Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "obrzędy i zwyczaje" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-22 z 22
    Tytuł:
    Chrześcijańskie obrzędy i zwyczaje religijne w polskiej prasie galicyjskiej dla dzieci i młodzieży
    Christian religious rites and customs in Polish Galician press for children and youth
    Autorzy:
    Biesiadecka, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31803985.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-27
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    obrzędy
    zwyczaje
    prasa dla dzieci i młodzieży
    Galicja
    rituals
    customs
    press for children and youth
    Galicia
    Opis:
    Artykuł analizuje obrzędy i zwyczaje religijne, które wpisywały się w kanon treści religijnych, stanowiących istotny element galicyjskich publikacji prasowych dla dzieci i młodzieży. Najczęściej były one powiązane z kalendarzem świąt katolickich. Adresowane do najmłodszych czytelników, ukazywały często w swym edukacyjnym wymiarze bogactwo kulturowe społeczeństwa galicyjskiego XIX i początków XX w., mocno osadzone w ludowej tradycji religijnej.
    The article analyzes religious rituals and customs that were part of the religious content found in Galician press publications for children and youth. These rituals and customs were often associated with the Catholic liturgical calendar. Aimed at the youngest readers, these publications frequently presented the cultural richness of Galician society in the 19th and early 20th centuries, strongly rooted in folk religious traditions, in an educational context.
    Źródło:
    Galicja. Studia i materiały; 2023, 9; 341-352
    2450-5854
    Pojawia się w:
    Galicja. Studia i materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niematerialne dziedzictwo kulturowe wsi podlaskiej – współczesny stan zachowania oraz główne problemy jego ochrony
    Intangible cultural heritage of rural areas of Podlasie – current state of preservation and main problems of its protection
    Autorzy:
    Gaweł, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/538598.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Dziedzictwa
    Tematy:
    Podlasie
    dziedzictwo niematerialne
    gwary
    obrzędy i zwyczaje
    ludowe rzemiosła
    plecionkarstwo
    tkactwo
    garncarstwo
    ludowe lecznictwo
    Opis:
    The article discusses the current state of preservation of the intangible cultural heritage in the rural areas of Podlasie and the most important problems related to its protection. It has been assumed that Podlasie covers the area of the present Podlaskie Voivodeship, excluding its western part that belongs to Kurpie. At the beginning the article outlines the settlement processes that led to the current cultural diversity of the inhabitants of this region. The Podlaskie Voivodeship is the most ethnically and religiously diverse area in Poland. It is inhabited by national minorities: Belarusian, Lithuanian and Ukrainian, as well as an ethnic minority – the Tatars. Ethnic and national divisions are accompanied by a religious division, because apart from the Catholics, Podlasie is inhabited by many followers of the Orthodox Church. One of the effects of this ethnic and national diversity is the presence of East Slavic dialects with local varieties. These distinctions are reflected, among others, in the toponymy. Linguistic diversity is visible in the oral folklore, especially in ritual songs, including Konopielki, which are sung in the Podlasie region on Easter and are particularly interesting. Oral folklore includes also legends that nowadays rapidly disappear as a result of the lack of intergenerational transfer. Coexistence of two Christian denominations in Podlasie results in wealth of customs, ceremonies and beliefs related to the annual cycle of feasts. The article presents three selected annual customs and ceremonies worth protecting by being listed in the National Intangible Cultural Heritage List: playing the ligawka, a large trumpet-like musical instrument, in Advent in Ciechanowiec, celebrations of the last days of carnival, called zapusty, in Radziłów, and a tradition of prayers with wax votives in Krypno. Undoubtedly, one of the most important issues of protection of intangible heritage in the Podlasie region is the problem of transferring knowledge and skills associated with traditional crafts. Basketwork, pottery and weaving deserve particular attention among them. The article mentions also the problem of folk medicine in the context of the activity of the healers who are called szeptuchy in Podlasie. In the summary there have been listed the most important problems of protection of the intangible heritage in Podlasie.
    Źródło:
    Ochrona Zabytków; 2014, 1; 41-51
    0029-8247
    Pojawia się w:
    Ochrona Zabytków
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obrzędy, zwyczaje i śpiewy wielkanocne w życiu i pobożności ludowej mieszkańców Podkarpacia
    Easter Rituals, Customs, and Singing in Life and Piety of the People of the Podkarpacie Region
    Autorzy:
    Strycharz-Bogacz, Kinga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2036982.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    wielkanocne obrzędy i zwyczaje
    wielkanocne śpiewy
    ludowa symbolika
    praktyki łączące sacrum i profanum
    Easter rituals and customs
    Easter singing
    folk symbols
    customs combining religious and secular content
    Opis:
    Celem artykułu jest przedstawienie zwyczajów, obrzędów i śpiewów wielkanocnych w życiu i pobożności ludowej mieszkańców Podkarpacia. O istocie Świąt Zmartwychwstania, przeżywanych w okresie wiosennym, stanowią dwa nierozerwalne elementy: odrodzenie się życia człowieka dzięki ofierze Jezusa oraz odrodzenie się przyrody po zimowym śnie. Ich kulturotwórcze znaczenie znajduje praktyczny wymiar w bogatej wielkanocnej obrzędowości i związanych z nią śpiewach. Msza Rezurekcyjna poprzez śpiew pieśni wielkanocnych jest manifestacją wiary w zbawienie dusz. Stanowi też okazję do wiwatów poprzez wystrzały, grę na bębnie, grę orkiestry oraz głośny dźwięk dzwonów, co oznacza tryumf Chrystusa nad szatanem. Pieśni wielkanocne towarzyszą wielkanocnemu obchodzeniu domów z wiosennym gaikiem i życzeniami. Świecki zwyczaj Śmigusa-Dyngusa wykazuje wyraźne odniesienia do sacrum, gdyż przez symbolikę wody wspomagającej odradzające się na wiosnę życie, nawiązuje do sakramentu Chrztu św. Jego warstwa tekstowa opiera się na pasyjnych treściach ewangelicznych, a warstwa muzyczna wykorzystuje motywy pieśni wielkanocnych. Innym wielkanocnym zwyczajom na Podkarpaciu (Krzyżaki, Meus) czy praktykom podczas Dni Krzyżowych także towarzyszą śpiewy wielkanocne, ich kontrafaktury, pieśni o krzyżu i pieśni przygodne.
    The aim of the article is to present Easter rituals, customs and singing in life and piety of the people of the Podkarpacie region. The essence of Easter being experienced in spring are two inseparable elements: the revival of human life through the sacrifice of Christ and the rebirth of nature after the winter sleep. Their culture-creative meaning has a practical dimension in the rich Easter rituals and associated singing. The Resurrection Mass through performing various Easter songs is a manifestation of faith in salvation of our souls. It also provides opportunity for cheers through fireworks, drum plays, orchestra plays, and loud bells, which signify the triumph of Christ over Satan. Easter songs accompany the Easter custom of visiting homes with spring Gaik and greetings. The Śmigus-Dyngus secular custom shows a reference to sacrum because by the symbols of water that helps in rebirth of life in spring, it refers to the Sacrament of Baptism. The custom’s text layer is based on the passion bible content and the music layer uses the themes of Easter songs. Other Easter customs in the Podkarpacie region (Krzyżaki, Meus) and religious activities during Dni Krzyżowe are also accompanied by Easter songs, their contrafacta, songs about the cross and songs for the ordinary time.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2017, 64, 13; 97-116
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zwyczaje, obrzędy i wierzenia w nauczaniu Jerzego Józefa Kopcia CP
    Customs, Rituals and Beliefs as Researched by Jerzy Józef Kopeć CP
    Autorzy:
    Socha, Wacław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32071251.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    zwyczaje
    obrzędy
    wierzenia
    pobożność ludowa
    customs
    rituals
    beliefs
    popular piety
    Opis:
    Tak liturgia, jak też pobożność ludowa związane są nierozłącznie z wielością obrzędów, zwyczajów i wierzeń. Są one specyficznym wyrazem religijności i wiary, pielęgnowanym często przez całe lata. Obok wymiaru religijnego stanowią one ważny przejaw kultury danego narodu czy konkretnej społeczności. Obserwowany zanik zwyczajów i obrzędów religijnych wymusza niejako konieczność ich zbadania i utrwalenia. Ks. prof. Jerzy Kopeć CP jest przykładem naukowca, dla którego ta właśnie problematyka stała się jednym z wielu tematów badań naukowych. Badania te wymagały specyficznej metody naukowej oraz źródeł. W tym przypadku praca polegała na przeprowadzeniu badań ankietowych jak też dotarciu do oryginalnych tekstów związanych z daną obrzędowością. Oryginalną metodę opracowaną przez ks. Profesora Kopcia widzieć trzeba także w kontekście jego pracy promotorskiej przy powstawaniu kolejnych rozpraw naukowych. Przedstawienie osoby księdza Profesora Kopcia, jak też problemu badań nad obrzędowością winno przyczynić się do podjęcia na nowo badań zapoczątkowanych przez niego.
    Both liturgy and popular piety are inseparably related with a variety of rituals, customs and beliefs. They constitute a specific manifestation of devotion and faith, often nurtured over many years. Apart from their religious character, they also make important part of national or community cultures. The gradual disappearance of customs and religious rituals evokes a necessity to research them and to preserve knowledge about them. Rev. Prof. Jerzy Kopeć CP is among the researchers who undertook studies in that domain, among his many scientific interests. His research tool was a questionnaire. He also consulted original texts related to particular types of customs and rituals. The original research methodology developed by Rev. Prof. Kopeć must also be looked at from the perspective of his being a supervisor of numerous research works of his students. The results of Rev. Prof. Kopeć’s research on customs and rituals can be inspirational to researchers wishing to continue the work he began.
    Źródło:
    Roczniki Liturgiczno-Homiletyczne; 2013, 4; 53-60
    2082-8586
    Pojawia się w:
    Roczniki Liturgiczno-Homiletyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słownictwo z zakresu zwyczajów i obrzędów wielkanocnych w perspektywie historycznej
    The vocabulary concerning easter customs and rites from a historical perspective
    Autorzy:
    Pawlik, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591897.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    lexis
    customs and rites
    Easter
    leksyka
    zwyczaje i obrzędy
    Wielkanoc
    Opis:
    Artykuł traktuje o zwyczajach i obrzędach związanych z Wielkanocą i poprzedzającym jączasem, które praktykowane były w Polsce niekiedy od doby staropolskiej. Koncentruje sięna obchodach Wielkiego Tygodnia, Wielkiej Niedzieli i Wielkanocnego Poniedziałku. Krótkowspomina się o ludowych praktykach magicznych zapewniających zdrowie, urodę, dobrobyti obfite plony. Autorka podejmuje próbę leksykalno-kulturowego opisu 23 leksemów i 10 połączeńwyrazowych funkcjonujących w polszczyźnie ogólnej i gwarach, z uwzględnieniemich etymologii, czasu i miejsca występowania oraz obecności w literaturze dawnej. W tekściescharakteryzowano m.in. szereg synonimów nazywających wielkanocne jaja i zabawy nimi,leksykę, za pomocą której określane były Niedziela Palmowa czy Poniedziałek Wielkanocny,jak i nazwy związane z ludowymi obchodami poszczególnych dni Wielkiego Tygodnia.Zgromadzone słownictwo finalnie podzielono na 4 grupy zbierające leksykę: 1) ogólnopolską,2) regionalną i gwarową, 3) niepoświadczoną w słownikach, 4) leksem, którego występowaniepotwierdzono jedynie w tekstach staropolskich.
    The article deals with the Easter customs and rites and the period preceding Easter (Holy Week),the holiday that had been celebrated for a very long time. The attention is focused on Holy Week,Easter Sunday and Easter Monday. There is a mention about folk magic practices to securehealth, beauty, prosperity and a good crop. The author attempts to provide a lexical and culturaldescription of 23 lexemes and 10 collocations functioning in the general Polish language andits dialects, taking into consideration their etymology, time and place of occurrence and theirpresence in the literature of the past centures. She gives characteristics of some synonyms referringto Easter eggs and what was done with them, the lexis referring to Palm Sunday and EaterMonday, and the names related to folk ceremonies on particular days of Holy Week. The collectedvocabulary has been divided into four groups, which include: 1) the lexis of general Polishlanguage, 2) some dialects, 3) forms not to be found in dictionaries, 4) a lexeme that occurredonly in the text of Old Polish.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2016, 15; 211-226
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zdzisław Kupisiński, Jan Łuczkowski, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia weselne w Opoczyńskiem. Tradycja a współczesność, Muzeum Regionalne w Opocznie, Opoczno 2016, ss. 323
    Autorzy:
    Kasprzyk, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/669843.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Źródło:
    Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej; 2018, 5
    2391-6869
    Pojawia się w:
    Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zdzisław Kupisiński SVD, Jan Kuczkowski, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia weselne w Opoczyńskiem. Tradycja a współczesność
    Zdzisław Kupisiński SVD, Jan Kuczkowski, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia weselne w Opoczyńskiem. Tradycja a współczesność [Zdzisław Kupisiński, S.V.D., and Jan Kuczkowski, Wedding Customs, Ceremonies and Beliefs in Opoczno Region: Tradition vs. the Present]
    Autorzy:
    Floreńska-Bukowska, Irena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2037194.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2017, 64, 9; 159-161
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami i wychowaniem dziecka.Studium na podstawie wsi Białobrzegi w województwie lubelskim
    Customs, Rituals and Beliefs Relating to Birth and Upbringing. A Study Based on Białobrzegi, a Village in the Lublin Province
    Autorzy:
    Gruchoła, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/565467.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Akademia Bialska Nauk Stosowanych im. Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
    Tematy:
    zwyczaje
    obrzędy
    wierzenia urodzinowe
    czas narodzin
    badania terenowe
    birth-related customs
    rituals
    beliefs
    Opis:
    Celem artykułu jest ustalenie stanu znajomości i rozumienia zwyczajów, obrzędów oraz wierzeń związanych z narodzinami i wychowaniem dziecka oraz odpowiedź na pytanie, czy nadal są one upowszechniane i kultywowane we wsi Białobrzegi, w województwie lubelskim. Po wstępnych rozważaniach terminologicznych przywołujących definicje badanych problemów, przedstawiono zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami dziecka, przygotowaniami do chrztu, obrzędy przyjęcia dziecka do rodziny oraz wspólnoty wyznaniowej. W przeprowadzonych badaniach (czerwiec-wrzesień 2013 r.) wykorzystano głównie metodę pogłębionych badań terenowych Bronisława Malinowskiego, metodę biograficzną, a także elementy metody porównawczej. Podstawę badań terenowych stanowiły wywiady wśród wszystkich mieszkańców wsi Białobrzegi, dobierając osoby powyżej 65 roku życia oraz obserwacja uczestnicząca.
    The aim of the article is to determine the state of knowledge and understanding customs, rituals and beliefs relating to birth and upbringing and to answer the question whether they are still observed and popularized in the village of Bialobrzegi in the province of Lublin. After giving first some consideration to the terminology of the subject, there were presented the customs, rituals and beliefs relating to birth and upbringing. There were presented in the following order: the birth of a child, preparation to its baptism, customs connected with accepting a child as a family member or a member of a religious community. In the conducted research (June - September 2013) the mainly applied method was the deepened study of an area by Bronisław Malinowski, the biographical method, as well as elements of the comparative method. The basis of the study of an area were interviews carried out among all the inhabitants of the village Bialobrzegi, choosing people over 65 years old, and observations made during the study.
    Źródło:
    Rozprawy Społeczne; 2015, 9, 3; 29-37
    2081-6081
    Pojawia się w:
    Rozprawy Społeczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jan Perszon, Na brzegu życia i śmierci. Zwyczaje, obrzędy oraz wierzenia pogrzebowe i zaduszkowe na Kaszubach, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego - Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej „Bernardinum, Lublin-Pelplin 1999, ss. 614.
    Autorzy:
    Krauze, Filip
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/943746.pdf
    Data publikacji:
    2000
    Wydawca:
    Gdańskie Seminarium Duchowne
    Źródło:
    Studia Gdańskie; 2000, 13; 331-334
    0137-4338
    Pojawia się w:
    Studia Gdańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dzień świętego Szczepana w religijności i kulturze ludowej w Polsce
    Saint Stephens Day in Religiousness and Folk Culture in Poland
    Autorzy:
    Kupisiński, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2036020.pdf
    Data publikacji:
    2019-08-27
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    zwyczaje i obrzędy
    kultura ludowa
    religijność ludowa
    św. Szczepan
    liturgia
    owies
    customs and rituals
    folk culture
    folk religion
    St. Stephen
    liturgy
    oats
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest św. Szczepanowi – pierwszemu chrześcijańskiemu męczennikowi, którego święto w liturgii Kościoła katolickiego przypada w drugi dzień Bożego Narodzenia, tj. 26 grudnia. Autor omawia oddziaływanie patrona tego dnia na życie codzienne oraz formy świętowania mieszkańców wsi. Kult świętego Szczepana zauważalny jest nie tylko w religijności ludowej, ale także w obrzędowości ludowej charakterystycznej dla tego święta. W opracowaniu tematu autor wykorzystał własne etnograficzne badania terenowe prowadzone w subregionach opoczyńskim i radomskim nad obrzędowością doroczną (1990-1994) oraz doroczną i funeralną (1997-2006), jak również literaturę przedmiotu z zakresu teologii i religioznawstwa. W wierzeniach ludowych wokół św. Szczepana skoncentrowały się niektóre przedchrześcijańskie praktyki agrarne, ale po nadaniu im chrześcijańskiej interpretacji zostały włączone w liturgię Kościoła. Jednym z powszechnych zwyczajów jest święcenie przez księdza owsa w kościele i wzajemne obsypywanie się nim. Dawniej był to obrzęd magiczny mający zapewnić pomyślność w uprawie zbóż i gospodarstwie. Po uzyskaniu chrześcijańskiej wykładni stał się symbolem ukamienowania św. Szczepana. Ponadto autor przedstawia i analizuje inne zwyczaje i obrzędy ludowe charakterystyczne dla tego dnia, jak składanie życzeń, kolędowanie, rozwiązywanie przez służbę umów o pracę czy kojarzenie małżeństw.
    The article concerns Saint Stephen, the first Christian martyr whose feast in the liturgy of the Catholic Church falls on the second day of Christmas, i.e., 26th of December. The veneration of the saint is seen not only in folk religiosity, but also in folk rituals characteristic for this holiday. The author used his own ethnographic field research conducted in the Opoczno and Radom subregions on annual rituals (1990-1994) and annual and funeral rituals (1997-2006), as well as the theological and religious literature on the subject. In folk beliefs around the figure of St. Stephen some pre-Christian agrarian practices were focused, but after giving them a Christian interpretation they were incorporated into the Church liturgy. One of the common customs is that a priest will bless oats in the church, which people then throw at each other. In the past it was a magical ritual to ensure prosperity in the growing of cereals and on the farm. After giving it a Christian interpretation, it symbolizes the stoning of the patron saint of that day – St. Stephen. In addition, the article discusses other customs and folk ceremonies characteristic of this holiday, such as: exchanging wishes, carol singing, termination of employment by servants or marriage matching.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2019, 66, 9; 127-139
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Antymuzyka i antyinstrumenty w tradycji kulturowej ziem polskich
    Anti-music and Anti-instruments in the Cultural Tradition of Poland
    Autorzy:
    Przerembski, Zbigniew Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26731700.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    kultura ludowa
    zwyczaje i obrzędy ludowe
    folklor
    muzyka ludowa
    ludowe instrumenty muzyczne
    folk culture
    folk customs and rituals
    folklore
    folk music
    folk music instruments
    Opis:
    W tradycji muzycznej należącej do jej niepisanego nurtu, przekazywanego międzypokoleniowo, w relacji mistrz – uczeń, bez pośrednictwa pisma (zwłaszcza nutowego), oprócz manifestacji dźwiękowych mieszczących się w szeroko pojętym zakresie muzyki, istniało zjawisko określane mianem antymuzyki, rozbrzmiewającej zazwyczaj podczas różnego rodzaju rytuałów przejścia. Antymuzyka zawiera się w szerszym pojęciu wrzawy obrzędowej, rozumianej jako aktywność akustyczna inicjowana w celu apotropaicznym. Stanowi ona odwrotny biegun zjawisk dźwiękowych, które konwencjonalnie przyjęło się uważać za muzykę, stanowiąc wobec niej swego rodzaju opozycję. Antymuzyka związana jest w kulturze tradycyjnej z czasem obrzędowym, będącym odwróceniem czasu „normalnego”, nieobrzędowego. W kulturze polskiej i europejskiej (ale też innych kontynentów) od wieków utrzymywało się przekonanie, że różnego rodzaju głośne manifestacje akustyczne należą do szerokiego spektrum zabiegów ochronnych przeciwko złym mocom, które, jak wierzono, miały wykazywać wzmożoną aktywność w czasie i miejscach interpretowanych w etnologii i antropologii kulturowej jako graniczne, przejściowe, znamienne zawieszeniem dotychczasowego porządku, powrotem do pierwotnego chaosu i otwarciem kontaktu z zaświatami. Obrzędowa wrzawa mogła też być wzniecana podczas sprawowania różnych zwyczajów i obrzędów cyklu rocznego, m.in. kolędowania, rytuałów zapustnych, śródpościa, wielkopostnych, wielkanocnych, wiosennych, sobótkowych, dożynkowych czy zaduszkowych. W cyklu ludzkiego życia przejściowe były: czas narodzin, inicjacja seksualna, ślub, zgon. Za miejsca przejścia uważano lokalne granice, rozstaje dróg, ale też pustkowia, cmentarze, wzgórza czy duże drzewa. Wrzawa obrzędowa, antymuzyka może mieć postać wokalną lub instrumentalną, a częściej quasiinstrumentalną, z użyciem narzędzi dźwiękowych czy nawet różnych przypadkowych przedmiotów antyinstrumentów, a także antyinstrumentów, będących parodią czy zaprzeczeniem „normalnych” instrumentów. Należały do nich przede wszystkim diabelskie skrzypce i burczybas.
    Apart from sonic manifestations belonging to the sphere of music as broadly conceived, the musical tradition transmitted orally through the generations from master to pupil, without the agency of writing (and music notation in particular), also comprises a phenomenon referred to as anti-music, usually performed during various rites of passage. Anti-music is part of the wider notion of ritual noise, conceived as acoustic activity initiated for apotropaic purposes. It is poles apart from those sonic phenomena conventionally regarded as music. In traditional culture, anti-music is associated with ritual time, which constitutes a reversal of ‘ordinary’ non-ritual time. For centuries, in Polish and European culture (and also that of other continents), there was a conviction that various loud sonic manifestations belonged to the broad spectrum of means for protecting people against evil forces, which were supposedly more active in places and times which cultural ethnology and anthropology interpret as borderline or transitional, distinguished by the suspension of the previously existing order, a return to primaeval chaos and an opening-up of contact with the otherworld. Ritual noise could also be a part of various customs and rites belonging to the annual cycle, such as carolling, Mardi Gras, mid-Lent, Easter and spring celebrations, Midsummer Night, harvest festivals and All Souls’ Day. Within the cycle of human life, rites of passage were associated with birth, sexual initiation, marriage and death. The places considered as points of transition included local boundaries and crossroads, but also wildernesses, graveyards, hills and big trees. Ritual noise or anti-music can take vocal, instrumental or, more frequently, quasi-instrumental forms, using various sound-producing tools or even random objects, as well as anti-instruments, which are a parody and a contradiction of ‘normal’ instruments. Such anti-instruments include, first and foremost, the so-called devil’s fiddle and the Kashubian friction drum called the burczybas.
    Źródło:
    Muzyka; 2021, 66, 2; 121-140
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z kobietą w ciąży oraz prognozy i wróżby dotyczące płci mającego narodzić się dziecka – studium wsi Białobrzegi w województwie lubelskim
    Customs, Rituals and Beliefs Associated with a Pregnant Woman and Forecasts and Predictions about Having Sex Born Child: The Study of a Village Bialobrzegi in the Province of Lublin
    Autorzy:
    Gruchoła, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1807211.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-03
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    zwyczaje rodzinne
    obrzędy
    wierzenia
    czas narodzin
    badania terenowe
    family customs
    rituals
    beliefs
    the time of birth
    field study
    Opis:
    Celem artykułu jest ustalenie stanu znajomości i rozumienia zwyczajów, obrzędów oraz wierzeń czasu narodzin związanych z matką i dzieckiem oraz odpowiedź na pytanie, czy nadal są one upowszechniane i kultywowane we wsi Białobrzegi w województwie lubelskim. Po wstępnych rozważaniach terminologicznych, przywołujących definicje badanych problemów, przedstawiono zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z kobietą w ciąży, następnie omówiono zakazy i nakazy obowiązujące kobietę brzemienną. Kolejno zaprezentowano prognozy i wróżby dotyczące płci mającego narodzić się dziecka. W przeprowadzonych badaniach (czerwiec–wrzesień 2013 r.) wykorzystano głównie metodę pogłębionych badań terenowych Bronisława Malinowskiego, metodę biograficzną oraz analityczno-krytyczną źródeł, a także elementy metody porównawczej. Podstawę badań terenowych stanowiły wywiady wśród mieszkańców wsi Białobrzegi powyżej 65 roku życia oraz obserwacja uczestnicząca.
    Customs, Rituals and Beliefs Associated with a Pregnant Woman and Forecasts and Predictions about Having Sex Born Child: The Study of a Village Bialobrzegi in the Province of Lublin The aim of the article is to determine the state of knowledge and understanding customs, rituals and beliefs connected with the time of birth and to answer the question whether they are still observed and popularized in the village of Bialobrzegi in the province of Lublin. After giving first some consideration to the terminology of the subject, there were presented the customs, rituals and beliefs in connection with a woman expecting a baby, prohibitions and obligations of the pregnant women and magical practices enhancing fertility as well as predictions and indicators of the gender of an unborn baby. In the conducted research (June–September 2013) the mainly applied method was the deepened study of an area by Bronisław Malinowski, the biographical method, as well as elements of the comparative method. The basis of the study of an area were interviews carried out among all the inhabitants of the village Bialobrzegi, choosing people over 65 years old, and observations made during the study.
    Źródło:
    Roczniki Kulturoznawcze; 2015, 6, 3; 15-42
    2082-8578
    Pojawia się w:
    Roczniki Kulturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niepokalanie Poczęta w polskiej religijności ludowej Adwentu na przykładzie wybranych regionów
    Immaculate Mary in Polish Advent Popular Religiosity Illustrated on Selected Regions of Poland
    Autorzy:
    Kupisiński, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143979.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    kult Maryi
    Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
    Adwent
    religijność ludowa
    zwyczaje i obrzędy ludowe
    Marian Devotion
    the Feast of the Immaculate Conception
    Advent
    popular religiosity
    customs and folk observances
    Opis:
    The liturgy of Advent honors the Blessed Virgin as Mother awaiting the birth of Her Child. The day of the Immaculate Conception of Our Lady is the first Marian feast and initiates anew liturgical year. In popular religiosity of Advent, Mary epitomizes spiritual rebirth; hence the faithful pray novenas and take part in numerous devotions to Our Lady. One of the most popular devotions is everyday morning Rorate Mass (Rorate Coeli), where during the Mass aadditional candle – called „roratka” is lit. The personal and family life of the Polish faithful, and especially expecting women, along with all farm activities are entrusted to the care of the Blessed Virgin. In country folk tradition, devotion to Our Lady plays a significant role, since Mary as our Mother most fully understands our needs and can intercede for us in Heaven. The paper consists of two parts. In the first part we introduce the figure of the Blessed Virgin, emphasizing her place and function in the Advent liturgy. In the second part, we present popular religiosity, which encompasses numerous customs and folk observances associated with the Advent Marian feasts and devotions.
    Źródło:
    Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii; 2011, 3; 199-213
    2080-8534
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania nad religijnością ludową w Katedrze Religiologii i Misjologii KUL
    Research on Folk Religiosity in the Department of Religious Studies and Missiology KUL
    Autorzy:
    Kupisiński, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2036348.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Katedra Religiologii i Misjologii
    religijność ludowa
    zwyczaje i obrzędy ludowe
    obrzędowość doroczna i rytuały przejścia
    etnograficzne badania terenowe
    Department of Religious Studies and Missiology of John Paul II Catholic University of Lublin
    folk religiosity
    folk customs and rituals
    annual rituals and rites of passage
    ethnographic field studies
    Opis:
    Artykuł prezentuje działalność, specyfikę i tematykę badań Katedry Religiologii i Misjologii nad religijnością ludową. Zarówno pracownicy naukowi, jak i studenci mogą poszczycić się znacznymi osiągnięciami w tym zakresie, o czym świadczą prace dyplomowe powstałe w Katedrze. W przypadku pracowników naukowych uwidacznia się to w obecności na konferencjach naukowych, gdzie wygłaszano referaty, które następnie ukazywały się w formie zbiorowych publikacji. Wiele artykułów z zakresu obrzędowości i religijności ludowej zostało opublikowanych w czasopismach i monografiach naukowych. W pracach zwraca się także uwagę na przemiany, jakie nastąpiły w obrzędowości dorocznej, weselnej czy pogrzebowej na przestrzeni ostatnich lat. Zmiany dokonują się na wielu płaszczyznach życia społecznego, kulturowego czy gospodarczego, nie ominęły również ludowej obrzędowości. Pomimo wkradania się w tę społeczność nowych trendów, tak często pochodzących z innych kultur, mieszkańcy wsi (w zależności od regionu Polski) na współczesny sposób reaktywują lub pielęgnują dawne zwyczaje i obrzędy ludowe. Rekonstrukcja tradycji ludowych i światopoglądu pozwala współczesnemu człowiekowi lepiej zrozumieć ludzkie zachowania w różnych kontekstach społecznych, historycznych i kulturowych, przez co zachęca do ponownego odczytania źródłowych materiałów etnograficznych, co z kolei pozwala lepiej rozpoznać i zrozumieć wiele stereotypów, zachowań i narracji obecnych we współczesnej kulturze polskiej i w przeżywaniu religii.
    The article presents the historical activity, specificity and thematic scope of research conducted by faculty members and students, with particular focus on postdoctoral (habilitation), doctoral and master theses that were written on the subject of folk religiosity at the Department of Religious Studies and Missiology of John Paul II Catholic University of Lublin. In order to explain their methodology and the method of analysis of the collected source material deriving from ethnographic field studies into social and spiritual folk culture, the article presents the main themes of the examined annual rituals (Advent, Christmas, Lent, Easter) and the rites of passage (wedding, funeral). Many articles on folk rituals and religiosity have been published in journals and scientific monographs.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2018, 65, 9; 131-147
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Święto Matki Boskiej Gromnicznej w religijności ludowej
    Feast of Our Lady of Candles in Folk Religiosity
    Autorzy:
    Kupisiński, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040467.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Ofiarowanie Pańskie
    Święto Matki Boskiej Gromnicznej
    świeca woskowa zwana gromnicą
    religijność ludowa
    pobożność ludowa
    zwyczaje
    obrzędy i wierzenia ludowe
    tradycja ludowa
    wróżby
    praktyki magiczne
    Presentation of the Lord
    Feast of Our Lady of Candles
    “Gromnica”
    folk piety
    customs
    rituals and folk beliefs
    folk tradition
    divination
    magical practices
    Opis:
    Święto Matki Boskiej Gromnicznej to późniejsza nazwa powstałego w IV wieku święta Ofiarowania Pańskiego. Początkowo obchody święta posiadały chrystologiczny akcent, ale z upływem czasu nabrały charakteru maryjnego (obecnie w liturgii powrócono do pierwotnej nazwy). W polskiej religijności ludowej funkcjonowała nazwa Matki Boskiej Gromnicznej ze względu na święcenie w Kościele świec zwanych gromnicami. Pod wpływem nauki Kościoła dawne zwyczaje i obrzędy ludowe zmieniły swą treść i znaczenie. Tak było z symboliką światła i świecy.Po nadaniu mu chrześcijańskich interpretacji płonąca świeca symbolizuje światłość wiekuistą, jaką dla każdego wierzącego człowieka stanowi Chrystus. W życiu mieszkańców wsi gromnica posiadała wielkie znaczenie i była wykorzystywana do różnych praktyk. Wręczano ją do ręki umierającemu, aby Maryja bezpiecznie i w świetle Chrystusa przeprowadziła go na „tamten świat”. Po przyjściu z kościoła znaczono kopcącym się płomieniem z gromnicy znak krzyża na futrynach okien i drzwi wejściowych do domu, aby Bóg strzegł domostwa i chronił przed złymi mocami. Zapalano ją i stawiano w oknie lub na stole podczas burzy, aby uchronić dom i gospodarstwo przed uderzeniem pioruna i „odwrócić” burzę. Nie były to czynności magiczne, jak zachowanie to kwalifikują niektórzy etnologowie, gdyż w tym czasie przez wstawiennictwo Maryi zanoszono modlitwę do Boga (odmawiano modlitwę „Pod Twoją obronę”, modlono się na różańcu). Gromnicę wykorzystywano też do przepowiadania praktyk medycznych, meteorologicznych (patrząc jak się pali podczas nabożeństwa czy w drodze do domu). Według wierzeń ludowych posiadała swą moc, gdyż została w kościele poświęcona przez kapłana. Do czasów współczesnych niewiele pozostało z dawnych ludowych zwyczajów związanych z gromnicą. W niektórych tylko rodzinach daje się ją umierającemu, czy kreśli znak krzyża na futrynach okien i drzwi. Jedynie jej wygląd i płonący płomień przypomina wierzącemu sakrament chrztu świętego oraz Chrystusa – Światłość wiekuistą.
    The Feast of Our Lady of Candles is the later name for the Feast of Presentation of the Lord, founded in the fourth century. Initially, the celebration had a Christological accent, but with time it acquired features of Marian feast (now in the liturgy the original name is in force). In Polish folk religiosity the name Our Lady of the Thunder Candle has functioned, as people came to church to have their candles called “gromnica” (the Thunder Candle) blessed. Under the influence of the Church's teaching, ancient folk customs and rituals have changed their content and meaning. So it was with the symbolism of light and candle. After giving it a Christian interpretation burning candle symbolizes the eternal light, which is Christ for every Christian. In the life of the villagers gromnica had great significance and was used for various practices. It was handed to a dying person to be safely accompanied by Mary to the “other world” and in the light of Christ. After coming back from church, sign of the cross was marked with a smoky flame of gromnica at the frames of windows and the front door of the house to ensure God's protection from evil spirits. Gromnica was lit and placed in a window or on a table during storm to protect the house and farm from thunder-light and “avert” storm. This was not a magical act, as some ethnologists asserted, but a form of folk piety through the intercession of Mary (People prayed Rosary and “Beneath Thy Protection”).Gromnica was also used for medical and meteorological practices; by observing the flame during the church service or on the way home people were making predications. According to the folk beliefs, candle had its power, because it was blessed in the church by the priest. Nowadays very little is left of the ancient folk customs associated with the Thunder Candle. Only in some families the custom of handing gromnica to the dying person or marking sign of the cross on the frames of the door and windows is still practiced. However, the candle as such and its burning flame reminds the faithful about Baptism and Christ – the eternal Light.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 9; 191-210
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kalendarz w macedońskiej tradycji cerkiewnej i ludowej
    The calendar of the Macedonian Orthodox Church and folklore tradition
    Autorzy:
    Stamatoski, Zdravko
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2171304.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Akademia Supraska
    Tematy:
    kalendarz
    Cerkiew prawosławna
    Kościół macedoński
    tradycja
    ludowa
    dwuwiara
    hołd
    święta
    pogaństwo
    obrzędy
    zwyczaje
    Opis:
    In the process of celebrating holidays and cultivation of religious ceremonies Orthodox Macedonians mainly were using the Julian calendar, even though, at the time when the territory of Macedonia was ruled by other countries, also the Gregorian calendar were in use. At the moment, the Macedonian Orthodox Church and the faithful use the Julian calendar, i.e. an old, unreformable style, but numerous members of the diaspora are convinced they should use, for pragmatic reasons, the calendar of the “Western tradition” in calculation holidays, because they want to have the opportunity to spend holidays – especially Christmas – in the family circle and in their own country, like the other Christians. An important aspect is the issue of differential treatment of many rites (ceremonies) and rituals. As an example we can give the ritual of Christmas, consists in inserting a coin into the so-called “pita” (layer pastry) and breads in Macedonia: central, southern and eastern parts of the country celebrate it on the day of Christmas Eve by the old calendar style (i.e. 6 January), while in the northern, western and south-western regions it is celebrated on the eve of Vasilica (St. Basil, January 13). Cultural and religious diversity and tradition that prevailed in Macedonia over the centuries, has imposed some form of celebrating holidays that have a little in common with Christianity, such as the celebration of the Virgin Mary on August 28th or the time of “unclean days “, which are celebrated between Christmas and the revelation of the Lord. Therefore it is important to examine what is the view of the majority of the faithful, ordinary citizens or the Synod about this issue.
    Źródło:
    Latopisy Akademii Supraskiej; 2013, Kalendarz w życiu Cerkwi i wspólnoty, 4; 163-174
    2082-9299
    Pojawia się w:
    Latopisy Akademii Supraskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ukraińskie narodowe tradycje rodzinnej edukacji dzieci i młodzieży
    Ukrainian national traditions of children and youth education in the family
    Autorzy:
    MYKHAYLYSHYN, Romana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/435558.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
    Tematy:
    rodzina
    tradycje
    zwyczaje
    obrzędy
    rodzinoznawstwo
    mądrość ludowa
    pedagogika rodziny
    family
    traditions
    customs
    rites
    folk wisdom
    family pedagogy
    Opis:
    W warunkach odnowy narodowego systemu edukacji Ukrainy, aktualna staje się potrzeba odrodzenia tradycji ukraińskiej rodzinnej edukacji jako duchowo-moralnego źródła kształtowania się osobowości, skutecznego środka kształtowania narodowej świadomości, utwierdzenia norm i wartości ukraińskiej mentalności. Rodzinna edukacja jest rdzeniem procesu wychowawczego. W Ukrainie ma ono dostateczny potencjał, ponieważ jego doświadczenie gromadziło się od dawnych czasów i dlatego jest głęboko historycznie zakorzenione. Tradycyjna ukraińska rodzinna edukacja – to historycznie uformowany, oszlifowany przez bezustanne stosowanie w ciągu wielu wieków w środowisku Ukraińców pedagogiczny system poglądów, ideałów i środków ojcowego- -matczynego wpływu na dzieci i młodzież, skierowanych na kształtowanie energicznej osobowości, zapewnienia rozwoju duchowej jedności, ciągłości, dziedziczności pokoleń.
    Ukrainian people’s family traditions in the education of children and youths in the national revival of education in Ukraine is particularly acutely needed to renew traditional Ukrainian family education as a source of the spiritual and moral formation of national consciousness, establishing norms and values of the Ukrainian mentality.Family education is an important part of the educational process. In Ukraine, it has deep historical roots, as the experience accumulated since ancient times. Family education based on the national identity is a historical educational system of beliefs, ideals and generation link effects on children and young people, designed to create a moral and aesthetic identity, to ensure the development of spiritual unity and the heritage of generations
    Źródło:
    Wychowanie w Rodzinie; 2014, IX, (1/2014); 219-230
    2082-9019
    Pojawia się w:
    Wychowanie w Rodzinie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rośliny w zwyczajach i obrzędach mieszkańców województwa śląskiego. Tradycja i współczesność
    Plants used in the Customs and Rituals of the Inhabitants of the Province of Silesia. Tradition and Modernity
    Autorzy:
    Skonieczna-Gawlik, Dobrawa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057021.pdf
    Data publikacji:
    2015-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    herbalism
    customs
    rites
    annual rites
    ziołolecznictwo
    zwyczaje
    obrzędowość doroczna
    obrzędy
    Opis:
    To this day plants are present in many annual and family rituals and customs. Except for the belief in their medical powers, plants were also often attributed with magical properties. Hence they were used to ward off disease or protect animals, people and homes from evil spirits. Herbs sprinkled with holy water by a priest acquired a special power. Thus they were granted with even greater causative power and played an important role in the later magical treatments. To this date, there are still several religious occasions during which people may consecrate plants, that are: Easter Sunday, the Feast of Corpus Christi or the day of the Assumption of the Blessed Virgin Mary. Although the faithful continue to bring to bouquets or garlands to temples, their religious and magical role gradually sinks into oblivion. Today, hardly anyone sets an Easter palm in a window during a storm, moxibusts cows with smoke from herbs consecrated on August 15 as noone prepares infusions from these herbs. However, in some places people still practice swallowing consecrated willow catkins, eating consecrated apples in order to protect themselves from diseases of the throat or they set crosses made of twigs consecrated on the Palm Sunday in fields to protect them from hail. But those old customs are slowly fading away. This article is an attempt to gather information about the past and currently cultivated customs and rites concerning the use of plants not only due to their therapeutic properties, but especially due to their religious and magical powers.
    Do dnia dzisiejszego w wielu obrzędach i zwyczajach dorocznych, jak i rodzinnych, obecne są rośliny. Obok aspektu leczniczego roślinom tym przypisywano również właściwości magiczne, wykorzystywano je do odpędzania chorób lub zabezpieczania zwierząt, ludzi oraz domostw przed złymi mocami. Zioła skropione wodą święconą przez kapłana nabierały szczególnej mocy, uzyskiwały większą siłę sprawczą i pełniły ważną funkcję w późniejszych zabiegach magicznych. Do chwili obecnej okazji do święcenia roślin w kościele jest kilka: Niedziela Wielkanocna, uroczystości Bożego Ciała czy dzień Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Wierni nadal przynoszą do świątyni bukiety lub wianki, lecz ich wierzeniowo-magiczna rola coraz bardziej odchodzi w niepamięć. Obecnie mało kto wystawia palmę wielkanocną do okna w trakcie burzy, nie okadza krów dymem z ziela poświęconego 15 sierpnia i nie przygotowuje z tych roślin naparów. Gdzieniegdzie jeszcze połyka się poświęcone bazie czy zjada poświęcone jabłko, aby uchronić się od chorób gardła lub też zatyka się krzyżyki z gałązek poświęconych w Niedzielę Palmową w pole, aby ochronić je przed gradobiciem. Ale i te dawne zwyczaje powoli odchodzą w niepamięć. Artykuł ten jest próbą zebrania informacji o zwyczajach i obrzędach, w których dawniej i częściowo jeszcze obecnie stosowano rośliny nie tylko z uwagi na ich aspekt leczniczy, ale przede wszystkim magiczno-wierzeniowy.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2015, 3, 3; 103-123
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    CMENTARZE ŻYDOWSKIE W WIELKOPOLSCE ZWYCZAJE POGRZEBOWE I SYMBOLIKA MACEW
    JEWISH CEMETERIES IN GREATER POLAND. BURIAL CUSTOMS AND THE SYMBOLIC OF THE MATSEVAH
    Autorzy:
    Palacz, Teresa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/536716.pdf
    Data publikacji:
    2003
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Dziedzictwa
    Tematy:
    haskala
    dom obmycia (bet ha-tohora)
    Zakazy związane z cmentarzem
    Obrzędy pogrzebowe
    święte bractwo (Chewra Kadisza)
    Macewa
    Symbolika macew
    Opis:
    Acemetery is the most important mystical object in the Jewish kahal. Its inviolability until Judgment day, regardless of what has survived on the surface, is guaranteed by law. Even when the cemetery does not contain the graves of the ancestors it remains a holy site. This principle has been the cause of numerous conflicts whenever empty places were occupied by other objects. What has remained of the centuries-long Jewish presence in Greater Poland? Its first representatives appeared during the tenth century in Kalisz (the oldest Jewish kahal), where they resided in separate quarters known as ghettos, which contained also a cemetery. Only in subsequent centuries were cemeteries located outside the town. Fenced in with a stone wall and usually overgrown (the removal of plants was prohibited) they remained specific sites. Death and burial as well as the period of mourning were linked with numerous customs, which deeply religious Jews were compelled to observe. A characteristic grave monument in the cemeteries of Greater Poland was the matsevah, i. e. a vertically standing slab which in time became a symbol of death; its carved elements and inscriptions enclosed memory about the deceased. The symbolic of the matsevahs varied, e. g. hands in the gesture of bestowing a blessing were placed on the graves of priests, books with crowns denoted scholars, and a money box was the sign of charity. Broken candles and trees as well as a sinking ship symbolised the abrupt end of life. The inscriptions, in Yiddish, German and Russian (in the Russian partition area), lauded the name and virtues of the deceased. Alongside the few synagogues in Greater Poland there are more than forty extant cemeteries with gravestones (out of a total of about 200). The most specific cemeteries are those in Koźmin-Orla, Kalisz, Mirosławiec, Szlichtyngowa-Górczyn, Skwierzyn and Trzciel. In Poznań the only trace of a Jewish cemetery is a block with fragments of matsevahs in the communal cemetery in Milostów. During the second world war and the postwar period Jewish cemeteries were frequently devastated, and the matsevahs were treated as useful building material. Let us protect those few traces of a nation which co-created the history and tradition of Greater Poland.
    Źródło:
    Ochrona Zabytków; 2003, 3-4; 108-121
    0029-8247
    Pojawia się w:
    Ochrona Zabytków
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcje duszy i zaświatów w obrzędach pogrzebowych i zaduszkowych
    The Concepts of the Soul and the Other-World in Polish Funeral and all Souls’ Day Rites
    Autorzy:
    Kupisiński, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2038090.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tradycja ludowa
    zwyczaje
    obrzędy
    wierzenia
    pamięć o zmarłych
    duchy przodków
    funeral
    folk tradition
    customs
    rituals and folk beliefs
    memory of the dead
    spirits of the ancestors
    Opis:
    Artykuł podejmuje kwestię wizji duszy w wyobraźni ludowej podczas obrzędów pogrzebowych i zaduszkowych w Polsce. Zagadnienie zostało opracowane na podstawie etnograficznych badań terenowych nad obrzędowością pogrzebową i zaduszkową, przeprowadzonych przez autora w Opoczyńskiem i Radomskiem w latach 1995-2005, odwołano się także do literatury etnologicznej opisującej podejmowane zagadnienia w innych regionach Polski. Opracowanie składa się z trzech paragrafów: pierwszy przedstawia wyobrażenia o duszy w wierzeniach ludowych, drugi umieranie i obrzędy pogrzebowe, w trzecim zaprezentowano pamięć o zmarłych w obrzędowości dorocznej. Mieszkańcy Polski to w większości katolicy. Wierzą oni, że dusza ludzka jest nieśmiertelna. Dla nich śmierć nie jest końcem życia, ale jego kontynuacją, tylko w innej rzeczywistości. W świadomości ludowej zaraz po śmierci człowieka jego dusza staje przed Bogiem Sędzią na tzw. sąd szczegółowy. Zgodnie z wyrokiem owego sądu dusza może znaleźć się w czyśćcu, niebie lub piekle. Wszystkie obrzędy ludowe i czuwanie modlitewne przy zmarłym podporządkowane są jednemu celowi: aby pomóc duszy zmarłego przejść przez próg śmierci i osiągnąć stan szczęśliwości w niebie. Pamięć o zmarłym trwa przez cały rok. Widoczne jest to w dorocznej obrzędowości ludowej, gdzie zaprasza się dusze zmarłych na uroczystości rodzinne, przygotowując dla nich ulubione potrawy i zachowując względem nich określone przez tradycję kanony postępowania. Obecnie daje się dowody pamięci o duszach poprzez nawiedzanie mogił zmarłych celem przyozdobienia ich kwiatami i zapalenia na nich zniczy, oznaczających światłość świata. Dusze zmarłych poleca się pamięci modlitewnej zarówno prywatnie przez poszczególne osoby, jak i wspólnotowo, zamawiając w ich intencji Msze św., aby pomóc im osiągnąć stan szczęśliwości w niebie.
    The article discussed the issue of the soul in the folk imagination during mortuary and funeral rituals in Poland. The topic has been developed based on both ethnographic field research of funeral and All Souls’ Day rituals conducted by the author in Radom and Opoczno regions in years 1995-2005, and the relevant literature. The article consists of three paragraphs: the first discusses beliefs about the soul in folk beliefs, the second – death and funeral rites, and the third focuses on remembering the dead in the annual rites. Most Polish people are Catholics, and they believe that the human soul is immortal. For them, death is not the end of life, but its continuation in a different reality. In the popular consciousness just after the death of a man, his soul appears before God the Judge for the so-called Particular Judgement. Depending on the judgment of the court, the soul can be send to the purgatory, heaven or hell. All folk rituals and prayer vigil at the dead are subordinated to this goal: to help the soul of the deceased to pass through the threshold of death and achieve a state of happiness in heaven. The memory of the dead continues throughout the year. This is evident in the annual folk rituals, where the souls of the dead are invited to family celebrations, their favorite food is prepared and people’s behavior towards them is defined by traditional canons of conduct. Nowadays evidence of the memory about the souls is given through the visits to the graves of dead, in order to decorate them with flowers and light the votive candles, signifying the light of the world. The souls of the dead are remembered in private and community prayers. Masses are also ordered in their intention to help souls in purgatory to attain a state of eternal happiness in heaven.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2016, 63, 9; 143-161
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-22 z 22

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies