zintegrowanych programów rozwojowych – ZPR – proponowanych w Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju).
    Modeling of personal road traffic at the national level in Poland has so far not been the subject of many in-depth spatial analyzes. This is mainly due to the lack of comprehensive traffic research covering the whole country. Most analyzes are carried out at the level of cities or agglomerations, and in recent years – also at the level of individual voivodships. The main objective of the article is to develop traffic modeling for the whole of Poland, in a detailed spatial scale (a large number of transport zones at the commune level) using statistical data indicating local conditions related to spatial and socio-economic structure and functional relations. The cognitive goal is to identify factors affecting the distribution and intensity of passenger vehicle traffic. The proposed methodology may in the future be the basis for establishing the rules for forecasting traffic on the entire country's road network (based on observations of specific regional conditions). Awareness of regional and local conditions is an opportunity for territorialisation of transport policy (eg. as a part of integrated development programs – ZPR – proposed in the Strategy for Responsible Development).
    Źródło:
    Transport Miejski i Regionalny; 2018, 3; 5-11
    1732-5153
    Pojawia się w:
    Transport Miejski i Regionalny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Model uwarunkowań dostępności (NeST box) – integracja metod badawczych, atrybutów, komponentów i wymiarów dostępności
    The model of accessibility conditioning (NeST box) – integration of scientific methods, accessibility attributes, components and dimensions
    Autorzy:
    Rosik, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2089915.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego
    Tematy:
    atrybut dostępności
    komponenty dostępności
    metody badania dostępności
    wymiary dostępności
    accessibility attributes
    accessibiility components
    methods of accessibility measurement
    accessibility dimensions
    Opis:
    Cel artykułu ma charakter metodyczny i jest nim zaproponowanie metodyki integracji pojęć związanych z dostępnością w transporcie osób w ramach jednego spójnego systemu powiązań w postaci modelu uwarunkowań dostępności. Autorski model nazwany modelem skrzynki lęgowej (NeST box) rozróżnia uwarunkowania sieciowe, przestrzenne, związane z podróżą oraz podróżnym. Każde z uwarunkowań ma swoje odniesienie w metodach badania dostępności, komponentach, atrybutach i wymiarach dostępności. Planuje się rozwinięcie modelu w kierunku stworzenia odrębnych „skrzynek” uwarunkowań, tj. submodeli dla każdej z sześciu głównych motywacji podróży: dla dojazdów do pracy, dojazdów do szkoły, wyjazdów na zakupy, podróży służbowych, odwiedzin znajomych i krewnych oraz podróży turystycznych. W artykule wskazano, że potrzebne są również dalsze badania nad mało rozpoznanymi w polskiej literaturze przedmiotu metodami badań dostępności mającymi podłoże behawioralne, a także stworzenie na bazie submodeli motywacyjnych modelu NeST box tzw. modelu dostępności życiowej, dzięki któremu każdy indywidualnie mógłby obliczać swoją dostępność życiową m.in. na bazie informacji o udziale motywacji w realizowanej pracy przewozowej w poszczególnych latach życia.
    The purpose of the paper is to propose a methodology for integrating the concepts of accessibility within a single coherent system in the form of the model of accessibility conditions. Author’s model is called the ‘NeST box model’ distinguishing between network (Ne), spatial (S), related to travel (T) and travellers (box) accessibility conditions. Each of the conditions has its reference in the methods of accessibility measurement, components of accessibility, accessibility attributes and dimensions. It is planned to develop a model towards separate “boxes”, ie. models for each of the six main trip purposes: commuting, school, shopping, business, visiting friends and relatives and tourism. The article indicates the need for further studies, in particular in Poland, to develop the research methods including the behavioral aspect of accessibility and to create the model of the lifelong accessibility, so that every individual traveller could calculate his or her lifelong accessibility based on information about the travel purpose structure realized at different periods of life.
    Źródło:
    Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG; 2016, 19(2); 7-15
    1426-5915
    2543-859X
    Pojawia się w:
    Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Inorganic nanomaterials in the aquatic environment : behavior, toxicity, and interaction with environmental elements
    Nanomateriały nieorganiczne w środowisku wodnym : zachowanie, toksyczność i interakcje z innymi elementami środowiska
    Autorzy:
    Krzyżewska, I.
    Kyzioł-Komosińska, J.
    Rosik-Dulewska, C.
    Czupioł, J.
    Antoszczyszyn-Szpicka, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204702.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    nanomaterials
    nanosilver
    nanocopper
    aquatic environmental
    toxicity
    pollution
    nanomateriały
    nanosrebra
    nanomiedź
    środowisko wodne
    toksyczność
    skażenie
    Opis:
    The aim of this paper is to present characteristics, toxicity and environmental behavior of nanoparticles (NPs) (silver, copper, gold, zinc oxide, titanium dioxide, iron oxide) that most frequently occur in consumer products. In addition, NPs are addressed as the new aquatic environmental pollutant of the 21st century. NPs are adsorbed onto particles in the aquatic systems (clay minerals, fulvic and humic acids), or they can adsorb environmental pollutants (heavy metal ions, organic compounds). Nanosilver (nAg) is released from consumer products into the aquatic environment. It can threaten aquatic organisms with high toxicity. Interestingly, copper nanoparticles (Cu-NPs) demonstrate higher toxicity to bacteria and aquatic microorganisms than those of nanosilver nAg. Their small size and reactivity can cause penetration into the tissues and interfere with the metabolic systems of living organisms and bacterial biogeochemical cycles. The behavior of NPs is not fully recognized. Nevertheless, it is known that NPs can agglomerate, bind with ions (chlorides, sulphates, phosphates) or organic compounds. They can also be bound or immobilized by slurry. The NPs behavior depends on process conditions, i.e. pH, ionic strength, temperature and presence of other chemical compounds. It is unknown how NPs behave in the aquatic environment. Therefore, the research on this problem should be carried out under different process conditions. As for the toxicity, it is important to understand where the differences in the research results come from. As NPs have an impact on not only aquatic organisms but also human health and life, it is necessary to recognize their toxic doses and know standards/regulations that determine the permissible concentrations of NPs in the environment.
    Celem pracy jest charakterystyka, toksyczność oraz zachowanie w środowisku nanomateriałów (takich jak srebro, miedź, złoto, tlenek cynku, dwutlenek tytanu, tlenki żelaza), które występują najczęściej w produktach konsumenckich. Dodatkowo, nanomateriały określane są jako nowe zanieczyszczenia środowiska wodnego XXI wieku. Z jednej strony mogą być adsorbowane przez elementy środowiska wodnego (tj.minerały ilaste,kwasy-fulwowe i huminowe), z drugiej zaś to one stają się centrami adsorpcyjnymi zanieczyszczeń środowiskowych (tj. jony metali ciężkich, związki organiczne). Najbardziej rozpowszechnione nanosrebro jest uwalniane z produktów dostępnych na rynku do środowiska wodnego, co powoduje zagrożenie dla organizmów wodnych z powodu wysokiej toksyczności srebra. Nanomiedź natomiast jest uważana za jeden z najsilniejszych środków antybakteryjnych i przeciwgrzybicznych, nawet w porównaniu do nanosrebra. Nanocząstki charakteryzują się niewielkimi rozmiarami co pozwala im na wnikanie do żywych komórek, a także wysoką reaktywnością dzięki czemu mogą zakłócać metabolizm komórek oraz cykle geochemiczne bakterii. Nanomateriały ulegają aglomeracji, wiążą się zarówno z jonami jak i związkami organicznymi, mogą również zostać zatrzymane na powierzchni osadów a ich interakcje uzależnione są od warunków środowiska (pH, siła jonowa, temperatura, oraz obecność innych związków chemicznych). Niestety ich zachowanie w środowisku nie jest do końca poznane. Dlatego konieczne są badania nad zachowaniem się nanomateriałów w środowisku wodnym, ich toksyczności i interakcji z elementami środowiska wodnego. Zagrażając organizmom wodnym mogą one również negatywnie wpływać na zdrowie i życie ludzkie. Zasadne wydaje się zatem poznanie regulacji i praw które pozwolą na określenie dopuszczalnych stężeń nanocząstek w środowisku.
    Źródło:
    Archives of Environmental Protection; 2016, 42, 1; 87-101
    2083-4772
    2083-4810
    Pojawia się w:
    Archives of Environmental Protection
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hydropower Structures in the Natura 2000 Site on the River Radew: an Analysis in the Context of Sustainable Water Management
    Analiza funkcjonowania obiektów hydroenergetycznych na obszarze Natura 2000 w zlewni rzeki Radew w aspekcie zrównoważonej gospodarki wodnej
    Autorzy:
    Wiatkowski, M.
    Rosik-Dulewska, C.
    Tomczyk, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1813912.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    hydropower plants
    sustainable energy sources
    Natura 2000 sites
    Radew river
    Water Framework Directive
    water management
    elektrownie wodne
    odnawialne źródła energii
    obszary Natura 2000
    rzeka Radew
    ramowa dyrektywa wodna
    gospodarka wodna
    Opis:
    This paper deals with the water management infrastructure, with a particular emphasis on the hydropower structures and environmental protection in the "Dolina Radwi, Chocieli i Chotli" Natura 2000 site in the Radew river basin (the zachodniopomorskie province in the north-western Poland). Advantages and drawbacks (environmental, economic and social) of water power generation and a characterization of the Radew basin and characterization of hydropower usage of this area are discussed. The natural conditions of the terrain are described and the legal setting is characterized for undertakings in the Natura 2000 sites (Water Framework Directive, the Birds Directive, the Habitats Directive, Water Resources Law, the Nature Conservation Act, Act on Access to Information on the Environment and Its Protection and on Environmental Impact Assessments and executory provisions in the form of regulations). The paper presents an assessment of the operation of the hydropower plants "Rosnowo" and "Niedalino" on the river Radew in the context of the environment protection requirements for such facilities. Attention is also given to the social conflicts related to the operation of water management facilities in the Natura 2000 sites (on the example of the Trout Farm in Ubiedrze on the river Chociel). The authors conclude that in the "Dolina Radwi, Chocieli i Chotli" site rational actions are being taken for sustainable water management of hydraulic engineering facilities and that the principles of environmental protection are observed. The hydropower plants discussed in this paper have contributed to the formation of ecosystems related to water, already in existence at the time of creation of the "Dolina Radwi, Chocieli i Chotli" site. They also contributed to the specific species composition and the hydrological regime as well as other properties of the animate and inanimate world. The hydropower plants play various positive roles in the environment and economy, they generate inexpensive clean energy to be used by man. This way both the power production policy and the environmental policy are implemented. The use of this alternative energy source should be promoted also in the Natura 2000 sites. The structures related to water management may operate properly, but certain social, legal and environmental conditions apply. Any arising problems are minimized and users manage the natural resources in a rational and appropriate manner, both in terms of planning or modernizing these structures or by using compensation means. Moreover, several water management works have been carried out in the Radew river basin and despite the rich hydro-engineering infrastructure in the area, the unique natural qualities of the site are preserved.
    Praca dotyczy zagadnień dotyczących infrastruktury gospodarki wodnej ze szczególnym uwzględnieniem obiektów hydroenergetycznych i ochrony przyrody na obszarze Natura 2000 „Dolina Radwi, Chocieli i Chotli” w zlewni rzeki Radwi. Przedstawiono zalety i wady energetyki wodnej, charakterystykę zlewni rzeki Radew oraz wykorzystania hydroenergetycznego omawianego obszaru. Opisano warunki przyrodnicze terenu i scharakteryzowano uwarunkowania prawne dla przedsięwzięć na obszarach Natura 2000 (Ramowa Dyrektywa Wodna, Dyrektywa Ptasia i Siedliskowa, Ustawa Prawo wodne, akty wykonawcze w formie rozporządzeń i inne). W pracy przedstawiono ocenę funkcjonowania hydroelektrowni „Rosnowo” i „Niedalino” na rzece Radwi w kontekście wymagań stawianym takim obiektom ze względu na ochronę przyrody. Zwrócono także uwagę na konflikty społeczne związane z funkcjonowaniem przedsięwzięć z zakresu gospodarki wodnej na obszarach Natura 2000. Z pracy wynika, że na obszarze Natura 2000 „Dolina Radwi, Chocieli i Chotli” prowadzone są racjonalne działania mające na celu osiągnięcie zrównoważonej gospodarki wodnej na obiektach hydrotechnicznych, z zachowaniem zasad ochrony środowiska. Omawiane w artykule elektrownie wodne przyczyniły się do wykształcenia ekosystemów związanych z wodą, zastanych w momencie tworzenia „Doliny Radwi, Chocieli i Chotli”, a także określonego składu gatunkowego, reżimu hydrologicznego oraz innych właściwości świata ożywionego i nieożywionego. Elektrownie wodne pełniąc różne zadania w środowisku i gospodarce wytwarzają energię, z której korzysta człowiek. W ten sposób realizuje się zarówno politykę energetyczną, jak również środowiskową. Obiekty związane z gospodarką wodną mogą dobrze funkcjonować, jednakże pod pewnymi warunkami społecznymi, prawnymi i środowiskowymi. Jakiekolwiek problemy są jednak minimalizowane, a użytkownicy w sposób racjonalny gospodarują poprawnie zasobami środowiska, planując i dokonując modernizacji tych budowli czy też stosując środki kompensujące. Ponadto w zlewni Radwi wykonano szereg prac z zakresu gospodarki wodnej i mimo bogatej infrastruktury wodnej na tym obszarze, zachowane zostały unikalne walory przyrodnicze terenu.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2017, Tom 19; 65-80
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dostępność gmin transportem autobusowym
    Bus accessibility of polish gminas
    Autorzy:
    Rosik, P.
    Pomianowski, W.
    Kołoś, A.
    Guzik, R.
    Goliszek, S.
    Stępniak, M.
    Komornicki, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2089822.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego
    Tematy:
    dostępność potencjałowa
    dostępność transportem autobusowym
    sieć transportu autobusowego
    potential accessibility
    bus accessibility
    bus network
    Opis:
    Celem głównym artykułu jest diagnoza stanu dostępności transportem autobusowym gmin w Polsce obliczonej za pomocą modelu potencjału. Analiza została przeprowadzona z uwzględnieniem możliwości przesiadek. Możliwe stało się porównanie dostępności autobusowej z dostępnością transportem indywidualnym zarówno dla krótkich, jak i długich podróży, co pozwoliło na rozpoznanie obszarów (gmin), gdzie jest szczególnie niekorzystna sytuacja w zakresie dostępności transportem autobusowym w porównaniu do transportu indywidualnego. W relacji do transportu indywidualnego „punkt ciężkości” dostępności w podróżach długich przesuwa się w kierunku Polski południowo-wschodniej. Bipolarny i heksagonalny układ wyższej dostępności widoczny w transporcie indywidualnym traci na znaczeniu na rzecz układu wyraźniej akcentującego rolę Lublina i Rzeszowa i wzajemnych powiązań ośrodków Polski centralnej i południowo-wschodniej.
    The main goal of the article is to diagnose the accessibility of municipalities by bus transport in Poland calculated using the potential model. The analysis was carried out taking into account the possibility of transfers. It has become possible to compare bus accessibility with the accessibility by individual transport for both short and long trips, which allowed to identify areas (municipalities), where there is a particularly unfavorable situation in terms of accessibility by bus in relation to individual transport. For bus transport the “center of gravity” of accessibility is shifting towards south-eastern Poland. Bipolar and hexagonal system of higher accessibility visible in individual transport is losing importance for a system that more clearly emphasizes the role of Lublin and Rzeszow and the interconnectedness of central and south-eastern Poland.
    Źródło:
    Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG; 2018, 21(1); 54-64
    1426-5915
    2543-859X
    Pojawia się w:
    Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Długość podróży w prognozowaniu zmian potencjałowej dostępności drogowej na przykładzie dwóch odcinków autostrady A2
    Travel length in the forecasting of potential road accessibility changes on case of two A2 motorway sections
    Autorzy:
    Rosik, P.
    Stępniak, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/248790.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
    Tematy:
    dostępność potencjałowa
    symulacje zmian dostępności
    autostrada A2
    długość podróży
    zasięg przestrzenny badania
    potential accessibility
    accessibility simulation
    A2 motorway
    travel length
    spatial scope
    Opis:
    Celem artykułu jest zaprezentowanie rezultatów badań nad dostępnością potencjałową na poziomie gminnym zrealizowanych w 2012r. w Instytucie Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. Wskaźnik drogowej dostępności potencjałowej gmin uzyskano poprzez zsumowanie trzech komponentów: potencjału własnego, potencjału krajowego oraz potencjału zewnętrznego (międzynarodowego). Wskaźnik pozwala na wykonanie symulacji zmian dostępności w wyniku realizacji poszczególnych inwestycji infrastrukturalnych. W artykule symulację wykonano na przykładzie dwóch odcinków autostrady A2 – Łódź Północ-Warszawa oraz Świecko-Nowy Tomyśl. Zmiany drogowej dostępności potencjałowej gmin zostały pokazane na poziomie krajowym oraz międzynarodowym. Celem podróży dla wszystkich symulacji była liczba ludności w rejonach komunikacyjnych. Prognozowanie zmian dostępności ma na celu wskazanie priorytetów realizacji poszczególnych odcinków sieci w kontekście ich znaczenia dla zmian dostępności na różnych poziomach analizy. Szczególną rolę pełni również zakładana długość podróży, która różnicuje się poprzez dobór odpowiednich parametrów funkcji oporu przestrzeni. Dla wykorzystanej w referacie funkcji wykładniczej wykorzystano podział na podróże krótkie (β= 0,02) i długie (β = 0,005). W artykule wskazano, iż różnice w zmianach dostępności między krótkimi i długimi podróżami są najwyższe w kontekście międzynarodowym po otwarciu odcinka peryferyjnego położonego blisko tzw. europejskiego rdzenia (Świecko-Nowy Tomyśl). Jednocześnie odcinek ten nie ma dużego znaczenia dla zmian dostępności w ujęciu krajowym (niezależnie od długości podróży). Z kolei odcinek położony w centralnej Polsce skutkuje generalnie większymi zmianami dostępności na obszarze całego kraju. Jednak różnice między wariantami w zmianach dostępności nie są tak duże, jak przy odcinku peryferyjnym. Zastosowana w niniejszym artykule metoda badawcza w postaci tzw. dostępności potencjałowej daje ogromne możliwości ewaluacyjne zarówno w formie ewaluacji ex-post jak i ex-ante. Dzięki zastosowaniu modelu potencjału istnieje możliwość porównywania odcinków sieci drogowej pod kątem zmian dostępności w zależności od długości podróży, zasięgu przestrzennego badania, a także, co nie było tematem niniejszego artykułu, z punktu widzenia atrakcyjności celu podróży, a także typu i gałęzi transportu lub motywacji podróży.
    The purpose of this paper is to present the research results on potential accessibility at the community level. The potential road accessibility index of the communes was obtained by summing up the three following components: inner potential, national potential and external (international) potential. The index allows to perform a simulation of changes in accessibility resulting from particular infrastructure investments. Simulation was carried out basing on the case of two sections of the A2 motorway: Lodz North - Warsawa and Swiecko – Nowy Tomysl. The changes in potential road accessibility of the municipalities were shown at national and international levels. Forecasting the changes in accessibility aims at identifying the priorities for implementation of individual sections of the road network in terms of their relevance to changes in the accessibility at different levels of the analysis. A special role is assigned to the assumed journey duration, which is differentiated by selecting appropriate parameters of the spatial resistance function. For the exponential function used in the paper a division into short (β=0.02) and long (β = 0.005) travel was applied. A research method implemented in the article in the form of potential accessibility offers great evaluation possibilities for both ex-post and ex-ante assessment. With the application of the potential model it is possible to compare the road network sections in terms of changes in accessibility depending on trip length, spatial scope of the study, and what was not the subject of this article, from the destination attractiveness point of view as well as the type and mode of transport or travel motivation.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne; 2012, 1(97); 173-191
    1231-9171
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bazy danych potoków ruchu – monitoring przestrzenny w latach 2000-2010 (projekt TRRAPS XXI)
    Traffic flow database – spatial monitoring in the years of 2000-2010 (project TRRAPS XX I)
    Autorzy:
    Rosik, P.
    Kowalczyk, K.
    Stępniak, M.
    Goliszek, S.
    Komornicki, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/249411.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
    Tematy:
    natężenie ruchu
    praca eksploatacyjna
    bazy danych
    traffic
    operational work
    databases
    Opis:
    Celem artykułu jest prezentacja założeń metodycznych oraz wstępnych rezultatów projektu „Rozwój infrastruktury transportowej a przesunięcia międzygałęziowe w przestrzeni Polski w latach 2000-2010” w jego części poświęconej tworzeniu bazy danych dotyczącej potoków ruchu pojazdów samochodowych oraz pociągów. Baza danych została nazwana „TRRAPS XXI database” (Transport Road and Railway Activity in the Polish Space in the XXI Century) i jest zbiorem kilkunastu tysięcy rekordów. Każdy rekord w bazie odpowiada odcinkowi lądowej sieci drogowej lub kolejowej i został opisany możliwie największą ilością danych dotyczących potoków ruchu pojazdów samochodowych (na podstawie Generalnego Pomiaru Ruchu GDDKiA) oraz potoków ruchu pociągów (na podstawie bazy danych PKP PLK S.A.).
    The aim of the article is to present the methodological assumption sand preliminary results of the project „Transport infrastructure development and modal shift in the space of Poland in the years 2000-2010”. The database has been called „TRRAPS XXI database” (Road and Railway Transport Activity in the Polish Space in the XXI Century) and it is a collection of more than 10000 records. Each record in the database corresponds to the short section of the road or rail network and is described by the data on traffic flows (based on the General Traffic Measurement GDDKiA and PKP PLKSA database).
    Źródło:
    Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne; 2014, 1(103); 303-315
    1231-9171
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analysis of Water Quality of the Stobrawa River at the Location of the Walce Small Retention Reservoir
    Analiza jakości wód rzeki Stobrawa dla lokalizacji małego zbiornika retencyjnego Walce
    Autorzy:
    Wiatkowski, M.
    Gruss, Ł.
    Tomczyk, P.
    Rosik-Dulewska, C.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1813650.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    small waters reservoir
    water quality
    Stobrawa river
    planned water reservoirs
    małe zbiorniki wodne
    jakość wody
    rzeka Stobrawa
    zbiorniki projektowane
    Opis:
    Small water reservoirs have economic, hydropower, natural and recreational functions, and improve the water balance. When building a water reservoir, one should consider not only the amount of water that will be retained in it, but also its quality. Frequently, the use of a reservoir and its existence can be threatened by contaminants brought into it with water and rubble. It is important to conduct monitoring in the catchment areas of rivers on which small water reservoirs are to be built, as most often no water quality analyses are conducted in such catchments. Therefore, contamination of planned water reservoirs is a very important problem. The objective of the study was to analyze the quality of water of the Stobrawa river to determine the possibility of its retention in the planned small water reservoir Walce, included in the small retention program for the Opolskie Province. For the purpose of the study, an analysis of water quality of the Stobrawa river was conducted in the vicinity of the basin of the future reservoir, in two measurement periods (from November 2006 to October 2007, and from April 2011 to February 2012). The quality of water of the Stobrawa river was evaluated in terms of the physicochemical indicators NO3-, NO2-, NH4+, P tot., PO43-, BOD5, dissolved oxygen, water temperature, reaction and electrolytic conductivity. The primary function of the reservoir is to be a water storage for agriculture, fire-fighting, as well as recreation, leisure and angling, hence the importance of water quality. The study demonstrated that the contamination of water of the Stobrawa river in the profile of the planned Walce reservoir is considerable. Based on the data obtained from the study, the planned Walce reservoir was classified as an eutrophic. The analysis of the Stobrawa river catchment, as a supplier of matter to the Walce reservoir, revealed that the catchment is characterized by a high capacity for the supply of matter to the reservoir.
    Małe zbiorniki wodne spełniają funkcje gospodarcze, energetyczne, przyrodnicze, rekreacyjne i poprawiają bilans wodny. Budując zbiornik wodny, oprócz zagadnień ilościowych wody, należy także wziąć pod uwagę jakość wody, która będzie retencjonowana w zbiorniku. Często wykorzystaniu zbiornika, jak i jego istnieniu, mogą zagrozić zanieczyszczenia dopływające do niego głównie z wodą i rumowiskiem. Ważne są badania monitoringowe w zlewniach rzek na których zamierza się budować małe zbiorniki wodne, ponieważ w tych zlewniach najczęściej nie prowadzi się badań jakości wody. Bardzo ważnym problemem jest więc zanieczyszczenie zbiorników planowanych. Celem pracy jest analiza jakości wód rzeki Stobrawy dla określenia możliwości jej retencjonowania w planowanym, w programie małej retencji dla województwa opolskiego, małym zbiorniku wodnym o nazwie Walce. W pracy przeprowadzono analizę jakości wód rzeki Stobrawy w pobliżu czaszy przyszłego zbiornika, w dwóch okresach pomiarowych (od listopada 2006 r. do października 2007 r. oraz od kwietnia 2011 r. do lutego 2012 r.). Jakość wód rzeki Stobrawy oceniono pod względem wskaźników fizyczno-chemicznych: NO3-, NO2-, NH4+, Pog., PO43-, BZT5, tlenu rozpuszczonego, temperatury wody, odczynu i przewodności elektrolitycznej. Podstawową funkcją zbiornika ma być magazynowanie wody do celów rolniczych, przeciwpożarowych oraz rekreacji, wypoczynku i wędkarstwa, dlatego ważnym zagadnieniem jest jakość wód zbiornika. Przeprowadzone badania wykazały, że zanieczyszczenie wody rzeki Stobrawy w przekroju planowanego zbiornika Walce jest znaczne. Na podstawie uzyskanych danych zakwalifikowano projektowany zbiornik Walce do zbiorników eutroficznych. Przeprowadzona ocena zlewni rzeki Stobrawy jako dostawcy materii do zbiornika Walce wykazała, że zlewnia odznacza się dużą możliwością dostarczania materii do zbiornika.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2018, Tom 20, cz. 1; 184-202
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-14 z 14

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies