Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "plague" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 71
Tytuł:
The Plague and the Wolf as Places of Memory
Autorzy:
Klaniczay, Gábor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/601423.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Plague
Wolf
Boccaccio
Matteo Villani
Opis:
The essay compares two cases of very intense panic caused by the destructive forces of nature. The panic caused by the Black Death – a topic Halina Manikowska also dealt with – is presented from the point of view of its frightening memory. The long-term evolution and changes in the then-prevailing attitudes is compared to the lasting fear and panic from the menace of wolves, which also represented a mortal danger in medieval and early modern Europe; they were also feared and had to be fought against for centuries. The nature of the danger from the presence of wolves, and the ways to defend oneself against it, was however very different from the danger related to the plague.
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2019, 119
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epidemic and the Individual: Renaissance Understandings of the Plague in View of Modern Experiences
Autorzy:
Blum, Paul Richard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1636551.pdf
Data publikacji:
2020-12-16
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
plaga
syfilis
Marsilio Ficino
Girolamo Fracastoro
Jean Ferne
plague
syphilis
Opis:
Epidemia a jednostka: renesansowe rozumienie plag z perspektywy nowoczesnych doświadczeń Epidemie są wyzwaniem dla indywidualizmu. Chociaż myślimy o chorobach w kategoriach osobistego cierpienia i wyborów, plagi od dawna dotykają wspólnot i społeczności. Epidemie zwracają perspektywę na zbiorowość, transcendencję i to, co zewnętrzne, a strach, terapia i opieka stają się bardziej uniwersalne niż indywidualne. Oto wnioski, które możemy wyciągnąć z teorii epidemii filozofów renesansu. Marsilio Ficino (1433–1499) udzielił „Rady przeciwko zarazie” (Consilio contro la pestilenzia), podkreślając harmonię ciała ze środowiskiem (powietrze i planety). Girolamo Fracastoro (1477–1553) stworzył pierwszy opis kiły (syfilisu) zarówno pod względem naukowym, jak i poetyckim (Syphilis sive de morbo gallico). Wymyślił nazwę dla tej dolegliwości. Postrzegał aktywność seksualną jako jedno z typowych zachowań międzyludzkich. Troska o zdrowie wymaga szacunku dla innych, a obwinianie innych (jak w przypadku „choroby francuskiej”) jest bezużyteczne. Jean Fernel (1497-1558) wezwał do ściśle medycznych badań epidemii, jednocześnie przyznając, że dane są niewystarczające, stąd tytuł jego książki De abditis rerum causis („Ukryte przyczyny”). W ten sposób wyjaśnił irracjonalne zachowanie populacji i niektórych uczonych. Zadaniem jest przeżycie w niepewności i powstrzymanie epidemii poprzez powstrzymanie nieznanego.
Epidemics are a challenge to individualism. While we tend to think of illnesses in terms of personal suffering and choices, plagues affect communities and societies over long times. Epidemics turn the perspective to the collective, the transcendent, and the external, and fear, therapy and care become universal, rather than individual. These are the lessons we can gather from Renaissance philosophers’ theories of epidemics. Marsilio Ficino (1433–1499) gave “Advice against the pestilence” by emphasizing the harmony of body with the environment (air and the planets). Girolamo Fracastoro (1477–1553) produced the first description of “Syphilis,” both scientifically and poetically. He invented the name for that contagion. He saw sexual activity as one of the typical behaviors among fellow humans. Care for one’s health requires respect for the others; and blaming others (as in ‘French disease’) is useless. Jean Fernel (1497–1558) called for strictly medical research into epidemics; at the same time, he acknowledged the insufficiency of data; hence the title of his book De abditis rerum causis (“The hidden causes”). Thus, he explained the irrational behavior of populations and some scholars. The task is to live with uncertainty and to contain epidemics by containing the unknown.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2020, 11, 3; 53-68
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Leadership in the Time of Plague
Autorzy:
Koźmiński, Andrzej K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2038122.pdf
Data publikacji:
2022-03-15
Wydawca:
Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
Tematy:
leadreship
leader
Opis:
The main point of this article is comparison of two types of leadership: heroic, individualistic,formal, and dispersed, networked, spontaneous. The first is presented in the famous novel by Antoine de Saint Exupery The night flight the second is depicted in Plague by Albert Camus. Formal leadership is experiencing nowadays visible deficit of power. Even the top political leaders of the world, CEOs of global corporations and media moguls are not as powerful as the used to be and not as powerful as they seem. Many of them openly admit that they are simply not able to fulfill their promises and to follow their agendas. This is particularly visible in the times of plague. When degenerated “heroic” traditional power gradually evaporate new networks replace it spontaneously. People who do not seek rewards take over burden of responsibilities in the critical fight against plague. To what extent they will be able to replace the leftovers of traditional leadership?
Źródło:
Central European Management Journal; 2022, 30 (1); 2-10
2658-0845
2658-2430
Pojawia się w:
Central European Management Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Asystował wybuchowi cholery”1 . Autor i recenzenci o książce Lucjana Wolanowskiego Klejnot Korony. Reporter w Hongkongu w czasach zarazy
Autorzy:
Rott, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030262.pdf
Data publikacji:
2021-12-14
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Lucjan Wolanowski
Hongkong
plague
plague (Yersinia pestis)
cholera
dżuma
Opis:
Lucjan Wolanowski (1920-2006) był wybitnym reporterem, pisarzem i podróżnikiem. Dzisiaj jest twórcą zapomnianym. W 1963 roku ukazała się niewielka książka jego autorstwa pt. Klejnot Korony. Reporter w Hongkongu w godzinie zarazy. Pisana na żywo podczas epidemii cholery w Hongkongu, gdzie przebywał, przyniosła mu sukces czytelniczy i przekłady na języki obce. Książka jest rzeczową relacją o chorobach i cierpieniach ludzi żyjących w Hongkongu. Autor znakomicie połączył tutaj pasję poznawczą, doświadczenia podróżnika i umiejętność obserwacji z zaletami gawędziarza operującego świetnym językiem, ceniącego walory szczegółu. Jego książka zapoczątkowała nowoczesny nurt opisów chorób tropikalnych w literaturze polskiej.
Lucjan Wolanowski (1920–2006) was an outstanding journalist, writerand traveler. Today, he is a forgotten author. In 1963, he published a short booktitled The Crown Jewel. Reporter in Hong-Kong in tmes of cholera. Written duringthe epidemic of cholera in Hong-Kong where was staying, the book was a successand was translated into many foreign languages. It is a factual report on illnessesand suffering of Hong-Kong residents. The author combined his passion to explore,travel experience and observation skills with his great storytelling abilities andappreciation for details. His book inspired the modern trend of reports on tropicaldiseases in the Polish literature.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2021, 16, 11; 372-382
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
We should rather rebel than return to normal. An essay on re-reading The plague in the times of an epidemic
Autorzy:
Kałuża, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2076813.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
Tematy:
The plague
solidarity
rebellion
repetition
Albert Camus
Opis:
When the pandemic broke out in 2020, it was reported that interest in Albert Camus’ book, The plague, had significantly risen. Throughout the past year, many scholars and editors have attempted to formulate reasons for interest in Camus’ existential novel. In the light of these readings and interpretations, we tend to see recent events, our contemporary social and political crises, through the symbols and myths represented in Camus’ novel. This essay offers an attempt at a contemporary re-reading of Camus’ novel, focusing on the character of Tarrou and his appeal to social and political action, as well as resistance and creation. My point is that it is actually Tarrou that represents our struggle, given the complex, social and political aspects of our crisis. My reading, based on Kierkegaard’s idea of repetition, offers a nuanced vision of what rebellion against the plague could mean in the light of our contemporary situation.
Źródło:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2021, 11, 1; 223-239
2083-6635
2084-1043
Pojawia się w:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O perswazji w staropolskich poradnikach przeciwdżumowych
Autorzy:
Walińska, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2029779.pdf
Data publikacji:
2021-12-14
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
epidemic
plague
anti-plague handbooks
rhetoric
16th and 17th century literature
epidemia
dżuma
poradniki przeciwdżumowe
retoryka
literatura XVI i XVII w.
Opis:
Celem artykułu jest analiza poradników przeciwdżumowych z XVI i XVII wieku jako tekstów perswazyjnych. Materiał egzemplifikacyjny stanowią m. in. dzieła  Piotra Umiastowskiego, Sebastiana Petrycego z Pilzna, Marcina z Klecka Pawła i Pawła Lubieckiego, zróżnicowane pod względem budowy, stylu i objętości. Analiza tekstów głównych oraz elementów ramy literacko-wydawniczej pokazuje, w jaki sposób autorzy określali audytorium oraz dostosowywali do niego tekst na poziomie inventio (argumentacja oparta na ethos, argumenty z autorytetu oraz z przykładu) i dispositio. Metody i środki zalecane w poradnikach przeciwdżumowych nie mogły być – z perspektywy dzisiejszej wiedzy medycznej – skuteczne w zwalczaniu epidemii, jednak teksty te niewątpliwie pozwalały oswoić zjawisko oraz dawać wsparcie duchowe chorym i zagrożonym.
The aim of the article is to analyse the anti-plague handbooks from the 16th and 17th centuries as persuasive texts. The exemplification material consists of works diversified in terms of structure, style and volume, written by Piotr Umiastowski, Sebastian Petrycy from Pilzno, Marcin from Klecko and Paweł Lubiecki. The analysis of the texts and elements of the literary and editorial framework shows how the authors defined the audience and adapted the text to it on the level of inventio (argumentation based on ethos, arguments from authority and from example) and dispositio. The methods and means recommended in the anti-pest manuals could not – from the perspective of today's medical knowledge – be effective in combating the epidemic. Still, the texts undoubtedly allowed to tackle the phenomenon and to give spiritual support to the sick and threatened.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2021, 16, 11; 183-203
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dżuma w Italii. O zapomnianym traktacie Della peste Angela Antonia Frari
Plague in Italy. On the forgotten treatise Della peste Angelo Antonio Frari
Autorzy:
Karwacka-Pastor, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2044521.pdf
Data publikacji:
2021-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
plague
treaty
Frari
Italy
human nature
Opis:
Angelo Antonio Frari, a 19th century doctor and writer, devoted his life to studying the plague. In his treaty entitled Della peste published in Venice in 1840, he presented the history of the plague pandemic, describing its symptoms and ways of curing throughout centuries. His work is not only a medical, anthropological, and ethical treaty, but also an account of events seen by a witness, who, having recovered from the plague, became involved in fighting with this disease in Italy and abroad. The author of the treaty delves into pondering on human nature, morality, and choices, and he presents various attitudes in the light of the epidemic. This work is also a source of information on how 19th century healthcare used to work and contains tips on how to avoid catching the disease. The subject matter of the treaty is still up to date, since the last word of this disease has not been said yet and it continues to be a threat to the human race.
Źródło:
Scripta Neophilologica Posnaniensia; 2021, 21; 321-334
1509-4146
Pojawia się w:
Scripta Neophilologica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teatr w czasie zarazy
CORONATHEATRE: Polish Theatre in the Plague Year.
Autorzy:
Piekarska, Magda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/889495.pdf
Data publikacji:
2020-04
Wydawca:
Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
Opis:
Magda Piekarska opisuje, w jaki sposób "pandemia koronawirusa odsłania schorzenia toczące polskie sceny."
Źródło:
Didaskalia. Gazeta Teatralna; 2020, 156; 1-19
2720-0043
Pojawia się w:
Didaskalia. Gazeta Teatralna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Plaga Justyniana” jako „dzieło Boga” w relacji Prokopiusza z Cezarei
“The Plague of Justinian” as “God’s Work” in the Account of Procopius of Caesarea
Autorzy:
Piechocka-Kłos, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2026030.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
Tematy:
Cesarstwo Rzymskie
„dzieło Boga”
dżuma
historia
„plaga Justyniana”
Prokopiusz z Cezarei
wczesne chrześcijaństwo
“Justinian plague”
Procopius of Caesarea
the plague
“God’s work
early Christianity
Roman Empire, history
Opis:
Dzisiaj słowa: choroba zakaźna, zaraza, plaga, epidemia, pandemia budzą strach i przerażenie. Nie inaczej było w przeszłości. Celem niniejszej pracy jest spojrzenie na „plagę Justyniana”, nękającą świat w VI wieku, oczami Prokopiusza z Cezarei. Bizantyjski historyk w roku 542 przebywał w Konstantynopolu, gdzie dżuma pochłonęła tysiące ofiar. Prokopiusz, wzorując się prawdopodobnie na Tukidydesie, opisał przyczyny, przebieg oraz skutki zarazy, zbierającej śmiertelne żniwo za czasów panowania Justyniana. Historyk odniósł się również do cesarza i jego działań w walce ze skutkami choroby. Dalsze badania pozwoliły odpowiedzieć na pytanie, czy Prokopiusz postrzegał tę chorobę racjonalnie, czy metafizycznie; czy uważał (jak Hippokrates), że jest ona skutkiem zaistnienia czynników naturalnych, czy raczej jawi mu się jako „dzieło Boga”. Z uwagi na tytuł artykułu celowo pominięto inne relacje na temat epidemii z VI wieku, pochodzące m.in. od Agatiasza, Ewagriusza Scholastyka, Jana z Efezu oraz Grzegorza z Tours i Pawła Diakona.
Today, the words infectious disease, plague, epidemic and pandemic inspire fear and terror. It was not different in the past. The purpose of this work is to look at the “plague of Justinian” that plagued the world in the 6th century through the eyes of Procopius of Caesarea. The Byzantine historian was in Constantinople in 542, where the plague claimed thousands of lives. Procopius, probably following the example of Thucydides, described the causes, course and effects of the plague that took a deadly toll during the reign of Justinian. The historian also referred to the emperor and his actions in the fight against the effects of the disease. Further research allowed to answer the question whether Procopius perceived this disease rationally or metaphysically; whether he believed (like Hippocrates) that it was the result of natural factors, or was it “God’s work”? Due to the title of the article, other reports on the epidemic from the 6th century, such as from Agathias, Evargius Scholastica, John of Ephesus and Gregory of Tours and Paul the Deacon.
Źródło:
Nurt SVD; 2021, 1; 178-198
1233-9717
Pojawia się w:
Nurt SVD
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezoar z łez ludzkich czasu powietrza morowego by Walenty Bartoszewski as an Example of “A Prescription for the Soul and the Body” at the Time of the Plague
Autorzy:
Kardasz, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030569.pdf
Data publikacji:
2021-02-21
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
lyric song
religious poetry
Jesuit poetry
bezoar
plague
Opis:
The article is an attempt to interpret a hardly known collection of poems by Walenty Bartoszewski, a Jesuit in Vilnius, published in reaction to the outbreakof the plague in Vilnius in the years 1629–1632, which constitutes the testimony of increased religiousness in the face of an epidemic. In the article, the author of the collection is presented, as well as his poetic oeuvre. Also, a brief description of the social background of those events is given. Then, other texts from the 16th–18th centuries, concerned with the topic of the epidemic are characterized. They include sermons, secular works, religious songs and prayers. The main part of the article is devoted to the interpretation of the collection by Bartoszewski in the context of the most important aspects of the volume Bezoar z łez ludzkich czasu powietrza morowego [Bezoar of Human Tears Shed at the Time of the Plague], which include: the manifestation of religiousness at the beginning of the 18th century, the realities of the epidemic depicted in lyrics, the vision of God and Christ, ways of protecting the faithful against the plague, and the intercession of the Mother of God.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2020, 1; 121-149
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“A brave new schizophrenic world” – Canada in Michael O’Brien’s Plague Journal
Autorzy:
Urbaniak-Rybicka, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/445195.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Badań Kanadyjskich
Opis:
Dans la dystopie controversée de Michael D. O’Brien Plague Journal, publiée en 1999, le Canada apparaît comme une antithèse du « royaume paisible » où au lieu de sa célèbre tolérance on voit une sorte de totalitarisme que causent le libéralisme et le relativisme postmoderne. Le roman se présente sous la forme d’un journal tenu par Nathaniel Delaney. Le narrateur, faisant souvent recours au courant de conscience, décrit le monde qui l’entoure, analyse des changements inquiétants qui s’y produisent et évalue sa propre vie. Il est persuadé que la civilisation occidentale, qui a rejeté les valeurs chrétiennes, se dirige vers une catastrophe. Le titre du livre est une référence au Journal de l’année de la peste, le texte du XVIIIe siècle dans lequel Danief Defoe relatait l’épidémie ravageant Londres au XVIIe siècle. Selon Delaney, une maladie similaire, qu’il appelle peste sociopolitique, ronge les esprits des Canadiens contemporains. Le narrateur, en tant qu’un critique du gouvernement et du relativisme, qui est selon lui proche du totalitarisme, et en tant qu’un catholique, un homme hétérosexuel dans les veines duquel coule du sang de Premières Nations du Canada, se sent comme quelqu’un qui fait partie d’une minorité opprimée, ce qui paraît comme une anomalie dans la littérature canadienne qui décrit souvent des conditions symétriquement opposées. Le héros décrit le processus de son exclusion progressive de la vie sociale et publique à cause de son rejet du politiquement correct et de la dénonciation du Canada comme un pays ressemblant à la société orwellienne où l’apparente paix est au fond une guerre idéologique, la liberté devient une nouvelle forme de totalitarisme et la prétendue science captive la société et la fait endormir dans l’ignorance. Soupçonneux, se trouvant au bord de la folie, Delaney devient l’ennemi public. On l’accuse, selon lui à tort, d’inceste et de meurtre, et on le désigne coupable, comme chez Orwell, de crimes de pensée. Nathaniel trouve refuge dans la forêt canadienne, au sein de la nature du pays à laquelle ses ancêtres était liés depuis des siècles. Soutenu par les Thu, une famille pieuse d’immigrés vietnamiens et aidé par son grand-père Thaddeuss Delaney, il retrouve la paix intérieure et libère son esprit de la haine qui le détruisait. Quand, à la fin, il est arrêté par les autorités canadiennes à ses trousses, et ensuite disparaît mystérieusement de sa cellule, sa vie est écrite dans les pages de son journal qui doit servir aux autres générations à reconstruire le monde d’avant l’apocalypse.
Źródło:
TransCanadiana; 2013, 6; 299-314
1899-0355
Pojawia się w:
TransCanadiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oceniam innych po tym, jak myją ręce. Mechanizmy przystosowawcze oraz doświadczenie pandemii, społecznego dystansu i izolacji w podcaście Our Plague Year (2020) Josepha Finka
I watch other people wash their hands too and I judge them. Copying mechanism and the experience of pandemic and social isoltion in Joseph Finks podcast Our plague year (2020)
Autorzy:
Kobus, Aldona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1849710.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Instytut Dyskursu i Dialogu
Tematy:
podcast
pandemia
dystans społeczny
izolacja
Joseph Fink
Our Plague Year
pandemic
social distancing
isolation
Opis:
Artykuł ma na celu przedstawienie odbioru i osobistego doświadczenia pandemii przez twórców i odbiorców podcastu Our Plague Year. Liczne wypowiedzi zebrane od marca do sierpnia 2020 roku pozwalają na bieżąco śledzić emocjonalne reakcje społeczności wytworzonej wokół podcastu na zmieniającą się rzeczywistość społeczną w okresie pandemii. Powracające tematy i motywu zostają ujęte jako toposy plagi, a sama produkcja podcastu przedstawiona jako mechanizm przystosowawczy. Efektem podcastu jest z kolei wytworzenie melancholijnego podmiotu pandemii, zdefiniowanego przez utratę poczucia normalności.
The aim of the article is to present the reception and personal experience of the pandemic in the creators of the podcast Our Plague Year, as well as in its audience. Numerous statements collected from March to August 2020 make it possible to follow the emotional reactions of the community created around the podcast to the changing social reality during the pandemic in, so to say, real time. The recurring themes and motifs are considered as topoi of the plague, and the production of the podcast as such is presented as an adaptive mechanism. In turn, the result of the podcast is the creation of a melancholy subject of the pandemic, defined by the loss of the sense of normalcy.
Źródło:
Dyskurs & Dialog; 2020, II, 4 (6); 55-77
2658-2368
2658-2406
Pojawia się w:
Dyskurs & Dialog
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaraza nadchodzi i odchodzi – myślenie o chorobach epidemicznych utrwalone w języku
The Plague Comes and Goes: Thinking about Epidemic Diseases as Recorded in Language
Autorzy:
Marczewska, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1929054.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
etnolingwistyka
językowy obraz zarazy
medycyna ludowa
magia
polskie wierzenia ludowe
ethnolinguistics
linguistic image of plague
folk medicine
magic
Polish folk beliefs
Opis:
W artykule przedstawiono wybrane aspekty językowego obrazu zarazy (przede wszystkim nazwy i ich etymologię, przyczyny choroby, wyobrażenia/postacie, środki zaradcze). Autorka bazuje głównie na materiałach związanych z polską kulturą ludową, odwołując się jednak do kontekstów współczesnych, by pokazać pewną trwałość sądów dotyczących chorób epidemicznych. Przyjmuje pojęcie językowo-kulturowy obraz świata rozumiane jako potoczna interpretacja rzeczywistości, która daje się wyeksplikować przede wszystkim z danych werbalnych, ale także niewerbalnych utrwalonych w spetryfikowanych tekstach kultury. W rozważaniach odwołuje się do tzw. definicji kognitywnej. Bazę materiałową przedstawianej analizy, zgodnie z koncepcją Jerzego Bartmińskiego, tworzą dane leksykalne i tekstowe: nazwy (potwierdzające „perspektywę oglądu rzeczywistości”), informacje przekazywane przez podstawę onomazjologiczną, ujawnione w toku dociekań etymologiczno-słowotwórczych (tzw. „wewnętrzna forma słowa”), znaczenia podawane w definicjach w słownikach języka polskiego i słownikach gwarowych, derywaty słowotwórcze, rozszerzenia metaforyczne, frazeologizmy, utarte kolokacje (frazemy), przysłowia, formuły lecznicze itd. W polskiej kulturze ludowej zarazę wyobrażano sobie jako żywą istotę (kobietę), która mogła się przemieszczać (przychodzić i odchodzić), przychodzić do wsi, rozmawiać z ludźmi, uśmiercać ich lub ocalać wybranych. Te wyobrażenia zarazy sprawiły, że chłop starał się w odpowiedni sposób zabezpieczyć przestrzeń i za pomocą różnych zabiegów magicznych stworzyć strefę bezpieczną dla siebie i swojej wspólnoty.
In this article, I present selected aspects of the linguistic image of the plague (I am especially interested in names and their etymology, the causes of the disease, images of the plague, and remedies). I mainly rely on materials related to Polish folk culture, but I also mention some contemporary contexts to show a certain durability of beliefs related to the plague. I use the notion of a linguistic and cultural image of the world understood as a colloquial interpretation of reality that can be explicated not only using verbal data, but also with non-verbal data preserved in petrified texts of culture. In my considerations, I refer to the so-called cognitive definition. The material basis of the analysis presented (in line with Jerzy Bartmiński’s assumptions) consists of lexical and textual data: names (confirming the “perspective of reality”), information transmitted on an onomasiological basis, revealed in the etymological and word-formation analysis, meanings given in the definitions in Polish and dialectal dictionaries, word-formation derivatives, metaphorical extensions, phraseologisms, collocations (phrases), metaphors, proverbs, healing formulas, etc. In Polish folk culture, the plague was imagined as a living creature (woman) who could roam the land (come and go), come to the village, talk to people, put them to death, or save the ones she chose to live. These images of the plague made peasants try to secure their space and to create a safe zone for themselves and their community by means of various magical procedures.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 6 Special Issue; 117-139
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
‘Testamentum pestis tempore conditum’
Autorzy:
Sobczyk, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2098374.pdf
Data publikacji:
2022-08-20
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
testamentum pestis tempore conditum
testament
zaraza
epidemia
the last will and testament
plague
epidemic
Opis:
Niniejszy artykuł poświęcony jest szczególnej formie testamentu uznanej w konstytucji Dioklecjana i Maksymiana w 290 r. (C. 6,23,8), nazywanej tradycyjnie testamentum pestis tempore conditum. Była to złagodzona co do wymogów forma testamentu, stosowana jedynie w czasie zarazy i mająca na względzie niebezpieczeństwo zarażenia się i związaną z tym obawę świadków testamentowych oraz dotykające testatora trudności w sporządzeniu testamentu. Uwagi na jej temat poprzedzam syntetyczną prezentacją zwyczajnych form testamentu znanych prawu rzymskiego, gdyż analizowana forma szczególna była tylko złagodzoną postacią zwyczajnej. Stawiam dwa zasadnicze problemy: w jakich okolicznościach testamentum pestis tempore conditum było dopuszczalne i na czym polegało odstępstwo od zwyczajnej formy testamentu. Analizie poddaję terminy casus maior, morbo oppresso, morbo oppressos i iungi atque sociari. Niestety zwięzła treść reskryptu uniemożliwia precyzyjną i jednoznaczną odpowiedź na powyższe pytania. W mojej ocenie testamentum pestis tempore conditum było stosowane, gdy dotknięty chorobą zakaźną testator sporządzał testament, przebywając w miejscowości, w której panowała zaraza o takim rozmiarach, które pozwalały uznać ją za siłę wyższą. Nie wystarczał tu zaś stan epidemii jako taki ani też choroba potencjalnego świadka testamentu, jeżeli testator pozostawał zdrowy. Złagodzenie wymogów formalnych testamentu polegało na tym, że świadkowie nie musieli składać swych pieczęci w bliskim kontakcie z chorym testatorem, jednakże czynność ta musiała odbyć się w obecności testatora, choć w pewnym dystansie od niego. Nie przekonują mnie zaś propozycje wykładni zakładające brak jakiejkolwiek styczności testatora ze świadkami podczas czynności sporządzania testamentu, zwłaszcza przyjmujące, że świadkowie składali swoje pieczęcie pod nieobecność testatora.
This paper is about a special form of last will and testament (testamentum) admitted by Diocletian and Maximian’s constitution of 290 and traditionally referred to as the testamentum pestis tempore conditum, although the terms pestis or pestilentia did not appear in the rescript. It was a modified, less rigorous version for a last will, to be used only during outbreaks of plague, and took into consideration the risk of infection to the witnesses and the problems facing the testator. As the special type of will I examine in this paper is only a less restrictive modifcation of the ordinary form, I precede my comments with an overview of the typical formula for a last will generally used in Roman law. I look at two basic problems: the circumstances in which testamentum pestis tempore conditum was admissible, and the nature of the modifications. My analysis focuses on the terms casus maior, morbo oppresso, morbo oppressos and iungi atque sociari. Unfortunately, the very concise content of the rescript makes it impossible to give an unequivocal and precise answer to these problems. In my opinion, the testamentum pestis tempore conditum was used when a person suffering from an infectious disease during an epidemic in his locality wanted to draw up his will, but there were conditions on the applicability of this type of will. The epidemic had to have reached a state when it could be recognized as force majeure; furthermore, it could not be used if one of the prospective witnesses had contracted the disease but the testator was still healthy. The relaxation of the formalities meant that the witnesses did not have to put their seals on the document in close contact with the sick testator, but they still had to perform their duty in his presence. I am not convinced by interpretations which claim that there was no contact at all between the witnesses and the testator, and especially that the witnesses were released from the requirement of having to perform their duty in the testator’s presence.
Źródło:
Zeszyty Prawnicze; 2022, 22, 2; 169-202
2353-8139
Pojawia się w:
Zeszyty Prawnicze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 71

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies