Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "muzeum w Chorzowie" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 35
Tytuł:
Wawrzyniec Feige – śląski protoplasta warszawskiej rodziny Kowalskich
Wawrzyniec Feige – the Silesian Progenitor of the Warsaw Line of the Kowalski Family
Autorzy:
Kowalski, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083681.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Kowalscy
Feige'owie
historia rodziny
Śląsk
Warszawa
the Kowalski family
the Feiges
family history
Silesia
Warsaw
Opis:
Według rodzinnej opowieści, Jan Kowalski osiedlił się w Warszawie pod koniec XIX wieku, po ucieczce z Prus, gdzie nie chciał odbywać służby wojskowej. Badania genealogiczne ukazują nieco inny przebieg wypadków. Z pruskiego Śląska uciekł ojciec Jana, Wawrzyniec Feige. Powodem była zaoczna kara więzienia (6 miesięcy) za drobne kradzieże (drewno z lasu). By z całą rodziną przekroczyć granicę posłużył się dokumentami nieżyjącego Michała Kowalskiego. Późniejsze pokolenia Kowalskich nie znały ani historii Wawrzyńca, ani jego prawdziwego nazwiska. Niemniej, Kowalscy należą do tej samej haplogrupy Y-DNA jak mężczyźni o nazwisku Feige oraz mężczyźni o nazwisku Schultz, których przodkowie w XVIII wieku mieszkali na Śląsku. Jest bardzo prawdopodobne, że charakterystyczna dla tej haplogrup mutacja powstała w XVI wieku na Śląsku i dotyczyła mężczyzny o nazwisku Feige. Nazwisko to używane było w okolicach Śląska już w XV wieku i najprawdopodobniej pochodzi od imienia Feit (łac. Vitus).
According to a family story, Jan Kowalski settled in Warsaw at the end of the 19th century, after escaping from Prussia, where he did not want to do the military service. Genealogical research reveals a slightly different course of events. Jan's father, Wawrzyniec Feige, fled from Prussian Silesia. However, the reason was an in absentia prison sentence (6 months) for petty theft (wood from the forest). In order to cross the border with his entire family, he used the documents of the late Michał Kowalski. Later generations of the Kowalski family knew neither Wawrzyniec's story nor his real name. Nevertheless, the Kowalski family carry the same Y-DNA haplogroup as men named Feige and men named Schultz, whose ancestors lived in Silesia in the 18th century. It is very likely that the characteristic mutation arose in the 16th century in Silesia and involved a man with the surname Feige. This surname was used in the Silesian area as early as in the 15th century and most likely came from the name Feit (Latin: Vitus).
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2023, 11, 11; 101-117
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wacławikowie – ród chłopskich „zapiśnikarzy” ze Śląska
The Wacławik Family – the Family of Peasant Folk Writers from Silesia
Autorzy:
Morys-Twarowski, Michael
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28887345.pdf
Data publikacji:
2022-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Cieszyn Silesia
peasants
genealogy
history of Silesia
18th century
19th century
Śląsk Cieszyński
chłopi
genealogia
historia Śląska
XVIII wiek
XIX wiek
Opis:
A number of peasant notes from the 18th and 19th centuries, whose authors are called “Cieszyn folk writers” (cieszyńscy piśmiorze) or “note takers” (zapiśnikarze), have been preserved in Cieszyn Silesia. In recent years, this phenomenon has been most extensively discussed by Janusz Spyra in the study: "Historiografia a tożsamość regionalna w czasach nowożytnych na przykładzie Śląska Cieszyńskiego w okresie od XVI do początku XX wieku" (Eng. Historiography and Regional Identity in Modern Times on the Example of Cieszyn Silesia in the Period from the 16th to the Beginning of the 20th Century). This article brings minor factual supplements to the mentioned study. The author discusses the fate of “writers” from the Wacławik family. They were Andrzej (d. 1777) from Pielgrzymowice in Prussian Silesia, his (presumed) son Jerzy (d. 1780, 1792 or 1793), a cotter in Pielgrzymowice, and his grandson Paweł (1768–1850), who settled in Cieszyn Silesia (first he lived in Zamarski, later in Hażlach). Particular emphasis was placed on genealogical issues.
Na Śląsku Cieszyńskim zachowało się szereg chłopskich notatek z XVIII i XIX wieku, których autorów w literaturze nazywa się „cieszyńskimi piśmiorzami” lub „zapiśnikarzami”. W ostatnich latach najszerzej to zjawisko omówił Janusz Spyra w opracowaniu „Historiografia a tożsamość regionalna w czasach nowożytnych na przykładzie Śląska Cieszyńskiego w okresie od XVI do początku XX wieku”. Niniejszy artykuł wnosi drobne uzupełnienia faktograficzne. Omawia losy „zapiśnikarzy” z rodu Wacławików. Byli nimi Andrzej (zm. 1777) z Pielgrzymowic na pruskim Śląsku, jego (przypuszczalny) syn Jerzy (zm. 1780, 1792 albo 1793), chałupnik w Pielgrzymowicach, oraz wnuk Paweł (1768–1850), który osiedlił się na Śląsku Cieszyńskim (najpierw mieszkał w Zamarskach, później w Hażlachu). Szczególny nacisk położono na kwestie genealogiczne.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 9-23
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Symbolika kościoła ewangelicko-augsburskiego z Bytomia-Bobrka. Próba interpretacji
Symbolism of the Evangelical Church of the Augsburg Confession from the Bobrek District of Bytom. An Attempt of Interpretation
Autorzy:
Stokowski, Dagmara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37513303.pdf
Data publikacji:
2017-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Bobrek District of Bytom
the Evangelical Church of the Augsburg Confession
sacral space
interior furnishings
Bytom Bobrek
kościół ewangelicko-augsburski
przestrzeń sakralna
elementy wyposażenia
Opis:
W kościołach chrześcijańskich, żaden element wyposażenia wnętrza nie jest przypadkowy. Kolory ścian czy lamperii oprócz tego że w sposób bezpośredni cieszą oczy wiernych, także wpływają na nich w sposób mniej oczywisty. Artykuł ma na celu zobrazowanie wyglądu wnętrza oraz symboliki kościoła ewangelicko-augsburskiego (luterańskiego) z Bytomia-Bobrka, przeniesionego w roku 2017 do Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Pokazanie, jak można odczytywać i interpretować jego wnętrze – nie tylko zastosowaną kolorystykę, ale także układ wyposażenia liturgicznego, jego kolor, czy też kształt. Tekst ma także za zadanie zasygnalizować, wskazać problem, wymykający się często badaczom różnych dyscyplin. A mianowicie: jak miejsce, przestrzeń sakralną odbierają ci, dla których jest ona przeznaczona i jak odbiór ten zmienia się po latach.
In Christian churches no element of interior fittings and furnishings is accidental. The colours of the walls or dados, in addition to the fact that they please the eyes of the faithful, also affect them in a less obvious way. The article aims to illustrate the interior decor and symbolism of the Evangelical Church of the Augsburg Confession originally located in the Bobrek District of Bytom, which was reconstructed in the Museum “Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów” in 2017. The paper shows how one can read and interpret the interior of the church – not only the colour scheme used, but also the arrangement of the liturgical furnishings and fittings, its colour and shape. Furthermore, the text also attempts to signal, point out the problem, often eluding researchers of various disciplines. Namely, how the place, the sacred space is experienced by those to whom it is dedicated and how this reception changes in the time.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2017, 5, 5; 221-230
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Specyfika pracy i problemy konserwatorskie na przykładzie archiwaliów na podłożu papierowym pochodzących z Archiwum Państwowego w Katowicach
The Specificity of the Art Conservation Work and Conservation Process Problems on the Basis of the Conservation of Archival Paper Materials
Autorzy:
Kwaśniewicz, Katarzyna
Skrzypczyk, Danuta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37514943.pdf
Data publikacji:
2015-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
conservation
paper conservation
conservation considerations
konserwacja
konserwacja papieru
problematyka konserwatorska
Opis:
Gathered in the archive over the centuries materials were exposed to the impact of various harmful external and internal factors. The most common damages are mechanical, biological, microbiological and chemical ones and those caused by man. If the extent of the damage is serious and it is impossible to use the materials by researchers, it is necessary to undertake the restoration activities. The State Archives in Katowice has a special conservation workshops where in different ways all the tasks related to the protection of the collections are undertaken. The most valuable and the oldest objects that require a lot of experience, skills and knowledge of the conservator are made in the individual conservation workshops. Objects made of paper or parchment undergo a special conservation process which sometimes lasts for several months and include: cleaning, bathing, patching, ironing. In the Laboratory of Mass De-Acidification of Paper, which was established in 2007 as part of the long-term government program called “Kwaśny Papier” (Eng. Acid Paper), deals only with loose papers from the nineteenth and early twentieth century that require de-acidification. During the process, which takes place in an aqueous environment the alkaline reserve is put into the paper which stops the degradation of documents.
Zgromadzone w archiwum materiały na przestrzeni wieków narażone były na oddziaływanie różnych niekorzystnych czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Do najczęstszych uszkodzeń materiałów archiwalnych należą: zniszczenia mechaniczne, biologiczne, mikrobiologiczne, chemiczne oraz te spowodowane przez człowieka. Jeżeli stopień uszkodzeń jest poważny i uniemożliwia korzystanie i udostępnianie akt badaczom, wówczas konieczne jest podjęcie prac konserwatorskich. W Archiwum Państwowym w Katowicach znajdują się wyspecjalizowane pracownie konserwacji jednostkowej oraz masowej, które w odmienny sposób realizują zadania związane z ochroną zbiorów. Do pracowni konserwacji jednostkowej trafiają obiekty najcenniejsze i najstarsze wymagające dużego doświadczenia i specjalistycznej wiedzy konserwatora. Obiekty na podłożu papierowym lub pergaminowym przechodzą nieraz wielomiesięczny proces, w trakcie którego poddawane są takim zabiegom jak: oczyszczanie, kąpiele, uzupełnianie ubytków, prasowanie. Do Pracowni Masowego Odkwaszania Papieru, która utworzona została w 2007 roku w ramach WPR Kwaśny Papier, trafiają natomiast tylko luźne dokumenty XIX- i XX-wieczne, które wymagają odkwaszenia. W trakcie procesu, który odbywa się w środowisku wodnym, wprowadzana jest w papier rezerwa alkaliczna hamująca degradację akt.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2015, 3, 3; 195-203
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reminiscencje wątków XIX-wiecznych w repertuarze współczesnych depozytariuszy – refleksje w 160. rocznicę wydania zbioru pieśni Juliusza Rogera
Reminiscences of 19th-Century Threads in the Repertoire of Contemporary Depositories – Reflections on the 160th Anniversary of the Publication of the Collection of Songs by Juliusz Roger
Autorzy:
Okun, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083676.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Juliusz Roger
zbiór pieśni Juliusza Rogera
region rybnicki
collection of songs by Juliusz Roger
Rybnik region
Opis:
W 1863 roku nakładem wrocławskiej drukarni Hugo Skutscha ukazało się wydanie Pieśni ludu polskiego w Górnym Szląsku z muzyką. Zbieraczem tych pieśni i wydawcą tomu był Juliusz (właśc. Julius August) Roger (1819–1865), doktor nauk medycznych pochodzący z Niederstotzingen w Wirtembergii. Pasji zbierackiej tego pruskiego lekarza zawdzięczać trzeba antologię folkloru, która jest świadectwem niematerialnego dziedzictwa kulturowego Górnoślązaków, a jednocześnie bardzo obszernym źródłem wątków historycznych (w tym wątków wariantywnych). Dzieło to stanowi pierwszą tych rozmiarów pozycję drukowaną w XIX wieku, w której z dużą starannością zostały udokumentowane nie tylko teksty pieśni, ale również ich jednogłosowe melodie. W 2023 roku mija 160 lat od wydania zbioru pieśni Rogera. Przypadająca w tym roku rocznica jest okazją do refleksji nad reminiscencjami XIX-wiecznych wątków historycznych w repertuarze współczesnych depozytariuszy. W ocenie autora nie ulega wątpliwości, że Wirtemberczyk wniósł szczególny wkład w utrwalenie przekazów rybnickich i przyczynił się do zachowania tego dziedzictwa dla przyszłych pokoleń. O współczesnej reminiscencji historycznych wątków pieśniowych wyraźnie świadczą cztery zaobserwowane i wyróżnione przez autora zjawiska związane z wariabilnością tekstów folklorystycznych i funkcjonowaniem ich wariantów, polegające na: – powstawaniu wariantu pieśni (albo większej ich liczby) z wariantu historycznego, który może stanowić (w całości bądź tylko w części) archetyp pieśni znanej współcześnie, – powstawaniu nowego wariantu pieśni z kilku wątków historycznych (archetypów), gdy reminiscencje wywierają wpływ na proces kontaminacji motywów i utrwalenie się nowej wersji utworu, – przypadkowej zamianie wątków bądź zapożyczeniach między tekstami historycznymi i wariantami funkcjonującymi współcześnie, – obecności wariantów pieśni o stałych i nie ulegających zmianom wątkach, które cechują wyraźne ślady reminiscencji tekstów historycznych. Autor stwierdza w konkluzji, że pieśni ze zbioru Rogera są ważnym przekazem kultury ludowej i zarazem przejawem tradycji regionalnej na badanym obszarze, a ich historyczne reminiscencje, obecne w repertuarze depozytariuszy, są częścią współczesnego spectrum kulturowego ziemi rybnickiej.
In 1863, the Wrocław printing house of Hugo Skutsch published an edition of Pieśni ludu polskiego w Górnym Szląsku z muzyką (Eng. Songs of the Polish People in Upper Silesia with Music). The collector of these songs and the publisher of the volume was Juliusz (actually Julius August) Roger (1819–1865), a doctor of medical sciences from Niederstotzingen in Württemberg. The collecting passion of this Prussian doctor is the reason for the folklore anthology, which is a testimony to the intangible cultural heritage of Upper Silesians, and at the same time a very extensive source of historical threads (including variant threads). This work is the first item of this size printed in the 19th century, in which not only the lyrics of songs, but also their single-voice melodies were documented with great care. In 2023, 160 years passes since the publication of Roger's collection of songs. This year's anniversary is an opportunity to reflect on reminiscences of 19th-century historical threads in the repertoire of contemporary depositories. In the author's opinion, there is no doubt that the collector from Württemberg made a special contribution to preserving the Rybnik tradition and contributed to saving this heritage for future generations. The contemporary reminiscence of historical song themes is clearly evidenced by four phenomena observed and distinguished by the author in reference to the variability of folklore texts and the functioning of their variants, including: – the creation of a variant of a song (or a greater number of them) from a historical variant, which may constitute (in whole or only in part) the archetype of a song known today, – the creation of a new variant of a song from several historical threads (archetypes), when reminiscences influence the process of motif contamination and the consolidation of a new version of the song, – accidental exchange of threads or borrowings between historical texts and contemporary variants, – the presence of song variants with constant and unchanging themes, which are characterized by clear traces of reminiscences of historical texts. The author concludes that the songs from Roger's collection are an important message of folk culture and at the same time a manifestation of regional tradition in the studied area, and their historical reminiscences, present in the repertoire of depositories, are part of the contemporary cultural spectrum of the Rybnik region.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2023, 11, 11; 236-258
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Recenzja wystawy „Rok 1922 z perspektywy Katowic. Wykorzystana szansa?”
Review of the Exhibition: “The Year 1922 from the Perspective of Katowice. A Chance That Was Taken?”
Autorzy:
Bulla, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28894859.pdf
Data publikacji:
2022-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Katowice
museology
Upper Silesia
Museum of the History of Katowice
muzealnictwo
Górny Śląsk
Muzeum Historii Katowic
Opis:
The review concerns the exhibition entitled “The Year 1922 from the Perspective of Katowice. A Chance That Was Taken?”, which was hosted by the Museum of the History of Katowice between July 15 and November 27, 2022. Its curators were Joanna Tofilska, Joanna Kałuska and Sławomir Stanowski. Jolanta Barnaś was responsible for the exhibition arrangement, whereas Aleksander Niesyto - for editing the texts. The aim of the exhibition was to remind the events that took place exactly 100 years ago in Katowice. However, the focus was not only on the events. There was also made an attempt to characterize how they influenced the development of the city and the whole region. The review consists of two parts. The first of them summarizes the information contained in the exhibition halls and discusses the presented exhibits. Meanwhile, the second part assesses the exhibition in terms of the technical and content-related solutions used. Attention was drawn to minor defects, such as placing some boards and exhibits too high for the average visitor’s eye, too strong lighting of two boards or difficulties in accessing one of the parts of the exhibition located in a separate room. Furthermore, doubts were expressed as to the adequacy of the subtitle of the exhibition, because the lack of comparative data could make it impossible to answer the question asked therein. In addition, the quality of the prepared texts, the selection of exhibits, as well as the general aesthetics of the exhibition were positively assessed. The exhibition was prepared in an objective manner, discussing the subject thoroughly. At the same time, the prepared texts were accessible to all visitors.
Recenzja dotyczy wystawy pt. „Rok 1922 z perspektywy Katowic. Wykorzystana szansa?”, która była prezentowana w Muzeum Historii Katowic w okresie od 15 lipca do 27 listopada 2022 roku. Jej kuratorami byli Joanna Tofilska, Joanna Kałuska oraz Sławomir Stanowski. Za aranżację odpowiedzialna była Jolanta Barnaś, a redakcję tekstów Aleksandra Niesyto. Celem wystawy miało być przypomnienie wydarzeń, jakie miały miejsce dokładnie 100 lat temu w Katowicach, jednakże nie skupiono się wyłącznie na nich, lecz podjęto próbę scharakteryzowania, jak wpłynęły na rozwój miasta i regionu. Recenzja składa się z dwóch części. W pierwszej z nich streszczono informacje zamieszczone w salach wystawowych oraz omówiono zaprezentowane eksponaty. W drugiej dokonano oceny wystawy pod kątem zastosowanych rozwiązań technicznych oraz merytorycznych. Zwrócono uwagę na drobne wady, takie jak umieszczone niektórych tablic i eksponatów zbyt wysoko dla oka przeciętnego zwiedzającego, zbyt silne oświetlenie dwóch tablic czy trudności w dostępie do jednej z części ekspozycji umieszczonej w odrębnym pomieszczeniu. Wyrażono wątpliwości, co do adekwatności podtytułu wystawy, gdyż brak danych porównawczych mógł uniemożliwić udzielenie odpowiedzi na zadane w nim pytanie. Poza tym pozytywnie oceniono jakość opracowanych tekstów, dobór eksponatów, a także ogólną estetykę ekspozycji. Wystawa została opracowana w sposób obiektywny, wyczerpujący temat, a zarazem przygotowane teksty były przystępne dla ogółu zwiedzających.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 217-233
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Recenzja książki: „Dobra rada złota warta”, czyli porady dla śląskiej gospodyni (na materiale z XIX i pierwszej połowy XX wieku)
Review of the Book: "Good Advice is Worth Gold" or Advice for a Silesian Housewife (Based on Sources from the 19th and the First Half of the 20th Century)
Autorzy:
Szymańska, Marcela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083682.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
recenzja książki
Śląsk
dziedzictwo kulinarne
porady i przepisy
review of the book
Silesian
culinary heritage
advice and recipes
Opis:
Nakładem Wydawnictwa Muzeum ,,Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” ukazała się licząca sto osiemdziesiąt stronic publikacja Doroty Świtały-Trybek zatytułowana: „Dobra rada złota warta”, czyli porady dla śląskiej gospodyni (na materiale z XIX i pierwszej połowy XX wieku). Jest to pokaźny zbiór (liczący ponad 600 tekstów) wskazówek dotyczących głównie prowadzenia gospodarstwa domowego, ale również mówiących o domowych sposobach leczenia różnych dolegliwości czy zabiegach pielęgnacyjnych ciało. Imponujące jest bogactwo źródeł, do których Autorce udało się dotrzeć w wyniku wieloletnich kwerend bibliotecznych i archiwalnych przeprowadzanych na terenie Górnego Śląska. Książka składa się z uwag wprowadzających, sześciu rozdziałów, rzetelnie sporządzonego wykazu źródeł oraz bibliografii. Całość dopełnia interesujący materiał ilustracyjny w postaci 36 rycin. Przygotowana przez opolską badaczkę publikacja spełnia swój cel - stanowi interesującą lekturą pozwalającą przede wszystkim poznać (ale także zrozumieć) wybrane elementy śląskiej codzienności, które do tej pory nie były przedmiotem specjalistycznych badań. Dobra rada... jest wartościową pozycją opartą na rzetelnie zgromadzonym materiale. Jej odbiorcami mogą być nie tylko pracownicy naukowi, ale również nauczyciele historii i wiedzy o regionie oraz poloniści. Z uwagi na wymiar sentymentalny podjętej tematyki książka zapewne zostanie ciepło przyjęta przez seniorów. Z pewnością sięgną po nią i młode kobiety, które w dobie powrotu do natury i troski o zdrowy sposób żywienia swoich rodzin znajdą w niej inspirację.
The publishing house of the Museum "Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów" published a one-hundred-and-eighty-page book by Dorota Świtała-Trybek entitled: "Good Advice is Worth Gold" or Advice for a Silesian Housewife (Based on Sources from the 19th and the First Half of the 20th Century). It is a large collection (over 600 texts) of tips mainly related to running a household, but also about home methods of treating various ailments and body care treatments. The wealth of sources that the author managed to access as a result of many years of library and archival research conducted in Upper Silesia is impressive. The book consists of introductory notes, six chapters, a carefully prepared list of sources and a bibliography. The whole is complemented by interesting illustrative material in the form of 36 pictures. The publication prepared by a researcher from Opole fulfils its purpose; it is an interesting read that allows you to learn (but also understand) selected elements of Silesian everyday life that have not been the subject of specialised research so far. Good advice... is a valuable book based on reliably collected material. It is recommended not only to academics, but also teachers of history and regional knowledge, as well as Polish language teachers. Due to the sentimental dimension of the subject matter, the book will probably be warmly received by seniors. It will certainly be useful to young women who follow the return-to-nature trend and want a healthy diet for themselves and their families. They will find a lot of inspiration in the book.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2023, 11, 11; 335-339
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pieśni maryjne na pograniczu śląsko-morawskim
Marian Religious Songs in the Silesian-Moravian Borderland
Autorzy:
Szymańska, Marcela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37509868.pdf
Data publikacji:
2022-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Mary
Silesian-Moravian borderland
religious song
Moravian prayer book
Maryja
pogranicze śląsko-morawskie
pieśń religijna
morawski modlitewnik
Opis:
The aim of the article is to present the image of the Mother of God recorded in religious songs popularised in the Silesian-Moravian borderland through the prayer book "Úplný kancionál pro lid moravský v býv. pruské části arcidiecése olomucké", published at the beginning of the 20th century. These texts present Mary as Protector, Advocate, Mother (not only of Christ, but also of all people). The songs are known among the oldest inhabitants, but due to their inclusion in the repertoire of the “Cecylia“ choir from the St. Wenceslas Parish in Krzanowice they may indeed survive in the memory of next generations. In addition, the author discusses the complicated history of the borderland area being the subject of research, i.e. the spoken language, national and religious affiliation. Also mentioned is the Marian cult, which has a long tradition in the research area.
Celem artykułu jest ukazanie wizerunków Matki Bożej utrwalonych w pieśniach religijnych rozpowszechnionych na pograniczu śląsko-morawskim za pośrednictwem modlitewnika „Úplný kancionál pro lid moravský v býv. pruské části arcidiecése olomucké” wydawanego na początku XX wieku. Teksty te prezentują Maryję jako opiekunkę, orędowniczkę, matkę (nie tylko Chrystusa, ale również wszystkich ludzi). Pieśni znane są wśród najstarszych mieszkańców, ale dzięki włączeniu ich do repertuaru chóru „Cecylia” działającego przy parafii pw. św. Wacława w Krzanowicach pamięć o nich ma szansę przetrwać. Dodatkowo autorka omawia skomplikowane dzieje przygranicznego obszaru badań, tj. język mówiony, przynależność państwową i kościelną. Nadto wspomina o kulcie maryjnym, który na badanym obszarze ma długą tradycję.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 53-69
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Peregryn Simon jako przedstawiciel „wędrowców” przybyłych na przełomie XVIII i XIX wieku do uprzemysławianej części Górnego Śląska
Peregrin Simon as a Representative of the "Wanderers" Arriving to the Industrialized Part of Upper Silesia at the Turn of the 18th and 19th Centuries
Autorzy:
Żaba, Antonina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083678.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Górny Śląsk
kolonizacja fryderycjańska
górnictwo
hutnictwo
Upper Silesia
Frederick colonization
mining
metallurgy
Opis:
W artykule opisano życie Peregryna Simona (1737–1825). Jego dzieje reprezentują zawiłe losy licznej rzeszy Europejczyków, którzy wzięli udział we fryderycjańskiej akcji kolonizacyjnej Górnego Śląska. Gwałtownie rozwijający się przemysł w północno-wschodniej części Śląska, na przełomie XVIII i XIX wieku przyciągał ludzi zdeterminowanych. Wielu z nich wielokrotnie zmieniało pierwotnie uprawiany zawód, a ich podróże do miejsc, gdzie rozwijał się przemysł były często wieloetapowe. Zarówno imię, jak i nazwisko bohatera artykułu, zapisywane było w dokumentach na wiele sposobów. Oryginalne formy zapisu zostaną podane we fragmentach tekstu odwołującego się do nich. Często mylono rzadko występujące imię z popularnym nazwiskiem odimiennym Simon (pol. Szymon). Komplikuje to poszukiwanie informacji o noszących takie nazwiska postaciach. Mimo braku pełnych danych biograficznych, przeprowadzone przez autorkę badania wykazały, że Peregrin Simon wielokrotnie zmieniał zawód i miejsce zamieszkania. Dodatkowo jeden z dokumentów wskazuje na to, że był on pracownikiem docenianym przez pracodawcę, którym był Urząd Górniczy w Tarnowskich Górach. Badania losów „wędrowców”, takich jak bohater artykułu, stanowią przyczynek do historii kolonizacji fryderycjańskiej Górnego Śląska.
The article describes the life of Peregryn Simon (1737–1825). His history represents the intricate fate of a large number of Europeans who took part in Frederick's colonization of Upper Silesia. The rapidly developing industry in the north-eastern part of Silesia at the turn of the 18th and 19th centuries attracted determined people. Many of them changed their original profession many times, and their journeys to places where industry was developing were often of multi-stage character. Both the first name and last name of the hero of the article, were recorded in documents in various ways. The original forms of spelling, as found in the documents are provided in excerpts of the text referring to them. The infrequent occurrence of the firstname was often confused with the common last name Simon (Polish equivalent: Szymon). This complicates the search for information about individuals with such names. Despite the lack of full biographical data, the research conducted by the author showed that Peregrin Simon changed his profession and place of residence many times. In addition, one of the documents indicates that he was an employee appreciated by the employer, which was the Mining Office in Tarnowskie Góry. The study of the fate of "wanderers", such as the hero of the article, is a contribution to the history of the Frederician colonization of Upper Silesia.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2023, 11, 11; 184-194
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ostatni rolnicy w przemysłowej części Górnego Śląska
The Last farmers in the Industrial Part of Upper Silesia
Autorzy:
Adamczak, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37514420.pdf
Data publikacji:
2015-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
agriculture
Upper Silesia
agricultural traditions
rolnictwo
Górny Śląsk
tradycje rolnicze
Opis:
Last farmers in the industrial part of Upper Silesia is a research project of the Museum „Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów” implemented in the cities of Katowice and Piekary Śląskie in 2012–2014. The researches were conducted in selected traditional farms. Currently living farmers residing and working in an urban landscape of the central part of Silesia are particularly exposed to harsh neighborhood of newly constructed housing estates of both single- or multi-family character. Unfortunately, this coexistence results in gradual disappearance of the original farming. As a consequence of the researches an ethnographic exhibition was organized in the Museum from June to December 2015.
Ostatni rolnicy w przemysłowej części Górnego Śląska to projekt badawczy Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” realizowany na terenie miast Katowice i Piekary Śląskie w latach 2012–2014. Badania przeprowadzono w wybranych tradycyjnych gospodarstwach rolnych. Obecni rolnicy gospodarujący w zurbanizowanym krajobrazie centralnej części województwa śląskiego są szczególnie narażeni na trudne sąsiedztwo nowo powstających osiedli domów jedno- lub wielorodzinnych. Koegzystencja ta niestety przynosi powolny zanik dawnego gospodarowania. Pokłosiem tematu badawczego była również wystawa etnograficzna eksponowana w siedzibie Muzeum od czerwca do grudnia 2015 roku.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2015, 3, 3; 204-231
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz Matki Bożej Kodeńskiej ze zbiorów Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”
The Painting of Matka Boża Kodeńska from the Collection of the Museum “Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów”
Autorzy:
Klajmon, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057019.pdf
Data publikacji:
2015-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
conservation
oil print
Museum “Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów”
konserwacja
oleodruk
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Opis:
The following work presents an analysis of the style and range of conservation interference in anonymous painting entitled: Matka Boska Kodeńska (Eng. Holy Mary of Kodeńsk) from the collections of the Museum “Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów”. Except for the description of the already conducted works and challenges associated with the painting, the article also contains some references to the history of the prototype and tries to classify this work of art and attribute in to a particular artistic community. The Museum “Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów” has been the owner of this image since 2013. It was made on a paper and its condition was described as serious and deep destruction. Simultaneously, to conservation works the object’s iconography and origin were tested. The painting itself shows the Madonna portrayed frontally, which is a characteristic feature of the iconographical style, with the Child on her left hand and baton in the right hand. The characters are situated on a homogenous gold background sparkled with a few red stars. The anthropomorphic imaginations of the sun and moon are placed in the upper corners of the image. Mary and the Child are geometric, only their faces are treated individually, but they are also linear in comparison to the original work. The Madonna’s head is covered with a dark cloth decorated with white patterns. She wears a closed crown with rays extending from it. The infant Christ wears an opened crown with straight, sharp endings. The characters are wearing gold robes decorated with textural vertical and semicircular patterns. Due to this diversification of patterns the separate elements of costumes in the same golden color are highlighted. Different necklaces with crosses of white pearls, pinned with rose flowers on the chest of Mary and Jesus are the only decorative accents. The already conducted researches did not allow for unambiguous attribution and dating of the painting. However, the result of the conservation works that were carried out so far include rescue of the painting and restoration of its lost values.
Praca prezentuje analizę stylistyczną oraz zakres ingerencji konserwatorskiej anonimowego obrazu Matki Bożej Kodeńskiej ze zbiorów Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Oprócz opisu przeprowadzonych prac i wyzwań z nimi związanych, zawiera również odniesienia do historii pierwowzoru oraz próbę przypisania chorzowskiego obiektu do określonego środowiska twórczego. Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” nabyło obraz przedstawiający Matkę Bożą Kodeńską w 2013 roku. Wykonany na podłożu papierowym prezentował stan zachowania kwalifikowany jako głęboka destrukcja. Równolegle do prac konserwatorskich prowadzono badania nad ikonografią i proweniencją obiektu. Sam obraz przedstawia Madonnę ukazaną frontalnie, zgodnie z typem ikonograficznym, z Dzieciątkiem na lewym ręku i buławą w prawej. Postaci są umieszczone na jednorodnym złotym tle, które rozbijają nieliczne czerwone gwiazdki oraz konturowe, antropomorficzne wyobrażenia słońca i księżyca umieszczone w górnych narożnikach. Postaci Maryi i Dzieciątka są zgeometryzowane, indywidualnie zostały potraktowane jedynie twarze. Jednakże i one są linearne, przetworzone w stosunku do oryginału. Głowę Madonny nakrywa ciemna chusta zdobiona białymi wzorami, na której spoczywa zamknięta korona, z odchodzącymi od niej promieniami. Dzieciątko nosi koronę otwartą z prostymi, ostrymi zębami. Szaty postaci są złote, zdobione fakturowo wzorami pionowymi i półkolistymi. Dzięki temu zróżnicowaniu zaakcentowano odrębne elementy strojów utrzymanych w tej samej, złotej kolorystyce. Jedynym odmiennym akcentem dekoracyjnym są naszyjniki z krzyżykami z białych perełek, upięte kwiatami róży na piersiach Maryi i Jezusa. Przeprowadzone badania nie pozwoliły na jednoznaczną atrybucję i datowanie obrazu. Jednak efektem wykonanych prac jest uratowanie samego zabytku i przywrócenie mu utraconych walorów.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2015, 3, 3; 145-164
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obchody dnia świętej Barbary w Zagłębiu Dąbrowskim według przekazów literackich z końca XIX wieku
Celebration of St Barbara’s Day in the Dąbrowa Basin According to Literary Sources from the End of the 19th Century
Autorzy:
Okoń, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28891092.pdf
Data publikacji:
2022-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
St Barbara
celebrations
literature
Dabrowa Basin
coal miners
św. Barbara
obchody
literatura
Zagłębie Dąbrowskie
górnicy
Opis:
In the last decade of the 19th century, the forms of celebrating St. Barbara’s Day were already developed and established in the Dąbrowa Basin. At that time, well-known writers of the time were active in Dąbrowa and Sosnowiec. In their works one can find numerous ethnological threads from the life of local miners. The research material here are the literary texts contained in three publications that were issued almost simultaneously: Zofia Bukowiecka’s "Historia o Janku górniku" (Eng. Story About Janek – the Miner), Artur Gruszecki’s "Krety" (Eng. Moles) and Andrzej Niemojewski’s short story: "Święto podziemia" (Eng. The Feast of the Underground). The subject of the study are the descriptions of customs cultivated on St. Barbara Day by miners from the Dąbrowa Basin. The author compares the descriptions and lists common elements, including: bonfires on the hills, firing pyrotechnics, celebrations in underground chambers, underground dynamite shots, a march in front of the mine director’s house to give him good wishes, but especially religious celebrations in the mine underground chapels of St. Barbara.
W ostatniej dekadzie XIX wieku formy obchodów dnia św. Barbary były już w Zagłębiu Dąbrowskim rozwinięte i ustalone. W tamtym czasie w Dąbrowie i Sosnowcu działali znani ówcześni pisarze, w których dziełach można znaleźć liczne wątki etnologiczne z życia miejscowych górników. Materiałem badawczym pozostają tu literackie przekazy zawarte w trzech pozycjach, które ukazały się niemal równocześnie: Zofii Bukowieckiej „Historia o Janku górniku”, Artura Gruszeckiego „Krety” oraz opowiadanie Andrzeja Niemojewskiego „Święto podziemia”. Przedmiotem badania są zawarte w tym materiale opisy zwyczajów pielęgnowanych w dniu św. Barbary przez zagłębiowskich górników. Autor porównuje opisy i wyszczególnia elementy wspólne, m.in.: ogniska na wzgórzach, strzelanie z materiałów pirotechnicznych, świętowanie w podziemnych komorach, podziemne wystrzały dynamitu, przemarsz pod domem dyrektora i złożenie życzeń, ale zwłaszcza uroczystości religijne w podziemnych kaplicach św. Barbary.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 70-110
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Najcenniejsze zbiory sztuki sakralnej z Muzeum Miejskiego w Żywcu – historia, konserwacja i ekspozycja zabytków
The Most Valuable Collections of Religious Art of the Municipal Museum in Żywiec – History, Restoration and Exhibition of Monuments
Autorzy:
Firlej, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38113307.pdf
Data publikacji:
2016-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
sacral art
conservation
Municipal Museum in Żywiec
sztuka sakralna
konserwacja
Muzeum Miejskie w Żywcu
Opis:
The Most Valuable Collections of Religious Art of the Municipal Museum in Żywiec – History, Restoration and Exhibition of Monuments The Municipal Museum in Żywiec has an interesting collection of religious art of the Żywiec region (fourteenth–nineteenth century). The first exhibits, along with other witnesses of the past, were obtained by the director – Tadeusz Charlewski and schoolgirls of the State Teachers Women’s College in Żywiec in the course of extracurricular and field activities. In 1933, the school building was also able to organize an exhibition, which initiated the professional collection of the Museum, acquired in 1936 by Michał Jeziorski – the first curator of the Museum of Żywiec. The next important date in the history of the collection of religious art is the year 1938, when the Museum founded a separate exhibition hall, which presented works of religious art, including medieval objects from the Church of Saint Cross in Żywiec (fifteenth and sixteenth century). Currently, the collection of religious art in the collections of the City Museum in Żywiec is the largest part of the Museum’s historical, artistic and deposit collection. Since 2012 the Old Castle in Żywiec, the seat of the Museum, presents the largest in its history permanent exhibition entitled “Religious Art of the Żywiec Region”.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2016, 4, 4; 254-268
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzeum na wolnym powietrzu w Katowicach (1929–1955). Idee, plany i realizacja
Open Air Museum in Katowice (1929–1955). The Idea, Plan and Realization
Autorzy:
Rygus, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2051737.pdf
Data publikacji:
2013-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
history of museology
open-air museums
Museum “Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów”
historia muzealnictwa
muzea na wolnym powietrzu
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Opis:
Although the first open-air museum was opened to the public at the end of the 19th century, the concept became popular in Poland only after the country had regained its independence in 1918. During that time, the idea was born to creatie a Silesian village heritage park, and the person who rose to the challenge was Tadeusz Dobrowolski, a conservator of monuments and the director of the Art Department at the Silesian Voivodeship Office since 1927. He saw that the industrialization of the region was rapidly consuming more and more examples of the old wooden architecture – a crucial argument in the discussion on the Polish identity of Upper Silesia. The area of the Kosciuszko Park in Katowice was selected as the location for the new heritage park. It is the place where in 1933 the court granary from Gołkowice and in 1938-1939 – the church of St. Michael Archangel from Syrynia were reconstructed. The outbreak of the war shattered all further opportunities to expand the display. The issue of creating the Silesian village heritage park in this spot was brought up again in the 1950s. Finally, out of the many propositions for its location, the decision was made to choose the westernmost part of the Voivodeship Park of Culture and Recreation in Chorzów.
Chociaż pierwsze muzeum na wolnym powietrzu udostępniono zwiedzającym pod koniec XIX wieku, w Polsce idea ta nabrała popularności dopiero po odzyskaniu niepodległość w 1918 roku. Wówczas także narodziła się myśl stworzenia skansenu wsi śląskiej. Zadania tego podjął się Tadeusz Dobrowolski, który od 1927 roku pełnił funkcję konserwatora zabytków i kierownika Oddziału Sztuki w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim. Spostrzegł on bowiem, że industrializacja regionu w zawrotnym tempie pochłania kolejne przykłady drewnianej architektury, będącej istotnym dowodem w dyskusji o polskość Górnego Śląska. Na lokalizację nowego skansenu wybrano obszar Parku Kościuszki w Katowicach, gdzie w 1933 roku odtworzono zabudowania spichlerza dworskiego z Gołkowic, a w latach 1938-1939 kościoła Michała Archanioła z Syryni. Wybuch wojny przekreślił szanse dalszej rozbudowy ekspozycji. W latach 50. tych XX weku po raz kolejny podjęto temat utworzenia skansenu wsi śląskiej w tym miejscu. Ostatecznie spośród kilku propozycji jego lokalizacji wybrano zachodnie krańce Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2013, 1, 1; 83-98
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 35

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies