Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "polish Protestantism" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-14 z 14
    Tytuł:
    Mnemotopika polskich protestantów
    Topoi of memory of Polish protestants
    Autorzy:
    Pasek, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/636817.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    mnemotopoi of Polish Protestants
    protestantism
    Opis:
    The article describes so-called mnemotopoi of Polish Protestants’ image of the past included in the language conceptualized into repeating forms. The term is related to E.R. Curtis and his concept of common places (loci communes).The conducted analysis allowed to distinguish between three forms of commemorating topic (or simply topoi). First of them has initial character and is connected with Biblical traditions, strong awareness of German roots of Reformation and with relationships with German cultural circle. Second of them is the topic of threat and harm, including also the topos of besieged fortress. The third is the topic of choice (e.g. the topic of salt of the earth) – cultural and religious superiority of Protestant countries saved in their historical memory. According to Evangelicals, the religious superiority means eliminating magic from religion.
    Źródło:
    Przegląd Kulturoznawczy; 2012, 1(11); 94-111
    1895-975X
    2084-3860
    Pojawia się w:
    Przegląd Kulturoznawczy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Osobno czy razem? Dążenia ekumeniczne wewnątrz polskiego ewangelicyzmu – perspektywa reformowana (do 1945 roku)
    Separate or together? Ecumenical attempts inside Polish Protestantism – Reformed perspective (until 1945)
    Getrennt oder gemeinsam? Ökumenische Bestrebungen innerhalb polnischen Evangelizismus – die evangelisch-reformierte Perspektive
    Autorzy:
    Jóźwiak, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494332.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    ekumenizm
    polski protestantyzm
    ecumenism
    polish Protestantism
    ökumenismus
    polnisch Evangelizismus
    Opis:
    Próby zbudowania jedności pomimo różnic teologicznych, podejmowane były wewnątrz polskiego ewangelicyzmu od XVI do XXI w. Przez cały ten czas pewne ekumeniczne wątki wciąż na nowo powracają: wzajemne uznanie urzędów i sakramentów oraz możliwość ich przyjmowania u partnerów dialogu, wymiana kaznodziejska, współużytkowanie kościołów, wspólne synody, powołanie Kościoła narodowego, wspólne kształcenie duchownych, współpraca wydawnicza i charytatywna. Artykuł przypomina najstarszy ekumeniczny akt w Europie - Ugodę Sandomierską (1570), która pozwoliła uznać się nawzajem za prawowierne trzem nurtom reformacji w Polsce: kalwinistom, braciom czeskim i luteranom. W artykule przywołany jest polski prekursor irenizmu, senior Jednoty Małopolskiej, ks. Bartłomiej Bythner (1559-1629) i jego dzieło Fraterna et modesta ad omnes per universam Europam reformatas ecclesias [...] exhortatio, w którym zaapelował on o zwołanie powszechnego soboru chrześcijańskiego. Artykuł śledzi losy Wspólnego Konsystorza luterańsko-reformowanego, wspólne zaangażowanie obu wyznań w Plebiscyt 1920 r., pokazuje przykłady udanych wspólnych projektów wydawniczych i wspólnej działalności charytatywnej. Tekst przywołuje kolejne dokumenty współpracy, zarówno pomiędzy ewangelikami reformowanymi i luteranami, jak i w ostatnim czasie – z metodystami. Wiele ze wspólnych inicjatyw nie było podyktowanych jedynie chęcią realizacji teorii ekumenicznych, ale były rozwiązaniami praktycznymi, które przyniosło życie. Pozwala to z nadzieją spojrzeć w przyszłość z perspektywy 500 lat starań o tę jedność, która wciąż jest zadaniem Kościołów i w kontekście zbliżających się obchodów 500-lecia reformacji.
    Attempts to build unity in spite of theological differences were taken inside Polish Protestantism from the sixteenth to the twenty-first century, all this time some ecumenical threads repeatedly return: mutual recognition of offices and the sacraments and their ability to adopt their partners for dialogue, exchange preaching, churches sharing, joint councils, the appointment of national church, joint training of clergy, co-operation in publishing and charity. Article presents the oldest ecumenical act in Europe - Sandomierz Consensus (1570) which enabled mutual recognition of three streams of the Reformation in Poland: the Calvinists, Czech Brethren and Lutherans. The article cited a Polish precursor of irenicism, superintendent of Unity of Little Poland, Bartholomew Bythner (1559-1629) and his book Fraterna et modesta ad omnes per universam Europam reformatas ecclesias [...] exhortatio, in which he called for the convening of the General Council. Article follows the history of the Joint Lutheran-Reformed Consistory (in XIX century) and the commitment of both Churches in the 1920 Plebiscite. It shows examples of successful joint projects in publishing and charitable activities. The text refers also to another document cooperation both between the Reformed and Evangelical Lutherans and recently with the Methodists. Many of joint initiatives was not solely dictated by the wish to implement the ecumenical theories, but were practical solutions that day-to-day life brought. This allows us look forward the future with hope look from the perspective of the 500-years-lasting efforts for the unity that still is the task of the Churches in the context of the upcoming celebrations of 500th anniversary of the Reformation.
    Versuche, trotz theologischer Unterschiede Einheit zu bauen, hat man im polnischen Evangelizismus vom 16. bis zum 21. Jahrhundert unternommen. Während dieser Zeit kommen bestimmte ökumenische Motive immer wieder: die gegenseitige Anerkennung der kirchlichen Ämter und der Sakramente und die Möglichkeit sie bei den Dialogpartnern zu empfangen, Predigeraustausch, gemeinsame Nutzung von Kirchen, gemeinsame Synoden, Gründung einer Landeskirche, gemeinsame Ausbildung von Geistlichen, gemeinsame verlegerische und karitative Tätigkeit. Der Artikel erinnert an die älteste ökumenische Übereinkunft in Europa - den Consensus von Sandomir (1570), welcher zur gegenseitiger Anerkennung als rechtgläubig von drei Reformationsströmungen: den Kalvinisten, den Böhmischen Brüdern und den Lutheranern, führte. Im Artikel wird erinnert an den polnischen Vorläufer der Irenik, Senior der Kleinpolnischen Unität, Pf. Bartholomeus Bythner (1559-1629) und sein Werk Fraterna et modesta ad omnes per universam Europam reformatas ecclesias [...] exhortatio, in dem er die Einberufung eines allgemeinen christlichen Konzils forderte. Der Artikel folgt dem Schicksal des Gemeinsamen Lutherisch-Reformierten Konsistoriums, dem gemeinsamen Engagement beider Konfessionen in die Volksabstimmung in 1920, zeigt Beispiele von gelungener, gemeinsamen verlegerischer Projekte und gemeinsamer karitativer Tätigkeit, sowohl unter Reformierten und Lutheranern, als auch in der letzten Zeit - mit Beteiligung von Methodisten. Viele gemeinsame Initiativen waren nicht allein durch den Wunsch diktiert, ökumenische Theorie umzusetzen, sondern waren ganz praktische Lösungen, welche das Leben selbst gebracht hat. Dies ermöglicht eine Hoffnung für die Zukunft aus der Sicht der 500 Jahre von Bestrebungen um die Einheit, die immer noch als Aufgabe vor den Kirchen steht, insbesondere im Kontext der bevorstehenden Feierlichkeiten zum 500 Jahrestag der Reformation.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2014, 56, 2; 183-204
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Określenia chrześcijańskich duchownych Kościołów innych niż katolicki w polszczyźnie XVI wieku
    The Names of Christian Clergymen from Churches Other than Catholic in the Polish Language of the 16th Century
    Autorzy:
    Migdał, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/911174.pdf
    Data publikacji:
    2015-02-05
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    16-th century Polish
    religious lexis
    clergyperson
    Orthodox Church
    Protestantism
    Opis:
    The article discusses 21 designations for Christian clergymen from Churches other than Catholic from the 16th century. They are general names of Orthodox and Protestant clergymen as well as the names of high-ranking priests and dignitaries of those Churches. The names mentioned have been excerpted from the published volumes of Słownik polszczyzny XVI wieku (“Dictionary of the 16thcentury Polish Language”). The article presents their origin and a consecutive history. What must be noted is quite big variety of the names of clergypersons of the denominations other than Catholic in the Polish language of the 16th century. Additionally, we can notice stability of those basic, most common designations. They are generally continued in contemporary Polish, not only in its specialist ecclesiastical variety.
    Źródło:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2015, 30
    2082-9825
    2450-0259
    Pojawia się w:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Osobno czy razem? Dążenia ekumeniczne wewnątrz polskiego ewangelicyzmu – perspektywa reformowana (po 1946 roku)
    Separate or together? Ecumenical attempts inside Polish Protestantism – Reformed perspective (after the year 1946)
    Autorzy:
    Jóźwiak, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494486.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    ekumenizm
    polski protestantyzm
    po 1946 roku
    ecumenism
    polish Protestantism
    after 1946
    Opis:
    Próby zbudowania jedności pomimo różnic teologicznych, podejmowane były wewnątrz polskiego ewangelicyzmu od XVI do XXI w. Przez cały ten czas pewne ekumeniczne wątki wciąż na nowo powracają: wzajemne uznanie urzędów i sakramentów oraz możliwość ich przyjmowania u partnerów dialogu, wymiana kaznodziejska, współużytkowanie kościołów, wspólne synody, powołanie Kościoła narodowego, wspólne kształcenie duchownych, współpraca wydawnicza i charytatywna. Przedmiotem publikacji są inicjatywy ekumeniczne wewnątrz polskiego ewangelicyzmu po 1946 roku.
    Attempts to build unity in spite of theological differences were taken inside Polish Protestantism from the sixteenth to the twenty-first century, all this time some ecumenical threads repeatedly return: mutual recognition of offices and the sacraments and their ability to adopt their partners for dialogue, exchange preaching, churches sharing, joint councils, the appointment of national church, joint training of clergy, co-operation in publishing and charity. The article deals with all ecumenical threads inside Polish Protestantism after the year 1946.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2015, 57, 2; 245-266
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy tylko „dzieci, kuchnia, kościół”? Kobiety w polskim protestantyzmie w XIX i w początkach XX wieku
    “Children, Kitchen, Church” Only? Women in the Polish Protestantism in the XIX and in the Beginnings of XX Centuries
    Autorzy:
    Stegner, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/425424.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
    Tematy:
    woman
    Protestantism
    family
    children
    Opis:
    The XIX century Polish evangelical opinion-forming circles emerged in the Kingdom of Poland.Their views were reflected in press, mainly in “Zwi-astun Evangeliczny – Evangelical Herald”.The leading representative of these circles was Leopold Otto, pastor in Warsaw and Cieszyn, editor of “Zwiastun”.Issues affecting women used to be quite frequent topics of sermons and articles.For evangelical circles woman had to be, above all, a wife, mother and good Christian that does not go beyond the frames of the “the 3 K’s” designation. Apart from the family and religious spheres no other role was allocated to women.However, she had to be mother and an active housewife running the household in a modern way as for those times.Any postulates of equality or professionalization of women were decidedly rejected.Any attempts aimed to change women's position and hierarchy of duties were treated as attempts to violate the moral order and, consequently, the social order as well.Woman had to be exclusively a good Christian, mother and wife.Those were her fundamental tasks necessary for the functioning of society.This pattern was, as a rule, observed in Protestant families in the Kingdom of Poland at the turn of the XIX and XX centuries.Similar pattern was followed in Catholic communities.
    Źródło:
    Gdański Rocznik Ewangelicki; 2016, 10; 43-56
    1898-1127
    Pojawia się w:
    Gdański Rocznik Ewangelicki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stosunki narodowościowe na Warmii i Mazurach na tle religijnym w I połowie XX wieku
    Ethnic relations in Warmia and Masuria on the religion background in the first half of the twentieth century
    Autorzy:
    Popieliński, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/497078.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
    Tematy:
    stosunki narodowościowe w Prusach Wschodnich
    ruch polski na
    Warmii i Mazurach przed II wojną światową
    Warmiacy
    Mazurzy
    Niemcy
    katolicyzm
    na Warmii
    protestantyzm na Mazurach
    national relationships in East Prussia
    Polish movement in Warmia and
    Masuria before WW II
    Warmiaks
    Masurians
    Germans
    Catholicism in Warmia
    Protestantism in Masuria
    Opis:
    Warmia and Masuria are one of the most diversified culture and ethnical regions in the 20th century – to 1945 they found in the German state, and after the II world war within the limits of the polish state. The author presents ethnic relations on the religion background in the first half of the 20th century. There was the half-century particularly important for the ethnic relations in East Prussia. On the relations have impacted important historical events. To understand where the melting pot in the areas came from and how looked like the ethnic relations on the religion background before and after the II world war, first of all the author showed a brief history this areas and brought closer at that time existing the social relations. Besides he explained what is difference between Masurians and Warmiaks, what is the Protestantism Masurians and Catholicism Warmiaks and how looked like the polish movement in Warmia and Masuria at the turn of 19th and 20th century. The author especially focused on presentation this ethnic relations and relations evangelical church and catholic church on the ethnic background in East Prussia before II world war and in the period after war.
    Źródło:
    Język. Religia. Tożsamość; 2016, 2(14); 111-130
    2083-8964
    2544-1701
    Pojawia się w:
    Język. Religia. Tożsamość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    EWANGELIKALIA W ZBIORACH POLSKICH – PRÓBA TYPOLOGIZACJI
    EVANGELICAL OBJECTS IN POLISH COLLECTIONS – ATTEMPT AT TYPOLOGY
    Autorzy:
    Anna, Seemann-Majorek,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/433422.pdf
    Data publikacji:
    2017-09-14
    Wydawca:
    Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
    Tematy:
    ewangelicy
    spuścizna
    kolekcje
    dokumenty
    ewangelikalia
    protestantyzm
    Evangelicals
    legacy
    collections
    documents
    Evangelical objects
    Protestantism
    Opis:
    The article discusses the legacy of Protestantism in Poland and the Protestant collections preserved in museum institutions in Poland. The author presents the collections of Evangelical artefacts amassed in various ways and forms and at different times, which thus constitutes a preliminary typology of the legacy of the Reformation. For simplification, she defines Evangelical objects as all objects which are part of the broadly-understood Protestant legacy. The spectrum of these objects is very broad, ranging from artefacts in traditional museum institutions, through sacred places, works of art, technical monuments, ephemera, cemeteries, to virtual collections of audiovisual and digitised legal instruments. The examples quoted in the text do not exhaust the subject, but evidence the vastness and richness of the legacy acquired as a donation after the Reformation movement initiated by the Augustinian monk Martin Luther.
    Artykuł podejmuje problematykę spuścizny protestantyzmu w Polsce i protestanckich zbiorów zachowanych w placówkach muzealnych w kraju. Autorka przedstawia zasób ewangelickich artefaktów gromadzonych w różny sposób, w różnej formie i w różnym czasie tworząc tym samym wstępną typologię reformacyjnego dziedzictwa. Wszelkie obiekty wchodzące w skład szeroko rozumianej protestanckiej spuścizny nazywa w uproszczeniu ewangelikaliami. Ich spectrum jest bardzo szerokie, począwszy od artefaktów w tradycyjnych placówkach muzealnych, przez budynki sakralne, dzieła sztuki, zabytki techniki, dokumenty życia społecznego, cmentarze, na wirtualnych kolekcjach dokumentów audiowizualnych i zdigitalizowanych aktach urzędowych kończąc. Przytoczone w tekście przykłady nie wyczerpują zagadnienia, a jedynie wskazują na ogrom i bogactwo spadku jaki otrzymaliśmy w darze po reformacyjnym ruchu zapoczątkowanym przez augustiańskiego mnicha Marcina Lutra.
    Źródło:
    Muzealnictwo; 2017, 58; 281-291
    0464-1086
    Pojawia się w:
    Muzealnictwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czasopisma polskie o protestantyzmie w roku jubileuszowym
    Polish magazines on Protestantism in the jubilee year
    Autorzy:
    Cieślak, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/484401.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    reformacja
    czasopisma polskie
    analiza zawartości
    Reformation
    Polish magazines
    content analysis
    Opis:
    Stosunek polskich czasopism do reformacji w roku 500-lecia wystąpienia Lutra zależy od stopnia paralelizmu politycznego. W publikacjach dominują ujęcia historyczne i sprawozdawcze, rzadziej prezentujące współczesność i zupełnie marginalnie ukazujące wyznawców protestantyzmu i ich osiągnięcia. Artykuł prezentuje panoramę spolaryzowanych postaw dziennikarskich, strategii redakcyjnych oraz zróżnicowanie ujęć tematyki reformacyjnej wynikające z zadań i celów zakładanych przez poszczególne redakcje.
    The attitude of Polish magazines towards Reformation in the year of the 500th anniversary of Luther’s speech depends on the degree of political parallelism. The publications are dominated by historical and reporting approaches; they present the current situation of Protestantism and its achievements in marginal way. Content analysis of Polish magazines is being conducted when taking into account polarized journalism, editorial strategies and diversifi cation of the Reformation theme, resulting from the tasks and objectives assumed by selected newsrooms.
    Źródło:
    Studia Medioznawcze; 2018, 2 (73); 27-39
    2451-1617
    Pojawia się w:
    Studia Medioznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Na styku wyznań, narodów, kultur. Ewangelicy i katolicy na ziemiach polskich w XIX wieku i na początku XX wieku
    At the Meeting Point of Confessions, Nations, and Cultures. Evangelicals and Catholics in the Polish Lands in the 19th Century and the Beginning of the 20th Century
    Autorzy:
    Stegner, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494658.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Protestantyzm
    katolicyzm
    naród
    kultura
    wyznanie
    Protestantism
    Catholicism
    nation
    culture
    confession
    Opis:
    Styk ludności protestanckiej z przeważającą na polskich terenach ludnością katolicką miał miejsce w XIX wieku na trzech płaszczyznach: religijnej, narodowej i kulturowej. Protestanci i katolicy byli dla siebie obcy. Ich układy wartości na płaszczyźnie religijnej, kulturowej, a przeważnie i narodowej były odmienne. Ponadto ewangelickie i katolickie kręgi opiniotwórcze podkreślały wzajemne dystanse w celu umocnienia wiary. Bariery między nimi jednak nie były nieprzekraczalne, świadczą o tym dość liczne konwersje, małżeństwa mieszane, a także wzajemne akceptowanie swoich odmienności w szeregu środowiskach i przenikanie kultur. Przy czym obcość ewangelików i katolików, przeradzająca się nieraz w otwartą wrogość, była większa na ziemiach zaboru pruskiego niż w Królestwie Polskim czy na Śląsku Cieszyńskim. Większa u schyłku niż na początku XIX wieku. Decydujący wpływ na ten fakt miało narastanie na ziemiach polskich tendencji nacjonalistycznych, konfliktów narodowościowych, w tym przede wszystkim polsko-niemieckiego.
    The contact of the Protestant population with the prevailing Catholic population in the Polish territories in the nineteenth century took place on three levels: religious, national and cultural. Protestants and Catholics were strangers to each other. Their systems of values on the religious, cultural, and usually also national level were different. In addition, Evangelical and Catholic opinion-forming circles emphasized mutual distances in order to strengthen faith. Barriers between them, however, were not impassable, as evidenced by quite numerous conversions, mixed marriages, as well as mutual acceptance of their differences in a number of environments and the meeting of cultures. The alienness of Evangelicals and Catholics, often turning into open hostility, was greater in the territories of the Prussian partition than in the Kingdom of Poland or in Cieszyn Silesia. Larger in the end than at the beginning of the 19th century. Th e decisive influence on this fact was the growth of nationalist tendencies, nationalist conflicts, especially Polish-German ones, on the Polish territories.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2018, 03; 303-346
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rekonstrukcja XIX-wiecznej mapy muzycznych tradycji polskojęzycznych ewangelików
    Reconstructing the map of 19th-century music traditions among Polish-speaking Protestants
    Autorzy:
    Nawrocka-Wysocka, Arleta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408355.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    ewangelicyzm
    kancjonał
    luteranie
    chorał luterański
    Mazury Pruskie
    Śląsk Cieszyński
    Słowińcy
    Protestantism
    hymnbook
    Lutherans
    Lutheran chorale
    Prussian Masuria
    Cieszyn Silesia
    Slowinzen
    Opis:
    W badaniach tradycji muzycznych polskich ewangelików kategoria pogranicza jest bardzo pomocna i nośna. Ze względu na rozmieszczenie geograficzne i uzależnienie polityczne społeczności te, mimo iż starały się utrzymywać lokalną tradycję pozostawały pod dużym wpływem kultury oficjalnej. Na XIX-wiecznej mapie tradycji polskich ewangelików takich społeczności występowało całkiem sporo – kilka z nich uległo dezintegracji i zanikowi. Wykorzystując wyniki najnowszych badań historyków, etnografów i religioznawców, a także informacje zgromadzone podczas kwerend źródłowych autorka podejmuje w artykule próbę nakreślenia XIX-wiecznej mapy tradycji polskich ewangelików. Na mapie oprócz społeczności lepiej znanych, jak ewangelicy ze Śląska Cieszyńskiego czy społeczność ewangelicka z Mazur Pruskich zostali umieszczeni również ewangelicy Pomorza Zachodniego (tak zwani Słowińcy), „zapomniany” lud z południowej Wielkopolski, ewangelicy z Dolnego i Górnego Śląska oraz z Królestwa Polskiego. Opracowanie  naświetla takie problemy jak: przenikanie kultur narodowych (niemieckiej i czeskiej zwłaszcza), wzajemne wpływy pomiędzy rozproszonymi społecznościami ewangelickimi, oraz postrzeganie tych społeczności przez duchownych i władze Kościoła. Muzyczne tradycje rozumiane są jako zwyczaje towarzyszące śpiewom religijnym oraz repertuar propagowany przez lokalne śpiewniki. W artykule zagadnienia te, jak również lokalny styl wykonawczy omówione są bardzo ogólnie, gdyż szczegółowa analiza zawartości poszczególnych śpiewników i porównanie zachowanych zapisów melodycznych wymaga osobnego opracowania. Ze względu na niesymetryczność zachowanych źródeł, dokładna rekonstrukcja mapy tradycji nie jest możliwa. W artykule przedstawiono jednak po raz syntetyczny obraz poszczególnych społeczności luterańskich obejmujący elementy uniwersalne i istotne cechy wyróżniające.
    The category of the frontier is very helpful and popular in the study of the Polish Protestant music traditions. Owing to their geographic location and political dependencies, these communities – though striving to cultivate their local traditions – were under the strong influence of official culture. The map of Polish 19th-century Protestant music traditions shows many such communities, though several of them later disintegrated and disappeared. On the basis of most recent research undertaken by historians, ethnographers and specialists in religious studies, as well as information collected during source surveys, the author attempts to draw a map of Polish 19th-century Protestant traditions. Apart from well-known communities, such as those found in the Těšín (Pol. Cieszyn) region in Silesia and in Masuria (part of Prussia at that time), the map also includes Western Pomerania (the so-called Slowinzen in German, Słowińcy in Polish), the ‘forgotten folk’ of southernGreater Poland, the Protestants of the Lower and Upper Silesia, as well as of the (Congress) Kingdom of Poland. The article discusses such issues as the interpenetration of national cultures (especially German and Czech with the local one), mutual influences among the widely scattered Protestant communities, and the perception of those communities by the clergy and by the Church authorities. Music traditions are understood here as the customs that accompany religious song performances and the repertoire promoted in the local hymnbooks. I discuss these topics (as well as local performance styles) in very general terms, since a detailed analysis of the hymnbook contents and comparison of the preserved (notated) melodies calls for a separate study. The sources have been preserved to a different extent in different places, which makes a precise reconstruction of the map of traditions largely impossible. What this paper therefore attempts to do is to provide a synthetic picture of the various Lutheran communities, their universal as well as specifically local qualities.
    Źródło:
    Muzyka; 2019, 64, 2; 70-88
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Perswazja w czasach reformacji. Renesansowe teksty apologetyczne trzech konfesji: katolicyzmu, protestantyzmu i islamu
    Persuasion at the Time of Reformation. Renaissance Apologetic Texts of Three Confessions: Catholicism, Protestantism and Islam
    Autorzy:
    Kamper-Warejko, Joanna
    Kulwicka-Kamińska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791154.pdf
    Data publikacji:
    2020-09-15
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    polszczyzna XVI-wieczna
    protestantyzm
    język religijny
    kazanie
    językowe środki perswazji
    sixteenth-century Polish language
    Protestantism
    religious language
    sermon
    linguistic means of persuasion
    Opis:
    Artykuł wpisuje się w nurt opisu języka religijnego doby renesansu. Zwrócono w nim uwagę na tematykę literatury reformacyjnej i kontrreformacyjnej (katolickiej), jej wymiar wspólnotowy, mający na celu scalanie wspólnoty wierzących oraz opisano służące temu celowi zabiegi językowe i środki perswazyjne. Bazą materiałową są trzy XVI-wieczne teksty, reprezentujące dwa odłamy chrześcijaństwa – katolicki i protestancki (kazania na dzień Wniebowzięcia NMP Piotra Skargi i Piotra Artomiusza z 1595 r.) i islam (sura Koranu pt. Wzniesione krawędzie w tłumaczeniu Tatarów WKL, XVI wiek). Analizie poddano strukturę zabytków, wykładniki dialogiczności oraz językowe środki perswazji, na które składa się m.in. słownictwo wartościujące, dyrektywne i środki stylistyczne. Badania dowiodły, że omówione tu polemiczne teksty religijne wpisują się w nurt piśmiennictwa reformacyjnego o charakterze perswazyjnym. Znajdujemy w nich wykładniki językowe o funkcjach impresywno-ekspresywnych. W warstwie językowej teksty te realizują uniwersalne cechy kodu religijnego, takie jak otwartość i polisemia, które wyrażają się przez analogię, porównanie, metonimię, metaforę, mówienie poza asercją. Omówiono wyekscerpowaną leksykę nazywającą wartości, słownictwo wolitywne i nakłaniające oraz perswazyjne i emotywne, z zauważalnym odniesieniem dychotomicznym do tego, co dobre i złe. Wskazane tu elementy organizują przestrzeń sakralną tekstu religijnego i są osią, wokół której integruje się grupa wyznaniowa. Pokłosiem reformacyjnego dyskursu religijnego jest obecność w polskojęzycznych tekstach wykładników stylu retorycznego, co wyraża się m.in. wprowadzaniem cytatów z dzieł autorytetów religijnych, tj. głównie Biblii i Koranu.
    The paper comprises a description of the religious language used in the Renaissance. It addresses the topic of the literature of Reformation and Counter-Reformation (Catholic Revival) periods and its significance as a uniting force for a given community of believers. Moreover, the paper describes the linguistic solutions and means of persuasion used to achieve that purpose. The study material are three sixteenth-century texts: two that originated in two Christian denominations – Catholic and Protestant ones (sermons published by Piotr Skarga and Petrus Artomius on the occasion of the Assumption Feast of Mary the Virgin in 1595) and one that derives from Islam (Surah 7 of the Quran “The Heights” translated by the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania, 16th century). The analysis covers the structure of these historical texts, the exponents of dialogue and the linguistic means of persuasion which include, among others, evaluative and directive language as well as stylistic devices. Research has shown that the three religious polemical texts can be classified as persuasive literature of the Reformation. They comprise linguistic exponents with impressive and expressive functions. In the linguistic layer, the texts contain universal features of the religious code, such as openness and polysemy, which are expressed by analogy, comparison, metonymy, metaphor, and making non-assertive utterances. The paper discusses lexis excerpted from the texts and denoting values as well as volitive and imperative and persuasive and emotive vocabulary with noticeable dichotomic references to what is good and what is bad. These elements arrange the sacred space of the religious texts and constitute the axis of integration for a given community of believers. The result of religious discourse of the Reformation is the presence of the exponents of the rhetorical style in Polish texts, which is manifested by the use of quotations from authoritative religious works, i.e. mainly from the Bible and the Quran.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 6; 59-82
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Radziwiłł Cousins, Prophecies and False News in Mid-Seventeenth-Century Europe
    Братья Радзивиллы, пророчества и фальшивые новости в Европе в середине XVII в.
    Autorzy:
    Mazheika, Hanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/969590.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
    Tematy:
    Grand Duchy of Lithuania
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    the Radziwills
    Protestantism
    Catholicism
    prophecy
    17th century
    Radziwiłł
    Великое Княжество Литовское
    Речь Посполитая
    Радзивилл
    протестантизм
    католицизм
    XVII век
    Opis:
    W artykule mówiono o tym, jak proroctwa i dezinformacja pomogły umocować w opinii międzynarodowej wizerunek Wielkiego Księstwa Litewskiego jako państwa protestanckiego w odróżnieniu od Królestwa Polskiego, tożsamość konfesyjna którego pozostawała bez wątpienia katolickiej. Lata 50. XVII wieku były czasem, gdy „proroctwa” Mikuláša Drábika zostały szczególnie popularnymi. Co więcej nowiny fałszywe o niszczeniu wszystkich polskich i ltewskich kościołów protestanckich znalazły swoich odbiorców i, jak wydawało się, funkcjonowały jako pomyślny fortel propagandystyczny. Komunikaty o przyczynach niszczenia kościołów protestanckich w Rzeczypospolitej spowodowały wzrost ciekawości w Europie Zachodniej do Wielkiego Księstwa Litewskiego i udostępniły Januszowi i Bogusławowi Radziwiłłom możliwość otrzymać uznanie międzynarodowe jako obrońców wiary prawdziwej w czasie, gdy we własnym państwie ich uważano za zdrajców.
    Źródło:
    Wschodni Rocznik Humanistyczny; 2020, XVII, 3; 137-154
    1731-982X
    Pojawia się w:
    Wschodni Rocznik Humanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z badań nad literaturą staropolską tworzoną przez protestantów. Wybrane metodologie
    The old polish literature written by protestants. Selected methodologies
    Autorzy:
    Chemperek, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2048360.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-27
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    Protestantism
    methodology
    Aesopian speech
    sermon
    hymn-books
    epigram
    protestantyzm
    metodologia
    mowa ezopowa
    kazanie
    kancjonał
    epigramat
    Opis:
    The article presents four research methods that find application in the study of literary works written by Polish Protestants in the Old Polish epoch. The first one is a reconstruction of the theological (religious, ethical) programme of the writers who openly declare that they are Evangelicals or Anti-Trinitarians. What serves as a liminal case are funeral works about high-ranking people and addressed to Christians in general – here Protestant writers use the principle of denominational modesty, although in the terms of inventio their rhetoric is different from that of Catholics. The second method consists in examining the religious background of ludic works (e.g. epigrams) from the perspective of cultural hermeneutics – an analysis of symbolism, and historical and moral references. A researcher must go even deeper when analysing parenteral or didactic works addressed to general readers and promoting the Protestant ethos, usually in a subtle and consistent manner. The fourth method is usually used when studying anonymous poems (from the 17th century) or those in which the religious declaration is vague. These texts can be successfully examined using the philological method of tracking phrases from denominational Bibles and songs from popular Protestant hymn-books (“biblical and song pebbles” inlaid into the mosaic of the work). Yet, the researcher also needs to pay attention to subtle theological allusions (sometimes in Aesopian speech) that are characteristic of Protestantism.
    Źródło:
    Prace Polonistyczne; 2021, 76; 121-132
    0079-4791
    Pojawia się w:
    Prace Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Widziane z plebanii. Świat i ludzie w diariuszach dwóch duchownych ewangelickich z Rzeczypospolitej przełomu XVII i XVIII wieku
    Seen from the Clergy House. The World and the People in the Diaries of two Evangelical Clergymen from the Polish-Lithuanian Commonwealth at the Turn of the Seventeenth and Eighteenth Centuries
    Autorzy:
    Kriegseisen, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2197827.pdf
    Data publikacji:
    2022-03-31
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe w Toruniu
    Tematy:
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Grand Duchy of Lithuania
    religious relations
    Protestantism
    Calvinism
    mentality
    religious identity
    egodocument
    seventeenth century
    eighteenth century
    Opis:
    In the research on the deteriorating relations between the Evangelical-Reformed (Calvinist) minority and the Catholic majority of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the seventeenth and eighteenth centuries, the problems of mutual perception of the representatives of these denominations, as well as the evaluation of the realities of life in an increasingly Catholic state by the representatives of the Evangelical minority have been investigated the least. Based on two diaries by Evangelical-Reformed clergymen, Gabriel Dyjakiewicz and Jan Krzysztof Kraiński, who were active in Podlasie and the Grand Duchy of Lithuania at the turn of the eighteenth century, the author attempts to present the image of the world as perceived and presented on the pages of these two egodocuments. After analysing the diary entries, it cannot be concluded that their authors found themselves in a social and communicative vacuum, although both of them noticed the progressive isolation of Evangelical circles. According to the records, it also appears that interfaith relations in the everyday life were not as bad as contemporary historical studies suggest. Both authors had a positive attitude towards the state, felt to be its citizens and patriots, combining a strong Evangelical religious identity with a sense of community with the society of the predominantly Catholic Polish Nobles’ Republic. Neither of the diaries reflects on the civilisational and cultural differences between the society of the north-eastern lands of the Polish-Lithuanian Commonwealth and the world of Protestant Europe, known to both authors from their university studies.
    Źródło:
    Zapiski Historyczne; 2022, 87, 1; 63-89
    0044-1791
    2449-8637
    Pojawia się w:
    Zapiski Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-14 z 14

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies